«Ο έρωτας στα χρόνια του σχολείου»: ένα βιωματικό project σε δύο δημόσια Γυμν

«Μήπως να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να προστατεύονται περισσότερο στις ερωτικές τους σχέσεις;»: το ερώτημα τέθηκε από το σύλλογο διδασκόντων δημοσίου γυμνασίου της Αττικής στο πλαίσιο συνεργασίας με τη δημοτική κοινωνική υπηρεσία στην οποία εργαζόμουν.

Ένα το κρατούμενο, η προθυμία των εκπαιδευτικών: άνοιξαν με χαρά το σχολείο τους, έδωσαν διδακτικές ώρες, χώρους και ας έπρεπε εκείνοι να κουβαλάνε τον εξοπλισμό τους σε άλλες αίθουσες. Την επόμενη σχολική χρονιά, ίδια προθυμία από το διπλανό δημόσιο γυμνάσιο.

Στα δύο αυτά σχολεία διαμορφώθηκε ένα βιωματικό project για όλους/ες τους/τις μαθητές/τριες της Γ’ Γυμνασίου. Στόχοι;

• Να μιλήσουν οι ίδιοι οι έφηβοι/ες για το αν και πώς ερωτεύονται, για τα διλήμματα, τα «κρατήματά τους», τις ανέσεις τους, για το σχετίζεσθαι, την απόλαυση, την απογοήτευση, για τη φροντίδα του εαυτού και των άλλων.
• Να νιώσουν σε ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης ότι μπορούμε να «μιλάμε για αυτά»^[1],
• ότι είναι δικαίωμά τους να χαίρονται τον έρωτα, όσο και το να νιώθουν μπερδεμένοι/ες από αυτόν,
• ότι μπορούν να ρωτάνε και δικαιούνται να μαθαίνουν
• και ότι τα προσωπικά τους όρια – όπως και του άλλου – είναι αδιαπραγμάτευτα.

Ξεκινώντας τις συναντήσεις μας, κάλεσα τα παιδιά να πουν τι περιμένουν από αυτό το project: «επιτέλους να μιλήσουμε για ένα καυτό θέμα». Πράγματι, κυλώντας οι συναντήσεις, το έκαναν: ρώτησαν, εξέφρασαν το πώς νιώθουν εκείνα όταν ερωτεύονται, τι τα ανησυχεί, τι τα ικανοποιεί. Το έκαναν με όλα τα «χρώματα» του εφηβικού καβγά: γελώντας, πειράζοντας, με συστολή, με θάρρος, με θράσος, με σοβαρότητα, προκαλώντας τα όρια και επιστρέφοντας σε αυτά, εφόσον εξαρχής τα είχαμε «εκατέρωθεν» συμφωνήσει.

Ξεχωρίζω μία στιγμή που ξεσήκωσε σε όλα σχεδόν τα τμήματα ζωηρές συζητήσεις: είτε ξεκινώντας εγώ τη συζήτηση είτε με δική τους ερώτηση, το θέμα «τι γίνεται, όταν μία κοπέλα προκαλεί με το ντύσιμό της» πυροδοτούσε τους πάντες. Συχνότερα, η «πολεμική» ήταν έτοιμη: αγόρια – χωρίς να λείπουν οι κοριτσίστικες φωνές – έθεταν το ερώτημα και κορίτσια – χωρίς να λείπουν οι αγορίστικες φωνές – απαντούσαν δυναμικά.

Άφηνα να ξεδιπλωθεί με εντάσεις η διαφωνία τους και παρενέβαινα με την ερώτηση από μία θέση επιτηδευμένα “not knowing”: τι σημαίνει ότι σας προκαλεί μία κοπέλα, τι συμβαίνει τότε;. Συστολή, δεν μπορούμε να το πούμε ακριβώς, κάποιοι περιέγραφαν δειλά και αμήχανα, και απορούσαν ή εξέφραζαν ικανοποίηση που τα λέτε όπως είναι, κυρία, όταν ονομάτιζα τη στύση.

Η ροή της συζήτησης άλλαζε σε αυτό το σημείο, δηλαδή από τη στιγμή που άκουγαν από μία ενήλικα ότι το να βιώνουν σεξουαλική διέγερση είναι φυσιολογικό και ότι τα πραγματικά ερωτήματα γεννιούνται μετά από αυτήν την παραδοχή.

Ανακουφίζονταν που το βίωμά τους δεν απορριπτόταν και έτσι ήταν πιο ανοιχτοί/ές στην επεξεργασία του πώς ενεργούμε με δεδομένη τη διέγερση. Σε εκείνο το σημείο, τα αγόρια που πρωτύτερα μιλούσαν με πάθος για την «πρόκληση του ντυσίματος», υποδείκνυαν μεταξύ τους τη διαφορά ανάμεσα στο φλερτ και την παραβίαση.

Κάποια βασικά συμπεράσματα από το όλο project:

1. Οι έφηβοι/ες αναζητούν να ακουστούν και να συζητήσουν νιώθοντας ότι δεν επικρίνονται.

2. Αποζητούν την ενήλικη οπτική «κάποιου που ξέρει» και την παρουσιάζει σεβόμενος/η ταυτόχρονα τη δική τους εφηβική ματιά.

3. Στα ζητήματα σεξουαλικότητας, σεξουαλικής έκφρασης και φύλου: αφενός έχουν τεράστια πρόσβαση σε πληροφορίες, είναι αρκετά ενημερωμένοι, αφετέρου (και ταυτόχρονα) παραμένουν έφηβοι/ες: έχουν απορίες, κρατήματα, αγωνίες και θέλουν να εμπιστευτούν και να τα «ακουμπήσουν» κάπου.

4. Συγκινούνται και αναστατώνονται, όταν ο φακός στρέφεται στην αυτοφροντίδα.

5. Τους είναι αναγκαίες ενήλικες φιγούρες που τους δίνουν χώρο έκφρασης, τους ακούνε, γελάνε, συγκινούνται, έχουν παιγνιώδη διάθεση μαζί τους, τους εμπνέουν και την ίδια στιγμή θέτουν και τηρούν όρια. Πλευρά φανερή τόσο στη δική μας σχέση, όσο και στο πώς μιλούσαν για καθηγητές/τριες τους που στέκονται με αυτόν τον τρόπο.

6. Το γνήσιο ενδιαφέρον των εκπαιδευτικών μπορεί να ανοίξει πολύ ωραίους δρόμους: η δική τους ανησυχία μάς έκανε να επιλέξουμε το συγκεκριμένο project, οι ίδιοι/ες είχαν «προετοιμάσει» τα παιδιά, αφού η σχολική καθημερινότητα περιελάμβανε ομαδικές δραστηριότητες, καλό επίπεδο κοινοτικής ζωής, δημιουργική αξιοποίηση των διδακτικών ωρών για συζητήσεις (και) «εκτός ύλης».

Περαιτέρω, πρέπει να δούμε την ανάγκη των ίδιων των εκπαιδευτικών να στηρίζονται στον καίριο ρόλο τους, τόσο για να αντέχουν το βάρος και τις προκλήσεις του, όσο και για να διαχειρίζονται πιθανές ακαμψίες, ανησυχίες, κωλύματά τους.

Στο κλείσιμο των συναντήσεων, οι μαθητές/τριες μού έγραψαν μικρά σημειώματα. Πολλά κινούνταν στο εξής πνεύμα: δεν ξέρω τι ακριβώς μάθαμε, όμως ήταν ωραία που συζητούσαμε για αυτά τα πράγματα ανοιχτά, που μας ακούγατε και δε μας κρίνατε, και που μαθαίναμε από έναν άνθρωπο που ήξερε να μας εξηγήσει.

Η σειρά “Sex Education” του Netflix γνωρίζει μεγάλη επιτυχία και, κατά τη γνώμη μου, μπορεί να λειτουργεί ως οδηγός στις σεξουαλικές αναζητήσεις των εφήβων, αφού η ματιά της είναι ανθρώπινη, τρυφερή και επιστημονικά βάσιμη.

Όμως, η ίδια σειρά αναδεικνύει αυτό που για τα ελληνικά σχολεία είναι κοινός τόπος: η απουσία σεξουαλικής αγωγής/διαπαιδαγώγησης αφήνει ένα μεγάλο κενό και σε τέτοια κενά μπορεί να τρυπώνουν αρνητικά φαινόμενα, δυνάμει επιβαρυντικά για τα παιδιά και τους εφήβους. Η sex therapist της σειράς αυτής προτάσσει το τρίπτυχο «συζήτηση, αλήθεια, εμπιστοσύνη» ως το πλέον αποτελεσματικό για μία σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στο μέτρο των αναγκών των εφήβων.

Εκπαιδευτικοί, γονείς/κηδεμόνες, ειδικοί ψυχικής υγείας και ο ίδιος ο μαθητικός πληθυσμός οφείλουμε να ανοίξουμε τη συζήτηση και να διεκδικήσουμε την καταλληλότερη για τους/τις μαθητές/τριες πλαισίωση στα ζητήματα σεξουαλικότητας και φύλου.

---

Συγγραφέας: Βάλια Μαστοροδήμου, Ψυχολόγος MSc, ειδικευόμενη συστημική ψυχοθεραπεύτρια
[1] Στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, ο Κώστας Γάκης και η ομάδα του ανέβασαν πριν δέκα χρόνια την παράσταση «Δεν μιλάμε για αυτά» επιδιώκοντας, όπως έγραφαν, με παιγνιώδη τρόπο να ρίξουν φως στα ταμπού που σχετίζονται με τη σεξουαλικότητά μας και τον καταπιεσμένο ερωτισμό μας.

Διαβάστε περισσότερα

Οι οθόνες «σκοτώνουν» τις σχολικές επιδόσεις των μαθητών – Τι λέει νέα μελέτη

Image credit: Annie Spratt / unsplash.com

Διαπιστώθηκε ότι η παρακολούθηση δύο ή περισσότερων ωρών τηλεόραση τη μέρα σχετιζόταν με χειρότερες επιδόσεις ανάγνωσης και κατανόησης κειμένου, μια επιδείνωση που αντιστοιχούσε σε υστέρηση μάθησης κατά τέσσερις μήνες.

Η πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης και χρήση υπολογιστών ή άλλης ηλεκτρονικής συσκευής από τα παιδιά που πάνε στο Δημοτικό, συνδέεται με χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις, σύμφωνα με μια νέα έρευνα Αυστραλιανών επιστημόνων. Η μελέτη, που είναι επίκαιρη ενόψει έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς, δείχνει ότι η χρήση οθονών από τους μαθητές πρέπει να γίνεται με μέτρο.

Προηγούμενες έρευνες σε παιδιά και εφήβους έχουν βρει σχέση ανάμεσα στη χρήση τηλεόρασης, υπολογιστή ή κονσόλας βιντεοπαιχνιδιών και στην υγεία (αύξηση παχυσαρκίας, κίνδυνος αϋπνίας κ.α.). Από την άλλη, η ενασχόληση αυτή βοηθά τα παιδιά να αποκτούν περισσότερες πληροφορίες, να βελτιώνουν τις τεχνολογικές δεξιότητες και τις κοινωνικές επαφές τους.

Η νέα μελέτη εστιάζει στη σχέση χρήσης οθονών και σχολικών επιδόσεων, ένα θέμα που έχει μελετηθεί λιγότερο έως τώρα. Οι ερευνητές, με επικεφαλής την ψυχολόγο δρα Λάιζα Μούντι του Ινστιτούτου Ερευνών Παίδων Μέρντοχ της Μελβούρνης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό PLoS One, μελέτησαν 1.239 παιδιά ηλικίας οκτώ έως 11 ετών, συσχετίζοντας τις συνήθειες των παιδιών με τις σχολικές επιδόσεις τους σε βάθος διετίας.

Διαπιστώθηκε ότι η παρακολούθηση δύο ή περισσότερων ωρών τηλεόραση τη μέρα σχετιζόταν με χειρότερες επιδόσεις ανάγνωσης και κατανόησης κειμένου, μια επιδείνωση που αντιστοιχούσε σε υστέρηση μάθησης κατά τέσσερις μήνες. Η χρήση υπολογιστή για πάνω από μια ώρα τη μέρα συνδεόταν με μια παρόμοια υστέρηση στο πεδίο της αριθμητικής. Από την άλλη, δεν βρέθηκε αρνητική συσχέτιση ανάμεσα στα βιντεοπαιχνίδια και στις σχολικές επιδόσεις.

Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι η συζήτηση σχετικά με τις επιπτώσεις των ηλεκτρονικών συσκευών στη μάθηση των παιδιών ποτέ δεν ήταν πιο σημαντική, δεδομένων των συνεπειών της σημερινής πανδημίας, όσον αφορά το πώς τα παιδιά χρησιμοποιούν το χρόνο τους.

Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη μελέτη σε μαθητές Δημοτικού που δείχνει ότι όσοι κάνουν τη μεγαλύτερη χρήση τηλεόρασης και υπολογιστών, έχουν σημαντική μείωση στις ικανότητες ανάγνωσης και αριθμητικής μετά από δύο χρόνια, σε σχέση με όσα παιδιά αφιερώνουν πολύ λιγότερο χρόνο στις οθόνες. 

Το άρθρο αναδημοσιεύεται από το www.in.gr

Διαβάστε περισσότερα

«Τουρκόσποροι» και «λαθροεισβολείς»: Όταν Έλληνες πυρπολούσαν προσφυγικούς καταυλισμούς Μικρασιατών και Ποντίων

Γρά­φει ο Νίκος Μότ­τας 

Τότε ήταν «τουρ­κό­σπο­ροι», «βούλ­γα­ροι» και «όψι­μοι έλ­λη­νες». Σή­με­ρα είναι «λα­θροει­σβο­λείς» και «λα­θρο­με­τα­νά­στες».

Τότε ήταν «σκύ­λοι» και «ψευ­το­ρω­μιοί», οι ξε­ρι­ζω­μέ­νοι του Πό­ντου και της Μι­κράς Ασίας ομο­ε­θνείς, που γύ­ρευαν μερ­τι­κό από τη γη των ντό­πιων ελ­λα­δι­τών.  Σή­με­ρα είναι «ισλα­μι­στές» και «ψευ­το­πρό­σφυ­γες» που ήρθαν να αποι­κί­σουν τα ελ­λη­νι­κά και ευ­ρω­παϊ­κά χώ­μα­τα.

Τότε, για τα ρα­τσι­στό­μου­τρα της επο­χής, οι ένο­χοι για την φτώ­χεια, την ανέ­χεια και τη μι­ζέ­ρια που είχε επι­βάλ­λει στη χώρα η αστο­τσι­φλι­κά­δι­κη ολι­γαρ­χία και τα κόμ­μα­τα της, ήταν οι μι­κρα­σιά­τες και πό­ντιοι πρό­σφυ­γες.

Σή­με­ρα, για τον μι­κρο­α­στι­κό φα­σι­σμό, τα ξε­φω­νη­μέ­να αλλά και ντρο­πα­λά ρα­τσι­στό­μου­τρα, οι ένο­χοι της κα­τά­στα­σης είναι οι φτω­χο­διά­βο­λοι και τα γυ­ναι­κό­παι­δα που ήρθαν από την Συρία, το Ιράκ και άλλες χώρες για να ξε­φύ­γουν από την κό­λα­ση των ιμπε­ρια­λι­στι­κών πο­λέ­μων.

Οι ση­με­ρι­νές απάν­θρω­πες, ρα­τσι­στι­κές από­ψεις περί με­τα­φο­ράς των προ­σφύ­γων σε ξε­ρο­νή­σια (βλ. βου­λευ­τές-στε­λέ­χη της ΝΔ, Βε­λό­που­λος κ.α) δεν είναι και­νούρ­γιες. Η Μα­κρό­νη­σος, το μαρ­τυ­ρι­κό αυτό νησί, χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε ως εν­διά­με­σος σταθ­μός για την με­τέ­πει­τα προ­ώ­θη­ση προ­σφύ­γων της Μι­κράς Ασίας προς τους κα­ταυ­λι­σμούς της εν­δο­χώ­ρας (Βλέπε:  Τζα­να­κά­ρης, Βα­σί­λης. Δα­κρυ­σμέ­νη Μι­κρα­σία, 1919-1922: τα χρό­νια που συ­ντά­ρα­ξαν την Ελ­λά­δα, Με­ταίχ­μιο, 2007 και Αθα­να­σιά­δης, Τίτος. Μικρά Ασία, 1919-1922: Από την επο­ποι­ία στην κα­τα­στρο­φή, «Απο­γευ­μα­τι­νή», 2002).

Χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά τα όσα ανα­φέ­ρει, με­τα­ξύ άλλων, άρ­θρο-προ­κή­ρυ­ξη με τίτλο «Στις ερ­γα­ζό­με­νες προ­σφυ­γι­κές μάζες», που δη­μο­σιεύ­θη­κε στην πρώτη σε­λί­δα του «Ρι­ζο­σπά­στη» στις 8 Δε­κέμ­βρη 1923: «Αυτοί φά­γα­νε 40 χι­λιά­δες πρό­σφυ­γες στη Μα­κρό­νη­σο, στην κα­ρα­ντί­να, κά­νο­ντας την σκέψη πως όσο πε­ρισ­σό­τε­ροι πρό­σφυ­γες πε­θαί­νουν γι’ αυ­τούς είναι συμ­φέ­ρον, δεν θέ­λου­νε σκο­τού­ρες στο κε­φά­λι τους».

Το δράμα των – ομο­ε­θνών – προ­σφύ­γων δεν τε­λεί­ω­νε στη Μα­κρό­νη­σο αλλά, αντί­θε­τα, ξε­κι­νού­σε με την άφιξη τους στους προ­σφυ­γι­κούς κα­ταυ­λι­σμούς. Εκεί όπου είχαν να αντι­με­τω­πί­σουν το ρα­τσι­σμό, την απέ­χθεια και τις εγκλη­μα­τι­κές ενέρ­γειες των φα­σι­στοει­δών της επο­χής που έβλε­παν τους πρό­σφυ­γες – τους ομο­ε­θνείς πρό­σφυ­γες της Μι­κρα­σί­ας και του Πό­ντου – ως «υπαν­θρώ­πους».

Να τι άποψη εξέ­φρα­ζε για τους πρό­σφυ­γες ένας γη­γε­νής από την Άσ­ση­ρο Θεσ­σα­λο­νί­κης: «Με κα­νέ­να τρόπο δε θα δεχτώ τον Καυ­κά­σιο, τον βρώ­μι­κο, στο σπίτι μου. Όσο με αφορά, μπο­ρεί να πέσει νε­κρός στη μέση του δρό­μου και δε με νοιά­ζει. Μα­κά­ρι να καούν όλοι στη φωτιά. Ο Βε­νι­ζέ­λος έφερε σκατά στη Μα­κε­δο­νία. Όλοι τους πέ­θαι­ναν από την πείνα στην Τουρ­κία» (Εφημ. «Πα­μπρο­σφυ­γι­κή», 28/9/1924).

Ο ρα­τσι­σμός και ο μι­σαν­θρω­πι­σμός δεν άρ­γη­σε να πε­ρά­σει από τα λόγια στις πρά­ξεις, με βί­αιες επι­θέ­σεις ενα­ντί­ον προ­σφυ­γι­κών κα­ταυ­λι­σμών. Όπως το Νο­έμ­βρη του 1924, όταν οπλι­σμέ­νες ομά­δες ντό­πιων, δρώ­ντας σαν τάγ­μα­τα εφό­δου, επι­τέ­θη­καν σε οι­κι­σμό προ­σφύ­γων στο Κιουπ­κιόϊ (ση­με­ρι­νή Πρώτη Σερ­ρών) της Μα­κε­δο­νί­ας και «ετραυ­μά­τι­σαν 17 πρό­σφυ­γας, το πλεί­στον γυ­ναί­κας, πυρ­πο­λή­σα­ντες τας σκη­νάς, τους σταύ­λους, τους αχυ­ρώ­νας, λε­η­λα­τή­σα­ντες και τας απο­σκευάς…» (Εφημ. «Πα­μπρο­σφυ­γι­κή», 9 Νο­έμ­βρη 1924).

 

Άρθρο της εφη­με­ρί­δας «Σκριπ».

Στην αντα­πό­κρι­ση της εφη­με­ρί­δας «Εμπρός» δια­βά­ζου­με: «Την πρω­ϊ­αν χθες αι 120 οι­κο­γέ­νειαι των προ­σφύ­γων μέ­νου­σοι υπό σκη­νάς ευ­ρέ­θη­σαν πε­ρι­κυ­κλω­μέ­νοι από ομά­δας μαι­νό­με­νου λαού του Κιουπ­κιόϊ. Οι πο­λιορ­κη­ταί ένο­πλοι επε­τέ­θη­σαν, επη­κο­λού­θη­σε δε αι­μα­τη­ρά συ­μπλο­κή με­τα­ξύ εντό­πιων και προ­σφύ­γων. Οι εντό­πιοι διε­σκόρ­πι­σαν τους πρό­σφυ­γας και έκαυ­σαν τας σκη­νάς των. Υπάρ­χουν πε­ντή­κο­ντα πε­ρί­που τραυ­μα­τί­αι και εννέα νε­κροί, άπα­ντες πρό­σφυ­γες» («Εμπρός», 6/11/1924).

Η επί­θε­ση στο Κιουπ­κιόϊ είναι ένα μόνο από τα εκα­το­ντά­δες γε­γο­νό­τα βίας ενά­ντια σε προ­σφυ­γι­κούς καυ­τα­λι­σμούς μι­κρα­σια­τών και πο­ντί­ων. Όπως και σή­με­ρα, έτσι και τότε, τα κί­νη­τρα όσων δεν ήθε­λαν τους πρό­σφυ­γες ήταν ρα­τσι­στι­κά.

Οι ίδιοι που σή­με­ρα φο­ρούν την στολή του «υπερ­πα­τριώ­τη», πρω­το­στα­τώ­ντας στις εκ­στρα­τεί­ες μί­σους και ρα­τσι­σμού απέ­να­ντι στους «λα­θροει­σβο­λείς» και «λα­θρο­πρό­σφυ­γες», είναι οι ίδιοι που αν ζού­σαν τη δε­κα­ε­τία του 1920 θα κυ­νη­γού­σαν τους «τουρ­κό­σπο­ρους» και «ψευ­το­ρω­μιούς» ομο­γε­νείς του Πό­ντου και της Μι­κρα­σί­ας.

Απ’ το Κιουπ­κιόϊ στη Μόρια, ο μι­σαν­θρω­πι­σμός δεί­χνει να ‘χει πα­ρα­μεί­νει αναλ­λοί­ω­τος. Όντας ιδε­ο­λο­γι­κό όπλο της αστι­κής τάξης ο ρα­τσι­σμός είχε και έχει πά­ντο­τε το ίδιο απε­χθές, βάρ­βα­ρο, απάν­θρω­πο πρό­σω­πο. Η μήτρα που τον γεννά δεν είναι άλλη από το σάπιο κα­πι­τα­λι­στι­κό σύ­στη­μα, που απο­τε­λεί την πηγή των ιμπε­ρια­λι­στι­κών πο­λέ­μων, της εκ­με­τάλ­λευ­σης, της δυ­στυ­χί­ας, του ξε­ρι­ζω­μού των αν­θρώ­πων από τις εστί­ες τους.

Να, λοι­πόν, ποιο είναι το συ­μπέ­ρα­σμα: Η πάλη ενά­ντια στο ρα­τσι­σμό, την ξε­νο­φο­βία, τον «χρυ­σαυ­γι­τι­σμό» και τον φα­σι­σμό δεν μπο­ρεί παρά να είναι ανα­πό­σπα­στα ενταγ­μέ­νη στον συ­νο­λι­κό αγώνα για το γκρέ­μι­σμα και την ανα­τρο­πή του συ­στή­μα­τος που τους γεννά και τους ανα­πα­ρά­γει.

Νίκος Μότ­τας Γεν­νή­θη­κε το 1984 στη Θεσ­σα­λο­νί­κη. Είναι υπο­ψή­φιος δι­δά­κτο­ρας (Phd) Πο­λι­τι­κής Επι­στή­μης, Διε­θνών Σχέ­σε­ων και Ιστο­ρί­ας. Σπού­δα­σε Πο­λι­τι­κές Επι­στή­μες στο Πα­νε­πι­στή­μιο Westminster του Λον­δί­νου και είναι κά­το­χος δύο με­τα­πτυ­χια­κών τί­τλων (Master of Arts) στις δι­πλω­μα­τι­κές σπου­δές (Πα­ρί­σι) και στις διε­θνείς δι­πλω­μα­τι­κές σχέ­σεις (Πα­νε­πι­στή­μιο Τελ Αβίβ). Άρθρα του έχουν δη­μο­σιευ­θεί σε ελ­λη­νό­φω­να και ξε­νό­γλωσ­σα μέσα.

Διαβάστε περισσότερα

Η αρπαχτή της δεκαετίας (οι μαυραγορίτες του 21ου αιώνα)

ο μεγάλο κόλπο ξεκινά με την ιστορία της κοστολόγησης και της πραγματοποίησης των μοριακών διαγνωστικών ελέγχων (PCR). Το τεστ αυτό κοστίζει 50 ευρώ περίπου στην αγορά του. Πόσο κοστολογείται η πώλησή του όμως στον πληθυσμό; Εδώ ξεκινάει το γλέντι…

 

Κατιούσα

 

Ένα συχνό κλισέ του αριστερού χώρου είναι ότι η κρίση συνιστά ευκαιρία. Βασικά βέβαια η ιδέα ανήκει στη σύγχρονη διοίκηση επιχειρήσεων. Οπότε μπορεί το σύνθημα για ευκαιρία ανατροπής εν μέσω κρίσης να αποδείχτηκε (προς το παρόν τουλάχιστον) όνειρο, η βούληση των καπιταλιστών όμως για να εφευρίσκουν πεδία κερδοφορίας ακόμα και στα χαλάσματα της κοινωνίας αποδεικνύεται ένας πολύ πραγματικός εφιάλτης. 

Στο σχετικά κοντινό παρελθόν, την περίοδο της Κατοχής υπήρχαν Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών οι οποίοι κατέδιδαν πατριώτες αντιστασιακούς για να απολαμβάνουν προνόμια και αμοιβές πάνω σε πτώματα και κάτω από κρεμάλες. Αυτή ήταν η μία κατηγορία η οποία έμεινε γνωστή ως δωσίλογοι και σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσαν τον “εθνικό” κορμό του μετεμφυλιακού κράτους. Η άλλη ήταν έμποροι οι οποίοι υπερκοστολογούσαν βασικά αγαθά όπως το ψωμί, τα αβγά και το λάδι για να απομυζήσουν την περιουσία και τις οικονομίες των υπολοίπων. Η κατηγορία αυτή έμεινε γνωστή ως μαυραγορίτες και σε μεγάλο βαθμό στελέχωσε τον επιχειρηματικό κορμό του μετεμφυλιακού κράτους. 

Βέβαια καθώς τα χρόνια περνούσαν, το κράτος φρόντισε να νομιμοποιήσει και να ξεπλύνει τόσο τους δωσίλογους, όσο και τους μαυραγορίτες. Τους έβγαλε τις κουκούλες και τα βρώμικα με αίμα ρούχα και τους έντυσε με κουστούμια και γραβάτες. Πλέον έγιναν αξιότιμοι επιχειρηματίες και αρωγοί της ανάπτυξης. Βέβαια, σε περιόδους όπου δημιουργούταν κρισιακές καταστάσεις όπως η περίοδος των μνημονίων, οι μαυραγορίτες ξαναφορούσαν τα βρώμικα ρούχα τους και έπιαναν πάλι τη γνωστή δουλειά τους, καλυμμένη πλέον με επιγραφές αγοράζω χρυσό. Αυτοί όμως είναι οι ψιλικατζήδες της υπόθεσης. 

Με την αρχή της πανδημίας παρατηρήθηκαν αρκετές ύποπτες συμπτώσεις. Όταν απουσίαζαν τα διαγνωστικά τεστ για τον sars covid 2, η κυβέρνηση και το υπουργείο υγείας μιλούσε για περιττή πολυτέλεια. Αργότερα, με την εισαγωγή στην αγορά διαγνωστικών τεστ από αμερικανικές εταιρείες, η γραμμή άλλαξε (και ορθά φυσικά αυτή τη φορά). Στην αρχή της πανδημίας οι μάσκες ήταν επικίνδυνες για το κυβερνητικό επιτελείο. Όταν όμως άρχισε να λειτουργεί εργοστάσιο και να αναλαμβάνει παραγγελίες, οι μάσκες έγιναν απαραίτητες. Την ίδια περίοδο 30 εκατομμύρια ευρώ διανέμονταν σε συγκεκριμένα ΜΜΕ. Την ίδια περίοδο πραγματοποιήθηκαν (και πραγματοποιούνται ακόμα) απευθείας αναθέσεις για την παραγγελία εξοπλισμών σε νοσοκομεία και όχι μόνο, με αφορμή την κατεπείγουσα κατάσταση. Αλλά αυτά είναι πάλι τα ψιλικά της ιστορίας. Παρ’ όλ’ αυτα ήδη συγκεντρώνονται αρκετές συμπτώσεις.  

Το μεγάλο κόλπο ξεκινά με την ιστορία της κοστολόγησης και της πραγματοποίησης των μοριακών διαγνωστικών ελέγχων (PCR). Το τεστ αυτό κοστίζει 50 ευρώ περίπου στην αγορά του. Πόσο κοστολογείται η πώλησή του όμως στον πληθυσμό; Εδώ ξεκινάει το γλέντι. Η συγκεκριμένη εξέταση δεν έχει ενταχθεί στο κοστολόγιο και το σύστημα του ΕΟΠΥΥ. Αυτό σημαίνει πως δε συνταγογραφείται και επομένως δεν καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία, από τη μία, και ότι δεν υπάρχει προκαθορισμένη τιμή, από την άλλη, το οποίο σημαίνει ότι ο κάθε ιδιώτης μπορεί να τη χρεώσει όσο θέλει. Λογικό θα μπορούσε να σκεφτεί κάποιος, εφόσον ο ιδιώτης έχει πραγματοποιήσει μια ορισμένη επένδυση. Το οποίο όμως δε συμβαίνει πάντα καθώς μεγάλο κομμάτι των ιδιωτών απλά συλλέγει τα δείγματα και τα στέλνει προς επεξεργασία σε μεγάλα διαγνωστικά κέντρα. Δημιουργούνται λοιπόν “franchise” που διαχειρίζονται επαγγελματικά την ροή των διαγνωστικών ελέγχων. 

Αυτό επιτείνεται από το γεγονός ότι τα δημόσια νοσοκομεία του εθνικού συστήματος υγείας δεν αναλαμβάνουν τον διαγνωστικό έλεγχο σε προληπτική βάση αλλά μόνο σε περίπτωση εισαγωγής στη δομή, είτε λόγω των συμπτωμάτων της νόσου είτε για χειρουργείο. Με δεδομένο ότι δειγματοληπτική ιχνηλάτιση δεν πραγματοποιείται, η μόνη πρόσβαση σε προληπτικό διαγνωστικό έλεγχο είναι τα ιδιωτικά εργαστήρια. Η κοστολόγηση του τεστ κυμαίνεται από τα 80 έως τα 150 ευρώ. Αλλά αυτή είναι μόνο η αρχή. Την προηγούμενη εβδομάδα το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας ξέμεινε από αντιδραστήρια ενώ κάλυπτε περίπου 1000 τεστ ανά ημέρα. Λίγο αργότερα ξέμεινε και η Ιατρική του ΕΚΠΑ. Οι κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι αυτό οφειλόταν στην αλόγιστη χρήση των τεστ. Πώς όμως αυτό είναι δυνατόν όταν τα τεστ στα νοσοκομεία γίνονται μόνο στους νοσηλευόμενους, στα επείγοντα και στα χειρουργεία και όχι στον γενικό πληθυσμό; Και πώς αυτό συμβαδίζει με την εξαγγελία για μαζικό έλεγχο;

Άρα μήπως η απάντηση για την ανεπάρκεια αντιδραστηρίων βρίσκεται αλλού; Εξάλλου το κυβερνητικό επιτελείο είχε 6 μήνες να προετοιμαστεί. Μπορεί λοιπόν να είναι τόσο ανίκανοι; Η απάντηση δίνεται με την λύση που δόθηκε στο πώς θα καλυφθεί το κενό του διαγνωστικού ελέγχου. Ένα από τα “franchise” εργαστήρια ανέλαβε την διενέργεια των διαγνωστικών ελέγχων που έμειναν ακάλυπτοι από το ΕΚΑ και το ΕΚΠΑ με κόστος 100 ευρώ. Εντελώς συμπτωματικά ένας από τους ιδιοκτήτες του “franchise” μέχρι τον Αύγουστο ήταν ο Γκίκας Μαγιορκίνης. Και θα είχε ενδιαφέρον να μελετηθεί αν οι συμπτώσεις μεταφέρθηκαν με την αποχώρησή του σε κάποιο άλλο πρόσωπο. Όπως εξίσου ενδιαφέρον έχει και το ότι πάντα στους πολέμους (πόλεμο χαρακτήρισε την πανδημία ο Κυριάκος Μητσοτάκης) κάποιοι πάλι συμπτωματικά βγαίνουν κερδισμένοι με φουσκωμένα πορτοφόλια. Στην προκειμένη περίπτωση το κέρδος για τις 15 ημέρες που χρειάζονται μέχρι να εφοδιαστεί ξανά το ΕΚΑ και το ΕΚΠΑ είναι το εξής: 100 ευρώ για το κάθε τεστ μείον 50 ευρώ το κόστος, άρα 50 ευρώ ανά τεστ επί 1000 τεστ την ημέρα επί 15 ημέρες, τουτέστιν 750000 ευρώ. Για δύο εβδομάδες.

ΟΚ δεν είναι και χρηματιστήριο ή ολυμπιακοί αγώνες, αλλά είναι γερή μπάζα για τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Παρατηρείται λοιπόν ότι για άλλη μια φορά σε μια κατάσταση κρίσης, υπάρχουν αρκετοί που εκμεταλλεύονται τις ανάγκες και τις αγωνίες των συμπολιτών τους. Άλλοι βγαίνουν κερδισμένοι με ψιλά, άλλοι με χοντρά, και πάντα χαμένος είναι ο λαός. Και επειδή στην συγκεκριμένη περίπτωση η κρίση αφορά άμεσα θέμα δημόσιας υγείας, η εκμετάλλευση καθίσταται ακόμα πιο χυδαία. Οι πολίτες παρακολουθούν έντρομοι το κυβερνητικό επιτελείο και τα ΜΜΕ να τους κατηγορούν για την ενδεχόμενη εξάπλωση του ιού και στην προσπάθειά τους να ελεγχθούν ώστε να προφυλάξουν τα συγγενικά τους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα καταφεύγουν στη διεξαγωγή διαγνωστικού ελέγχου. Μόνο που το δημόσιο έχει αποσυρθεί και τους αφήνει βορά στις ορέξεις της “ελεύθερης” αγοράς. 

Ο μεγαλύτερος εχθρός δεν είναι ο sars cov 2 αλλά το σύστημα που βλέπει πεδίο κερδοφορίας ακόμα και στο θέμα της υγείας, ακόμα και στις εντατικές και τους επικείμενους θανάτους. Και φυσικά ο εχθρός δεν είναι τα μέτρα προστασίας ακόμα και όταν αυτά είναι ανεπαρκή. Δε μπορεί το πεδίο της λαϊκής διεκδίκησης να αφορά την άρνηση μέτρων προστασίας που χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες ή την καταδίκη της επιστημονικής κοινότητας. Και εδώ θα πρέπει να αναλογιστεί και τις ευθύνες της η κυβέρνηση και τα ΜΜΕ που με τον επικοινωνιακό μικροπολιτικό τρόπο διαχείρισης της πανδημίας δίνουν τροφή στην ανάπτυξη αυτών των απόψεων. Η διεκίδκηση λοιπόν οφείλει να είναι η δημόσια υγεία για όλους και όλες, το οποίο συνεπάγεται και μέτρα προστασίας και ελέγχου δωρεάν και προσβάσιμα σε όλες και όλους. Στην συγκεκριμένη περίπτωση ο διαγνωστικός έλεγχος πρέπει να ενταχθεί στον ΕΟΠΥΥ ώστε να λάβει συγκεκριμένη κοστολόγηση και να καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμία, έως ότου το σύνολο των δομών του ΕΣΥ με συγκροτημένα κέντρα για την πανδημία να καλύπτουν την ανάγκη και προσυμπτωματικού ελέγχου.

Ισχύει ότι όλα τα παραπάνω θα έπρεπε να τα έχει κάνει ήδη η κυβέρνηση, αντί στελέχη και βουλευτές της να διαφημίζουν στα social media την ανάγκη για προσυμπτωματικό έλεγχο μετά τις διακοπές. Ο οποίος όπως αναφέρθηκε πριν κοστίζει. Όμως η απάντηση σε αυτό δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι η άρνηση της πραγματικότητας και η υποχώρηση σε θέσεις που παραπέμπουν σε μεσαίωνα. Γιατί τελικά αυτή η μορφή διεκδίκησης δεν τιμωρεί την κυβέρνηση αλλά τον ίδιο το λαό. Και τελικά γλιτώνει την κυβέρνηση από τις πραγματικές της ευθύνες. Η κοινωνία δικαιούται να είναι προστατευμένη από αυτή και την κάθε πανδημία και όχι να είναι έρμαιο στα χέρια αργυραμοιβών. Και αυτό πρέπει να διεκδικήσει και σε αυτό τον αγώνα πρέπει να συνταχθεί. Ώστε να μην περάσει άλλη μια αρπαχτή στα ψιλά και να εμφανισθούν οι σύγχρονοι μαυραγορίτες ως μετέπειτα σωτήρες. 

Βιβλιογραφικές αναφορές 

https://www.tanea.gr/2020/09/02/greece/freno-sta-moriaka-test-stin-attiki-mplokare-to-ethniko-kentro-aimodosias/
https://www.athina984.gr/2020/04/01/covid-19-to-ethniko-kentro-aimodosias-xekina-7-500-moriaka-test-ana-vdomada/
https://www.efsyn.gr/ellada/ygeia/258103_elleipsei-shedioy-klatare-ethniko-kentro-aimodosias
http://www.katiousa.gr/koinonia/ygeia/ntropi-to-ethniko-kentro-aimodosias-na-min-dechetai-test-koronoiou-giati-den-arkoun-ta-antidrastiria/

Πάνος Χριστοδούλου, Ειδικευόμενος Ιατρικής Βιοπαθολογίας/Εργαστηριακής Ιατρικής, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, Υποψήφιος Διδάκτορας Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών, PGCert Διαχείρισης κρίσεων στη δημόσια υγεία και ανθρωπιστικής απάντησης

Διαβάστε περισσότερα

Συρία, αθόρυβη επιστροφή στην «αραβική οικογένεια»

• Adlene Mohammedi
• Ελίνα Βέτση (μετάφραση)

Εν αναμονή της επανένταξης της Συρίας στους κόλπους του Αραβικού Συνδέσμου, οι διμερείς προσεγγίσεις πολλαπλασιάζονται, κατά κύριο λόγο με τις πετρομοναρχίες του Κόλπου, την Αίγυπτο και τη Βόρεια Αφρική, με τις ευλογίες της προστάτιδας ρωσικής δύναμης. Η στρατιωτική νίκη του καθεστώτος πόρρω απέχει από την οριστικοποίησή της, όμως ενισχύει τη γεωπολιτική ανασυγκρότηση που συντελείται τα τελευταία χρόνια.

Το 2011, μετά τους πρώτους μήνες του πολέμου, η συριακή κυβέρνηση έμοιαζε απομονωμένη στην περιφερειακή σκακιέρα. Τον Νοέμβριο της ίδιας χρονιάς, με πρωτοβουλία της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ, η Συρία αποβάλλεται από τον Αραβικό Σύνδεσμο, του οποίου αποτελεί ιδρυτικό μέλος. Τον Μάρτιο του 2013, ο οργανισμός εξετάζει το ενδεχόμενο να παραχωρηθεί η έδρα της Συρίας στη συριακή αντιπολίτευση, όμως τρία κράτη αντιτίθενται στην απόφαση αυτή: η Αλγερία, το Ιράκ και ο Λίβανος. Ωστόσο, η απομόνωση της χώρας δεν είναι καθολική. H μπααθική συριακή κυβέρνηση έχοντας, από καιρό, ως λάβαρό της τον αραβικό εθνικισμό, διατηρεί υποστηρικτές σε όλες τις «αδελφές χώρες»¹, γεγονός που δεν την εμποδίζει να εκφράζει την πικρία της. Στις 22 Μαρτίου 2013, ο Μπασάρ αλ Τζααφάρι, εκπρόσωπος της Συρίας στον ΟΗΕ, σε συνέντευξή του στο παναραβικό τηλεοπτικό κανάλι Al-Mayadeen, περιέγραψε τον αραβισμό σαν μια δεσμευτική υποχρέωση, στην οποία η χώρα του είναι ολοκληρωτικά αφοσιωμένη και απαρίθμησε τρία περιστατικά που μαρτυρούν την αλτρουιστική πολιτική ανοίγματος της Συρίας προς τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο: την υποδοχή που επιφύλαξε η χώρα στον Εμίρη Αμπντελκαντέρ, στρατιωτικό και θρησκευτικό ηγέτη της Αλγερίας το 1855, την ανακήρυξη του Φαϊζάλ ως προσωρινού βασιλιά της Συρίας το 1920 από τη Χετζάζ (ιστορική περιοχή στο δυτικό κομμάτι της αραβικής χερσονήσου) και την αποδοχή του πρωταγωνιστικού ρόλου της Αιγύπτου υπό τον Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ στα πλαίσια της Ηνωμένης Αραβικής Δημοκρατίας (1958-1961).

Έτσι, για τη συριακή κυβέρνηση, η «προδοσία» εντοπίζεται σε δύο επίπεδα: στο επίπεδο των αραβικών κρατών που της έχουν γυρίσει την πλάτη και στο επίπεδο του διακρατικού τζιχάντ (ενθαρρυμένου από ορισμένα κράτη, ανάμεσά τους και οι πετρομοναρχίες του Κόλπου), το οποίο έχει μετατρέψει τη Συρία στο προνομιακό θέατρο των επιχειρήσεών του. Από την πλευρά της, η Δαμασκός μπορεί να υπολογίζει στο συμμαχικό της Ιράν και κυρίως στη ρωσική επιρροή, τόσο σε πολιτικό επίπεδο (η Ρωσία αποτελεί μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών) όσο και σε στρατιωτικό, ιδίως μετά την άμεση ανάμειξή της μετά το φθινόπωρο του 2015. Η Δαμασκός επωφελείται επίσης από το ισχυρό φιλοϊρανικό δίκτυο πολιτοφυλακών, συμπεριλαμβανόμενης ιδίως της λιβανικής Χεζμπολάχ. Από το 2014, η ανάδυση της οργάνωσης του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ) ως τρομοκρατικής απειλής ευρείας κλίμακας και οι στρατιωτικές νίκες των καθεστωτικών απέναντί του ευνόησαν σταδιακά την «ομαλοποίηση» των σχέσεων μεταξύ αρκετών αραβικών πρωτευουσών και της συριακής κυβέρνησης. Κατέστησε επίσης άνευ αντικειμένου την έως τότε περιστασιακή συμμαχία εναντίον της Δαμασκού που είχε σχηματιστεί μεταξύ περιφερειακών παραγόντων με αντικρουόμενα συμφέροντα, όπως η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία.

Απέναντι στους πιστούς καθεστωτικούς της Συρίας και, γενικότερα, απέναντι στον «άξονα αντίστασης» (όπως ενσαρκώνεται από την Τεχεράνη, τη Δαμασκό και τη Χεζμπολάχ), οι προθέσεις και οι προτεραιότητες ήταν αποκλίνουσες. Από τη μια πλευρά, η ισλαμική-μεταρρυθμιστική συμμαχία μεταξύ Τουρκίας και Κατάρ στόχευε στην ανατροπή του καθεστώτος του Μπασάρ Αλ Άσαντ προς όφελος της ευνοούμενής τους Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Από την άλλη πλευρά, και παρά την αντεπαναστατική της στάση, η Σαουδική Αραβία, σε συμμαχία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, επιθυμούσε πάνω απ’ όλα να εμποδίσει την επιρροή του Ιράν στη Μέση Ανατολή, κόβοντας τον στρατηγικό δεσμό μεταξύ Δαμασκού και Τεχεράνης. Η απροσδόκητη επιβίωση του καθεστώτος της Δαμασκού, χάρη στη ρωσική στρατιωτική υποστήριξη, συνέβαλε στον διχασμό του αντίπαλου στρατοπέδου και στην ανάδυση μιας άγριας αντιπαράθεσης μεταξύ του άξονα Άγκυρας-Ντόχα και του άξονα Ριάντ-Αμπού Ντάμπι. Τον Ιούλιο του 2013, η αντιπαράθεση έγινε αισθητή στην Αίγυπτο με αφορμή το πραξικόπημα κατά του προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι, μέλους της Μουσουλμανικής Αδελφότητας: ένα πραξικόπημα που υποστηρίχθηκε από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (επιδοκιμάστηκε από τη Μόσχα και τη συριακή κυβέρνηση), αλλά καταδικάστηκε από την Τουρκία και το Κατάρ, συμμάχους του έκπτωτου προέδρου.

Ο αποφασιστικός ρόλος της Ρωσίας

Η αποτελεσματικότητα της ρωσικής στρατηγικής στη Συρία (με νίκες σε αποφασιστικές μάχες κατά των ανταρτών, όπως στο Χαλέπι, στην Νταράα ή στην Ανατολική Γούτα) και η έναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών στην Αστάνα τον Μάϊο του 2017 (συμφωνία μεταξύ Ρωσίας, Ιράν και Τουρκίας ενόψει μιας πολιτικής λύσης στο συριακό ζήτημα, με την Άγκυρα ως ανάδοχο της συριακής αντιπολίτευσης) κατέστησαν σχεδόν μάταιες τις απόπειρες ανατροπής του καθεστώτος Άσαντ. O ρόλος της Ρωσίας έχει γίνει ακόμα πιο καθοριστικός, καθώς οι σχέσεις της με το σύνολο των πρώην εχθρών της Δαμασκού έχουν ολοφάνερα βελτιωθεί, τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και στη διαχείριση του συριακού ζητήματος.

Για τη Μόσχα, η επανένταξη της Συρίας στην «αραβική οικογένεια» –μια διατύπωση που χρησιμοποιείται τακτικά από τη ρωσική διπλωματία– χρησιμεύει ως μέσο για την εκ νέου νομιμοποίηση του συριακού καθεστώτος στη διεθνή σκηνή, αλλά και για την προετοιμασία της υλικής ανοικοδόμησης της χώρας, κάτι που κρίνεται ακόμα πιο σημαντικό από τις πολιτικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Για τη Ρωσία, οι χώρες του Κόλπου είναι οι πλέον κατάλληλες για να διευκολύνουν τόσο την «αποκατάσταση» της Δαμασκού στους κόλπους του Αραβικού Συνδέσμου όσο και την παροχή οικονομικής βοήθειας για την ανοικοδόμηση της χώρας.

Εάν το Κατάρ, εν μέρει λόγω της προνομιακής σχέσης του με την Τουρκία, και η Σαουδική Αραβία, για την οποία το Ιράν παραμένει ο κύριος εχθρός, διστάζουν ακόμα να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με τη Δαμασκό, η ρωσική διπλωματία μπορεί να υπολογίζει στην προσέγγιση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με το καθεστώς Άσαντ. Τουλάχιστον τρία γεγονότα καταδεικνύουν την εκατέρωθεν προσέγγιση: η επαναλειτουργία της πρεσβείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στη Δαμασκό στα τέλη του Δεκεμβρίου 2018, η συμμετοχή μιας μεγάλης αντιπροσωπείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στη Διεθνή Έκθεση της Δαμασκού στα τέλη του Αυγούστου 2019 και μια τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ του πρίγκηπα διάδοχου του Αμπού Ντάμπι Μοχάμεντ Μπιν Ζαγέντ (γνωστού ως «ΜΒΖ», από τα αρχικά του ονόματός του) και του προέδρου της Συρίας στα τέλη Μαρτίου 2020². Η αλληλεγγύη απέναντι στην πανδημία του κορωνοϊού ήταν στο επίκεντρο της συνομιλίας μεταξύ των δύο ηγετών.

Η απόφαση των Εμιράτων να αποκτήσουν και πάλι επαφές με το καθεστώς Άσαντ δεν έχει όμως ως μοναδικό σκοπό την ικανοποίηση της Ρωσίας. Κατ’ αρχάς, η υποστήριξη που παρέχεται στη συριακή κυβέρνηση έρχεται σε απόλυτη αρμονία με τη ρητορική της επιτακτικής ανάγκης για σταθερότητα που προωθεί το Αμπού Ντάμπι, το οποίο δεν φοβάται να πει τον αυταρχισμό με το όνομά του³. Εν συνεχεία, και παρά τη συμμαχία που υφίσταται μεταξύ Αμπού Ντάμπι και Ριάντ, αλλά και την ιδιαίτερη σχέση που δένει τους πρίγκηπες διαδόχους των δύο χωρών (ο Μοχάμεντ Μπιν Ζαγέντ περιγράφεται συχνά ως μέντορας του Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, γνωστού ως «ΜΒS»), οι πολιτικές και στρατηγικές θέσεις των Εμιράτων δεν ευθυγραμμίζονται με τις αντίστοιχες θέσεις της Σαουδικής Αραβίας. Για το Αμπού Ντάμπι, η καταπολέμηση των δικτύων του πολιτικού Ισλάμ (και ειδικότερα της Μουσουλμανικής Αδελφότητας) μοιάζει πιο σημαντική από την αναμέτρηση με το Ιράν. Τέλος, η αυξανόμενη αντιπαλότητα με την Τουρκία –στη Λιβύη αλλά και στην Ερυθρά Θάλασσα– ωθεί τα Εμιράτα να θέλουν να αντισταθμίσουν την επιρροή της στη Συρία. Εξάλλου, στο Ιντλίμπ, ο τουρκικός στρατός και οι υπό την προστασία του αντάρτες βρίσκονται σχετικά απομονωμένοι. Ο καιρός που οι ένοπλες αντικαθεστωτικές ομάδες της Συρίας λάμβαναν όπλα και χρήματα από τις μοναρχίες του Κόλπου μοιάζει να ανήκει στο μακρινό παρελθόν⁴.

Πέρα από την ιδιαίτερη περίπτωση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, η Δαμασκός, ήδη από την αρχή της σύγκρουσης, μπορούσε να υπολογίζει στη σχετικά καλή θέληση πολλών άλλων αραβικών κρατών. Τέτοια είναι η περίπτωση των γειτόνων της Ιράκ (που συμμετείχε στη ρωσική στρατιωτική επέμβαση στη Συρία τον Σεπτέμβριο του 2015) και Λιβάνου, αλλά και της Αλγερίας ή ακόμα και του Σουλτανάτου του Ομάν. Άλλες χώρες πέρασαν από την ανοιχτή εχθρότητα στη σύγκλιση. Τρία χρόνια μετά το πραξικόπημα του 2013, η Αίγυπτος του Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι επέλεξε να υποστηρίξει ανοιχτά τον Αλ Άσαντ, με ένα επιχείρημα παρόμοιο εκείνου της Ρωσίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων: οι εθνικοί στρατοί είναι πάντα προτιμότεροι από τον εξτρεμισμό και την τρομοκρατία.

Η στάση της Τυνησίας εξελίχθηκε με παρόμοιο τρόπο. Το 2012, το νέο καθεστώς, που προέκυψε από την επαναστατική διαδικασία και υπό την ηγεσία του προέδρου Μονσέφ Μαρζουκί, διέκοψε κάθε διπλωματική σχέση με τη Δαμασκό, μια απόφαση που δέχθηκε δριμεία κριτική από μεγάλο μέρος της τυνησιακής Αριστεράς. Σήμερα, η Τυνησία δεν αποκλείει το ενδεχόμενο αποκατάστασης των σχέσεων της με το καθεστώς Άσαντ. Ο Χιμές Τζινάουι, ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Τυνησίας (και πρώην πρέσβης της χώρας στη Ρωσία), διαβεβαίωνε στις αρχές του 2019 πως η «φυσική θέση» της Συρίας ήταν στους κόλπους του Αραβικού Συνδέσμου, χωρίς να θέτει ως προαπαιτούμενο την αποχώρηση του Σύριου προέδρου. Το φθινόπωρο του 2018, και η Ιορδανία έδειξε την πρόθεσή της για προσέγγιση. Σε συνέχεια μιας συμφωνίας μεταξύ Αμάν και Δαμασκού, άνοιξε ξανά ο συνοριακός σταθμός του Νασίμπ. Τέλος, κάποιες άλλες χώρες αρκούνται προς το παρόν σε μια έμμεση εξομάλυνση των σχέσεών τους με τη Συρία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Κατάρ, με τη μεγάλη επιστροφή της αεροπορικής εταιρείας Qatar Airways στον συριακό εναέριο χώρο την άνοιξη του 2019.

Το ζήτημα της ομαλής ανάκαμψης των σχέσεων με τον Λίβανο τίθεται αναγκαστικά με ιδιαίτερους όρους. Στις απαρχές της συριακής διένεξης (από το 2011 έως το 2013), η επικράτεια του Λιβάνου αποτελούσε πηγή αστάθειας για τη συριακή κυβέρνηση. Τα λεγόμενα «αντισυριακά» κόμματα (το Κίνημα του Μέλλοντος του Σαάντ Χαρίρι, οι Λιβανικές Δυνάμεις του Σαμίρ Γκεαγκέα και το Προοδευτικό Σοσιαλιστικό Κόμμα του Ουαλίντ Τζουμπλάντ), αλλά και ορισμένες σαλαφιστικές ομάδες (όπως για παράδειγμα η οργάνωση του «σεΐχη» Αχμέντ αλ Ασίρ), συνήθιζαν να υποστηρίζουν δημόσια την εξέγερση και συνηγορούσαν υπέρ της πτώσης του καθεστώτος. Το 2012, στο βόρειο τμήμα της χώρας, όπλα μεταφέρονταν παράνομα μεταξύ των δύο επικρατειών μέσω του λιμένα της Τρίπολης του Λιβάνου. Θα μπορούσαμε λοιπόν να μιλήσουμε για έναν διπλό τζιχαντιστικό κίνδυνο: από το λιβανικό έδαφος προς το συριακό και από το συριακό έδαφος προς το λιβανικό.

Μεταξύ της άνοιξης και του καλοκαιριού του 2013, δύο μάχες περιόρισαν την απειλή αυτή: η μάχη της Σαΐντα (Ιούνιος 2013) και η μάχη του Κουσέιρ (Μάιος-Ιούνιος 2013). Στην πρώτη, ο λιβανικός στρατός συγκρούστηκε με τους υποστηρικτές του «σεΐχη» Αχμέντ Αλ Ασίρ, τρέποντάς τον σε φυγή. Η δεύτερη διεξήχθη στην επαρχία της Χομς, κοντά στο σύνορα με τον Λίβανο, μεταξύ του συριακού στρατού και της Χεζμπολάχ από τη μία πλευρά και τζιχαντιστικών ομάδων (κυρίως του Μετώπου Αλ Νούσρα) από την άλλη. Κατέληξε στη νίκη του φιλοκυβερνητικού στρατοπέδου. Η παρέμβαση της Χεζμπολάχ στη Συρία (σε ολόκληρη την επικράτεια και όχι μόνο στις περιοχές κοντά στα σύνορα με τον Λίβανο) ακόμα διχάζει τις πολιτικές δυνάμεις του Λιβάνου: οι σύμμαχοί της (με τον πρόεδρο Μισέλ Αούν στην πρώτη γραμμή) υποστηρίζουν την επέμβαση και θεωρούν πως επιτρέπει την προστασία του Λιβάνου από την «τρομοκρατική απειλή». Αντιθέτως, οι πολέμιοί της (με τη υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας), και ιδίως το κόμμα των Λιβανικών Δυνάμεων, εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για το ειδικό καθεστώς που απολαμβάνει η Χεζμπολάχ στον Λίβανο και κατακρίνουν την εμπλοκή της στη συριακή σύγκρουση.

Μεταξύ 2016 και 2018, η πολιτική κατάσταση στον Λίβανο εξελίχθηκε ευνοϊκά για τη Δαμασκό. Η εκλογή του Μισέλ Αούν στην προεδρία της χώρας τον Οκτώβριο του 2016 και οι βουλευτικές εκλογές του Μαΐου 2018 (με το αποτέλεσμα να αναδεικνύει μια ευνοϊκή προς τη Δαμασκό πλειοψηφία) ενίσχυσαν το αποκαλούμενο «φιλοσυριακό» στρατόπεδο. Σήμερα, αν και η πολιτική και οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα των Κέδρων και η καταστροφή εξαιτίας των εκρήξεων του Αυγούστου καθιστούν το ζήτημα δευτερεύον, οι πολιτικές δυνάμεις του Λιβάνου παραμένουν διχασμένες σχετικά με το μέλλον των σχέσεων με το συριακό καθεστώς. Βέβαια, δεν υφίσταται πραγματική ρήξη, όπως παρατηρήθηκε σε άλλες περιπτώσεις, όμως η Χεζμπολάχ και οι σύμμαχοί της επιθυμούν στενή συνεργασία, ενώ οι πολιτικοί αντίπαλοί τους παραμένουν επιφυλακτικοί.

Το ακανθώδες ζήτημα της επιστροφής των εγκατεστημένων στον Λίβανο Σύριων προσφύγων πιθανότατα θα επηρεάσει την πορεία των διμερών σχέσεων. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, τον Ιούνιο του 2019, στον Λίβανο υπήρχαν 938.531 Σύριοι πρόσφυγες, καταγεγραμμένοι από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και 31.000 Παλαιστίνιοι πρόσφυγες προερχόμενοι από τη Συρία. Σύμφωνα με την κυβέρνηση του Λιβάνου, στους αριθμούς αυτούς προστίθενται 550.000 μη καταγεγραμμένοι πρόσφυγες⁵. Η επιστροφή τους, την οποία επιθυμεί μεταξύ άλλων και ο πρόεδρος Αούν, εξακολουθεί να μην είναι ορατή στο άμεσο μέλλον.

Τελικά, ενώ στη Συρία κυρίαρχο ρόλο έχουν μη αραβικοί παράγοντες, όπως η Ρωσία, το Ιράν και η Τουρκία, η ιδέα της επιστροφής της Δαμασκού στους κόλπους της αραβικής οικογένειας ανοίγει νέες προοπτικές στους ηγέτες της χώρας. Την ίδια στιγμή που η Μόσχα δείχνει ενοχλημένη από τις εσωτερικές αντιπαραθέσεις των φατριών της Δαμασκού και η γερμανική δικαιοσύνη έχει ήδη παραπέμψει σε δίκη δύο αξιωματούχους της συριακής κυβέρνησης με την κατηγορία των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας –διαδικασία που θα μπορούσε να δημιουργήσει προηγούμενο και για άλλες διώξεις κατά ηγετικών στελεχών της Δαμασκού– η επανένωση με τα «αδελφά έθνη» θα επέτρεπε στον Μπασάρ Αλ Άσαντ να ζητωκραυγάσει ότι το καθεστώς του έχει σωθεί οριστικά.

1. Βλ. Akram Belkaïd, «Γιατί οι λαοί της Βόρειας Αφρικής υποστηρίζουν τον Αλ-Άσαντ;», «Le Monde diplomatique – ελληνική έκδοση», 31 Ιουλίου 2016.
2. Πρβ. Antoine Ajoury, «Comment la Russie tente de rapprocher les Émirats de la Syrie», L’Orient – Le Jour, 29 Μαρτίου 2020.
3. Πρβ. Andreas Krieg, «How the UAE’s stability narrative threatens change across region», Middle East Eye, 17 Απριλίου 2019.
4. Πρβ. Murat Yeşiltaş και Ömer Özkizilcik, «Why is Turkey alone in Idlib?», Middle East Eye, 28 Ιουνίου 2019.
5. «Syrie: la question du retour des réfugiés», Διεθνής Αμνηστία Γαλλίας, 20 Ιουνίου 2019.

• Adlene Mohammedi
• Ελίνα Βέτση (μετάφραση)

Διαβάστε περισσότερα

Πώς η φιλανθρωπία κάνει τους πλούσιους, πλουσιότερους

Η φιλανθρωπία είναι το αγαπημένο χόμπι της οικονομικής ελίτ. Σε αντίθεση με την αλληλεγγύη, η φιλανθρωπία είναι μια κάθετη – από πάνω προς τα κάτω – αλλά και επιλεκτική, ως προς τους ωφελούμενους, διαδικασία, με κριτήρια που αντανακλούν την ικανοποίηση των αναγκών του «φιλάνθρωπου», παρά την κάλυψη των πραγματικών αναγκών της κοινωνίας. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση με τη δωρεά των παγουρίνων στα σχολεία: Ο δωρητής επιδιώκει να διευρύνει την κοινωνική αποδοχή του, με το μικρότερο δυνατό κόστος, ενώ η κυβέρνηση προσπαθεί να τη χρησιμοποιήσει για να μετατοπίσει τη συζήτηση από τις τεράστιες ελλείψεις στην Παιδεία, εν μέσω πανδημίας. «Ζυμώνοντας» ταυτόχρονα την ιδέα στην κοινωνία, ότι το κενό που αφήνει το κράτος μην υλοποιώντας τις υποχρεώσεις του, θα έρθει να το καλύψει ο «φιλάνθρωπος» πλούσιος.

Από αυτή τη διαπίστωση ξεκινά και το σχετικό αφιέρωμα του Guardian, με το ερώτημα να τίθεται ως εξής: 
 Αν σήμερα υπάρχουν περισσότεροι φιλάνθρωποι από ποτέ, δίνοντας κάθε χρόνο δεκάδες δισεκατομμύρια σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, πώς  αυξάνεται η ανισότητα;
Αποδόμηση αφηγημάτων (1): Η φιλανθρωπία μεταφέρει χρήματα από τους πλούσιους στους φτωχούς

Απαντώντας στο παραπάνω ερώτημα, το άρθρο αποδομεί το κυρίαρχο αφήγημα ότι η φιλανθρωπία «μεταφέρει» χρήματα από τους πλούσιους στους φτωχούς. Έτσι στις ΗΠΑ, στις οποίες  η φιλανθρωπία πάει σύννεφο, τα στοιχεία δείχνουν ότι μόλις το 1/5 των χρημάτων από μεγάλους δωρητές πηγαίνει στους φτωχούς. Πολλά πηγαίνουν στις τέχνες, στις αθλητικές ομάδες και σε άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες, ενώ τα μισά στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη. Αυτό δεν ακούγεται και πάλι πολύ άσχημο, αφού φαινομενικά τα χρήματα πάνε σε καλούς σκοπούς. Αν σκάψει όμως κανείς βαθύτερα θα ανακαλύψει, ότι οι μεγαλύτερες δωρεές στην εκπαίδευση το 2019 δόθηκαν στα ελίτ πανεπιστήμια και σχολεία στα οποία είχαν φοιτήσει οι ίδιοι οι πλούσιοι δωρητές. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, κατά τη δεκαετία έως το 2017, περισσότερα από τα 2/3 τρίτα όλων των δωρεών – πάνω από 5 δισεκατομμύρια ευρώ - πήγαν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τα μισά από αυτά πήγαν σε δύο μόνο πανεπιστήμια: Την Οξφόρδη και το Κέιμπριτζ. Οι πλούσιοι λοιπόν κάνουν δωρεές στα σχολεία που πάνε τα παιδιά τους.
Είναι χαρακτηριστικό για τα κριτήρια των φιλανθρώπων, ότι Βρετανοί εκατομμυριούχοι την ίδια δεκαετία έδωσαν πάνω από ένα δις ευρώ στις τέχνες και μόλις 200 εκατομμύρια για την ανακούφιση της φτώχειας.
Αποδόμηση αφηγημάτων (2): Η φιλανθρωπία είναι αναδιανομή πλούτου
Το επίσης δημοφιλές αφήγημα ότι η φιλανθρωπία οδηγεί αυτόματα σε αναδιανομή χρημάτων, είναι λάθος. Στην πραγματικότητα, η φιλανθρωπία των ελίτ, ικανοποιεί την βαθύτερη συστημική ανάγκη διατήρησης του καθεστώτος της εκμετάλλευσης. «Αντί να κάνει τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος, ενισχύει σε μεγάλο βαθμό τον κόσμο όπως είναι» σημειώνει ο Guardian, προσθέτοντας, ότι η φιλανθρωπία ευνοεί τους πλούσιους.
Ο ρόλος της φιλανθρωπίας έχει αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Σχεδόν τα 3/4 των 260.000 θεσμών φιλανθρωπίας στον κόσμο έχουν δημιουργηθεί εκείνη την εποχή και ελέγχουν περισσότερα από 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια.
Ένας από τους προβληματισμούς έναντι της φιλανθρωπίας πηγάζει από τον φόβο, ότι η τεράστια κλίμακα της σύγχρονης δωρεάς μπορεί να αλλάξει τις προτεραιότητες των κυβερνήσεων. Αυτό συμβαίνει διότι ένας ιδιώτης δεν προσεγγίζει ολιστικά μια χώρα, αλλά παρεμβαίνει όπου, όπως και με όποια διάρκεια θέλει, έστω και αν η παρέμβασή του δεν είναι καν το μεγαλύτερο πρόβλημα των ανθρώπων στην περιοχή που παρεμβαίνει.
Χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο Μπιλ Γκέιτς, το ίδρυμα του οποίου δαπάνησε για την καταπλέμηση της ελονοσίας το διπλάσιο ποσό που δαπανήθηκε για την ασθένεια αυτή παγκοσμίως. Το ίδιο έκανε και με την πολιομυελίτιδα. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση μπορεί να είναι προβληματική. Διότι ο Μπιλ Γκέιτς μπορεί να επιμείνει στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος που δεν θεωρείται προτεραιότητα από τους ντόπιους, σε μια περιοχή, για παράδειγμα, όπου η πολιομυελίτιδα απέχει πολύ από το να είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Το ίδιο έκανε και με τις φιλανθρωπίες του προς την εκπαίδευση στις ΗΠΑ, όπου οι εμμονές τους για ποιο ήταν το πραγματικό πρόβλημα, οδήγησε τις δημόσιες δαπάνες μακριά από τις πραγματικές προτεραιότητες της τοπικής κοινότητας.

Το αποτέλεσμα ήταν αυτό που ο Γερμανός δισεκατομμυριούχος και φιλάνθρωπος Πέτερ Κράμερ ονόμασε «κακή μεταφορά» της εξουσίας, από δημοκρατικά εκλεγμένους πολιτικούς στους δισεκατομμυριούχους, έτσι ώστε να μην είναι πλέον «το κράτος που καθορίζει τι είναι καλό για τον λαό, αλλά οι πλούσιοι που αποφασίζουν».
Η γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών προειδοποίησε τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς οργανισμούς ότι, προτού πάρουν χρήματα από πλούσιους δωρητές, θα πρέπει «να αξιολογήσουν την αυξανόμενη επιρροή των μεγάλων φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και να αναλύσουν τους σκοπούς και τους ακούσιους κινδύνους και επιπτώσεις των δραστηριοτήτων τους».
Αποδόμηση αφηγημάτων (3): Οι πλούσιοι δωρίζουν δικά τους χρήματα
Υπάρχει ακόμη ένας μύθος για την φιλανθρωπία: Ότι οι πλούσιοι δωρίζουν τα δικά τους χρήματα. Στην πραγματικότητα, μια από τις πραγματικές αιτίες της φιλανθρωπίας είναι εξαιρετικά ταπεινή: Η φορολογική ελάφρυνση. Η οποία, ουσιαστικά, είναι χαμένο δημόσιο χρήμα, το οποίο με τη σειρά του… χρηματοδοτεί τη «δωρεά» του «φιλάνθρωπου».
Πώς γίνεται αυτό; Οι περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις προσφέρουν γενναιόδωρα φορολογικά κίνητρα για να ενθαρρύνουν τη φιλανθρωπία.
Σε κάποιες χώρες οι δωρεές σε  φιλανθρωπικά ιδρύματα είναι αφορολόγητες. Έτσι, μια δωρεά 100 ευρώ, κοστίζει στην πραγματικότητα 80 ευρώ, λόγω της φοροαπαλλαγής, με τα 20 ευρώ να τα βάζει το κράτος. Όσο πιο πλούσια είναι η δωρεά, τόσο πιο λίγο φορολογείται ο δωρητής, και τόσο περισσότερο το κράτος – δηλαδή οι φορολογούμενοι – πληρώνουν τη διαφορά. Έτσι, τονίζει ο Guardian, οι μεγιστάνες φιλάνθρωποι βρίσκονται σε μια θέση όπου ένα μεγάλο ποσοστό της δωρεάς τους... χρηματοδοτείται από τον φορολογούμενο.
Φυσικά, οι προτεραιότητες των πλουσίων και των φτωχών δεν είναι ίδιες. Μια μεγάλη έρευνα το 2013 αποκάλυψε ότι το πλουσιότερο 1% των Αμερικανών είναι πολύ πιο δεξιό σε θέματα φορολογίας και πρόνοιας για τους φτωχούς. Το ακόμη  πλουσιότερο 0,1% θέλουν να μειώσουν την κοινωνική ασφάλιση και την υγειονομική περίθαλψη, να εξαφανίσουν τον κατώτερο μισθό και μισούν τον κρατικό παρεμβατισμό. Δεδομένου ότι οι ίδιοι αυτοί πλούσιοι είναι και μεγάλοι δωρητές, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι επιλογές των φιλάνθρωπων τείνουν να ενισχύουν τις κοινωνικές ανισότητες και όχι να τις μειώσουν.
Αυτό συμβαίνει τουλάχιστον από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα. Ο μεγιστάνας του χάλυβα, Άντριου Κάρνεγκι και οι μεγάλοι βιομήχανοι φιλάνθρωποι των αρχών του 2ού αι. απολάμβαναν το προνόμιο να είναι οι λίγοι κάτοχοι ενός τεράστιου πλούτου. Γεγονός το οποίο οδήγησε ακόμη και φιλελεύθερους επικριτές τους να πουν δημοσίως ότι αυτή η ελίτ βασίζεται στην «διανομή παρά στην αναδιανομή του πλούτου». Ειδικά ο Κάρνεγκι, τότε ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, δέχτηκε κριτική από τους συγχρόνους του, ότι οι πλουσιοπάροχες δωρεές του – μεταξύ άλλων σε βιβλιοθήκες και πολιτιστικούς φορείς - βασίζονται σε μια περιουσία που χτίστηκε σε αδίστακτες τακτικές όπως η υπερεκμετάλλευση και οι μισθοί πείνας των χαλυβουργών του.
Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και 100 χρόνια μετά, με τους πολιτιστικούς φορείς να αρνούνται χορηγίες από την οικογένεια Σάκλερ, π.χ., ιδιοκτήτες της φαρμακευτικής Purdue Pharma, η οποία φτιάχνει οπιοειδή που συνδέονται με τον θάνατο χιλιάδων Αμερικανών.
Ακόμη όμως και στην καλύτερη των περιπτώσεων, η φιλανθρωπία αντιμετωπίζει το σύμπτωμα του προβλήματος και αυτό σε μικρή κλίμακα. Και την ίδια στιγμή το κράτος νομοθετεί την περικοπή των δημοσίων δαπανών, των μισθών και των συντάξεων, μέτρα τα οποία επιστρέφουν υπερπολλαπλάσια τις δωρεές στους δωρητές… από την άλλη τσέπη.

Διαβάστε περισσότερα

Θετικός ο Ουκρανός πατριάρχης o οποίος υποστήριζε ότι για τον κορωνοϊό φταίνε οι ομοφυλόφιλοι

Το νοσοκομείο, αφού προσβλήθηκε από κορωνoϊό, βρίσκεται ο 91χρονος Πατριάρχης Φιλάρετος της Ουκρανίας, ο οποίος είχε κατηγορήσει τους γκέι γάμους για την πανδημία.

«Ενημερώνουμε ότι κατά τη διάρκεια των προγραμματισμένων εξετάσεων, ο πατριάρχης Φιλάρετος του Κιέβου της Ρωσο-Ουκρανίας βρέθηκε θετικός στον κοροναϊό. Τώρα, ο επίσκοπος υποβάλλεται σε θεραπεία σε νοσοκομείο» ανέφερε η ανακοίνωση που εξέδωσε το γραφείο Τύπου της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας

Τον Μάρτιο, ο ίδιος ο ιεράρχης -σε συνέντευξη που έδωσε σε ουκρανικό μέσο- υποστήριζε ότι για την πανδημία ευθύνονται οι γάμοι των ομοφυλόφιλων, αφού είναι η «τιμωρία του Θεού για τις αμαρτίες των ανθρώπων». «Αυτή είναι η αιτία του κοροναϊού» είπε χαρακτηριστικά, σύμφωνα με το NBC News. Μετά τα αμφιλεγόμενα σχόλια, έντονη ήταν η αντίδραση της LGBTQ κοινότητας, ενώ κατατέθηκε και μήνυση εναντίον του τον Απρίλιο.

Πηγή: tanea.gr

Διαβάστε περισσότερα

Mόρια: Ποιοι έκαψαν την κόλαση

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΧΟΛΕΒΑΣ

• facebook.com/cholevasgerasimos
• cholevas@imerodromos.gr

Μόρια. Ένας τόπος που είχε γίνει συνώνυμο του στρατοπέδου συγκέντρωσης. Σύμφωνα με τους επίσημους αριθμούς 13.000 άνθρωποι ζούσαν εκεί: Φαγητό με βάρδιες, ύπνος με βάρδιες, ζωή με βάρδιες, μέσα στη λάσπη η οποία έλιωνε με τη ζέστη και πάγωνε με το κρύο. Όπως και οι πρόσφυγες, έλιωνε και πάγωνε η ύπαρξη τους.  

Δεκάρικοι απάνθρωπου ανθρωπισμού από εκείνους που έφτιαξαν τη Μόρια κι έχουν όνομα. Υπέγραψαν φυλακο-συμβόλαια, εγκλώβισαν ανθρώπους, έχτισαν μια κόλαση. 

Τη συμφωνία υπέγραψαν Ευρωπαϊκή Ένωση και Τουρκία και υλοποίησαν οι κυβερνήσεις του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Δημοκρατίας. Μωρά, παιδιά, γυναίκες κι άντρες, ηλικιωμένοι, τοποθετήθηκαν μέσα σε έναν τεράστιο σωλήνα, που άνοιγε κι έκλεινε ανάλογα με τα γεωπολιτικά παζάρια στην περιοχή.  Άλλοι έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα, άλλοι έφτασαν – ύστερα από ταξίδια ελπίδας και απελπισίας από τις κατεστραμμένες πατρίδες τους προς την πολιτισμένη Δύση – στον ενδιάμεσο σταθμό: Την Ελλάδα. Τη χώρας μας, η οποία έγινε δεσμοφύλακας του ιμπεριαλισμού, των ΝΑΤΟϊκών «συμμάχων» που ματώνουν λαούς κι ύστερα παριστάνουν ότι ψάχνουν λύσεις για να μην πνίξουν τους κατατρεγμένους. 

Η Μόρια κάηκε. Η κυβέρνηση εξέφρασε τη λύπη της. «Αναγνωρίζω τις δύσκολες συνθήκες. Τίποτα ωστόσο δεν μπορεί να γίνεται άλλοθι για βίαιες αντιδράσεις σε υγειονομικούς ελέγχους. Και, πολύ περισσότερο, για τέτοιας έκτασης ταραχές», είπε από τη χρυσή του γυάλα ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.  

Η Λέσβος κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τέσσερις μήνες, από την κυβέρνηση. Η εμπρηστική πολιτική αρνείται το έγκλημα της.  Οι εμπρηστές της κόλασης δεν αναζητούνται. Βαφτίζονται «αχάριστοι ξένοι», «Τούρκοι πράκτορες», μέχρι και «αρνητές» της καραντίνας. Όλα τα σενάρια βολικά, αρκεί να μην ακουμπήσει κανείς εκείνους που κατασκεύασαν ένα τοπίο με φυλακισμένους ανθρώπους καταδικασμένο να καεί. 

Οι φασίστες ήδη έχουν πάρει τη θέση τους, τα τάγματα εφόδου ουρλιάζουν ήδη τη μισανθρωπία τους: Στα ξερονήσια οι «λαθραίοι»! 

Τα ψύχραιμα παπαγαλάκια, μέσα στο κοστουμάκι τους με τις φασιστικές ρίγες, είναι έτοιμα να χειροκροτήσουν την αποφασιστικότητα των αρχών, οι οποίες ενίσχυσαν τους κατασταλτικούς μηχανισμούς στη Λέσβο.

Δυστυχώς, μετά τη φωτιά έρχονται κι άλλες εικόνες καταστροφής. Και ο καθένας μας (ντόπιος ή «ξένος») έχει να επιλέξει ανάμεσα στον άνθρωπο και το φασιστικό κτήνος (με ή χωρίς κοστούμι).  Διότι ο άνθρωπος μπορεί να κρίνει εάν είναι ζωή να επιβιώνεις με άλλους 13 (και όχι 13 χιλιάδες) κλεισμένος σε ένα κοντέινερ (όχι σε στρατόπεδο συγκέντρωσης) για λίγα 24ωρα (όχι για μήνες ολόκληρους), και να υπάρχουν και συνθήκες πανδημίας. 

Είναι η ώρα να σωθούν ανθρώπινες ζωές, από τον κορωνοϊό και από την λάσπη της εξαθλίωσης. Είναι χρέος μας ανθρώπινο να απεγκλωβιστούν οι χιλιάδες που προσπάθησαν να σωθούν από την κόλαση της φωτιάς, από την κόλαση της Μόριας.

Διαβάστε περισσότερα

Ιωάννης Λυκούδης: Ο Μεσολογγίτης ιατρός που θεράπευσε το έλκος και που έχασε το Νόμπελ

O πρώτος ιατρός στην ιστορία που απέδειξε ότι το έλκος στομάχου δεν είναι ασθένεια, η ανακάλυψη του αντιμικροβιακού σκευάσματος, αλλά και η πίκρα από το χαμένο νόμπελ. 

Από την ιστορική πόλη του Μεσολογγίου, ανάμεσα στους φτωχούς αλλά υπερήφανους για την ιστορία τους συμπολίτες του, ξεκίνησε τον μύθο του ο Ιωάννης Λυκούδης, ο πρώτος ιατρός στην ιστορία που απέδειξε ότι το έλκος στομάχου, που ταλαιπωρεί τους ανθρώπους από την εποχή του Ιπποκράτη, δεν είναι ασθένεια (όπως επικρατούσε μέχρι εκείνη την εποχή), αλλά σύμπτωμα που προκαλείται από μικρόβιο.

Ο Μεσολογγίτης γιατρός γεννήθηκε το 1910 στο Μεσολόγγι, καταγόμενος από πολύτεκνη αγροτική οικογένεια. Από την ηλικία των τεσσάρων ετών έμεινε ορφανός και αναγκάστηκε από πολύ μικρός να εργαστεί σε τσαγκαράδικο και καπνοκοπτήριο, παράλληλα με το σχολείο, όπου μελετώντας τα βράδια με λάμπα πετρελαίου διακρίνεται για την ευφυΐα και τις επιδόσεις του και όντας άριστος μαθητής, εισήχθη στη Στρατιωτική Ιατρική Σχολή από όπου αποφοίτησε το 1934.

Ως στρατιωτικός ιατρός υπηρέτησε σε διάφορα μέρη μέχρι που ασθένησε από φυματίωση, αποστρατεύτηκε με τον βαθμό του υπιάτρου και επέστρεψε στη γενέτειρά του όπου άρχισε να ασκεί την ιατρική.

Ακόμη και σήμερα, στο Μεσολόγγι τον θυμούνται ως ο γιατρός των φτωχών, τους οποίους θεράπευε χωρίς αμοιβή, ενώ κατά τη διάρκεια του B’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η ελονοσία ήταν η μάστιγα του Μεσολογγίου, εκείνος παρασκεύασε μια ενδομυϊκή μορφή κινίνης και έσωσε αρκετό κόσμο από το θάνατο.

Από την άλλη και οι συμπατριώτες του τον τίμησαν, εκλέγοντάς τον δυο φορές στην θέση του δημάρχου της Ιεράς Πόλεως του Μεσολογγίου, από το 1952 έως το 1959. Μάλιστα, εκείνος τον μισθό του διέθετε σε τοπικό φαρμακείο για να δίνει φάρμακα στους απόρους!

Το ιστορικό της ανακάλυψης

Από το 1875 γίνονταν προσπάθειες να αποκαλυφθεί η αιτιολογία του πεπτικού έλκους. Παρ’ όλα αυτά, η μεγάλη ανακάλυψη θα έρθει από τον Μεσολογγίτη ιατρό, Ιωάννη Λυκούδη, αρκετά χρόνια αργότερα…

Στις αρχές του ‘50 ο Λυκούδης διέγνωσε ότι πάσχει ο ίδιος από έλκος δωδεκαδακτύλου, από το οποίο ταλαιπωρήθηκε πολύ τα επόμενα χρόνια με επεισόδια έντονου πόνου, αλλά και γαστρορραγίες.

Το 1958, πάσχοντας από γαστρεντερίτιδα, χορήγησε στον εαυτό του αντιβιοτικά σκευάσματα και με μεγάλη του έκπληξη διαπίστωσε ότι όχι μόνον θεραπεύτηκε από την γαστρεντερίτιδα, αλλά υποχώρησαν επίσης εντυπωσιακά τα συμπτώματα του έλκους και αραίωσαν οι κρίσεις επανεμφάνισης των συμπτωμάτων.

Τότε για πρώτη φορά άρχισε να σκέφτεται την πιθανότητα το έλκος να οφείλεται σε κάποιο μικρόβιο και ότι, συνεπώς, η χορήγηση της κατάλληλης αγωγής με αντιβιοτικά θα απάλλασσε οριστικά τους ασθενείς από τα βασανιστικά ενοχλήματα και τις επικίνδυνες επιπλοκές του έλκους.

Άρχισε πλέον συστηματικά να χορηγεί στους ασθενείς που έπασχαν από έλκος ένα συνδυασμό αντιβιοτικών σκευασμάτων και πολύ γρήγορα διαπίστωσε το βάσιμο της παρατήρησής του, όταν εκατοντάδες ασθενείς τόσο από την πόλη του Μεσολογγίου όσο και από τις γύρω περιοχές παρουσίασαν πολύ σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων τους.

Το εντυπωσιακό είναι ότι χορηγούσε όχι ένα αντιβιοτικό σκεύασμα, αλλά συνδυασμό διαφορετικών σκευασμάτων, όπως ακριβώς γίνεται και σήμερα με την χορήγηση συνδυασμού δυο τουλάχιστον αντιβιοτικών για την εκρίζωση του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού.

Το σκεύασμα αυτό μάλιστα το παρασκεύαζε μόνος του από την ανάμειξη τεσσάρων διαφορετικών αντιβιοτικών ευρέως διαδεδομένων εκείνη την εποχή και το ονόμασε Elgaco από τις λέξεις έλκος, γαστρίτις και κολίτις.

Το χαμένο νόμπελ

Οι προσπάθειές του για την έγκριση του φαρμάκου από το 1960 ήταν άκαρπες. Παρ’ όλα αυτά έφτασε να παρασκευάζει και να χορηγεί καθημερινά 100- 150 και σύμφωνα με το αρχείο του, που διαφυλάσσει μέχρι σήμερα ο υιός του επίσης ιατρός Νίκος Λυκούδης, περιλαμβάνονται 50.000 ασθενείς που έλαβαν το «μαγικό» σκεύασμα!

Αφού έλαβε απορριπτικές απαντήσεις από όλες τις φαρμακευτικές εταιρείες της εποχής, το 1968 έφτασε να καταδικαστεί από το Πειθαρχικό Συµβούλιο του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών διότι: «Κατασκεύαζε και διένειµε µη εγκεκριµένα φάρµακα… Χρησιµοποιούσε τη µέθοδό του για προσέλκυση ασθενών και την πώληση του φαρµάκου του».

Δεν έφτανε όμως μόνον η απαξίωση και η απόρριψη, αλλά ο ιατρός Ιωάννης Λυκούδης, χαρακτηριζόμενος ως τσαρλατάνος και κομπογιαννίτης, αντιμετώπισε τόσο ποινικές διώξεις όσο και την υποχρέωση καταβολής προστίμου 4.000 δραχμών από τον Ιατρικό Σύλλογο Αθηνών, με την αιτιολογία ότι η παρασκευή και διακίνηση φαρμακευτικών σκευασμάτων από ιατρούς είναι παράνομη. Μόλις το 2005 ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνῶν προχώρησε στην ακύρωση του προστίμου και την ανάκληση της ποινής.

Μόλις τέσσερα χρόνια μετά το θάνατο του Ελληνα επιστήμονα, το 1994, οι Αυστραλοί ερευνητές John Robin Warren και Barry Marshall, βασιζόμενοι και στις διαπιστώσεις τους Λυκούδη, κατάφεραν να απομονώσουν στο εργαστήριο το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori), αποδεικνύοντας ότι το πεπτικό έλκος, που προσβάλει τους ανθρώπους για πάνω από 11.000 έτη (η πρώτες περιγραφές υπάρχουν στον Ιπποκράτης και τον Αβικέννα!) οφείλεται πράγματι σε μικρόβιο. Για την ανακάλυψή τους αυτοί οι 2 ερευνητές τιμήθηκαν το 2005 με το Nobel Ιατρικής.

Το 1999 δημοσιεύτηκε σε περίοπτη θέση στο The Lancet, στο Department of History μια συνοπτική αλλά περιεκτική περιγραφή της προσφοράς του με τίτλο: «John Lycoudis: an unappreciated discoverer of the cause and treatment of peptic ulcer disease», γραμμένο από τους Φερέτη, Ρήγα και Παπαβασιλείου. Μετά την απονομή του βραβείου Nobel 2005 στους B. Marshall and R. Warren ο Λυκούδης έγινε ευρύτερα γνωστός.

Ο Ιωάννης Λυκούδης πέθανε στο Μεσολόγγι το 1980, πικραμένος για την αντιμετώπιση που είχε από την Πολιτεία και τους συναδέλφους του, αλλά σίγουρος πως αργά η γρήγορα θα αποδειχθεί ότι είχε δίκιο. Είναι χαρακτηριστικό της πίστης του αυτής ότι λίγο πριν πεθάνει, απευθυνόμενος στους δικούς του ανθρώπους, είπε «Να μου το φέρετε στον τάφο μου, όταν ανακαλυφθεί ότι είχα δίκιο».

Διαβάστε περισσότερα

Το ταξίδι της «Μισιρλούς» στα πέρατα του κόσμου

Αναστασία Κουκά

Μια βραδιά του 1961, στην Αμερική, ένας 10χρονος ρώτησε έναν κιθαρίστα, κατά την διάρκεια της συναυλίας του, αν μπορεί να παίξει ένα τραγούδι χρησιμοποιώντας μόνο μία χορδή της κιθάρας του. Ο μουσικός δέχτηκε την πρόσκληση του μικρού και κανόνισε μαζί του να συναντηθούν το επόμενο βράδυ για να του παίξει αυτό που ζήτησε. Ο κιθαρίστας ήταν ο Ντικ Ντέιλ, ο επιδραστικός Καλιφορνέζος μουσικός του σερφ ροκ που έφυγε την Κυριακή από τη ζωή σε ηλικία 81 ετών και το τραγούδι, η θρυλική «Μισιρλού», το ρεμπέτικο κομμάτι που από τότε έγινε παγκόσμια επιτυχία!

Μισιρλού, σημαίνει γυναίκα από το Μισίρι, δηλαδή από την Αίγυπτο (Μισρ στα αραβικά). Οι ρίζες της Αιγύπτιας, όπως αποδίδεται στα αραβικά, Μισιρλούς ωστόσο, με την «μαγική, ξωτική ομορφιά», όπως χαρακτηριστικά περιγράφουν οι στίχοι της, βρίσκονται ακόμη πιο βαθιά μέσα στο χρόνο ενώ υπάρχουν πολλές διαφορετικές εικασίες για την πατρότητά της, γεγονός που εξηγεί και τις πολυάριθμες μουσικές εκδοχές της. Η πρώτη ρεμπέτικη εκτέλεση του τραγουδιού, σύμφωνα με τις επίσημες καταγραφές, έγινε το 1927 από τον Κωνσταντινουπολίτη μετανάστη στη Νέα Υόρκη, Τέτο Δημητριάδη. Η εκτέλεση αυτή μάλιστα ηχογραφήθηκε την ίδια χρονιά από την δισκογραφική εταιρεία «Κολούμπια».

Τρία χρόνια αργότερα, το 1930, η «Μισιρλού», παίχτηκε, με την μορφή ζεϊμπέκικου, από μια ρεμπέτικη κομπανία με αρχηγό τον Μιχάλη Πατρινό ο οποίος, εφεξής θεωρούνταν ως ο συνθέτης του τραγουδιού, κάτι που συνέβαινε συχνά εκείνη την εποχή με τα αγνώστου πατρότητας κομμάτια. Η εκδοχή αυτή ηχογραφήθηκε και είναι η πιο δημοφιλής στο εγχώριο μουσικό τοπίο.

Η μουσική της Μισιρλούς όμως ήταν πολύ δυνατή και εξαιρετικά φιλόδοξη για να μείνει στα στενά όρια μιας μόνον χώρας. Γι΄ αυτό και την συναντάμε όχι μόνον στο ρεμπέτικο αλλά σε πολλές ακόμη μουσικές παραδόσεις της υφηλίου, από την μουσική της Μέση Ανατολής και την εβραϊκή μουσική μέχρι την τζαζ και το αμερικάνικο σερφ ροκ. Για την καταγραφή της σ’ αυτή την τελευταία κατηγορία ευθύνεται ο Ντικ Ντέιλ, ο οποίος συνδυάζοντας μουσικά στοιχεία από τις λιβανέζικες και τις αρμένικες ρίζες του έφτιαξε ένα εντυπωσιακό κομμάτι σε οριεντάλ ρυθμούς που μάγεψε όχι μόνον την Αμερική αλλά και ολόκληρο τον κόσμο.

Το τραγούδι γνώρισε στη συνέχεια εκατοντάδες εκτελέσεις από πολλούς και διαφορετικούς καλλιτέχνες και συγκροτήματα. Από τις πιο γνωστές είναι αυτή που συμπεριέλαβαν οι δημοφιλείς Beach Boys στο πασίγνωστο άλμπουμ τους «Surfin’ USΑ» που κυκλοφόρησε το 1963.

Το 1994 η «Μισιρλού», με την εξαιρετική εκτέλεση του Ντικ Ντέιλ, κατέκτησε, για μία ακόμη φορά, τον κόσμο, μέσα από σάουντρακ της μεγάλης κινηματογραφικής επιτυχίας του Ταραντίνο «Pult Fiction» με πρωταγωνιστές τον Τζον Τραβόλτα και την Ούμα Θέρμαν. Η σκηνή με το διάσημο κινηματογραφικό ζευγάρι να χορεύει υπό τους ήχους της είναι από τις  αξέχαστες της μεγάλης οθόνης.

 

Όσον αφορά τις ελληνικές ερμηνείες του τραγουδιού, και αυτές είναι πολυάριθμες και διαφορετικές. Φωνή στην υπέροχη «Μισιρλού» έδωσαν μεταξύ άλλων η μοναδική Σοφία Βέμπο, ο Νίκος Γούναρης και πολλοί ακόμη σημαντικοί εκπρόσωποι του λαϊκού, του ρεμπέτικου αλλά και του σύγχρονου τραγουδιού. Ιδιαίτερη εξάλλου ήταν και η ερμηνευτική προσέγγιση της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, το 2004, στην Τελετή Λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας.

Η «φλόγα» της Μισιρλούς συνεχίζει να «καίει» όσα χρόνια κι αν περάσουν. Απόδειξη γι’ αυτό το γεγονός πως πολλοί καλλιτέχνες της νέας γενιάς, παρά τις διαφορετικές μουσικές καταβολές τους, συνεχίζουν να εμπνέονται από την διαχρονική μελωδία της.

Πηγή: ethnos.gr

Διαβάστε περισσότερα

Κούβα: Μια πατρίδα για όλον τον Κόσμο – Από το 1961 με το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη στον Φιντέλ, μέχρι το Νόμπελ Ειρήνης 2021 στους Κουβανούς Γιατρούς

Μπάμπης Ζαφειράτος / Μποτίλια Στον Άνεμο

Εκατόν πενήντα χρόνια από τη γέννηση του Λένιν και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η εκστρατεία για την απονομή του «Νόμπελ Ειρήνης 2021 στους Γιατρούς της Κούβας» —που πρωτοξεκίνησε στην Ελλάδα, στις 28 Μαρτίου 2020 με ψυχή τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή της New Star, Βελισσάριο Κοσσυβάκη, και μέχρι σήμερα συγκεντρώνει 75.000 υπογραφές— παρουσιάζουμε ένα μικρό, περιεκτικό ποίημα, με τίτλο Φιδέλ, Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη, του Χεσούς Όρτα Ρουίς (Ελ Ίντιο Ναβορί, 30 Σεπ. 1922 – 30 Δεκ.2005).

Το ποίημα γράφτηκε αμέσως μετά τη βράβευση του Κομαντάντε, το 1961, με την ανώτατη διάκριση της Σοβιετικής Ένωσης, αντίστοιχη του Νόμπελ Ειρήνης. (Επάνω ο Φιντέλ με το βραβείο του Τάγματος του Λένιν. Βλ. και φωτό κάτω).

*

Πρόλογος – Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

*

Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη. Πίσω όψη από κατοπινή σχεδίαση: «Για την ενδυνάμωση της ειρήνης ανάμεσα στους λαούς». (Σύνθεση από φωτό της wiki).

Το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη απονεμόταν ετησίως στη μεγάλη γιορτή της Πρωτομαγιάς σε πολίτες οποιασδήποτε χώρας στον κόσμο, ανεξάρτητα από πολιτικές, θρησκευτικές και φυλετικές διαφορές, για τα επιτεύγματά τους στην υπεράσπιση της ειρήνης.

Αντιθέτως, το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται πάντα σε προσωπικότητες του δυτικού κόσμου, οι οποίες όμως ποτέ δεν στέκονται επικριτικά στις γενεσιουργές αιτίες των πολέμων, όπου «σκοτώνονται οι λαοί για τ’ αφέντη το φαΐ».

Ο Φιντέλ παρέλαβε το βραβείο «για τις εξαιρετικές υπηρεσίες του στον αγώνα ενίσχυσης και διατήρησης της ειρήνης ανάμεσα στους λαούς», σε ειδική τελετή στην Αβάνα, αφού ήταν αδύνατον να παραβρεθεί στη Μόσχα: Στις 17-19 Απριλίου είχε εκδηλωθεί η εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων. Το σκεπτικό της απονομής αναφέρει:

«Ο Φιντέλ Κάστρο, ένας λαϊκός ηγέτης και πολιτικός άνδρας της Κουβανικής Δημοκρατίας, του οποίου ολόκληρη η ζωή είναι αφιερωμένη στον ευγενή αγώνα των λαών για ελευθερία και ανεξαρτησία. […] Χωρίς να φείδεται των δυνάμεών του, ούτε και της ίδιας του της ζωής, έκανε τα πάντα για να ενώσει τον λαό της Κούβας στον αγώνα ενάντια στο αντιδραστικό καθεστώς του δικτάτορα Μπατίστα. Κι αυτός ο θαρραλέος αγώνας στέφθηκε με την θριαμβευτική νίκη του λαού».

Κατά την παραλαβή, ο Φιντέλ δήλωσε μεταξύ άλλων:

«Ο αγώνας ενάντια στον πόλεμο και τον αφοπλισμό σημαίνει την ενεργή στάση υπέρ της ανεξαρτησίας και της απελευθέρωσης των λαών».

Και αυτή του η δέσμευση έγινε πράξη.

Το Βραβείο θεσπίστηκε το 1949 ως Βραβείο Στάλιν και από το 1957 —μετά τη Χρουστσοφική αποσταλινοποίηση του… καπιταλισμού στο 20ό Συνέδριο του 1956 (εκείνη τη χρονιά δεν απονεμήθηκε)— μετονομάστηκε σε Λένιν. Και οι βραβευμένοι με Στάλιν κλήθηκαν να… αντικαταστήσουν τα βραβεία τους πάραυτα!

Για την ιστορία να σημειώσουμε ότι, εκτός από τον Φιντέλ, έχουν βραβευτεί ο εθνικός ποιητής της Κούβας Νικολάς Γκιγιέν (1954, Βραβείο Στάλιν) και η μεγάλη Κυρία, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γυναικών Κούβας, Βίλμα Εσπίν (1977-1978).
Και ας προσθέσουμε ότι από τη χώρα μας με το Βραβείο Λένιν τιμήθηκαν οι: Κώστας Βάρναλης (1959), Μανόλης Γλέζος (1963), Γιάννης Ρίτσος (1975-1976), Μίκης Θεοδωράκης (1980-1982), Χαρίλαος Φλωράκης (1983-1984).
Τελευταίος βραβευμένος ήταν ο Νέλσον Μαντέλα (1990). Έκτοτε το Στάλινγκραντ έγινε Βόλγκογκραντ, το Λένινγκραντ Αγία Πετρούπολη (βοήθειά μας) και ο καπιταλισμός αγορές.

Το βραβείο του Τάγματος του Λένιν. Βλέπε και φωτό κάτω. (Πηγή Wiki).

Την κρίσιμη χρονιά του ποιήματος (1961), βρισκόμαστε στο 3^ο έτος από την Επανάσταση, που είχε ονομαστεί Έτος της Εκπαίδευσης, οπότε και αρχίζει η τεράστια προσπάθεια για τη μόρφωση του λαού, με την πρωτοποριακή Εκστρατεία αλφαβητισμού «Ναι Μπορώ» —Campaña de alfabetización «Yo sí Puedo». [Η μέθοδος έχει εφαρμοστεί με επιτυχία και όχι μόνο στη Λατινική Αμερική και στην Αφρική (π. χ. Νέα Ζηλανδία και Σεβίλλη με 35.000 αναλφάβητους σήμερα!)].

Σε εκείνους τους χαλεπούς καιρούς, όπου η Κούβα πολεμάει να σταθεί όρθια, η ποίηση έχει τεράστιο εκπαιδευτικό – παιδαγωγικό χαρακτήρα.

Ο Ελ Ίντιο Ναβορί μέσα σε 48 αδρούς (8σύλλαβους ανομοιοκατάληκτους) στίχους αναδεικνύει τις αρχές για τις οποίες αυτή η μικρή χώρα με τη μεγάλη ψυχή και ο λαός της με την ακόμα μεγαλύτερη δύναμη άξιζαν μια τόσο ξεχωριστή διάκριση στο πρόσωπο του Φιντέλ: Ανθρωπισμός, δικαιοσύνη στο μοίρασμα του κοινωνικού αγαθού, εξάλειψη των φυλετικών διαφορών, πολιτική χωρίς επεκτατικές βλέψεις…

Αν και από το ποίημα «απουσιάζει» εκ των πραγμάτων η τεράστια συνεισφορά του Νησιού στον ιατρικό τομέα, τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του, με κυρίαρχο στοιχείο τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα της Επανάστασης, παραμένουν αναλλοίωτα. 

Ωστόσο, είναι καιρός πλέον να αρθεί το 60χρονο εγκληματικό, εμπορικό, οικονομικό και χρηματοπιστωτικό εμπάργκο, που επέβαλαν οι ΗΠΑ στον ηρωικό λαό της Κούβας, από τον Οκτώβρη του 1960 —και η ΕΕ από το 1996 μέχρι τον Νοέμβρη του 2017—, αρχής γενομένης από την απονομή του Νόμπελ Ειρήνης 2021 στους Κουβανούς Γιατρούς, σαν ένα ηχηρό παγκόσμιο μήνυμα αναγνώρισης της προσφοράς τους. 

Αξίζει να αναδειχθεί το σπουδαίο έργο διεθνιστικής αλληλεγγύης της Κούβας, όπου γης, για να ανοίξουν οι ορίζοντες και να μπορέσει να φανεί το Νησί της Επανάστασης όπως πραγματικά είναι: Μια νησίδα —κυριολεκτικά— ανθρωπιάς στη μέση ενός απέραντου ωκεανού που στερεύει. Το Νόμπελ του κάθε Ομπάμα δεν έχει την παραμικρή αξία. 

Το ποίημα διατηρεί στο ακέραιο την επικαιρότητά του, αφού η Κούβα,  όλα αυτά τα χρόνια —και παρά τις ολέθριες συνέπειες του αποκλεισμού— εξακολουθεί να δικαιώνει όσους πίστεψαν στις ανθρωπιστικές της αξίες, αποδεικνύοντας περίτρανα ότι είναι «Μια πατρίδα για όλον τον κόσμο».

Ή με τα προφητικά λόγια του ποιητή: 

Γιατί ο λαός της Κούβας
είναι η Ανθρωπότητα όλη
και στον κόσμο έχει ανοίξει
μιαν αδερφική αγκαλιά.

Μπάμπης Ζαφειράτος, Σεπ. 2020

***

Φιδέλ, Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη

Χεσούς Όρτα Ρουίς (Ελ Ίντιο Ναβορί)

Γιατί Κούβα ο Κομαντάντε
πάνω στο αγνό του στήθος
έχει το Βραβείο Λένιν
φεγγοβόλο ειρηνικό;

Γιατί ο λαός της Κούβας
είναι η Ανθρωπότητα όλη
και στον κόσμο έχει ανοίξει
μιαν αδερφική αγκαλιά.

Στη φιλία της η Κούβα
σύνορα δε θέλει να ’χει
ούτε άλλους λαούς σκοπεύει
να εκμεταλλευτεί ποτέ.

Τ’ αεροπλάνα μας δεν πάνε
σε άλλες χώρες για να σπάσουν
τους κρυστάλλινους αιθέρες
με μιαν αδηφάγα ορμή.

Και τα πλοία μας τις ξένες
θάλασσες δεν παραβιάζουν,
γιατί η Κούβα στα παιδιά της
κόβει δίκαια το ψωμί.

Ούτε και γεννάει η Κούβα
ιμπεριαλισμό κι αποίκους,
τέτοιους πόλεμους παράγει
η σπορά του Μπάρμπα Σαμ.

Σέβεται τον κόσμο η Κούβα,
σε άλλες χώρες δεν εισβάλλει,
μοναχά τα μονοπώλια
φέρνουν πείνα κι όλεθρο.

Για όλους έχει ειρήνη η Κούβα,
που μοχθούν για το καρβέλι,
στο λαό τ’ αγαθά μοιράζει
μ’ ένα σχέδιο κρατικό.

Μα ο πόλεμος σε κρίνει
μόνο απ’ την επιδερμίδα
κι απ’ αυτή μετράει και φτιάχνει
πρότυπα κοινωνικά.

Μαύροι κι άσπροι όμως στην Κούβα
σ’ ένα σώμα είναι δεμένοι
και της άμυνάς μας τα όπλα
της ειρήνης άλμπουρα.

Να γιατί η Νέα Κούβα,
στην Αλήθεια γεννημένη,
όταν αγκαλιά την πήρε
ο Μαρτί ο Φιντέλ κι ο Μαρξ,

το άξιζε· κι ο Κομαντάντε
πάνω στο αγνό του στήθος
έχει το Βραβείο Λένιν
φεγγοβόλο ειρηνικό.

Jesús Orta Ruiz (El Indio Naborí), 1961

Μετάφραση: Μπάμπης Ζαφειράτος, 2 Σεπτεμβρίου 2020

[Το ισπανικό κείμενο στο τέλος]

27 Ιουν. 1972. Ο Φιντέλ στο Κρεμλίνο με το Παράσημο του Τάγματος του Λένιν. Μετά το Βραβείο Λένιν για την Ειρήνη, η υψηλότερη διάκριση της Σοβιετικής Ένωσης. Το Παράσημο του Τάγματος του Λένιν θεσπίστηκε το 1930 και απονεμόταν μέχρι το 1991, σε άτομα, ιδρύματα ή οργανισμούς, για εξαιρετικά επιτεύγματα στην έρευνα, την τέχνη, την τεχνολογία, την οικονομία. (Πηγή φωτό).

Ελ Ίντιο Ναβορί:

*

Ελληνική Πρωτοβουλία

«Νόμπελ Ειρήνης 2021 στους Γιατρούς της Κούβας»

75.000 υπογραφές υποστήριξη μέχρι 28/8/2020

Η Κούβα μοιράζεται ό,τι έχει.

Η Κούβα σώζει Ζωές.

Η Κούβα στέλνει γιατρούς, όχι βόμβες.

Είναι πολύ σημαντικό να αναδείξουμε την πραγματικότητα.

Να διεκδικήσουμε Νόμπελ για τους Επαναστάτες Γιατρούς. Τους αυθεντικούς μαχητές της Ειρήνης, του Διεθνισμού, της Αδελφοσύνης και της Ανιδιοτελούς προσφοράς στην Ανθρωπότητα, ως ελάχιστη αναγνώριση του Άθλου τους.

Είναι καιρός πια το Νόμπελ να το δίνουν οι Λαοί.

*

Να γίνει Άμεσα Άρση στο Άδικο Εμπάργκο που έχει επιβληθεί στην Κούβα, στο Νησί της Ελευθερίας!

Κουβανοί γιατροί αναχωρούν για Ιταλία (Μάρτης 2020). Προσφορά βοήθειας κατά την πανδημία του covid-19.

*

Περισσότερα για το θέμα από Μποτίλια Στον Άνεμο:

**

Πού υπογράφουμε

Όσοι θέλουν να υπογράψουν για το αίτημα μας μπορούν να στείλουν ΕMAIL στο

newstarcine@gmail.com

*

Στις σελίδες στο Fb

Νόμπελ στους γιατρούς της ΚΟΥΒΑΣ 2021

Nobel Prize for the Doctors of Cuba 2021

https://www.facebook.com/groups/4091231877557233/

Premio Nobel de la Paz para las brigadas médicas cubanas Henry Reeve 2021

https://www.facebook.com/groups/2990957524274733/

*

Στο avaaz org

Βραβείο Νόμπελ για τους γιατρούς της Κούβας

https://secure.avaaz.org/community_petitions/en/velissarios_kossivakis_nobel_prize_for_the_doctors_of_cuba/?fbclid=IwAR1f1E2Eu491yQWb7aul2DUDz_ElNY4vtl2Q_vJ2YdakcAVYoHppd8HMjlY

*

Γραφείο Τύπου NEW STAR

Phone: 2108640054 – 2108220008 – 2108640017

E-mail: newstarcine@gmail.com

Κουβανοί γιατροί στην Αγκόλα. Απρίλης 2020. (Πηγή φωτό).

***

Το ισπανικό κείμενο:

Jesús Orta Ruiz (El Indio Naborí)

Fidel, Βραβείο Ειρήνης Λένιν

¿Por qué Cuba, sobre el pecho
de su justo Capitán,
hoy exhibe luminoso
Premio Lenin de la paz?

Porque en cubano y más raza
que una raza: Humanidad.
Porque Cuba tiende al mundo
un abrazo fraternal,

y no quiere que le pongan
límites a su amistad.
Porque Cuba no pretende
a otros pueblos explotar.

Porque los aviones nuestro
no perforan el cristal
del aire de otros países
en un asalto voraz.

Porque los barcos cubanos
no violan ajeno mar.
Porque Cuba distribuye
entre sus hijos el pan.

La guerra colonialista
y Cuba no es colonial.
La guerra se llama Imperio
Y es hija del Tío Sam.

Cuba respeta: no viola
otro cielo ni otro mar.
El hambre es guerra, y es guerra
el monopolio imperial.

Le dan la paz a los hombres
los hombres que dan el pan.
Cuba reparte a sus hijos
el bien del plan nacional.

Guerra es valuar por la piel
lo que se debe valuar
por valores traducidos
en la conducta social.

En Cuba negros y blancos
Están juntos en un haz.
Las armas de la defensa
son mástiles de la paz.

Por eso está Nueva Cuba
que despertó a la Verdad
cuando se abrazó Martí
con Fidel y Carlos Marx,

bien merece, sobre el pecho
de su justo capitán,
exhibir el luminoso
Premio Lenin de la Paz.

Διαβάστε περισσότερα