1821: εθνογένεση και όχι παλιγγενεσία

Tου Χρήστου Μπαξεβάνη

Ο εορτασμός των εθνικών επετείων σχεδόν πάντα εξαντλείται σε παρελάσεις, συγκεντρώσεις, συνθήματα και σημαίες. Ο εορτασμός, ωστόσο, σημαντικών επετείων οφείλει να δίνει την ευκαιρία να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας και να ξανασκεφτούμε με τρόπο αναστοχαστικό τη σημασία και τον συμβολισμό καθοριστικών στιγμών στη συλλογική διαδρομή κάθε λαού. Να αποτελεί δηλαδή αφορμή για ιστορική αυτογνωσία και εθνική αυτοσυνειδησία. Μία από αυτές είναι η 25^η Μαρτίου 1821, η οποία, μεταξύ άλλων, φέρνει στην επιφάνεια διάφορες όψεις του εθνοκεντρισμού που (συνεχίζει να) διέπει την ελλαδική κοινωνία.

Τα έθνη, ως τέκνα της νεωτερικότητας, είναι πολιτικές κοινότητες και όχι φυλετικές ομάδες. Συγκροτούνται, κοινώς φτιάχνονται. Δεν «ξυπνούν» από έναν αιώνιο λήθαργο. Δεν είναι δηλαδή αποτέλεσμα αφύπνισης παλαιότατων εθνών που είχαν περιπέσει σε μακρόχρονη χειμερία νάρκη. Σύμφωνα με τις σύγχρονες θεωρήσεις για την ιστορικότητα του έθνους, τα έθνη δεν είναι προαιώνια, όπως ήθελε η ρομαντική αντίληψη του 19^ου αιώνα και ισχυρίζεται η κάθε «εθνική ιδεολογία», αλλά κατασκευάστηκαν για λόγους πολιτικούς και οικονομικούς. Ακολούθως, η ιστορική συνείδηση κάθε έθνους κτίζεται πάνω σε μεγάλες αφηγήσεις για το παρελθόν. Είναι πλέον ευρύτατα αποδεκτό ότι οι «εθνικές ιστορίες» αποτελούν ουσιαστικά πολιτικές αφηγήσεις και ως τέτοιες συνδέουν επιλεκτικά ιστορικά γεγονότα και πολιτισμικά στοιχεία για να δημιουργήσουν τη συνεκτική εικόνα ενός έθνους που διατηρεί την ιδιοπροσωπία του στη διάρκεια των αιώνων.

Η ιστορική στιγμή της γένεσης της νεοελληνικής «εθνικής ιδεολογίας» είναι, κατά κοινή παραδοχή, ο νεοελληνικός Διαφωτισμός, από τις τελευταίες δεκαετίες του 18^ου αιώνα έως την Επανάσταση στον ελλαδικό χώρο. Συγκεκριμένα, στην ελληνική περίπτωση, η «εθνική αφήγηση» προέκυψε μέσα από τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό και πήρε την ολοκληρωμένη της μορφή στο έργο του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, κεντρική ιδέα της οποίας είναι η ιστορική συνέχεια του ελληνικού έθνους από την αρχαία Ελλάδα έως σήμερα. Μια αδιάλειπτη πολιτισμική συνέχεια από την αρχαιότητα μέχρι τη νεότερη εποχή με το Βυζάντιο στη μέση. Η αφήγηση αυτή λειτούργησε ως πανίσχυρη ενοποιητική ουσία για το νεοσύστατο ελληνικό κράτος.

Στο πλαίσιο αυτό, η κυρίαρχη εθνική αφήγηση περιγράφει τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στον ελλαδικό, κυρίως, χώρο, στην περίοδο 1821-1830, ως «Παλιγγενεσία» ενός προϋπάρχοντος έθνους. Η εξέγερση, ωστόσο, των ορθοδόξων πληθυσμών του ελλαδικού χώρου σαφώς δεν ήταν έτσι όπως την περιγράφει η «εθνική» και εθνοκεντρική ιστοριογραφία, η οποία αναπαράγει μύθους και στρεβλώσεις. Η Επανάσταση του 1821 δεν έγινε από οπλαρχηγούς που είχαν μια κοινή και ενιαία εθνική συνείδηση, αλλά από αντιφατικές μεταξύ τους ελληνικές κοινωνικές ομάδες ισχύος (διαφωτιστές διανοούμενοι, έμποροι της διασποράς, κοτσαμπάσηδες της Πελοποννήσου, προεστοί των ναυτικών νησιών και καραβοκυραίοι, κλέφτες και αρματολοί) που βρίσκουν κοινό σημείο αναφοράς, συμμαχούν και ενοποιούν σε κάποιο βαθμό τις επιδιώξεις τους στη Φιλική Εταιρεία, υπό την επιρροή του γαλλικού Ιακωβινισμού. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να συμβεί το αντίθετο στο πολύμορφο εθνοτικό, γλωσσικό και πολιτισμικό μωσαϊκό των ορθόδοξων πληθυσμιακών ομάδων του ελλαδικού χώρου, και ειδικά στις περιοχές εντός των οποίων περιορίστηκε το πρώτο νεοελληνικό κράτος.

Χωρίς να παραγνωρίζει κανείς τις ταξικές διαστάσεις της εξέγερσης, το 1821 είναι μια επανάσταση που επιδιώκει τη διαμόρφωση εθνικού κράτους με όρους ευρωπαϊκούς και ιδίως με τους όρους που διαμορφώθηκαν κατά τη Γαλλική Επανάσταση. Μια νεωτερική εθνογένεση κρατοκεντρικού χαρακτήρα, όπου ο δυτικός Διαφωτισμός υπήρξε το αποφασιστικό στοιχείο στη διαμόρφωση της ελληνικής επαναστατικής και εθνικής συνείδησης. Η ελληνική επανάσταση, μαζί με εκείνη του ιταλικού Νότου και του Σιμόν Μπολιβάρ στη Λατινική Αμερική, είναι από τις ελάχιστες της εποχής που πραγματοποιήθηκαν με βάση έναν προσχεδιασμένο επαναστατικό στόχο.

Στο πλαίσιο αυτό, το προεπαναστατικό έργο των Ελλήνων διαφωτιστών διανοούμενων είναι η επινόηση της ιστορικής ταυτότητας των Ελλήνων, η διάδοσή της, η διδασκαλία της και τέλος η ανύψωσή της σε πολιτική ιδεολογία. Ο Ανώνυμος συνόψισε θαυμάσια αυτή την ιδεολογία στην Ελληνική Νομαρχία. Η ιστορία της ελληνικής επανάστασης είναι η ιστορία ενός πολιτικού υποκειμένου που αυτοοργανώνεται και μετεξελίσσεται: από την δράση των διαφωτιστών διανοούμενων και την Φιλική Εταιρεία, μέχρι τα τοπικά πολιτεύματα, την Εθνική Διοίκηση, την πρώτη Εθνοσυνέλευση και τη σύνταξη του «Προσωρινού Πολιτεύματος της Ελλάδος».

Ο Σβορώνος σε εκείνο το επίδικο άρθρο του για την εθνογένεση, αναφέρει πως για να γνωρίσεις τις διαδοχικές συνειδητοποιήσεις ενός λαού, πρέπει να γνωρίσεις την ιστορία του. Το πρώτο, λοιπόν, που πρέπει να κάνουμε είναι να δούμε τι ακριβώς ήταν αυτό το Εικοσιένα. Γιατί, ένας λαός εθισμένος στη λήθη και τη σιωπή, στους μύθους και τις παραμυθίες, σε νοσταλγικές αφηγήσεις και επιλεγμένες μνήμες, βρίσκεται (ακόμα) πολύ μακριά από την ιστορική του αυτογνωσία.

*Ο Χρήστος Μπαξεβάνης είναι Διδάκτωρ Νομικής

Διαβάστε περισσότερα

Πώς ο μπαμπάς μ’ έβαλε στο Χάρβαρντ

Στο Χάρβαρντ όσοι προέρχονται από το 1% των πλουσιότερων οικογενειών είναι ισάριθμοι με τους συμφοιτητές τους που προέρχονται από το 60% με μικρότερα εισοδήματα

H αναπαραγωγή των ελίτ διά της οικογενειακής οδού προστίθεται σε μια όλο και πιο έντονη έλλειψη κοινωνικοοικονομικής ποικιλομορφίας στα πιο αριστοκρατικά ιδρύματα. Στο Χάρβαρντ όσοι προέρχονται από το 1% των πλουσιότερων οικογενειών είναι περίπου ισάριθμοι με τους συμφοιτητές τους που προέρχονται από το 60% των οικογενειών με μικρότερα εισοδήματα.

Προκειμένου να επιλέξουν τους φοιτητές τους, τα αμερικανικά πανεπιστήμια λαμβάνουν υπόψη διάφορα κριτήρια: τις σχολικές επιδόσεις, την εθνοτική καταγωγή, τον τόπο κατοικίας ή ακόμη και το φύλο. Τα πιο αναγνωρισμένα πανεπιστήμια λαμβάνουν επίσης υπόψη και τη συγγένεια του υποψηφίου. Ευνοούν τα παιδιά αποφοίτων, εφαρμόζοντας έτσι μια μορφή θετικής διάκρισης… για τους πλούσιους.

Οι Αμερικανοί το μαθαίνουν από την πιο τρυφερή ηλικία τους: μετά τον πόλεμο της Ανεξαρτησίας (1775-1783), οι Ηνωμένες Πολιτείες θα απέρριπταν την κληρονομική διαδοχή, υποστηρίζοντας τον νόμο που είχε θεσπιστεί «από και για τον λαό». Ο Τόμας Τζέφερσον, ένας από τους πατέρες του έθνους, δεν έγραφε άραγε πως οι συμπολίτες του επιθυμούσαν μια «φυσική αριστοκρατία», βασισμένη «στην αρετή και το ταλέντο», παρά μια «τεχνητή αριστοκρατία» βασισμένη, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην περιουσία και στην καταγωγή;

Από όλες τις παραβιάσεις της θεμελιώδους αυτής αρχής, τις βαρύτερες συνέπειες αναμφίβολα είχε το σύστημα της φυλετικής διάκρισης που επιβλήθηκε στον μαύρο πληθυσμό. Μία ακόμη αποφασιστική παραβίαση, πιο διακριτική, άρχισε να σημειώνεται στην αρχή του 20ού αιώνα: η προσμέτρηση της συγγένειας στα κριτήρια επιλογής των μεγαλύτερων πανεπιστημίων της χώρας. Οι νέοι αιτούντες, τη στιγμή της εγγραφής, τυχαίνουν ευνοϊκότερης μεταχείρισης εάν ένας από τους γονείς τους -συνήθως ο πατέρας- είχε φοιτήσει στο ίδρυμα. «Κρατώντας αυτοδικαίως θέσεις για τα μέλη τής ‘ελέω περιουσίας και καταγωγής’ ψευδοαριστοκρατίας», γράφει ο δοκιμιογράφος Μάικλ Λιντ, «το δικαίωμα στην πανεπιστημιακή διαδοχή εισήγαγε τον όφι της αριστοκρατίας μέσα στην Εδέμ της δημοκρατικής πολιτείας».

Σήμερα, τα κριτήρια κληρονομικής επιλογής (legacy preferences) εφαρμόζονται στα τρία τέταρτα των εκατό καλύτερων πανεπιστημίων, δημόσιων και ιδιωτικών. Υπερισχύουν επίσης στις εκατό καλύτερες σχολές θεωρητικών σπουδών της χώρας. Εκτός από τις σχολικές επιδόσεις, το χρώμα του δέρματος, το φύλο και τη γεωγραφική προέλευση, οι σχολές αυτές λαμβάνουν υπόψη την οικογένεια των υποψηφίων, χωρίς να αποκαλύπτουν τη σημασία που αποδίδουν σε καθένα από τα κριτήρια. Η συγκέντρωση απογόνων αποφοίτων αυξάνει ανάλογα με το κύρος της σχολής. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα του «Harvard Crimson», 29% των νέων πρωτοετών φοιτητών έχουν έναν γονέα που έχει κι αυτός φοιτήσει στο Χάρβαρντ.

Η αναπαραγωγή των ελίτ διά της οικογενειακής οδού προστίθεται σε μια όλο και πιο έντονη έλλειψη κοινωνικοοικονομικής ποικιλομορφίας στα πιο αριστοκρατικά ιδρύματα. Αν και το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ διατυμπανίζει ότι στην επόμενη σχολική χρονιά οι νέοι εγγεγραμμένοι του στην πλειοψηφία τους δεν θα είναι λευκοί, μια μελέτη που εμφανίστηκε το 2017 επισημαίνει πως πάνω από τους μισούς σπουδαστές του ανήκουν στο 10% των ευπορότερων οικογενειών της χώρας. Όσοι προέρχονται από το 1% των πλουσιότερων οικογενειών είναι περίπου ισάριθμοι με τους συμφοιτητές τους που προέρχονται από το 60% των οικογενειών με μικρότερα εισοδήματα.

Σε ένα περιβάλλον που ήδη χαρακτηρίζεται από έντονες κοινωνικές ανισότητες, το δυναστικό προνόμιο αντιπροσωπεύει ένα ακόμα υψηλότερο επίπεδο ευνοιοκρατίας. Όπως υπογραμμίζει ο Βρετανός συγγραφέας Ρίτσαρντ Ρηβς, ερευνητής στο Brookings Institution, οι ανώτερες μεσαίες τάξεις δεν αρκούνται πλέον να προωθούν τα παιδιά τους μέσα από την αγορά σπιτιών στις ακριβές περιοχές όπου είναι συγκεντρωμένα τα καλύτερα σχολεία: χρησιμοποιούν και το όνομά τους σαν «μέσο». «Πλέον, ο μπαμπάς δεν μας βοηθά μόνο παίζοντας μπέιζμπολ μαζί μας στον κήπο», γράφει. «Τώρα ο μπαμπάς λαδώνει και τον διαιτητή».

Το δικαίωμα διαδοχής στα πανεπιστήμια, παγιωμένο στις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι «πρακτικά άγνωστο οπουδήποτε αλλού», παρατηρεί ο δημοσιογράφος Ντάνιελ Γκόλντεν, ο οποίος το θεωρεί «σχεδόν αποκλειστικά αμερικανικό»4. Πώς μια χώρα που γεννήθηκε από μια επανάσταση ενάντια στην αριστοκρατία μπόρεσε να γίνει τόσο πρόσφορο έδαφος για την επιλογή μέσω συγγένειας; Ποιες δικαιολογίες επέτρεψαν σε αυτή την επιλογή να επιβληθεί εν γνώσει όλων, και κάτι τέτοιο να φαίνεται λογικό;

Η επιλογή με βάση τη γενεαλογία καθιερώθηκε την επομένη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, προκειμένου να περιορίσει την εισροή μεταναστών φοιτητών -κυρίως Εβραίων- στα διακεκριμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ανατολικής Ακτής. Βλέποντας με δυσαρέσκεια τους νεοφερμένους να εξευτελίζουν την αφρόκρεμα της αγγλοσαξωνικής ελίτ στο πεδίο της αξιοκρατίας, οι πρυτάνεις αρχικά υιοθέτησαν την ποσόστωση στους Εβραίους. Όταν τα μέσα αυτά δεν μπορούσαν πλέον να υποστηριχθούν, τα πανεπιστήμια άρχισαν να χρησιμοποιούν έμμεσους τρόπους προκειμένου να αποκλείσουν τους Εβραίους, κυρίως επιστρατεύοντας «αλλόκοτα» κριτήρια όπως ο «χαρακτήρας», η «γεωγραφική ποικιλότητα» ή η «οικογενειακή καταγωγή».

Έναν αιώνα αργότερα, τα κληρονομικά κριτήρια εξακολουθούν να δρουν σαν όπλα μαζικής διάκρισης. Σύμφωνα με τους δικηγόρους Τζον Μπρίτεν και Έρικ Μπλουμ, οι φοιτητές που ανήκουν σε μειονότητες (μαύροι, ισπανόφωνοι, αυτόχθονες Αμερικανοί) αντιπροσωπεύουν το 12,5% των υποψηφίων για τα επιλεκτικά πανεπιστήμια, αλλά μόλις το 6,7% εκείνων που έγιναν δεκτοί, προς όφελος εκείνων που μπορούν να αποδείξουν την ύπαρξη συγγενικής σχέσης.

Οι υποστηρικτές του «κληρονομικού φίλτρου» ενίοτε ισχυρίζονται ότι αυτό δεν αποτελεί παρά μόνο έναν από τους τρόπους επιλογής μεταξύ υποψηφίων με τα ίδια προσόντα. Στη πραγματικότητα, δεν περιορίζεται στον ρόλο μιας απλής βοήθειας από τη μοίρα. Μελέτη που πραγματοποίησαν ερευνητές του πανεπιστημίου του Πρίνστον αποδεικνύει, με βάση ένα δείγμα που συμπεριλαμβάνει δέκα από τις πιο αριστοκρατικές σχολές της χώρας, ότι το να είσαι «γιος κάποιου» ισοδυναμεί με μια πριμοδότηση 160 βαθμών (με άριστα τους 1.600 βαθμούς) στο τεστ σχολικών δεξιοτήτων (scholastic assessment test, SAT), την τυποποιημένη εξέταση στην οποία οφείλουν να υποβληθούν οι περισσότεροι από τους υποψηφίους για τα αμερικανικά πανεπιστήμια6. Το 2011, έρευνα που διεξήχθη σε τριάντα διακεκριμένες σχολές συμπέρανε ότι, μεταξύ ισάξιων μαθητών, τα παιδιά αποφοίτων είχαν κατά 45% μεγαλύτερες πιθανότητες εισόδου σε σχέση με τους υποψήφιους χωρίς συγγενείς στο ίδρυμα7. Με άλλα λόγια, ένας φοιτητής που θα είχε 40% πιθανότητα εισαγωγής με βάση τα προσόντα και το συνολικό προφίλ του (αποτελέσματα στο SAT, αθλητικές ικανότητες, φύλο), σε περίπτωση ευνοϊκής συγγένειας βλέπει τις πιθανότητες αυτές να φτάνουν στο 85%.

«Στα επιλεκτικά πανεπιστήμια, τα παιδιά αποφοίτων αντιπροσωπεύουν συνήθως το 10 με 25% του φοιτητικού πληθυσμού», εκτιμά ο Ντάνιελ Γκόλντεν. «Το γεγονός ότι οι αναλογίες αυτές λίγο ποικίλλουν από τη μία χρονιά στην άλλη δηλώνει πως υπάρχει ένα άτυπο σύστημα εσωτερικών ποσοστώσεων». Στο αντίθετο άκρο, σε μια μεγάλη σχολή όπως το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια, που αρνείται να ευνοήσει τους συγγενείς, τα παιδιά των αποφοίτων αποτελούν μόνο το 1,5%.

Ακούμε καμιά φορά να λέγεται πως το συγγενικό προνόμιο δυναμώνει τον σύνδεσμο των αποφοίτων με τη σχολή τους, κάτι που τους ενθαρρύνει να κάνουν μεγαλύτερες δωρεές. Κανένα εμπειρικό δεδομένο όμως δεν επιβεβαιώνει έναν τέτοιο ισχυρισμό. Μια ομάδα ερευνητών υπό την καθοδήγηση του Τσαντ Κόφμαν, της εταιρείας Winnemac Consulting, εξέτασε τις δωρεές που έγιναν από αποφοίτους, μεταξύ 1998 και 2007, στα εκατό καλύτερα πανεπιστήμια. Προέκυψε ότι τα πανεπιστήμια που αναγνωρίζουν κάποιο κληρονομικό δικαίωμα πράγματι δέχονται, κατά μέσο όρο, υψηλότερο ποσό ανά απόφοιτο (317 δολάρια έναντι 201), η διαφορά όμως οφείλεται στο γεγονός ότι οι δωρητές τους είναι πλουσιότεροι από τους άλλους. Οι συντάκτες της μελέτης δεν βρήκαν «κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει πως οι πολιτικές οικογενειακής ευνοιοκρατίας επηρεάζουν τη συμπεριφορά των δωρητών». Πέρασαν επίσης από ψιλό κόσκινο τις δωρεές στις επτά σχολές που εγκατέλειψαν αυτόν τον τρόπο επιλογής κατά τη διάρκεια της έρευνάς τους. Και πάλι δεν βρήκαν «κανένα ουσιαστικό στοιχείο που να δείχνει κάποια μείωση ως απόρροια της κατάργησης του οικογενειακού προνομίου».

Ωστόσο, το μπόνους που παρέχεται στους απογόνους, ριζωμένο εδώ κι έναν αιώνα στην Αμερική, αντιμετωπίζει αμφισβητήσεις, οι οποίες πλέον δημιουργούν αμφιβολίες σχετικά με τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του. Τον Φεβρουάριο του 2018, ομάδες φοιτητών από μια δωδεκάδα πανεπιστημίων υψηλού κύρους άρχισαν να κινητοποιούνται ενάντια στις κληρονομικές διευκολύνσεις. Οργανώσεις από το Πρίνστον, το Γιέιλ, το Κορνέλ, το Μπράουν, το Κολούμπια και το Σικάγο διεκδικούσαν -μάταια- τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος την άνοιξη, προκειμένου να ρωτήσουν τους φοιτητές εάν θεωρούν δίκαιο το σύστημα επιβράβευσης των «παιδιών του μπαμπά».

Εκτός πανεπιστημιουπόλεων, η κινητοποίηση κάποιες φορές τυχαίνει αναπάντεχης υποστήριξης. Τον Οκτώβριο του 2017 ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης Γουίλιαμ Ντάντλεϊ δήλωσε σε ομιλία πως τα οικογενειακά προνόμια ήταν «εντελώς άδικα» και ότι «το να πεταχτεί στα σκουπίδια αυτού του είδους η πολιτική μόνο όφελος θα είχε για την κοινωνική κινητικότητα». Και αναρωτήθηκε: «Επιθυμούμε πραγματικά να ενθαρρύνουμε, στα μεγάλα μας πανεπιστήμια, αυτό που, κατά βάθος, δεν είναι τίποτα άλλο από μια πολιτική του τύπου ‘εισαγωγή έναντι δωρεάς’;».

Ενδεχομένως η Δικαιοσύνη να καταλήξει, αργά ή γρήγορα, να αποφανθεί επί του ζητήματος. Όλως περιέργως, έως σήμερα, για το δικαίωμα της πανεπιστημιακής διαδοχής δεν έχει γίνει παρά μόνο μία δίκη σε ομοσπονδιακό δικαστήριο. Συνέβη το 1975, με πρωτοβουλία μιας αποτυχούσας υποψήφιας στο πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Τσάπελ Χιλ. Η Τζέιν Σέριλ Ρόζενστοκ εκτιμούσε ότι τα συνταγματικά δικαιώματά της είχαν παραβιαστεί λόγω της εύνοιας σε άλλους υποψήφιους – μεταξύ των οποίων υπήρχαν παιδιά αποφοίτων, αλλά και άτομα χαμηλότερων εισοδημάτων ή προερχόμενα από μειονότητες. Η αγωγή της απορρίφθηκε. Η μέτρια βαθμολογία της ενάγουσας στο SAT (850 στους 1.600 βαθμούς) σίγουρα δεν συνηγόρησε υπέρ της, όμως ο δικαστής επίσης δεν εκτίμησε και την αμφισβήτηση αυτών των προνομίων, επαναλαμβάνοντας το στερεότυπο σύμφωνα με το οποίο ήταν απαραίτητα για τη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων.

Ωστόσο, μαζί με τον Στιβ Σάντοουεν, τον Σόζι Τουλάντε και τη Σάρα Άλπερν8, αρκετοί δικηγόροι υποστηρίζουν πως τέτοιες διακρίσεις στο πανεπιστήμιο παραβιάζουν το Σύνταγμα και συγκεκριμένα τη 14η Τροπολογία. Η τροπολογία αυτή, η οποία αρχικά συντάχθηκε για να λειτουργήσει ως τροχοπέδη στις φυλετικές διακρίσεις απέναντι στους μαύρους Αμερικανούς, επεκτείνεται γενικότερα στις «προτιμήσεις βασισμένες στην καταγωγή», σύμφωνα με τη διατύπωση του Πότερ Στιούαρτ, πρώην δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου. Υποστηρίζει ότι τα άτομα πρέπει να κρίνονται σύμφωνα με τα προσόντα τους και όχι με βάση τις γενεαλογικές καταβολές τους.

Το Κογκρέσο θα μπορούσε κι εκείνο να εκφέρει άποψη. Με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι τρεις στους τέσσερις Αμερικανούς είναι αρνητικοί απέναντί του, το δικαίωμα στην πανεπιστημιακή διαδοχή κατέληξε να είναι ένα πολιτικά ευαίσθητο θέμα. Πόσο μάλλον τώρα που η δικαιολογία την οποία χρησιμοποιούσαν οι υπέρμαχοί του -ότι υποτίθεται πως αποτελεί κίνητρο για δωρεές- αποδεικνύεται δίκοπο μαχαίρι: σε αυτήν, η φορολογική αρχή θα μπορούσε να βρει ένα αίτιο για να καταργήσει τις μειώσεις φόρων που απολαμβάνουν οι δωρητές. Πράγματι, αν αναγνωριστεί ότι αποκομίζουν όφελος σε αντάλλαγμα της δωρεάς τους, η συμφωνία τους με τα πανεπιστήμια αντιβαίνει στους σχετικούς με τις αγαθοεργίες κανονισμούς για τις εκπτώσεις φόρου: μια δωρεά δεν πρέπει να πλουτίζει τον δωρητή.

Στο μεταξύ, ο παραλογισμός ενός τέτοιου τρόπου επιλογής καταδεικνύει πόσο κρίσιμο είναι το διακύβευμα της πρόσβασης στα μεγάλα πανεπιστήμια. Τα οφέλη από τις σπουδές σε κάποιο από αυτά τα λαμπρά ιδρύματα είναι τεράστια. Κατ’ αρχάς σε επίπεδο μόρφωσης: ένα μέσο πανεπιστήμιο δαπανά 12.000 δολάρια ετησίως για την εκπαίδευση ενός φοιτητή του, έναντι 92.000 δολαρίων στην περίπτωση των πιο επιλεκτικών ιδρυμάτων. Κατόπιν από άποψη εισοδημάτων: αν και έχουν τα ίδια προσόντα, οι πτυχιούχοι αυτοί κερδίζουν μισθούς κατά μέσο όρο 45% υψηλότερους από τους απόφοιτους της ίδιας χρονιάς που προέρχονται από λιγότερο φημισμένα ιδρύματα – ψαλίδα που γίνεται τεράστια εάν λάβουμε υπόψη αποκλειστικά φοιτητές προερχόμενους από οικογένειες μέτριας κοινωνικοοικονομικής επιφάνειας. Σύμφωνα με το κλασικό πλέον βιβλίο του Τόμας Ντάυ Who’s Running America? («Ποιος κυβερνά την Αμερική;»), πάνω από τα μισά αφεντικά των μεγάλων εταιρειών και περίπου το 40% των κυβερνητικών αξιωματούχων σπούδασαν σε ένα από τα δώδεκα πιο ονομαστά πανεπιστήμια. Η ιστορία δεν μας λέει πόσοι εισήχθησαν χάρη στο επώνυμό τους…

* Ο Richard D. Kahlenberg είναι ερευνητής στο Century Foundation, ειδικός σε θέματα εκπαίδευσης. Επιμελήθηκε επίσης τον τόμο «Affirmative Action for the Rich: Legacy Preferences in College Admissions», The Century Foundation, Νέα Υόρκη, 2010.

https://thefact.gr

Διαβάστε περισσότερα

Κινηματογράφος και Μάης του 68′: Το πάθος ξεκινά από τις Κάννες

Άννα Μαρία Αρβανιτίδου
Ο Μάης του ’68 δεν ήταν απλά μια εξέγερση που πέρασε στα βιβλία αλλά ήταν μια παλλαϊκή επανάσταση που αν και πέρασαν 50 ολόκληρα χρόνια από τότε εξακολουθεί να μένει δυνατή στη μνήμη των ανθρώπων. Δεν επηρέασε μόνο τα κοινωνικόπολιτικά δεδομένα της εποχής αλλά και τον καλλιτεχνικό κόσμο που παρατήρησε τα γεγονότα μέσα από μια ιδιαίτερη σκοπιά.
Ο καλλιτεχνικός κόσμος δεν είχε μόνο τον ρόλο του απλού παρατηρητή αλλά έπαιξε ενεργό ρόλο μέσα από τα έργα του προσπαθώντας να επηρεάσει το λαό και να τον ενεργοποιήσει συνειδησιακά. Η εξέγερση των φοιτητών δεν ήταν απλά ένα καπρίτσιο ενάντια στην κυβέρνηση της Γαλλίας αλλά παρακίνησε τα 2/3 του λαού να εξεγερθεί ζητώντας την άρση της καταπίεσης, τη γυναικεία χειραφέτηση, τη σεξουαλική απελευθέρωση και τη δημιουργία εθνικοαπελευεθερωτικών κινημάτων. Η παθιασμένη αυτή εξέγερση δημιούργησε ένα γιορτινό και φωτεινό κλίμα στους δρόμους της Γαλλίας και της επανάστασης.
Την εποχή που η Pop Art κατακλύζει την αγορά και το Hollywood βρίσκεται στο ζενίθ του, έρχεται να ξεσπάσει η εξέγερση του Μάη το 1968 στη Γαλλία. Ο καπιταλισμός μέσω της αγοράς προωθεί τη μαζική κουλτούρα, και κάνει την τέχνη λαϊκό προϊόν κατανάλωση δημιουργώντας έναν θεατή παθητικό κι έρμαιο της αγοράς και της επιφανειακής προσέγγισης των κοινωνικών και πολιτικών καταστάσεων.

Στις 19 Μαΐου του 1968 οι φοιτητές των Καννών και της Νίκαιας ξεκινούν με τη σειρά τους τη δική τους εξέγερση και στηρίζοντας τον διευθυντή της ταινιοθήκης Λανγκρουά που άδικα κατηγορούνταν από συναδέλφους τους για υπεροπτική συμπεριφορά. Δημιουργήθηκε μία επαναστατική επιτροπή που στήριξε τον διευθυντή κι αποτελούνταν από τους κινηματογραφιστές Χίτσκοκ, Κουροσάβα, Φελίνι, Γκοντάρ, Λουί Μαλ, Φρανσουά Τριφό και Πολάνσκι με τον τελευταίο να φέρει μερικές αντιρρήσεις. Η επιτροπή αυτή δέχτηκε τις απειλές του πρωθυπουργού  και χωρίς να πτοηθεί προέβει στη διακοπή του φεστιβάλ.
Οι κινηματογραφιστές δημιούργησαν μια σειρά από ταινίες που δίνοντάς μας να καταλάβουμε πως δεν έμειναν απλά στο ρόλο του παρατηρητή αλλά δημιούργησαν μια σειρά από ταινίες που ισορροπούσαν ανάμεσα στη συνείδηση και την αυθόρμητη πράξη. Ταινίες με αισθητική, ιδεολογία, μορφή, περιεχόμενο. Ταινίες που κάνουν το Χόλλιγουντ να καταρρεύσει.
Η καθοριστική στιγμή φτάνει στις 18 Μαΐου. Μια ομάδα σκηνοθετών, με επικεφαλής δημιουργούς της Νουβέλ Βαγκ και ονόματα σαν τον Φρανσουά Τριφό, τον Λουί Μαλ, τον Ζαν Λικ Γκοντάρ, τον Ρομάν Πολάνσκι, τον Κλοντ Λελούς και τον παραγωγό Κλοντ Μπερί, μπαίνουν στην αίθουσα όπου επρόκειτο να προβληθεί το «Peppermint Frappe» του Κάρλος Σάουρα και κρέμονται από την αυλαία, ως ένδειξη διαμαρτυρίας.
Η ταινία του 2003 Οι Ονειροπόλοι του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, βασισμένη στο μυθιστόρημα του Γκίλμπερτ Ανταίρ The Holy Innocents, εξιστορεί ένα μικρό χρονικό διάστημα από τη ζωή τριών νέων σινεφίλ φοιτητών με φόντο τα γεγονότα του Μαΐου του 1968. Τα γεγονότα του Μάη περιγράφονται επίσης στην ταινία του 1982 Πεθαίνοντας στα τριάντα (Mourir à 30 ans) του Ρομέν Γκουπίλ, που συμμετείχε στα γεγονότα. Το μυθιστόρημα του Λώρενς Φερλινγκέττι Έρωτας τις μέρες της οργής αφορά μια ιστορία αγάπης που αναπτύσσεται κατά τη διάρκεια της εξέγερσης.1. 1968 Mai 68 (Γαλλία, 98′) Andre Harris & Alain de Sedouy

2. 1968 La reprise du travail aux usinesWonder (Γαλλία, 10′) Jacques Willemont
3. 1968 La revolution n’est qu’un debut. Continuons le combat. (Γαλλία, 30′) Pierre Clementi
4. 1968 Film-Tract No 1968 (Γαλλία, 3′) Jean-Luc Godard & Gerard Fromanger
5. 1971 Mourir d’aimer (Γαλλία, 110′) Andre Cayatte
6. 1972 Coup pour Coup (Γερμανία, 89′) Marin Karmitz
7. 1973 La maman et la putain (Γαλλία, 217′) Jean Eustache
8. 1973 L’An 01 (Γαλλία, 90′) Gebe & Jacques Doillon (Alain Resnais & Jean Rouch)
9. 1974 Mai 68 (Γαλλία, 190′) Gudie Lawaetz & Jerome Kanapa
10. 1978 Grands soirs et petits matins (Καναδάς 240′) William Klein
11. 1982 Mourir a 30ans (Γαλλία95’) Romain Goupil
12. 1996 Reprise (Γαλλία, 98′) Herve le Roux
13. 1997 Metroland (ΙΓαλλία /ΗΒ, 105′) Philip Saville
14. 2004 Le fantome d’Henri Langlois (Γαλλία, 210′) Jacques Richard
15. 2008 68 (Γαλλία, 110′) Patrick Rotman
16. 2008 Generations 68 (Γαλλία, 53′) Simon Brook
17. 2003 The Dreamers (Ιταλία, 115′) Bernardo Bertolucci
18. 2005 Les amants reguliers (Γαλλία, 183′) Philippe Garrel
19. 2006 La faute a Fidel! (ΙΓαλλία, 99′) Julie Gavras
20. 2008 Nes en 68 (Γαλλία, 173′) Olivier Ducastel & Jacques Martineau

+1. 2017 Le Redoutable (Γαλλία 107’ ) Michel Hazanavicius

Διαβάστε περισσότερα

Κοινόχρηστοι Χώροι - Τους χρησιμοποιούμε; Τι μας εμποδίζει;

Κοινόχρηστοι είναι οι κοινής χρήσης ελεύθεροι χώροι που καθορίζονται από το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο ή έχουν τεθεί σε κοινή χρήση με οποιοδήποτε άλλο νόμιμο τρόπο. Οι χώροι αυτοί αποτελούν κύριο συστατικό της πόλης, της δίνουν φυσιογνωμία και όταν έχουν διαμορφωθεί και λειτουργούν έτσι όπως πρέπει, συμβάλλουν καθοριστικά στην ποιότητα ζωής των πολιτών. Πρέπει να τους δούμε ως ένα κοινωνικό αγαθό το οποίο πρέπει να προσφέρετε σε όλους τους πολίτες, να είναι άνετοι, λειτουργικοί και πλήρως προσβάσιμοι από τον καθένα. 

 Είναι ευτυχές το γεγονός ότι το Μεσολόγγι, διαθέτει αρκετούς τέτοιους χώρους με εξαίρεση κάποιες γειτονιές που ασφυκτιούν ελλείψει πολεοδομικού σχεδιασμού (Καλλονή, Ροϊδούλα). Η αξιοποίηση όλων των κοινόχρηστων χώρων της πόλης μας αλλά και εκτός αυτής, η βελτίωση του πρασίνου, η καθαριότητα και η σωστή διαχείριση αυτών είναι ζητούμενο. Ένα από τα βασικότερα ζητήματα αποτελεί το θέμα της ιδιοκτησίας διάφορων χώρων. Σε ποιον ανήκει ο χώρος απέναντι από το εκκλησάκι του Αγίου Νεκταρίου; Ποιος έχει τη φροντίδα της παραλίας της Τουρλίδας; Σε ποιον ανήκει ο χώρος μπροστά από το Τρικούπειο; Ποιός φορέας είναι αρμόδιος στο δασάκι στο λιμάνι; Γιατί δεν υπάρχει φωτισμός, καθαριότητα και δεν επιδιορθώνονται οι κακοτεχνίες; Τι γίνεται με το αλσύλλιο που έχει δημιουργηθεί στο Βυρώνειο; Οι πλατείες που έχουν δημιουργηθεί ή αυτές που έχουν σχεδιαστεί σε κάποιες γειτονιές, γιατί δεν δημιουργούνται; Τίνος είναι τι, και ποιος διαχειρίζεται τι, με ποια νοοτροπία και τι κόστος; Είναι μερικές από τις ερωτήσεις που θέτουν οι πολίτες στις συζητήσεις μεταξύ τους. Διαβάσαμε πρόσφατα ότι υπάρχει εγκεκριμένο ποσό στον προϋπολογισμό του Δήμου μας για προμήθεια αστικού εξοπλισμού. Τι είδους όμως αστικό εξοπλισμό χρειαζόμαστε; Παγκάκια, ποδηλατοστάτες, κάδοι απορριμάτων, σταχτοδοχεία δημόσιων χώρων, πίνακες ανακοινώσεων, στάσεις λεωφορείων, υπαίθρια γυμναστήρια, παρατηρητήριο πουλιών, εξέδρα στην λιμνοθάλασσα, πέργκολα για σκίαστρο στον δρόμο της Τουρλίδας; Ο αστικός εξοπλισμός είναι ότι μπορούμε να σκεφτούμε ότι έχουμε ανάγκη, για να υποστηρίξει τη λειτουργία κάθε κοινόχρηστου ελεύθερου χώρου, και είναι καλό να προκύπτει μέσα από μια διαδικασία συμμετοχής και ανάγνωσης των αναγκών μας. Η επιλογή του αστικού εξοπλισμού και η τοποθέτηση του οφείλει να γίνει με σχεδιασμό και προς όφελος των καθημερινών μας αναγκών, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα υλικά που που έχουν την μεγαλύτερη βιωσιμότητα στον κοινόχρηστο χώρο είναι αυτά που πρέπει να επιλέγονται σε συνάρτηση πάντα με τον τόπο και το τοπίο. Αναφέρουμε το παράδειγμα της πλατείας απέναντι από το σπίτι του Τρικούπη. Ενώ αυτή η γειτονιά έχει πλέον πεζοδρομηθεί και είναι η πιο καλά φωτισμένη, εντούτοις η πλατεία πάνω έχει μόνο ένα παγκάκι. Επίσης, το αλσύλλιο στον περιβάλλοντα χώρο από το Βυρώνειο δεν έχει καμία πρόβλεψη για κάθισμα, και ενώ έχει επισκεψιμότητα, δεν υπάρχει πρόβλεψη για κάδο και για ποδηλατοστάτες. Πόσες φορές έχουμε πάει σε μια πλατεία και δεν βρίσκουμε μια σκιά να σταθούμε το καλοκαίρι (π.χ οι πλατείες στην περιοχή της Πλώσταινας) ή ένα παγκάκι να καθίσουμε( πχ. η πλατεία στα Ανατολικά Αλίπεδα) ή καλάθι απορριμάτων για να εναποθέσουμε τα απορρίμματα που κρατάμε στα χέρια μας όταν περπατάμε στις περιμετρικές; Πόσες φορές δεν έχουμε σκεφτεί, να είχαμε την δυνατότητα να μπούμε να περπατήσουμε με ασφάλεια σε προβλήτες μέσα στην λιμνοθάλασσα και να παρατηρήσουμε από κοντά τους αργυροπελεκάνους; Το ερώτημα που τίθεται είναι ΠΩΣ θέλουμε να διαχειριστούμε τους ελεύθερους χώρους! Ποια είναι η νοοτροπία μας γι΄ αυτούς. Θέλουμε πάρκα; Θέλουμε χώρους άθλησης; Θέλουμε επαφή με την φύση; Ή προτιμάμε να τους μετατρέψουμε σε παρκινγκ αυτοκινήτων; (κακό παράδειγμα το δασάκι στο λιμάνι τους καλοκαιρινούς και όχι μόνο). Η προσβασιμότητα για όλους επίσης είναι πολύ σημαντικό θέμα, αφού τόσο οι μητέρες με τα καρότσια, όσο τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τα άτομα τρίτης ηλικίας δυσκολεύονται να κινηθούν στη πόλη. Στο εξωτερικό βλέπουμε στο δρόμο περισσότερα άτομα με ειδικές ανάγκες ή άτομα τρίτης ηλικίας. Δεν είναι επειδή εκεί είναι περισσότεροι. Είναι επειδή έχουν την δυνατότητα να χρησιμοποιούν τους δημόσιους χώρους δίχως εμπόδια και με ασφάλεια.

Ο σχεδιασμός της χρήσης των ελεύθερων χώρων και ο εξοπλισμός που χρειαζόμαστε σε αυτούς είναι ένα από τα θέματα που μπορούν να τεθούν σε δημόσια διαβούλευση και είναι από τα θέματα που πραγματεύεται ένας συμμετοχικός προϋπολογισμός πόλης. Αρκεί να κατανοήσουμε τα δικαιώματα μας και φυσικά τις υποχρεώσεις μας. Και αρκεί να διεκδικήσουμε αυτό που μας ανήκει. Την ελεύθερη, ασφαλή πρόσβαση στον κοινόχρηστο χώρο. Έτσι θα αναβαθμιστεί η εικόνα της πόλης, θα βελτιωθεί η ζωή των κατοίκων και η διαμονή των επισκεπτών . 

"Για την Κοινότητα Μεσολογγίου"

Συνδυασμός για τις Δημοτικές Εκλογές, Μάιος 2019

Επικεφαλής Κίνησης Όλγα Δασκαλή

Τηλ: 0030 698 776 7587

Email: koinotitamessolonghi@gmail.com

Web Site: https://koinotitamessolonghi.gr/

Facebook: https://www.facebook.com/koinotitamessolonghi/

Διαβάστε περισσότερα

Περί “πατρίδας – θρησκείας – οικογένειας” και “Έξω τα προσφυγόπουλα από τα σχολεία”

Ξέρεις κάτι καλέ μου οικογενειαρχη, δεν αξίζεις τον όρο χριστιανός, γιατί απλά τον έχεις ξεφτιλίσει.

 

Κατιούσα

 

Επ, πατριώτη; Σε σένα μιλάω καλέ!
Σε ‘σένα που κάθε Κυριακή, είσαι πρώτος στην εκκλησία πιάνοντας το πρώτο στασίδι, κάνοντας βαθιές μετάνοιες και σταυρούς.

Σε ‘σενα , που από την άλλη βδομάδα , τηρώντας τα ήθη και έθιμα της θρησκείας μας , θα αρχίσεις σαρακοστή , κάνοντας την κάθαρση ψυχής και σώματος.
Σε ‘ σένα, καλέ μου οικογενειάρχη, που τη Μεγάλη Παρασκευή, θα τρέχεις, σπρώχνοντας να σταθείς όσο πιο κοντά στον Επιτάφιο, σέρνοντας τα παιδιά σου από το χέρι, φορώντας τη γραβάτα σου, βάζοντας τη γυναίκα σου να φορέσει το καλύτερο φόρεμά της, θέλοντας να δείξεις στους άλλους πόσο καλός <οικογενειάρχης> και πιστός είσαι.
Αλήθεια όμως, καλέ μου πιστέ οικογενειάρχη, πόσο πιστός είσαι;
Πόσο πιστός και καλός άνθρωπος-χριστιανός είσαι , όταν ξεχνάς το Λόγο του Ιησού;
Βλέπεις καλέ μου οικογενειάρχη , ο Ιησούς μεταξύ άλλων είπε  Αγαπάτε αλλήλους, ο δε έχων 2 χιτώνες να δίνει τον έναν σε αυτόν που δεν έχει. Επίσης, ξεχνάς ότι δέχτηκε στην αγκαλιά του ενα μίασμα, κατά την άποψη της τότε κοινωνίας, την πόρνη Μαρία Μαγδαληνή.
Λοιπόν καλέ μου οικογενειάρχη, πώς θες να σε δεχτώ μέσα σε αυτή την κοινωνία, όταν αφήνεις ή ξεχνάς (it’s up to you) στην άκρη τον Λόγο του, όταν κάθε μερα , βγάζεις μισος , ρατσισμό και φασισμό, για ενα οχτάχρονο παιδί, που η μοίρα το έφερε εδώ, λόγο που και εσύ  εισαι συνένοχος στο έγκλημα που έγινε εναντίον του.
Ναι καλέ μου οικογενειάρχη, το ότι η χώρα του μετατράπηκε σε ερείπια, έχεις ευθύνη και εσύ.
Ξέρεις κάτι καλέ μου οικογενειαρχη, δεν αξίζεις τον όρο χριστιανός, γιατί απλά τον έχεις ξεφτιλίσει.

Υ.Γ. Στην πρώτη φωτό ο μικρός Αϊλάν, δεν πρόλαβε να φτάσει ζωντανός. Στη δεύτερη μερικά προσφυγόπουλα που ίσως δεν αντιμετώπισαν τον ρατσισμό στην πατρίδα μας από τους καλούς θρήσκους οικογενειάρχες.

Νιόνιος ο Μπακάλης

Υ.Γ2. Όλα τα παραπάνω ισχύουν και για τους Άγιους Πατέρες που διδάσκουν το λόγο του Θεού.

Διαβάστε περισσότερα

Η UNICEF επιβεβαιώνει: η Κούβα έχει μηδενικό ποσοστό παιδικού υποσιτισμού

Η πείνα και ο υπο­σι­τι­σμός θε­ρί­ζουν κυ­ριο­λε­κτι­κά όλης της γης τους κο­λα­σμέ­νους, την ώρα που -μό­λις χτες κυ­νι­κά και προ­κλη­τι­κά μας ενη­με­ρώ­νουν (Forbes) πως «ο ιδρυ­τής της Amazon Jeffrey Preston Bezos πα­ρα­μέ­νει ο πιο πλού­σιος άν­θρω­πος στον κόσμο μπρο­στά από τον Μπιλ Γκέιτς και τον Ουό­ρεν Μπά­φετ, αλλά ο Μαρκ Ζά­κερ­μπεργκ υπο­χω­ρεί τρεις θέ­σεις και ο Μάικλ Μπλού­μπεργκ ανε­βαί­νει δύο», με τον Μπέ­ζος, που κα­τέ­χει πε­ρί­που το 16% της Amazon να «αυ­ξά­νει τη δια­φο­ρά με τον δεύ­τε­ρο Μπιλ Γκέιτς, συ­νι­δρυ­τή της Microsoft που έγινε φι­λάν­θρω­πος» (sic!!). ΣΣ |> Για να κα­τα­λά­βου­με σε απλά νού­με­ρα για τι ποσά μι­λά­με, τα πε­ριου­σια­κά στοι­χεία αυτών των δέκα χρυ­σο­κάν­θα­ρων είναι (σε δις $) |> 131+96,5+82,5+76,5+64+62,7+58+62,3+55,5+50,8=739,8 δις …που ισο­δυ­να­μεί με σχε­δόν τέσ­σε­ρις Ελ­λά­δες (369% του ΑΕΠ μας).

Σχε­τι­κά με τον παι­δι­κό υπο­σι­τι­σμό, που για όλους μας είναι -λαϊ­κά, ταυ­τό­ση­μος με τα σκε­λε­τω­μέ­να παι­δά­κια ει­δι­κά από την Αφρι­κή, υπάρ­χουν δύο πλευ­ρές: Η πρώτη αυτό που θα μπο­ρού­σα­με να συ­νο­ψί­σου­με στον όρο «ελ­λει­πο­βα­ρές»: το παιδί (που γεν­νιέ­ται 2,5-3kg) και πρέ­πει να παίρ­νει βάρος κατά ΜΟ 2-3kg το χρόνο δηλ. στα πέντε (5) του χρό­νια να είναι ~13-18kg. Η δεύ­τε­ρη,  σύμ­φω­να και με την “UNICEF” είναι λι­γό­τε­ρο προ­φα­νής: «το στε­ρε­ό­τυ­πο του παι­διού που πε­θαί­νει απ’ την πείνα και έχει κα­τα­στεί το πα­γκό­σμιο σύμ­βο­λο του υπο­σι­τι­σμού, δίνει ανα­κρι­βή ει­κό­να του προ­βλή­μα­τος, στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, οι πε­ρισ­σό­τε­ρες πε­ρι­πτώ­σεις υπο­σι­τι­σμού είναι απο­λύ­τως αθέ­α­τες.

Επει­δή το θέμα είναι κοι­νω­νι­κά τε­ρά­στιο, θα στα­θού­με πιο ανα­λυ­τι­κά σε επό­με­νο ση­μεί­ω­μα, ει­σα­γω­γι­κά ανα­φέ­ρου­με πως, σύμ­φω­να με επί­ση­μα στοι­χεία, ο υπο­σι­τι­σμός συ­ντε­λεί σε πε­ρισ­σό­τε­ρους από το ένα τρίτο όλων των θα­νά­των παι­διών κάτω των πέντε ετών. Κλέ­βει τη δύ­να­μη των παι­διών και κα­θι­στά τις ασθέ­νειες πιο επι­κίν­δυ­νες. Πάνω από το ένα τρίτο των παι­διών που πε­θαί­νουν από πνευ­μο­νία, διάρ­ροια και άλλες ασθέ­νειες θα μπο­ρού­σαν να είχαν επι­βιώ­σει αν δεν ήταν υπο­σι­τι­σμέ­να. Αλλά και τα παι­διά που επι­βιώ­νουν από υπο­σι­τι­σμό συχνά έχουν ασθε­νή υγεία σε όλη τη ζωή τους και μειω­μέ­νες νοη­τι­κές ικα­νό­τη­τες που πε­ριο­ρί­ζουν τη δυ­να­τό­τη­τά τους να μά­θουν και να κερ­δί­σουν ένα αξιο­πρε­πές ει­σό­δη­μα. Έτσι πα­γι­δεύ­ο­νται σε ένα φαύλο κύκλο ασθε­νι­κής υγεί­ας και φτώ­χειας από γενιά σε γενιά. Δια­τρο­φι­κές ανε­πάρ­κειες κατά τη διάρ­κεια της κρί­σι­μης πε­ριό­δου των 1.000 πρώ­των ημε­ρών από τη σύλ­λη­ψη, μέχρι και τα δεύ­τε­ρα γε­νέ­θλια ενός παι­διού, μπο­ρεί να μειώ­σουν την ικα­νό­τη­τά του να κα­τα­πο­λε­μά και να επι­βιώ­νει ασθέ­νειες και μπο­ρεί να υπο­σκά­ψουν τις κοι­νω­νι­κές και νοη­τι­κές του δυ­να­τό­τη­τες. Ο υπο­σι­τι­σμός προ­κα­λεί­ται από φτωχή δια­τρο­φή και ανε­παρ­κή φρο­ντί­δα και. Εάν ένα παιδί πά­σχει από διάρ­ροια – εξαι­τί­ας της έλ­λει­ψης κα­θα­ρού νερού και υγιει­νής ή από κακές πρα­κτι­κές υγιει­νής – θα απο­στραγ­γί­σει τα θρε­πτι­κά στοι­χεία από το ίδιο του το σώμα…

Η UNICEF επι­βε­βαιώ­νει: η Κούβα έχει 0% παι­δι­κό υπο­σι­τι­σμό

Η ύπαρ­ξη στον ανα­πτυσ­σό­με­νο κόσμο 146.000.000 ελ­λει­πο­βα­ρών παι­διών κάτω των πέντε ετών, είναι μια ει­κό­να ξένη με την κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα και την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα του νη­σιού της επα­νά­στα­σης, που, όπως ανα­γνω­ρί­ζε­ται σε όλο τον κόσμο είναι μα­κράν έξω από το τε­ρά­στιο αυτό κοι­νω­νι­κό πρό­βλη­μα.

Αυτά τα ανη­συ­χη­τι­κά στοι­χεία που εμ­φα­νί­στη­καν σε έκ­θε­ση της UNICEF, με θέμα την Παι­δι­κή ηλι­κία (έκ­θε­ση σχε­τι­κά με τη δια­τρο­φή), υπάρ­χει ο συ­γκε­κρι­μέ­νος πί­να­κας στην έδρα των Ηνω­μέ­νων Εθνών.

Σύμ­φω­να με το έγ­γρα­φο, το πο­σο­στό των λι­πο­βα­ρών παι­διών (ΣΣ |> ο όρος έχει να κάνει με το μειω­μέ­νο βάρος σε σχέση με τα διε­θνή standards) είναι 28% στην Υπο­σα­χά­ρια Αφρι­κή, 17% στη Μέση Ανα­το­λή και τη Βό­ρεια Αφρι­κή, 15% στην Ανα­το­λι­κή Ασία και τον Ει­ρη­νι­κό και 7% στη Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή και την Κα­ραϊ­βι­κή. Ο πί­να­κας ολο­κλη­ρώ­νε­ται από την Κε­ντρι­κή και Ανα­το­λι­κή Ευ­ρώ­πη, με 5% και άλλες ανα­πτυσ­σό­με­νες χώρες, με 27%.

Η Κούβα δεν έχει τέ­τοια προ­βλή­μα­τα, είναι η μόνη χώρα της Λα­τι­νι­κής Αμε­ρι­κής και της Κα­ραϊ­βι­κής που έχει εξα­λει­φθεί ο υπο­σι­τι­σμός των παι­διών, χάρη στις προ­σπά­θειες της κυ­βέρ­νη­σης για τη βελ­τί­ω­ση της δια­τρο­φής του λαού, ιδιαί­τε­ρα των πλέον ευά­λω­των ομά­δων.

Η σκλη­ρή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα στον κόσμο δεί­χνουν ότι 852.000.000 άν­θρω­ποι υπο­φέ­ρουν από πείνα και ότι 53.000.000 από αυ­τούς ζουν στη Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή. Μόνο στο Με­ξι­κό, υπάρ­χουν 5.200.000 που υπο­σι­τί­ζο­νται και στην Αϊτή, 3.800.000, ενώ σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο πε­θαί­νουν από την πείνα πε­ρισ­σό­τε­ρα από 5.000.000 παι­διά. Σύμ­φω­να με εκτι­μή­σεις των Ηνω­μέ­νων Εθνών, δεν θα ήταν και πολύ «ακρι­βό» να επι­τευ­χθεί η βα­σι­κή υγεία και δια­τρο­φή για όλους τους κα­τοί­κους του Τρί­του Κό­σμου. Επαρ­κούν για την επί­τευ­ξη αυτού του στό­χου 13 δις επι­πλέ­ον δο­λά­ρια ετη­σί­ως (ΣΣ |> μόνο το 1,76% της πε­ριου­σί­ας των δέκα χρυ­σο­κάν­θα­ρων, που ανα­φέ­ρα­με και λι­γό­τε­ρο από το 0,3% από τους 100 πιο πλού­σιους του πλα­νή­τη). Ψί­χου­λα συ­γκρι­τι­κά με τα δι­σε­κα­τομ­μύ­ρια της εμπο­ρι­κής δια­φή­μι­σης, με τα 400 δις των  ναρ­κω­τι­κών  …να θυ­μί­σου­με και τα οκτώ δις που δα­πα­νώ­νται στις Ηνω­μέ­νες Πο­λι­τεί­ες για καλ­λυ­ντι­κά.

Απο­τε­λεί τιμή η ανα­γνώ­ρι­ση της Κού­βας, από τον  Ορ­γα­νι­σμό Τρο­φί­μων & Γε­ωρ­γί­ας των Ηνω­μέ­νων Εθνών (FAO) πως απο­τε­λεί τη χώρα με τα κα­λύ­τε­ρα απο­τε­λέ­σμα­τα στη Λα­τι­νι­κή Αμε­ρι­κή σ’ ότι αφορά στην κα­τα­πο­λέ­μη­ση του υπο­σι­τι­σμού.

Το κου­βα­νι­κό κρά­τος είναι αυτό που εγ­γυά­ται εκεί­νο που ονο­μά­ζου­με «βα­σι­κό κα­λά­θι» τρο­φί­μων που επι­τρέ­πει τη στοι­χειώ­δη δια­τρο­φή του πλη­θυ­σμού, μέσω ενός καλά ορ­γα­νω­μέ­νου δι­κτύ­ου δια­νο­μής και ελέγ­χου, που συ­νε­χώς βελ­τιώ­νε­ται.

Ομοί­ως, «πραγ­μα­το­ποιού­νται οι­κο­νο­μι­κές ανα­προ­σαρ­μο­γές σε άλλες αγο­ρές και το­πι­κές υπη­ρε­σί­ες για τη βελ­τί­ω­ση της δια­τρο­φής του λαού της Κού­βας με τη συ­νε­χή μεί­ω­ση του ελ­λείμ­μα­τος τρο­φί­μων». Συ­γκε­κρι­μέ­να, αυ­ξά­νει επα­γρύ­πνη­ση και η ετοι­μό­τη­τα όσον αφορά τα μέσα δια­βί­ω­σης των παι­διών και των εφή­βων: «η προ­σο­χή στη δια­τρο­φή αρ­χί­ζει με την προ­ώ­θη­ση ενός κα­λύ­τε­ρου και φυ­σι­κό­τε­ρου -ποιο­τι­κού, τρό­που δια­τρο­φής του λαού μας».

Το ζή­τη­μα του υπο­σι­τι­σμού δε­σπό­ζει στην εκ­στρα­τεία του ΟΗΕ για την επί­τευ­ξη των ανα­πτυ­ξια­κών στό­χων, που εγκρί­θη­κε κατά τη σύ­νο­δο κο­ρυ­φής των αρ­χη­γών κρα­τών και κυ­βερ­νή­σε­ων που πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε το 2000, και έχει με­τα­ξύ των στό­χων την εξά­λει­ψη της ακραί­ας φτώ­χειας και της πεί­νας (ΣΣ |> ανα­φέ­ρε­ται -όπως και σε άλλα ση­μεία σε σχέ­διο / ευ­χο­λό­γιο του ΟΗΕ -ως συ­νή­θως επί χάρ­του,  με κα­τα­λη­κτι­κή ημε­ρο­μη­νία το 2015, που φυ­σι­κά δεν υλο­ποι­ή­θη­κε, δεν παύει όμως να έχει αξία).

Και βέ­βαια θα επι­ση­μά­νου­με, τις σο­βα­ρές δυ­σκο­λί­ες που βρήκε μπρο­στά του το νησί της επα­νά­στα­σης από το οι­κο­νο­μι­κό, εμπο­ρι­κό και πο­λι­τι­κό εμπάρ­γκο, που επι­βλή­θη­κε από τις Ηνω­μέ­νες Πο­λι­τεί­ες σχε­δόν για πέντε δε­κα­ε­τί­ες και ισχύ­ει ακόμη, παρά τις κα­τα­δί­κες από τους διε­θνείς ορ­γα­νι­σμούς.

Η Κούβα ατε­νί­ζει το μέλ­λον με αι­σιο­δο­ξία και είναι πε­ρή­φα­νη που ούτε ένα από τα 146.000.000 παι­διά ηλι­κί­ας κάτω των πέντε ετών που ζουν στον κόσμο δεν είναι Κου­βα­νός-ή.

(Με πλη­ρο­φο­ρί­ες από την Prensa Latina)

Διαβάστε περισσότερα

Fairtrade: Η παραγωγή και το εμπόριο από άλλη οπτική

Σε μια εποχή που ο άκρατος καταναλωτισμός και η επιβολή των όρων της αγοράς τόσο στον τρόπο παραγωγής όσο και στην κατανάλωση τείνουν να γίνουν κανόνας, έχουν αρχίσει τα τελευταία χρόνια να προκύπτουν διάφορες εναλλακτικές προτάσεις προσέγγισης στο ζήτημα.

Προτάσεις να κάνουν με την ανάγγκ ενός διαφορετικού μοντέλου σε πολλούς τομείς, όπως τον σεβασμό του περιβάλλοντος, τους όρους εργασίας, την μείωση των τιμών αλλά και την ποιότητα των προϊόντων που φτάνουν στον καταναλωτή. Μια από τις πλέον ενδιαφέρουσες προτάσεις είναι αυτοί που κυοφορείται τα τελευταία χρόνια στους κόλπους του Faitrade.

Τι είναι η Fairtrade 

Το fair trade, ή αλλιώς το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο, είναι μια εναλλακτική προσέγγιση της εμπορικής δραστηριότητας που στοχεύει στον περιορισμό της φτώχειας και στη βιώσιμη ανάπτυξη των οικονομικά μη προνομιούχων και περιθωριοποιημένων παραγωγών του αναπτυσσόμενου κόσμου.

Ιστορικά το Fair Trade ξεκίνησε τις δεκαετίες του '60 και του '70, κυρίως ως κίνηση φιλανθρωπίας από «ευαίσθητους» κατοίκους των αποικιοκρατικών χωρών προς τους φτωχούς παραγωγούς των αποικιών στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Στην πορεία, όμως, τα πράγματα έχουν αλλάξει και μικρές «δίκαιες» παραγωγές γίνονται και στον «ανεπτυγμένο» κόσμο, ενώ το κίνημα απέκτησε περισσότερο πολιτικά χαρακτηριστικά. 

Στις επόμενες  δεκαετίες το κίνημα άλλαξε μορφή, αποκ΄τωντας συγκεκριμένη δομή. Η  Fairtrade είναι μια είναι πλέον μια παγκόσμια μη κερδοσκοπική ένωση με 22 οργανώσεις μέλη - τρία δίκτυα παραγωγών και 19 εθνικές οργανώσεις, με κεντρικά γραφεία στη Βόννη. Βασικός πυλώνας της λειτουργίας της ένα δίκτυο παραγωγής και διακίνησης προϊόντων, το οποίο περιλαμβάνει από παραγωγούς προϊόντων κι εταιρείες μέχρι εμπόρους και οργανώσεις καταναλωτών.

Η εν λόγω κοινότητα θέτει κοινωνικούς, οικονομικούς και περιβαλλοντικούς όρους τόσο για τις εταιρείες όσο και για τους αγρότες και τους εργαζόμενους που καλλιεργούν τα προϊόντα. Για όλους αυτούς τα εν λόγω πρότυπα περιλαμβάνουν την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων και του περιβάλλοντος, για τις εταιρείες που περιλαμβάνουν την καταβολή ενός ελάχιστου αντίτιμου στην Fairtrade και ένα πρόσθετο Fairtrade Trade Premium, εφόσον θέλουν να επενδύσουν σε επιχειρηματικά ή κοινοτικά προγράμματα που σχεδιάζει το δίκτυο. Επιπλέον, τα βασικά πρότυπα του Fairtrade έχουν σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση της φτώχειας και την ενίσχυση των παραγωγών στις φτωχότερες χώρες του κόσμου, ενώ τα ίδια πρότυπα ισχύουν και για όσους αναλαμβάνουν τη διακίνηση των προϊόντων. Παράλληλα, υπάρχει μια ενιαία λογική όσον αφορά στην τιμολόγηση  των προϊόντων.

Το δίκτυο παραγωγών

Το Fairtrade περιλαμβάνει στο εσωτερικό του ένα δίκτυο πάνω από 1.660.000 παραγωγούς κι εργάτες γης σε 73 χώρες της Λατινικής Αμερική, της Αφρικής, της Ασίας και της Ωκεανίας. Σε ό,τι αφορά δε τα προϊόντα που παράγουν, υπάρχει μια πολύ μεγάλη γκάμα, που περιλαμβάνει από μπανάνες, κακά και καφέ μέχρι χρυσό, μέλι, κρασί αλλά και μπάλες ποδοσφαίρου, χάντμπολ, βόλεϊ και ράγκμπι.

Για την ανάπτυξη και βελτίωση του δικτύου υπάρχει ένα ισχυρό σύστημα παρακολούθησης, αξιολόγησης κι μάθησης αποτελούμενο από εξειδικευμένους επιστήμονες, οι οποίοι επισκέπτονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα στους τόπους καλλιέργειας των προϊόντων.

Η συνεργασία με εταιρίες και η σύνδεση με διεθνείς φορείς

Το Fairtrade παράλληλα έχει ανοίξει διαύλους συνεργασίας ακόμη και με ισχυρά εταιρικά σχήμα, θέτοντας βέβαια αυστηρούς όρους για να κάνει κάτι τέτοιο.  Όπως σημειώνουν, βασικός γνώμονάς τους έχει να κάνει με την ενδυνάμωση και στήριξη των μικροκαλλιεργητών μέσω της κάθε εταιρικής συνεργασίας, αλλά και η μη εμπλοκή των ετιαιριών με τις οποίες συνεργάζονται σεοποιυδήποτε είδους καρτέλ.  

Σε αυτό το πλαίσιο, επιχειρείται η εμπέδωση ενός διαφορετικού μοντέλου σε ό,τι έχει να κάνει με το εμπόριο προϊόντων.  Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αυτή την κατεύθυνση η Faitrade International πρωταγωνίστησε μαζί με άλλες οργανώσεις στη δημιουργία του Γραφείου Προώθησης Δίκαιου Εμπορίου στις Βρυξέλλες, ενώ συμμετέχει και στον Παγκόσμιο Οργανισμό Δίκαιου Εμπορίου. Επιπλέον, είναι ιδρυτικό μέλος του ISEAL Global Living Wage Coalition που υποστηρίζει τη βελτίωση των μισθών των εργαζομένων σε πιστοποιημένες αλυσίδες εφοδιασμού.

Την ίδια στιγμή, η Fairtrade έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια δεσμούς με αρκετούς διεθνείς οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και το Διεθνές Κέντρο Εμπορίου, ενώ κάτι ανάλογο έχει συμβεί με αντίστοιχους φορείς σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελβετία και η Μεγάλη Βρετανία. Ενδεικτική της αυξανόμενης απήχησης του δικτύου είναι η απόφαση που έλαβε πριν από λίγο καιρό η ΕΕ για χρηματοδότηση της Fairtrade με σκοπό την ανάπτυξη του στόχου της βιώσιμης ανάπτυξης.

Η ανάπτυξη του δικτύου και το ΔΣ

Ταυτόχρονα, το δίκτυο της Fairtrade δείχνει να αναπτύσσεται με πολύ γοργούς ρυθμούς, καθώς εκτός της διασύνδεσης των παραγωγών, έχουν δημιουργηθεί σχετικές εθνικές επιτροπές σε Αυστραλία, ΗΠΑ, Νέα Ζηλανδία, Βραζιλία, Ινδία, Καναδά Ιαπωνία, Ιταλία, Γερμανία, Τσεχία, Σουηδία, Ελβετία, Πολωνία, Ιρλανδία, Νορβηγία, Μεγάλη Βρετανία, Νότια Κορέα κι άλλες πολλές χώρες. 

Στην ανάπτυξη της κοινότητας κεντρικό ρόλο έχει και το ΔΣ, το οποίο αποτελείται από τέσσερις εκπροσώπους που ορίζονται από τα δίκτυα των παραγωγών, τέσσερα μέλη που εκπροσωπούν της εθνικές επιτροπές, ενώ τρία μέλη είναι ανεξάρτητα. Πρόεδρός του είναι ο 59χρονος Γάλλος Ζαν Πωλ Ριγκοντό, ένας άνθρωπος με θητεία σε διευθυντικές θέσεις  σε πολυεθνικές εταιρίες αλλά και εμπειρία στην υγειονομική περίθαλψη και τα καταναλωτικά αγαθά στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη, την Ιαπωνία και τη Λατινική Αμερική.

Το «μετέωρο βήμα» της Ελλάδας

Στην Ελλάδα η υπόθεση του Fairtade δείχνει να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα όσον αφορά στην καθιέρωση και την ανάπτυξή του. Πιο συγκεκριμένα, το 2004 ιδρύθηκε η Fair Trade Hellas, το 2006 άνοιξε το πρώτο κατάστημα με προϊόντα από όλο τον κόσμο , ενώ στις αρχές του 2017 ξεκίνησε η λειτουργία του e shop. Δυστυχώς η συνέχεια δεν υπήρξε ανάλογη, με την ΜΚΟ να ανακοινώνει στις αρχές του 2018 την αδυναμία της να διατηρήσει μόνιμο έμμισθο προσωπικό, επικαλούμενη τις χαμηλές πωλήσεις.

Δήλωσε όμως παράλληλα ότι «η Fair Trade Hellas θα συνεχίσει να υπάρχει, να δρα και να ενημερώνει όπως το έκανε και στην αρχική της φάση - βασισμένη στην εθελοντική της δύναμη». Σε κάθε περίπτωση, όμως αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά πως η χώρα μας έχει αρκετά βήματα να κάνει σε ό,τι έχει να κάνει με την στήριξη τέτοιων εναλλακτικών προτάσεων.

Διαβάστε περισσότερα