«Μακάρι να ήμουν αγόρι»

Στις φτωχογειτονιές της Νταντόρα στα περίχωρα του Ναϊρόμπι, είναι συνηθισμένο φαινόμενο τα κορίτσια να χάνουν λίγες μέρες το σχολείο κάθε μήνα επειδή δεν έχουν λεφτά να αγοράσουν σερβιέτες όταν έχουν περίοδο.

«Αυτό επηρεάζει φυσικά και τις επιδόσεις μου στην τάξη», λέει η 17χρονη Mary Asigi που πηγαίνει στο δημοτικό σχολείο της περιοχής. Όπως συμβαίνει και σε άλλα παιδιά στην κοινότητά της, η εκπαίδευση της Mary έχει επηρεαστεί από τη φτώχεια, γι’ αυτό και εξακολουθεί να πηγαίνει στο δημοτικό σχολείο στην ηλικία των 17. Πολλά παιδιά εδώ εγκαταλείπουν το σχολείο κατά διαστήματα, για ένα ή δύο χρόνια κάθε φορά, επειδή οι οικογένειές τους δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να τα υποστηρίξουν. Σύμφωνα μάλιστα με τη UNICEF, περισσότερα από 1,2 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας δημοτικού στην Κένυα δεν φοιτούν καθόλου στο σχολείο.

Η «φτώχεια της περιόδου» καθιστά τη ζωή ακόμα πιο δύσκολη για τα κορίτσια, καθώς δεν μπορούν να εργαστούν ούτε να παρακολουθήσουν τα μαθήματα στο σχολείο εξαιτίας της έλλειψης πόρων για προϊόντα υγιεινής.

Η Mary προσπάθησε να βρει λύσεις, αλλά ο αυτοσχεδιασμός δεν φέρνει πάντα αποτελέσματα. «Όταν ήμουν 15 ετών συνήθιζα να χρησιμοποιώ  χρησιμοποιημένες σερβιέτες, προτού με προειδοποιήσει ο δάσκαλος μου ότι αυτό ήταν ανθυγιεινό», αναφέρει στο aljazeera. Το να μοιράζεται κανείς σερβιέτες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο, καθώς έρευνες δείχνουν ότι περίπου το 12% των ανθρώπων που ζουν στις παραγκουπόλεις του Ναϊρόμπι έχουν HIV, σε σύγκριση με το 5% περίπου του γενικού πληθυσμού.

Όμως το πρόβλημα δεν είναι μόνο αυτό. Τα κορίτσια που πηγαίνουν στο σχολείο ενώ έχουν περίοδο, δέχονται ενοχλητικά και προσβλητικά πειράγματα από τα αγόρια, όπως εξηγεί η Mary. Όπως και τα άλλα κορίτσια της κοινότητας της, βρίσκεται αντιμέτωπη με το εξής ερώτημα: «Να διακινδυνεύσω την υγεία μου ή την εκπαίδευση μου;»

«Τα αγόρια μας χλευάζουν»

Σε μια περιοχή όπου ένα πακέτο σερβιέτες κοστίζει ένα δολάριο και η μέση οικογένεια πρέπει να διαχειριστεί λιγότερο από αυτό το ποσό την ημέρα, η πρόσβαση σε προϊόντα υγιεινής είναι σχεδόν αδύνατη για την πλειοψηφία των κοριτσιών, ιδιαίτερα εάν πρέπει να ταξιδέψουν από απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές σε πόλεις για να τα αγοράσουν.

Το σχολείο της Mary βρίσκεται στην παραγκούπολη Korogocho στη Νταντόρα. Το δημοτικό σχολείο βρίσκεται σε διώροφο κτίριο με υπερπλήρεις αίθουσες διδασκαλίας. Το ισόγειο χρησιμοποιείται από παιδιά στην κατώτερη πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ οι μεγαλύτεροι μαθητές χρησιμοποιούν τον πάνω όροφο. Εκατοντάδες μαθητές παίζουν σε στενούς χώρους και στους διαδρόμους μεταξύ των τάξεων.

Η Regina Nthambi, 16 ετών, μαθήτρια στο ίδιο σχολείο, θεωρείται από τους προνομιούχους μεταξύ των συμμαθητών της. Ο πατέρας της που είναι ράφτης προσπαθεί να αγοράσει σερβιέτες κάθε μήνα. Όταν δεν υπάρχουν χρήματα, αυτοσχεδιάζει με διάφορα κομμάτια ρούχων που περισσεύουν στο κατάστημά του.

«Τα αγόρια μας χλευάζουν και αυτός είναι ο λόγος που κάποιες φορές οι μαθήτριες δεν παρακολουθούν μαθήματα τις μέρες που έχουν περίοδο», υπογράμμισε η Regina. Υπολογίζεται ότι η έλλειψη από σερβιέτες οδήγησε περίπου ένα εκατομμύριο κορίτσια να λείπουν από το σχολείο κάθε μήνα.

Έρευνα της Menstrual Hygiene Day δείχνει ότι το 65% των γυναικών και των κοριτσιών στην Κένυα δεν είναι σε θέση να αγοράσουν σερβιέτες. Σύμφωνα με έρευνες του Υπουργείου Παιδείας της Κένυας, τα κορίτσια χάνουν κατά μέσο όρο τέσσερις σχολικές ημέρες κάθε μήνα, γεγονός που μεταφράζεται σε δύο εβδομάδες κάθε τρίμηνο. Αυτό σημαίνει ότι κάθε τέσσερα χρόνια, χάνουν κατά μέσο όρο 165 ημέρες μάθησης.

Αδυναμία αλλαγής

Η κυβέρνηση της Κένυας έχει λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Πριν από δέκα χρόνια, έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που μείωσε τους φόρους για τα εισαγόμενα προϊόντα υγιεινής για γυναίκες και κορίτσια. Η κυβέρνηση δεσμεύθηκε επίσης να χρησιμοποιήσει τρία εκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει στη διανομή σερβιετών στις κοινότητες χαμηλού εισοδήματος.

Την ίδια στιγμή υπάρχει και πρόγραμμα που χρηματοδοτήθηκε από την κυβέρνηση, το οποίο τέθηκε σε εφαρμογή τον Απρίλιο του 2018, για τη διανομή 140 εκατομμυρίων σερβιετών σε 4,2 εκατομμύρια κορίτσια σε ολόκληρη τη χώρα. Το πρόγραμμα, το οποίο κατανέμει τις προμήθειες κατευθείαν στα σχολεία, έτρεξε για τέσσερις μήνες, καθώς οι προμήθειες τελείωναν.

Υπήρχαν αρκετοί λόγοι για την αποτυχία του προγράμματος. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι διανομείς που διορίστηκαν από την κυβέρνηση δεν κατάφεραν να τις παραδώσουν και έπρεπε να βρεθούν νέοι διανομείς, προκαλώντας καθυστέρηση. Σε άλλες, παραδόθηκαν πολύ λίγες προμήθειες, πράγμα που σημαίνει ότι τα κορίτσια έλαβαν λιγότερες σερβιέτες από ό, τι χρειάζονταν. Ένας ακόμη λόγος ήταν η διαφθορά. Το Nairobi News ανέφερε ότι μια παράδοση 300.000 σερβιετών που προορίζονταν για σχολεία κλάπηκε με σκοπό την επαναπώλησή τους.

«Τα καρτέλ στη χώρα αυτή είναι παντού», λέει η Emmie Eronanga, διευθύντρια της ΜΚΟ υποστήριξης των γυναικών Miss Koch, η οποία εδρεύει στη γειτονιά χαμηλού εισοδήματος του Kariobangi North, κοντά στο Korogocho. «Και τώρα τα περισσότερα κορίτσια στις παραγκουπόλεις κινδυνεύουν να μην πηγαίνουν στο σχολείο ή να χάνουν μαθήματα κάθε μήνα για μερικές ημέρες». Σημειώνεται, ότι η Miss Koch στοχεύει να γνωστοποιεί σημαντικά γυναικεία ζητήματα στην Κένυα και να παρέχει δωρεάν σερβιέτες σε νεαρά κορίτσια στις φτωχογειτονιές όταν αυτό μπορεί.

Η Eronanga και η ομάδα της παρέχουν υπηρεσίες εκπαίδευσης για την αναπαραγωγική υγεία με στόχο τη μείωση του στιγματισμού και της ντροπής που αισθάνονται τα κορίτσια για την περίοδο και το σώμα τους γενικότερα. Σύμφωνα με το κυβερνητικό σύστημα διανομής, δεν υπήρχαν καθόλου σερβιέτες στο δημοτικό σχολείο του Korogocho. «Η κυβέρνηση έδωσε υποσχέσεις αλλά ποτέ δεν υλοποίησε τίποτα», λέει η Eronanga.

Ο μικρός προϋπολογισμός της ομάδας χρηματοδοτείται εν μέρει από οργανισμούς από το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως το Faith Charity, οι οποίοι στέλνουν μετρητά για να επιτρέψουν σε 150 κορίτσια να αγοράζουν σερβιέτες κάθε χρόνο. Αλλά αυτή η βοήθεια είναι πολύ μικρή, όταν κατά μέσο όρο κάθε σχολείο στην Κένυα έχει 400 έως 500 κορίτσια.

 

Πριν από δύο χρόνια, ο Πρόεδρος της Κένυας, Uhuru Kenyatta, ενέκρινε το νόμο για την τροποποίηση της βασικής εκπαίδευσης, σύμφωνα με τον οποίο τα κορίτσια στην εφηβεία σε ολόκληρη τη χώρα θα έχουν δωρεάν πρόσβαση σε σερβιέτες σε επαρκείς ποσότητες, όλες χρηματοδοτούμενες από το κράτος. Αλλά μέχρι στιγμής ελάχιστα έχουν συμβεί στην πράξη.

«Δεν μπορούν ούτε να διαθέσουν τρόφιμα για τις οικογένειές τους»

Η Esther Moraa, 25 ετών, καθηγήτρια κοινωνικών επιστημών στο σχολείο, λέει ότι η φτώχεια στην παραγκούπολη είναι το πραγματικό πρόβλημα. «Όλοι οι γονείς εδώ είναι πολύ φτωχοί, δεν μπορούν ούτε να αγοράσουν φαγητό για τις οικογένειές τους. Μόνο οι ΜΚΟ διανέμουν σερβιέτες. Τους μαθαίνω πως να χρησιμοποιούν τα παλιά ρούχα ως σερβιέτες, ενώ μερικές φορές αναγκάζομαι να βάλω λεφτά από την τσέπη μου για να αγοράσω ένα κουτί ή δύο για τα κορίτσια», πρόσθεσε.

Η Mary, η οποία ζει με την ανύπαντρη μητέρα της και είναι η νεότερη των τριών αδελφών, ονειρεύεται μια καριέρα στο ναυτικό, αλλά δεν είναι σίγουρη ότι θα τα καταφέρει αν συνεχίσει να χάνει μαθήματα. Ωστόσο, είναι αποφασισμένη να ξεπεράσει αυτό το εμπόδιο. «Ξέρω κορίτσια στην τάξη μου που έχουν εγκαταλείψει το σχολείο για αυτόν τον λόγο. Σήμερα χρησιμοποιώ παλιά ρούχα, επειδή η μητέρα μου δεν έχει τα χρήματα και δεν θέλω να χάνω μαθήματα», ανέφερε.

Η Yvonne Waweru είναι τοπικός βουλευτής της κομητείας του Kiambu, που ζητά μεγαλύτερη διαφάνεια και λογοδοσία όταν πρόκειται για προγράμματα βοήθειας όπως το κυβερνητικό πρόγραμμα για τη διανομή σερβιετών. Προκειμένου να ξεπεραστεί η διαφθορά, λέει: «Η κυβέρνηση θα πρέπει να επενδύσει περισσότερα κεφάλαια στην παρακολούθηση και την επιτήρηση, ώστε να εξασφαλίσει ότι οι σερβιέτες θα φτάσουν σε όσους τις χρειάζονται περισσότερο. Η κοινωνική ενδυνάμωση για τα κορίτσια διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην εξάλειψη της φτώχειας και της ευημερίας των κοινοτήτων μας. Η άρνηση της επαρκούς κοινωνικής προστασίας αφήνει τα κορίτσια ευάλωτα στη μακροχρόνια φτώχεια και την ευκαιρία να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους».

«Μακάρι να ήμουν αγόρι. Δεν θα είχα χάσει ποτέ μάθημα στο σχολείο, θα μπορούσα να παίξω ελεύθερα με τους φίλους μου όπως τα αγόρια στην τάξη μου και να γράφω καλά στις εξετάσεις για να μπω στο ναυτικό. Έτσι θα μπορούσα να βοηθήσω τη μητέρα μου αλλά και τη χώρα μου», κατέληξε η Mary ονειρευόμενη ένα διαφορετικό μέλλον.

Διαβάστε περισσότερα

Κοροναϊός: Ο ιός εξαπλώνεται σε διεθνές επίπεδο

Η πα­γκό­σμια επέ­λα­ση της νόσου Covid-19 που προ­κα­λεί­ται από τον κο­ρο­ναϊό SARS-CoV-2, αρ­χί­ζει πλέον να φαί­νε­ται αστα­μά­τη­τη, όπως δεί­χνει η αύ­ξη­ση των κρου­σμά­των και των θυ­μά­των σε ολο­έ­να πε­ρισ­σό­τε­ρες χώρες.

Οι επι­στή­μο­νες θε­ω­ρούν πι­θα­νό­τα­το ότι ο ιός εξα­πλώ­νε­ται «στα μου­λω­χτά» σε πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρα μέρη από όσα έχουν γίνει γνω­στά μέχρι σή­με­ρα. Επι­δη­μιο­λό­γοι του Κολ­λε­γί­ου Imperial του Λον­δί­νου εκτι­μούν ότι πε­ρί­που τα δύο τρίτα των πε­ρι­στα­τι­κών που μόνο η Κίνα έχει «εξά­γει» σε άλλες χώρες μέσω τα­ξι­διών, δεν έχουν ακόμη ανι­χνευ­θεί, σύμ­φω­να με το «Science».

Δεύ­τε­ρος νε­κρός στη Γαλ­λία και δύο ακόμη νέα κρού­σμα­τα

Δεύ­τε­ρο θα­να­τη­φό­ρο κρού­σμα του Covid-19 κα­τα­γρά­φε­ται στη Γαλ­λία, ανα­κοί­νω­σε σή­με­ρα το υπουρ­γείο Υγεί­ας, ενώ δύο ακόμη άν­θρω­ποι φέ­ρουν τον ιό.  

Σε δή­λω­σή του, ο υπουρ­γός Υγεί­ας Ζερόμ Σα­λο­μόν ανα­κοί­νω­σε ότι ένας 60χρο­νος Γάλ­λος , διε­γνώ­σθη με τον νέο κο­ρο­ναϊό και νο­ση­λεύ­τη­κε το βράδυ της Τρί­της σε πολύ σο­βα­ρή κα­τά­στα­ση. «Δυ­στυ­χώς πέ­θα­νε τη νύχτα», πρό­σθε­σε ο Γάλ­λος υπουρ­γός.

Ο άν­θρω­πος αυτός ήταν ένα από τα τρία νέα κρού­σμα­τα. Ένας ακόμη Κι­νέ­ζος, 80 ετών, έχασε τη ζωή του στο Πα­ρί­σι, στα μέσα Φε­βρουα­ρί­ου, ενώ ο συ­νο­λι­κός αριθ­μός των κο­ρυ­σμά­των στη Γαλ­λία φθά­νει τα 17 από την αρχή της εξά­πλω­σης της επι­δη­μί­ας.

Έντε­κα από τους αν­θρώ­πους οι οποί­οι έχουν νο­σή­σει, δεν νο­ση­λεύ­ο­νται πλέον, καθώς κρί­θη­κε ότι απο­θε­ρα­πεύ­τη­καν.

Ιράν: 44 νέα κρού­σμα­τα μέσα σε ένα 24ωρο – 19 οι νε­κροί

Ρα­γδαία αύ­ξη­ση των κρου­σμά­των αλλά και των θα­νά­των στο Ιράν εξαι­τί­ας του κο­ρο­ναϊ­ού, με τη χώρα της Μέσης Ανα­το­λής να κα­τέ­χει τα θλι­βε­ρά πρω­τεία με τον με­γα­λύ­τε­ρο αριθ­μό θα­νά­των εκτός Κίνας.

Όπως ανα­κοί­νω­σε ο εκ­πρό­σω­πος του ιρα­νι­κού υπουρ­γεί­ου Υγεί­ας, 19 άν­θρω­ποι έχουν χάσει τη ζωή τους από τον COVID-19 και τα κρού­σμα­τα έχουν αυ­ξη­θεί στα 139. Μόνο μέσα στο τε­λευ­ταίο 24ωρο ανα­φέρ­θη­καν 44 νέα επι­βε­βαιω­μέ­να κρού­σμα­τα, όπως δή­λω­σε ο εκ­πρό­σω­πος, Κια­νούς Τζα­χαν­πούρ, στην ιρα­νι­κή κρα­τι­κή τη­λε­ό­ρα­ση.

Το Ιράν έχει τον υψη­λό­τε­ρο αριθ­μό θα­νά­των λόγω κο­ρο­ναϊ­ού με­τα­ξύ των χωρών εκτός Κίνας, από όπου άρ­χι­σε η δια­σπο­ρά του ιού, στα τέλη του 2019.

Ιτα­λία: 357 τα επι­βε­βαιω­μέ­να κρού­σμα­τα

Τα κρού­σμα­τα του κο­ρο­ναϊ­ού στην Ιτα­λία έχουν φτά­σει τα 357, ενώ οι νε­κροί είναι 11. Συ­νο­λι­κά, υπάρ­χουν ασθε­νείς σε εννέα πε­ρι­φέ­ρειες της χώρας. Πριν από λίγο έγινε γνω­στό ότι ο ιός με­τα­δό­θη­κε και σε ένα κο­ρι­τσά­κι τεσ­σά­ρων ετών στην Λομ­βαρ­δία, αλλά η κα­τά­στα­ση του δεν θε­ω­ρεί­ται σο­βα­ρή. Επί­σης, άλλα τρία παι­διά στην Λομ­βαρ­δία μο­λύν­θη­καν με τον κο­ρο­ναϊό.

Ο Ιτα­λός πρω­θυ­πουρ­γός Τζου­ζέ­πε Κόντε ζή­τη­σε από την δη­μό­σια τη­λε­ό­ρα­ση Rai να χρη­σι­μο­ποιεί εφε­ξής πιο χα­μη­λούς τό­νους στο θέμα του κο­ρο­ναϊ­ού για να μην καλ­λιερ­γη­θεί υπερ­βο­λι­κή ανη­συ­χία στους πο­λί­τες και πα­ράλ­λη­λα να μην προ­κλη­θούν κα­τα­στρο­φι­κές συ­νέ­πειες στην ιδιω­τι­κή και δη­μό­σια οι­κο­νο­μία της χώρας.

Ο «χαρ­της» εξά­πλω­σης του κο­ρο­ναϊ­ού

Κρού­σμα­τα του κο­ρο­ναϊ­ού επι­βε­βαιώ­θη­καν χθες Τρίτη σε τέσ­σε­ρις νέες χώρες: στην Αυ­στρία, στην Ελ­βε­τία, στην Κρο­α­τία και στην Αλ­γε­ρία. Ο COVID-19 πλήτ­τει πλέον, πέρα από την Κίνα, πε­ρί­που τριά­ντα έξι χώρες όπου έχει στοι­χί­σει τη ζωή σε πάνω από 40 αν­θρώ­πους. Τα κρού­σμα­τα ανέρ­χο­νται σε πε­ρί­που 2.700.

Ο ιός, που εμ­φα­νί­στη­κε τον Δε­κέμ­βριο στην κε­ντρι­κή Κίνα, μοιά­ζει να έχει πλέον ξε­πε­ρά­σει την κο­ρύ­φω­σή του στη χώρα αυτή: οι αρχές έκα­ναν λόγο σή­με­ρα για 52 νέους θα­νά­τους τις προη­γού­με­νες 24 ώρες ένα­ντι 71 την προη­γου­μέ­νη, τον χα­μη­λό­τε­ρο αριθ­μό των τε­λευ­ταί­ων τριών εβδο­μά­δων και πλέον.

Πο­λι­τι­κές εκ­δη­λώ­σεις και αθλη­τι­κές διορ­γα­νώ­σεις ακυ­ρώ­θη­καν, η οι­κο­νο­μι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα πα­ρέ­μει­νε σε νάρκη, οι χρη­μα­τι­στη­ρια­κοί δεί­κτες συ­νέ­χι­σαν να πέ­φτουν: σε πα­γκό­σμιο επί­πε­δο, η επι­δη­μία και οι συ­νέ­πειές της συ­νε­χί­ζουν να προ­κα­λούν έντο­νη ανη­συ­χία, που­θε­νά πε­ρισ­σό­τε­ρο από ότι στον Πα­γκό­σμιο Ορ­γα­νι­σμό Υγεί­ας (ΠΟΫ).

Ο κό­σμος «απλού­στα­τα δεν είναι έτοι­μος» να αντι­με­τω­πί­σει την επι­δη­μία του COVID-19, προει­δο­ποί­η­σε χθες Τρίτη ο Μπρους Έιλ­γουορντ, ο επι­κε­φα­λής της κοι­νής απο­στο­λής ΠΟΫ/Κίνας, κατά την επι­στρο­φή του από το Πε­κί­νο. Πρέ­πει να γίνει προ­ε­τοι­μα­σία για τη δια­χεί­ρι­ση της κρί­σης σε πολύ «με­γα­λύ­τε­ρη κλί­μα­κα» και «πρέ­πει να γίνει γρή­γο­ρα», πρό­σθε­σε.

Στη Νότια Κορέα, όπου η κα­τά­στα­ση είναι «πολύ σο­βα­ρή», σύμ­φω­να με τον πρό­ε­δρο Μουν Τζε-ιν, ο αριθ­μός των κρου­σμά­των κα­τέ­γρα­ψε νέο άλμα και ξε­περ­νά πλέον τα χίλια.

Ο αμε­ρι­κα­νι­κός στρα­τός, ο οποί­ος δια­τη­ρεί το τρέ­χον διά­στη­μα 28.500 στρα­τιώ­τες στη χώρα, ανα­κοί­νω­σε ότι ένας στρα­τιώ­της έχει μο­λυν­θεί σε βάση κοντά στην πόλη Ντέ­γκου (νο­τιο­α­να­το­λι­κά). Στη συ­γκε­κρι­μέ­νη πόλη έχουν κα­τα­γρα­φεί μα­κράν τα πε­ρισ­σό­τε­ρα κρού­σμα­τα.

Η Νότια Κορέα – η οποία κα­τα­με­τρού­σε 11 νε­κρούς σύμ­φω­να με τον επί­ση­μο απο­λο­γι­σμό που δό­θη­κε στη δη­μο­σιό­τη­τα σή­με­ρα, 12 κατά δη­μο­σιο­γρα­φι­κές πλη­ρο­φο­ρί­ες – έχει πλέον με­τα­τρα­πεί στη με­γα­λύ­τε­ρη εστία του ΠΟΫ πέραν της Κίνας. Τα κρού­σμα­τα αυ­ξή­θη­καν σε 1.146 (+169) το πρωί και αρ­γό­τε­ρα κατά ακόμη 115 στα 1.261.

Στην πλειο­νό­τη­τά τους τα κρού­σμα­τα συν­δέ­ο­νται με μια χρι­στια­νι­κή αί­ρε­ση, μια πιστή της οποί­ας μό­λυ­νε εκα­το­ντά­δες άλ­λους ομό­θρη­σκούς της.

Στην Ευ­ρώ­πη, η Ιτα­λία είναι η χώρα η οποία πλήτ­τε­ται πε­ρισ­σό­τε­ρο, με πάνω από 300 επι­βε­βαιω­μέ­να κρού­σμα­τα, στην πλειο­νό­τη­τά τους στο βό­ρειο τμήμα της χώρας. Δέκα άν­θρω­ποι έχουν υπο­κύ­ψει, όλοι τους ηλι­κιω­μέ­νοι με σο­βα­ρά υπο­κεί­με­να νο­σή­μα­τα. Αρ­κε­τά ιτα­λι­κά ΜΜΕ έκα­ναν λόγο και για εν­δέ­κα­το νεκρό.

Οι γει­το­νι­κές χώρες δε­σμεύ­θη­καν να κρα­τή­σουν ανοι­κτά τα σύ­νο­ρα κατά τη διάρ­κεια συ­νά­ντη­σης σε επί­πε­δο υπουρ­γών χθες στη Ρώμη.

Όμως η Γαλ­λία «συ­νέ­στη­σε» στους υπη­κό­ους της να απο­φεύ­γουν τις πε­ριο­χές της Ιτα­λί­ας που πλήτ­το­νται πε­ρισ­σό­τε­ρο.

Δυο ξε­νο­δο­χεία τέ­θη­καν σε κα­ρα­ντί­να στην Ευ­ρώ­πη, ένα στο Ίν­σμπρουκ (Αυ­στρία) και ένα στο ισπα­νι­κό νησί της Τε­νε­ρί­φης (Κα­νά­ρια).

Στη Γαλ­λία τα επι­βε­βαιω­μέ­να κρού­σμα­τα είναι πια 14, στη Γερ­μα­νία 16, Ελ­βε­τία, Ισπα­νία, Κρο­α­τία έχουν επι­βε­βαιώ­σει από ένα κρού­σμα έκα­στη και Αυ­στρία δύο, οι Έλ­λη­νες λοι­μω­ξιο­λό­γοι εκτι­μούν ότι είναι θέμα χρό­νου η εμ­φά­νι­ση κρού­σμα­τος και στην Ελ­λά­δα.

Ο κο­ρο­ναϊ­ός φαί­νε­ται πια αστα­μά­τη­τος και οι τα­ξι­διω­τι­κοί πε­ριο­ρι­σμοί ολο­έ­να πιο ανα­πο­τε­λε­σμα­τι­κοί

Ο Πα­γκό­σμιος Ορ­γα­νι­σμός Υγεί­ας (ΠΟΥ) απο­φεύ­γει ακόμη να χρη­σι­μο­ποι­ή­σει τον όρο «παν­δη­μία» και προ­τι­μά να ανα­φέ­ρε­ται σε «επι­δη­μί­ες σε δια­φο­ρε­τι­κά μέρη του κό­σμου». Όμως πολ­λοί επι­στή­μο­νες θε­ω­ρούν ότι, άσχε­τα με την ονο­μα­σία, το πα­ρά­θυ­ρο ευ­και­ρί­ας για τον έλεγ­χο του ιού έχει πια σχε­δόν σί­γου­ρα κλεί­σει.

«Μοιά­ζει σαν ο ιός να έχει πραγ­μα­τι­κά ξε­φύ­γει από την Κίνα και να με­τα­δί­δε­ται ευ­ρύ­τα­τα. Νιώθω πλέον πολύ πιο απαι­σιό­δο­ξος ότι είναι δυ­να­τό να τεθεί υπό έλεγ­χο», δή­λω­σε ο επι­δη­μιο­λό­γος Κρί­στο­φερ Ντάι του Πα­νε­πι­στη­μί­ου της Οξ­φόρ­δης.

«Η ανα­τα­ρα­χή στην κα­θη­με­ρι­νή ζωή μπο­ρεί να είναι σο­βα­ρή. Ζη­τού­με από το αμε­ρι­κα­νι­κό κοινό να συ­νερ­γα­στεί μαζί μας για να προ­ε­τοι­μα­στού­με για μια κα­τά­στα­ση που μπο­ρεί να είναι άσχη­μη», δή­λω­σε η Νάνσι Με­σο­νιέ, αρ­μό­δια για τον κο­ρο­ναϊό στα Κέ­ντρα Ελέγ­χου και Πρό­λη­ψης Νο­ση­μά­των των ΗΠΑ.

Αρ­κε­τοί επι­στή­μο­νες πι­στεύ­ουν ότι δεν έχει πια τόσο νόημα να εστιά­ζο­νται οι προ­σπά­θειες στην ανά­σχε­ση του ιού στα σύ­νο­ρα, όσο στη σωστή προ­ε­τοι­μα­σία των υπη­ρε­σιών υγεί­ας των χωρών για τη σωστή αντα­πό­κρι­ση στα κρού­σμα­τα. Εφό­σον ο ιός απο­κτά στα­δια­κά πα­γκό­σμια διά­στα­ση, οι τα­ξι­διω­τι­κοί πε­ριο­ρι­σμοί μπο­ρεί να γί­νουν ολο­έ­να λι­γό­τε­ρο απο­τε­λε­σμα­τι­κοί, από ό,τι τα κα­το­πι­νά μέτρα για τη μεί­ω­ση της επί­πτω­σής του (προ­ε­τοι­μα­σία νο­σο­κο­μεί­ων, κλεί­σι­μο σχο­λεί­ων, κα­ρα­ντί­νες κ.α.).

Η έμ­φα­ση ανα­μέ­νε­ται να δοθεί πε­ρισ­σό­τε­ρο στην -χω­ρίς πα­νι­κό- κατά τό­πους αντι­με­τώ­πι­ση της νόσου, έως ότου υπάρ­ξει δια­θέ­σι­μο ένα εμ­βό­λιο σε με­γά­λες πο­σό­τη­τες -κάτι που πά­ντως θα πάρει αρ­κε­τό χρόνο. Πρα­κτι­κά, η κα­τά­στα­ση μπο­ρεί μελ­λο­ντι­κά να θυ­μί­ζει μια πολύ άσχη­μη πε­ρί­ο­δο γρί­πης ή κάτι ορια­κά χει­ρό­τε­ρο.

Οι ει­δι­κοί σε θέ­μα­τα δη­μό­σιας υγεί­ας δια­φω­νούν όμως πόσο γρή­γο­ρα πρέ­πει να χα­λα­ρώ­σουν οι τα­ξι­διω­τι­κοί πε­ριο­ρι­σμοί που έχουν εφαρ­μο­στεί κατά την πρώτη φάση της επι­δη­μίας. Με­ρι­κές χώρες π.χ. έχουν απα­γο­ρεύ­σει όλες τις πτή­σεις από και προς την Κίνα.

Οι τα­ξι­διω­τι­κοί πε­ριο­ρι­σμοί έχουν «δου­λέ­ψει» σε ένα βαθμό, λένε οι επι­στή­μο­νες. «Αν δεν εί­χα­με εφαρ­μό­σει τα­ξι­διω­τι­κούς πε­ριο­ρι­σμούς, θα εί­χα­με πολλά, πολλά, πολλά πε­ρισ­σό­τε­ρα πε­ρι­στα­τι­κά από ό,τι έχου­με τώρα», δή­λω­σε ο δρ Anthony Fauci, επι­κε­φα­λής του Εθνι­κού Ιν­στι­τού­του Αλ­λερ­γί­ας και Λοι­μω­δών Νόσων των ΗΠΑ.

Διαβάστε περισσότερα

Κορωνοϊός: “Πιστεύω ότι έχω νοσήσει! Τι πρέπει να κάνω;” – Τα πρώτα βήματα πριν τη διάγνωση

Τα πρώτα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει κάποιος εάν έχει την υποψία ότι έχει προσβληθεί από τη νόσο COVID-19, είναι τεράστιας σημασίας τόσο για τον ίδιο, όσο και για τους συνανθρώπους του. Οι επιστήμονες εξηγούν τι θα πρέπει να κάνετε εάν έχετε βάσιμους λόγους να πιστεύετε ότι έχει προσβληθεί.

Ο νέος κορονοϊός βρίσκεται μια ανάσα από τη χώρα μας, προκαλώντας μια μεγάλη εστία μόλυνσης στη γειτονική μας Ιταλία. Οι επιστήμονες θεωρούν πολύ πιθανό πλέον να έχουμε εισαγωγή κρούσματος και στην Ελλάδα. Γεγονός που αυξάνει τον βαθμό της ετοιμότητας μας ως χώρα, αλλά και το ατομικό μας καθήκον μας να ενημερωθούμε σωστά και χωρίς πανικό, για το τι θα πρέπει να κάνουμε.

Θέσαμε σημαντικά ερωτήματα στον Αναπληρωτή Καθηγητή Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ, κ. Δημήτριο Παρασκευή. Πρόκειται για τον Έλληνα επιστήμονα, που τέθηκε επικεφαλής της ελληνικής μελέτης για την γενετική ανάλυση του νέου κορωνοϊού.

Ο καθηγητής κ. Παρασκευής, συστήνει να μην υπάρχει πανικός και τονίζει ότι “η υπεύθυνη στάση είναι υπόθεση όλων μας και όχι μόνο των ειδικών ή των επαγγελματιών υγείας. Όλοι έχουμε τον βαθμό της ευθύνης που μας αναλογεί, να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους συνανθρώπους μας, ώστε να αντιμετωπίσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον κίνδυνο”, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά μιλώντας στο Iatropedia.gr.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΚΟΜΙΔΗ ΣΕ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

Κύριε Καθηγητά,

- Έχω συμπτώματα, πυρετό και βήχα. Επέστρεψα πρόσφατα από χώρα που έχει μεγάλο αριθμό κρουσμάτων, ή ήρθα σε επαφή με άνθρωπο που ταξίδεψε πρόσφατα σε χώρα με μεγάλο αριθμό κρουσμάτων. Τι κάνω;

Όσο ακόμα δεν έχουμε επιβεβαιωμένα κρούσματα στην Ελλάδα, δεν αρκεί να έχουμε μόνο συμπτώματα, αλλά και κάποια πιθανότητα έκθεσης, όπως αναφέρατε και εσείς. Δηλαδή, να έχουμε επαφή με έναν ταξιδιώτη, ή να έχουμε ταξιδέψει σε μία περιοχή που έχει εκτεταμένη διασπορά, όπως η Ιταλία. Σ' αυτή την περίπτωση συστήνεται να επικοινωνήσουμε με έναν επαγγελματία υγείας και τη γραμμή του ΕΟΔΥ και προτιμάται να μείνουμε στο σπίτι μας ώστε να περιορίσουμε ή να μηδενίσουμε τον κίνδυνο έκθεσης για τους συνανθρώπους μας.

- Τι εννοούμε με το “μένουμε σπίτι μας”;

Να μην είμαστε σε στενή επαφή με τα άτομα της οικογένειάς μας ή με τους φίλους μας. Δηλαδή κρατάμε μία απόσταση πάνω από 1 με 2 μέτρα. Έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί ή και να μηδενιστεί ο κίνδυνος έκθεσης των ανθρώπων αυτών. Επίσης προσέχουμε πάρα πολύ όταν φτερνιζόμαστε, όταν βήχουμε. Χρησιμοποιούμε χαρτομάντηλο ή το χέρι μας (το εσωτερικό του αγκώνα) έτσι ώστε να μην εκσφενδονίζονται τα σταγονίδια και θέτουμε άλλους ανθρώπους σε κίνδυνο. Είναι το πρώτο βήμα και μπορεί να ακούγεται απλοϊκό, αλλά είναι πάρα πολύ σημαντικό. Έχει πολύ μεγάλη σημασία να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο να εκθέσουμε τους συνανθρώπους μας στον ιό.

- Το δεύτερο βήμα ποιο είναι; Πάμε σε ιδιώτη γιατρό ή σε νοσοκομείο, ώστε και εμείς να πάρουμε έγκαιρα την ιατρική βοήθεια που χρειαζόμαστε, αλλά να μην εκθέσουμε και άλλους ανθρώπους σε πιθανό κίνδυνο;

Δεν υπάρχει κάποια διάκριση. Επικοινωνούμε με έναν επαγγελματία υγείας, τον οποίο γνωρίζουμε και μας παρακολουθεί.. Προς το παρόν είναι προτιμητέο να επισκεφθούμε ένα Νοσοκομείο Αναφοράς αλλά και ένας ιδιώτης γιατρός μπορεί να μας συμβουλεύσει. Οι γιατροί είναι ενήμεροι έχουν πολύ μεγάλη εμπειρία και ξέρουν πολύ καλά ποιες ενέργειες θα πρέπει να ακολουθήσουν και πως να διαχειριστούν ένα ύποπτο κρούσμα.

- Δηλαδή, δεν απαιτείται η διάγνωση να γίνει σε νοσοκομείο;

Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να επικοινωνήσουμε με επαγγελματία υγείας και τις κατάλληλες υπηρεσίες. Ο επαγγελματίας υγείας θα εκτιμήσει αν ένα περιστατικό αποτελεί  “ύποπτο κρούσμα” και θα καθοδηγήσει το εάν θα μείνει  σπίτι, κάτω από ποιες προϋποθέσεις, εάν θα το παρακολουθεί στενά κλπ. Μπορεί δηλαδή πριν πάει κανείς στο νοσοκομείο, να επικοινωνήσει πρώτα με έναν επαγγελματία υγείας. Αυτός θα αποφασίσει και θα συστήσει -ανάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού και το είδος της έκθεσης- τη διακομιδή του σε νοσοκομείο, αλλά και το πώς θα γίνει αυτή η διακομιδή.

- Αν κάποιος έχει την υποψία ότι νοσεί ποιο νοσοκομείο να επιλέξει: Ιδιωτικό  ή δημόσιο; Νοσοκομείο αναφοράς, ή οποιοδήποτε εφημερεύον;

Κατ’αρχήν είναι προτιμητέο να επισκεφθεί κάποια από τα Νοσοκομεία Αναφοράς ανά την επικράτεια. Εναλλακτικά μπορεί να συμβουλευθεί ή να επισκεφθεί οποιαδήποτε Μονάδα Παροχής Υγείας. Αυτό που θέλω να επισημάνω είναι να μην υπάρχει πανικός, ή η έντονη ανησυχία που ακούμε ότι υπάρχει στον κόσμο. Είναι κάτι το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί. Όλοι μας συμμετάσχουμε προκειμένου να προφυλάξουμε τους συνανθρώπους μας, αν νιώθουμε ότι έχουμε κάποια συμπτώματα. Επίσης, είναι προσωπική μας υπόθεση να προφυλάξουμε τον εαυτό μας από πιθανή έκθεση. Αν τηρούμε τα μέτρα προστασίας και το τι θα πρέπει να κάνουμε αν νιώσουμε ότι έχουμε συμπτώματα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, τόσο για εμάς όσο και για τους συνανθρώπους μας.

ΜΑΣΚΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

Κύριε Καθηγητά,

- Έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά -και εδώ και στο εξωτερικό- σχετικά με τη χρήση των μασκών. Τελευταία παρατηρείται και στην Ελλάδα το φαινόμενο της εξαφάνισής τους από τα φαρμακεία. Έχει νόημα να έχει κάποιος "απόθεμα μασκών" στο σπίτι του, ή δεν προστατεύουν, όπως έχει λεχθεί;

Έχετε δίκιο. Οι μάσκες χρειάζονται μόνο σε συγκεκριμένες περιστάσεις. Αν δηλαδή υπάρχει ύποπτο κρούσμα συστήνεται η χορήγηση απλής χειρουργικής μάσκας ή για τους επαγγελματίες υγείας. Ως μέτρο πρόληψης για να μην κολλήσει κάποιος και εκτεθεί στον ιό, δεν είναι πολύ αποτελεσματικό μέτρο. Η προστασία που παρέχει δηλαδή, δεν είναι απόλυτη. Δεν σημαίνει ότι κάποιος που φοράει τη μάσκα δεν θα κολλήσει τον ιό. Παρ' όλα αυτά, όπως το θέσατε κι εσείς, για λόγους ψυχολογικούς κάποιοι συνάνθρωποι μας θεωρούν ότι μ' αυτόν τον τρόπο μπορούν να προφυλαχθούν και παρ' ότι δεν συστήνεται, τη χρησιμοποιούν. Όλα αυτά είναι ανθρώπινα, είναι κατανοητά, και σε μια πιθανή κρίση και απειλή υπάρχουν και τέτοια φαινόμενα. Να δώσουμε, όμως, τη συμβουλή ότι είναι χρήσιμο να μην χρησιμοποιούμε τις μάσκες σε περιστάσεις που δεν συστήνονται, έτσι ώστε να υπάρχει επάρκεια για τις περιπτώσεις που πραγματικά βοηθούν.

ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ ΚΑΙ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

- Πόσο σας ανησυχούν οι τελευταίες εξελίξεις στην Ευρώπη και τη Μεσόγειο;

Δεν θα χρησιμοποιήσω τη λέξη ανησυχία. Είναι δεδομένο ότι είμαστε πιο κοντά και είναι πιο πιθανό να έχουμε εισαγωγή κρούσματος και στην Ελλάδα. Το γεγονός ότι στην Ιταλία έχουμε εκτεταμένη διασπορά, το γεγονός ότι και σε άλλες χώρες πλην της Ιταλίας έχουμε μεταδόσεις, αυτό αυξάνει την πιθανότητα να συμβεί εισαγωγή κρούσματος στην Ελλάδα. Αυτό είναι το δεδομένο. Αλλά αυτό που έχει πολύ μεγάλη σημασία είναι ότι ακόμη κι αν συμβεί εισαγωγή κρούσματος, να είμαστε εις θέση να το διαγνώσουμε έγκαιρα και να περιορίσουμε τη διασπορά. Θα έχουμε καταφέρει τότε να έχουμε ελάχιστο αριθμό κρουσμάτων, ελάχιστα σοβαρά περιστατικά και μηδενικό αριθμό θανάτων.

- Ισχύει ότι τα μέτρα στις πύλες εισόδου των χωρών με τη θερμομέτρηση των ταξιδιωτών είναι αναποτελεσματικά; Γιατί συμβαίνει αυτό;

Αυτό, όπως το εξήγησε και ο κ. Τσιόδρας, και σε παλιότερες επιδημίες όπως στην επιδημία της γρίπης, η θερμομέτρηση δεν είναι κάτι που είναι αποτελεσματικό. Δεν είναι κάτι που εξασφαλίζει με μεγάλη πιθανότητα τη διάγνωση των κρουσμάτων που έχουν μολυνθεί από τον συγκεκριμένο ιό. Δεν είναι κάτι καινούργιο, που ισχύει μόνο με τον κορωνοϊό.  Ισχύει και με τη γρίπη. Γιατί ένας μεγάλος αριθμός ατόμων μπορεί να μην έχει αναπτύξει ακόμα συμπτώματα πυρετού.

 - Λένε πάντως για το νέο κορωνοϊό και για τη νόσο COVID-19, ότι είναι ακόμη πιο δυσδιάκριτος ο χρόνος της επώασης, αλλά και ο χρόνος που εκδηλώνονται τα συμπτώματα. Υπάρχουν, μάλιστα και οι ασυμπτωματικές μεταδόσεις. Δεν υπάρχει εδώ κάτι καινούργιο;

Επίσης, πολύ καίρια ερωτήματα αυτά. Από τη στιγμή που πρόκειται για έναν νέο ιό, οι γνώσεις μας στην αρχή της επιδημίας είναι σχετικά περιορισμένες. Άρα οι γνώσεις μας αποκτούνται κατά τη μελέτη των περιστατικών: το πότε μεταδίδουν, το ποιος είναι ο χρόνος που αναπτύσσουν συμπτώματα κ.ο.κ. Άρα λοιπόν δεν είναι κάτι εξωπραγματικό, ή κάτι που δεν έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν. Και στην περίπτωση με την επιδημία SARS χρειάστηκε κάποιος χρόνος για να καταλήξουμε με αξιοπιστία, ποιο είναι το ελάχιστο, ποιο είναι το μέγιστο της περιόδου επώασης πότε ακριβώς εμφανίζονται συμπτώματα. Φαίνεται από μελέτες και από περιγραφή συμπτωμάτων και γενικά από τη μελέτη της επιδημίας στην Κίνα, ότι συμβαίνουν κάποιες μεταδόσεις σε ασυμπτωματική περίοδο. Μάλλον, όμως, η πιθανότητα να συμβούν μεταδόσεις κατά την ασυμπτωματική περίοδο είναι μικρή. Τα λέμε όλα αυτά με επιφύλαξη, γιατί η γνώση δεν είναι ακόμα πολύ καλά τεκμηριωμένη, με δεδομένο ότι είναι κάτι καινούργιο.

Διαβάστε περισσότερα

Εργαζόμενοι Amazon: «Είμαστε άνθρωποι, όχι ρομπότ!»

Γρηγόρης Ν. Θεοχάρης

Συνθήκες εργασιακής «γαλέρας» επικρατούν στην Amazon, με τα υπερκέρδη για τον ιδιοκτήτη της και τους μετόχους να προκύπτουν από την υπερεντατικοποίηση της δουλειάς σε όλη τη γραμμή διαλογής και μεταφοράς του εμπορικού επιχειρηματικού γίγαντα.

Ο Guardian δημοσίευσε μαρτυρίες εργαζομένων, από τις οποίες προκύπτει ότι ο κολοσσός του λιανικού εμπορίου «πρωταγωνιστεί» αρνητικά ακόμη και στα ποσοστά εργατικών ατυχημάτων στις αποθήκες του.

Η Ρίνα Κάμινγκς δούλευε τρεις 12ωρες βάρδιες κάθε εβδομάδα στην τεράστια αποθήκη της Amazon στην Νέα Υόρκη, στο Staten Island, από την αρχή της λειτουργίας της στα τέλη του 2018. Ως ταξινομήτρια στην αποβάθρα, η δουλειά της ήταν να επιθεωρεί και να σκανάρει 1.800 δέματα την ώρα, δηλαδή περίπου 30 δέματα το λεπτό, προς διανομή.

Εργαζόμενοι όπως Κάμινγκς οδήγησαν την Amazon να επιτύχει τα καλύτερά της Χριστούγεννα. Η ταχύτερη διανομή εκτόξευσε τα έσοδά της στα 87 δισεκατομμύρια δολάρια για το τέταρτο τρίμηνο του 2019, στέλνοντας ακόμη 12,8 δισεκατομμύρια δολάρια στις τσέπες του αφεντικού της, του Τζεφ Μπέζος, η περιουσία του οποίου ανέρχεται σε 128,9 δισεκατομμύρια δολάρια. Η Amazon έχει υπογράψει μια συμφωνία για να πάρει άλλα 40.000 τ.μ αποθηκευτικών χώρων στο νησί για να επιταχύνει ακόμη περισσότερο τις παραδόσεις.

Αλλά ενώ ο Μπέζος και οι μέτοχοι έχουν ένα χαμόγελο μέχρι τ’ αυτιά, τον περασμένο Νοέμβριο, η Κάμινγκς ήταν μία από τους 600 εργαζόμενους της αποθήκης που συνυπέγραψε μια αναφορά προς τη διοίκηση για να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας.

Οι εργαζόμενοι ζήτησαν μεταξύ άλλων να ενοποιηθούν τα δύο δεκαπεντάλεπτα διαλείμματα σε 30 λεπτά,, αφού, σε πολλές περιπτώσεις, χρειάζονται 15 λεπτά περπάτημα μόνο για να πάνε από τις θέσεις εργασίας τους στον προκαθορισμένο χώρο διαλείμματος. Επίσης, επέστησαν την προσοχή στις αναφορές σχετικά με τα υψηλά ποσοστά τραυματισμών στις εγκαταστάσεις της εταιρείας, τα οποία βρέθηκαν να είναι τριπλάσια του εθνικού μέσου όρου για τους εργαζόμενους σε αποθήκες, με βάση τα στοιχεία της αμερικανικής Υπηρεσίας Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία (OSHA).

Η ανησυχία των εργαζομένων μετατράπηκε σε οργή, όταν η διοίκηση της εταιρείας απάντησε στην αναφορά… τοποθετώντας οθόνες γύρω από την αποθήκη, που μετέδιδαν το μήνυμα ότι «η ασφάλεια των εργαζομένων αποτελεί την προτεραιότητα της εταιρείας»…

Ανασφάλεια... και «μεγάλος αδελφός»

«Δεν υπήρξε πραγματική αλλαγή» λέει η Κάμινγκς στον Guardian. «Υπάρχουν ακόμα τραυματισμοί. Είπαν ότι η έκθεση (σσ. για τα ατυχήματα) δεν είναι ακριβής, αλλά ήταν απλώς ένας τρόπος για να αποφύγουν την ευθύνη».

Οι τραυματισμοί είναι πολύ συχνοί. Η ίδια κινδύνευσε να χάσει το χέρι της όταν έφυγε ένας πείρος από τον ιμάντα μεταφοράς και έσκισε το γάντι της. Μεγάλα δέματα που πέφτουν στους ιμάντες μεταφοράς μπορεί να πέσουν και στα κεφάλια των εργατών, ενώ, όταν ανοίγουν, ιδιαίτερα συσκευασίες με υγρά, το χάλι που προκαλείται πρέπει να καθαριστεί από τους εργάτες… χωρίς όμως να πέσει ο ρυθμός διαλογής!

Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, η ψυχολογική πίεση εντείνεται και από την μεγάλη ευκολία της εταιρείας να απολύει συνεχώς προσωπικό. Αρκούν δύο ή τρία «παραπτώματα» - πολύ εύκολο να μαζευτούν σε τέτοιες συνθήκες - για απολυθείς από την Amazon.

Λόγω προβλημάτων όρασης, η Κάμινγκς δικαιούται από τον νόμο να εργαστεί σε θέσεις που να εγγυώνται την ασφάλειά της. Όταν η διεύθυνση αρχικά αμφισβήτησε και το πρόβλημά της, η αρμόδια υπηρεσία έστειλε στην εταιρεία αναλυτικό μήνυμα για την κατάσταση της υγείας της Κάμινγκς και των υποχρεώσεων της εταιρείας. Για παράδειγμα, οι διαγραμμίσεις και οι ενδείξεις στο χώρο δουλειάς, θα έπρεπε να βαφτούν με εντονότερα χρώματα για λόγους ασφαλείας. Όλα αγνοήθηκαν από την διεύθυνση.

Ο Ρέιμοντ Βελέζ εργάστηκε ως συσκευαστής στην αποθήκη της Amazon στο Staten Island. Ήταν υποχρεωμένος να συσκευάζει 700 τεμάχια ανά ώρα. Λέει ότι οι εργαζόμενοι απολύονταν πολύ συχνά όταν δεν μπορούσαν να πιάσουν αυτούς τους ρυθμούς. Ακόμη και όταν απευθύνονται στο ιατρείο της εταιρείας, τους δίνουν μια ασπιρίνη και τους στέλνουν πίσω στην γραμμή παραγωγής.

Ο Χουάν Εσπινόζα δούλεψε ως διαλογέας στην ίδια αποθήκη και έφυγε  λόγω των εξαντλητικών συνθηκών εργασίας. Ήταν υποχρεωμένος να διαχειριστεί 400 δέματα την ώρα, ένα ανά 7 δευτερόλεπτα. «Δεν μπορούσα να το χειριστώ. Είμαι άνθρωπος, όχι ρομπότ».

Ο Ιλιά Γκέλερ, επίσης εργάτης της εταιρείας, είπε ότι η παραγωγικότητα των εργατών παρακολουθείται και καταγράφεται από υπολογιστές. Ένας αλγόριθμος παρακολουθεί κάθε θέση εργασίας και οι εργάτες πρέπει να βρίσκονται σε αυξανόμενο ρυθμό συνεχώς, γιατί αν υπάρχει μη επιτρεπτός χρόνος μεταξύ δύο πακέτων, καταγράφεται και απολύονται.

Εκπρόσωπος της εταιρείας παραδέχθηκε, με πολύ κυνισμό, στην εφημερίδα ότι «όπως και οι περισσότερες εταιρείες, έχουμε προσδοκίες απόδοσης και μετράμε την πραγματική απόδοση ενάντια στις προσδοκίες αυτές».

Η εφημερίδα φιλοξενεί πλήθος καταγγελιών για χρόνιες παθήσεις από την εντατική δουλειά και για την απαξίωση της ασφάλειας και της υγιεινής στον χώρο εργασίας, από τη διοίκηση. Ένας συνεργάτης της Amazon που κατάρτισε νέους εργαζόμενους στην αποθήκη της Νέας Υόρκης είπε ότι τους μετέφεραν σε άλλη αποθήκη, επειδή εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για την ασφάλειά τους στη δουλειά.

Ενδιαφέρον έχει η αντιμετώπιση της εταιρείας στις καταγγελίες. Σε ό,τι αφορά στους τραυματισμούς, για παράδειγμα, εκπρόσωπός της δήλωσε ότι είναι «ανακριβές» πως δεν υπάρχει ασφάλεια στον χώρο δουλειάς, απλά, «ενώ πολλές εταιρείες δεν καταγράφουν περιστατικά ασφάλειας για να διατηρήσουν τα ποσοστά τους χαμηλά, η Amazon κάνει το αντίθετο - παίρνουμε μια επιθετική στάση για την καταγραφή των τραυματισμών ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλες ή μικρές».

Συνεπώς, σύμφωνα με την παραπάνω λογική, το βασικό δεν είναι να μην συμβαίνουν εργατικά ατυχήματα… αλλά να καταγράφονται.

Διαβάστε περισσότερα

Η τραγωδία της Ethiopian Airlines, οι 348 χαμένες ζωές και το «θαμμένο» έγκλημα

Γράφει ο Αντ. Μαυρόπουλος, ο οποίος στις 10 Μαρτίου 2019 επρόκειτο να ταξιδέψει με την πτήση 302 της Ethiopian Airlines. Το αεροπλάνο συνετρίβη και 157 άνθρωποι σκοτώθηκαν.

ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ

Λάβαμε από τον αναγνώστη του «Ημεροδρόμου», Αντώνη Μαυρόπουλο, το παρακάτω κείμενο και το δημοσιεύουμε. O Αντ. Μαυρόπουλος στις 10 Μαρτίου 2019 επρόκειτο να ταξιδέψει με την πτήση 302 της Ethiopian Airlines, από Αντίς Αμπέμπα προς Ναϊρόμπι. Το αεροσκάφος συνετρίβη στο έδαφος, κοντά στην πόλη Μπισόφτου και 157 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ακαριαία.

“Στις 10 Μαρτίου 2019, ώρα 08:44 η πτήση 302 της Ethiopian Airlines,  με την οποία επρόκειτο να ταξιδέψω από Αντίς Αμπέμπα προς Ναϊρόμπι, συνετρίβη στο έδαφος, κοντά στην πόλη Μπισόφτου,  με σχεδόν κάθετη κλίση, μόλις 6 λεπτά μετά την απογείωση της, πρωινή. 157 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους ακαριαία. 45 λεπτά πριν τη συντριβή, έφτανα στην πύλη επιβίβασης και την έβρισκα κλειστή και κλειδαμπαρωμένη με λουκέτο, 20 ολόκληρα λεπτά πριν την προβλεπόμενη ώρα αναχώρησης, βρίζοντας θεούς και δαίμονες για την ανοργανωσιά του αεροδρομίου και την αθέτηση της ρητής και κατηγορηματικής  υπόσχεσης της εταιρείας ότι θα με περίμεναν σε κάθε περίπτωση. Μερικές ώρες αργότερα, συνειδητοποίησα ότι οι θεοί ήταν με το μέρος μου. Από την επόμενη μέρα, άρχισα σταδιακά να συνειδητοποιώ ότι οι δαίμονες δεν σχετίζονταν με το αεροδρόμιο, αλλά με το αεροπλάνο και την εταιρεία που το κατασκεύασε…

Το Boeing 737 Max 8 που οδήγησε στο θάνατο συνολικά 348 ανθρώπους (157 στην Αιθιοπία και 189 στην πτήση 610 της Lion Air στις 29 Οκτωβρίου 2018) , αποδείχθηκε ένα εξαιρετικά προβληματικό αεροπλάνο.  Το συγκεκριμένο μοντέλο αεροσκάφους ελέγχθηκε για την καταλληλόλητα του και την αξιόπιστη πτητική συμπεριφορά του από … μηχανικούς της κατασκευάστριας εταιρείας , στους οποίους υπεργολάβησε την σχετική εργασία η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπλοΐας των ΗΠΑ. Στη συνέχεια, αποκαλύφθηκε ότι ενώ επρόκειτο ουσιαστικά για ένα νέο αεροσκάφος, με διαφορετική αεροδυναμική συμπεριφορά και νέους βαρύτερους κινητήρες τοποθετημένους πιο κοντά στην άτρακτο, αδειοδοτήθηκε σαν μετεξέλιξη ενός υφιστάμενου μοντέλου, για να μπορέσει η Boeing να το βγάλει στην αγορά  δύο χρόνια νωρίτερα και να ανταγωνιστεί σε πωλήσεις το αντίστοιχο μοντέλο της Airbus που σάρωνε στην αγορά.

Ακολούθησε η αποκάλυψη ότι η Boeing γνώριζε ότι υπήρχε θέμα αεροδυναμικής ευστάθειας και αντί να τροποποιήσει το αεροσκάφος (κάτι που θα κόστιζε δεκάδες ίσως και εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια) προτίμησε να τοποθετήσει ένα λογισμικό που θα εξισορροπεί την απώλεια ευστάθειας. Η εταιρεία δεν θεώρησε σκόπιμο να ενημερώσει τους πιλότους για την ύπαρξη αυτού του λογισμικού παρά μόνο μετά την πτώση και τους 189 νεκρούς στην πτήση 610 της Lion Air, όταν το συνδικάτο των πιλότων επέμενε να μάθει γιατί ο πιλότος της εν λόγω πτήσης δεν μπορούσε να επαναφέρει το αεροπλάνο με το πηδάλιο, χειροκίνητα, αν και ακολούθησε κατά γράμμα τις οδηγίες της εταιρείας. Αμέσως μετά, η εταιρεία τοποθέτησε ένα ειδικό κουμπί απενεργοποίησης του λογισμικού, το οποίο όμως δεν υπήρχε στην στάνταρ έκδοση του αεροπλάνου και αν το ήθελες κόστιζε μερικές χιλιάδες δολάρια παραπάνω. Και ακόμα πιο πρόσφατα, στις 10 Ιανουαρίου 2020, η εφημερίδα The Guardian[1]  αποκάλυψε τα εσωτερικά μηνύματα που αντάλλασσαν στελέχη της Boeing.  Μεταφράζω ορισμένα από αυτά, που αφορούν την περίοδο αδειοδότησης του αεροσκάφους:

Απρίλιος 2017: Αυτό το αεροπλάνο σχεδιάστηκε από κλόουν, που με τη σειρά τους επιβλεπόντουσαν από μαϊμούδες (“This airplane is designed by clowns, who in turn are supervised by monkeys.”)

Φεβρουάριος 2017: Είναι απίθανο τι μπορεί να καταφέρει ένας καφέ φάκελος…Δεν προκύπτει ότι έχει διαβαστεί η αναφορά. Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία δεν ήταν ούτε εξονυχιστική ούτε απαιτητική και δεν έγραψαν πολλά από τα θέματα που υπάρχουν. Και τα ψέματα, τα γαμημένα ψέματα (“Amazing what a brown envelope can achieve … It isn’t anywhere near as it would appear to be reading the report. The FAA were neither thorough nor demanding and failed to write up many issues. And the lies, the damn lies.”)

Σεπτέμβριος 2016: Αυτό είναι ανέκδοτο. Το αεροπλάνο είναι για γέλια. Διορθώνουμε ένα θέμα, τρία άλλα εμφανίζονται.(“This is a joke. This airplane is ridiculous”. «Fix one thing, break 3 others”).

Ένα χρόνο μετά, αν θέλουμε στοιχειωδώς να δικαιωθούν τα θύματα πρέπει να πάψουμε να μιλάμε για ατύχημα. Οι 348 άνθρωποι χάθηκαν λόγω μιας καλά σχεδιασμένης, απόλυτα προμελετημένης και συνηθισμένης επιχειρηματικής πρακτικής που αυτού του μεγέθους οι πολυεθνικές ακολουθούν ως business as usual :  ο ανταγωνισμός και τα κέρδη πάνω από όλους και όλα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η Volkswagen, άλλη μια τεράστια πολυεθνική, πρωταγωνίστησε σε ένα αντίστοιχο σκάνδαλο: προτίμησε να βάλει ένα λογισμικό που να «κλέβει» τις μετρήσεις των εκπομπών των αερίων ρύπων παρά να κατασκευάσει κινητήρες που να εκπληρώνουν τις ελάχιστες απαιτήσεις της νομοθεσίας για εκπομπές. Τα αεροπλάνα της Boeing  δεν έπεσαν από ατύχημα ή σύμπτωση – το αόρατο χέρι της αγοράς και του αχαλίνωτου ανταγωνισμού τα έριξε. Το ίδιο χέρι το οποίο μοιράζει ψίχουλα φιλανθρωπίας, εκδίδει πιστοποιητικά αειφορίας και βράβευσης επιχειρηματικών πρακτικών  και μας γανώνει το κεφάλι με τις πρακτικές εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας. Το ίδιο χέρι που επέβαλλε περικοπές στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπλοΐας των ΗΠΑ και μείωση προσωπικού για να αξιοποιηθεί η τεχνογνωσία του ιδιωτικού τομέα.

Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι το ίδιο αόρατο χέρι τιμώρησε την εταιρεία. Το 2019 για πρώτη φορά οι παραγγελίες της εταιρείας ήταν λιγότερες από τις παραδόσεις νέων αεροσκαφών, για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια, η εταιρεία έχει υποστεί σημαντικές απώλειες και η ανταγωνίστρια Airbus έχει ενισχυθεί σημαντικά[2].  Και λοιπόν; Τι αλλάζει αυτό για τους συγγενείς και τους φίλους των 348 νεκρών; Άλλωστε και η Airbus έχει σοβαρό παρελθόν σε σκάνδαλα, μίζες και παρεμφερείς πρακτικές[3], στα πλαίσια της συνήθους επιχειρηματικής πρακτικής[4]. Και είναι αυτές ακριβώς οι συνήθεις πρακτικές που με μαθηματική ακρίβεια προετοιμάζουν τα επόμενα θανατηφόρα ατυχήματα, όσο οι τεράστιες πολυεθνικές παραμένουν εκτός κάθε δημοσίου ελέγχου στο όνομα του σκληρού διεθνούς ανταγωνισμού.

Αντί επιλόγου: τα Boeing 737 Max θα ξαναπετάξουν (ίσως μεταβαπτισμένα σε άλλο μοντέλο), είναι θέμα χρόνου όπως όλα τα δημοσιεύματα του διεθνούς τύπου διαβεβαιώνουν. Τον Ιανουάριο του 2020, το πρακτορείο Bloomberg[5] μας ενημέρωσε ότι ο διευθύνων σύμβουλος της Boeing, αυτός που κατά τη θητεία του αδειοδοτήθηκε το Boeing 737 Max και έπεσαν τα δύο αεροπλάνα με τους εκατοντάδες νεκρούς, απολύθηκε τσεπώνοντας πάνω από 80 εκατομμύρια δολάρια σε μπόνους, ποσό κατά 60% μεγαλύτερο από το ποσό των 50 εκατομμυρίων δολαρίων που η εταιρεία έχει προϋπολογίσει για αποζημιώσεις στα 348 θύματα των δύο πτήσεων. Διαβάζοντας την είδηση θυμήθηκα αυτό που έγραφε ο Μαρξ στα κείμενα του για την Ινδία, για την πρόοδο που μοιάζει «μ’ αυτό το αποτρόπαιο ειδωλολατρικό ξόανο που δεν πίνει νέκταρ παρά μόνο μέσα από τα κρανία των σφαγιασμένων»”.

[1] https://www.theguardian.com/business/2020/jan/10/737-max-scandal-the-internal-boeing-messages-and-emails

[2] https://www.bbc.com/news/business-51115650

[3] https://www.newsfirst.lk/2020/02/20/the-airbus-scandal-how-the-bribe-moved-around-sri-lankan-circles/

[4] https://www.corp-research.org/airbus

[5] https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-01-10/boeing-says-ex-ceo-muilenburg-didn-t-receive-any-severance-pay

Διαβάστε περισσότερα

Κοροναϊός: Ορατά τα πρώτα «κρούσματα» στον ευρωπαϊκό τουρισμό

Της Αγγελικής Κοτσοβού
akots@naftemporiki.gr

powered by Rubicon Project

Άδεια μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι, ερημωμένες πλατείες, ξενοδοχεία-φαντάσματα, εστιατόρια και καφέ χωρίς πελάτες. Ο COVID-19 εξαπλώνεται εκτός των κινεζικών συνόρων και πλήττει την παγκόσμια τουριστική βιομηχανία.
Στην Ευρώπη, η Ιταλία – ένας από τους δημοφιλέστερους ευρωπαϊκούς προορισμούς για τους Κινέζους τουρίστες - βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα, με τα κρούσματα κοροναϊού να αυξάνονται με ανησυχητικούς ρυθμούς. Ταξιδιωτικοί και τουριστικοί πράκτορες προετοιμάζονται για ακόμη πιο δύσκολους καιρούς, καθώς λόγω της επιδημίας έχει μειωθεί κατακόρυφα η ζήτηση από Κίνα, ενώ αυξάνονται και οι ακυρώσεις από άλλους ξένους ταξιδιώτες, που φοβούνται να ταξιδέψουν λόγω του ιού.

Ο COVID-19 έχει ήδη διαβεί το κατώφλι της Ευρώπης, απειλώντας την ευρωπαϊκή τουριστική βιομηχανία. Ιταλία και Γαλλία «νοσούν» ήδη. Ορατά και τα πρώτα συμπτώματα στον ελληνικό τουρισμό.
Η παγκόσμια τουριστική βιομηχανία αποτελεί έναν πανίσχυρο κλάδο, που καλύπτει το 10,4% του παγκόσμιου ΑΕΠ και το 10% της παγκόσμιας απασχόλησης. Η Κίνα αποτελεί τη σημαντικότερη κινητήριο δύναμη για τον παγκόσμιο τουρισμό, κατέχοντας τα σκήπτρα σε αριθμό τουριστών και τουριστικών δαπανών.
Μόνο που ο κοροναϊός έβαλε προσωρινό φρένο στη δραστηριότητα των Κινέζων τουριστών. Στο πλαίσιο των μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού, η κυβέρνηση του Πεκίνου είχε ζητήσει στα τέλη Ιανουαρίου από τα κινεζικά τουριστικά πρακτορεία και tour operators να αναστείλουν προσωρινά τις πωλήσεις ταξιδιωτικών πακέτων. Η απόφαση προκάλεσε απότομη πτώση της δραστηριότητας και για τους Ευρωπαίους operators που βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό στην ταχύτατα αναπτυσσόμενη κινεζική αγορά. Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα ευάλωτες, καθώς η Ευρώπη αποτελεί δημοφιλή προορισμό για τους Κινέζους τουρίστες, οι οποίοι παράλληλα φημίζονται και για τις αυξημένες δαπάνες για αγορές πολυτελών ειδών στη διάρκεια των διακοπών τους. Στη Βρετανία, για παράδειγμα, ο Κινέζος τουρίστας δαπανά κατά μέσο όρο τρεις φορές περισσότερα από ό,τι ο μέσος τουρίστας, σύμφωνα με στοιχεία του κρατικού οργανισμού VisitBritain.
Toν Μάρτιο και Απρίλιο του 2019, σχεδόν το ένα-τέταρτο των Κινέζων που ταξίδεψαν αεροπορικώς είχαν ως προορισμό την Ευρώπη, καθιστώντας τη Γηραιά Ήπειρο τον πιο δημοφιλή προορισμό εκτός Ασίας-Ειρηνικού, όπως δείχνουν τα στοιχεία της εταιρείας καταγραφής διεθνών πτήσεων ForwardKeys. Τα τελευταία όμως στοιχεία δείχνουν ότι οι αεροπορικές κρατήσεις προς την Ευρώπη έχουν μειωθεί κατά 37% τον Μάρτιο και Απρίλιο φέτος. «Η μεγαλύτερη αγορά εξερχόμενων τουριστών με την υψηλότερη, μέση κατά κεφαλήν δαπάνη, η Κίνα, αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες», επισημαίνει ο Ολιβιέ Πόντι, αντιπρόεδρος της ForwardKeys σε πρόσφατη έκθεση. «Οι ακυρώσεις αυξάνονται μέρα με την ημέρα και η τάση εξαπλώνεται σε περισσότερες χώρες».
Η Κίνα αποτελεί την πιο σημαντική πηγή διεθνών τουριστών ανά τον κόσμο, τόσο βάσει αριθμού τουριστών όσο και βάσει εσόδων. Οι Κινέζοι πραγματοποίησαν το 2018  περίπου 150 εκατ. ταξίδια στο εξωτερικό κα ξόδεψαν περισσότερα από 277 δισ. δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού(UNWTO). Το ποσό είναι σχεδόν διπλάσιο σε σύγκριση με τις αντίστοιχες δαπάνες των Αμερικανών τουριστών. Η δύναμη του Κινέζου τουρίστα έχει αυξηθεί εντυπωσιακά τα τελευταία χρόνια. Την πρώτη χρονιά της χιλιετίας, τα ταξίδια από τους Κινέζους τουρίστες ήταν μόλις 10,5 εκατομμύρια, ενώ το 2019 ο συγκεκριμένος αριθμός έφθασε τα 149,7 εκατομμύρια, σημειώνοντας αύξηση 1.326%. Μέσα σε διάστημα μικρότερο της 20ετίας, η Κίνα αναδείχθηκε στην πιο ισχυρή αγορά «εξαγωγής» τουριστών, υποσκελίζοντας τις ΗΠΑ. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, οι δαπάνες των Κινέζων τουριστών ανήλθαν στα 277,3 δισ. δολάρια το 2018, από μόλις 10 δισ. δολάρια το 2000. Αντιστοίχως, οι Αμερικανοί τουρίστες δαπάνησαν 144,2 δισ. δολάρια, πάντα με βάση τα στοιχεία του UNWTO.

Διεθνή τουριστικά έσοδα ανά χώρα

Συνολικές δαπάνες από τουρίστες(2018, σε δισ. δολάρια)

1. Κίνα 277.3 δισ. δολάρια
2. ΗΠΑ  144.2
3. Γερμανία 94.2
4. Βρετανία 75.8
5. Aυστραλία 36.8
6. Καναδάς 33.3
7. Νότια Κορέα 32
8. Iταλία 30.1

Πηγή: UNWTO

«Νοσεί» ο ευρωπαϊκός τουρισμός
Στην Ιταλία, η απώλεια των Κινέζων τουριστών, αλλά και οι ματαιώσεις λόγω της έξαρσης του κοροναϊού τα τελευταία 24ωρα, οδηγούν σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης την τουριστική βιομηχανία. Η εξάπλωση του COVID-19 πείθει και υποψήφιους ταξιδιώτες εκτός Κίνας να επανεξετάσουν τα σχέδιά τους για διακοπές.
Οι διεθνείς αεροπορικές κρατήσεις για τον Μάρτιο και Απρίλιο από άλλες περιοχές της Ασίας-Ειρηνικού είναι ήδη κάτω 11% σε σύγκριση με τα αντίστοιχα επίπεδα του 2019, όπως δείχνουν τα στοιχεία της ForwardKeys.
Η Ένωση Ξενοδόχων της Ιταλίας προειδοποιεί ότι οι ακυρώσεις θα μπορούσα να αποσταθεροποιήσουν την ήδη αδύναμη οικονομία της χώρας. Ο πρόεδρος των ξενοδόχων της Βενετίας προειδοποίησε ότι μια παρατεταμένη κρίση θα μπορούσε να κοστίσει έως και 4,5 δισ. ευρώ. Το Καρναβάλι της πόλης των δόγηδων αποτελεί ήδη ένα από τα μεγάλα «θύματα», καθώς ματαιώθηκε λόγω του κοροναϊού.
Στη Γαλλία, οι Κινέζοι τουρίστες συνεισέφεραν περίπου το 7% των συνολικών τουριστικών εσόδων, ύψους 3,6 δισ. ευρώ του 2018, «πλημμυρίζοντας» όχι μόνο τα μουσεία και αξιοθέατα του Παρισιού αλλά και τα πολυκαταστήματα της γαλλικής πρωτεύουσας. η Γαλλία προσελκύει περίπου 2,7 εκατ. Κινέζους τουρίστες κάθε χρόνο. «Φέτος δεν θα είναι το ίδιο», ανέφερε σε δηλώσεις του ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μπρούνο Λεμέρ, καθώς παρατηρείται πτώση της τουριστικής κίνησης κατά 30% με 40%.  «Έχουμε λιγότερους τουρίστες στη Γαλλία, 30% με 40% λιγότερους του αναμενομένου», ανέφερε ο κ. Λεμέρ. Η Γαλλία αποτελεί μια από τις χώρες με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα παγκοσμίως. Σύμφωνα με το γαλλικό υπουργείο Ευρωπαϊκών και Εξωτερικών Υποθέσεων, 89,4 εκατ. τουρίστες επισκέφθηκαν το 2018 τη Γαλλία και ο τουρισμός αντιπροσωπεύει σχεδόν το 8% του ΑΕΠ της χώρας.

Η εικόνα στην Ελλάδα
Ο τουρισμός αποτελεί κεντρικό πυλώνα ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και κερδίζει ολοένα και μεγαλύτερη σημασία για την εθνική οικονομία. Αντιπροσωπεύει ήδη το 30,9% του ελληνικού ΑΕΠ και το 25,9% του συνόλου των απασχολούμενων το 2018, με τα ανάλογα στοιχεία του 2012 να βρίσκονται αντίστοιχα, μόνον στο 16,4% του ΑΕΠ και στο 18,3% της απασχόλησης.
Ο αριθμός των επισκεπτών από την Κίνα είναι αρκετά μικρός- αλλά ταχύτατα αυξανόμενος. Το 2018 κατέγραψε αύξηση 27% στους 134.570. Το 2017 είχε κάνει άλμα 32% σε σχέση με το 2016.
Περίπου 200.000 τουρίστες επισκέφθηκαν το 2019 την Ελλάδα και για φέτος ο συγκεκριμένος αριθμός αναμενόταν να φθάσει τις 250.000. Εκ των Κινέζων τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα μας, περίπου το 90% επιλέγουν ως προορισμό τη Σαντορίνη. Το νησί αποτελεί αγαπημένο κινεζικό προορισμό, όμως μετά την επιδημία, τα ποσοστά έχουν μειωθεί σημαντικά. Ήδη παρατηρείται ένα «ντόμινο ακυρώσεων», όχι μόνο από Κίνα αλλά και από τουρίστες από άλλα μέρη του κόσμου.
Από τους 3.000 Κινέζους τουρίστες που αναμένει η Σαντορίνη αυτή την εποχή του χρόνου,  ούτε 1.000 δεν έχουν φθάσει στο νησί. Οι τοπικοί πράκτορες εκτιμούν ότι θα χάσουν περίπου το 10% των φετινών τουριστικών εσόδων, ενώ σημαντικός αναμένεται και ο αντίκτυπος στην τοπική οικονομία, εμπόριο, μεταφορές και υπηρεσίες.
«Οι ακυρώσεις έφθασαν το 60% με 70% τον Φεβρουάριο και Μάρτιο. Φοβούμαστε ότι θα φθάσουν στο 100% τον Απρίλιο, καθώς τα προξενεία σταμάτησαν να εκδίδουν βίζες», δηλώνει στο euronews ο Αντώνης πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Σαντορίνης.
Ο  επίσημος στόχος ήταν ο αριθμός των Κινέζων τουριστών να φτάσει τους 500.000 το 2021. Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι η επιδημία θα επιφέρει πλήγμα και στον ελληνικό τουρισμό. Ο υπουργός Τουρισμού, Χάρης Θεοχάρης, εκτίμησε ότι οι ακυρώσεις από Κίνα είναι μέχρι στιγμής της τάξης του 60% με 70%.

ΔΕΚΑ ΚΟΡΥΦΑΙΟΙ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΚΙΝΕΖΟΥΣ ΤΟΥΡΙΣΤΕΣ
Από όλους τους Κινέζους τουρίστες που ταξίδεψαν στο εξωτερικό την προηγούμενη διετία, το 67% επέλεξε άλλες ασιατικές χώρες ή περιοχές, το 51% το Χογκ-Κογκ, Μακάο ή Ταϊβάν, ενώ το 38% προτίμησε κάποιον προορισμό της Ευρώπης, το 25% τη Βόρειο Αμερική και το 20% την Αυστραλία/Νέα Ζηλανδία, όπως δείχνουν στοιχεία της Nielsen.
Οι ασιατικοί προορισμοί είναι οι πιο δημοφιλείς για τους Κινέζους τουρίστες λόγω διαφόρων ευνοϊκών παραγόντων, όπως πιο απλή διαδικασία έκδοσης visa, πιο προσιτές τιμές και βολική μεταφορά. Ιαπωνία, Ταϊλάνδη και Νότια Κορέα αποτελούν τις τρεις κορυφαίες επιλογές, ενώ ακολουθούν Σιγκαπούρη, Μαλαισία και Μαλδίβες.
Σχεδόν το 40% των Κινέζων που ταξιδεύουν στο εξωτερικό επιλέγουν κάποιον ευρωπαϊκό προορισμό, κυρίως προς τη Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία και Ιταλία.

1. Χογκ-Κογκ
2. Ιαπωνία
3. Μακάο
4. Ταϊλάνδη
5. Ν. Κορέα
6. ΗΠΑ
7. Σιγκαπούρη
8. Ταϊβάν
9. Αυστραλία
10. Γαλλία

Πηγή: Nielsen
Η Ευρώπη προσελκύει ολοένα και περισσότερους Κινέζους τουρίστες, που επιλέγουν και πιο εναλλακτικούς προορισμούς. Το 2018 διπλασιάσθηκαν οι αφίξεις από Κίνα σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες: Δημ. Τσεχίας, Δανία, Ρωσία, Ισπανία, Βέλγιο, Σουηδία, Σερβία και Μαυροβούνιο.

Διαβάστε περισσότερα

ΗΠΑ και Κίνα: ένας πόλεμος περισσότερο γεωπολιτικός απ’ ό,τι εμπορικός

By Philip Golub and Γιάννης Κυπαρισσιάδης (μετάφραση)

Από τη στιγμή που προσηλυτίστηκε στην οικονομία της αγοράς, η Κίνα όφειλε να είναι απλώς και μόνο ένας κρίκος στις αλυσίδες παραγωγής μιας παγκόσμιας οικονομίας κατευθυνόμενης από τις ΗΠΑ και τις πολυεθνικές τους. Όμως, η ταχύτητα της ανάπτυξής της ανησυχεί πλέον τους Αμερικανούς ηγέτες. Γι’ αυτό, η Αμερική επιδίδεται σε προσπάθειες να συντρίψει έναν ανταγωνισμό που αναδύθηκε ταχύτερα του αναμενόμενου και απειλεί τη θέση της ως ηγεμονικής υπερδύναμης.

 

Στις 28 Ιουνίου 2016, ο Ντόναλντ Τραμπ εκφώνησε μια σημαντική ομιλία, στην οποία εξήγγειλε το διεθνές οικονομικό και εμπορικό πρόγραμμα που θα εφάρμοζε εάν εκλεγόταν. Το γενικό περιεχόμενο του λόγου του ήταν μια δριμεία κριτική κατά των Αμερικανών πολιτικών, τους οποίους κατηγορούσε ότι «εφάρμοσαν μια επιθετική πολιτική παγκοσμιοποίησης [που] μετατόπισε τις δουλειές, τον πλούτο και τα εργοστάσιά μας στο εξωτερικό», προκαλώντας την αποβιομηχάνιση και την «καταστροφή» της μεσαίας τάξης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Καταγγέλλοντας «μια άρχουσα τάξη που προσκυνά την παγκοσμιοποίηση αντί του αμερικανισμού», χαρακτήρισε τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (NAFTA), τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ), τις κινεζικές οικονομικές πρακτικές και το Σύμφωνο Συνεργασίας των Δύο Πλευρών του Ειρηνικού (TPP) ως τις κύριες αιτίες της παρακμής του βιομηχανικού τομέα της χώρας του. Και στη συνέχεια ανήγγειλε ότι θα απέσυρε τις ΗΠΑ από την TPP και θα αναδιαπραγματευόταν τη NAFTA, θα επέβαλε κυρώσεις στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, την οποία έκρινε ότι «χειραγωγούσε» τις αγορές συναλλάγματος, θα κινούσε δικαστικές ενέργειες ενάντια στις «αθέμιτες» εμπορικές πρακτικές της, θα επέβαλε τελωνειακούς δασμούς στις εισαγωγές κινεζικής προέλευσης και θα έκανε «χρήση όλων των νόμιμων προεδρικών εξουσιών προκειμένου να διευθετηθούν οι [διμερείς] εμπορικές διαφορές» με το Πεκίνο (1).

Τον καιρό εκείνο, λίγοι παρατηρητές έλαβαν σοβαρά υπόψη τη λεκτική αυτή επίθεση ενάντια στην παγκοσμιοποίηση και στη θεσμική αρχιτεκτονική του διεθνούς εμπορίου. Εξάλλου, η εκλογή του Τραμπ φάνταζε απίθανη. Σε περίπτωση, δε, που θα ανέβαινε στην εξουσία, το πιθανότερο θα ήταν να συνετιστεί από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών και από την πλειάδα των οικονομικών παραγόντων που έχουν σημαντικά συμφέροντα από την διατήρηση της παγκόσμιας «ελεύθερης αγοράς». Οι οργανισμοί οικονομικής διακυβέρνησης και ασφάλειας που οικοδομήθηκαν μετά τη Διάσκεψη του Bretton Woods, το 1944, από τις ΗΠΑ, με σκοπό να διασφαλιστεί η κεντρική θέση τους, θα επηρέαζαν τη λήψη της απόφασης. Θα υπερίσχυε η φωνή των πιο διεθνοποιημένων τομέων του αμερικανικού καπιταλισμού.

Οι δομικοί αυτοί όροι άφηναν να εννοηθεί ότι κανένας πρόεδρος, ακόμη και τόσο ιδιόρρυθμος όσο ο Τραμπ, δεν θα απομακρυνόταν υπερβολικά από τις πολιτικές και από τα πλαίσια που διασφάλισαν επί μακρόν την ηγεμονία των ΗΠΑ. Μολαταύτα, τέτοιες υποθέσεις υπερεκτιμούσαν την επιρροή του κεφαλαίου στον καθορισμό της πορείας του κόσμου και υποτιμούσαν τις πολιτικές δυναμικές που γεννούσε η άνοδος της ισχύος της Κίνας, την οποία οι ΗΠΑ σήμερα προσπαθούν ενεργά να ανακόψουν. Με προέλευση την αντίληψη ότι η Κίνα «αντιπροσωπεύει μια θεμελιώδη, μακροπρόθεσμη απειλή» (2), κατά την Κάιρον Σκίνερ, την τότε διευθύντρια πολιτικού σχεδιασμού στο υπουργείο Εξωτερικών, η συγκεκριμένη προσπάθεια μεταβάλλει σταδιακά τη φύση των διεθνών σχέσεων και την πορεία της παγκοσμιοποίησης.

Τότε που το Πεκίνο ήταν σύμμαχος

Μετά το 1991, ο κεντρικός άξονας της διεθνούς πολιτικής των ΗΠΑ ήταν η διάδοση ανά τον κόσμο του αμερικανικού μοντέλου του καπιταλισμού της αγοράς. Χρησιμοποιώντας τη γενική ονομασία «συναίνεση της Ουάσινγκτον», το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έθεσαν σε εφαρμογή, σε παγκόσμιο επίπεδο, ένα πρόγραμμα φιλελευθεροποίησης, απορρύθμισης και ιδιωτικοποίησης, το οποίο επιβλήθηκε στις χρεωμένες–και συνεπώς ευάλωτες– αναπτυσσόμενες χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Μετά την ασιατική χρηματοοικονομική κρίση του 1997-1998, τα οικονομικά συστήματα των νέων εκβιομηχανισμένων χωρών (NIC) της Ανατολικής Ασίας και των αναπτυσσόμενων χωρών της περιοχής τέθηκαν και εκείνα υπό αμφισβήτηση. Δεχόμενες ισχυρότατη εξωτερική πίεση, οι κρατικές βιομηχανικές πολιτικές και η προστασία των εσωτερικών αγορών παραχώρησαν τη θέση τους, σε ποικίλο βαθμό, στον περιορισμό του κράτους και στο άνοιγμα σε διεθνείς επενδύσεις. Η επίσημη εκστρατεία, βασισμένη περισσότερο στην επιβολή παρά στην πειθώ, προωθήθηκε από τις πολυεθνικές εταιρείες, που επεδίωκαν την πρόσβαση σε προηγουμένως κλειστές αγορές.

Για αυτές τις εταιρείες, η πτώση της Σοβιετικής Ένωσης είχε δημιουργήσει τις συνθήκες ενός δεύτερου Χρυσού Αιώνα του διεθνούς καπιταλισμού, μετά από εκείνον του τέλους του 19^ου αιώνα, που διακόπηκε από τη μαζική βιαιότητα του 20^ού. Οι ΗΠΑ είχαν καταστεί η μοναδική μεγάλη δύναμη, και, τη δεκαετία του 1990, οι στόχοι του κράτους και οι στόχοι του κεφαλαίου συνέπιπταν σε αξιοσημείωτο βαθμό. Το σχήμα αυτό ήταν συγκρίσιμο με τη συμβίωση κράτους και κεφαλαίου στο απόγειο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, τότε που οι αντίστοιχοι στόχοι μεγιστοποίησης της παγκόσμιας ισχύος και του πλούτου συνδέονταν λειτουργικά. Μια τέτοιου είδους σύγκλιση συμφερόντων οδήγησε τη βρετανική κυβέρνηση να εργαστεί για το κεφάλαιο (είτε διά της βίας είτε με την απειλή χρήσης της, αν χρειαζόταν, όπως στη Λατινική Αμερική, στην Κίνα και στην Αίγυπτο). Υποχρέωσε τους ιδιώτες επενδυτές να συμμορφωθούν χωρίς να προβάλουν καμία αντίσταση σε όλες τις στρατηγικές επιταγές του αυτοκρατορικού κράτους όταν το απαιτούσαν οι παγκόσμιες συνθήκες –για παράδειγμα στην περίπτωση της Ρωσίας, όπου κατέστη σαφές στους επενδυτές ότι η ισορροπία των δυνάμεων στην Ευρώπη ήταν πιο σημαντική από το κέρδος.

Κατά παρόμοιο τρόπο, το αμερικανικό κράτος έπαιξε αποφασιστικό ρόλο, από κοινού με τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και τις τράπεζες, στην εδραίωση και στη διάδοση της παγκόσμιας οικονομικής φιλελευθεροποίησης στα τέλη του 20ού αιώνα. Όπως γράφει ο Στίβεν Γουόλτ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Χάρβαρντ, οι Αμερικανοί ηγέτες «διέκριναν στην αδιαμφισβήτητη δύναμη που διέθεταν την ευκαιρία να διαμορφώσουν το διεθνές περιβάλλον προκειμένου να βελτιώσουν περαιτέρω τη θέση των ΗΠΑ και να αποκομίσουν μεγαλύτερα οφέλη στο μέλλον», αναγκάζοντας «όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες να υιοθετήσουν το συγκεκριμένο όραμά τους για μια φιλελεύθερη καπιταλιστική παγκόσμια τάξη» (3).

Εκείνη την περίοδο, οι αμερικανικές πολιτικές και οικονομικές ελίτ θεωρούσαν την Κίνα περισσότερο σύμμαχο παρά αντίπαλο, και σίγουρα όχι απειλή. Η Λαϊκή Δημοκρατία είχε συμπράξει με τις ΗΠΑ, στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και κατά τη δεκαετία του 1970, στο πλαίσιο του σχεδίου περιορισμού της Σοβιετικής Ένωσης. Οι διπλωματικές σχέσεις εγκαινιάστηκαν την 1^η Ιανουαρίου 1979 και, σε λιγότερο από έναν μήνα αργότερα, ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ ξεκίνησε μια περιοδεία εννέα ημερών στις ΗΠΑ προκειμένου να γιορτάσει το γεγονός. Με την ευκαιρία, σύμφωνα με τον δημοσιογράφο του «Guardian» Τζόναθαν Στιλ, ο Ντενγκ δήλωσε ότι η Κίνα και οι ΗΠΑ είχαν «χρέος να εργαστούν μαζί [και να] ενωθούν προκειμένου να αντισταθούν στην πολική αρκούδα». Κατά τη διάρκεια της τελετής στον Λευκό Οίκο, η κόκκινη κινεζική σημαία κυμάτιζε υπερήφανα και, τη στιγμή που αντηχούσε η παραδοσιακή ομοβροντία των δεκαεννέα κανονιοβολισμών, «ένα ημιφορτηγό διανομής της Coca–Cola σε έντονο κόκκινο χρώμα πέρασε σε μικρή απόσταση (…), ταιριαστό σύμβολο των εκατομμυρίων δολαρίων (…) που οι ανυπόμονοι Αμερικανοί επιχειρηματίες [ήλπιζαν] να εισπράξουν χάρη στη νέα όρεξη της Κίνας για εμπόριο, την τεχνολογία και τις αμερικανικές πιστώσεις» (4).

Κατά τη δεκαετία του 1980, η Κίνα άρχισε να απελευθερώνει με μικρά βήματα την εσωτερική αγορά και να πραγματοποιεί ένα βαθμιαίο άνοιγμα στις διεθνείς επενδύσεις. Το 1986, αιτήθηκε να προσχωρήσει στη Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT), πρόδρομο του ΠΟΕ. Κατόπιν, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και ύστερα από μια τριετή παύση που ακολούθησε την καταστολή της εξέγερσης στην Τιεν Αν Μεν (1989), ο Ντενγκ «ανέβασε ταχύτητα». Ενίσχυσε την εσωτερική αναδιάρθρωση και επιτάχυνε τη διεθνοποίηση και την ενσωμάτωση της χώρας στην παγκόσμια οικονομία. Η συσχέτιση της οικονομικής ολοκλήρωσης με τη γεωπολιτική ήταν ένας συμβιβασμός με τις ΗΠΑ, προκειμένου να αποφευχθούν προστριβές που ενδεχομένως θα έθεταν σε κίνδυνο τη μετάβαση. Η επιλογή του συμβιβασμού επιβεβαιώθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όταν η Κίνα απέφυγε να θέσει προσκόμματα στη διπλωματική δράση των ΗΠΑ (5). Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ επεδίωξαν να εντάξουν το Πεκίνο στα θεσμικά και οικονομικά συστήματα της παγκόσμιας δυτικής οικονομίας, οι κανόνες και οι περιορισμοί της οποίας είχαν οριστεί από την Ουάσινγκτον (οι ΗΠΑ επέβαλαν αυστηρούς όρους για την εισδοχή της Κίνας στον ΠΟΕ, που άρχισε να ισχύει μόνο από τις 11 Δεκεμβρίου 2001). Έχοντας ως γνώμονα το αξίωμα ότι οι οικονομικές και οι πολιτικές ελευθερίες είναι αναμφίβολα αλληλένδετες και δρώντας από θέση ισχύος, οι αμερικανικές ελίτ εκτίμησαν ότι θα μπορούσαν με αυτόν τον τρόπο να διαμορφώσουν την πορεία της Κίνας και στα δύο επίπεδα.

Απελευθέρωση από όλους τους κανόνες

Με το άνοιγμά της προς το εξωτερικό, η Κίνα έγινε ένας αυξανόμενα ελκυστικός προορισμός των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ). Οι καθαρές εισροές ήταν κατά μέσο όρο 2,2 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως (σε τρέχοντα διεθνή δολάρια) μεταξύ 1984 και 1989, 30,8 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μεταξύ 1992 και 2000, και 170 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μεταξύ 2000 και 2013. Ενώ η Κίνα προσπαθούσε να τις χρησιμοποιήσει για την απόκτηση τεχνολογιών και τεχνογνωσίας, το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων αρχικά διοχετευόταν σε τομείς χαμηλής προστιθέμενης αξίας, όπως η κλωστοϋφαντουργία, ή οι βιομηχανίες μεταποίησης, όπως εκείνη της συναρμολόγησης ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών εξοπλισμών με κατασκευαστικά στοιχεία μη κινεζικής προέλευσης, για λογαριασμό παγκόσμιων επιχειρήσεων που κατείχαν δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας επί των προϊόντων. Επικριτικοί παρατηρητές, όπως ο Γιασένγκ Χουάνγκ, καθηγητής Διεθνούς Διαχείρισης στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων Σλόουν του ΜΙΤ, επεσήμαιναν τότε ότι υπήρχαν «λίγες αποδείξεις πως οι ΑΞΕ στην Κίνα ενσωματώνουν πολλές τεχνολογίες (…), καθώς η τεχνολογική υστέρηση της Κίνας συγκριτικά με τις επενδύτριες χώρες εκτιμάται γενικά πως είναι της τάξης των είκοσι ετών» (6). Τα κέρδη της Κίνας στις αλυσίδες αξιών ήταν χαμηλά, ενώ τα κέρδη των πολυεθνικών εταιρειών τεράστια. Η Κίνα φαινόταν να έχει εγκλωβιστεί σε δομές εξάρτησης.

Η κατάσταση άλλαξε από τα τέλη της δεκαετίας του 2000, και σήμερα είναι αισθητά διαφορετική (7). Η ιδιοποίηση ξένης τεχνολογίας, μέσω των υποχρεωτικών μεταφορών για τους ξένους επενδυτές, και ο διακλαδικός εκσυγχρονισμός της βιομηχανίας από το κράτος επέτρεψαν στην Κίνα να σημειώσει σταθερή πρόοδο σε πολλούς βιομηχανικούς τομείς και να αδράξει ένα αυξανόμενο μερίδιο από την προστιθέμενη αξία. Αυτές οι θετικές εξελίξεις, όπως και το οικονομικό και πολιτικό κύρος της χώρας στην Ανατολική Ασία, άρχισαν να προκαλούν σοβαρές ανησυχίες στην Ουάσινγκτον και άλλες δυτικές πρωτεύουσες. Το 2011, ο Μπάρακ Ομπάμα ανήγγειλε την «αναστροφή» της αμερικανικής πολιτικής απέναντι στην Ασία. Εν συνεχεία, στην ομιλία του περί της κατάστασης της Ένωσης το 2015, διακήρυξε: «Η Κίνα θέλει να γράψει τους κανόνες για την ταχύτερα αναπτυσσόμενη περιοχή του κόσμου. Υπάρχει λόγος να της το επιτρέψουμε; Εμείς θα έπρεπε να γράψουμε αυτούς τους κανόνες».

Προκειμένου να ανακόψει την άνοδο της Κίνας, η τωρινή κυβέρνηση των ΗΠΑ επέλεξε να προχωρήσει ακόμη περισσότερο, απαλλασσόμενη από όλους τους κανόνες. Με την υποστήριξη του Κογκρέσου και του εθνικού μηχανισμού ασφαλείας, παρουσιάζει την Κίνα ως μείζονα απειλή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες την βλέπουν ως μια τεράστια χώρα που έγινε πολύ πλούσια, πολύ γρήγορα –το ακαθάριστο κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυξήθηκε από 194 δολάρια το 1980 στα 9.174 δολάρια το 2015 (σε δολάρια του 2010). Βλέπουν ένα ισχυρό κράτος που ενθάρρυνε και καθοδήγησε την ανάπτυξη εθνικών βιομηχανικών κοινοπραξιών, ιδιαίτερα στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, των θαλάσσιων μεταφορών και των τρένων μεγάλης ταχύτητας, και διαθέτει ένα αυξανόμενο μέρος του ΑΕΠ στην επιστημονική και στην τεχνική έρευνα: πάνω από 2% το 2016, έναντι 0,6% το 1996, ενώ η αναλογία για την Αμερική είναι 2,74% και εκείνη για τη Γαλλία 2,25%. Βλέπουν μια χώρα που εκσυγχρονίζει τη ναυτιλία της και βρίσκεται σε στάδιο διεθνούς οικονομικής επέκτασης μέσω των δικών της «νέων δρόμων του μεταξιού» (Belt and Road Initiative, BRI), το θαλάσσιο σκέλος των οποίων έχει μέχρι σήμερα επιτρέψει την αγορά, την κατασκευή ή την εκμετάλλευση σαράντα δύο λιμανιών σε τριάντα τέσσερις χώρες. Γνωρίζουν ότι η Κίνα υστερεί σημαντικά σε θέματα ποιότητας σε σχέση με τις ΗΠΑ στους περισσότερους στρατηγικούς τεχνικούς τομείς, ωστόσο τις ανησυχεί βαθιά το γεγονός ότι, όπως και η Ιαπωνία της δεκαετίας του 1970 και των αρχών της δεκαετίας του 1980, γρήγορα φτάνει στο επίπεδό τους.

Όπως γράφουν οι «Financial Times», η Ουάσινγκτον «τώρα προσπαθεί ενεργά να περιορίσει την αύξηση της ισχύος της Κίνας» (8), προτού φέρουν καρπούς οι προσπάθειες εκσυγχρονισμού της. Ο Τζον Μιρσχάιμερ, ερευνητής της ρεαλιστικής σχολής διεθνών σχέσεων και ένθερμος υποστηρικτής της συγκράτησης, υποστηρίζει πως οι ΗΠΑ οφείλουν να κάνουν τα πάντα προκειμένου να εμποδίσουν την επάνοδο της Κίνας και με σκοπό «να καταρρεύσει η κινεζική οικονομία» προτού η χώρα γίνει ένα «γιγάντιο Χονγκ Κονγκ» (9). Γι’ αυτό και οι ΗΠΑ ελαττώνουν την πρόσβαση των προϊόντων εισαγωγής κινεζικής προέλευσης στην αμερικανική αγορά (εμπορικός πόλεμος), προβαίνουν σε αποκλεισμό των κινεζικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε τομείς υψηλής τεχνολογίας όπου εκείνες έχουν ποιοτικό προβάδισμα, αμφισβητούν τις εδαφικές διεκδικήσεις του Πεκίνου στη Νότια Σινική Θάλασσα με την αιτιολογία ότι η πρόσβαση της χώρας στα νησιά θα αποτελούσε «απειλή για την παγκόσμια οικονομία» (κατά τον Ρεξ Τίλερσον, Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών από τον Φεβρουάριο του 2017 έως τον Μάρτιο του 2018 [10]), επιβάλλουν αυστηρούς ελέγχους στις βίζες των αλλοδαπών φοιτητών, καθώς και ελέγχους ασφαλείας σε όλους τους Κινέζους πτυχιούχους φοιτητές.

Τα ισχυρά νομικά και ρυθμιστικά μέτρα της Ουάσινγκτον κατά του ομίλου τηλεπικοινωνιών Huawei, του παγκόσμιου προμηθευτή εξοπλισμού για ασύρματα δίκτυα, αποτελούν το πρώτο καθοριστικό βήμα σε αυτή τη διαδικασία. Η κυβέρνηση προωθεί μια παγκόσμια απαγόρευση της συμμετοχής της Huawei στην κατασκευή υποδομών για το 5G, με αμφίσημα αποτελέσματα. Την 1^η Δεκεμβρίου 2018, ο Καναδάς συνέλαβε τη Μενγκ Ουανζού κατ’ απαίτηση των ΗΠΑ. Η οικονομική διευθύντρια της Huawei κατηγορείται για τραπεζική απάτη και για συνωμοσία με σκοπό τη διάπραξη απάτης, φερόμενη να έχει παραβιάσει τις αμερικανικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράν και να έχει κλέψει εμπορικά μυστικά, και έτσι έχει εμπλακεί σε νομική μάχη κατά της έκδοσής της. Όπως επισημαίνουν με ανησυχία οι «Financial Times» (20 Μαΐου 2019), «η απόφαση της Αμερικής να εντάξει τη ναυαρχίδα των κινεζικών τηλεπικοινωνιών στη λίστα των εταιρειών με τις οποίες οι αμερικανικές επιχειρήσεις δεν δύνανται να έχουν εμπορικές σχέσεις παρά μόνο εάν λάβουν κυβερνητική άδεια σηματοδοτεί μια κρίσιμη στιγμή για την παγκόσμια βιομηχανία τεχνολογίας. Δίνει το εναρκτήριο λάκτισμα ενός ψυχρού πολέμου μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας (…). Τα τελευταία αμερικανικά μέτρα φαίνεται πως έχουν σχεδιαστεί με σκοπό να παραλύσουν ή να συντρίψουν μία από τις πρώτες κινεζικές τεχνολογικές επιχειρήσεις που έγιναν ανταγωνιστικές σε παγκόσμια κλίμακα (…). Πρόκειται για μια προσπάθεια που στόχο έχει να κόψει τη σύνδεση ανάμεσα στους αμερικανικούς και τους κινεζικούς τομείς της τεχνολογίας, οδηγώντας την παγκόσμια αυτή βιομηχανία σε διχοτόμηση».

«Αντιπατριωτικές» επιχειρήσεις

Πράγματι, η Ουάσινγκτον επιδιώκει να αποδομήσει τις διεθνικές αλυσίδες παραγωγής και αξιών από τις οποίες επωφελείται ολοένα και περισσότερο η Κίνα και ήταν ένα από τα ουσιώδη χαρακτηριστικά της παγκοσμιοποίησης του τέλους του 20^ού αιώνα. Ο εμπορικός πόλεμος που προωθείται από τις ΗΠΑ έχει στόχο τόσο τις πολυεθνικές εταιρείες, που κατέστησαν την Κίνα πλατφόρμα συναρμολόγησης και παραγωγής, όσο και το Πεκίνο. Οι αμερικανικές αρχές εκτιμούν ότι «ένα υπερβολικά μεγάλο μέρος της αλυσίδας εφοδιασμού έχει μεταφερθεί στην Κίνα» (11) και ότι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις που έχουν επενδύσει στην Κίνα, είτε άμεσα είτε μέσω της δημιουργίας πολυεπίπεδων δικτύων υπεργολαβιών, αποτελούν μέρος του προβλήματος. Θεωρούν τις δραστηριότητες των επιχειρήσεων αντιπατριωτικές –ένα επιχείρημα που αναπαράγεται επί μακρόν στην εθνικιστική σκέψη. Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών Σάμιουελ Χάντινγκτον, γνωστός για τη θεωρία του περί του «σοκ των πολιτισμών», έδωσε μια συνοπτική διατύπωση για το συγκεκριμένο επιχείρημα το 1999 όταν επέκρινε «τους φιλελεύθερους και τους πανεπιστημιακούς» καθώς και τις «οικονομικές ελίτ» που τρέφουν «αντεθνικά συναισθήματα» και υποστηρίζουν έναν «κοσμοπολιτισμό [που διαβρώνει] την εθνική ενότητα» από τη βάση και από την κορυφή της. Εξέφρασε την ευχή του για έναν «ρωμαλέο εθνικισμό» βασισμένο σε μια εθνικιστική τριάδα: τον Θεό, το έθνος και τις ένοπλες δυνάμεις (12).

Ελπίδα της κυβέρνησης, αλλά και των ανώτατων στελεχών του Δημοκρατικού Κόμματος καθώς και του μηχανισμού ασφαλείας, είναι πως μια μακροχρόνια εμπορική διένεξη, συνδυασμένη με περιοριστικές συνθήκες ασφαλείας, θα οδηγήσει σε απαγορευτικά κόστη για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις, ωθώντας τις τελευταίες να πάψουν να επενδύουν στην Κίνα και να θέσουν τέλος στις μεταφορές τεχνολογίας και σε άλλες μορφές εμπορικής συνεργασίας –όπως την πώληση μικροτσίπ στη Huawei από τις αμερικανικές εταιρείες Intel και Micron. Αυτό επηρεάζει και τις μη αμερικανικές επιχειρήσεις, καθώς οι αμερικανικοί νόμοι και κανονισμοί έχουν παγκόσμια εμβέλεια: εφαρμόζονται σε όλα τα προϊόντα ή τις διαδικασίες παραγωγής που περιλαμβάνουν κατασκευαστικά στοιχεία παραγόμενα στις ΗΠΑ ή που ενσωματώνουν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Στο μέλλον θα μπορούσαν να εφαρμόζονται σε όλες τις επιχειρήσεις που συναλλάσσονται σε δολάρια, όπως φαίνεται στην περίπτωση του τωρινού παγκόσμιου αποκλεισμού του Ιράν που αποφάσισε η Ουάσινγκτον.

Τα αποτελέσματα δεν άργησαν να φανούν: η Foxconn (Hon Hai Precision Industry), μια γιγάντια ταϊβανέζικη επιχείρηση που έχει αναλάβει τη συναρμολόγηση στην Κίνα των προϊόντων της Apple, όπως και άλλων μεγάλων ονομάτων στις ηλεκτρονικές συσκευές, ανακοίνωσε τον Απρίλιο του 2019 σχέδια επέκτασης της αλυσίδας κατασκευής της προς την Ινδία και το Βιετνάμ (δύο χώρες που βρίσκονται σε ανταγωνισμό με την Κίνα), προκειμένου να προστατευθεί από τις μελλοντικές αναταραχές στις ασιατικές αλυσίδες εφοδιασμού. Από τον Φεβρουάριο, εξήντα έξι ταϊβανέζικες εταιρείες άρχισαν να επαναπατρίζουν την παραγωγή τους από την ηπειρωτική Κίνα στην Ταϊβάν, με τη βοήθεια ενός προγράμματος παροχής κινήτρων από την κυβέρνηση της Ταϊπέι (13). Δεκάδες αμερικανικές και ιαπωνικές επιχειρήσεις σταματούν να επενδύουν στην Κίνα, στρεφόμενες προς το Μεξικό, την Ινδία και το Βιετνάμ. Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, από τις διακόσιες σημαντικότερες αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κίνα, εκατόν είκοσι αναθεωρούν ή σκοπεύουν να αναθεωρήσουν το θέμα των αλυσίδων εφοδιασμού τους κατά τη διάρκεια των προσεχών μηνών (14). Η διαδικασία θα επιταχυνθεί εάν η κυβέρνηση των ΗΠΑ εντείνει τον εμπορικό πόλεμο. Σύμφωνα με την τράπεζα Morgan Stanley, το κόστος του iPhone XS ενδέχεται να αυξηθεί κατά 160 δολάρια σε περίπτωση που οι ΗΠΑ εφαρμόσουν αποτρεπτικούς τελωνειακούς δασμούς στο σύνολο των «κινεζικών» εξαγωγών (15).

Οι Αμερικανοί νεο-μερκαντιλιστές ευελπιστούν ότι ένα μέρος των αλυσίδων παραγωγής θα επιστρέψει στις ΗΠΑ, πράγμα που η κυβέρνηση αξιώνει επίμονα, χωρίς απτά αποτελέσματα μέχρι στιγμής. Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις –ιδιαίτερα, αλλά όχι αποκλειστικά, οι εταιρείες χωρίς εργοστάσια, όπως η Apple ή η Nike– θα χρειάζονταν πολύ ισχυρά κίνητρα για να το κάνουν. Η διάλυση των κινεζικών πλατφορμών παραγωγής τους θα ήταν μια δαπανηρή και δύσκολη διαδικασία. Επιπλέον, η μετεγκατάσταση στις ΗΠΑ θα μείωνε σημαντικά τα περιθώρια κέρδους τους. Παρ’ όλα αυτά, η πολιτική βούληση δείχνει ακλόνητη. Ερωτηθείς από το CNBC στις 10 Ιουνίου 2019, ο Τραμπ έριξε την ευθύνη στο αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, λόγω της έκδηλης υποστήριξής του στη διατήρηση των εμπορικών σχέσεων με την Κίνα, και δήλωσε ότι θα επέβαλε τελωνειακούς δασμούς ύψους 25% σε όλες τις εισαγωγές κινεζικής προέλευσης (αντί των μισών εισαγωγών που υπόκεινται αυτή την περίοδο στους νέους δασμούς) εάν η Κίνα δεν συμμορφωνόταν με τις απαιτήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών. Σύμφωνα με τον ίδιο, αυτό θα αναγκάσει τις αμερικανικές επιχειρήσεις «να μετακινηθούν αλλού (…). [Θα πάνε] στο Βιετνάμ ή σε μία από τις πολλές άλλες χώρες όπου μπορούν να πάνε, ή θα κατασκευάζουν τα προϊόντα τους στις Ηνωμένες Πολιτείες, πράγμα που αποτελεί την προτιμότερη [επιλογή μου]» (16). Ως προς αυτό, ο πρόεδρος χαίρει της υποστήριξης των παραγόντων του Δημοκρατικού Κόμματος στη Γερουσία, ο επικεφαλής των οποίων, Τσακ Σούμερ, απαιτεί την υιοθέτηση μιας αδιαπραγμάτευτης στάσης απέναντι στην Κίνα (17).

Μια νέα περίοδος έντασης ξεκινά λοιπόν μεταξύ των διεθνοποιημένων τμημάτων του κεφαλαίου και του κράτους. Αντίθετα με τη Σοβιετική Ένωση, που βρισκόταν έξω από την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία, η Κίνα έγινε βασική συνιστώσα της. Ο καπιταλισμός, που ο Φερνάν Μπρωντέλ εύστοχα επαναπροσδιόρισε ως τον «τελευταίο όροφο» των οικονομικών δραστηριοτήτων, στο πλαίσιο των οποίων το εμπόριο μεγάλων αποστάσεων αποφέρει τα υψηλότερα κέρδη, γνωρίζει ακμή στον παγκόσμιο χώρο, και όχι σε αγορές κατακερματισμένες λόγω εθνικών γραμμών. Αυτός ο όροφος, που ο Μπρωντέλ διαχωρίζει από τις τοπικές αγορές του «ισογείου», απαιτεί μια ανοικτή παγκόσμια οικονομία, την οποία το κεφάλαιο θα μπορεί να διασχίζει ανεμπόδιστο. Με λίγες μόνο σημαντικές εξαιρέσεις, όπως ο τομέας της άμυνας και η βιομηχανία των υδρογονανθράκων, στενά συνδεδεμένες με το κράτος, τα θεμελιώδη στοιχεία του κεφαλαίου είναι παγκόσμιας εμβέλειας και ενδιαφέροντος. Έτσι, η τρέχουσα κατάσταση θέτει υπό αμφισβήτηση τη θεωρία του φιλελευθερισμού που υποστηρίζει ότι ο βαθμός στον οποίον είχε φτάσει η αλληλεξάρτηση στα τέλη του 20^ού αιώνα είχε προκαλέσει μια μη αναστρέψιμη αλλαγή φάσης στις παγκόσμιες κοινωνικές σχέσεις. Θέτει επίσης υπό αμφισβήτηση τις νεομαρξιστικές απόψεις περί ανάδυσης μιας «διεθνικής άρχουσας τάξης» που θα υπερέβαινε οριστικά τους πολιτικούς και το κράτος (18).

Θα ήταν αφελές να νομίσει κάποιος ότι η Κίνα θα υποκύψει στην πίεση. Στις 30 του περασμένου Μαΐου, οι «Global Times», εφημερίδα που γενικά εκφράζει την επίσημη γραμμή, έγραφαν: «Η Κίνα είναι έτοιμη για μακροχρόνια εμπορική αναμέτρηση με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σε σχέση με την περασμένη χρονιά, όταν οι ΗΠΑ ξεκίνησαν τον εμπορικό πόλεμο, η κοινή γνώμη στην Κίνα είναι ευνοϊκότερη σε σχέση τη λήψη αυστηρών αντιμέτρων από την κυβέρνηση. Όλο και περισσότεροι Κινέζοι τώρα πιστεύουν ότι ο πραγματικός στόχος ορισμένων ελίτ της Ουάσινγκτον είναι να καταστρέψουν τις ικανότητες ανάπτυξης της Κίνας, και ότι οι άνθρωποι αυτοί κρατούν όμηρο την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στο Πεκίνο». Και στις δύο πλευρές, η αναζήτηση της ισχύος φαίνεται να υπερισχύει της αναζήτησης του κέρδους. Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ του αμερικανικού και του κινεζικού εθνικισμού θα μπορούσαν να βάλουν τέλος στην παγκοσμιοποίηση όπως την γνωρίζουμε.

(1) Donald Trump, «Declaring America’s economic independence», ομιλία στο Μονέσεν της Πενσυλβάνια, 28 Ιουνίου 2016.
(2) Δήλωση που έγινε στο πλαίσιο διάλεξης στο «New America Foundation», Ουάσινγκτον, 29 Απριλίου 2019.
(3) Stephen Walt, «Taming American Power: The Global Response to US Primacy», W.W. Norton, Νέα Υόρκη, 2006.
(4) Jonathan Steele, «America puts the flag out for Deng», «The Guardian», Λονδίνο, 30 Ιανουαρίου 1979.
(5) Από το 1971 έως το 2006, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας έκανε δύο φορές χρήση του δικαιώματος βέτο της στο Συμβούλιο Ασφαλείας, έναντι 76 για τις ΗΠΑ, 24 για το Ηνωμένο Βασίλειο, 14 για τη Γαλλία και 13 για την ΕΣΣΔ (και κατόπιν για τη Ρωσική Ομοσπονδία).
(6) Yasheng Huang, «The role of foreign-invested enterprises in the Chinese economy: An institutional foundation approach», στο Shuxun Chen και Charles Wolf Jr (επιμ.), «China, the United States, and the Global Economy», Rand, Σάντα Μόνικα, 2001.
(7) Βλ. «Comment l’État chinois a su exploiter la mondialisation», «Le Monde diplomatique», Δεκέμβριος 2017.
(8) «The US is seeking to constrain China’s rise», «Financial Times», Λονδίνο, 20 Μαΐου 2019.
(9) Αναφέρεται από Zachary Keck, «US-China rivalry more dangerous than Cold War?», «The Diplomat», 28 Ιανουαρίου 2014.
(10) Κατάθεση του Rex Tillerson κατά την ακρόαση επιβεβαίωσής του ενώπιον της Γερουσίας, στις 11 Ιανουαρίου 2017.
(11) Nazak Nikakhtar, υφυπουργός Εμπορίου για θέματα οικονομικής και βιομηχανικής ανάλυσης. Αναφέρεται από James Politi, «US trade hawk circles prey in China conflict», «Financial Times», 27 Μαΐου 2019.
(12) Βλ. «Dieu, la nation et l’armée, une sainte trinité», «Le Monde diplomatique», Ιούλιος 2005.
(13) Lawrence Chung, «Taiwanese companies hit by US-China trade war lured back home by Taipei», «South China Morning Post», Χονγκ Κονγκ, 15 Ιουνίου 2019.
(14) Taisei Hoyama, «US and Japan rethink supply chains as trade war widens», «Nikkei Asian Review», Τόκιο, 20 Μαΐου 2019.
(15) Takeshi Kawanami και Takeshi Shiraishi, «Trump’s latest China tariffs to shock global supply chains», «Nikkei Asian Review», 12 Μαΐου 2019.
(16) Συνέντευξη του Ντόναλντ Τραμπ από τον Joe Kernen, CNBC, 10 Ιουνίου 2019.
(17) Keith Bradsher, «A China-US trade truce could enshrine a global economic shift», «The New York Times», 29 Ιουνίου 2019.
(18) Πρβλ. William I. Robinson και Jerry Harris, «Towards a global ruling class? Globalization and the transnational capitalist class», «Science & Society», τόμος 64, αρ. 1, Νέα Υόρκη, Άνοιξη 2000.

Διαβάστε περισσότερα