Πολυτεχνείο μισό αιώνα μετά: Ποιος συνεχίζει να δολοφονεί τη νεολαία; (Και τότε και τώρα ίδιος ο εχθρός)

 

 

 Πάνος Χριστοδούλου

 Η νεολαία φαίνεται να τιμωρείται και να «περιφρουρείται» συνεχώς για αυτή της την εξέγερση. Αρχικά με βιολογική καταστολή και βία στη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας, και στη συνέχεια με υφέρπουσα καταστολή και περιθωριοποίηση την περίοδο της «ομαλής» δικτατορίας του κεφαλαίου.

 

Τα πρώτα 40 χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου χαρακτηρίστηκαν ως μεταπολίτευση: ψηφοφορία, λόγοι και εμβατήρια που ποτέ δεν έφεραν την αλλαγή, όπως ακούγεται στον ηλεκτρικό Θησέα. Τα επόμενα δέκα χρόνια δεν έχουν χαρακτηριστεί ακόμα: το τέλος της μεταπολίτευσης, περίοδος μνημονίων, οικονομική κρίση, και λίγο πανδημία. Το σίγουρο είναι πως στο πέρασμα όλων αυτών των χρόνων η νεολαία όλως περιέργως παραμένει στο στόχαστρο. Όλως περιέργως γιατί η εξέγερση του ’73 ξεκίνησε και τροφοδοτήθηκε με το αίμα της νεολαίας, κάτι που θεωρητικά τιμάται στα τραγούδια και στις γιορτές των επισήμων, αλλά ποτέ στην πράξη της καθημερινής ζωής. Αντιθέτως. 

Η νεολαία φαίνεται να τιμωρείται και να «περιφρουρείται» συνεχώς για αυτή της την εξέγερση. Αρχικά με βιολογική καταστολή και βία στη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας, και στη συνέχεια με υφέρπουσα καταστολή και περιθωριοποίηση την περίοδο της «ομαλής» δικτατορίας του κεφαλαίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα πως όλα τα μετέπειτα πανεπιστήμια χτίζονταν έξω από τις πόλεις, ώστε οι «ανατρεπτικές» ιδέες τους να μην εισέρχονται στον αστικό ιστό. Και να μην υπάρχει και χώρος ασύλου μέσα σε αυτόν. Το ίδιο περιθωριοποιήθηκαν και αναγορεύτηκαν σε ρομαντικές ψευδαισθήσεις οι ιδέες και τα οράματα που ενέπνευσαν την εξέγερση: ο σοσιαλισμός, η λαϊκή κυριαρχία, ο αντιϊμπεριαλισμός, η κοινωνική δικαιοσύνη έγιναν ανεμόμυλοι για τρελούς και ονειροπόλους Δον Κιχώτηδες. 

Και για να περιφρουρηθεί το κράτος από αυτές, οι κυβερνήσεις φρόντισαν να τοποθετήσουν το κάθε κυνικό και ανεπάγγελτο κομματόσκυλο σε θέση ευθύνης, ώστε να ελέγχει τη ροή των διορισμών και της εξουσίας στο δημόσιο αρχικά, και στον ιδιωτικό τομέα στη συνέχεια. Όλο αυτό ονομάστηκε τα τελευταία χρόνια, με οργουελικό ευφάνταστο τρόπο, αριστεία. Αποτέλεσμα η αποσάθρωση κάθε θεσμού με δυναμική, από την ΕΦΕΕ έως τη ΓΣΕΕ, και τελικά η νεολαία έμεινε απροστάτευτη, έρμαιο στους διώκτες της, έως ότου ένα μεγάλο κομμάτι οδηγήθηκε στη μετανάστευση και το υπόλοιπο στην κατάθλιψη, φυλακισμένο στα παιδικά και εφηβικά του δωμάτια και όνειρα. 

Ακόμα και η επιλογή να παραμείνουν τιμωρείται από την πλειοψηφία των σκυλιών του συστήματος. Στους χώρους εργασίας πόσες φορές δεν έχετε ακούσει τον κάθε αγράμματο διορισμένο με προσόν την ικανότητα να έρπει κοντά σε κυβερνητικούς βουλευτές, να λέει θα μου πουν εμένα τα παιδάκια τι να κάνω; Τα παιδάκια τα οποία έβγαλαν τα μάτια τους στο διάβασμα, ενώ αυτοί τα έβγαζαν με την κάθε λογής εξουσία. Πόσους έχει βολέψει η (ουσιαστική) κατάργηση της μονιμότητας, καθώς μπορούν με μεγαλύτερη ευκολία να εκμεταλλευτούν τους επικουρικούς /αναπληρωτές/συμβασιούχους νέους εργαζόμενους δεύτερης κατηγορίας. Πόσες φορές δεν έχει ακουστεί το ‘ξέρεις τι πέρασα εγώ στην ηλικία σου’, από ανθρώπους που απλά ονειρεύονταν πότε θα περάσει ο καιρός για να ξύνονται ακόμα περισσότερο, έχοντας βρει άλλους να δουλεύουν. 

Και αυτό συγκροτεί την πραγματική χρησιμότητα που έχουν για τη νέα γενιά, μια θέση δούλων, το πιο εύκολα εκμεταλλεύσιμο (μετά τους μετανάστες) κομμάτι του (επιστημονικού και μη) προλεταριάτου. Και για όποιον τολμήσει να φέρει αντίρρηση, ο πέλεκυς θα πέσει βαρύς: είσαι μικρός ακόμα, αντέχεις, κοινώς περίμενε να γεράσεις μήπως προλάβεις να πάρεις σύνταξη τουλάχιστον, καθώς τα δικά μας προνόμια δε θα τα δεις ούτε στον ύπνο σου. Και η πλάκα βέβαια είναι ότι δε θέλουμε να τα δούμε. Τα όνειρα μας δεν περιορίζονται στο να κρυφτούμε πίσω από ένα βαθμό ή γραφείο. Πεθαίνεις στα 18, παίρνεις σύνταξη στα 60, έγραφε ένα παλιό (όπως φαίνεται και από το όριο ηλικίας) σύνθημα. 

Αυτή ήταν η συνέχεια της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Όχι από τους τότε αγωνιστές που το γύρισαν όπως τόσο εύκολα πλασάρεται ως αφήγημα. Εξάλλου αυτή ένα λεωφορείο δε γεμίζουν. Αλλά από ανθρώπους που βρίσκονται κάθε φορά σε κάθε περίοδο έτοιμοι να οικειοποιηθούν και να εκμεταλλευτούν κάθε κενό που προκύπτει σε περιόδους αναταραχής, από πατριδοκάπηλους δεξιούς έως υπερεπαναστάτες αριστεριστές, με κοινό στοιχείο την επιθυμία να χειραγωγούν και να ελέγχουν κάθε νέο και ανατρεπτικό, αρκεί να μην απειλήσει το status qvo τους. Αυτοί και το εκμεταλλευτικό σύστημα που υπηρετούν είναι οι συνεχείς δολοφόνοι της νέας γενιάς, φονιάδες ονείρων και ιδανικών. Και αν κάτι πέρα από τα κλισέ είναι όντως επίκαιρο από το Νοέμβρη, είναι η ανάγκη της νέας γενιάς να βάλει φωτιά σε όλους αυτούς, ώστε να μπορέσουν να αναπνεύσουν τα όνειρα μας. Όπως λέει και ένα σύνθημα ανθρώπινος δε γίνεται ο καπιταλισμός, και τότε και τώρα ίδιος ο εχθρός.

Πάνος Χριστοδούλου, Βιοπαθολόγος/Εργαστηριακός Ιατρός, Ιατρός Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Ιατρικής, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, MSc Διατροφής, Τροφίμων και Μικροβιώματος, Υποψήφιος Διδάκτορας Ιατρικής Πανεπιστημίου Πατρών, PGCert Διαχείρισης κρίσεων στη δημόσια υγεία και ανθρωπιστικής απάντησης

Διαβάστε περισσότερα

Υπήρχαν νεκροί στο Πολυτεχνείο;

 

 Τα στοιχεία που ακολουθούν δεν είναι άγνωστα (είχε γίνει ανάλογη μνεία στον «Ριζοσπάστη» στις 15/11/2012), περιλαμβάνονται στο κομμάτι της ιστορικής έρευνας του «Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών» με τίτλο «Τεκμηριώνοντας τα γεγονότα του Νοεμβρίου 1973» που αφορά στους νεκρούς του Πολυτεχνείου κατά τη διάρκεια της εξέγερσης και αμέσως μετά την καταστολή της

Τα στοιχεία που ακολουθούν δεν είναι άγνωστα (είχε γίνει ανάλογη μνεία στον «Ριζοσπάστη» στις 15/11/2012), περιλαμβάνονται στο κομμάτι της ιστορικής έρευνας του «Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών» με τίτλο «Τεκμηριώνοντας τα γεγονότα του Νοεμβρίου 1973» που αφορά στους νεκρούς του Πολυτεχνείου κατά τη διάρκεια της εξέγερσης και αμέσως μετά την καταστολή της.

Σημειώνουμε ότι δεν θα αναφερθούμε και στους 88 δολοφονημένους από τη χούντα που μνημονεύονται στην επέτειο του Πολυτεχνείου, ούτε σε προσωπικές μαρτυρίες (πλην αυτής που αφορά στον δολοφόνο Ντερτιλή), ούτε στους (πιστοποιημένα) 1.103 τραυματίες των γεγονότων του Πολυτεχνείου.

Παραθέτουμε ορισμένες περιπτώσεις όπως καταγράφονται στην έρευνα του «Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών» :

• Διομήδης Κομνηνός του Ιωάννη, 17 ετών,μαθητής, κάτοικος Λευκάδος 7, Αθήνα. Στις 16/11/1973, μεταξύ 21.30 και 21.45, στη διασταύρωση των οδών Αβέρωφ και Μάρνη τραυματίστηκε θανάσιμα στην καρδιά από πυρά της φρουράς του υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε νεκρός στο «Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών».
• Toril Margrethe Engeland του Per Reidar, 22 ετών, φοιτήτρια από το Molde της Νορβηγίας. Στις 16/11/1973, γύρω στις 23.30, τραυματίστηκε θανάσιμα στο στήθος από πυρά της φρουράς του υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε από διαδηλωτές στο ξενοδοχείο «Ακροπόλ» και αργότερα, νεκρή ήδη, στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του ΙΚΑ.
• Βασίλειος Φάμελλος του Παναγιώτη, 26 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος, από τον Πύργο Ηλείας, κάτοικος Κάσου 1, Κυψέλη, Αθήνα. Στις 16/11/1973, γύρω στις 23.30, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά της φρουράς του υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε νεκρός στο «Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών».
• Γεώργιος Σαμούρης του Ανδρέα, 22 ετών, φοιτητής Παντείου, από την Πάτρα, κάτοικος πλατείας Κουντουριώτου 7, Κουκάκι. Στις 16.11.1973 γύρω στις 24.00, ενώ βρισκόταν στην ευρύτερη περιοχή του Πολυτεχνείου (Καλλιδρομίου και Ζωσιμάδων), τραυματίστηκε θανάσιμα στον τράχηλο από πυρά της αστυνομίας. Μεταφέρθηκε νεκρός στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του ΙΚΑ.
• Δημήτριος Κυριακόπουλος του Αντωνίου, 35 ετών, οικοδόμος, από τα Καλάβρυτα, κάτοικος Περιστερίου Αττικής. Κατά τις βραδινές ώρες της 16/11/1973, ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου, χτυπήθηκε από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, συνεπεία των οποίων πέθανε, από οξεία ρήξη αορτής, ενώ μεταφερόταν στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ερυθρού Σταυρού.
• Σπύρος Μαρίνος του Διονυσίου, 31 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος, από την Εξωχώρα Ζακύνθου. Στις 16/11/1973, ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου, κτυπήθηκε από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους και υπέστη κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Μεταφέρθηκε στο Θεραπευτήριο Πεντέλης, όπου πέθανε τη Δευτέρα 19/11/1973, από οξύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
• Νικόλαος Μαρκούλης του Πέτρου, 24 ετών, από το Παρθένι Θεσσαλονίκης, κάτοικος Χρηστομάνου 67, Σεπόλια, Αθήνα, εργάτης. Στις 17/11/1973, στην πλατεία Βάθη, τραυματίστηκε στην κοιλιά από ριπή στρατιωτικής περιπόλου. Μεταφέρθηκε στο «Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών», όπου πέθανε τη Δευτέρα 19/11/1973.
• Στυλιανός Καραγεώργης του Αγαμέμνονος, 19 ετών, οικοδόμος, κάτοικος Μιαούλη 38, Νέο Ηράκλειο Αττικής. Στις 10.15 το πρωί της 17/11/1973, ενώ βρισκόταν μαζί με άλλους διαδηλωτές στην οδό Πατησίων, μεταξύ των κινηματογράφων «ΑΕΛΩ» και «ΕΛΛΗΝΙΣ», τραυματίστηκε από ριπή πολυβόλου που έριξε εναντίον τους περίπολος πεζοναυτών που επέβαινε τεθωρακισμένου οχήματος. Μεταφέρθηκε στο ΚΑΤ, όπου εξέπνευσε στις 30/11/1973.
• Μάρκος Καραμανής του Δημητρίου, 23 ετών, ηλεκτρολόγος, από τον Πειραιά, κάτοικος Χίου 35, Αιγάλεω. Στις 17/11/1973, επί της πλατείας Αιγύπτου, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά της στρατιωτικής φρουράς που ενέδρευε στην ταράτσα του ΟΤΕ. Στην κλινική «Παντάνασσα» (πλατεία Βικτορίας) διαπιστώθηκε ο θάνατός του.
• Αλέξανδρος Σπαρτίδης του Ευστρατίου, 16 ετών, μαθητής, από τον Πειραιά, κάτοικος Αγίας Λαύρας 80, Αθήνα. Στις 10.30 με 11.00 περίπου το πρωί της 17/11/1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Κότσικα, τραυματίστηκε θανάσιμα στην κοιλιά από πυρά της στρατιωτικής φρουράς που ενέδρευε στην ταράτσα του ΟΤΕ. Με διαμπερές τραύμα μεταφέρθηκε στο Κ.Α.Τ., όπου τον βρήκε νεκρό ο πατέρας του.
• Αλέξανδρος – Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας, 43 ετών, Αφγανός τουρκικής υπηκοότητας, κάτοικος Μύρων 10, Αγιος Παντελεήμονας, Αθήνα. Στις 13.00, της 17/11/1973, ενώ βάδιζε με τον 13χρονο γιο του στη διασταύρωση των οδών Χέιδεν και Αχαρνών, τραυματίστηκε θανάσιμα στην κοιλιά από ριπή μυδραλίου τεθωρακισμένου στρατιωτικού οχήματος. Μεταφέρθηκε απευθείας στο νεκροτομείο, όπου πιστοποιήθηκε ο θάνατος του.
• Ανδρέας Κούμπος του Στέργιου, 63 ετών, βιοτέχνης, από την Καρδίτσα, κάτοικος Αμαλιάδος 12, Κολωνός. Γύρω στις 11.00 με 12.00 της 18/11/1973, στη διασταύρωση των οδών Γ’ Σεπτεμβρίου και Καποδιστρίου, τραυματίστηκε στη λεκάνη από πυρά μυδραλίου τεθωρακισμένου στρατιωτικού οχήματος. Εξέπνευσε στο ΚΑΤ στις 30/1/1974.
• Μιχαήλ Μυρογιάννης του Δημητρίου, 20 ετών, ηλεκτρολόγος, από τη Μυτιλήνη, κάτοικος Ασημάκη Φωτήλα 8, Αθήνα. Στις 12.00 το μεσημέρι της 18/11/1973, στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Στουρνάρη, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά περιστρόφου αξιωματικού του Στρατού (αυτουργός ο συνταγματάρχης Νικόλαος Ντερτιλής). Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. σε κωματώδη κατάσταση και κατόπιν στο «Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών», όπου πέθανε αυθημερόν.

Ο κατάλογος που προηγήθηκε είναι ενδεικτικός. Στα θύματα που περιλαμβάνει πολλά από αυτά δολοφονήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, την πέραν του Πολυτεχνείου, κατά τη διάρκεια του γενικευμένου πογκρόμ καταστολής που είχε εξαπολύσει η χούντα.

Τέτοιες ήταν, για παράδειγμα, οι δολοφονίες

• του Κυριάκου Παντελεάκη, εκτελεσμένου στις 18/11/1973 από πυρά άρματος μάχης στην Πατησίων,
• του Ευστάθιου Κολινιάτη που κτυπήθηκε στις 18/11/1973 από αστυνομικούς,
• του Σπυρίδωνα Κοντομάρη (πρώην βουλευτής Κερκύρας) που χτυπήθηκε από την Αστυνομία,
• του Σωκράτη Μιχαήλ που τον χτύπησαν στην οδό Μπουμπουλίνας στις 16/11/1973,
• του Δημήτρη Θεοδώρα που γαζώθηκε στις 17/11/1973 από πυρά στρατιωτικής περιπόλου,
• του Αλέξανδρου Παπαθανασίου που εκτελέστηκε από τα πυρά των αστυνομικών του ΙΣΤ’ Αστυνομικού Τμήματος Αθήνας…

Τα θρασίμια του ναζισμού, ωστόσο, παρέα με διάφορα τσογλάνια του περίφημου δημοκρατικού τόξου, απέναντι στα προηγούμενα αντιτείνουν το εξής «επιχείρημα»: «Αυτοί – λένε – δεν είναι νεκροί του Πολυτεχνείου, γιατί δεν ήταν μέσα, ήταν “έξω” από το Πολυτεχνείο»!

Από μια άποψη… πάλι καλά. Γιατί αυτοί – οι ναζί και τα κάθε λογής τσογλάνια – είναι ικανοί να ισχυριστούν ακόμα και αυτό: Οτι οι «έξω» από το Πολυτεχνείο δεν δολοφονήθηκαν, επειδή ήταν «έξω» (!). Ότι επειδή ήταν «έξω» δεν εκτελέστηκαν από τη χούντα στο πλαίσιο της καταστολής της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Κατά τους ναζί (και τα “δημοκρατικά”) τσογλάνια) μπορεί, ενδεχομένως, να «σκόνταψαν» και να «χτύπησαν». Μόνοι τους…

Ας πάρουμε, όμως, ένα δείγμα, για το τι πραγματικά συνέβη με τους «έξω» από το Πολυτεχνείο:

Το μεσημέρι της 18ης Νοέμβρη 1973, ο ταγματάρχης Ντερτιλής (αυτός με τον οποίο φωτογραφίζονταν τα ναζίδια της Χρυσής Αυγής) βρισκόταν με το υπηρεσιακό του τζιπ έξω από την κατεστραμμένη πύλη του Πολυτεχνείου. Απέναντι, Πατησίων και Στουρνάρη, οι αστυφύλακες χτυπούσαν ένα νεαρό, που προς στιγμήν τους ξέφυγε. Όχι όμως κι από τον Ντερτιλή. Ο Ντερτιλής έβγαλε από το μπουφάν το περίστροφο και πυροβόλησε. 

«Ο νεαρός έπεσε σαν κοτόπουλο», περιγράφει στην κατάθεσή του ένα χρόνο αργότερα ο οδηγός του Ντερτιλή – ο 21 ετών τότε Αντώνης Αγριτέλης – και συνεχίζει: «Μετά το φόνο ο Ντερτιλής σαν να μη συνέβαινε τίποτα μπήκε στο τζιπ και χτυπώντας με στην πλάτη μου είπε: “Με παραδέχεσαι, ρε; Σαράντα πέντε χρονών άνθρωπος και με τη μία στο κεφάλι!”»…

Αυτός είναι ο «μύθος» των νεκρών του Πολυτεχνείου. Αυτή ήταν η χούντα των «Ντερτιλήδων». Αυτά είναι τα ναζιστόμουτρα και τα “δημοκρατικά” τσογλάνια του “δεν υπήρχαν νεκροί στο Πολυτεχνείο”. 

(«Ο Ντερτιλής επί τω έργω, αλλά «έξω» από το Πολυτεχνείο…)

 

ΑΠΟ ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ 

Διαβάστε περισσότερα