«Πέντε χρόνια μετά, δεν έχουμε μάθει τίποτα από την οικονομική κρίση»

Άρθρο του James Kwak στο αμερικανικό περιοδικό “Atlantic” υποστηρίζει ότι το χρηματοπιστωτικό σύστημα ελάχιστα έχει διδαχθεί από τις αιτίες που γέννησαν την κρίση του 2008.

Πριν από πέντε χρόνια, η Lehman Brothers, η AIG, και το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν τινάχτηκαν στον αέρα εξαιτίας των κόκκινων δανείων, του ασφαλισμένου χρέους και της πώλησης των ασφαλίστρων κινδύνου. Δεν κατέρρευσαν εξαιτίας της απληστίας ή της διαφθοράς, μόνο. Η οικονομική κρίση που έχει αφήσει ακόμη εκτός της αγοράς εργασίας εκατομμύρια ανθρώπους προκλήθηκε από μία ιδέα: την ιδέα ότι οι αρρύθμιστες χρηματοπιστωτικές αγορές είναι καλές και ότι μπορούμε να στηριχτούμε στην ιδιοτέλεια των τραπεζιτών να βελτιώσουν τις ζωές όλων μας.

Η ιδεολογία της ελεύθερης χρηματοπιστωτικής αγοράς κέρδισε έδαφος στα μέσα της δεκαετίας του 1990, με τον Alan Greenspan της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας και τον Robert Rubin του αμερικανικού Υπουργείου Οικονομικών, χωρίς να δεχτεί ιδιαίτερη αμφισβήτηση στην Ουάσινγκτον μέχρι και το 2008. Αποτέλεσε έκτοτε ένα κεντρικό σημείο συμφωνίας μεταξύ τραπεζιτών, συμβούλων, νομοθετών και υψηλόβαθμων στελεχών των κυβερνήσεων Κλίντον και Μπους. Οδήγησε, μεταξύ άλλων, σε μη ρυθμιζόμενα παράγωγα, έθεσε σε σοβαρό κίνδυνο τους καταναλωτές, έφερε το τέλος του νόμου Glass- Steagall, αλλά και δεκάδες χιλιάδες άδεια σπίτια. Εν τέλει προκάλεσε ένα τεράστιο οικονομικό σοκ, από το οποίο ο κόσμος δεν έχει ακόμη ανακάμψει.

Για μια στιγμή, όταν φάνηκε πως η οικονομία μπορούσε να καταρρεύσει ολοκληρωτικά, κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει πως οι επιχειρηματικές δραστηριότητες λίγο αργότερα θα συνεχίζονταν κανονικά. Για μια στιγμή, ακόμη και ο Greenspan παραδέχθηκε ότι είχε κάνει λάθος. Πέντε χρόνια μετά όμως, η ιδεολογία της απορρύθμισης της αγοράς έχει επιστρέψει. Και ενώ συνεχίζει να τίθεται σε μερική αμφισβήτηση, κυριαρχεί όπου αυτό απαιτείται.

Ένα μόνο παράδειγμα (από τα πολλά που παρουσιάζει το άρθρο), είναι η μηδαμινή αύξηση των κεφαλαιακών απαιτήσεων για τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα -εκείνα που μπορούν να οδηγήσουν σε ολική κατάρρευση το χρηματοπιστωτικό σύστημα – παρά τις ανησυχίες που εξέφρασε η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα. Η αντίδραση σε υψηλότερες κεφαλαιακές απαιτήσεις στηρίχθηκε στην (εσφαλμένη) άποψη ότι τα μεγαλύτερα κεφάλαια θα περιορίσουν το δανεισμό και έτσι θα βλάψουν την οικονομία.

Γιατί συνεχίζουμε να λειτουργούμε, σαν να μην έχει συμβεί τίποτα τα περασμένα πέντε χρόνια; Οι ιδέες δεν επινοούνται και διαδίδονται μόνες τους. Προωθούνται από εκείνους, που έχουν τα αντίστοιχα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα. Η οικονομική απορρύθμιση αποτέλεσε κεντρικό σημείο συμφωνίας εξαρχής, για ορισμένους βασικούς λόγους:

Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ελέγχεται από ομάδες με συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα. Οι Δημοκρατικοί, προκειμένου να διεκδικήσουν χρηματοδότηση για την εκστρατεία τους, έπρεπε να καλοπιάσουν την Wall Street. Οι μεσίτες ήθελαν να πουλήσουν σε όλους σπίτια. Οι ρυθμιστές της εξουσίας, βουτηγμένοι στην ιδιοτέλεια, συνειδητοποίησαν ότι μακροπρόθεσμα το χρήμα σωρεύεται, διατηρώντας αρμονικές σχέσεις με τη βιομηχανία. Και τέλος όλοι ενδιαφέρονται για τον πλούτο και τα χαμηλά επιτόκια.

Η οικονομική σταθερότητα δεν υποστηρίζεται από κανένα ισχυρό λόμπυ.

thepressproject

Posted in: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ