Τα περισσότερα παιδιά κοιμούνται με το κινητό τους δίπλα στο κρεβάτι

Περισσότερα από τα μισά παιδιά που συμμετείχαν σε μια έρευνα στη Βρετανία απάντησαν ότι κοιμούνται με το κινητό τους τηλέφωνο δίπλα στο κρεβάτι τους, σύμφωνα με το BBC.

Όπως προέκυψε από την ετήσια έρευνα για τη χρήση της τεχνολογίας από τους νέους με τίτλο Childwise, τα παιδιά αποκτούν κινητό σε μικρότερη ηλικία με τα περισσότερα να έχουν το δικό τους κινητό μέχρι τα επτά τους χρόνια.

Ο μέσος όρος που περνούν με το κινητό τα παιδιά και οι έφηβοι ηλικίας 7-16 ετών είναι τρεις ώρες και 20 λεπτά καθημερινά.

Ο ερευνητής Σάιμον Λέγκετ λέει ότι τα κινητά μπορούν να «κυριαρχήσουν στις ζωές των παιδιών».

Όταν τα παιδιά έχουν πάντα τόσο άμεση πρόσβαση στα κινητά, εξηγεί ο ίδιος, είναι δύσκολο για τους γονείς να θέτουν όρια στη χρήση που κάνουν τα παιδιά τους.

Η έρευνα, η οποία βασίστηκε σε συνεντεύξεις με 2.200 παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο ηλικίας 5 με 16 ετών, δείχνει τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζουν τα κινητά τηλέφωνα στις ζωές των νέων.

Το 57% των ερωτηθέντων παιδιών έχουν πάντα το κινητό δίπλα στο κρεβάτι τους, ενώ το 44% αισθάνονται «άβολα» αν βρεθούν κάποια στιγμή χωρίς σήμα.

Το 42% απάντησαν ότι έχουν πάντα μαζί τους το κινητό τους και ότι δεν το απενεργοποιούν ποτέ.

Παρότι τα παιδιά αποκτούν κατά μέσον όρο κινητό σε μικρότερη ηλικία, τα 11 χρόνια, δηλαδή η ηλικία που τα παιδιά ξεκινούν το Γυμνάσιο, παραμένει εκείνη κατά την οποία η κατοχή κινητού είναι «σχεδόν παγκόσμια».

Για το 70% των παιδιών και πλέον τα κινητά τους είναι συνδεδεμένα με το Ίντερνετ.

Είτε τα χρησιμοποιούν για να συνομιλούν, να βλέπουν βίντεο με ψυχαγωγικό περιεχόμενο ή να αναζητούν πληροφορίες, τα κινητά είναι η κύρια είσοδος των νέων στο Διαδίκτυο.

Διαβάστε περισσότερα

«Θα γίνει της Ισπανίας»: Πλειστηριασμοί χωρίς έλεος για golden visa και airbnb

Μαριάνθη Πελεβάνη

Τέλος από την 1η Μαΐου στο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας. Που σημαίνει ότι ο ευνοϊκός νόμος Κατσέλη, που τέθηκε σε ισχύ τον Φεβρουάριο του 2010 και προστάτευε τα ευπαθή, υπερχρεωμένα νοικοκυριά, θα αποτελεί παρελθόν. Η ελληνική κοινωνία θα πορευτεί με νέο πτωχευτικό δίκαιο, ξεκαθάρισαν οι Θεσμοί στη συνάντηση που είχαν με τους διευθύνοντες συμβούλους των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών, αν και δεν είναι ακόμη γνωστό τι θα περιλαμβάνει αυτό, καθώς η κυβέρνηση δεν το έχει ακόμη επεξεργαστεί. Επί της ουσίας και όπως όλοι αναγνωρίζουν, από την 1 Μαΐου επιβάλλεται πλήρης απελευθέρωση των πλειστηριασμών, χωρίς κανένα κοινωνικό, εισοδηματικό ή περιουσιακό κριτήριο προστασίας.

«Θα ζήσουμε τις οδυνηρές και βίαιες καταστάσεις της Ισπανίας» εκτιμά ο νομικός σύμβουλος του «ΕΚΠΟΙΖΩ», Βίκτωρας Τσιαφούτης, δηλαδή θα δούμε εκατοντάδες χιλιάδες κατασχέσεις και εξώσεις και απρόβλεπτες ψυχοκοινωνικές αντιδράσεις.

Αλλά και όσοι προσφεύγουν στην περιβόητη ηλεκτρονική πλατφόρμα που λειτουργεί στην Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους για να ενταχθούν στο πλαίσιο προστασίας και να ρυθμίσουν τα στεγαστικά, καταναλωτικά και επιχειρηματικά δάνεια, με υποθήκη στην κύρια κατοικία, και προθεσμία την 30η Απριλίου, τελικά μένουν εκτός, επισημαίνει ο Β. Τσιαφούτης.

«Στην πράξη δεν εντάσσεται κανείς στην πλατφόρμα, αλλά ούτε και τον συμφέρει»

«Μέχρι τις αρχές του 2019, όποιος ήθελε να σώσει το σπίτι του και να ρυθμίσει τα χρέη του πήγαινε στο νόμο Κατσέλη. Από τον Μάρτιο του 2019 η δυνατότητα προσφυγής για την προστασία της πρώτης κατοικίας στον νόμο Κατσέλη έπαψε να υπάρχει, διότι η προηγούμενη κυβέρνηση δεν ανανέωσε την ισχύ του. Αντ’ αυτού έφερε ένα μεταβατικό στάδιο, την πλατφόρμα δηλαδή, η οποία κι αυτή παύει στις 30 Απριλίου. Και βέβαια και αυτή θα προστατεύει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις. Μετά αρχίζουν οι πλειστηριασμοί» λέει στο tvxs ο Β. Τσιαφούτης.

Τι σημαίνει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις; «Είναι τόσες πολλές οι προϋποθέσεις, που είναι ελάχιστοι οι δανειολήπτες που τις πληρούν. Αν μπει κάποιος στην πλατφόρμα θα δει ότι από τις 30 και πλέον χιλιάδες αιτήσεις, έχουν υποβληθεί περί τις 1000 κι από αυτές έχουν γίνει 40 ρυθμίσεις. Στην πράξη δεν μπαίνει κανείς στο πλαίσιο. Αλλά και να μπει, δεν τον συμφέρει, δεν τον εξυπηρετεί. Γιατί ξέρετε τι λέει η πλατφόρμα; Λέει πως για να σώσεις την κύρια κατοικία σου θα πρέπει να δώσεις στο στεγαστικό το 120% της εμπορικής της αξίας. Δηλαδή, αν το σπίτι σου κοστίζει 100.000 θα πρέπει να δώσεις 120.000 συν τόκους. Αυτό λέει η πλατφόρμα. Και προσέξτε, το φοβερό. Μια από τις προϋποθέσεις είναι το δάνειο να είναι κάτω από 130.000. Άρα λοιπόν αυτός, που η αξία του σπιτιού του είναι 100.000 και χρωστάει το πολύ 130.000 γιατί αλλιώς δεν μπαίνει στην πλατφόρμα, θα πρέπει να δώσει 120.000 συν τόκους. Μα αυτό, αν μπορεί το κάνει και με την τράπεζα χωρίς να μπει στην πλατφόρμα» εξηγεί ο Β. Τσιαφούτης. Το μόνο δηλαδή που κερδίζει κάποιος μπαίνοντας στην πλατφόρμα είναι η επιδότηση του Δημοσίου, που κι αυτή έχει επίσης προϋποθέσεις.

Η πλατφόρμα λοιπόν συμφέρει μόνο αυτούς που η αξία του σπιτιού τους είναι χαμηλή σε σχέση με το δάνειο. Γιατί σε αυτήν την περίπτωση έχεις κούρεμα. Δηλαδή, αν το σπίτι κάνει 50, θα δώσεις 60. Πόσοι όμως είναι αυτοί;

Ή πλειστηριασμός ή ρύθμιση με την τράπεζα που όμως δεν θα είναι βιώσιμη

Πως σώζει λοιπόν κάποιος το σπίτι του, αν χρωστάει; «Ή πολύ απλά, δυστυχώς, δεν το σώζει και βγαίνει στον πλειστηριασμό ή κάνει ρύθμιση με την τράπεζα, η οποία και πάλι δυστυχώς, δεν θα τηρηθεί. Πάνω στον πανικό του να μην χάσει το σπίτι του, φυσικό είναι να τρέχει κάποιος στην τράπεζα για ρύθμιση, παλεύει για να πληρώσει δυο τρεις δόσεις αλλά μετά στην ουσία δεν βγαίνει. Αυτό ισχύει στην πραγματικότητα. Γίνονται ρυθμίσεις αλλά πόσες είναι βιώσιμες;».

Εν κατακλείδι, ή θα κάνει ο κόσμος ρύθμιση με την τράπεζα που δεν θα μπορεί να την πληρώσει, ή θα χάσει το σπίτι του. Μάλιστα, όπως εξηγεί ο Β. Τσιαφούτης «οι τράπεζες ειδικά σε δάνεια που είναι χρόνια απλήρωτα ζητάνε μεγάλα ποσά για να μπουν σε ρύθμιση, 5, 10, 20.000 ευρώ. Εφόσον δεν θα υπάρχει ένας μηχανισμός που έστω και με αυστηρές αλλά βιώσιμες και δίκαιες προϋποθέσεις θα προστατεύει, τα σπίτια θα βγαίνουν αδιάκριτα στον πλειστηριασμό».

Και οι στρατηγικοί κακοπληρωτές;

«Οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, όπως όλοι ξέρουμε, είναι αυτοί που ενώ έχουν δεν πληρώνουν. Στον νόμο Κατσέλη, δεν μπορεί να μπει εύκολα στρατηγικός κακοπληρωτής, διότι στην επόμενη φάση τον ανακαλύπτει ο δικαστής και δεν του δίνει προσωρινή προστασία μέχρι το κανονικό δικαστήριο, στο δε κανονικό δικαστήριο απορρίπτεται η αίτησή του. Κακά τα ψέματα, δεν μπορούσε ένας στρατηγικός κακοπληρωτής να εκμεταλλευτεί τον νόμο Κατσέλη» τονίζει ο Β. Τσιαφούτης καταρρίπτοντας το επίσημο αφήγημα που ήθελε μέσω της κατάργησης της προστασίας να «τιμωρούνται» και οι στρατηγικοί κακοπληρωτές.

Κινέζοι, Ρώσοι και Τούρκοι στην αναμονή

Υπήρχε όμως η δυνατότητα να αποφευχθεί η επιταγή της Τρόικας; Τι παραδείγματα έχουμε από άλλα ευρωπαϊκά κράτη; «Σε ευρωπαϊκό επίπεδο ενώ υπάρχουν νομοθεσίες αντίστοιχες με τον νόμο Κατσέλη, στην πραγματικότητα προστασία της πρώτης κατοικίας πλέον δεν υπάρχει. Επίσης, θυμάμαι όντως το 2015, όταν είχαμε συναντηθεί, ως ΕΚΠΟΙΖΩ, με την Τρόικα και θέλανε να καταργήσουνε το νόμο Κατσέλη και την προστασία της πρώτης κατοικίας, αλλά τελικά της δώσανε μια τριετή παράταση, μας είχανε πει ότι πρέπει τρία στα τέσσερα σπίτια να βγαίνουν στον πλειστηριασμό και πως έτσι θα κινηθεί η αγορά, η οικονομία, κ.λπ.» λέει ο Β. Τσιαφούτης. «Οι εκάστοτε κυβερνήσεις θεωρώ ότι δεν έχουν υπερασπιστεί με σοβαρά επιχειρήματα το θεσμό της προστασίας της πρώτης κατοικίας».

Τι προβλέπετε δηλαδή; «Φοβάμαι ότι θα γίνει, ό,τι έγινε στην Ισπανία. Το πιστεύω, δεν είναι καταστροφολογία. Είναι η πραγματικότητα».

Και τι θα σημαίνει αυτό για την περίφημη αγορά; «Αν βγουν όλα αυτά τα σπίτια στον πλειστηριασμό, ακολούθως θα πέσουν οι τιμές, σύμφωνα με τον νόμο της προσφοράς και ζήτησης. Και βέβαια έχουμε Κινέζους, Ρώσους, Τούρκους οι οποίοι περιμένουν να αγοράσουν, κυρίως από τους πλειστηριασμούς. Θέλουμε να καταλήγουν τα σπίτια των οικογενειών σε άτομα μόνο για golden viza ή για εκμετάλλευση airbnb; Το θέλουμε;».

tvxs

Διαβάστε περισσότερα

Κρατικοποιούνται οι σιδηρόδρομοι στη Βόρεια Αγγλία

Οι τεράστιες καθυστερήσεις και ακυρώσεις δρομολογίων της ιδιωτικής εταιρείας ανάγκασαν τη βρετανική κυβέρνηση να πάρει από στον έλεγχό της τους σιδηροδρόμους της Βόρειας Αγγλίας.

 

Κατιούσα

 

Δεν είναι η πρώτη φορά που κρατικοποιούνται τμήματα του σιδηροδρομικού δικτύου στη Βρετανία, αποδεικνύοντας πόσο έωλοι είναι οι ισχυρισμοί για την “αποτελεσματικότητα” του ιδιωτικού τομέα έναντι του “δυσκίνητου” κράτους. Αυτή τη φορά, σειρά παίρνει η Βόρεια Αγγλία, όπου από την 1η Μαρτίου ο έλεγχος των τραίνων περνάει από την εταιρεία Arriva Rail North – που θεωρητικά θα είχε τη διαχείριση του δικτύου ως το 2025-  στην κυβέρνηση.

Η απόφαση δεν υλοποιείται από κάποια “αριστερή” κυβέρνηση, αλλά από τη συντηρητική κυβέρνηση Τζόνσον, με τον υπουργό μεταφορών Γκραντ Σαπς να δηλώνει πως “οι επιβάτες έχασαν την εμπιστοσύνη τους στο σιδηροδρομικό δίκτυο του βορρά”. Προφανώς, η κρατικοποίηση αυτή δεν ξεφεύγει από τα πλαίσια της καπιταλιστικής διαχείρισης, αλλά αποτελεί μια αναγκαστική επιλογή, μπροστά στην αγανάκτηση των επιβατών για τις χαμηλού επιπέδου υπηρεσίες της ιδιωτικής επιχείρησης.

Η εταιρεία από την πλευρά της δήλωσε πως “κατανοεί την κυβερνητική απόφαση”, απέδωσε ωστόσο τα προβλήματα κυρίως σε “εξωτερικούς παράγοντες”, όπως οι σιδηροδρομικές υποδομές.

Οι επιβάτες ζουν μια Οδύσσεια για να μετακινηθούν, ιδιαίτερα μετά την εισαγωγή του νέου προγράμματος δρομολογίων το Μάη του 2018, με τα προβλήματα αναξιοπιστίας και καθυστερήσεων να σωρεύονται μήνα το μήνα. Με βάση τα στοιχεία της Υπηρεσίας Οδών και Σιδηροδρόμων, μόλις 56% των τραίνων έφταναν στην ώρα τους στη Βόρεια Αγγλία το 2019, σε σύγκριση με τον εθνικό μέσο όρο, που ανέρχεται στο – επίσης όχι ικανοποιητικό – 65%. Αποθαρρυντικά είναι και τα στοιχεία για τις πρώτες εβδομάδες του Γενάρη, όπου 1 στα 14 δρομολόγια ακυρώθηκαν.

Τα προβλήματα υποδομών που επικαλείται η εταιρεία είναι φυσικά υπαρκτά, και αφορούν και τις κρατικές εταιρείες σιδηροδρόμων, που επίσης μένουν πίσω από τις ανάγκες των επιβατών. Καταδεικνύεται με αυτό τον τρόπο βέβαια τόσο η ολιγωρία του αστικού κράτους απέναντι σε επενδύσεις σε έργα μη άμεσης κερδοφορίας, αφετέρου και η απροθυμία των ιδιωτών να ανακατευτούν στο συγκεκριμένο κομμάτι, προτιμώντας την επένδυση σε τομείς που αποφέρουν πιο εύκολο κέρδος.

Η νέα κρατική εταιρεία που θα αναλάβει τα τραίνα του βορρά, η OLR, που υπάγεται στο υπουργείο Μεταφορών της Βρετανίας, έχει ήδη υπό τον έλεγχό της από το Μάη του 2018 τους σιδηροδρόμους της Ανατολικής Ακτής της Βρετανίας, θεωρητικά μόνο για 2 χρόνια.

Οι επιβάτες υποδέχτηκαν με ανακούφιση την είδηση, ελπίζοντας σε βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ο υπουργός μεταφορών προειδοποιεί πως δε θα υπάρξουν άμεσα δραματικές αλλαγές στην ποιότητα των σιδηροδρόμων, καθώς μεταξύ άλλων απαιτείται αντικατάσταση των απαρχαιωμένων τραίνων και η εισαγωγή νέας τεχνολογίας για την αποφυγή του συνωστισμού στους συρμούς.

Στόχος του υπουργείου είναι η επέκταση των αποβαθρών σε 30 σταθμούς του βόρειου δικτύου για την εισαγωγή μεγαλύτερων συρμών.

Οι δήμαρχοι του Μάνστσεστερ και του Λίβερπουλ χαιρέτισαν την κίνηση ως “νίκη” για τους επιβάτες, καλώντας σε κοινή τους ανακοίνωση την κυβέρνηση “να δεσμευτεί για επενδύσεις στην τόσο αναγκαία σιδηροδρομική υποδομή και να εργαστεί με τους τοπικούς ηγέτες στο βορρά, για να παρέχει το όραμα και τη χρηματοδότηση που χρειάζεται για να χτιστεί το σύγχρονο μεταφορικό δίκτυο που αξίζει η περιοχή μας.”

Από την πλευρά τους, συνδικαλιστές στο χώρο των μεταφορών επιδοκιμάζουν την απόφαση, αλλά επισημαίνουν πως τα δομικά προβλήματα των σιδηροδρόμων, όπως οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις νέων συρμών και ακυρώσεις δημόσιων επενδύσεων για την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου, όπως και η έλλειψη οδηγών δεν πρόκειται να λυθούν σε μία νύχτα.

Με πληροφορίες από bbc.com

Διαβάστε περισσότερα

Ενσυναίσθηση και επικοινωνιακό κενό

«Ό,τι μας ενοχλεί στους άλλους, μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε καλύτερα τον εαυτό μας» (Jung)

Στην εποχή της δορυφορικής επικοινωνίας ολοένα και περισσότερο ακούγονται παράπονα για κενό επικοινωνίας. Μπορεί τα ηλεκτρονικά μηνύματα να αντικατέστησαν τα περιστέρια (ακόλουθοι της θεάς Αφροδίτης), μπορεί οι διαστημικοί δορυφόροι να αντικατέστησαν τις φρυκτωρίες στη μεταφορά πληροφοριών, ωστόσο όλοι επισημαίνουν το επικοινωνιακό κενό. Η θεά Φήμη, η Ίριδα και ο φτερωτός Ερμής δεν μπορούν σήμερα να βοηθήσουν τους ανθρώπους να επικοινωνήσουν αμεσότερα και αυθεντικότερα.

Κι αυτό γιατί η σύγχρονη κοινωνία, αν και χαρακτηρίζεται ως «ανοιχτή», είναι μια κοινωνία κλειστών οριζόντων. Οι άνθρωποι δεν επικοινωνούν πλέον ως όντα με συναισθήματα και κατανόηση αλλά συνάπτουν σχέσεις που διακρίνονται από τη σκοπιμότητα και το συμφεροντολογικό πνεύμα. Όλα έχουν περιχαρακωθεί στο βασίλειο του Εγώ που τρέφει και συντηρεί έναν αρρωστημένο ατομικισμό. Ο καθένας συμπεριφέρεται ως νάρκισσος και καταδυναστεύεται από μια αντικοινωνική αυταρέσκεια.

Δεν υπάρχουν οι άλλοι

Ο μοναχικός, δηλαδή, άνθρωπος της εποχής μας δεν μπορεί και δεν θέλει να δει μακριά. Αυτοεγκλωβίζεται στο «πανίσχυρο» Εγώ του και αυτοτραυματίζεται από τα συρματοπλέγματα της μοναξιάς του. Τα αισθήματά του δεν έχουν προοπτική και οι σκέψεις του αναπαράγουν την οίηση και τη φιλαυτία. Στο στενό του κόσμο δεν υπάρχουν οι «άλλοι». Κι αν υπάρχουν, υπάρχουν για να τον «υμνολογούν» και να τον καταξιώνουν.

Οι άλλοι αντιμετωπίζονται ως εργαλεία και ως μέσα και όχι ως αυθύπαρκτες ανθρώπινες οντότητες. Το στοιχείο αυτό καθιστά το σύγχρονο άτομο απάνθρωπο και μισάνθρωπο. Το Εγώ αντιπαρατίθεται με το οι «άλλοι» και δεν μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά. Γνωρίζει μόνο τη διάζευξη και την περιφρόνηση.

«Χτίζουμε πολλούς τοίχους αλλά όχι αρκετές γέφυρες» (Ισαάκ Νεύτων)

Ένα θολό τοπίο, λοιπόν, σκεπάζει τις σημερινές ανθρώπινες υπάρξεις που κρύβονται πίσω από τον εγωκεντρισμό τους που από τη φύση του κρύβει τους ορίζοντες και την παρουσία – ύπαρξη των «άλλων».

Η έλλειψη   συγ-κοινωνίας

Το πρόβλημα της επικοινωνίας επιτείνουν ακόμη ο ασθματικός ρυθμός του σύγχρονου βίου και το προοδευτικό άδειασμα της ψυχής που στενεύουν τα όρια επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους. Παντού κυριαρχεί ο άνθρωπος που «σπεύδει». Η συναισθηματική αφυδάτωση, η ψυχική ατροφία, η εσωτερική γύμνια και η κενότητα της ψυχής αλλοιώνουν το βαθύτερο περιεχόμενο της επικοινωνίας.Ενσυναίσθηση και Επικοινωνιακό κενό, από τον Ηλία Γιαννακόπουλο

Οι λέξεις μας δεν είναι πια αρκετές για να φανερώσουν τον εσωτερικό μας κόσμο και να ερμηνεύσουν την πραγματικότητα. Όλα πλέον κινούνται συμβατικά και ευθύγραμμα. Οι λέξεις, δηλαδή, δεν εκφράζουν τα βιώματά μας, δεν χτίζουν γέφυρες και δεν ενώνουν καρδιές. Και όταν οι λέξεις που δομούν τον εγκέφαλό μας και χαράσσουν τις αρχές της ζωής μας είναι λίγες και κούφιες, ξύλινες και στεγνές νοήματος, τότε και η επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους κινείται σε στενά όρια.

Γενικότερα η εποχή μας δεν ευνοεί τη συγ-κοινωνία. Οι προβαλλόμενες προτάσεις ως λύσεις είναι πολλές αλλά ελάχιστα αποτελεσματικές. Εκείνο που χρειάζεται, ιδιαίτερα από τους νέους, είναι οι διαφορετικοί κώδικες επικοινωνίας. Κι αυτό γιατί τα νέα προβλήματα προαπαιτούν για την αντιμετώπισή τους όχι μόνο νέους τρόπους ερμηνείας και κατανόησής τους αλλά και μια άλλη οπτική ματιά στη δυναμική της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων.

Η ενσυναίσθηση

Τα προβλήματα – και ιδιαίτερα αυτό της επικοινωνίας – είναι κοινά και οι μοναχικοί δρόμοι δεν αρκούν για την αντιμετώπισή τους. Ο κοινός αγώνας δεν μπορεί πλέον να στηρίζεται σε μια απλή συνεργασία που επιβάλλει η κοινωνική αναγκαιότητα αλλά στη συν- ένωση διαφορετικών ατόμων. Κι αυτό, γιατί η επικοινωνία προϋποθέτει τη συγ-κοινωνία. Κυρίαρχο ρόλο σε αυτή τη συν-ένωση και συγ-κοινωνία μπορεί να διαδραματίσει η ενσυναίσθηση.

Μπορούμε, δηλαδή, και πρέπει να κατανοούμε τα συναισθήματα των άλλων, να ταυτιζόμαστε μαζί τους χωρίς να χάνουμε την ταυτότητά μας. Έτσι θα γίνουμε κοινωνοί της ψυχικής κατάστασης, των αναγκών και των ανησυχιών των συνανθρώπων μας και γνώστες της συμπεριφοράς και των κινήτρων τους. Αυτό βοηθά να νιώθουμε ψυχικά αλληλέγγυοι με τους άλλους και να γνωρίζουμε καλύτερα τους εαυτούς μας.

Η ενσυναίσθηση αλλάζοντας τους κώδικες επικοινωνίας με τους συνανθρώπους μάς καθιστά πιο ανεκτικούς στη διαφορετικότητα και διευρύνει τους ορίζοντες της σκέψης μας. Το στοιχείο αυτό εμπλουτίζει τη δεκτικότητά μας στη διαφορετική σκέψη και τα συναισθήματα. Έτσι όλοι γίνονται πιο ειλικρινείς και μπορούν να συνεργαστούν πάνω σε ένα πλαίσιο όπου όλοι μπορούν να είναι διαφορετικοί, χωρίς αυτό να εμποδίζει την αλληλοκατανόηση και τη σύμ-πραξη.

Εξάλλου η αντιμετώπιση των προβλημάτων προϋποθέτει την ποικιλότητα αλλά και τη δημιουργική σύνθεση των αντιθέτων μέσα από την αλληλοκατανόηση που εξασφαλίζει η ενσυναίσθηση. Βέβαια ο καθένας «μόνος του φτάνει γρηγορότερα, αλλά όλοι μαζί πάμε μακρύτερα».

Μέσα, λοιπόν, από την ενσυναίσθηση που εξασφαλίζει νέες ατραπούς επικοινωνίας, μπορεί ο νέος και η κοινωνία γενικότερα να απεγκλωβιστούν από τα επικοινωνιακά τείχη. Γιατί τα τείχη αυτά εμποδίζουν τη δεκτικότητα και σκληραίνουν τις καρδιές. Κατεξοχήν, όμως, περιχαρακώνουν το νου των ανθρώπων στα στενά πλαίσια του Εγώ και των ομοίων του και εμποδίζουν την ενυδάτωσή του από αρχές, αξίες και βιώματα των «άλλων», των διαφορετικών.

Το μυαλό σαν το νερό

Ο Χόρχε Μπουκάι σχετικά με τη λειτουργία του μυαλού, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή δεκτικότητα – ως αναγκαία συνθήκη μιας γόνιμης επικοινωνίας – χρησιμοποιεί τα παρακάτω λόγια:

«Το μυαλό θα ‘πρεπε να είναι σαν το νερό της λίμνης, που υποχωρεί χωρίς καμία αντίσταση σε ό,τι πέσει μέσα. Κι αφού πάντα υποχωρεί, τίποτα δεν μπορεί να το βλάψει. Μπορούμε να δοκιμάσουμε να το χτυπήσουμε με το πιο βαρύ αντικείμενο ή να το κόψουμε με το πιο κοφτερό μαχαίρι, δεν θα καταφέρουμε ποτέ να το πληγώσουμε. Το νερό αντέχει και αφήνει να περάσει μέσα του αυτό που έρχεται απέξω.

Κάποιες φορές προσπαθούμε να γίνουμε σθεναροί και αδιαπέραστοι σαν την πέτρα, και δεν καταλαβαίνουμε ότι, ακριβώς όταν αντιστεκόμαστε, είναι που καταλήγουμε να πληγωθούμε. Αν ήμασταν σαν το νερό, τότε θα γινόμαστε άτρωτοι. Τίποτα δεν θα μπορούσε να μας πονέσει και τίποτα δε θα μας ράγιζε την καρδιά. Θ’ αφήναμε τα πράγματα να μας διαπερνούν, κι έπειτα θα συνερχόμαστε και θα ηρεμούσαμε. Το να δέχομαι ότι κάθε πράγμα είναι αυτό που είναι, στη μέγιστη έκφρασή του, σημαίνει ακριβώς αυτό: ότι γινόμαστε σαν το νερό της λίμνης». (Ο δρόμος της πνευματικότητας).

Ηλίας Γιαννακόπουλος – Φιλόλογος,
Πηγή: ΙΔΕΟπολις 

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

ΘΕΜΑ : «ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ»

Σας καλούμε στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Κοινότητας Μεσολογγίου, που θα γίνει την Τετάρτη 29 Ιανουαρίου και ώρα 6 μ.μ., στην αίθουσα συνεδριάσεων της Πινακοθήκης στην Κεντρική Πλατεία Μεσολογγίου, για συζήτηση και λήψη απόφασης στα παρακάτω θέματα:

1. Μαρίνα Μεσολογγίου: ενημέρωση για τις εξελίξεις στο έργο. Η θέση του Συμβουλίου Κοινότητας Μεσολογγίου
2. Πρόγραμμα Δακοκτονίας 2020-2022: καταπολέμηση του δάκου με δολωματικούς από εδάφους ψεκασμούς από την Δ.Α.Ο.Κ. της Π.Ε. Αιτωλ/νίας
3. Πληροφοριακές πινακίδες και πινακίδες Κ.Ο.Κ. (δημιουργία επιτροπής για εισήγηση προς τον αρμόδιο Αντιδήμαρχο Έργων μετά από πρόσκλησή του)
4. Αίτημα για ανέγερση Μνημείου Άμαχου πληθυσμού
5. Εορτές Μνήμης Εξόδου Μεσολογγίου-2020

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ 

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

ΟΛΓΑ ΔΑΣΚΑΛΗ

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση στατιστικά εδραιωμένη

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

Στην άσκηση της ιατρικής και στην πράξη της πολιτικής η ξεχωριστή ικανότητα, το ταλέντο ή χάρισμα, αποκαλύπτεται στη διάγνωση: Στην ταχύτητα και ευστοχία εντοπισμού της αιτίας που γεννάει το νοσηρό σύμπτωμα. Ταχύτητα και ευστοχία προϋποθέτουν στέρεη γνώση, πλούσια εμπειρία, καθόλου προκατάληψη. Το ταλέντο της διάγνωσης τα εμπεριέχει αυτά και ταυτόχρονα, με τρόπο εκπληκτικό, τα ξεπερνάει: Ταλέντο είναι η εύστοχη και ταχύτατη αντιληπτικότητα, η γνώση και η εμπειρία συντονισμένες να λειτουργούν με τον αυτοματισμό της όρασης, σαν φωτισμός. Είναι δυσπροσδιόριστο χάρισμα και προσόν η διάγνωση, αλλά είναι αυτό που βεβαιώνει την έκπληξη ή και το θάμβος της ξαφνικής ανάδυσης ενός άγνωστου ώς χθες ταλέντου, τενίστα λ.χ. ή νεαρώτατου πιανίστα, στην κοινή αναγνώριση.

Από το πεδίο της πολιτικής έχουν σήμερα αποκλειστεί «εξ ορισμού» οι ταλαντούχοι της διάγνωσης, οι διορατικοί και χαρισματικοί της οξυδέρκειας. Εχει μετασχηματιστεί το ίδιο το πεδίο της πολιτικής: η διαχείριση πραγματικών προβλημάτων του υπαρκτού βίου υποκαταστάθηκε με τη διαχείριση εντυπώσεων. Και στο πεδίο των εντυπώσεων ο καθένας είναι ό,τι προλάβει να δηλώσει: Ακόμα και οι νοσταλγοί των σοβιετικών Γκουλάγκ κατορθώνουν να συγκαταλέγονται στις «προοδευτικές» πολιτικές δυνάμεις, ο πασοκικός αμοραλισμός καθιερώνεται σαν αυτονόητη συνταγή διαχείρισης της εξουσίας, η ατίμωση δημοψηφισματικής ετυμηγορίας εξασφαλίζει τετραετία διακυβέρνησης στη «μαγκιά» της «ριζοσπαστικής» εξωμοσίας. Ο αφασικός ιστορικο-υλιστικός μηδενισμός προσλαμβάνεται για να «εκσυγχρονίσει» τη Δεξιά.

Παιχνίδι εντυπώσεων και το κερδίζουν τελικά οι διαφημιστές οδοντόκρεμας και απορρυπαντικών. Δεν υπάρχουν πια πολιτικά προγράμματα, συλλογικές στοχεύσεις, κοινωνικά οράματα – τίποτε από αυτά. Υπάρχει μόνο το μαγαζί της εξουσίας, με τα κομματικά μικρομάγαζα που απομυζούν τον κρατικό προϋπολογισμό. Ο σκυλοκαβγάς για το ποιος θα οικειοποιηθεί πλεονεκτικό μεράδι ή (έστω) περιθωριακά αποφάγια ανεξέλεγκτου πλούτου, «καλά κρατεί».
Η Ελλάδα είναι μια χώρα, όπου η λαφυραγώγηση των όποιων λημμάτων κοινωνικού προϊόντος ή τοκογλυφικού δανεισμού από την εκάστοτε κυβερνώσα κομματική συντεχνία είναι αυτονόητη, απροκάλυπτη, ξεδιάντροπη. Στον ελλαδικό δημόσιο βίο το χάρισμα της διάγνωσης, η ικανότητα να διακρίνει και να εντοπίζει κανείς τις καταβολές και τα αίτια της ενδημικής ανοργανωσιάς, φυγοπονίας και κακομοιριάς, περιττεύει.

Χρόνια τώρα, σκόρπιες, ανίσχυρες αλλά τίμιες φωνές κραυγάζουν τη διάγνωση του νομοτελειακά επερχόμενου ιστορικού τέλους των Ελλήνων. Στα σαράντα πέντε χρόνια από τη «μεταπολίτευση» κρίθηκε και σαφέστατα χάθηκε η ζωντανή συνέχεια της ελληνικής γλώσσας. Ενας Ελληνώνυμος σήμερα, κάτω των πενήντα ετών, δεν καταλαβαίνει τι σημαίνει: «τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια», δεν καταλαβαίνει τη δοτική, το απαρέμφατο. Του είναι απρόσιτο, όχι μόνο το ποιητικό θάμβος της τραγωδίας ή το νοηματικό φορτίο του αριστοτελικού λεξιλόγιου, αλλά ακόμα και η γλώσσα του Παπαδιαμάντη, του Ροΐδη, του Παπαρρηγόπουλου. Χάνεται από την ανθρώπινη Ιστορία το τελευταίο ζωντανό λήμμα ενός λαού, που ταύτιζε την αλήθεια όχι με την «ορθή» ατομική κατανόηση, αλλά με τον «φωτισμό»: τη μη-λήθη, τη μη-απόκρυψη, επομένως με την εμφάνεια, την κοινωνούμενη εμπειρική πιστοποίηση.

Ισως να είναι περιττή η διάγνωση εγκλημάτων, όταν έχουν χαθεί τα κριτήρια για να συνειδητοποιήσουμε τις συνέπειές τους, ιστορικές και πανανθρώπινες. Είναι ολοφάνερο ότι δεν συνειδητοποιούμε (σε πολιτικό επίπεδο) ούτε καν την αντίφαση: Ελληνισμός χωρίς χωριό, χωρίς κοινότητα – σημαίνει «πολιτική» χωρίς «πόλιν». Για πρώτη φορά από τους αιώνες της Προϊστορίας, ισχύει το «πόλις-άπολις», «απόλιδες αντί πολιτών». Και το έγκλημα φέρει τα ιερά ονόματα του Καποδίστρια και του Καλλικράτη – έγκλημα ο νόμος 3852/2010: εντεταλμένη μεταποίηση της Ελλάδας σε Σιγκαπούρη.

«Απόλιδες αντί πολιτών», μυριάδες κοινωνικά παράσιτα ρουσφετογενή, αντί κρατικών λειτουργών. Εδώ δεν απαιτείται «διάγνωση», αλλά μόνο απογραφή: Πόσοι (αριθμός) διορίστηκαν χωρίς καμιά κρίση - δοκιμασία - έλεγχο, πουλώντας την ψήφο τους αντί ισόβιας αργομισθίας, χωρίς να έχει ποτέ κριθεί η ικανότητα, η απόδοση, η ποιότητα της προσφοράς τους. Και η συνέχεια της απογραφής: Πόσοι από τους συνταξιούχους του Δημοσίου συνταξιοδοτήθηκαν, πρόωρα, σε ηλικία κάτω των σαράντα πέντε ετών, πόσοι καρπώνονται πλήρη σύνταξη για ενεργό υπηρεσία λιγότερη από δεκαπέντε ή και από δέκα χρόνια!

Διατρέχοντας τα απειράριθμα τηλεοπτικά κανάλια (πωλητήρια κάθε απαταλής αθλιότητας για αισθητικά πρωτόγονους, κρετίνους αγοραστές), ένας μέσος νους οδηγείται στη διάγνωση ότι: πρώτη προϋπόθεση επιβίωσης του Ελληνισμού είναι οπωσδήποτε η καλλιέργεια. Οταν μέσα στο λεωφορείο ή στο «μετρό» οι πατικωμένοι ασφυκτικά επιβάτες, όλοι, μα απολύτως όλοι, είναι κολλημένοι στο κινητό τους τηλέφωνο, το θέαμα καταυγάζει τη διάγνωση, ότι πρώτη προϋπόθεση συλλογικής επιβίωσης αυτής της μάζας είναι η καλλιέργεια. Επειδή οι πόλεις στη χώρα μας γίνονται, κάθε βράδυ, πεδία μαχών ανάμεσα σε έναν θρασύτατο υπόκοσμο και σε μια ευνουχισμένη (από «προοδευτικές» απαιτήσεις ανοχής) αστυνομία, η διάγνωση που λογικά συνάγεται είναι και πάλι η καλλιέργεια.

Από μια καινούργια μεγάλη συμφορά δεν μας χωρίζουν κρατικά σύνορα, μας χωρίζει η αγραμματοσύνη και η «εκσυγχρονιστική» μας αφέλεια: να εμπιστευόμαστε ακόμα, δυο αιώνες τώρα, μπαμπέσικους «φίλους» που πετσοκόβουν μεθοδικά όση γη ταυτίστηκε με την ελληνική καλλιέργεια (τη μη χρηστική εκδοχή της ανθρώπινης καλλιέργειας) ως συλλογικό αυτοσκοπό.

Διαβάστε περισσότερα

Η σκοτεινή πλευρά του πορτογαλικού θαύματος

By Mickaël Correia and Γιάννης Κυπαρισσιάδης (μετάφραση)

Έχοντας συχνά επαινεθεί στο παρελθόν για τη σθεναρή στάση της απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και για το γεγονός ότι αύξησε τους καθηλωμένους μισθούς, η πορτογαλική κυβέρνηση πλέον αντιμετωπίζει δυσκολίες. Εργαζόμενοι του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα προχωρούν σε αγώνες κατά της επισφάλειας και υπέρ της αύξησης της αγοραστικής δύναμης. Παρά την ενίσχυση του Σοσιαλιστικού Κόμματος στις πρόσφατες εκλογές, η κυβέρνηση του Αντόνιο Κόστα παραμένει μειοψηφική και πλέον δεν έχει προγραμματικές συμφωνίες με τα κόμματα της Αριστεράς, αλλά συνεργάζεται κοινοβουλευτικά μαζί τους κατά περίπτωση.

«Τι θέλουμε; Σπίτια για όλους!», φωνάζουν ακατάπαυστα περίπου πενήντα άτομα μπροστά από το γκριζωπό κτίριο του υπουργείου Στέγασης. Εκείνο το πρωί της 4^ης Ιουνίου 2019, οι υποστηρικτές του Stop Despejos («Όχι στις εξώσεις») και μια χούφτα οικογενειών από τη Λισαβόνα που κινδυνεύουν με έξωση δεν ηρεμούν.

Λίγες ημέρες νωρίτερα, η ογδοντατριάχρονη Μαρία Ναζαρέ Ζόρζε, που έμενε στο κέντρο της πόλης της Λισαβόνας, είχε εκδιωχθεί από το σπίτι της από δέκα αστυνομικούς. «Έμενε επί σαράντα χρόνια σε εκείνο το διαμέρισμα. Το ενοικιαστήριο συμβόλαιο ήταν στο όνομα της θείας της, που πέθανε πριν από λίγο καιρό», αφηγείται η Σάντρα Π., του Stop Despejos. «Το ενοίκιό της ήταν 200 ευρώ τον μήνα. Καθώς οι τιμές των ακινήτων σημειώνουν έκρηξη στην καρδιά της πρωτεύουσας, ο ιδιοκτήτης επωφελήθηκε για να της κάνει έξωση.» Επί μία ώρα περίπου, τα μέλη της συλλογικότητας διαδηλώνουν κραδαίνοντας πανό που διακηρύσσουν «Υπάρχει κρίση στέγης» και «Όχι στην κερδοσκοπία στα ακίνητα», μέχρι να επιτραπεί σε μια μικρή αντιπροσωπεία να εισέλθει στο κτίριο. Η επικεφαλής του υπουργικού συμβουλίου δηλώνει λακωνικά: «Η Μαρία Ναζαρέ Ζόρζε στεγάζεται προσωρινά μέχρι να βρεθεί οριστική λύση». «Από τη στιγμή της έξωσής της και μετά, έχει κατάθλιψη και είναι εντελώς χαμένη», αναφέρει η Σάντρα Π. «Ζει απομονωμένη ψηλά στο Καστέλο, την πιο τουριστική συνοικία της πόλης, της οποίας το μοναδικό μεταφορικό μέσο, το διάσημο τραμ 28, είναι κατειλημμένο από τους παραθεριστές…»

Το 2012, η κεντροδεξιά κυβέρνηση του Πέδρο Πάσος Κοέλιο (2011-2015) τροποποίησε τον νόμο για τις μισθώσεις ακινήτων προς όφελος των ιδιοκτητών, διευκολύνοντας την αύξηση του ενοικίου κατά τη λήξη μιας μίσθωσης και την έξωση των ενοίκων σε περίπτωση ανακαίνισης του χώρου. Η Πορτογαλία, η οποία από το 2008 ασφυκτιούσε από την κρίση του χρέους, το 2011 έπεσε στα δίχτυα της Τρόικας, η οποία απαίτησε από τη χώρα την απορρύθμιση της αγοράς ακινήτων και την ανάπτυξη της τουριστικής προσφοράς ως όρους για τη χορήγηση ενίσχυσης ύψους 78 δισεκατομμυρίων ευρώ. Έκτοτε, η Λισαβόνα επικεντρώθηκε στην προώθηση της «φορολογικής ελκυστικότητάς» της, έτσι ώστε να αναζωογονήσει την αγορά ακινήτων. Οι «χρυσές βίζες», άδειες πενταετούς διαμονής που δημιουργήθηκαν το 2012 και χορηγούνται σε αλλοδαπούς που αγοράζουν ακίνητα αξίας μεγαλύτερης των 500.000 ευρώ, επέτρεψαν να εισρεύσουν 4 δισεκατομμύρια ευρώ σε κεφάλαια στον τομέα, μέσα σε διάστημα έξι ετών. Σε αυτό το προνόμιο προστίθεται και το καθεστώς του μη μόνιμου κατοίκου (RNH), που εγγυάται ένα ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς για τους Ευρωπαίους συνταξιούχους που εγκαθίστανται στην Πορτογαλία και αποκτούν εκεί κατοικία.

«Ένας ακόμη νόμος, εκείνος του 2014 που ρυθμίζει τις μισθώσεις τύπου Airbnb, επιτρέπει στους ιδιοκτήτες να κερδίζουν 3.000 ευρώ τον μήνα νοικιάζοντας σε τουρίστες ένα ακίνητο το οποίο θα νοίκιαζαν έναντι 300 ευρώ σε έναν Πορτογάλο», προσθέτει ο Λουίς Μέντες, γεωγράφος και μέλος του Morar em Lisboa («Να μείνουμε στη Λισαβόνα»), μιας πλατφόρμας συνεργασίας σαράντα περίπου συλλόγων για το δικαίωμα στη στέγη. «Σε ορισμένες συνοικίες του κέντρου, πάνω από μία κατοικία στις δύο ενοικιάζεται μέσω Airbnb. Η απελευθέρωση της αγοράς μισθώσεων οδηγεί στην έξωση μία έως τρεις οικογένειες κάθε μέρα. Ακόμα και μέλη της μεσαίας τάξης δυσκολεύονται πλέον να στεγαστούν!» Με μια αύξηση της ενοικίασης τουριστικών καταλυμάτων κατά 3.000% σε μία δεκαετία, η Λισαβόνα είναι, από το 2018, η ευρωπαϊκή πόλη με τις περισσότερες κατοικίες Airbnb ανά κάτοικο, και προηγείται της Βαρκελώνης και του Παρισιού. Ωστόσο, «σε τέσσερα χρόνια, η αριστερή κυβέρνηση έκανε ελάχιστα πράγματα προκειμένου να αντιμετωπίσει τη δέσμη νεοφιλελεύθερων μέτρων που ευνοούν τη χρηματιστηριοποίηση της κατοικίας», δηλώνει ο Μέντες.

Φοροαπαλλαγές για τους πλούσιους απόδημους

Τον Νοέμβριο του 2015, η κυβέρνηση του σοσιαλιστή πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα αναλαμβάνει την εξουσία επικαλούμενη τη βούληση να χαλαρώσει τα μέτρα λιτότητας που επέβαλε η Τρόικα. Έχοντας στο Κοινοβούλιο την υποστήριξη του Μπλοκ της Αριστεράς, του Κομμουνιστικού Κόμματος της Πορτογαλίας (PCP) και των οικολόγων χάρη σε διμερείς συμφωνίες –ένας συνασπισμός με το παρατσούκλι geringonça (το «μαραφέτι»)– εφάρμοσε μια πολιτική ανάκαμψης της αγοραστικής δύναμης, καταβάλλοντας παράλληλα προσπάθειες εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών. Έτσι, αναπροσάρμοσε τις πιο χαμηλές συντάξεις, αύξησε τον κατώτατο μισθό –έχοντας παγώσει στα 485 ευρώ μεικτά τον μήνα (για σύνολο δεκατεσσάρων μηνών) έως το 2014, ανέβηκε στα 600 ευρώ το 2019– και αύξησε επίσης τις ελάχιστες κοινωνικές παροχές (1).

Και τα αποτελέσματα είναι εποικοδομητικά. Τον Ιούνιο του 2017, η Πορτογαλία βγήκε από τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος στην οποία βρισκόταν από το 2009. Το ποσοστό της ανεργίας μειώθηκε δραστικά, από 12% στο τέλος του 2015 στο 6,3% το 2019. Επιπλέον, η κυβέρνηση υπολογίζει σε ένα σχεδόν μηδενικό δημόσιο έλλειμμα για το 2019, έλλειμμα που το 2015 αποτελούσε ακόμη το 4,4% του ΑΕΠ –κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά από την επιστροφή στη δημοκρατία το 1974. Από το 2017, η ανάπτυξη «κορυφώνεται» στο 2,8%, ρεκόρ για τα τελευταία δεκαεπτά χρόνια.

Από τους New York Times έως τη Monde, από το Figaro Économie έως τους Financial Times, ο Τύπος χαιρετίζει το «πορτογαλικό οικονομικό θαύμα». Όσο για την ευρωπαϊκή Αριστερά, χειροκροτεί αυτή την ασυνήθιστη ομάδα υπό την καθοδήγηση του Κόστα, η οποία κατάφερε να απορρίψει το δόγμα της λιτότητας που επιβλήθηκε από τις Βρυξέλλες. Έτσι, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για τις γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2017, ο σοσιαλιστής υποψήφιος Μπενουά Αμόν θα συναντήσει τον Κόστα στη Λισαβόνα. Από την πλευρά του, ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν (Ανυπότακτη Γαλλία) αναφέρεται στο «πορτογαλικό μοντέλο» προκειμένου να προωθήσει το εκλογικό πρόγραμμά του.

Η επιτυχία αυτή μεταφράστηκε σε καλά αποτελέσματα στις τελευταίες ευρωεκλογές, παρά τη μεγάλη αποχή. Ο σοσιαλιστής αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών και Κοινοβουλευτικών Υποθέσεων Nτουάρτε Κορδέιρο αισθάνεται ικανοποίηση με την επίδοση του κόμματός του. Καθισμένος σε μια πολυθρόνα του κομψού γραφείου του στην καρδιά της Εθνοσυνέλευσης της Δημοκρατίας, επισημαίνει: «Λίγους μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου, κερδίσαμε τις ευρωεκλογές με ποσοστό 33,4% των ψήφων (2). Δεν στέλνουμε πλέον οκτώ, αλλά εννιά σοσιαλιστές βουλευτές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είναι το μήνυμα μιας ευρείας λαϊκής στήριξης στην τωρινή λογική του Σοσιαλιστικού Κόμματος και των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση.»

Μολαταύτα, το πορτογαλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα φαίνεται να προσαρμόζεται χωρίς υπερβολικές δυσκολίες στα νεοφιλελεύθερα μέτρα των προκατόχων του. Όπως σε εκείνο που προτρέπει τους ιδιοκτήτες να προτιμήσουν να νοικιάσουν το ακίνητό τους σε τουρίστες και όχι σε κατοίκους ή στις φοροαπαλλαγές με στόχο την προσέλκυση Κινέζων και Ρώσων επενδυτών. «Οι χρυσές βίζες και το καθεστώς του μη μόνιμου κατοίκου είναι δύο θέματα επί των οποίων η κυβέρνηση δεν αναθεώρησε την πολιτική της», παραδέχεται ο Κορδέιρο. «Είμαστε ωστόσο διατεθειμένοι να τα εξετάσουμε, ενδεχομένως στη διάρκεια μιας μελλοντικής κοινοβουλευτικής περιόδου.»

Αλήθεια; Τον Ιανουάριο του 2019, ο Κόστα εγκαινίασε ένα καθεστώς εταιρείας ακινήτων εμπνευσμένο από τις Ανώνυµες Εταιρείες Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας (ΑΕΕΑΠ, Real Estate Investment Trust), ένα πρότυπο που επιτρέπει τη μετατροπή των επενδύσεων σε ακίνητα σε χρηματοπιστωτικές επενδύσεις, χάρη σε μια ευνοϊκή φορολόγηση. Επιπλέον, στην ίδια λογική με το καθεστώς του μη μόνιμου κατοίκου, από τον Ιούλιο του 2019, η κυβέρνηση παρέχει έκπτωση 50% επί του φόρου εισοδήματος για πέντε χρόνια σε κάθε εκπατρισθέντα κατά τη διάρκεια της κρίσης Πορτογάλο ο οποίος θα επιστρέψει σύντομα στη χώρα. Και τούτο διότι, μεταξύ 2010 και 2015, στο απόγειο της «θεραπείας λιτότητας», 500.000 άτομα, δηλαδή το 5% του πληθυσμού, μετανάστευσαν. Σκοπός του μέτρου: να ενθαρρυνθούν φορολογικά οι πιο εύποροι νέοι πτυχιούχοι ώστε να έρθουν να επενδύσουν στην Πορτογαλία. Ένα δώρο από το πουθενά που δεν δικαιούνται να ζητήσουν όσοι δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να αυτοεξοριστούν μετά το ξέσπασμα της κρίσης.

Την επόμενη μέρα της δράσης του Stop Despejos, το Morar em Lisboa διοργανώνει συζήτηση με θέμα την πρόσφατη νομική ρύθμιση των μισθώσεων Airbnb από τη δημαρχία. Σε μια μικρή ήσυχη αίθουσα, δύο βήματα από το Μουσείο του Φάδο, κάτω από τη συνοικία της Άλφαμα, οι έντονες συζητήσεις τραβούν σε μάκρος χωρίς αποτέλεσμα μέχρι να πέσει η νύχτα. Η Λούρδες Πινιέιρο, από τον σύλλογο της συνοικίας, λέει εξοργισμένη: «Σιγά-σιγά η Άλφαμα γίνεται πάρκο αναψυχής. Όλες οι πολεοδομικές παρεμβάσεις του δήμου γίνονται για τους τουρίστες κι όχι για τους κατοίκους της Λισαβόνας. Πρόκειται για μια αρχιτεκτονική βαρβαρότητα που καταστρέφει την κληρονομιά μας!».

Μερικά δρομάκια πιο πέρα, η σοσιαλιστική δημοτική αρχή πρόσφατα παραχώρησε το ανάκτορο Σάντα Έλενα, ένα παλαιό κτίσμα του 16^ου αιώνα, στην Stone Capital, μία από τις μεγαλύτερες κτηματομεσιτικές εταιρείες της πόλης. Οι επικεφαλής του ιδιωτικού ομίλου, οι αδελφοί Αρτύρ και Ζοφρουά Μορένο από τη Γαλλία, το μετέτρεψαν σε πολυτελή διαμερίσματα. «Από την άλλη πλευρά του λόφου της Άλφαμα, η Stone Capital ιδιωτικοποίησε έναν παλιό δενδροσκεπή περίβολο, που θεωρούνταν πνεύμονας πρασίνου για τη συνοικία της Γκράσα», αναφέρει η Άνα Ζάρα, αρχιτέκτονας και δημοτική σύμβουλος της αντιπολίτευσης (από το ΚΚ Πορτογαλίας). «Το σχέδιό της είναι να κτίσει μια περιφραγμένη πολυτελή κατοικία, χωρίς να προηγηθεί δημόσια διαβούλευση ούτε και περιβαλλοντική μελέτη.»

Λισαβόνα, παχνιδότοπος για τους επενδυτές

Μετά τις δημοτικές εκλογές του 2017, που ανανέωσαν τη θητεία του σοσιαλιστή δημάρχου Φερνάντο Μεντίνα, τα αστικά έργα μεγάλης κλίμακας έπαψαν να περνούν από το κόσκινο του δημοτικού συμβουλίου. Πλέον επικυρώνονται απευθείας από τον αντιδήμαρχο πολεοδομικού σχεδιασμού. Ο Μανουέλ Σαλγκάδο, που είχε αυτήν την αρμοδιότητα μέχρι τον περασμένο Αύγουστο, ήταν, επί δώδεκα χρόνια, «ο κύριος εκτελεστικός φορέας μιας νεοφιλελεύθερης στρατηγικής χωροταξικού σχεδιασμού, με κύριο στόχο της να καταστήσει τη Λισαβόνα πρόσφορο έδαφος για τις χρηματοοικονομικές επενδύσεις», αποκαλύπτει η Ζάρα.

«Πριν από πέντε μόλις χρόνια, ένα κτίριο στα τρία στη Λισαβόνα ήταν είτε ερειπωμένο είτε φθαρμένο είτε κενό και δεν είχε κανέναν κοινωνικό ή οικονομικό ρόλο», μας λέει ο Μέντες. Μετά την παράδοση της επικερδούς αγοράς της ανάπλασης της πόλης στον ιδιωτικό τομέα, τα μεγάλα οικιστικά έργα παρουσίασαν άνθηση υπό τη διοίκηση του Σαλγκάδο. Στα βόρεια της πόλης, ο μελλοντικός Torre Portugália, ένας ουρανοξύστης που πρόκειται να στεγάσει υπερπολυτελείς κατοικίες, συγκεντρώνει τον θυμό των κατοίκων της Λισαβόνας. Στην απέναντι όχθη του Τάγου, στα λαϊκά προάστια, το πρόγραμμα Lisbon South Bay αναγγέλλεται ως η μεγαλύτερη επιχείρηση αστικής ανάπλασης από την εποχή της Διεθνούς Έκθεσης του 1998. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται συνεδριακό κέντρο, μαρίνα και κομψά ξενοδοχεία. Οι αρμόδιοι φορείς προώθησης εκτιμούν ότι το έργο «θα ενισχύσει τον χαρακτήρα της Λισαβόνας τόσο ως τουριστικού όσο και επενδυτικού προορισμού» (Público, 14 Μαΐου 2019). Η πρωτεύουσα έχει πλέον μετατραπεί σε παιχνιδότοπο για τους διεθνείς επενδυτές, σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που ο Μεντίνα την άνοιξη του 2019 προσκλήθηκε στη λέσχη Μπίλντερμπεργκ, την εχέμυθη ετήσια συνάντηση των πολιτικών και οικονομικών ελίτ της Δύσης.

Οι πολιτικές δέσμευσης δημόσιου χρήματος εις βάρος του δικαιώματος των Πορτογάλων στη στέγη και στην πόλη αποσκοπούν να αντισταθμίσουν την αναιμικότητα των δημόσιων επενδύσεων επί κυβέρνησης Κόστα. Ο λόγος είναι ότι από τότε που ανέλαβαν την εξουσία οι σοσιαλιστές, η οικονομική πολιτική υπήρξε πιο σφιχτή παρά ποτέ από το 1974. Το 2018 μάλιστα, η χώρα ήταν ο ασθενέστερος δημόσιος επενδυτής της ευρωζώνης (3).

Οι λόγοι αυτής της πολιτικής επιλογής; Εμμονή της σοσιαλιστικής κυβέρνησης αποτελεί ο σεβασμός της δημοσιονομικής ορθοδοξίας που έχουν επιβάλει οι ευρωπαϊκές συνθήκες. Συνεπώς, η οικονομική ανόρθωση εξυπηρέτησε πρωτίστως όχι τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των Πορτογάλων, αλλά την αναπλήρωση του ελλείμματος και του χρέους, που εκτιμάται στο 120% του ΑΕΠ. «Μεγάλη μερίδα του Σοσιαλιστικού Κόμματος θέλει να διατηρήσει μια ομαλή σχέση με τον τραπεζικό τομέα και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ώστε να φανεί ότι είναι ο καλός μαθητής της Ευρώπης», εκφράζει τη γνώμη του ο Ζοζέ Γκουσμάο, ηγέτης του Μπλοκ της Αριστεράς και ευρωβουλευτής. «Μακροπρόθεσμος στόχος του είναι η αποπληρωμή του χρέους, προκειμένου να τηρηθεί το ανώτατο όριο που έχει οριστεί από τις Βρυξέλλες: 60% του ΑΕΠ. Ωστόσο, η διατήρηση του τωρινού ρυθμού μείωσης του χρέους –πράγμα ουτοπικό– φαίνεται πως για εμάς θα σημάνει τη στέρηση δημόσιων επενδύσεων για δύο δεκαετίες…» Ο Κορδέιρο παραδέχεται: «Η κύρια διαφωνία με τους αριστερούς εταίρους μας παραμένει ο ρυθμός μείωσης του χρέους. Δεν επικροτούν τους δημοσιονομικούς στόχους μας. Αναλαμβάνουμε εμείς την πλήρη ευθύνη γι’ αυτούς».

Η δημοσιονομική αυστηρότητα εφαρμόζεται από τον υπουργό Οικονομικών Μάριο Σεντένο, φιλελεύθερο οικονομολόγο, πτυχιούχο του Χάρβαρντ και τωρινό πρόεδρο του Eurogroup (4). Αντί να προχωρήσει σε επενδύσεις στον δημόσιο τομέα, ο Σεντένο πρόσφατα ενίσχυσε με 1,9 δισεκατομμύρια δημόσιου χρήματος τα ταμεία της Novo Banco (5), μιας ιδιωτικής τράπεζας που χρεωκόπησε κατά την κρίση εξαιτίας κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων. Η απόφαση προκάλεσε την οργή της ριζοσπαστικής Αριστεράς και των κομμουνιστών, που κατηγόρησαν τον υπουργό ότι προτίμησε να «εξυγιάνει» τις ιδιωτικές τράπεζες αντί να πραγματοποιήσει τις απαραίτητες για τη χώρα επενδύσεις.

Τα πανεπιστήμια βρίσκονται στα πρόθυρα χρεωκοπίας και το σύστημα υγείας έχει ελλείψεις σε υλικά και προσωπικό. Ο δημόσιος φορέας διαχείρισης των σιδηροδρομικών υποδομών εκτιμά ότι το 60% των γραμμών βρίσκεται σε «κακή» ή «μέτρια» κατάσταση. Όσο για τις κοινωνικές κατοικίες, μόλις και μετά βίας αντιπροσωπεύουν το 2% του κτιριακού δυναμικού. «Πρόσφατα, εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο ένας νόμος-πλαίσιο για τη στέγαση, όμως γνωρίζουμε λίγο-πολύ ποια θα είναι η κατάληξή του», λέει αναστενάζοντας η Ρίτα Σίλβα, από τον σύνδεσμο για το δικαίωμα στη στέγαση Habita. «Παρά τα όποια θετικά μέτρα, δεν υπάρχει καμία πολιτική βούληση να επενδυθεί δημόσιο χρήμα στον τομέα της κατοικίας. Και ο Αντόνιο Κόστα έχει ήδη διαβεβαιώσει ότι ο νόμος δεν θα πρέπει να ανακινήσει το θέμα της απελευθέρωσης της αγοράς των ακινήτων.»

Σύμπτωμα της έντασης μεταξύ δημοσιονομικής πειθαρχίας και κοινωνικής πολιτικής: η τελευταία απεργία των εκπαιδευτικών. Επιθυμώντας να επωφεληθούν από την οικονομική ανάκαμψη, απαίτησαν το ξεπάγωμα των συντάξεών τους, καθηλωμένων επί εννέα χρόνια λόγω λιτότητας. Ωστόσο, στις 3 του περασμένου Μαΐου, ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε την έγκριση παρόμοιων δαπανών «βόμβα στον προϋπολογισμό» η οποία απειλούσε να διαρρήξει την «ισορροπία των δημόσιων λογαριασμών» και υπονόμευε τη «διεθνή αξιοπιστία» της χώρας. Αφού η κυβέρνηση απείλησε με παραίτηση, οι εκπαιδευτικοί κατάφεραν να πετύχουν μόνο έναν μερικό επανυπολογισμό των συντάξεών τους για δύο έτη και εννέα μήνες.

«Η χώρα παραμένει εγκλωβισμένη εξαιτίας της βούλησης να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις των Βρυξελλών», εξηγεί ο Ζοζέ Ρέις, οικονομικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα και συντονιστής του Παρατηρητηρίου Κρίσης και Εναλλακτικών. «Διεξήχθη ένας δύσκολος αγώνας προκειμένου να αναπροσαρμοστούν τα χαμηλά εισοδήματα τηρώντας το ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο, ωστόσο το γενικό επίπεδο των μισθών δεν έχει φτάσει ακόμη εκεί που βρισκόταν προ οικονομικής κρίσης. Γιατί; Επειδή η ανάπτυξη στηρίζεται, μεταξύ άλλων, στην επισφαλή και χαμηλού κόστους εργασία.»

Περισσότεροι επισφαλώς εργαζόμενοι από ποτέ

Πράγματι, η θεαματική πτώση της ανεργίας αποκρύπτει την προσφυγή στις κακά αμειβόμενες και χαμηλής ειδίκευσης θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τις μελέτες που διεξήχθησαν επί του θέματος, σήμερα οι μισές προσλήψεις φέρονται να γίνονται με σύμβαση ορισμένου χρόνου. Ποτέ άλλοτε δεν υπήρξαν τόσοι επισφαλώς εργαζόμενοι όσοι από την έλευση της Τρόικας: 73.000 περισσότεροι σε σχέση με το 2011. Οι μισές υπερωρίες για το 2018 δεν πληρώθηκαν. Στην πρώτη γραμμή βρίσκονται οι νέοι: 65% εξ αυτών εργάζονται με σύμβαση ορισμένου χρόνου, δηλαδή δέκα ποσοστιαίες μονάδες περισσότερες από ό,τι πριν από 10 χρόνια. «Όσον αφορά την εργατική νομοθεσία, έχουμε προοδεύσει ελάχιστα, για να μην πω ότι έχουμε κάνει βήματα προς τα πίσω», εξηγεί ο Γκουσμάο. «Με τη βοήθεια της Δεξιάς και της εργοδοσίας, η κυβέρνηση ενέκρινε τη γενίκευση των επισφαλών συμβάσεων πολύ σύντομης διάρκειας που μέχρι πρότινος προορίζονταν αποκλειστικά για τον τομέα του τουρισμού. Εν ολίγοις, εκείνο που το geringonça είχε επιτρέψει να οικοδομήσουμε με την αναπροσαρμογή των μισθών, η κυβέρνηση το υπονόμευσε μέσω της επισφαλειοποίησης των μισθωτών.»

Μεταξύ 2009 και 2018 το μερίδιο των εξαγωγών αυξήθηκε από το 27% στο 43% του ΑΕΠ –μια αξιοσημείωτη μεγέθυνση– τα βιομηχανικά λιμάνια αποτελούν μείζον διακύβευμα για την οικονομία. Εντούτοις, η ανταγωνιστικότητα των εξαγωγικών λιμανιών της Πορτογαλίας στηρίζεται κι εκείνη στην εκμετάλλευση ενός ευέλικτου εργατικού δυναμικού και στο ψαλίδισμα του μισθού των εργατών. «Στα τέλη του 2013 με αρχές 2014, η κυβέρνηση προώθησε την ψήφιση νόμου για τη φιλελευθεροποίηση των λιμενικών δραστηριοτήτων, που στόχο είχε να υπονομεύσει τις συνθήκες εργασίας μας», λέει ο Αντόνιο Μαριάνο, πρόεδρος του Συνδικάτου Λιμενεργατών και Δραστηριοτήτων Εφοδιασμού (Sindicato dos Estivadores e da Actividade Logística, SEAL). «Αυτό προκάλεσε μια τεράστια στροφή προς την υπεργολαβία.»

Τον Αύγουστο του 2018, το SEAL διοργάνωσε απεργία σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους εργάτες του λιμανιού του Σετούμπαλ, περίπου πενήντα χιλιόμετρα από τη Λισαβόνα, όπου το 90% των λιμενεργατών και των εργαζόμενων στην εφοδιαστική αλυσίδα προσλαμβάνονταν τότε με ημερήσιες συμβάσεις. «Οι επισφαλείς αυτοί εργαζόμενοι δεν δικαιούνται ούτε άδειες ούτε κοινωνική προστασία σε περίπτωση ασθένειας ή εργατικού ατυχήματος. Ορισμένοι μπορεί να συνάπτουν σύμβαση και να απολύονται δύο φορές μέσα στην ίδια μέρα ώστε να συγκεντρώσουν δεκαέξι συνεχόμενες ώρες εργασίας», εξηγεί ο Μαριάνο. Το Σετούμπαλ είναι το στρατηγικό εξαγωγικό λιμάνι της Autoeuropa, του εργοστασίου του ομίλου Volkswagen στο οποίο παράγονται περισσότερα από εκατό χιλιάδες αυτοκίνητα τον χρόνο, και της πορτογαλικής The Navigator Company, μιας από τις μεγαλύτερες χαρτοβιομηχανίες παγκοσμίως.

«Απέναντι στην κινητοποίησή μας ενάντια στην ακραία επισφαλειοποίηση, η κυβέρνηση Κόστα αποποιήθηκε των ευθυνών της με το επιχείρημα ότι αυτό ήταν υπόθεση που αφορούσε τον ιδιωτικό τομέα», λέει ο πρόεδρος του SEAL. «Στις 22 Νοεμβρίου, ενώ το λιμάνι είχε παραλύσει, το κράτος έστειλε την αστυνομία να σπάσει τη γραμμή περιφρούρησης της απεργίας ώστε να φορτωθεί ένα πλοίο με αυτοκίνητα της Autoeuropa…» Η υπουργός Ναυτιλίας, η σοσιαλιστής Άνα Πάουλα Βιτορίνο, ανησύχησε περισσότερο για τα αυτοκίνητα της Volkswagen που συσσωρεύονταν στο λιμάνι περιμένοντας να φορτωθούν παρά για τις συνθήκες εργασίας των λιμενεργατών.

Στα τέλη του 2018, ο αγώνας του SEAL είχε ως αποτέλεσμα τη σύναψη συμφωνίας προκειμένου οι εργαζόμενοι του Σετούμπαλ να διασφαλίσουν συλλογική σύμβαση. «Παρ’ όλα αυτά, ο νόμος του 2013 για τη λιμενική εργασία παραμένει σε ισχύ, παρά τις επανειλημμένες επερωτήσεις προς το υπουργείο Ναυτιλίας ή τις κοινοβουλευτικές επιτροπές που ασχολούνται με την εργατική νομοθεσία. Σήμερα, στο σύνολο των λιμανιών της χώρας, 25% με 50% των απασχολούμενων είναι κακοπληρωμένοι ημερομίσθιοι εργαζόμενοι», συνεχίζει ο Μαριάνο. «Ωστόσο, οι λιμενεργάτες δεν είναι οι μόνοι που επηρεάζονται από το κύμα επισφαλειοποίησης. Το κράτος επιχειρεί να αυξήσει την παραγωγικότητα διαλύοντας τη διαπραγματευτική δύναμη των εργαζομένων.»

Διακόσια χιλιόμετρα βόρεια της Λισαβόνας, στην καρδιά της Πορτογαλίας, το μικρό χωριό του Πεντρόγκαο Γκράντε ψήνεται στον ήλιο. Για να φτάσεις εκεί, πρέπει να χρησιμοποιήσεις ένα πολυδαίδαλο οδικό δίκτυο μέσα σε ένα απέραντο τοπίο ερήμωσης. Τον Ιούνιο του 2017, θηριώδεις πυρκαγιές έκαναν στάχτη τριακόσιες χιλιάδες στρέμματα δάσους και προκάλεσαν τον θάνατο εξήντα έξι ανθρώπων. Οι περισσότεροι έχασαν τη ζωή τους καθώς προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τη φωτιά χρησιμοποιώντας τον κεντρικό δρόμο, τον οποίον οι αρχές είχαν αμελήσει να κλείσουν εγκαίρως. Η εθνική τραγωδία προκάλεσε έντονα φορτισμένα συναισθήματα. Προκειμένου να αιτιολογήσουν την πυρκαγιά, την πιο δολοφονική στην ιστορία της χώρας, πολλοί τόνισαν την έλλειψη σε ανθρώπινο δυναμικό και τεχνικά μέσα. Οι πυροσβέστες, στην πλειοψηφία τους εθελοντές στην Πορτογαλία, είναι ανεπαρκώς εκπαιδευμένοι και το σύστημα επικοινωνίας μεταξύ ομάδων διάσωσης (SIRESP), καρπός σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, έχει κριθεί ελλιπές εδώ και μία δεκαετία περίπου.

Η κυβέρνηση Κόστα έγινε στόχος σφοδρών επικρίσεων. Η διάλυση των δασικών υπηρεσιών, η ιδιωτικοποίηση των εναέριων μέσων κατά των πυρκαγιών και οι περικοπές στη χρηματοδότηση της δασικής πολιτικής, συνέπειες της λιτότητας και του χαμηλού επιπέδου δημοσίων επενδύσεων, συνεχίστηκαν και από τη σοσιαλιστική κυβέρνηση. Μεταξύ 2006 και 2016, το προσωπικό της δασοφυλακής μειώθηκε κατά ένα τρίτο περίπου: ένας παραλογισμός σε μια χώρα που καλύπτεται κατά 32% από δάση και στην οποία η φωτιά ερημώνει κατά μέσο όρο ένα εκατομμύριο στρέμματα δασικών εκτάσεων κάθε χρόνο.

Επιπλέον, ένοχη κρίθηκε και η εντατική καλλιέργεια του ευκαλύπτου. Το αυστραλιανής προέλευσης δέντρο, το οποίο είναι γνωστό ότι απεμπλουτίζει τα εδάφη προκαλώντας ταυτόχρονα απώλειες στην τοπική βιοποικιλότητα, αποδεικνύεται εξαιρετικά εύφλεκτο. Παρ’ όλα αυτά, οι μικροϊδιοκτήτες δασικών εκτάσεων φυτεύουν κατά κόρον ευκαλύπτους τα τελευταία είκοσι χρόνια: καθώς δεν απαιτούν καμία φροντίδα και μεγαλώνουν πολύ γρήγορα, πωλούνται ως πρώτη ύλη στη χαρτοβιομηχανία, κυρίως στη Navigator Company. «Σήμερα, ο ευκάλυπτος αντιπροσωπεύει το ένα τέταρτο του πορτογαλικού δάσους. Πρόκειται για το είδος που συναντάται περισσότερο στην επικράτεια», καταγγέλλει ο Σύνδεσμος για την Προστασία της Φύσης (LPN). «Η Πορτογαλία εμφανίζει τη μεγαλύτερη πυκνότητα κάλυψης σε ευκάλυπτο στον κόσμο. Το δέντρο, που κάποτε χαρακτηριζόταν από το κράτος ως το “πράσινο πετρέλαιό μας”, θεωρείται κινητήρια δύναμη της οικονομίας.»

Η Navigator Company πραγματοποιεί το 3% των εθνικών εξαγωγών, γεγονός που την κατατάσσει στην τρίτη θέση των εξαγωγέων της χώρας. «Μεταξύ 2002 και 2004, η κυβέρνηση του Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο διαπραγματεύτηκε με την επιχείρηση προκειμένου να επιταχύνει την οικονομική ανάπτυξή της», αναφέρει σχετικά η Νάντια Πιάτσα, η οποία έχασε τον πεντάχρονο γιο της στην τραγωδία του Ιουνίου του 2017 και είναι πρόεδρος του Συλλόγου των Θυμάτων της Πυρκαγιάς του Πεντρόγκαο Γκράντε (6). «Έκτοτε, οι τοπικές αρχές έχουν χορηγήσει άδειες με κλειστά μάτια στους ιδιοκτήτες μικρών τεμαχίων γης για να φυτέψουν ευκαλύπτους. Δεδομένου ότι οι δασικές πολιτικές βασίζονται στο βραχυπρόθεσμο κέρδος, το δέντρο εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα στις φτωχότερες αγροτικές περιοχές.» Επιπροσθέτως, και προς αγανάκτηση των ενώσεων για την προστασία της φύσης, η κυβέρνηση του Πάσος Κοέλιο απελευθέρωσε την καλλιέργεια του ευκαλύπτου για κομμάτια γης μικρότερα των είκοσι στρεμμάτων, δηλαδή περισσότερο από το 80% των δασικών εκτάσεων, μετατρέποντας την Πορτογαλία σε «Ευκαλυπτογαλία», κατά την έκφραση των οικολόγων.

«Το Πεντρόγκαο Γκράντε είναι ένας από τους φτωχότερους δήμους της χώρας. Το ένα τρίτο από τους 2.500 κατοίκους μας είναι άνω των 65 ετών και εισπράττει σύνταξη μικρότερη από 300 ευρώ τον μήνα», αποκαλύπτει ο Βαλντεμάρ Άλβες, δήμαρχος της περιοχής προσκείμενος στο Σοσιαλιστικό Κόμμα (7). «Φυτεύοντας ο καθένας μερικούς ευκαλύπτους στο μικρό αγροτεμάχιό του εξασφαλίζει ένα όχι ευκαταφρόνητο εισόδημα για την επιβίωσή του.» Συν τοις άλλοις, κατά τη διάρκεια των πενήντα τελευταίων χρόνων, ο πληθυσμός του χωριού μειώθηκε στο μισό. «Όλοι οι νέοι φεύγουν για τη Λισαβόνα για να βρουν δουλειά», λέει με λύπη ο δήμαρχος. «Η αγροτική έξοδος οδηγεί στην εγκατάλειψη των χωραφιών και των δασών τα οποία, χωρίς φροντίδα, διευκολύνουν την εξάπλωση των πυρκαγιών.» «Έχουμε χάσει τους κοντινούς ανθρώπους μας, αλλά και κάθε ελπίδα», λέει μ’ έναν αναστεναγμό η κυρία Πιάτσα. «Αισθανόμαστε όλοι εγκαταλειμμένοι.»

«Καμία φιλοδοξία να αλλάξει το υφιστάμενο σενάριο»

Σήμερα, η περιοχή γύρω από τον δήμο δεν είναι παρά ένα σύνολο από γκριζωπούς λόφους μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι, όπου ξεπετιούνται από το έδαφος ψηλά βλαστάρια ευκαλύπτων, σαν μανιτάρια. «Είναι επειδή οι πυρκαγιές, όπως και η επεκτατική συμπεριφορά του, ευνοούν την εξάπλωση του είδους…», εξηγεί ο Σύνδεσμος για την Προστασία της Φύσης. Μετά την τραγωδία του Ιουνίου του 2017, και με δεδομένους τους αυξημένους κινδύνους πυρκαγιών, η κυβέρνηση αύξησε το επίγειο προσωπικό, ενίσχυσε τα εναέρια μέσα και εξαγόρασε από ιδιώτες, έναντι 7 εκατομμυρίων ευρώ, το δίκτυο SIRESP. Εντούτοις, ο πρωθυπουργός όρισε επικεφαλής της Υπηρεσίας Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Πυρκαγιών Υπαίθρου, της εθνικής δομής συντονισμού και σχεδιασμού κατάσβεσης πυρκαγιών που ξεκίνησε τη δράση της στις αρχές του 2019, τον Τιάγκο Μαρτίνς ντε Ολιβέιρα, πρώην στέλεχος της Navigator Company. Όσο για τα νέα περιφερειακά προγράμματα διαχείρισης δασών, που τέθηκαν σε ισχύ αυτή τη χρονιά, ευνοούν τον ευκάλυπτο για κάθε επιχείρηση φύτευσης ή αναδάσωσης στο 95% της επικράτειας. «Τα νέα προγράμματα δεν μαρτυρούν καμία φιλοδοξία αλλαγής του υφιστάμενου σεναρίου και λειτουργούν στη βάση του “business as usual”», συνοψίζει o Σύνδεσμος.

Από την περασμένη χρονιά, τα σημάδια δείχνουν ότι η εντυπωσιακή οικονομική μεγέθυνση της Πορτογαλίας επιβραδύνεται. Ύστερα από επτά χρόνια απρόσκοπτης ανόδου, η αύξηση του αριθμού των τουριστών επιβραδύνθηκε σημαντικά –άνοδος με ρυθμό 3,8%, έναντι του 9,1% το 2017. Τον Ιούνιο, η Banco de Portugal σήμανε συναγερμό για μια πιθανή «απότομη διακοπή» του κερδοσκοπικού αναβρασμού στον τομέα των ακινήτων. Και ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν της τάξης του 2,8% το 2017, άρχισε να μειώνεται το 2018 (2,1%), με πρόβλεψη για 1,7% το 2019.

Είναι άραγε πιθανό, στην προσπάθειά της να συνδυάσει κοινωνικά μέτρα με δημοσιονομική λιτότητα, η κυβέρνηση Κόστα να έχει εργαστεί προς όφελος μιας αυταπάτης αντί ενός θαύματος; «Το geringonça ήταν ένα πολιτικό εργαστήριο, ένα νέο πείραμα για την Αριστερά», καταλήγει ο Ρέις. «Ωστόσο, παραμονές των βουλευτικών εκλογών του Οκτωβρίου, προκύπτει ένα ερώτημα: μπορεί να συνεχιστεί;»

(1) Βλ. Marie-Line Darcy και Gwenaëlle Lenoir, «Πορτογαλία: Η Αριστερά προσπαθεί», «Le Monde diplomatique – ελληνική έκδοση», 5 Νοεμβρίου 2017, https://monde-diplomatique.gr/?p=2311

(2) (Σ.τ.Μ.) Το ρεπορτάζ έγινε στις παραμονές των εκλογών του Οκτωβρίου 2019, στις οποίες το Σοσιαλιστικό Κόμμα ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο (36,4% των ψήφων), κερδίζοντας 22 επιπλέον έδρες σε σχέση με το 2015, χωρίς όμως και πάλι να κατοχυρώσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η αποχή παρέμεινε υψηλή (ψήφισε μόλις το 48,6% των εγγεγραμμένων).

(3) Με μόνο 1,97% του ΑΕΠ. Πρβλ. Veille économique et financière du Portugal, αρ. 30, 3 Μαΐου 2019, Γενική Διεύθυνση του Δημόσιου Ταμείου, Παρίσι.

(4) Μηνιαία συνεδρίαση των υπουργών οικονομικών της ευρωζώνης.

(5) Τρίτη τράπεζα της χώρας, η Novo Banco γεννήθηκε από τη διάσωση της Banco Espirito Santo. Το 2014, το πορτογαλικό κράτος είχε ήδη κάνει ενέσεις 4,4 δισεκατομμυρίων ευρώ στα ταμεία της.

(6) Η κυρία Πιάτσα προσχώρησε, το 2018, στην ομάδα του CDS-Λαϊκό Κόμμα (συντηρητική Δεξιά), επιφορτισμένο με την κατάρτιση του εκλογικού προγράμματος του κόμματος.

(7) Σήμερα ο Άλβες καλείται από τη δικαιοσύνη για «ανθρωποκτονίες εξ αμελείας» στις πυρκαγιές του 2017 και λόγω υποψιών κατάχρησης κονδυλίων για την ανακατασκευή σπιτιών.

Διαβάστε περισσότερα

Θόδωρος Αγγελόπουλος: Οι τρεις ταινίες-αριστουργήματα που πρέπει οπωσδήποτε να δεις

Σαν σή­με­ρα πριν 8 χρό­νια, στις 24 Γε­νά­ρη 2012, έφυγε ανα­πά­ντε­χα και αδό­κη­τα από τη ζωή ο σπου­δαί­ος έλ­λη­νας σκη­νο­θέ­της Θό­δω­ρος Αγ­γε­λό­που­λος. Ποι­η­τής της κι­νη­μα­το­γρα­φι­κής γλώσ­σας και σκέ­ψης, πο­λυ­βρα­βευ­μέ­νος, με διε­θνή απή­χη­ση και ανα­γνώ­ρι­ση, ο Θ. Αγ­γε­λό­που­λος άφησε ανε­ξί­τη­λη την υπο­γρα­φή του στην έβδο­μη τέχνη.

 

Με αφορ­μή την τρα­γι­κή επέ­τειο από τον χαμό του, σας προ­τεί­νου­με τρεις κι­νη­μα­το­γρα­φι­κές ται­νί­ες του, πραγ­μα­τι­κά δια­μά­ντια του ελ­λη­νι­κού και πα­γκό­σμιου κι­νη­μα­το­γρά­φου, που πρέ­πει οπωσ­δή­πο­τε να δει κά­ποιος:

1. Ο Θί­α­σος (1974-’75)

Σε­νά­ριο: Θό­δω­ρος Αγ­γε­λό­που­λος

Διεύ­θυν­ση φω­το­γρα­φί­ας: Γιώρ­γος Αρ­βα­νί­της

Σκη­νι­κά: Μικές Κα­ρα­πι­πέ­ρης

Μου­σι­κή: Λου­κια­νός Κη­λαϊ­δό­νης

Πρω­τα­γω­νι­στούν: Εύα Κο­τα­μα­νί­δου, Αλίκη Γε­ωρ­γού­λη, Στρά­τος Παχής, Μαρία Βα­σι­λεί­ου, Βαγ­γέ­λης Καζάν, Πέ­τρος Ζαρ­κά­δης, Κυ­ριά­κος Κα­τρι­βά­νος, Γρη­γό­ρης Ευαγ­γε­λά­τος, Γιάν­νης Φύ­ριος, Νίνα Πα­πα­ζα­φει­ρο­πού­λου (γριά), Αλέ­ξης Μπού­μπης, Θάνος Γραμ­μέ­νος, Κώ­στας Στυ­λιά­ρης, Γιώρ­γος Βερ­λής, Κώ­στας Μαν­δή­λας, Γιώρ­γος Τσι­φός, Ιά­κω­βος Παϊ­ρί­δης, Τάκης Δου­κά­κος, Μαίρη Αν­δρο­πού­λου

Επικό – πο­λι­τι­κό έργο, μια ιστο­ρία μέσα στην ιστο­ρία. Η ται­νία ακο­λου­θεί τις πε­ρι­πέ­τειες ενός πε­ριο­δεύ­ο­ντος θιά­σου στην Ελ­λά­δα από το 1939 μέχρι το 1952, ο οποί­ος προ­σπα­θεί να πα­ρου­σιά­σει μια θε­α­τρι­κή πα­ρά­στα­ση του βου­κο­λι­κού δρά­μα­τος του Πε­ρε­σιά­δη Γκόλ­φω, η βο­σκο­πού­λα. Η πο­λι­τι­κή ιστο­ρία της Ελ­λά­δας και η ιδιω­τι­κή των μελών του θιά­σου (που είναι ταυ­τό­χρο­να και μέλη της ίδιας οι­κο­γέ­νειας) πλέ­κο­νται αξε­διά­λυ­τα. Από τη μια πα­ρα­κο­λου­θού­με τις τε­λευ­ταί­ες μέρες της δι­κτα­το­ρί­ας του Με­τα­ξά, την έναρ­ξη του πο­λέ­μου, την ιτα­λι­κή ει­σβο­λή, τη γερ­μα­νι­κή κα­το­χή, την Απε­λευ­θέ­ρω­ση, την άφιξη των συμ­μά­χων (Άγ­γλων αρ­χι­κά και Αμε­ρι­κα­νών στη συ­νέ­χεια), την κα­τα­πί­ε­ση των «αρι­στε­ρών» αγω­νι­στών και τον αι­μα­τη­ρό εμ­φύ­λιο πό­λε­μο, μέχρι τις εκλο­γές του 1952 όπου κυ­ριαρ­χούν οι δυ­νά­μεις της Δε­ξιάς. Από την άλλη, οι πε­ρι­πέ­τειες της οι­κο­γέ­νειας του Oρέ­στη, της αδελ­φής του, του πα­τέ­ρα του, της μη­τέ­ρας του και του ερα­στή της, πα­ρα­πέ­μπουν στον κε­ντρι­κό πυ­ρή­να του μύθου των Ατρει­δών. O πα­τέ­ρας εκτε­λεί­ται από τους Γερ­μα­νούς, μετά την προ­δο­τι­κή κα­ταγ­γε­λία του ερα­στή της μη­τέ­ρας, κι ο Oρέ­στης, αντάρ­της της Αρι­στε­ράς, με τη συ­νερ­γα­σία της αδελ­φής, θα σκο­τώ­σει επί σκη­νής τη μη­τέ­ρα του και τον ερα­στή της, για να έρθει και η δική του εκτέ­λε­ση κατά τη διάρ­κεια των εκ­κα­θα­ρί­σε­ων που ακο­λού­θη­σαν τη γε­νι­κή κα­τα­στο­λή του αντάρ­τι­κου κατά τον Εμ­φύ­λιο. Το κε­ντρι­κό πρό­σω­πο της ται­νί­ας είναι η με­γά­λη αδελ­φή (εκεί­νη που, κατά το σχήμα του μύθου, θα ήταν η Ηλέ­κτρα), η μόνη της οι­κο­γέ­νειας που, μετά τα δε­κα­τρία χρό­νια Ιστο­ρί­ας τα οποία πραγ­μα­τεύ­ε­ται η ται­νία, μένει ώς το τέλος και φρο­ντί­ζει τον μικρό Oρέ­στη, το γιο της μι­κρής αδελ­φής που έχει πα­ντρευ­τεί έναν αμε­ρι­κα­νό αξιω­μα­τι­κό. Η χρο­νο­λο­γι­κή κα­τα­σκευή της ται­νί­ας, πε­ρί­πλο­κη και πο­λύ­πλο­κη, κτί­ζε­ται με διαρ­κείς χρο­νι­κούς ελιγ­μούς και συ­νε­χείς εναλ­λα­γές επο­χών. Η ται­νία αρ­χί­ζει το 1952 και τε­λειώ­νει το 1939 μ’ ένα πα­νο­μοιό­τυ­πο πλάνο.

 

 2.Τα­ξί­δι στα Κύ­θη­ρα (1984)

Σε­νά­ριο: Θό­δω­ρος Αγ­γε­λό­που­λος

Διεύ­θυν­ση φω­το­γρα­φί­ας: Γιώρ­γος Αρ­βα­νί­της

Σκη­νι­κά: Μικές Κα­ρα­πι­πέ­ρης

Μου­σι­κή: Ελένη Κα­ρα­ΐν­δρου

Πρω­τα­γω­νι­στούν: Μάνος Κα­τρά­κης, Μαίρη Χρο­νο­πού­λου, Διο­νύ­σης Πα­πα­γιαν­νό­που­λος, Δώρα Βο­λα­νά­κη, Giulio Brogi, Γιώρ­γος Νέζος, Αθη­νό­δω­ρος Πρού­σα­λης, Μι­χά­λης Γιαν­νά­τος, Άκης Κα­ρέ­γλης. Βα­σί­λης Τσά­γκλος, Δέ­σποι­να Γε­ρου­λά­νου.

Ται­νία που απο­τυ­πώ­νε­ται για πάντα στη μνήμη του θεατή. Συ­γκλο­νι­στι­κές ερ­μη­νεί­ες από Μάνο Κα­τρά­κη και Διο­νύ­ση Πα­πα­γιαν­νό­που­λο. Ένας σκη­νο­θέ­της του κι­νη­μα­το­γρά­φου, κου­ρα­σμέ­νος απ’ τις μυ­θο­πλα­σί­ες, ανα­ζη­τά μια ιστο­ρία ου­σια­στι­κή και προ­σκολ­λά­ται σ’ έναν γέρο που που­λά­ει λε­βά­ντες στο δρόμο: τον Σπύρο, έναν πρώην κομ­μου­νι­στή, εξό­ρι­στο στην Τα­σκέν­δη, που έχει επι­στρέ­ψει στην πα­τρί­δα μετά από 32 χρό­νια εξο­ρία. Στο χωριό του, που το είχε υπε­ρα­σπι­στεί κατά τη διάρ­κεια του πο­λέ­μου, γί­νε­ται μάρ­τυ­ρας ενός ξε­που­λή­μα­τος της γης και των ιδεών, και προ­σπα­θεί να το απο­τρέ­ψει. Ωστό­σο, δεν μπο­ρεί να συ­μπλεύ­σει με την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα που συ­να­ντά. Απο­μο­νώ­νε­ται. Δεν μπο­ρεί να επι­κοι­νω­νή­σει με τα παι­διά του, με τους γύρω του. Μόνο η γυ­ναί­κα του, πιστή και υπο­μο­νε­τι­κή Πη­νε­λό­πη, τον ακο­λου­θεί μέχρι το τέλος, μέχρι το τε­λευ­ταίο του τα­ξί­δι.

3. Το βλέμ­μα του Οδυσ­σέα (1995)

Σε­νά­ριο: Θό­δω­ρος Αγ­γε­λό­που­λος, Tonino Guerra, Πέ­τρος Μάρ­κα­ρης.

Διεύ­θυν­ση φω­το­γρα­φί­ας: Γιώρ­γος Αρ­βα­νί­της, Αν­δρέ­ας Σι­νά­νος.

Σκη­νι­κά: Γιώρ­γος Πά­τσας, Miodrag Mile Nicolic

Μου­σι­κή: Ελένη Κα­ρα­ΐν­δρου

Πρω­τα­γω­νι­στούν: Harvey Keitel, Maia Morgenstern, Erland Josephson, Θα­νά­σης Βέγ­γος, Γιώρ­γος Μι­χα­λα­κό­που­λος, Ντόρα Βο­λα­νά­κη, Μάνια Πα­πα­δη­μη­τρί­ου, Angel Ivanof, Ljuba Tadic, Cert Llanaj, Αγνή Βλά­χου, Γιάν­νης Ζα­βρα­δι­νός, Βαγ­γέ­λης Καζάν, Μίρκα Κα­λα­τζο­πού­λου, Δη­μή­τρης Κα­μπε­ρί­δης, Εύα Κο­τα­μα­νί­δου.

Από τις κα­λύ­τε­ρες ερ­μη­νεί­ες του αμε­ρι­κα­νού ηθο­ποιού Χάρ­βεϊ Καϊ­τέλ. O ελ­λη­νο­α­με­ρι­κα­νός σκη­νο­θέ­της Α. επι­στρέ­φει μετά από πολλά χρό­νια στην πα­τρί­δα, ανα­ζη­τώ­ντας τρεις μπο­μπί­νες ανεμ­φά­νι­στου φιλμ των Αδελ­φών Μα­νά­κη, πιο­νιέ­ρων του κι­νη­μα­το­γρά­φου στα Βαλ­κά­νια. Η απε­γνω­σμέ­νη ανα­ζή­τη­ση του φιλμ όπου κα­τα­γρά­φη­κε το πρώτο βλέμ­μα πάνω σε τούτη τη χερ­σό­νη­σο, γί­νε­ται ταυ­τό­χρο­να και η ανα­ζή­τη­ση ενός βλέμ­μα­τος από πλευ­ράς του Α. (του Αγ­γε­λό­που­λου, κατ’ επέ­κτα­ση), που ψά­χνει έναν και­νούρ­γιο τρόπο να ξα­να­δεί τον κόσμο. Η οδύσ­σεια του Α. δεν είναι μια ομη­ρι­κή Oδύσ­σεια. Όλα τα ομη­ρι­κά αντί­στοι­χα δεν ανα­γνω­ρί­ζο­νται παρά μόνο σαν σχή­μα­τα, σκορ­πι­σμέ­να στοι­χεία στο μακρύ τα­ξί­δι της σύν­θε­σης. Τώρα που όλες οι ιδε­ο­λο­γί­ες κα­τέρ­ρευ­σαν, τώρα που το σο­σια­λι­στι­κό όνει­ρο κύ­λη­σε στο πο­τά­μι της Ιστο­ρί­ας, η πε­ρι­πέ­τεια του βλέμ­μα­τος απέ­μει­νε η μόνη πε­ρι­πέ­τεια να αφη­γη­θείς.

Διαβάστε περισσότερα