Η Ελληνικός Χρυσός είχε εκτρέψει το ρέμα που έπνιξε την Ολυμπιάδα.

Για δεύτερη φορά μέσα σε τέσσερις μέρες,η Ολυμπιάδα Χαλκιδικής πνίγηκε στη λάσπη από την υπερχείλιση του ρέματος Μπασδέκη που διασχίζει τον οικισμό.

Παρ’οτι είναι νωρίς ακόμη για να εκτιμηθεί η επίπτωση του δεύτερου κύματος κακοκαιρίας, του Γηρυόνη, που χτύπησε την περιοχή το βράδυ της Δευτέρας 25/11, η μεγαλύτερη καταστροφή είχε ήδη γίνει την Παρασκευή 22/11, από ένα μάλλον ηπιότερο φαινόμενο. Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου στην Ολυμπιάδα έπεσαν περίπου 100 τόνοι νερού ανά στρέμμα, δηλαδή 100 χιλιοστά βροχής. Ένα καιρικό φαινόμενο ισχυρό αλλά όχι ακραίο, με ακραία επίπτωση. Πρόσφατη διδακτορική διατριβή τεκμηριώνει ότι η έκταση του οικισμού που πλημμύρισε αντιστοιχούσε σε πλημμυρικό φαινόμενο με περίοδο επαναφοράς 1000 χρόνια. Τμήμα του ρέματος είχε εκτραπεί δύο χρόνια νωρίτερα από την Ελληνικός Χρυσός.

Η εκτροπή του ρέματος Μπασδέκη

«Έσπασαν τα αντιστηρίγματα του ρέματος Μπασδέκη στην Ολυμπιάδα» ακούμε και ξανακούμε στα τηλεοπτικά ρεπορτάζ – μια περίεργη και εκτός πραγματικότητας έκφραση γιατί το ρέμα Μπασδέκη δεν έχει «αντιστηρίγματα». Αυτό που έχει είναι μεταλλεία και μεταλλευτικές εγκαταστάσεις που σήμερα ανήκουν στην ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ. O Mπασδέκης είναι ένα έντονα τροποποιημένο ρέμα. Από κάτω του υπάρχει το υπόγειο μεταλλείο μικτών θειούχων μεταλλευμάτων της Ολυμπιάδας, το οποίο εκμεταλλεύτηκε μεταξύ 1974-1995 η ΑΕΕΧΠΛ του Μποδοσάκη και ξανάβαλε σε πλήρη λειτουργία η Ελληνικός Χρυσός το 2017. Στην περιοχή των παλαιών εκμεταλλεύσεων έχουν σημειωθεί καθιζήσεις του εδάφους, με αποτέλεσμα να εισέρχεται το επιφανειακό νερό στο υπόγειο μεταλλείο και να εμποδίζει τις εργασίες εκμετάλλευσης. Το 2017-2018, η Ελληνικός Χρυσός κατασκεύασε έργο εκτροπής του άνω ρου του ρέματος Μπασδέκη με σύστημα τσιμεντένιων καναλιών μήκους 850 μέτρων, για να εκτρέψει το νερό μακριά από την περιοχή των καθιζήσεων και το μεταλλείο. Λίγο πιο κοντά στο χωριό, ακριβώς δίπλα στο ρέμα, βρίσκεται μέρος των επιφανειακών εγκαταστάσεων του μεταλλείου όπου μάλιστα η εταιρεία είχε πρόσφατα δημιουργήσει και χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων.

Το έργο της εκτροπής βρίσκεται δυόμιση χιλιόμετρα μακριά από τη διασταύρωση της Ολυμπιάδας, σε περιοχή με ιδιαίτερα έντονο ανάγλυφο. Δεν γνωρίζουμε αν ήταν αυτά τα τσιμεντένια κανάλια που «έσπασαν», φαίνεται όμως ότι η υπερχείλιση του ρέματος ξεκίνησε από εκεί ψηλά, γιατί στην πορεία του παρέσυρε και δύο κοντέινερ της εταιρείας που ήταν εγκατεστημένα σε ασφαλές, υποτίθεται, μέρος.

Μήπως η εκτροπή του ρέματος Μπασδέκη ήταν ένα έργο «με καλό σκοπό» – την προστασία των επιφανειακών υδάτων και των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων – αλλά τραγικά αποτελέσματα; Μήπως απλά ένας τέτοιος όγκος νερού δεν ήταν δυνατόν να περιοριστεί από τα τσιμεντένια κανάλια μέσα στα οποία έβαλε το ρέμα η εταιρεία;

Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό για την Ολυμπιάδα είναι ότι όλο το σύστημα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων της έχει τροποποιηθεί από τη μεταλλευτική δραστηριότητα. Προκειμένου να δημιουργηθεί στεγνό περιβάλλον για να λειτουργήσει η εξόρυξη, τα υπόγεια νερά αντλούνται και ο υδροφόρος ορίζοντας ταπεινώνεται κατά εκατοντάδες μέτρα. Αυτό συμβαίνει εδώ και 45 χρόνια. Σήμερα, τα νερά που αντλούνται από το μεταλλείο Ολυμπιάδας ξεπερνούν τα 350 κ.μ./ώρα (εξαιρούνται οι μεγάλες βροχοπτώσεις) ενώ στην πλήρη ανάπτυξη του μεταλλείου αναμένεται ότι θα φτάσουν την τεράστια ποσότητα των 580 κ.μ./ώρα. Τα νερά αυτά απορρίπτονται στο ρέμα Μαυρόλακκα που λόγω της επιπλέον ποσότητας υδάτων έχει μετατραπεί σε κανονικό ποτάμι.

Παρότι δεν αναφέρθηκε από τα μέσα ενημέρωσης, υπερχείλισε και ο Μαυρόλακκας την Παρασκευή 22 Νοέμβρη, περνώντας πάνω από τον επαρχιακό δρόμο Σταυρού-Ολυμπιάδας ρίχνοντας ένα κομμάτι μικρότερου δρόμου που βρήκε στην πορεία του και, πολύ πιθανόν, μεταφέροντας επικίνδυνα τοξικά υλικά από τις εγκαταστάσεις της Ελληνικός Χρυσός στη θάλασσα.

Προβλέψιμη η καταστροφή

Ήταν μη αναμενόμενη η καταστροφή στην Ολυμπιάδα; Κάθε άλλο. Τα ρέματα της Ολυμπιάδας, Μαυρόλακκας, Μπασδέκης και Μπαξίνα έχουν ιστορικό σοβαρών πλημμυρικών επεισοδίων: Οκτώβριος 2000, Οκτώβριος 2006, Φεβρουάριος 2010, Σεπτέμβριος 2011, Οκτώβριος 2014, Δεκέμβριος 2014. Ωστόσο, τα ρέματα αυτά καθώς και πλήθος άλλων χειμαρρικών ρεμάτων, γνωστών για την καταστροφική τους δράση, έμειναν εκτός του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκανών Απορροής (ΣΔΚΠΛΑ) Κεντρικής Μακεδονίας (EL10). Το γεγονός αυτό επισήμαναν και τοπικοί φορείς της Βόρειας Χαλκιδικής κατά τη διάρκεια της σύσκεψης για τη δημόσια διαβούλευση του ΣΔΚΠΛΑ που έλαβε χώρα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη, στις 19 Σεπτεμβρίου 2017. Εξήγηση δεν δόθηκε. Έτσι, ενώ είναι γνωστό από το πρόσφατο παρελθόν ότι η Χαλκιδική είναι ιδιαίτερα ευπαθής στις πλημμύρες, απουσιάζουν από το ΣΔΚΠΛΑ τα ρέματα/χείμαρροι που διέρχονται από τους οικισμούς: Σταυρός, Ολυμπιάδα, Στρατώνι, Μεγάλη Παναγία, Νέα Μάδυτος, Ιερισσός, Γομάτι. Είναι λοιπόν κροκοδείλια τα δάκρυα των εκπρόσωπων της Περιφέρειας γιατί ο κίνδυνος – από το Μπασδέκη και από άλλα ρέματα – ήταν και είναι γνωστός.

Σε διδακτορική διατριβή με τίτλο «Η πλημμυρογένεση των λεκανών απορροής του ορεινού όγκου Χολομώντα Χαλκιδικής» (2019) του Αριστείδη Καστρίδη, δασολόγου-περιβαλλοντολόγου M.Sc., εξετάστηκαν 15 από αυτά τα, ήδη γνωστά για την καταστροφική τους δράση, ρέματα/χείμαρρους της ΒΑ Χαλκιδικής που αγνοήθηκαν από το ΣΔΚΠΛΑ. Το παρακάτω σχήμα από τη διατριβή απεικονίζει τις περιοχές του οικισμού Ολυμπιάδας με αυξημένη πλημμυρική επικινδυνότητα για τα επόμενα 50, 100 και χίλια έτη.

Όλες οι χρωματισμένες περιοχές της ανωτέρω εικόνας, ακόμα και αυτές που αντιστοιχούν στη βροχόπτωση «χιλιετίας», κατακλύστηκαν από λάσπη στις 22 Νοέμβρη – και όχι μόνο αυτές αλλά και ακόμα περισσότερες (εικόνα κάτω). Όμως η βροχόπτωση που έπληξε την Ολυμπιάδα δεν ήταν σε καμία περίπτωση φαινόμενο που συμβαίνει «μια φορά στα 1000 χρόνια»

 

Εκτίμηση της περιοχής που πλημμύρισε στις 22-11-2019

Η συγκεκριμένη διδακτορική διατριβή έκανε εκτίμηση του πλημμυρικού κινδύνου εξετάζοντας παράγοντες όπως τη μορφολογία και το ανάγλυφο της λεκάνης απορροής των ρεμάτων, τις χρήσεις γης, τη φυτοκάλυψη και τις διαστάσεις των διατομών των τεχνικών έργων που υπάρχουν στην πορεία των ρεμάτων. Δεν ελήφθη υπ’οψιν το μήκους 850 μέτρων έργο εκτροπής στον άνω ρου του ρέματος Μπασδέκη, μερικά χιλιόμετρα ψηλότερα, που μάλλον δεν ήταν γνωστό στον ερευνητή. Τα πλάνα από το ελικόπτερο που πετούσε πάνω από την Ολυμπιάδα την επομένη της καταστροφής θα φανέρωναν τι πραγματικά συνέβη αλλά δεν δόθηκαν στη δημοσιότητα.

Η εταιρεία υπόσχεται ότι τα έργα της στη Χαλκιδική είναι ικανά να αντέξουν πλημμυρικά φαινόμενα που συμβαίνουν μία φορά στα 200 χρόνια. Αλλά αφ’ενός αυτά είναι πλέον πολύ συχνά, καθώς η κλιματική αλλαγή μας δείχνει τα δόντια της και αφ’ετέρου οι επιπτώσεις τους συχνά μεγεθύνονται από διάφορους άλλους παράγοντες. Επίσης ναι, το δασικό κάλυμμα είναι μια ασπίδα προστασίας για την περιοχή γιατί συγκρατεί τα νερά. Η αφαίρεσή του, είτε λόγω φωτιάς είτε για να ανοίξει ο δρόμος για μεταλλευτική εκμετάλλευση όπως στις Σκουριές, θα έχει αναπόφευκτα καταστροφικές συνέπειες. Ένα είναι βέβαιο. Τα έργα αυτά που κατασκευάστηκαν και λειτουργούν με σωρεία παραβάσεων, έργα μεγάλης κλίμακας και υψηλής επικινδυνότητας, είναι ωρολογιακές βόμβες που μπορεί να σκάσουν ανά πάσα στιγμή.

Πηγή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΕΨΥΠΕΑ ΜΕ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΘΗΒΑΙΟΥ.

Η Εταιρία Ψυχικής Υγείας Παιδιού και Εφήβου Αιτωλοακαρνανίας (ΕΨΥΠΕΑ) διοργανώνει επετειακή εκδήλωση για τα 15 χρόνια λειτουργίας του Κέντρου Ημέρας για Παιδιά με Αναπτυξιακές Διαταραχές, το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου (19:00), στο Αμφιθέατρο της Περιφερειακής Ενότητας Αιτωλοακαρνανίας, στο Μεσολόγγι.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει συναυλία με τον Χρήστο Θηβαίο (στις 20:30).

Τιμή εισόδου: 5 ευρώ (οι θέσεις είναι περιορισμένες).

 

 

Διαβάστε περισσότερα

Η φούσκα της «ισλαμοποίησης» της Ευρώπης

Η Ευρώπη διέρχεται, ως γνωστόν, μια μακροχρόνια δημογραφική κρίση μετάβασης, με κύρια χαρακτηριστικά της την πτώση της γεννητικότητας και την αύξηση της γήρανσης του πληθυσμού, Ταυτόχρονα όμως διέρχεται και μια οικονομική κρίση, με αύξηση των ανισοτήτων, της φτώχειας και της εργασιακής ανασφάλειας, που δημιουργούν στην πλειοψηφία των πολιτών κάθε χώρας μια διάχυτη απαισιοδοξία για το μέλλον. Σε συνδυασμό με την περιβαλλοντική κρίση, με σοβαρά γεωπολιτικά ζητήματα, αλλά και με το γεγονός ότι η αξιοπιστία της πολιτικής και των θεσμών έχει αγγίξει το ναδίρ, οι Ευρωπαίοι πολίτες τείνουν να βλέπουν το παρόν και το μέλλον τους με μελανά χρώματα, αναπτύσσοντας διάφορα φοβικά σύνδρομα, τα οποία και εκμεταλλεύεται η ακροδεξιά.

 

Η «διαχείριση φόβου» από την ακροδεξιά
Οι Ευρωπαίοι τείνουν πλέον να βλέπουν παντού απειλές, υπαρκτές ή επινοημένες. Ειδικά οι τελευταίες είναι και οι περισσότερες καθώς πολλά media, ακόμη και mainstream, έχουν επιδοθεί σε μια συστηματική “διαχείριση φόβου”, καθώς γνωρίζουν πολύ καλά πως “ο φόβος πουλάει”. Τείνουν έτσι να “φουσκώνουν” διάφορες απειλές, ακόμη και επινοημένες, οι οποίες αποκτούν έτσι υπερβολικές διαστάσεις και τελικά στοιχειώνουν τη σκέψη και το φαντασιακό της πλειοψηφίας των Ευρωπαίων πολιτών.
Όλη αυτή η διαδικασία αποτελεί “βούτυρο στο ψωμί” της ακροδεξιάς, η οποία παραδοσιακά τρέφεται από το φόβο και την άγνοια, ειδικά των χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων. Ως αντίδοτο προσφέρει εύκολους στόχους και “αποδιοπομπαίους τράγους” στους οποίους ο μέσος πολίτης θα στρέψει την οργή και το θυμό του, για την πολυεπίπεδη καταπίεση που υφίσταται, για τα αδιέξοδά του και τα ανεκπλήρωτα όνειρά του, σε έναν χαμηλοτάβανο κόσμο μειωμένων προσδοκιών. Επινοεί ή μεγεθύνει απειλές, στοχοποιώντας ειδικά ομάδες, που χαρακτηρίζονται ως ευάλωτες ή διαφορετικές, όπως είναι στην εποχή μας οι πρόσφυγες και οι μετανάστες.
Ταυτόχρονα προωθεί τον “πολιτισμικό ρατσισμό”, που δεν στοχοποιεί άμεσα το δέρμα του άλλου, αλλά τη διαφορετική πολιτισμική του ταυτότητα, θεωρώντας την απειλή για την ταυτότητα της πλειοψηφίας (άσχετα αν όλη αυτή η στάση υπονοεί πως η πλειοψηφική ταυτότητα, δηλαδή η Ευρωπαϊκή, είναι αδύναμη, ακόμη και “κατώτερη”, και ως εκ τούτου θα πρέπει προστατευτεί από ανταγωνισμούς και “ξένες” πολιτισμικές προσμείξεις).
“Ευρώπη-Φρούριο” Vs EURABIA
Η εργαλειακή χρήση από την ευρωπαϊκή ακροδεξιά του ζητήματος της αύξησης των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια λόγω των εκτεταμένων γεωπολιτικών αναταράξεων στο χώρο της Μέσης Ανατολής, αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση.  Τα εθνολαϊκιστικά και ακροδεξιά κόμματα, αξιοποιώντας το γεγονός της αύξησης των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών κυρίως από αποσταθεροποιημένες μουσουλμανικές χώρες της Εγγύς Ανατολής, κατάφεραν να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι η Ευρώπη απειλείται με “ισλαμοποίηση”. Προωθώντας την ιδέα της “Ευρώπη-Φρούριο” -μια ναζιστικής επινόησης ιδέα, παρεμπιπτόντως- η  ευρωπαϊκή ακροδεξιά υποστηρίζει πως, λόγω της μετανάστευσης αλλά και της  υψηλής γεννητικότητας των μουσουλμάνων μεταναστών, η Ευρώπη κινδυνεύει με “μαζικό εποικισμό” μουσουλμανικών πληθυσμών, με “Ισλαμοποίηση” και να μετατραπεί έτσι σε παράρτημα της Μέσης Ανατολής.
Η πιο δημοφιλής θεωρία, που διακινείται στους κόλπους της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς είναι εκείνη της “Μεγάλης Αντικατάστασης”, η οποία υιοθετήθηκε στη Γαλλία από τον Renaud Camus, και έγινε το πρότυπο για ένα μεγάλο τμήμα της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία η Ευρώπη υφίσταται επί δεκαετίες μια “ειρηνική διείσδυση” μουσουλμανικών πληθυσμών, που μέσω της συνεχούς μετανάστευσης και της αυξημένης γεννητικότητας της, θα την “εποικίσουν μαζικά και εκ των έσω”, θα γίνουν κάποια στιγμή η πλειοψηφία σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, που θα τις μετατρέψουν έτσι σε “παραρτήματα της Μέσης Ανατολής”, σε ένα είδος EURABIA (“Ευραραβία”). Όσο εξωφρενική κι αν ακούγεται αυτή η ακροδεξιά θεωρία έχει γίνει πλέον αποδεκτή σχεδόν από το σύνολο του ακροδεξιού χώρου σε Ευρώπη και Ελλάδα. Αλλά ακόμη και συντηρητικοί κύκλοι της Δεξιάς συζητούν ανοικτά τη θεωρία της “Μεγάλης Αντικατάστασης” εκφράζοντας τις ανησυχίες τους, και υιοθετώντας αντιμεταναστευτικές πολιτικές, που συχνά έρχονται σε αντίθεση με τις αξίες της δημοκρατίας και τα θεμέλια του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Ελληνική ακροδεξιά: ισλαμοφοβική και τουρκόφοβη
Στην περίπτωση της Ελλάδας η εγχώρια ακροδεξιά, στα πλαίσια της ιδέας της “Ελλάδας-Φρούριο”  και της αντι-προσφυγικής και αντιμεταναστευτικής της ρητορικής, αναφέρεται όλο και συχνότερα τελευταία στην απειλή των “υπεργεννητικών Μουσουλμάνων”, χρησιμοποιώντας το αυθαίρετο “επιχείρημα” ότι “η μουσουλμάνα μητέρα τεκνοποιεί 5 παιδιά κατά μέσο όρο, ενώ η Ελληνίδα γεννά περίπου ένα παιδί”. Υποστηρίζοντας ότι ήδη στην Ελλάδα “1 στα 4 παιδί που γεννιέται είναι μουσουλμανάκι” και ότι, αν συνεχιστούν οι σημερινές ροές των “λαθροεισβολέων”, τότε “οι μουσουλμάνοι θα αποτελούν σύντομα το 30% του πληθυσμού της Ελλάδας” και η χώρα θα “αποικιστεί μαζικά από μουσουλμάνους”, δηλαδή όχι μόνο θα πάψει να είναι χριστιανική, αλλά και “θα κατακτηθεί εκ των έσω”. Πρόκειται ασφαλώς για μια ελληνική εκδοχή της θεωρίας της “Μεγάλης Αντικατάστασης” που, σε συνδυασμό με τις σποραδικές τρομοκρατικές επιθέσεις των φανατικών Τζιχαντιστών σε ευρωπαϊκές πόλεις, έχει φουντώσει το αντι-ισλαμικό ρεύμα και την Ισλαμοφοβία στους κόλπους της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς και όχι μόνο.
Η ισλαμοφοβια στην Ελλάδα είναι βέβαια εδραιωμένη και για άλλους, ιστορικούς λόγους, και δεν είναι τυχαίο πως είμαστε η μοναδική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που δεν έχει ακόμη επίσημα μουσουλμανικά τεμένη στην πρωτεύουσα και στις μεγάλες πόλεις της. Για τους Έλληνες εθνικιστές η ανέγερση ακόμη κι ενός ισλαμικού τεμένους θεωρείται απαράδεκτη καθώς αφορά μια χώρα που βρίσκεται στις παρυφές του χριστιανικού κόσμου και η οποία υπέφερε πέντε αιώνες κάτω από μουσουλμανικό (οθωμανικό) ζυγό: «Είμαστε εχθροί με τους Τούρκους και αυτή η σκιά πέφτει πάνω σε όλους τους μουσουλμάνους. Πρόκειται για νέο ξεχωριστό είδος ρατσισμού», σημείωνε εύστοχα στην εφημερίδα New York Times (22.04.2003) η δρ. Όλγα Τσακίρη. Στην Ελλάδα η ισλαμοφοβία συνδυάζεται παραδοσιακά με την τουρκοφοβία, δημιουργώντας έτσι έναν ακόμη πιο επικίνδυνο συνδυασμό και προσφέροντας έτσι ακόμη περισσότερα αντιμεταναστευτικά “επιχειρήματα” στην εγχώρια ακροδεξιά.
Ο “δημογραφικός καλπασμός” των Βαλκάνιων μουσουλμάνων στο “μανιφέστο του Μπρέιβικ
Σχετικά με το ζήτημα των “δημογραφικά καλπάζοντων μουσουλμανικών πληθυσμών”, που συχνά επικαλείται η εγχώρια και η ευρωπαϊκή ακροδεξιά, σε σύγκριση με τους “δημογραφικά φθίνοντες χριστιανικούς πληθυσμούς”, χρησιμοποιείται όλο και συχνότερα, αλλά αποσπασματικά και μεροληπτικά, η περίπτωση των βαλκανικών χωρών. Ειδικά χρησιμοποιούν το παράδειγμα πως οι χριστιανοί Σέρβοι έχασαν τελικά το Κόσοβο εξαιτίας της αυξημένης γεννητικότητας των μουσουλμάνων Αλβανών, που κατάφεραν να τους νικήσουν “χρησιμοποιώντας ως όπλο τις κοιλιές των γυναικών τους”, δηλαδή κάνοντας περισσότερα παιδιά.
Αυτή η άποψη υιοθετείται κι από το μεγαλύτερο τμήμα της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς. Ας θυμηθούμε άλλωστε και το Νορβηγό νεοναζί μακελάρη Άντερς Μπρέιβικ, ο οποίος στο περιβόητο “μανιφέστο” του αντικατοπτρίζονται σε μεγάλο βαθμό οι σερβικές θέσεις σχετικά με τους μουσουλμάνους, Αλβανούς και Βόσνιους, κατά τη διάρκεια του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου. Ο Μπρέιβικ περιγράφει τους Αλβανούς και Βόσνιους μουσουλμάνους ως βίαιους, αδυσώπητους εχθρούς, διεξαγάγουν του ιερό πόλεμο (τζιχάντ) για τον “εξισλαμισμό” της Ευρώπης.
Στο μανιφέστο του ο Μπρέιβικ ισχυριζόταν πως για δεκαετίες οι μουσουλμάνοι στη «βοσνιακή Σερβία» και οι Αλβανοί διεξήγαγαν σκοπίμως δημογραφικό πόλεμο- «έμμεση γενοκτονία» εναντίον των Σέρβων. απηχώντας έτσι και τις θέσεις του υπομνήματος της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών του 1986, που θεωρήθηκε ως το “φιτίλι” για την αναθέρμανση του σερβικού εθνικισμού. Για τον Μπρέιβικ οι Αλβανοί μουσουλμάνοι «αναπαράγονται σε μεγάλο βαθμό, προσπαθώντας να κατακτήσουν περιοχές δημογραφικά αρχικά και κατόπιν μέσω αιματοχυσίας». Παρόμοιες απόψεις σε αυτό το ζήτημα είχε και ο 28χρονος Αυστραλός μακελάρης Μπρέντον Τάραντ, που δολοφόνησε 50 ανθρώπους σε δυο τεμένη στο Κραιστσερτς της Νέας Ζηλανδίας, και είχε την άποψη των Σέρβων εθνικιστών περί “δημογραφικού μουσουλμανικού εποικισμού” των Βαλκανίων.
Η αλβανο-μουσουλμανοφοβία των Σέρβων εθνικιστών υιοθετήθηκε από την  ευρωπαϊκή ακροδεξιά
Είναι αλήθεια πως τη δεκαετία του 1980 οι περισσότεροι Σέρβοι άρχισαν να βλέπουν τους Αλβανούς του Κοσόβου και των γειτονικών περιοχών ως απειλή διότι είχαν κυριολεκτικά προσκυνήσει τη θεά της γονιμότητας. Σύμφωνα με τη σερβική εθνικιστική άποψη οι Αλβανοί του Κοσόβου, χρησιμοποιώντας ως «πολιτικό όπλο» την υψηλή γεννητικότητα, αφού αυξήθηκαν με εκπληκτικούς ρυθμούς τις προηγούμενες δεκαετίες (ο αλβανικός πληθυσμός της Γιουγκοσλαβίας από 439.000, που ήταν το 1921, εκτινάχθηκε στα 2,5 εκατομμύρια το 1991), πίεσαν αφόρητα τους Σέρβους και τελικά τους παρέσυραν σ’ έναν πόλεμο με το ΝΑΤΟ, από τον οποίο οι δεύτεροι βγήκαν χαμένοι. Μη έχοντας να επιδείξουν στρατιωτικές δυνατότητες οι Αλβανοί χρησιμοποίησαν την αξιοζήλευτη αναπαραγωγική τους ικανότητα προς την κατεύθυνση δημιουργίας της Μεγάλης Αλβανίας. Απέναντι στην εκρηκτική πληθυσμιακή αύξηση των Αλβανών οι Σέρβοι ελάχιστα μπορούσαν να κάνουν.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ένα είδος αλβανοφοβίας είχε στοιχειώσει τη σκέψη ακόμη και των Σέρβων ακαδημαϊκών, που προέβλεπαν τη δημογραφική κυριαρχία των Αλβανών όχι μόνον στο Κόσοβο αλλά και σε ολόκληρα τα δυτικά Βαλκάνια. Για παράδειγμα ο δρ. Πρέντραγκ Σίμιτς, διευθυντής του Ιδρύματος Διεθνών Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών του Βελιγραδίου, φαίνεται πως ξεχνούσε την επιστημονική του ιδιότητα όταν βεβαίωνε: «Είμαι εντελώς βέβαιος ότι, σύμφωνα με τα δεδομένα της δημογραφικής υπεροχής, οι Αλβανοί θα πρέπει να γίνουν το μεγαλύτερο έθνος των Βαλκανίων τα επόμενα 25 χρόνια».
Η προοπτική να καταστεί μακροπρόθεσμα η Σερβία, εξ αιτίας του δημογραφικού καλπασμού των Αλβανών, κράτος δύο εθνοτήτων (Σέρβων και Αλβανών) δημιούργησε φοβικά εθνικιστικά αντανακλαστικά στους Σέρβους, επιτείνοντας έτσι την κρίση στο Κόσοβο και οδηγώντας σχεδόν αν αναπόφευκτα σε πόλεμου και εθνοκάθαρση. Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνταν και οι προβλέψεις ορισμένων Σέρβων δημογράφων, που έκαναν λόγο για μια Σερβία του 2050 κατοικημένη από τέσσερα εκατομμύρια Αλβανούς και πέντε εκατομμύρια Σέρβους και Μαυροβούνιους. Οι ίδιοι, χωρίς να λαμβάνουν σοβαρά υπόψιν τους το γεγονός πως οι Αλβανοί των Βαλκανίων βρίσκονται σε δημογραφική μετάβαση, προέβλεπαν πως μέχρι το 2071 ο αλβανικός πληθυσμός της Σερβίας θα ξεπερνούσε αριθμητικά τον πληθυσμό των Σέρβων: μια εξέλιξη που προεξοφλούσε τη μετατροπή της Σερβίας σε κράτος δύο εθνοτήτων...

Φούσκα και η “δημογραφική πλημμυρίδα” των Βόσνιων Μουσουλμάνων
Παρόμοιο φοβικό σύνδρομο, αν και σε πιο περιορισμένο βαθμό, είχαν αναπτύξει οι Σερβοβόσνιοι και οι Κροατοβόσνιοι απέναντι στους Βόσνιους Μουσουλμάνους, που είχαν μια διαφοροποιημένη δημογραφική δυναμική. Σύμφωνα με τον Γάλλο κοινωνιολόγο “οι σερβικοί και κροατικοί πληθυσμοί, έχοντας ελέγξει πιο νωρίς τη γονιμότητα τους, είδαν να καθυστερεί η ανάπτυξή τους και βρέθηκαν αντιμέτωποι με μουσουλμανικούς πληθυσμούς των οποίων η γρήγορη αύξηση θύμιζε διαδικασίας δημογραφικής εισβολής ή κατακλυσμού” (Μετά την Αυτοκρατορία, σελ. 65). Οι Κροάτες είχαν ολοκληρώσει τη δημογραφική τους μετάβαση (αποτέλεσμα του αλφαβητισμού και της νεωτερικότητας) μέχρι το 1960. Οι Σέρβοι τη δεκαετία του 1970, οπότε και ο δείκτης γεννητικότητας έπεσε κάτω από το 2,1 και ο πληθυσμός τους σταθεροποιήθηκε. Την ίδια περίοδο οι Βόσνιοι Μουσουλμάνοι και οι Αλβανοί συνέχισαν τους παραδοσιακούς ρυθμούς γεννητικότητας, δημιουργώντας εθνικές ψυχώσεις και υπαρξιακή ανασφάλεια σε Σέρβους και Κροάτες, πυροδοτώντας με μεγαλύτερη ένταση τις παλαιές συγκρούσεις. Το γεγονός αυτό επέτεινε η κατάρρευση του κομμουνισμού και του γιουγκοσλαβικού μοντέλου, που δημιούργησε ακόμη περισσότερα μετατραυματικά σύνδρομα και κρίσεις, που τελικά μεταφράστηκαν σε πολεμικές συγκρούσεις και σφαγές.
Τελικά οι Βόσνιοι Μουσουλμάνοι ολοκλήρωσαν κι εκείνοι τη δημογραφική τους μετάβαση μέχρι τη δεκαετία του 1990 και οι Αλβανοκοσοβάροι, για τους οποίους οι Σέρβοι εθνικιστές ισχυρίζονταν πως θα “πλημμυρίσουν δημογραφικά τα Βαλκάνια”, ολοκλήρωσαν τη δική τους δημογραφική μετάβαση γύρω στο 2000. Έτσι, όλοι οι γηγενείς μουσουλμανικοί πληθυσμοί των Βαλκανίων, έχοντας ολοκληρώσει τη δημογραφική τους μετάβασης, έχουν δείκτη γεννητικότητας αρκετά κάτω του 2,1, που είναι και το όριο αντικατάστασης των γενεών, που σημαίνει πως έχουν ήδη αρχίσει να μειώνονται δημογραφικά. Για άλλη μια φορά οι φόβοι και οι “εύλογες ανησυχίες” των εθνικιστών αποδείχθηκαν φούσκες ή σκέτε παράνοιες.

Η ραγδαία πτώση της γεννητικότητας των Βαλκάνιων Μουσουλμάνων
Στην πραγματικότητα η γεννητικότητα σήμερα στις τρεις, πλειοψηφικά μουσουλμανικές, χώρες των Βαλκανίων (Κόσοβο, Αλβανία και Βοσνία) είναι το ίδιο ή και χαμηλότερες ακόμη συγκριτικά με εκείνη των χριστιανών γειτόνων τους.
Συγκεκριμένα ο πληθυσμός της Βοσνίας από 4,4 εκατομμύρια που ήταν το 1992 έπεσε το 2019 στα 3,3 εκ. και το 2050 θα πέσει στα 3 εκατομμύρια, δηλαδή μια μείωση κατά -28,57% από το 1989 ως το 2050.
Αντίστοιχα ο πληθυσμός της Αλβανίας από 3,3 εκατομμύρια το 1991 έπεσε στα 2,86 εκ. Το 2018 (γεννητικότητα 1,37) και το 2050 προβλέπεται να μειωθεί στα 2,66 εκ., δηλαδή μια μείωση -18,6% (1989-2050).
Τέλος ο πληθυσμός του κατά 90% μουσουλμανικού Κοσόβου από 2,1 εκ. που ήταν το 2009 έπεσε στο 1,79 εκ. Το 2019 και οι προβλέψεις κάνουν λόγο για έναν πληθυσμό 1,66 εκ. το 2050 και μια συνολική μείωση -11,22% (1989-2050). Τα αμείλικτα λοιπόν δημογραφικά στοιχεία διέψευσαν τις φοβίες των Σέρβων και άλλων Βαλκάνιων ακροδεξιών περί “μουσουλμανικού δημογραφικού κατακλυσμού” των χωρών τους.
Συμπερασματικά όλες οι χώρες των Βαλκανίων, τόσο χριστιανικές όσο και μουσουλμανικές, μαστίζονται από την ίδια δημογραφική κρίση, ενώ αιμορραγούν και υποφέρουν από τη συνεχή μετανάστευση των νέων τους προς τη Δύση.
Άλλωστε η Ελλάδα και η Νοτιοανατολική Ευρώπη γενικότερα ήταν παραδοσιακά τόπος προέλευσης αποδήμων κυρίως για οικονομικούς λόγους αλλά και για πολιτικούς: “Στην παγκόσμια κατανομή εργασίας, η Νοτιοανατολική Ευρώπη αποτελεί προμηθευτή εργασίας αλλά όχι κεφαλαίου”, επισήμανε χαρακτηριστικά ο Ουλφ Μπρουνμπάουερ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ρέγκενσμπουργκ και εκτελεστικός διευθυντής του Ινστιτούτου Σπουδών Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης (IOS).
Όλες οι μουσουλμανικές χώρες οδεύουν προς τη “δημογραφική μετάβαση”
Η περίπτωση των Βαλκανίων, όπου η δημογραφική κρίση μετάβασης είχε οδυνηρές συνέπειες για τους λαούς της πρώην Γιουγκοσλαβίας εξαιτίας της “χρονικής διαφοράς φάσης”, είναι ενδεικτική και μπορεί να λειτουργήσει ως παράδειγμα και για τις άλλες μουσουλμανικές χώρες της ευρύτερης περιοχής της νότιας Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, αλλά και της νότιας Ασίας. Μία μετά την άλλη οι χώρες αυτές ολοκληρώνουν το πέρασμά τους στον συνολικό αλφαβητισμό, ανδρών και γυναικών, και στη δημογραφική και διανοητική τους νεωτερικότητα.
Ως αποτέλεσμα ο δείκτης γεννητικότητας πέφτει ραγδαία και ήδη σε κάποιες από αυτές τις μουσουλμανικές χώρες έπεσε και κάτω από το όριο του 2,1, που σημαίνει πως από εδώ και στο εξής ο πληθυσμός τους θα αρχίσει σταδιακά να μειώνεται. Εκτός από το Αζερμπαϊτζάν, το Ιράν, η Τουρκία, ο Λίβανος, η Τυνησία, αλλά και το πυκνοκατοικημένο Μπαγκλαντές, βρίσκονται ήδη κοντά ή και κάτω από αυτό το όριο.  Όσον αφορά τη γειτονική μας Τουρκία, η Ανατολική Θράκη και σχεδόν όλες οι δυτικές ακτές ΄και πόλεις της ολοκλήρωσαν τη δημογραφική τους μετάβαση και ο πληθυσμός τους θα αρχίσει σταδιακά να μειώνεται. Μόνο στο εσωτερικό της Ανατολίας και στις κουρδικές περιοχές ο πληθυσμός συνεχίζει να αυξάνεται έχοντας γεννητικότητα άνω του 2,1, αλλά όχι για πολλά χρόνια ακόμη.
Το ίδιο μοντέλο ακολουθούν, λιγότερο ή περισσότερο, όλες οι μουσουλμανικές χώρες της Μέσης Ανατολής, με ορισμένες από αυτές να βλέπουν τον πληθυσμό τους να μειώνεται μετά το 2030 και σίγουρα όλες μετά το 2050. Οι δημογραφικές δεξαμενές του ισλαμικού κόσμου προβλέπεται να εξαντληθούν γύρω στο 2030-2040, όταν σταδιακά οι γεννήσεις θα μειωθούν και η θνησιμότητα θ’ αυξηθεί λόγω της γήρανσης της ισλαμικής γενιάς του «Baby Boom». Μάλιστα, από το 2050 και μετά, αρκετές μουσουλμανικές χώρες, ανάμεσα τους και η Τουρκία, θα γνωρίσουν για πρώτη φορά πληθυσμιακή μείωση και μάλιστα σημαντική. Και τότε η «ισλαμική αναβίωση» προβλέπεται να χαθεί στην ιστορία, επειδή δεν θα μπορεί πλέον να τροφοδοτηθεί από τις μάζες των γεμάτων τεστοστερόνη αλλά χωρίς καθόλου προοπτικές νέων των ισλαμικών χωρών.

Οι μουσουλμάνοι μετανάστες στην Ευρώπη υιοθετούν τη γεννητικότητα των Ευρωπαίων
Από την πλευρά τους οι μουσουλμάνοι πρόσφυγες και μετανάστες που καταφθάνουν στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, αν και αρχικά έχουν διαφορετικό και υψηλότερο ρυθμό γεννητικότητας σε σχέση με τους γηγενείς χριστιανούς, σταδιακά τείνουν να υιοθετούν το μοντέλο οικογενειακού προγραμματισμού των χωρών υποδοχής τους. Σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, όπου εγκαταστάθηκαν μουσουλμάνοι μετανάστες από τη δεκαετία του 1960 και μετά, η δεύτερη γενιά υιοθετεί στην πλειοψηφία της τη συμπεριφορά, τον τρόπο ζωής και τη γεννητικότητα των γηγενών, με αποτέλεσμα να μην ξεχωρίζουν δημογραφικά, πέραν μεμονωμένων περιπτώσεων. Τέτοιο παράδειγμα αποτελούν οι Τούρκοι μετανάστες στη Γερμανία και οι μετανάστες από το Μαγκρέμπ στη Γαλλία, όπου δεν παρατηρήθηκε κανένας “μουσουλμανικός δημογραφικός κατακλυσμός”, αλλά μια σταθεροποίηση. Η όποια αύξηση των μουσουλμανικών πληθυσμών στην Ευρώπη, τόσο σε ποσοστά όσο και σε απόλυτους αριθμούς, οφείλεται κατά 90% στη μετανάστευση από τη Μέση Ανατολή, η οποία προβλέπεται να σταθεροποιηθεί και να σταματήσει μέσα σε δύο δεκαετίες, εκτός αν μεσολαβήσουν γεωπολιτικές ή περιβαλλοντικές καταστροφές.
Σε αντίθεση λοιπόν με τα φοβικά σύνδρομα και τις παρανοϊκές θεωρίες των Ευρωπαίων ακροδεξιών η γηραιά ήπειρος δεν διατρέχει κίνδυνο “μουσουλμανικής δημογραφικής πλημμυρίδας” ή “μαζικού εποικισμού”, όπως ισχυρίζονται. Αυτό που θα συνεχίσει να συμβαίνει είναι μια σταθερή μεταναστευτική ροή της τάξεως του ενός εκατομμυρίων μεταναστών (το 0,5% του ευρωπαϊκού πληθυσμού) ετησίως, τους οποίους και η αναπτυγμένη Ευρώπη όχι μόνον μπορεί άνετα να ενσωματώσει, αλλά και τους χρειάζεται για να ενισχύσει την οικονομία της και να αναπληρώσει τις θέσεις εργασίας που χρειάζεται.
Και η επερχόμενη μεταναστευτική πλημμυρίδα από την Υποσαχάριο Αφρική
Το πραγματικό μεταναστευτικό πρόβλημα για την Ευρώπη θα ξεκινήσει γύρω στο 2035 με 2045, όταν θα γιγαντωθούν οι μεταναστευτικές ροές από την υποσαχάριο Αφρική, που βρίσκεται σε ρυθμό δημογραφικής έκρηξης, ενώ θα απαιτηθούν κάποιες δεκαετίες ακόμη μέχρι αυτές οι χώρες να μπουν σε τροχιά ολοκλήρωσης της δημογραφικής τους μετάβασης. Υπόψιν αυτές οι αφρικανικές χώρες είναι στην πλειοψηφία τους χριστιανικές, οπότε οι Ευρωπαίοι ακροδεξιοί δεν θα μπορούν να παίξουν το “χαρτί” της ισλαμοφοβίας, και πιθανώς να επιστρέψουν στον παραδοσιακό φυλετικό ρατσισμό, που χαρακτήριζε την Ευρώπη κατά τον 19ο αιώνα. Αλλά ως τότε η ακροδεξιά θα πρέπει να επανεφεύρει πολλές φορές τον εαυτό της, ώστε να συνεχίσει να έχει λόγο στην πολιτική σκηνή.
Συμπέρασμα: Αν “ένα φάντασμα πλανιέται σήμερα πάνω από την Ευρώπη”, αυτό δεν είναι το “άδειο σεντόνι” της Ισλαμοποίησης, αλλά εκείνο του εκφασισμού, και της επιστροφής του εθνικισμού και της ξενοφοβίας, που οδήγησαν την ήπειρό μας σε απάνθρωπες καταστάσεις και απερίγραπτες καταστροφές, σε επίθεση ακόμη και στις βάσεις του ανθρώπινου πολιτισμού. Ψυχραιμία.

Διαβάστε περισσότερα

Κράτος – εγκληματίας

Κινέτα: Άνθρωποι εγκλωβισμένοι, οικογένειες που σώθηκαν την τελευταία στιγμή, πλημμυρισμένα σπίτια. Το επαναλαμβανόμενο ερώτημα «ποιος φταίει», που μετά από μια μεγάλη βροχόπτωση έρχονται καταστροφές, έχει απαντήσεις και όσοι, πάλι, πάνε να αποδώσουν τις ευθύνες μόνο στα φυσικά φαινόμενα υποκρίνονται.  

Υπάρχει τρόπος προστασίας και αυτός έχει όνομα: Σύγχρονα και πλήρη αντιπλημμυρικά έργα. Αυτά, όμως, δεν παράγουν κέρδος, οπότε οι «αρμόδιοι» δεν «τρέχουν» τις διαδικασίες.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να αντιληφθεί ότι τα ημιτελή και αποσπασματικά έργα στην περιοχή της Κινέτας, όπου περίπου 1,5 χρόνο πριν εκδηλώθηκαν μεγάλες πυρκαγιές, όχι μόνο δεν φτάνουν, αλλά μπορεί να παίξουν και αρνητικό ρόλο, ακριβώς επειδή είναι πρόχειρα. 

Υπεύθυνοι; Φυσικά και υπάρχουν και πρόκειται και για την κυβέρνηση της ΝΔ, την προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τις διοικήσεις των περιφερειακών αρχών «γαλάζιες»,«ροζ» και «πράσινες». Δεν έχει γίνει, καν, δεν έχει γίνει διευθέτηση ρεμάτων από τότε που χτίστηκαν οικισμοί στην περιοχή. Επίσης, το μοναδικό ρέμα που εκβάλει στη θάλασσα είναι αυτό της Πίκας, που όμως η τομή του ελάχιστη σε σχέση με τον όγκο των υδάτων. Μιλάμε για ένα κράτος – εγκληματία, το οποίο έχει συνέχεια στο έγκλημα του. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι, με βάση τα προκαταρκτικά στοιχεία που συλλέγονται από τον καθηγητή Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμη Λέκκα και την επιστημονική ομάδα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, που μετέβησαν στην περιοχή της Κινέτας για αυτοψία, τα αίτια που συνέβαλαν στις καταστροφές είναι: 

-στο ύψος βροχής και στη ραγδαιότητα του φαινομένου
-στα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά, την οριζόντια και κατακόρυφη διαμόρφωση της λεκάνης του ρέματος της Πίκας
-στο μεγάλο όγκο στερεοπαροχής και κυρίως
-στη μεταφορά κορμών καμένων δένδρων από την πυρκαγιά της 23 Ιουλίου 2018 που συνέβαλε καθοριστικά στη μεγιστοποίηση των ζημιών

Χαρακτηριστικό είναι ότι οι ζημιές εντοπίζονται κυρίως σε έργα υποδομής (οδικό δίκτυο, δίκτυο ηλεκτροδότησης και υδροδότησης) και σε περίπου 10 κατοικίες.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση «προκύπτουν νέα επιστημονικά και τεχνικά δεδομένα, τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη στο σχεδιασμό και την κατασκευή των αντιπλημμυρικών έργων»..

«Υπάρχουν οικογένειες που ξεσπιτώθηκαν. Κλιμάκια της Περιφέρειας καταγράφουν τα καταστήματα και τις επιχειρήσεις που έχουν υποστεί ζημιές, κλιμάκια του Δήμου καταγράφουν τις οικίες. Κλιμάκιο της τεχνικής υπηρεσίας της Περιφέρειας καταγράφει τις κατεστραμμένες υποδομές γιατί η παλαιά εθνική οδός είναι ακατάλληλη πλέον καθώς έχει καταρρεύσει η μισή», δήλωσε στον Realfm 97,8 και στους Μ. Νιφλή και Α. Παυλόπουλο ο αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αττικής, Λευτέρης Κοσμόπουλος.

Παράλληλα, σημείωσε ότι δεν είχε γίνει κάποια μελέτη για αντιπλημμυρικά έργα στην περιοχή, ακόμη και μετά την καταστροφική πυρκαγιά της 7ης Ιουλίου του 2018. «Δεν υπάρχει μελέτη για έργα ορεινής υδρονομίας που θα προστάτευαν την Κινέτα. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει η μελέτη, ο οποιοσδήποτε δεν μπορεί να κάνει ένα έργο», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Διαβάστε περισσότερα

ΗΠΑ, η δημοκρατία των δικηγόρων

By Alan Audi

 

[Από το αρχείο της “Le Monde diplomatique”, Σεπτέμβριος 2010]

Στις ΗΠΑ οι δικηγόροι –των οποίων οι αποδοχές τους τοποθετούν ψηλά στην κοινωνική κλίμακα – αποτελούν μια ξεχωριστή τάξη. Συχνά Δημοκρατικοί χαίρουν σπάνιων προνομίων που οι Ρεπουμπλικανοί δεν διστάζουν να κατακρίνουν.

 

«Η αριστοκρατία της Αμερικής βρίσκεται στα έδρανα των δικηγόρων και των δικαστών». Η παρατήρηση του Αλεξίς ντε Τοκβίλ δεν έχει χάσει τίποτε από την ισχύ της. Ενώ η εκλογή ενός νομικού συμβούλου επιχειρήσεων στη θέση του προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας αποτελεί εξαίρεση, στις Ηνωμένες Πολιτείες τίποτε δεν προκαλεί λιγότερη έκπληξη από την ισχυρή παρουσία των δικηγόρων στα ανώτατα κλιμάκια της εξουσίας. Έτσι, στο περιβάλλον του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα (πρώην καθηγητής Δικαίου και ο ίδιος), οι νομικοί αφθονούν: Χίλαρι Κλίντον (υπουργός Εξωτερικών), Τζάνετ Ναπολιτάνο (υπουργός Εσωτερικής Ασφάλειας), Βάλερι Τζάρετ (σύμβουλος). Κας Σανστάιν (σύμβουλος), Τζο Μπάιντεν (αντιπρόεδρος), Λέον Πανέτα (διευθυντής της CIA), Έρικ Χόλντερ (υπουργός Δικαιοσύνης), Κένεθ Σάλαζαρ (υπουργός Περιβάλλοντος) και άλλοι.  Έχει γίνει συχνά λόγος για το δίκτυο της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ (Harvard Law School), από το οποίο ο Ομπάμα επιλέγει μεγάλο μέρος του επιτελείου του, αλλά το φαινόμενο δεν περιορίζεται στην κυβέρνηση: οι δικηγόροι αποτελούν το 59% των γερουσιαστών και το 40% των μελών του Κογκρέσου (1).

Παρ’ όλα αυτά, το επάγγελμα του νομικού δεν είναι και πολύ δημοφιλές. Οι δικηγόροι συχνά κατηγορούνται ότι αποτρέπουν ακόμη και τις πιο συνηθισμένες πρωτοβουλίες από το φόβο ενδεχόμενων μηνύσεων και υποχρεώνουν τον καθένα να ασφαλιστεί έναντι κάθε πιθανού κινδύνου -για την περίπτωση που κάποιος μηνυτής θα προσπαθούσε να τον καταστρέψει- γεγονός που εξηγεί σε κάποιον βαθμό το υψηλό κόστος ορισμένων ιατρικών συμβολαίων. Σε βιβλίο που εξέδωσε πριν από δύο χρόνια, ο Φίλιπ Χάουαρντ διηγείτο, για παράδειγμα, την ιστορία ενός κοριτσιού 5 ετών, το οποίο, πάνω σε μια έκρηξη θυμού μέσα στο νηπιαγωγείο, άρχισε να πετάει στο πάτωμα βιβλία και μολύβια, πριν σκίσει την ταπετσαρία της τάξης. Καμία δασκάλα, κανένας δάσκαλος, δεν επενέβη, από φόβο μήπως παραβιάσουν τον νόμο που απαγορεύει να αγγίζει κανείς τα παιδιά. Στο τέλος, φώναξαν την αστυνομία, η οποία πήρε το παιδί με… χειροπέδες (2).

Ο κυρίαρχος ρόλος των δικηγόρων στην αμερικανική κοινωνία εξηγείται κυρίως από την προτεραιότητα της αρχής του «δεδικασμένου» (3), που παρατηρείται σε όλες τις χώρες του common law (Σ.τ.μ.: δίκαιο που βασίζεται στη νομολογία), και η οποία τοποθετεί τους επαγγελματίες που είναι σε θέση να αποκωδικοποιήσουν το «τι λέει ο νόμος» στο κέντρο της δικαστικής διαδικασίας. Και σε αυτό το σημείο, ο Τοκβίλ είχε δει καθαρά: «Οι δικοί μας γραπτοί νόμοι είναι συχνά δυσνόητοι, αλλά μπορεί να τους διαβάσει ο καθένας. Αντίθετα, για τον απλό άνθρωπο, δεν υπάρχει τίποτε πιο αινιγματικό και πιο απροσπέλαστο από μια νομοθεσία που βασίζεται στο δεδικασμένο. Αυτή η ανάγκη που έχουν για τον νομικό στην Αγγλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτή η μεγάλη ιδέα που σχηματίζουν για τα φώτα του, τον διαχωρίζουν όλο και περισσότερο από το λαό και, τελικά, τον τοποθετούν σε μια ξεχωριστή τάξη. Ο Γάλλος νομομαθής είναι ένας απλός επιστήμονας. Ο Άγγλος ή ο Αμερικανός δικηγόρος, όμως, μοιάζει, κατά κάποιον τρόπο, με τους αιγύπτιους ιερείς. Όπως και εκείνοι, είναι ο μόνος που μπορεί να αποκρυπτογραφήσει μια μυστικιστική επιστήμη» (4).

Η πύλη εισόδου προς αυτή την «ξεχωριστή τάξη» είναι η Νομική Σχολή (Law School), όπου οι φοιτητές αναλύουν τα δικαστικά προηγούμενα, κατά τη διάρκεια ενός προγράμματος σπουδών με βασικό άξονα τη μελέτη των αποφάσεων των δικαστηρίων. Τα αμερικανικά Law Schools απαιτούν από όλους σχεδόν τους υποψήφιους φοιτητές τους να έχουν ολοκληρώσει τέσσερα χρόνια πανεπιστημιακών σπουδών πριν μπορέσουν να ξεκινήσουν τον πρώτο χρόνο φοίτησης στο δίκαιο. Έπειτα από τρία χρόνια σπουδών στο δίκαιο, οι φοιτητές λαμβάνουν το δίπλωμα του juris doctor, το οποίο τους επιτρέπει να κάνουν αίτηση για να γίνουν δεκτοί στον Δικηγορικό Σύλλογο της πολιτείας όπου σχεδιάζουν να δικηγορήσουν. Οι καλύτεροι φοιτητές των πιο διακεκριμένων πανεπιστημίων -Γέιλ, Χάρβαρντ, Στάνφορντ, Κολούμπια και μερικών ακόμη- έχουν βάσιμες ελπίδες να εμπλουτίσουν το βιογραφικό τους με ένα ή δύο χρόνια πρακτικής στο γραφείο κάποιου δικαστή, πράγμα που αυξάνει τις πιθανότητές τους να προσληφθούν από τα μεγάλα δικηγορικά γραφεία ή να αναρριχηθούν στα ανώτερα κρατικά κλιμάκια (υπουργείο Δικαιοσύνης, υπουργείο Εξωτερικών, Λευκός Οίκος…). Για όσους δεν καταφέρουν να ενσωματωθούν σε αυτή την κρατική αριστοκρατία, η σταδιοδρομία μετά το Law School μπορεί να αποδειχθεί δύσκολη.

Το κόστος για επτά χρόνια σπουδών μοιάζει να αποκλείει από την αρχή μεγάλο μέρος των φοιτητών. Σχεδόν το ένα τρίτο όσων τελικά τις επιλέξουν, θα ολοκληρώσει τις σπουδές του έχοντας δανειστεί πάνω από 120.000 δολάρια. Να γιατί οι νέοι δικηγόροι επιλέγουν τις διεξόδους που θα τους επιτρέψουν να εξοφλήσουν τα χρέη τους το συντομότερο δυνατόν (5). Το δίλημμα ανάμεσα σε μια σταδιοδρομία στην υπηρεσία του Δημοσίου (6) και στην αντίστοιχη σε κάποιο ιδιωτικό δικηγορικό γραφείο δεν κρατά ποτέ για πολύ: Η δεύτερη επιλογή εξασφαλίζει τρεις ή τέσσερις φορές υψηλότερες αποδοχές για έναν δικηγόρο που ξεκινάει τη σταδιοδρομία του.

Σφυρηλατώντας την εικόνα του «σκληρού»

Σε αντίθεση με τη Γαλλία, όπου υπάρχουν ακόμη ανεξάρτητοι δικηγόροι που ασχολούνται με τις λεγόμενες ευαίσθητες υποθέσεις, κανένας αμερικανός νομικός δεν εξετάζει το ενδεχόμενο να πετύχει επαγγελματικά χωρίς να συνδεθεί με κάποιο από τα μεγάλα δικηγορικά γραφεία, τα οποία αριθμούν συχνά διακόσιους με χίλιους δικηγόρους. Σχεδόν όλοι οι δικηγόροι του ιδιωτικού τομέα που απέκτησαν όνομα έχουν σταδιοδρομήσει σε τέτοιου τύπου δομές. Τη στιγμή που τα εμπορικά δικηγορικά γραφεία εξασφαλίζουν σημαντικές αποδοχές -οι συνεργάτες των μεγαλύτερων γραφείων έχουν αποδοχές 1 εκατομμύριο δολάρια το χρόνο κατά μέσον όρο- οι δικηγόροι που προσβλέπουν σε πολιτική καριέρα επιλέγουν συνήθως να ξεκινήσουν από τη θέση του εισαγγελέα (prosecutor). Ανάμεσα στα δεκάδες πρόσφατα παραδείγματα αναφέρουμε τον Ρούντολφ Τζιουλιάνι, πρώην Ρεπουμπλικανό δήμαρχο της Νέας Υόρκης και υποψήφιο για το χρίσμα του κόμματός του για τον Λευκό Οίκο το 2008 και τον Τζον Κέρυ, Δημοκρατικό γερουσιαστή της Μασαχουσέτης και υποψήφιο για την προεδρία το 2004. Και στην μία όπως και στην άλλη περίπτωση, η εμπειρία τους αυτή τους επέτρεψε να γοητεύσουν ένα συγκεκριμένο εκλογικό σώμα της δεξιάς, κυρίως σφυρηλατώντας την εικόνα του «σκληρού» (η οποία χωρίς αμφιβολία δεν έπεισε αρκετά στην περίπτωση του Κέρυ, αφού έχασε από τον Τζορτζ Μπους). Η εικόνα αυτή ανταποκρίνεται στο πρότυπο που διαμορφώνουν τηλεοπτικές σειρές όπως το «Law and Order»(7) και ενισχύει την τάση των εισαγγελέων να δίνουν θριαμβευτικές συνεντεύξεις τύπου, τις οποίες αναπαράγουν με πάθος τα μέσα ενημέρωσης. Το κύρος που απολαμβάνουν τονίζεται ακόμη περισσότερο, στο βαθμό που, συχνά, έχουν να αντιμετωπίσουν δημόσιους συνηγόρους, στους οποίους η υπεράσπιση των απόρων κλείνει τις πόρτες του επαγγέλματος…

Είναι αδύνατον να μιλήσει κανείς για τον ρόλο των δικηγόρων στην πολιτική ζωή των Ηνωμένων Πολιτειών χωρίς να αναφερθεί στην, τυπικά αμερικανική, υποκατηγορία των trial lawyers. Με την αυστηρή έννοια, πρόκειται για έναν δικηγόρο που υπερασπίζεται (σε αντίθεση, για παράδειγμα, με έναν νομικό σύμβουλο επιχειρήσεων, ο οποίος διαπραγματεύεται). Στην πράξη, όμως, ο όρος περιγράφει τον σχετικά περιορισμένο αριθμό ειδικευμένων δικηγόρων, που παρίστανται στις αγωγές κατά διαφόρων επιχειρήσεων: δικαιώματα των καταναλωτών, ευθύνη των κατασκευαστών, ιατρικά λάθη επιστημόνων, ιατρών ή νοσοκομείων… Πρόκειται συχνά για συλλογικές προσφυγές (class actions) πολλών εναγόντων. Ο πρώην υποψήφιος για το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών, Τζον Εντουαρντς, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της συγκεκριμένης κατηγορίας. Σε ποια άλλη χώρα του κόσμου θα μπορούσε, χωρίς εμφανή αντίφαση, ένας πολιτικός να διεκδικεί για τον εαυτό του την (επιμελώς φιλοτεχνημένη) εικόνα του δικηγόρου που υπερασπίζεται τους αδύναμους, έχοντας, ταυτόχρονα, συγκεντρώσει από το επάγγελμα αυτό προσωπική περιουσία αρκετών δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων;

Το παράδοξο αυτό ίσως οφείλεται στη δυνατότητα να επιδικάζονται, εκτός από τις αποζημιώσεις που καταβάλλονται στα θύματα για τη βλάβη που υπέστησαν (όπως και στο ελληνικό δίκαιο), και επιπρόσθετες τιμωρητικές αποζημιώσεις (punitive damages), με τις οποίες τιμωρείται το σφάλμα του ενόχου για το αδίκημα. Το ύψος τους, που αποφασίζεται συχνά από σώμα ενόρκων, μπορεί να ανέλθει σε εκατομμύρια δολάρια, σε περιπτώσεις που ορισμένοι δικαστές θα ήταν πιο συγκρατημένοι. Έτσι, στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι δικηγόροι των εναγόντων έχουν συχνά τη δυνατότητα να εργαστούν δωρεάν, με την προϋπόθεση να εισπράξουν, στη συνέχεια, ένα ποσοστό της τάξης του ενός τρίτου από το ποσό που εισπράττουν οι ενάγοντες. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (με την υποστήριξη των ασφαλιστικών εταιρειών) και οι σύνδεσμοι επιχειρήσεων καταγγέλλουν σταθερά το σύστημα αυτό, ιδιαίτερα τις συλλογικές προσφυγές, ενώ το Δημοκρατικό Κόμμα, από την πλευρά του, υπερασπίζεται το στάτους κβο. Μέσα στις συνθήκες αυτές, το 2009-2010, το 96% των εκλογικών δωρεών της American Association for Justice (πρώην Association of Trial Lawyers of America) κατευθύνθηκε στους Δημοκρατικούς… (8)

Η ιδιωτική χρηματοδότηση των εκλογών, άνοιξε λοιπόν ζουμερές προοπτικές στους trial lawyers που γνωρίζουν πώς να επωφεληθούν. Μια κομητεία στην Μασαχουσέτη ξεκίνησε έτσι δώδεκα δίκες όταν το απόθεμα του συνταξιοδοτικού της ταμείου επηρεάστηκε από την μείωση του δείκτη του χρηματιστηρίου. Τίποτα το περίεργο… εκτός από το γεγονός ότι εκπροσωπήθηκε στην δικαιοσύνη από ένα γραφείο του οποίου οι δικηγόροι είχαν κάνει εξήντα οκτώ διαφορετικές δωρεές στην εκστρατεία του ταμεία της κομητείας. Μια αρκετά συνηθισμένη περίπτωση (9), που επιβεβαιώνει την ρήση του αρθρογράφου Μάικλ Κίνσλεϊ: το σκάνδαλο στην Ουάσινγκτον δεν είναι η παρανομία αλλά η νομιμότητα.

Η σύγχυση ενισχύεται από το γεγονός ότι, τις περισσότερες φορές, στις Ηνωμένες Πολιτείες, εισαγγελείς και δικαστές εκλέγονται με άμεση καθολική ψηφοφορία. Έχει συμβεί σε πολλούς εισαγγελείς, οι οποίοι, στη συνέχεια, έγιναν κυβερνήτες, να κάνουν προεκλογική εκστρατεία με τηλεοπτικές διαφημίσεις που τους εμφανίζουν να περπατούν σε κάποιον διάδρομο, ενώ, κρεμασμένα στους τοίχους, φιγουράρουν τα πορτρέτα των θηραμάτων τους, δηλαδή των κατάδικων που εκτελέστηκαν με δική τους πρόταση. Ο Τοκβίλ είχε προβλέψει τους κινδύνους που ελλοχεύουν σε μια τέτοια περίπτωση: «Μια μέρα θα συνειδητοποιήσουμε ότι μειώνοντας έτσι την ανεξαρτησία των δικαστών, δεν επιτεθήκαμε μόνο στην δικαστική εξουσία αλλά στην ίδια την ρεπουμπλικανική δημοκρατία».

Ο δικαστής Μπρεντ Μπέντζαμιν, πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Δυτικής Βιρτζίνια, δεν θεώρησε καλό να ζητήσει την εξαίρεσή του σε μία προσφυγή, η οποία αφορούσε μια εταιρεία που είχε συνεισφέρει στην εκστρατεία του. Τον Ιούνιο του 2009, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ θεώρησε ότι έπραξε κακώς, δεδομένου του ποσού που έλαβε (3 εκ. δολάρια, δηλαδή περισσότερο από το σύνολο των άλλων δωρεών). Οι ανώτατοι δικαστές επιβεβαίωσαν, έτσι ότι χαμηλότερου ύψους ή λιγότερο επιδεικτική οικονομική βοήθεια, δεν θα επηρέαζε απαραιτήτων τις σχέσεις ανάμεσα σε κάποιον που δικάζεται και τους δικαστές του.

1. «110th Congress lawyer-legislators: U.S. House of representives», abanet.org
2. Philip K. Howard, Life Without Lawyers: Liberating Americans From Too Much Law,Norton, Νέα Υόρκη, 2009. Για το ίδιο θέμα βλ. Serge Halimi, «Marée judiciaire sur les Etats-Unis», «Le Monde diplomatique», Οκτώβριος 1993.
3. Ερμηνεύοντας το νόμο, ο δικαστής μπορεί να δημιουργήσει προηγούμενο, το οποίο είναι πιθανό να βαρύνει και σε μελλοντικές υποθέσεις.
4. Alexis de Tocqueville, De la démocratie en Amérique,Flammarion, Παρίσι, 1999.
5. Βλ.Commission de remboursement et d’annulation de la dette de l’American Bar Association (ABA), «Lifting the burden: Law student debt as a barrier to public service», ABA, Σικάγο, 2003.
6. Πρόκειται για το δρόμο που επέλεξαν στη δεκαετία του 1970 εκατοντάδες νέοι δικηγόροι, οι οποίοι συμμετείχαν στους αγώνες του Ραλφ Νέιντερ [Σ.τ.μ.: για τα δικαιώματα των καταναλωτών]. Αλλά και για τον λιγότερο γνωστό δρόμο εκατοντάδων νέων δικηγόρων που, κάθε χρόνο, επιλέγουν τη θέση του δημόσιου συνηγόρου (public defender).
7. Τηλεοπτική σειρά, γνωστή στην Ελλάδα με τον τίτλο «Νόμος και τάξη».
8. «American Assn for Justice », Opensecrets.org
9. Βλ.Mark Maremont, Tom McGinty et Nathan Koppel, « Trial lawyers contribute, shareholder suits follow », «The Wall Street Journal», Νέα Υόρκη, 3 Φεβρουαρίου 2010.

Διαβάστε περισσότερα