Το φευγαλέο όνειρο της ισότιμης πληροφόρησης

Eric Klinenberg

 

Έχουμε την τάση να ορίζουμε το διαδίκτυο ως μέσο απόλυτης ελευθερίας επειδή, επιτέλους, επιτρέπει σε οποιοδήποτε άτομο -στο μέτρο, βεβαίως, που ανήκει σε κάποια από τις προνομιούχους πληθυσμιακές κατηγορίες του πλούσιου κόσμου- να λαμβάνει πληροφορίες αντίστοιχες των προτιμήσεών του, αλλά και να διαχέει, με τη σειρά του, προς κάθε σημείο του πλανήτη, ειδήσεις και, κυρίως, προσωπικά σχόλια. Το ιδανικό μέσο, κατά κάποιο τρόπο, που απελευθερώνει από τα πλοκάμια της προπαγάνδας και του χρήματος. Είναι, όμως, πράγματι έτσι; Το άρθρο του Eric Klinenberg που δημοσιεύουμε σήμερα, προειδοποιούσε ήδη από το 2007 -πριν την άνθιση των social media- για όλα τα δεινά που σήμερα προσπαθούμε -χωρίς επιτυχία- να ξορκίσουμε.

Από το αρχείο μας, Ιανουάριος 2007

Οι Αμερικανοί ιθύνοντες των μεγάλων ομίλων ΜΜΕ και οι σύμμαχοί τους στο Κογκρέσο αναλύουν διεξοδικά την υψηλή διαφοροποίηση της διαδικτυακής πληροφόρησης για να υποστηρίξουν ότι οι νόμοι που ρυθμίζουν τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας («οld media») έχουν γίνει, δήθεν, άχρηστοι. Αναρωτιούνται, τάχα, πώς θα μπορούσε η οποιαδήποτε μιντιακή κοινοπραξία -ακόμη κι αν έχει στην κατοχή της την τοπική ημερήσια εφημερίδα, ένα εκ των τεσσάρων τηλεοπτικών δικτύων εθνικής εμβέλειας (NBC, CBS, ABC, Fox)¹ και οχτώ τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς- να μονοπωλήσει την αγορά της ενημέρωσης, όταν το διαδίκτυο προσφέρει τόσες προοπτικές στους καταναλωτές. Ο Τζέιμς Γκατούζο, ερευνητής στο (ακροδεξιό) Heritage Foundation έφτασε μάλιστα να διατυπώσει την άποψη ότι τα μέτρα που στρέφονται εναντίον του συγκεντρωτισμού στο πεδίο των μέσων ενημέρωσης βλάπτουν το κοινό: «Οι καταναλωτές βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα φάσμα επιλογής άνευ προηγουμένου, που σχεδόν επιφέρει σύγχυση, παρά με μέσα ενημέρωσης σε μονοπωλιακή θέση. Η πραγματική απειλή έγκειται περισσότερο στους παρωχημένους και άχρηστους περιορισμούς, οι οποίοι διακινδυνεύουν να ανακόψουν την πρόοδο της τεχνολογίας και της αγοράς της ενημέρωσης, και, κατά συνέπεια, να μειώσουν τα παρεπόμενα οφέλη για το κοινό»².

Παρόμοια θέση είχε εμπνεύσει και τις προτεραιότητες του Μάικλ Πάουελ, τέως προέδρου της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών (FCC), ο οποίος εξηγούσε: «Αντίθετα με τα όσα ακούγονται γύρω από τα Μ.Μ.Ε., νομίζω ότι είναι τόσο πολλά που μας κατακλύζουν. Σας διαβεβαιώ ότι, με τη σημερινή ροή πληροφόρησης, τίποτα σημαντικό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς να το μάθουμε μέσα σε διάστημα είκοσι λεπτών. Αρκεί να επισκεφθώ τον ιστότοπο του Google News για να επιλέξω μεταξύ τεσσάρων χιλιάδων πηγών ενημέρωσης. Η προοπτική που μου προσφέρεται είναι αρκετά συναρπαστική»³.

Αναμφίβολα, η πληθώρα πηγών περιεχομένου μεταμόρφωσε τη λειτουργία των μέσων ενημέρωσης. Ωστόσο, τέτοιου είδους δηλώσεις είναι μάλλον υπερβολικές. Διότι, σύμφωνα με το Κέντρο για το Ψηφιακό Μέλλον του πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, το 21% του αμερικανικού πληθυσμού δεν χρησιμοποίησε ούτε μία φορά το διαδίκτυο μέσα στο 2005, ενώ το 33% δεν έχει πρόσβαση κατ’ οίκον. Τέλος, μεταξύ εκείνων που διαθέτουν σύνδεση στο σπίτι λιγότεροι από τους μισούς χρησιμοποιούν σύνδεση υψηλής ταχύτητας η οποία επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση σε οπτικοακουστικά αρχεία.

Τα άτομα που διαθέτουν υψηλά εισοδήματα και καλό μορφωτικό επίπεδο έχουν περισσότερες πιθανότητες πρόσβασης στο διαδίκτυο. Εκτός αυτού, όμως, αποδεικνύονται και πιο επιδέξια στη χρήση του και, επομένως, περισσότερο ικανά να ανακαλύψουν τις πλέον πρόσφατες ειδήσεις που κυκλοφορούν μέσω του διαδικτύου, αλλά και τους αντίστοιχους ιστότοπους ενημέρωσης και τις διαθέσιμες υπηρεσίες. Ακόμη και στην περίπτωση ίδιας ταχύτητας σύνδεσης στο διαδίκτυο οι υψηλόμισθοι πτυχιούχοι καταλήγουν ευκολότερα στα είδη πληροφόρησης και ψυχαγωγίας που αναζητούν. Αντίθετα, τα λιγότερο μορφωμένα και χαμηλότερα αμειβόμενα άτομα τείνουν να περιορίζουν την πλοήγησή τους στους εμπορικούς ιστότοπους και στους ιστότοπους των μεγάλων Μ.Μ.Ε.⁴.

Ένας επικίνδυνος μύθος

Το διαδίκτυο δεν είναι, επομένως, πανταχού παρόν, όπως θέλουν να το παρουσιάζουν τα αφεντικά των μιντιακών συγκροτημάτων που προσβλέπουν στη μεγαλύτερη συγκέντρωση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος των τηλεοπτικών καναλιών και των ραδιοφωνικών σταθμών. Επί του παρόντος ο παγκόσμιος ιστός δεν είναι τόσο αξιόπιστος, σε επίπεδο τοπικής πληροφόρησης, όσο διακηρύττουν. Η κρίση του τυφώνα Κατρίνα αποκάλυψε σε ποιο βαθμό ορισμένες καινοτομίες των νέων μέσων ενημέρωσης μπορούν να συνεισφέρουν στη βιωσιμότητα της κοινωνίας των πολιτών. Επιπροσθέτως, ακόμη και σε συμβατικές περιστάσεις είναι αμέτρητοι οι νέοι ιστότοποι που εμπλουτίζουν την τοπική προσφορά πληροφόρησης. Ωστόσο, οι αναλύσεις που επικεντρώνονται στην ενίσχυση της επαναστατικής ορμής της επιτόπιας δημοσιογραφίας διαμέσου των αμέτρητων «bloggers» απειλούν να συγκαλύψουν το γεγονός ότι οι πολυεθνικές της επικοινωνίας συγκλίνουν στο διαδίκτυο για να εδραιώσουν τη δικαιοδοσία και την ισχύ τους. Η άποψη ότι οι νέες τεχνολογίες της πληροφορίας έχουν καταστείλει τους κινδύνους του συγκεντρωτισμού των μέσων ενημέρωσης συνιστά τον κεντρικό και πιο επικίνδυνο μύθο της ψηφιακής εποχής.

Σύμφωνα με την «Έρευνα για τα ΜΜΕ, 2006» του Σχεδίου για Δημοσιογραφία Υψηλών Επιδόσεων (ΣΔΥΕ) «το διαδίκτυο χαρακτηριζόταν ανέκαθεν από το τεράστιο πλήθος νέων ιστότοπων, οι οποίοι καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα των πολιτικών απόψεων. Όμως, οι πιο δημοφιλείς δικτυακοί τόποι συνδέονται με τους ισχυρότερους ομίλους μέσων ενημέρωσης. Μεταξύ των ιστότοπων με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα κατά το 2005, όπως υποδεικνύεται από το Nielsen-Net, δεκαεπτά συνδέονταν με παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, δηλαδή παρήγαγαν το μεγαλύτερο μέρος των διαδικτυακών περιεχομένων τους για εφημερίδες, περιοδικά ή τηλεοπτικούς σταθμούς».  Τον Δεκέμβριο του 2005 τα ακριβή στοιχεία (ως προς τον αριθμό των επισκεπτών), ήταν, εξάλλου, τα εξής: Yahoo News – 24,6 εκατ., MSNBC – 22,9 εκατ., CNN – 20,9 εκατ., AOL – 14,7 εκατ., Internet Broadcasting Systems (το λεγόμενο IBS, το οποίο αναδιανέμει στο διαδίκτυο τα θέματα που προορίζονται για τους κεντρικούς τηλεοπτικούς σταθμούς του) – 12,9 εκατ., Gannett – 11,5 εκατ., New York Times – 10,9 εκατ., Tribune Newspapers – 10,5 εκατ., Knight Kidder (δικτυακή έκδοση) – 9,9 εκατ., USA Today – 9,9 εκατ. ⁵.

Νέοι κολοσσοί, όπως οι Yahoo, AOL και IBS προστέθηκαν, βεβαίως, στον κατάλογο των μεγάλων τηλεοπτικών δικτύων, των καναλιών της καλωδιακής τηλεόρασης και των ομίλων του τύπου. Όμως, δεν προσφέρουν επουδενί πρωτότυπα περιεχόμενα. Ο Τζιν Κίμελμαν, διευθυντής της Ένωσης Καταναλωτών, συνοψίζει την κατάσταση: «Το διαδίκτυο είναι καταπληκτικό μέσο πληροφόρησης. Ένας μικρός αριθμός καταναλωτών βασίζεται αποκλειστικά σ’ αυτό. Όμως, όταν η ΟΕΕ τούς ρώτησε ποιους ιστότοπους επισκέπτονταν, οι μισοί απάντησαν “τηλεόραση”. Δεύτερο σε προτιμήσεις ήρθε το “γραπτός τύπος.com”. Επομένως, εξαρτώνται από τις ίδιες πηγές ενημέρωσης, αναμφίβολα διαμέσου μιας νέας τεχνολογίας. Όμως αυτό δεν συνεισφέρει καθόλου στον πλουραλισμό των απόψεων»⁶.

Οι μεγάλες επιχειρήσεις μέσων ενημέρωσης, οι οποίες εμπνεύστηκαν περίπλοκα σχέδια για να κατευθύνουν το ρεύμα του διαδικτύου προς τους ιστότοπούς τους, επιδεικνύουν πολύ μικρότερο ζήλο σε ό,τι αφορά την παραγωγή πρωτότυπων ρεπορτάζ τοπικής κλίμακας. Το μεγαλύτερο μέρος των περιεχομένων τους περιορίζεται στην αναδημοσίευση ανακοινώσεων των πρακτορείων τύπου ή στην ανακύκλωση απόψεων. Οι ίδιες οι εφημερίδες χρησιμοποιούν πιο συχνά το διαδίκτυο για να επανακυκλοφορήσουν τα άρθρα των έντυπων εκδόσεών τους παρά για να προτείνουν διαδραστικά περιεχόμενα ή προϊόντα που αξιοποιούν τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών.

Όσο για τους νεοφερμένους στο πεδίο, όπως οι εταιρείες Yahoo, AOL ή IBS, αυτοί εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά από τις πληροφορίες που παράγουν άλλα μέσα ενημέρωσης. Έτσι, τα σύντομα, άχρωμα κείμενα των πρακτορείων, όπως του Reuters και του Associated Press στις Ηνωμένες Πολιτείες, αποτελούν, κατά προσέγγιση, τα τρία τέταρτα των περιεχομένων του ABC.com και τα τρία πέμπτα των περιεχομένων του foc.com και του MSNBC.com. Ακόμη και φημισμένες επιχειρήσεις του τύπου, όπως οι «New York Times» και «Washington Post», κάνουν εκτενή χρήση των ενημερώσεων των πρακτορείων για να προσφέρουν στους επισκέπτες των ιστότοπών τους πληροφόρηση σε πραγματικό χρόνο -με τον κίνδυνο να προσφέρουν περιεχόμενα χαμηλότερου επιπέδου σε σύγκριση με τις έντυπες εκδόσεις τους.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης έχουν μετατρέψει τις αχανείς εκτάσεις του διαδικτύου σε πελώριο ηχείο όπου αυθεντικά κείμενα γίνονται η ηχώ του εαυτού τους, από τον ένα ιστότοπο στον άλλον, υπονομεύοντας την αξία του πρωτότυπου δημοσιογραφικού έργου. Μη διαθέτοντας κάποιο οικονομικό μοντέλο κατάλληλο για το διαδίκτυο οι διαχειριστές των κυριότερων δικτυακών τόπων έφτασαν, μάλιστα, κατά το διάστημα 2003-2004 στο σημείο να μειώσουν τον αριθμό των επαγγελματιών που απασχολούνταν στην επιμέλεια, στην αναδιατύπωση και στην έρευνα περιεχομένου. Αποτέλεσμα;  Περίπου 60% των ανακοινώσεων των πρακτορείων αναρτήθηκαν ως είχαν. Αναλύοντας περίπου δύο χιλιάδες άρθρα που δημοσιεύτηκαν στους εννέα μεγαλύτερους ενημερωτικούς ιστότοπους, το ΣΔΥΕ κατέληξε ότι «παρ’ όλο που το περιεχόμενο διογκώθηκε σε μέγεθος, βελτιώθηκε σε επίπεδο ενημέρωσης και τεχνικών προδιαγραφών, ο παγκόσμιος ιστός παραμένει το νεκροτομείο όπου στοιβάζονται ανακοινώσεις πρακτορείων, ανταποκρίσεις από δεύτερο χέρι και ανακυκλωμένα άρθρα πρωινών εφημερίδων»⁷

Εξαιτίας της έλλειψης δημοσιογράφων επιφορτισμένων με την επιβεβαίωση των πληροφοριών, την επιμέλεια άρθρων ή την ενημέρωση ήδη διαμορφωμένων περιεχομένων με νέα στοιχεία, η δικτυακή πληροφόρηση δεν είναι αξιόπιστη. Ο αριθμός ψευδών πληροφοριών που κυκλοφορεί στο Ίντερνετ είναι τόσο μεγάλος ώστε οι αναγνώστες έχουν αρχίσει να τις αντιμετωπίζουν γενικά με καχυποψία, εκτός κι αν προέρχονται από κάποιο μέσο ενημέρωσης που κρίνεται αξιόπιστο -σε γενικές γραμμές, δηλαδή, όταν πρόκειται για κάποια καταξιωμένη επιχείρηση τύπου. Βεβαίως, το διαδίκτυο δεν έχει το μονοπώλιο στις ανυπόστατες φήμες ή στην κατευθυνόμενη δημοσιογραφία. Τα ψευδο-σκάνδαλα των Τζέισον Μπλερ και Τζούντιθ Μίλερ («The New York Times»), του Στέφεν Γκλας («The New Republic») και του Τζακ Κέλεϊ («USA Today»), για να παραθέσουμε μερικά μονάχα παραδείγματα) απέδειξαν ότι ακόμη και οι πιο φημισμένες εφημερίδες δεν μπορούν να αποφύγουν ολοκληρωτικά τον κίνδυνο να διαπράξουν κατάφωρες παραβιάσεις της δεοντολογίας. Όμως, στην περίπτωση του συγκεκριμένου μέσου η διενέργεια εσωτερικών ερευνών και η αυστηρότητα των ποινών που επιβλήθηκαν καταμαρτυρούσαν την επιθυμία σεβασμού ορισμένων επαγγελματικών κανόνων.

Οποιοσδήποτε έχει ήδη περιηγηθεί στον παγκόσμιο ιστό γνωρίζει ότι η πλειονότητα των «μικρών» ιστότοπων προσφέρει περισσότερα σχόλια παρά έρευνες και συμμορφώνεται μόνο κατά προσέγγιση με τους κανόνες δεοντολογίας του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Σε ποιο μέσο, άλλωστε, η αλυσίδα των Wal-Mart και η εταιρεία δημοσίων σχέσεων που έχει στην κατοχή της, η Edelman, έχουν βρει μέσα ενημέρωσης πρόθυμα να δημοσιεύσουν, συχνά αυτολεξί, τα δελτία τύπου της επιχείρησης, για παράδειγμα αναφορικά με τον ρόλο της στην παροχή βοήθειας στα θύματα του τυφώνα Κατρίνα; Πού κυκλοφόρησε η «πληροφορία» για τους Εβραίους που υποτίθεται ότι διοργάνωσαν τις απόπειρες της 11ης Σεπτεμβρίου και ότι ειδοποίησαν τους ομόθρησκούς τους να μη μεταβούν στα γραφεία τους εκείνη την ημέρα; Στον παγκόσμιο ιστό⁸.

Ακόμη και ο Νταν Γκίλμορ, του οποίου το βιβλίο «We the Media» («Εμείς, τα μέσα ενημέρωσης») διακηρύττει τις επαναστατικές προοπτικές της «δημοσιογραφίας των πολιτών», παραδέχεται: «Για τους επιτήδειους, τους απατεώνες και τους φαρσέρ κάθε βεληνεκούς, το διαδίκτυο είναι μάννα εξ ουρανού». Και πιστεύει ότι η καχυποψία που δημιουργούν οι ηλεκτρονικές ψευδο-ειδήσεις παροτρύνει τους χρήστες να αναζητήσουν τις «πραγματικές» ειδήσεις στους ιστότοπους των βασικών «επώνυμων» της ενημέρωσης, γεγονός που επαυξάνει την επιρροή των τελευταίων: «Η ροή των μη αξιόπιστων πληροφοριών που βρίσκουμε στο διαδίκτυο μπορεί να έχει ως παράδοξο αποτέλεσμα την ενίσχυση των μεγάλων μέσων, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα»⁹.

Σε περισσότερες από μία περιστάσεις επαγγελματίες δημοσιογράφοι οδηγήθηκαν σε λανθασμένα συμπεράσματα επειδή ανακύκλωσαν πληροφορίες που άντλησαν από το διαδίκτυο. Τον Δεκέμβριο του 2005, για παράδειγμα, η Τζούλι Καρτ της εφημερίδας «Los Angeles Times» διάβασε ότι ο κυβερνήτης του Γουαϊόμινγκ, Ντέιβ Φρέντενταλ, παραβίασε το νόμο για την προστασία των ειδών υπό εξαφάνιση, αρνούμενος να εισαγάγει εκ νέου στην Πολιτεία κάποιο είδος λύκου. Στις δηλώσεις του ανέφερε ότι το Γουαϊόμινγκ «θεωρεί επί του παρόντος ότι ο λύκος δεν είναι τίποτα παραπάνω από έναν ομοσπονδιακό σκύλο», ο οποίος στερείται νομικού πλαισίου προστασίας. Η «Los Angeles Times» δημοσίευσε την είδηση στην πρώτη σελίδα, προτού ανακαλύψει ότι επρόκειτο για φάρσα. Ο χρήστης που τη διέδωσε στο διαδίκτυο δεν θα φανταζόταν ποτέ ότι το αστείο του θα γινόταν πρωτοσέλιδο σε ένα από τις πιο σεβαστά έντυπα της χώρας. Η εν λόγω εφημερίδα -ιδιοκτησία του ομίλου Tribune, ο οποίος είχε μειώσει δραστικά τις θέσεις εργασίας των δημοσιογράφων του- δημοσίευσε διορθωτική ανακοίνωση την επόμενη μέρα, όπου παραδεχόταν ότι «απέδωσε αδίκως ευθύνες» για κάποιο ζήτημα στον κυβερνήτη του Γουαϊόμινγκ…

Συχνά, τα πιο τρανταχτά ατοπήματα τέτοιου είδους βρίσκουν απήχηση κατά τη διάρκεια προεκλογικών εκστρατειών. Σε τηλεοπτικό ντιμπέιτ, τον Οκτώβριο του 2000, μεταξύ της Χίλαρι Κλίντον και του Ρίτσαρντ Λάζιο (αμφότεροι υποψήφιοι στη Νέα Υόρκη για τη Γερουσία), η δημοσιογράφος του τοπικού τηλεοπτικού σταθμού WCBS-TV, Μάρσια Κρέιμερ, ζήτησε από τους δύο αντίζηλους να απαντήσουν στην εξής ερώτηση: «Ποια είναι η θέση σας έναντι του ομοσπονδιακού νόμου 602Ρ; ». Όταν η Κλίντον, αιφνιδιασμένη, κατόρθωσε τελικά να ψελλίσει: «Δεν έχω την παραμικρή ιδέα περί τίνος πρόκειται», η δημοσιογράφος απάντησε: «Καλώς, λοιπόν, θα σας πω: Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, που θα τεθεί ενώπιον του Κογκρέσου, ορίζει ότι το Ταχυδρομείο θα έχει το δικαίωμα να χρεώνει τους χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου πέντε σεντς (0,4 ευρώ) ανά μήνυμα, ακόμη κι αν το ίδιο δεν συνεισφέρει στην όλη διαδικασία. Όμως, έτσι, αναμένεται ότι θα καλυφθεί έλλειμμα της τάξης των 230 εκατ. δολαρίων ανά έτος, το οποίο θα βαρύνει το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, που αναπτύσσεται ραγδαία. Το ετήσιο κόστος για κάποιον που αποστέλλει περίπου 10 μηνύματα την ημέρα θα ανέλθει σε 180 δολάρια. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, εάν θα υπερψηφίζατε το συγκεκριμένο νομοσχέδιο». Οι δύο υποψήφιοι εξέφρασαν, λοιπόν, την αντίθεσή τους προς το νομοσχέδιο, με τον Ρεπουμπλικάνο Λάζιο να το θεωρεί «παράδειγμα των μεθόδων αρπακτικού ενός κράτους που θέλει να καρπωθεί χωρίς καμία δικαιολογία τα χρήματα των φορολογουμένων».

Κατανοούμε ότι οι δύο υποψήφιοι προβληματίστηκαν σχετικά με τον νόμο 602Ρ. Ανησύχησαν, όμως, άδικα διότι η συγκεκριμένη πρόταση νόμου υπήρξε μία από τις πιο ανακυκλωμένες ανυπόστατες φήμες του διαδικτύου! Η πληθώρα διευκρινίσεων που τη συνόδευε της είχαν προσδώσει, μάλιστα, αξιοπιστία ώς ένα βαθμό: ο νόμος είχε προταθεί από κάποιο (φανταστικό) μέλος του Κογκρέσου που ονομαζόταν Τόνι Σνελ και υποστηρίχθηκε από το κεντρικό άρθρο (επίσης φανταστικό) της εφημερίδας «Washingtonian», ενώ κάποιος (ανύπαρκτος) δικηγορικός σύνδεσμος με (φανταστική) έδρα κάποια υπαρκτή διεύθυνση υποτίθεται ότι είχε εκφράσει ήδη την αντίθεσή του απέναντι στο νομοσχέδιο. Αμέτρητα ηλεκτρονικά μηνύματα και πληθώρα ιστότοπων είχαν ήδη προειδοποιήσει το κοινό ότι επρόκειτο για φάρσα. Όμως, στο WCBS-TV κανείς δεν έδωσε σημασία στις προειδοποιήσεις.

Ωστόσο, στις περισσότερες πόλεις δικτυακές πρωτοβουλίες δημιουργούν νέες προοπτικές σε ρεπορτάζ τα οποία αγνοούνται από τα παραδοσιακά μέσα. Κάποιες φορές παίρνουν τα ηνία από τον τοπικό τύπο, ο οποίος στερείται πλέον των απαιτούμενων δημοσιογραφικών πόρων. Στη Νέα Υόρκη, για παράδειγμα, το Citizens Union Foundation (μη κερδοσκοπικό ερευνητικό κέντρο) δημιούργησε τον Σεπτέμβριο του 1999 τη δικτυακή έκδοση «Gotham Gazette». Ο συγκεκριμένος ιστότοπος προσφέρει «μια πλήρη δικτυακή πύλη για όλους όσοι ενδιαφέρονται για τις δημόσιες δραστηριότητες και για τη δράση των συλλόγων». Υποστηριζόμενη από πενταμελή ομάδα και διαθέτοντας ετήσιο προϋπολογισμό της τάξης των 500.000 δολαρίων, από επιδοτήσεις και δωρεές, η «Gotham Gazette» ανανεώνει καθημερινά το περιεχόμενό της. Πρόκειται για μία επιλογή επικαιρότητας, με συνδέσμους που παραπέμπουν σε αμέτρητες εκδόσεις της Νέας Υόρκης (ημερήσια, εβδομαδιαία και μηνιαία έντυπα, δικτυακοί τόποι), πρωτότυπα ρεπορτάζ για κοινωνικά, πολιτισμικά και πολιτικά ζητήματα, άρθρα που υπογράφονται από αιρετούς αντιπροσώπους, πανεπιστημιακούς και δημοσιογράφους, την ημερήσια διάταξη των τοπικών πολιτικών δραστηριοτήτων, κριτικές βιβλίων, μικρές αγγελίες, στήλη αφιερωμένη στην επεξήγηση του δημοτικού προϋπολογισμού, διαδραστικές κάρτες, παιχνίδια βίντεο που προσομοιώνουν προβλήματα πολεοδομίας τα οποία χρήζουν επίλυσης, συνδέσμους με τα πιο αξιόλογα blogs της μητρόπολης κ.ά.

Ένα από αυτά τα blogs, το Gothamist, έχει επίσης ως σημείο αναφοράς την τοπική πολιτική επικαιρότητα, από τις δημοτικές εκλογές ώς τις απεργίες των δημόσιων μεταφορικών μέσων. Συνοψίζει και σχολιάζει άρθρα του τύπου. «Ο ιστότοπός μας λειτουργεί εύρυθμα χάρη στο ότι η πόλη διαθέτει πληθώρα μέσων ενημέρωσης. Η “μετα-κάλυψή” μας εξαρτάται από αυτά», εξηγεί ο συνιδρυτής της, Τζέικ Ντόμπκιν, προτού διευκρινίσει: «Τα πλοκάμια μας βρίσκονται παντού. Οι αναγνώστες μας βρίσκονται σε κάθε συνοικία της Νέας Υόρκης και παίζουν σημαντικό ρόλο στην παραγωγή περιεχομένου. Συχνά μάς αποστέλλουν σχόλια και διευκρινίσεις. Όταν ξεσπάει μια πυρκαγιά στο Μανχάταν έχουμε τη δυνατότητα, μέσα στα επόμενα λεπτά, να δημοσιεύσουμε σχετικές φωτογραφίες στο διαδίκτυο».

Τα νέα μέσα ενημέρωσης της Νέας Υόρκης συνιστούν συμπληρωματική πηγή τοπικής ενημέρωσης η οποία καλύπτει τις ανάγκες πληροφόρησης στρωμάτων του πληθυσμού που ήδη ικανοποιούνται σε αυτό το επίπεδο εξαιτίας της πληθώρας και της ποιότητας των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης. Η επιτυχία τους οφείλεται, συχνά, στο γεγονός ότι μπορούν να προσελκύσουν διαφημιστές που στοχεύουν σε ένα προνομιούχο κοινό νεαρής ηλικίας. Σε άλλες περιοχές της χώρας τα τμήματα του πληθυσμού που χρειάζονται περισσότερο εναλλακτικές πηγές πληροφόρησης είναι αυτά με τις λιγότερες πιθανότητες να τις αποκτήσουν.

Τον Σεπτέμβριο του 2005, στην Ουάσιγκτον, δύο άνδρες δολοφονήθηκαν μέσα σε διάστημα σαράντα πέντε λεπτών, ο ένας σε δρόμο εύπορης συνοικίας και ο άλλος σε κάποια φτωχογειτονιά, στα νοτιοανατολικά. Η εφημερίδα «Washington Post» αφιέρωσε 528 λέξεις στην είδηση του πρώτου φόνου, ενώ ο δεύτερος φόνος περιορίστηκε σε σύντομη ανακοίνωση 56 λέξεων. Όμως, η ιστορία δεν σταματά εδώ. Διότι, στην τελευταία περίπτωση, οι κάτοικοι δεν διέθεταν ούτε blogs ούτε δικτυακά φόρουμ που θα τους επέτρεπαν να οργανώσουν από κοινού ενέργειες ώστε να απαιτήσουν καλύτερες δημοτικές υπηρεσίες και επιπρόσθετη προστασία. Οι πρώτοι προσέφυγαν στον παγκόσμιο ιστό, ενώ οι δεύτεροι δεν είχαν πουθενά να καταφύγουν.

Όσο η δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο και ανάρτησης ιστοτόπων δεν διαμοιράζεται ισότιμα στην κοινωνία, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, τα συνοικιακά φόρουμ και τα blogs είναι πιθανό -αντίθετα από τις προσδοκίες των υποστηρικτών τους- να τονίσουν τις κοινωνικές ανισότητες, να προσφέρουν επιπρόσθετους πόρους σε ήδη προνομιούχους πολίτες, επιτρέποντάς τους να συμμετέχουν στους δημοκρατικούς θεσμούς ή να διεκδικούν αποτελεσματικά τα δικαιώματά τους έναντι των αρχών.

Τα ερωτήματα που γεννιούνται από τη γενίκευση της διαδικτυακής επικοινωνίας μάς υπενθυμίζουν την άποψη που έχουν ήδη διατυπώσει αρκετές γενιές ιστορικών των μέσων ενημέρωσης: οι νέες τεχνολογίες ουδέποτε εξαλείφουν την ανάγκη εκπόνησης κατάλληλου νομικού πλαισίου ώστε να αποφευχθεί -για παράδειγμα- το ενδεχόμενο κυριαρχίας της αγοράς από ελάχιστες κολοσσιαίες επιχειρήσεις, οι οποίες στρέφονται κυρίως προς τα πλέον προνομιούχα στρώματα του πληθυσμού.

---

1. Ιδιοκτησίας, αντιστοίχως, των General Electric, CBS, Disney, News Corporation (όμιλος που ανήκει στον Ρούπερτ Μέρντοκ).
2. James Gattuso, «The myth of media concentration: Why the FCC’s ownership rules are unnecessary», Μάιος 2003.
3. Βλ. την πανεπιστημιακή περιοδική έκδοση «USC’s Annenberg Online Journalism Review».
4. Οι κυριότερες στατιστικές είναι διαθέσιμες στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.digitalcenter.org
5. Για τα στοιχεία της εν λόγω έρευνας βλ. https://www.pewtrusts.org/en/research-and-analysis/reports/2006/03/13/the-state-of-the-news-media-2006
6. Τηλεοπτική εκπομπή «The newshour with Jim Lehrer», PBS, 15 Μαΐου 2003.
7. https://www.pewtrusts.org/en/research-and-analysis/reports/2005/03/14/the-state-of-the-news-media-2005
8. Για το ζήτημα της χρήσης blogs από την αλυσίδα Wal-Mart, βλ. Stephen Baker, «Edelman shows Wal-Mart the power of blogs», «Business Week Online», 26 Οκτωβρίου 2005.
9. Dan Gilmor, «Εμείς είμαστε το μέσο, Λαϊκή Δημοσιογραφία από τον λαό», Οξύ, 2006 (εξαντλημένο).

Διαβάστε περισσότερα

«Γύρνα στον άντρα σου»

 

Της Κίρκης Πατσιαντά*

Σημείωση: Η διήγηση βασίζεται σε αληθινό περιστατικό που έλαβε χώρα το 2013 αλλά τα ζητήματα που θέτει φαίνονται επίκαιρα όσο ποτέ. Η απαίτηση σχετικά με την καταβολή των χρημάτων δεν  ήταν νομικά ορθή, καθώς για τα εγκλήματα που σχετίζονται με περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας δεν απαιτούνταν βάσει των διατάξεων που ίσχυαν εκείνη την περίοδο παράβολο (κάτι το οποίο συνεχίζει να ισχύει και σήμερα).  Το συγκεκριμένο άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά τον Ιούλιο του 2013 στο protagon.

Επαρχιακό αστυνομικό τμήμα, μεσημεράκι Ιουλίου. Αποπνικτική ατμόσφαιρα, πανάρχαιο κλιματιστικό, ελάχιστη κίνηση : ένας παππούς που κάθεται σιωπηλός και ταλαιπωρημένος σε μία καρέκλα μαζί με έναν νεαρό, πιθανότατα δικηγόρο, που μιλάει συνεχώς στο κινητό του.

Περνάει διστακτικά την κεντρική είσοδο. Είναι πολύ νέα σε ηλικία και ο τρόπος που κινείται δείχνει τρομερή νευρικότητα. Κρατάει πολύ σφιχτά την τσάντα της, είναι αναμαλλιασμένη και κλαμένη. Ο λαιμός της είναι γεμάτος κατακόκκινα σημάδια, σαν κάτι να προσπάθησε να την πνίξει πρόσφατα, και στα χέρια της υπάρχουν μελανιές όλων των διαστάσεων. Περπατάει διερευνητικά κοιτώντας γύρω γύρω σαν χαμένη, μέχρι που φτάνει μπροστά στην ανοιχτή πόρτα ενός γραφείου. «Η μαντάμ;» ακούγεται μία γαϊδουροφωνάρα από τα έγκατα του γραφείου και ξεπροβάλλει ένα μπλε, θεόρατο, διαβολικό καρτούν ή αλλιώς «λέγε με υπεύθυνο για την προστασία  της τάξης και της ασφάλειας των Ελλήνων πολιτών».

Η κοπέλα κομπιάζει, γιατί καταλαβαίνει πως πρέπει να εκθέσει το πρόβλημα της στο διάδρομο, όρθια, μπροστά σε «κοινό», αλλά το καρτούν απαιτεί εκνευρισμένο : «πείτε μας, μαντάμ, έχουμε και δουλειές…». « Ο σύζυγος μου… με χτύπησε….» προσπαθεί με κόπο, «δηλαδή με χτυπάει συνέχεια…. θέλω να φύγω…. έφυγα δηλαδή από το σπίτι το πρωί…  πήγα στη μητέρα μου… θέλω να κάνω μήνυση… πώς να…». Δεν προλαβαίνει να τελειώσει τη φράση του το κορίτσι και το καρτούν βαριεστημένο απαντά μηχανικά : «για τη μήνυση πρέπει να περιμένετε τον αξιωματικό υπηρεσίας, σε λίγο θα είναι εδώ, πρέπει να δώσετε και 150 ευρώ». Η κοπέλα σαστίζει : «πόσα; Δεν έχω μαζί μου τόσα χρήματα. Είναι πάρα πολλά… Δεν ξέρω που να τα βρω τώρα… Δεν…». Το καρτούν, τσαντισμένο όσο ποτέ, δίνει τη λύση : « ε, βρες τα πρώτα και έλα μετά να την κάνεις, άμα είναι…» και πάει να ξανακαθίσει στην ξεχαρβαλωμένη καρέκλα του γραφείου του.

Εκείνη τη στιγμή, μετά από αυτή την αφοπλιστική ετοιμότητα διαχείρισης περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας εκ μέρους των αστυνομικών αρχών, παρεμβαίνει ο νεαρός : « ενδεχομένως η κυρία θα μπορούσε να πληρώσει τα 100 ευρώ τώρα και τα υπόλοιπα 50 που αντιστοιχούν στην άσκηση πολιτικής αγωγής να τα δώσει αργότερα…». Τότε το καρτούν ξεσπά αγανακτισμένο : « κοίτα, παλικάρι, εγώ αυτά τα πράγματα δεν τα ξέρω, τα λεφτά τα θέλω τώρα… και στο κάτω κάτω κυρά μου πολλή σημασία δίνεις… Άντρας είναι, νεύρα έχει… Μη χαλάς το σπίτι σου για βλακείες… Πήγαινε και ρίξε λίγο νερό στο πρόσωπό σου, κάνε του και κανένα καλό φαγάκι και όλα θα στρώσουν»…

Η κοπέλα πνίγει με δυσκολία ένα λυγμό, κοιτάει το πάτωμα, κάνει μεταβολή κρατώντας πάντα πολύ σφιχτά την τσάντα της, σαν να θέλει να πιαστεί από πάνω της, και φεύγει σχεδόν τρέχοντας…

*Η Κίρκη Πατσιαντά είναι δικηγόρος, Δ.Ν, με ειδίκευση στο Δίκαιο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.  Ασχολείται ιδιαίτερα με τα δικαιώματα του παιδιού.

 

Πρώτη δημοσίευση

Διαβάστε περισσότερα

Trafficking: Ο καπιταλισμός παράγει δουλεία στον 21ο αιώνα, όπως και στον 16ο

 

της Μαρίας Απατζίδη
βουλευτή Ανατολικής Αττικής του ΜέΡΑ25

Μιλάμε για νούμερα απολύτως τρομακτικά. 40,3 εκατομμύρια ήταν η αρίθμηση το 2016 με το 25% μεταξύ τους να είναι ανήλικα παιδιά, δηλαδή πάνω από δέκα εκατομμύρια παιδιά.

Το πρόβλημα είναι ότι τα περισσότερα μέτρα που λαμβάνονται κατά τις τελευταίες δεκαετίες, που έχει ενταθεί το πρόβλημα, και κυρίως μετά το 1990, επικεντρώνονται μονομερώς στο να ενισχύονται οι υπηρεσίες τήρησης του νόμου και καταστολής των εγκληματιών, χωρίς να υπάρχει αντίστοιχη μέριμνα για την αντιμετώπιση των αιτιών του traffickingκ.

Και βεβαίως η αιτία του trafficking είναι η τοξική πατριαρχία, η αντικειμενοποίηση των γυναικών και των παιδιών ως προς το σεξουαλικό trafficking, καθώς και η υπέρμετρη άνευ ορίων και θεσμών καπιταλιστική νεοφιλελεύθερη ανάπτυξη που ωφελείται πολλές φορές από την απλήρωτη εργασία.

Βεβαίως, χρονικά τουλάχιστον η αρχή του trafficking είναι η στρατολόγηση ανθρώπων με σκοπό την εκμετάλλευσή τους και η παραπλάνησή τους. Λ.χ. με ψευδείς πληροφορίες ότι θα πάνε σε μια άλλη χώρα να ασκήσουν ένα άλλο επάγγελμα, και τελικά τους κατακρατούν τα διαβατήρια. Και ασφαλώς υπάρχει εμπλοκή κυκλωμάτων στη χώρα προέλευσης και στη χώρα υποδοχής, καθώς συχνά και ανθρώπων από τα σώματα ασφαλείας, την αστυνομία, το λιμενικό και ούτω καθεξής.

Ευτυχώς, γίνεται σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προσπάθειες να εκπαιδεύονται τα σώματα ασφαλείας στην αντιμετώπιση του φαινομένου διαγιγνώσκοντας ποια είναι τα θύματα του trafficking, ποιες είναι οι μέθοδοι των διακινητών και ούτω καθεξής. Όμως υπάρχουν και δομικοί παράγοντες που το ευνοούν: Οι τεράστιες ανισότητες λόγω της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης μεταξύ χωρών προέλευσης και χωρών υποδοχής, οι οποίες ανισότητες καθιστούν τους ανθρώπους απελπισμένους. Όπως και η καλλιέργεια ρατσισμού ενάντια στους πρόσφυγες και παράτυπους μετανάστες. Στην Ελλάδα ιδιαίτερα έχουμε δει λόγου χάρη την παρούσα κυβέρνηση να έχει ως κύρια πολιτική της για το μεταναστευτικό και το προσφυγικό την αρχή ότι αν η ζωή των ανθρώπων που έρχονται στην Ελλάδα γίνει μια κόλαση, τότε μόνο θα αποτραπούν και άλλοι από το να έλθουν στη χώρα μας. Αυτό, όμως, καλλιεργεί μια νοοτροπία ότι ο πρόσφυγας και ο μετανάστης είναι homo sacer, είναι ένας άνθρωπος χωρίς δικαιώματα, που μπορούμε να τον εκμεταλλευτούμε όσο θέλουμε. Και τελικά ενισχύει τη λογική του trafficking.

Γιατί ακριβώς υπάρχει και ένα trafficking με πρόσφυγες και μετανάστες, που είναι συγκριτικά λιγότερο αναγνωρισμένο από τον Ο.Η.Ε. Αυτό οφείλεται στο ότι μπαίνουν φραγμοί στη μετακίνηση των ανθρώπων, που δεν τους δέχεται η Δύση, και έτσι τους καθιστούμε βορά στους διακινητές. Δημιουργείται ένα πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη ενός επικερδούς παράνομου «επαγγέλματος» για τους διακινητές που έγκειται στο πώς να υπερβαίνονται τα εμπόδια με την εμπλοκή ενίοτε και ορισμένων επίορκων του λιμενικού και των σωμάτων ασφαλείας. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε βεβαίως πως πολλοί από τα σώματα αυτά κάνουν τη δουλειά τους σωστά και με αυταπάρνηση, αν βέβαια τους το επιτρέψει η πολιτική βούληση. Γιατί αν δεν υπάρχει πολιτική βούληση, δεν μπορούν ως άτομα να κάνουν και πολλά πράγματα. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει νομικό έλλειμμα. Ενίοτε άνθρωποι οι οποίοι βοηθούν ανιδιοτελώς τους πρόσφυγες και παράτυπους μετανάστες για ανθρωπιστικούς λόγους δικάζονται με το ίδιο νομικό πλαίσιο, όπως οι εκμεταλλευτές δουλέμποροι και μεσάζοντες. Και βεβαίως πολλές κυβερνήσεις ευνοούν αυτή τη σύγχυση. Δυστυχώς, στο ζήτημα αυτό υπάρχει συνενοχή από τις κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αλλά υπάρχουν και τα ευρύτερα φαινόμενα απορρύθμισης της εργασίας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και το νεοφιλελεύθερο φαινόμενο των εργολαβικών εταιριών είναι ένα είδος trafficking, γιατί οι εργολαβικοί εργαζόμενοι δεν έχουν τα πλήρη δικαιώματα και απολαβές που δικαιούνται.

Πρόκειται, λοιπόν, για ένα πρόβλημα συστημικό και δομικό, εφόσον ένα σημαντικό μέρος του καπιταλισμού βασίζεται στη σύγχρονη δουλεία, όπως άλλωστε και η πρωταρχική συσσώρευση του καπιταλισμού τον 15ο και 16ο αιώνα προήλθε από τη μεγαλύτερη έξαρση δουλείας που είχε γνωρίσει η ανθρωπότητα. Πρόκειται για μια πολύπλευρη μάχη και στο νομικό επίπεδο με νόμους που να κάνουν καλύτερες διακρίσεις και να αποφεύγουν τις ένοχες συγχύσεις, και στο ψυχολογικό με το να απαξιωθεί στις συνειδήσεις και να μειωθεί η τοξική πατριαρχία, αλλά και στο ευρύτερο πολιτικό με το να βρούμε μοντέλα ανάπτυξης πιο σοσιαλιστικά και οικολογικά διά των οποίων μπορούν να βρεθούν και οι λύσεις για το προσφυγικό και το μεταναστευτικό σε ένα διεθνιστικό επίπεδο.

Πηγή

Διαβάστε περισσότερα

Ολυμπιακοί Αγώνες: Γιορτή μάσας, ντόπας, μίζας…

  ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

• facebook.com/mpogiopoulos
• mpog@imerodromos.gr

   Η ίδια η μυθολογία γύρω από τη γέννηση των Αγώνων πιστοποιεί ότι η ύστερη εξιδανίκευσή τους, λίγη σχέση έχει με την πραγματικότητα. Οι Αγώνες δεν ήταν μόνο στέφανοι και κότινοι, δεν ήταν μόνο κλέη και αρετή ψυχής μέσα σε ρωμαλέα σώματα. Ηταν και εξαγορές, ήταν και δολιοφθορές, ήταν και απάτες, ήταν και δωροδοκίες, ήταν και ντόπινγκ…

    Από τη γέννησή τους, κιόλας, οι Ολυμπιακοί Αγώνες εμφανίζονται συνυφασμένοι με το δόλο. Οι αξεπέραστοι «παραμυθάδες» Ελληνες φρόντισαν να ενσωματώσουν στο μύθο για τη γέννηση των Αγώνων τη δολιότητα. Ετσι ο Πέλοπας, ο ιδρυτής των Αγώνων, αναδείχτηκε μέγας ηγεμόνας της Πελοποννήσου, αφού πρώτα εξόντωσε τον Οινόμαο με όχι και τόσο έντιμο τρόπο: Δωροδόκησε τον ιπποκόμο του Οινόμαου, τον Μυρτίλο και ο τελευταίος αφαίρεσε τους ήλους από τους τροχούς του άρματος του Οινόμαου. Στην αρματοδρομία ο Οινόμαος σκοτώθηκε και ο νικητής πια Πέλοπας, αφού νυμφεύτηκε την κόρη του Οινόμαου, την Ιπποδάμεια, αναδιοργάνωσε τους Αγώνες προς …τιμήν του πεθερού του. Προηγουμένως, όπως είπαμε, τον είχε δολοφονήσει…

    Δύσκολα θα βρει κανείς στους Ολυμπιακούς Αγώνες νικητές «ταπεινούς το γένος». Ο Κόροιβος, πρώτος Ολυμπιονίκης στο στίβο, ένας απλός μάγειρος από την Ηλεία, είναι μάλλον η εξαίρεση, αφού οι Ολυμπιακοί Αγώνες των πρώτων αιώνων της κλασικής Ελλάδας ήταν περισσότερο υπόθεση των αριστοκρατών. Επρεπε να είσαι εύπορος, για να μπορείς να επωμιστείς την πολυήμερη μετάβαση στην Ολυμπία, να προπονηθείς και να επιστρέψεις στην πόλη σου, αν δεν είχες εξασφαλίσει τα προς το ζην. Λίγοι είχαν αυτή τη δυνατότητα και όχι φυσικά οι φτωχοί. Ο Κόροιβος ήταν τυχερός λόγω εντοπιότητας…

    Η νίκη στην Ολυμπία δεν παρείχε μόνο δόξα. Ηταν και το εφαλτήριο για «άγη». Οπως το «Κυλώνειον άγος», από το όνομα του Ολυμπιονίκη Κύλωνα, που ξιπασμένος από τη νίκη του στην Ολυμπία, θα επιχειρήσει να καταλάβει την Αθήνα και να αναδειχτεί τύραννος. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες, δε, δεν προσέδιδαν μόνο τιμή και αναγνώριση. Προσέδιδαν και περιφρόνηση. Η συμμετοχή στους Αγώνες δεν ήταν πάντα το παν. Ο Πίνδαρος καταγράφει ότι οι ηττημένοι απέφευγαν κατά την επιστροφή τους στις πόλεις τους τις δημόσιες εμφανίσεις, καθώς οι ειρωνείες των συντοπιτών τους ήταν αβάσταχτες.

    Οσο για το «ευ αγωνίζεσθαι» είναι πολύ ωραίο, για να είναι αληθινό. Κατ’ αρχήν, στις αρματοδρομίες νικητές αναδεικνύονταν οι ιδιοκτήτες των αλόγων και όχι οι αναβάτες – δούλοι. Επίσης, έδιναν και έπαιρναν οι εξαγορές διακεκριμένων αθλητών, για να αποσκιρτήσουν από την πατρίδα τους και να αγωνιστούν ως εκπρόσωποι άλλων πόλεων. Ούτε οι δωροδοκίες έλειπαν, όπως του Κάλλιππου, που πλήρωσε τους αντιπάλους του και αναδείχτηκε νικητής. Και φυσικά τα περί «εκεχειρίας», για αγώνες που ουσιαστικά συνιστούσαν προπαρασκευή στρατιωτών, δεν αναιρούν τις αγριότητες που συντελούνταν. Σε σημείο που μέχρι και νόμο αναγκάστηκαν να εισαγάγουν οι Αθηναίοι, για να μη διώκονται όσοι αθλητές φόνευαν αντιπάλους τους στην πάλη ή στο παγκράτιο.

    Στους Ολυμπιακούς της αρχαιότητας συνυπήρχε, λοιπόν, το «ωραίο» και «αγαθό» με το «ευτελές» και την «ύβρι». Ο κανόνας «κλέψε αρκεί να μη σε δουν» ίσχυε και κει. Εκεί είναι και η μέγιστη διαφορά τους με το σήμερα. Οτι σήμερα οι σφετεριστές του περίφημου ολυμπιακού πνεύματος δεν ενδιαφέρονται, πια, ακόμα και να τους βλέπουν να «κλέβουν».

 «Σοφά» έπρατταν οι ελλανοδίκες που απέφευγαν να ρωτήσουν την καταγωγή των αθλητών που έπαιρναν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες της αρχαιότητας. Περιορίζονταν να καταγράφουν το όνομά τους. Βλέπετε, είχαν λόγους…

    Οταν το 488 π.Χ. ο Αστυλος ο Κροτωνιάτης στέφθηκε Ολυμπιονίκης στο δίαυλο, ο τύραννος των Συρακουσών, ο Ιέρων, σκέφτηκε ένα ωραίο «κόλπο» για να αποκτήσει φήμη και ακτινοβολία. Δωροδόκησε τον Αστυλο ώστε στους επόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες να εμφανιστεί στο στάδιο σαν… Συρακούσιος. Οπερ και εγένετο, ο Αστυλος νίκησε και στους επόμενους Αγώνες, αλλά οι συντοπίτες του, οι Κροτωνιάτες – παρά τους ύμνους που γράφτηκαν για τον αθλητή αλλά και για τον… «ανάδοχό του», τον τύραννο των Συρακουσών – μάλλον εκνευρίστηκαν. Αυτό τουλάχιστον μας πληροφορεί ο Παυσανίας (και καταγράφει ο Κ. Σιμόπουλος στο βιβλίο του «Μύθος, απάτη και βαρβαρότητα οι Ολυμπιάδες», εκδόσεις «Στάχυ»), που αναφέρει ότι οι Κροτωνιάτες, αφ’ ενός, αποκαθήλωσαν τον ανδριάντα που είχαν στήσει προς τιμήν του Αστυλου, αφ’ ετέρου, μετέτρεψαν το σπίτι του σε φυλακή…

  Οσο για τον τύραννο Ιέρωνα, τόσο Ολυμπιακό ήταν το «ιδεώδες» (από τότε ακόμα) που συνέχισε την ενασχόλησή του με τους Ολυμπιακούς, και μάλιστα το 472 π.Χ. στέφθηκε και ο ίδιος Ολυμπιονίκης, δωροδοκώντας τους ελλανοδίκες και εξαγοράζοντας τους αντιπάλους του. Βλέπετε, οι «χορηγοί» είχαν ανέκαθεν μια άλλου είδους αντιμετώπιση…

    Το… «άθλημα» της εξαγοράς, των δωροδοκιών και των… «υιοθεσιών» αθλητών – όπως μας πληροφορούν οι ίδιες πηγές – ήταν πολύ ανεπτυγμένο και τότε. Πολλούς αιώνες πριν ακόμα ο Αργεντινός Χουάν Ραμόν Ρότσα βαφτιστεί σαν «Μπουμπλής» από το… Αιγάλεω, ο τύραννος των Συρακουσών, ο Διονύσιος, είχε εξαγοράσει τον πυγμάχο Αντίπατρο από τη Μυτιλήνη, για να εμφανιστεί στους Αγώνες σαν Συρακούσιος.

    Πολλούς αιώνες πριν ο Λατινοαμερικανός Εδουάρδος Ρικάνε βαφτιστεί σαν «Κοντογεωργάκης» από τη… Χίο, και πριν ο Πάστερνακ μετονομαστεί σε… «Παστερνάκης», η Εφεσος είχε κι αυτή «υιοθετήσει» τον Ολυμπιονίκη Σωτάδη για να παρουσιαστεί στους επόμενους Αγώνες σαν Εφέσιος, παρότι ήταν από την Κρήτη. Στους Κρητικούς, όμως, δεν άρεσαν αυτά τα πράγματα, γι’ αυτό και εξόρισαν τον Σωτάδη.

    Εν κατακλείδι: Μπράβο στα παιδιά που στους προπροηγούμενους Ολυμπιακούς διακρίθηκαν με το ελληνικό εθνόσημο, από τον Τζαρτζίλ Ζβιανταουρί, τον Κάχι Καχιασβίλι, τον Καλλίνικο Κρεάνκα, στον Ασλανασβίλι, ανεξάρτητα αν κατάγονταν από τη Γεωργία, από την Αιθιοπία, ή από την Αμφιλοχία.

    Αλλά, ντροπή και αίσχος σε όλους αυτούς τους αθλίους που μας τους σύστηναν με ελληνομεταμφιεσμένα ονόματα, που τους έκαναν να κρύβουν την (πραγματική) γλώσσα τους και την (πραγματική) καταγωγή τους, που για τις ανάγκες της αθλιότητάς τους άλλαζαν εκτός από το όνομα και τους… γονείς τους, και μετά άρχιζαν κι από πάνω τα γνωστά τους καραγκιοζιλίκια περί «ελληνικής ψυχής»…

    Πιερ ντε Κουμπερτέν. Γάλλος βαρόνος. Αριστοκράτης. Και «αναμορφωτής». Των Ολυμπιακών Αγώνων. «Δόξα και τιμή στον Κουμπερτέν», αναφωνούν οι εξωνημένοι «Πίνδαροι» του σύγχρονου ολυμπιακού «ιδεώδους». Πράγματι. Ενας ρατσιστής και μισογύνης, ένας θαυμαστής του Χίτλερ και «αρχικλέφτης» (όπως τον αποκαλούσε ο Τύπος της Αθήνας στους πρώτους Αγώνες του 1896) αποτελεί το ιδανικό πρότυπο «γενάρχη» για τους «αθάνατους» της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής. Και τι άλλο να έχει για πρότυπο η ΔΟΕ. Ενας ρατσιστής (ο Κουμπερτέν) και ένας φασίστας (ο Σάμαρανκ) την κυβέρνησαν για πάνω από 50 χρόνια. Δίπλα τους μια σειρά από «αξιότιμες» φιγούρες, ανάμεσα στις οποίες δεν έλειψαν εκείνες του Κίσινγκερ, του Γλύξμπουργκ κ.ά.

    Ο Γάλλος «αναμορφωτής» μας, λοιπόν, διακατεχόταν από υψηλά «ιδανικά». Ηταν εκείνος που στην Ολυμπιάδα του Σεντ Λούις, το 1904, είχε την «ανθρωπιστική ιδέα» να οργανωθούν «ανθρωπολογικοί αγώνες», στους οποίους πήραν μέρος οι «άγριοι» – σύμφωνα με τον Κουμπερτέν – άνθρωποι, δηλαδή οι ινδιάνοι και οι μαύροι. Στόχος αυτών των εκτός επίσημου προγράμματος αγώνων, ήταν να μελετηθεί η αθλητική συμπεριφορά του «κατώτερου» ανθρώπινου είδους…

    Κατά τον Κουμπερτέν οι αθλητές έπρεπε να είναι «ιππότες» και «ανδρείοι», ιδιότητες που δεν αναγνώριζε πέραν της φυλής των λευκών. Την ίδια εποχή, δε, στη Γαλλία εκδηλωνόταν κύμα συμπαράστασης υπέρ του Ντρέιφους. Αλλά ο Κουμπερτέν, πιστός στις αρχές του, είχε σοβαρούς λόγους να πολεμά τον Ντρέιφους. Ο λοχαγός, βλέπετε, εκτός των άλλων ήταν ένας «παλιο-Εβραίος»…

    Εκτός από τις υπόλοιπες «αρετές» του, ο βαρόνος είχε και μια ακόμα: Ηταν μισογύνης. Η εποχή μπορεί να τον είχε ξεπεράσει, αλλά αυτός επέμενε: «Μία αποστολή έχουν οι γυναίκες, να στεφανώνουν τους νικητές, όπως ακριβώς στην αρχαία Ελλάδα», έλεγε. Ακόμα και μετά την Ολυμπιάδα του 1928, στην Ολλανδία, όντας πια επίτιμος πρόεδρος της ΔΟΕ, δεν έκρυβε τη δυσφορία του: «Προσωπικά δεν εγκρίνω τη συμμετοχή γυναικών σε δημόσια αγωνίσματα», επαναλάμβανε.

    Ο Κουμπερτέν σίγουρα θα πρέπει να πέθανε «αναπαυμένος». Ενα χρόνο πριν το θάνατό του είδε το δημιούργημά του, το σύμβολο των 5 ολυμπιακών κύκλων, να γίνεται, με την άδειά του φυσικά, το έμβλημα του πολεμικού ναυτικού των ναζί. Και όχι μόνο. Η Ολυμπιάδα του 1936 παραδόθηκε εξ ολοκλήρου στον Χίτλερ, που στο Βερολίνο, πέραν όλων των άλλων, σήκωσε και το πρώτο στην ιστορία των Αγώνων «Ζέπελιν», που υπερίπτατο πάνω από το Ολυμπιακό Στάδιο, στολισμένο με τη «σβάστικα» και διαφημίζοντας τα λάβαρα του ναζισμού.

    Κάποιοι, κρυμμένοι πίσω από το βολικό παραβάν της ιστορικής αποσιώπησης, ίσως ισχυριστούν ότι μετά τον Κουμπερτέν «οι εποχές άλλαξαν». Ανάμεσά τους θα δείτε να συνωστίζονται και μερικοί πατριώτες μας από αυτούς που φιλούσαν και αγκάλιαζαν με λατρεία τον Σάμαρανκ, όταν εκείνος ανακοίνωσε το 1996 το περίφημο «is… Athens». Εχουν κάθε λόγο οι άνθρωποι να κρύβονται πίσω από το δάκτυλό τους. Αλλωστε δεν είναι και πολύ «τιμητικό» να ασπάζεσαι και να υποκλίνεσαι στον επί 40 χρόνια οπαδό, συνεργάτη, βουλευτή και υπουργό του Φράνκο…

Παμε στο «σωτήριον έτος» 2004. Τόπος: Αθήνα. Στις 4 Αυγούστου γίνεται δεκτός στην ελληνική πρωτεύουσα – με τιμές αρχηγού κράτους – ο τότε πρόεδρος της ΔΟΕ κ. Ζ. Ρογκ. Την ίδια ακριβώς ημέρα μεταδόθηκε από το τηλεοπτικό πρόγραμμα του BBC μια εκπομπή. Ιδιαίτερη εκπομπή. Ιδού το περιεχόμενό της (όπως καταγράφεται στην ιστοσελίδα του BBC):

    «Μετά από προηγούμενα σκάνδαλα, οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας εμφανίζονται σαν μια επιστροφή στις ολυμπιακές αξίες. Ωστόσο, υπάρχουν αποδείξεις ότι η ψήφος ενός μέλους της ΔΟΕ – το κλειστό κλαμπ που ελέγχει τους Αγώνες – εξακολουθεί να προσφέρεται προς πώληση. Μετά από ενός έτους έρευνα, το “Πανόραμα” ανακάλυψε τι πρέπει να δώσεις για να πάρεις τους Αγώνες. Και η απάντηση είναι πολύ απλή: Μετρητά!

    » Συνεργάτες της εκπομπής εμφανίστηκαν ως σύμβουλοι μεγάλων επιχειρηματιών που επιθυμούσαν την τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στο Λονδίνο. Οι άνθρωποι που υποστήριξαν ότι μπορούν να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες ψήφους είναι βετεράνοι της ολυμπιακής οικογένειας: Επαγγελματίες ατζέντηδες που στο παρελθόν έχουν πληρωθεί με εκατοντάδες χιλιάδες λίρες από προηγούμενες διεκδικήτριες πόλεις, για να εξασφαλίσουν τις ψήφους των αθανάτων. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν διασυνδέσεις και επιρροή μέσα στη ΔΟΕ. Ολοι ισχυρίζονται ότι έχουν ήδη δεχτεί προτάσεις για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους από τις διεκδικήτριες πόλεις του 2012.

    »Μέλος της ΔΟΕ πουλάει ψήφους (…). Ο Βούλγαρος Ιβάν Σλάβκοφ (σ.σ: μέλος της ΔΟΕ) βιντεοσκοπήθηκε κρυφά από το πρόγραμμα της τηλεόρασης του BBC, να συζητά με ποιον τρόπο μπορούν να εξαγοραστούν οι ψήφοι άλλων μελών της ΔΟΕ. Τέσσερις ατζέντηδες των Αγώνων βιντεοσκοπήθηκαν, δε, να λένε ότι μπορούν να εξασφαλίσουν σχεδόν τις μισές από τις ψήφους που είναι απαραίτητες…

    »Σύμφωνα με τους κανόνες της ΔΟΕ, τα μέλη της απαγορεύεται να έχουν οποιαδήποτε επαφή με άτομα ή εταιρίες των οποίων η δραστηριότητα δε συνάδει με τις βασικές αρχές του ολυμπιακού χάρτη. Ωστόσο, ο “προφέσορ” Σλάβκοφ συζητά ανοιχτά με το “NewLondonVentures” – μια ψεύτικη εταιρία που ίδρυσε η εκπομπή – για τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να εξασφαλιστούν οι ψήφοι διά της πλαγίας οδού… Ο αθάνατος Σλάβκοφ είπε ότι είναι ανοιχτός σε διαπραγματεύσεις, σχετικά με τον τρόπο που ο ίδιος θα ψηφίσει για την ανάθεση των Αγώνων. Και πρόσθεσε: Αλλα μέλη της ΔΟΕ για να καθορίσουν την ψήφο τους ζητούν επιχειρηματικά συμβόλαια. Η συνάντηση με τον αθάνατο κανονίστηκε από το Γκόραν Τάκατς, έναν από τους τέσσερις ατζέντηδες που ειδικεύονται να βοηθούν πόλεις να κερδίζουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

    Οι ρεπόρτερ του BBC εμφανίστηκαν σαν σύμβουλοι των επιχειρηματιών πελατών τους από το Ανατολικό Λονδίνο, που επιδιώκουν να γίνουν οι Ολυμπιακοί στην πόλη τους. Συναντήθηκαν με 4 ατζέντηδες που υποστήριξαν ότι μπορούν να εξασφαλίσουν συνολικά 54 ψήφους. Μόλις 9 λιγότερες από τις 63 που χρειάζονται για να κερδίσει μια πόλη τους Αγώνες. Ο κ.Τάκατς ονομάτισε περισσότερα από 30 μέλη της ΔΟΕ, που, όπως είπε, μπορεί να τους πλησιάσει για να διαπραγματευτεί την ψήφο τους υπέρ του Λονδίνου».

    Αυτά μεταδόθηκαν (4/8/2004) από το BBC ενώ στην Ελλάδα η άρχουσα τάξη και τα κόμματά της είχαν ανακηρύξει τους Ολυμπιακούς της Αθήνας σαν την «νέα Μεγάλη Ιδέα του Εθνους»…

    «Μια μαφία μαρκησίων, κομήτων, δισεκατομμυριούχων και λευκών».

Αυτή ήταν η λιτή και προπαντός «ευθύβολη» διατύπωση που είχε επιλέξει πριν χρόνια ο Φιντέλ Κάστρο για να περιγράψει τι εστί ΔΟΕ.

    Για τις σχέσεις της ΔΟΕ με τα ιδανικά του ολυμπισμού έχει επίσης μιλήσει ο Μονταλμπάν. Στο μυθιστόρημά του «Σαμποτάζ στους Ολυμπιακούς Αγώνες», αρχικά βάζει τον Σάμαρανκ να απευθύνεται στον ήρωά του, τον Πέπε Καρβάλιο, λέγοντας: «Να έχετε υπόψη ότι το κίνημά μας είναι ένα φιλοσοφικό και φιλανθρωπικό κίνημα». Αλλά ακολούθως ο συγγραφέας προσθέτει: «Ακούγοντας αυτούς τους χαρακτηρισμούς, ορισμένα μέλη της ΔΟΕ έπεσαν καταγής και τραντάζονταν από τα διαβολικά θα ‘λεγε κανείς χάχανα»…

    Ας θυμηθούμε σε ποιους είχε στρώσει κόκκινα χαλιά πριν από δώδεκα χρόνια η ελληνικη πλουτοκρατία. Η ΔΟΕ, λοιπόν: Ενα κλειστό κλαμπ από δούκες, πρίγκιπες, μαχαραγιάδες, τέως και νυν άνακτες (από Λιχνεστάιν μέχρι Γλίξμπουργκ), «νονούς» του ποδοσφαίρου, όπως ο Μπλάτερ της FIFA (που πριν εκλεγεί «αθάνατος» είχε «εκπαιδευτεί» από την «Adidas»), και με επίτιμα μέλη της άτομα της …ποιότητας του Κίσινγκερ.

    Μια λέσχη κλειστή. Με χουντικές εσωτερικές διαδικασίες. Με προέδρους δεκαετούς θητείας. Μια κλίκα που η σχέση της πλειοψηφίας των μελών της με τον αθλητισμό (όπως του «αθάνατου» αντιπροέδρου του τηλεοπτικού κολοσσού NBC) είναι αντιστρόφως ανάλογη της σχέσης τους με τις πολυεθνικές-«χορηγούς». Μια κλίκα με «ευγενική» καταγωγή.    

    Πράγματι: Από τη γέννηση κιόλας της ΔΟΕ, στα πρώτα 14 μέλη της συμπεριλαμβάνονταν πέντε «κόντηδες», «βαρόνοι» κλπ., δύο στρατιωτικοί, τρεις πανεπιστημιακοί με «προεξάρχουσα» μορφή τον ρατσιστή Κουμπερτέν, και όλοι τους – φυσικά – μεγαλοαστοί.

    Υπάρχει ένα άθλημα στο οποίο μέλη της ΔΟΕ επιδεικνύουν άριστες – «ολυμπιακές»! – επιδόσεις: Το «άθλημα» της …μίζας. Στο οποίο συμμετέχουν ακόμα και οι πλέον υψηλόβαθμοι. Οπως ο καταδικασθείς πρώην αντιπρόεδρος της ΔΟΕ, ο Κιμ Ουν Γιονγκ (σ.σ.: «Ο πιο αξιόπιστος σύμβουλός μου», είχε πει γι’ αυτόν ο Σάμαρανκ), που εκτός του ότι «λαδωνόταν» ήταν και καταχραστής. Πριν από αυτόν είχαν ήδη εντοπιστεί άλλα 12 μέλη της ΔΟΕ που τα «πιάσανε» (περί το 1 εκατ. δολάρια) για να πάνε οι χειμερινοί Ολυμπιακοί στο Σολτ Λέικ Σίτι. Είδαμε παραπάνω πως το BBC έβγαλε στη «φόρα» ότι μέλη της ΔΟΕ και ατζέντηδες των Αγώνων διαπραγματεύονταν το «ρεγάλο» τους για να ψηφίσουν υπέρ του Λονδίνου για την ανάληψη των Ολυμπιακών του 2012.

    Οσο για τους Γερμανούς, που είχαν αναλάβει να προωθήσουν την υποψηφιότητα του Βερολίνου για τους Ολυμπιακούς του 2000, όταν η πόλη τους έχασε από την Ατλάντα (δηλαδή την «Κόκα Κόλα»), δήλωσαν ότι από την έρευνά τους προέκυπτε πως μόνο οι 7 από τους 94 τότε «αθανάτους» δεν ήταν εξαγοράσιμοι…

    Οσο αργυρώνητος είναι στην τσέπη ο μηχανισμός της ΔΟΕ, άλλο τόσο αντιδραστικός είναι στην ψυχή. Η ΔΟΕ ήταν που αφαίρεσε τα μετάλλια των δυο μαύρων Αμερικανών Ολυμπιονικών το 1968 όταν αυτοί διαμαρτυρήθηκαν για τη στάση της χώρας τους, των ΗΠΑ, απέναντι στους ομοφύλους τους. Η ΔΟΕ ήταν που «χαιρέτισε» τη δολοφονία 400 διαδηλωτών από τη μεξικανική κυβέρνηση παραμονή των Αγώνων. Που έδωσε τους Ολυμπιακούς του ’36 στον Χίτλερ όταν ήδη από το 1935 είχε επισημοποιηθεί η ρατσιστική ναζιστική νομοθεσία. Που επιβράβευσε τη σαραντάχρονη δικτατορία στην Κορέα αναθέτοντας τους Αγώνες του 1988 στη Σεούλ. Και που φυσικά είχε 20 χρόνια επικεφαλής  τον φασίστα Σάμαρανκ.

    Το πρώτο μεγάλο «μπαμ» έγινε στους Ολυμπιακούς αγώνες της Ρώμης, το 1960. Ο Κουρτ Γιένσεν, ποδηλάτης από τη Δανία, ξεψυχάει πάνω στο κουλουάρ. Η νεκροψία που διενεργείται αποκαλύπτει έναν οργανισμό «τίγκα» στις αμφεταμίνες…

    Τέσσερις δεκαετίες αργότερα, η Φλόρενς Γκρίφιθ, Αμερικανίδα σπίντερ, πρωταθλήτρια και πολυ-ολυμπιονίκης στην Ολυμπιάδα της Σεούλ, ξαφνικά πεθαίνει από τριπλή (!) καρδιακή προσβολή. Ηταν μόλις 39 ετών. Η νεκροψία αποκάλυψε, μεταξύ άλλων, σκλήρυνση των πνευμόνων. Πολύ περίεργο «εύρημα» (σκλήρυνση πνευμόνων) για μια αθλήτρια των δρόμων ταχύτητας…

    Στα χρόνια που πέρασαν από τον Γιένσεν στη Γκρίφιθ, το διαφημιστικό σύνθημα των Ολυμπιακών Αγώνων, το «Citius, altius, fortius» (ταχύτερα, υψηλότερα, δυνατότερα), έγινε σλόγκαν σε ένα «χορό» για αμφεταμίνες και στεροειδή, για ερυθροπιτίνες και τετραυδρογεστρινόλη, για αυξητικές ορμόνες και κάθε νέα ανακάλυψη της «φαρμακοβιομηχανίας των ρεκορ».

    Ο αθλητισμός από παιχνίδι και άμιλλα έγινε θέαμα και από κει και πέρα εμπόριο. Ο «έμπορος» (χορηγός – πολυεθνική) θέλει κέρδη. Πολλά κέρδη. Επομένως η διαφήμιση της «πραμάτειας» του πρέπει να είναι εντυπωσιακή. Και τι πιο εντυπωσιακό από το «ρεκόρ».   

    Ομως η ανθρώπινη φύση έχει όρια. Ναι, αλλά τα ρεκόρ για να φέρνουν κέρδη πρέπει να «σπάνε» με ακόμα μεγαλύτερα και εντυπωσιακότερα ρεκόρ. Αρα θα φτιάξουμε ανθρώπους έξω από την ανθρώπινη φύση τους. Θα φτιάξουμε «ρέκορ-μαν» και «ρεκορ-γούμαν». Θα φτιάξουμε αθλητές – υπερανθρώπους. Θα φτιάξουμε πρωταθλητές και θα είμαστε οι σπόνσορές τους. Αυτοί θα τρέχουν «ταχύτερα». Θα πηδάνε «ψηλότερα». Θα χτυπούν «δυνατότερα». Και μεις θα κερδίζουμε περισσότερα…

    Η «ντόπα» είναι το «αφέψημα» του ίδιου του κοινωνικού τους προτύπου: «Ο πρώτος είναι τα πάντα, ο δεύτερος δεν είναι τίποτα», λένε… Ετσι, υπεράνθρωπα κατασκευάσματα στα εργαστήρια των εταιριών, αντί για μετάλλια κερδισμένα με τον ιδρώτα τους, κερδίζουν μετάλλια βουτηγμένα στα αναβολικά, στη «σύριγγα», στην ντόπα…

    Εκεί κάπου, όταν το κακό παραγίνει, οι «ιδιοκτήτες», τα «αφεντικά» της ντόπας – όπως η ΔΟΕ – καμώνονται τους φορείς της κάθαρσης! Η ΔΟΕ και τα μέλη της, όπως ο πρόεδρος του NBC, η «Adidas» και οι λοιποί χορηγοί του «ιδεώδους», αυτοί δηλαδή που κατασκευάζουν τους σωματικά μεταλλαγμένους αθλητές, έρχεται κάποια στιγμή που φορούν τη μάσκα του «εξυγιαντή»! Οπως με τον Μπεν Τζόνσον στη Σεούλ που του αφαίρεσαν το χρυσό για να το δώσουν στον επίσης ντοπαρισμένο Λιούις! Οπως στην Αθήνα. Όπως μετά με τη Ρωσία κοκ…

    Βιώνουμε, λοιπόν, το «Citius, altius, fortius» σε όλο του το «μεγαλείο». Απαραίτητα αξεσουάρ του – που αποφεύγουν να μας τα δείχνουν στις τελετές έναρξης – το χρονόμετρο και η… σύριγγα (για να «σπάνε τα χρονόμετρα»)! Οι «φυσαλίδες» από το ανθρακικό των «μεγάλων χορηγών». Οι «ήρωες» των στίβων που δεν μπορείς να ξεχωρίσεις ποιος είναι ο «απατεώνας» και ποιος ο αθλητής. `Η μάλλον μπορείς: Αν γίνει το πείραμα που έλεγε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πεν Στέιτ, Τ. Γεσάλις, και οι «ντοπαρισμένοι» παίξουν με τους καθαρούς έναν αγώνα ποδοσφαίρου, τότε «οι πρώτοι θα κέρδιζαν 84 – 3»…

    Βέβαια, αυτοί που μοιράζουν την «πρέζα» στον κόσμο του πρωταθλητισμού υποκρίνονται τους «καθαρούς». Λογικό αφού κάποια στιγμή το πράγμα «στομώνει». Η μπόχα μεγαλώνει. Η καπηλεία των ξυπόλυτων μαραθωνοδρόμων και των γνήσιων αγωνιστών του αθλητισμού, τα αναμασήματα του τύπου «και στην Ανατολική Γερμανία τα ίδια κάνανε» – λες και αυτά τα φαινόμενα δεν υπήρξαν δείγματα ενός εκφυλισμού που βρήκε τον φυσικό του χώρο στην καπιταλιστική παλινόρθωση) δεν αρκούν για άλλοθι. Τότε ακριβώς απαιτείται να ριχτεί λίγο «πατσουλί», για να κρυφτεί η αποφορά. Τότε οι κατασκευαστές των σωματικά μεταλλαγμένων αθλητών, οι διακινητές της «πρέζας» στα γήπεδα του παρά φύσιν πρωταθλητισμού, υποκρίνονται τους «καθαρούς», τους «ελεγκτές», τους «άτεγκτους», τους «τιμωρούς».

    Αλλά η «καθαρότητα» προϋποθέτει – όπως έλεγε ο παγκόσμιος πρωταθλητής Πιέτρο Μενέα – ότι «το καθήκον της καταπολέμησης του ντόπινγκ πρέπει να αφαιρεθεί από τους οργανισμούς που αποκομίζουν κέρδη από τις αθλητικές εκδηλώσεις».

    Το Ολυμπιακό σύνθημα («Citius, altius, fortius – ταχύτερα, υψηλότερα, δυνατότερα) πραγματώνεται στο έπακρο στην περίπτωση των χορηγών. Διότι αν θέλεις κέρδη και τα θες «ταχύτερα, υψηλότερα, δυνατότερα», δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το να «καπαρώσεις» το πλέον αναγνωρίσιμο σύμβολο στον κόσμο, το Ολυμπιακό σύμβολο, και να διαφημίσεις το γιαούρτι σου ή το αναψυκτικό σου, ή την τράπεζά σου, με προμετωπίδα τους Ολυμπιακούς κύκλους…

    Πέρα από τα παχιά λόγια που συνοδεύουν τη διαπλοκή των χορηγών με τους Ολυμπιακούς (σ.σ.: «είναι τιμή γι’ αυτούς να στηρίζουν και να φέρουν το Ολυμπιακό πνεύμα», είχε πει η κυρία Αγγελοπούλου σε μια επίσημη παρουσίαση των χορηγών του 2004), για το «πνεύμα» που διέπει τις σχέσεις της ΔΟΕ με τους πολυεθνικούς χορηγούς υπάρχει μια εικόνα που αξίζει χίλιες λέξεις. Είναι η εικόνα που απαθανατίστηκε τον Απρίλη του 1987 στην εκκλησία της Λοζάνης, με τον Σάμαρανκ και όλα τα μέλη της λέσχης των «αθανάτων» να στέκονται «κλαρίνο» μπροστά στο φέρετρο του Ντάσλερ. Ηταν το αφεντικό της «Adidas»…

    Καλό είναι λοιπόν το «Ολυμπιακό ιδεώδες», αλλά μάλλον δεν είναι αυτό που κινητοποιεί τους χορηγούς. Εχουν σοβαρότερους λόγους να «σπονσονάρουν» το Ολυμπιακό πνεύμα. Η «Samsung», για παράδειγμα, με τα 40 εκατ. δολάρια που έδωσε ως χορηγία στο Σίδνεϊ, άνοιξε αγορές που της απέφεραν κέρδη άνω του 1 δισ. δολαρίων.

    Η «Swatch» με την πρώτη «Ολυμπιακή συλλογή» που κυκλοφόρησε το 2002, είδε να πουλά σε τρεις μόνο βδομάδες (και μόνο στην Ελλάδα) περί τα 10.000 ρολόγια και να εκτιμά αύξηση του τζίρου της κατά 70% έναντι της προηγούμενης χρονιάς. Ανάλογα «ιδεώδη» έλκουν στους Ολυμπιακούς τα «Μακ Ντόναλντς» (που το 2000 πούλησαν περί τα 2 εκατομμύρια γεύματα μόνο μέσα στο Ολυμπιακό Χωριό του Σίδνεϊ), την «Adidas», την «Κόκα- Κόλα», τη «Shell», τους λοιπούς διεθνείς, εθνικούς χορηγούς και υποστηρικτές του… ολυμπιακού ιδεώδους.

    Είναι προφανές ότι σε αυτό το ειδικό «Ολυμπιακό άθλημα», το «άθλημα» της …διαφήμισης μερικών χρηματιστηριακών και βιομηχανικών ομίλων, η γνωστή αρχή ότι «οι καλές δουλειές κάνουν τους καλούς φίλους» εφαρμόζεται κατά γράμμα. Τουτέστιν, οι χορηγοί έχουν εξασφαλίσει ότι καμία άλλη ανταγωνιστική των προϊόντων τους φίρμα δεν πρόκειται να δρασκελίσει τους χώρους των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων και δε θα συνδέσει το όνομά της με τους Ολυμπιακούς στα μάτια των 4 δισ. τηλεθεατών που θα δουν τους αγώνες.

    Ως εκ τούτου η «θεότητα» της «Κόκα-Κόλα» (που υπήρξε μέγας χρηματοδότης του Μπους και ταυτόχρονα των βομβαρδιστικών και των βασανιστών των ΗΠΑ σε Ιράκ και Αφγανιστάν) ή η «Adidas» (που βάσει της έρευνας της βρετανικής οργάνωσης «Oxfarm» αποτελεί «Ολυμπιονίκη» όσον αφορά στις μεθόδους εκμετάλλευσης και εργοδοτικής αυθαιρεσίας που εφαρμόζει στα εργοστάσιά της στις χώρες του Τρίτου Κόσμου) συνηθίζεται  τις μέρες των Αγώνων να δηλώνουν αποκλειστικοί σπόνσορες της …Ολυμπιακής εκεχειρίας, της δημοκρατίας και της ανεκτικότητας στον κόσμο.

    Το 2004, στην τέταρτη θέση της λίστας των υπογραφόντων υπέρ της «Ολυμπιακής Εκεχειρίας» φιγουράριζε το όνομα του Μπιλ Κλίντον. Κάποιοι θέλουν να παραμείνει γνωστός για την υπόθεση Λεβίνσκι. Τα Βαλκάνια, πάντως, σίγουρα θα τον θυμούνται ως τον επικεφαλής του βομβαρδισμού των αμάχων της Γιουγκοσλαβίας…

    Στη θέση 21 ήταν το όνομα Β. Βίκε – Φραϊμπέργκα. Πρόεδρος της Λετονίας. Στη συγκεκριμένη χώρα, με τη νέα πολιτική τάξη που αναδείχτηκε μετά τις ανατροπές του 1989 – ’90, χτίζονται μνημεία υπέρ των συνεργατών των Ες-Ες κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου…

    Λίγο πιο κάτω, στη θέση 30, ήταν το όνομα Σ. Σαμάρ. Δήλωνε αντιπρόεδρος της προσωρινής κυβέρνησης του Αφγανιστάν. Στην πραγματικότητα εκπροσωπούσε τα ανδρείκελα των Αμερικανών. Παρακάτω ήταν το όνομα Σιμόν Πέρες, με την ιδιότητα του υπουργού Εξωτερικών του Ισραήλ. Ηταν ίσως το πιο ανώδυνο όνομα για να εκφράσει το κράτος – τρομοκράτης την υποκρισία του περί «εκεχειρίας», την ώρα που ο Σαρόν δολοφονούσε παιδιά στην Παλαιστίνη.

    Οσο για τη θέση 154, βρισκόταν το όνομα ενός ακόμα γνωστού «αγωνιστή» υπέρ της… ειρήνης. Το όνομά του Χαβιέ Σολάνα. Ο πρώην ΓΓ του ΝΑΤΟ και κατοπινός θεματοφύλακας της στρατιωτικοποίησης της ΕΕ.

    Θα πει κάποιος ότι τα πρόσωπα αυτά, που αυτοχρημα με την παρουσία τους διακωμωδούν την έννοια της εκεχειρίας, δεν αποτελούν ίσως ένα τυπικό δείγμα συμμετεχόντων, καθώς υπάρχουν δεκάδες άλλοι που περιλαμβάνονται κάθε τετραετία στους συνυπογράφοντες και πράγματι νιώθουν την ανάγκη της ειρήνης στον κόσμο. Προφανώς και είναι έτσι. Ομως η παρουσία σφαγέων σαν αυτούς που βομβαρδίζουν στη Συρία και πνίγουν παιδιά στο Αιγαίο – χωρίς να ακυρώνει το γνήσιο ενδιαφέρον των άλλων – πιστοποιεί την υποκρισία και την καπηλεία που κρύβεται, συνολικά, πίσω από την υπόθεση «Ολυμπιακή Εκεχειρία». Οπως το γνήσιο ενδιαφέρον κάποιων να συμμετέχουν στη λαμπαδηδρομία, δεν αναιρεί την ουσία του θέματος, ότι δηλαδή αποτελεί μια εκδήλωση που συνιστά μια παγκόσμια διαφημιστική εκστρατεία εκ μέρους των χορηγών της λαμπαδηδρομίας, της «Κόκα – Κόλα» και της «Σάμσουνγκ»…

    Αντί άλλης απόδειξης αρκεί να αναφερθεί κανείς στο ομόφωνο ψήφισμα του ΟΗΕ, το οποίο από το 1992 – όταν και αναβίωσε η ιδέα της Ολυμπιακής Εκεχειρίας – ανανεώνεται κάθε διετία. Από το 1992, δηλαδή, και κάθε δυο χρόνια, οι ΗΠΑ (που έκτοτε έχουν επέμβει σε Σομαλία, Κόσσοβο, Βοσνία, Αφγανιστάν, Ιράκ), η ΕΕ (που κράτη – μέλη της έσφαξαν τη Γιουγκοσλαβία, που συμμετείχαν στη συμμαχία των «προθύμων σε Ιράκ και Αφγανιστάν, που εξανδραπόδίζουν από Συρία μέχρι Μάλι, που στηρίζουν ναζί στην Ουκρανία), το Ισραήλ, η Τουρκία (της – μεταξύ άλλων – κατεχόμενης Κύπρου), δηλώνουν πίστη» στην «εκεχειρία»…

    Η αλήθεια είναι, τελικά, ότι η ιδέα της εκεχειρίας ποτέ δε νίκησε. Ούτε το 1916, ή το 1940 και 1944, που οι Ολυμπιάδες δεν έγιναν λόγω των Παγκόσμιων Πολέμων. Ούτε καν στην αρχαία Ελλάδα, που το 420 π.Χ. και το 404 π.Χ. οι Σπαρτιάτες εισέβαλαν στην Ολυμπία, ούτε όταν οι Συβαρίτες αφανίστηκαν από τους Κροτωνιάτες, που είχαν για επικεφαλής τον Ολυμπιονίκη Μίλωνα, ούτε όταν ο Θεμιστοκλής έλεγε (σαν «πλανητάρχης» της εποχής) ότι δεν έχει δικαίωμα συμμετοχής στους Ολυμπιακούς όποιος δε συμμαχεί στο πλευρό των Αθηναίων…

    Η αλήθεια, τελικά, είναι ότι η εκεχειρία – και συνολικά οι Ολυμπιακοί Αγώνες – είναι μια ιδέα που την καπηλεύονται όσοι προκαλούν πολέμους, δυστυχία, φτώχεια, εκμετάλλευση. Και οι χορηγοί τους… Αυτοί που έχουν εν τέλει επιβάλλει λόγω συμβολαίων, τηλεοπτικών δικαιωμάτων, διαφημιστικών προγραμμάτων, ασφαλιστικών ρητρών, την διεξαγωγή των φετινών Ολυμπιακών Αγώνων, εν μέσω πανδημίας, στο Τόκιο, κεκλεισμένων των θυρών… 

    Κλείνοντας αυτό το αφιέρωμα (μέρος του οποίου αποτελεί έρευνα που κάναμε με αφορμή του Ολυμπιακούς της Αθήνας και δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη τον Αύγουστο του 2004), η διεξαγωγή των Ολυμπιακών και στο Τόκιο έρχεται να επιβεβαιώσει όλα τα βασικά συμπεράσματα:

    Οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν είναι μια «εθνική γιορτή» ούτε πολύ περισσότερο μια «εθνική ιδέα» – όπως έλεγαν σε εμάς το 2004 – για τους λαούς στις χώρες που διεξάγονται.

    Οι Ολυμπιακοί είναι μια «ιδέα» δική τους. Είναι μια προσοδοφόρα γιορτή για την τάξη των κεφαλαιοκρατών. Των πολιτικών υπαλλήλων τους. Μια «ιδέα» του «έθνους» των χορηγών, των μεγαλοκατασκευαστών, των μεγαλοεργολάβων, των κυρίων «εθνικών ευεργετών» και των κυριών τους όπου Γης, μια γιορτή των πολυεθνικών. Είναι μια μπίσνα που οι λαοί την πληρώνουν ακριβά, είτε ζουν στο Πέραμα, είτε στο Πεκίνο, είτε στις φαβέλες, είτε στην Ιαπωνία που ο αριθμός των αυτοκτονιών καταγράφεται μεγαλύτερος από τα θύματα λόγω κορωνοιού…

    Ακόμα και οι πιο φιλικοί, οι πιο ανθρώπινοι και οι περισσότερο από-εμπορευματοποιημένοι Ολυμπιακοί της Μόσχας το 1980, ακόμα και οι επωφελείς για τον χαρακτήρα της πόλης  Ολυμπιακοί της Βαρκελώνης, δεν αναιρούν αυτόν τον κανόνα.

    Η εμπειρία της Αθήνας είναι μια κοινή εμπειρία: Το κάθε φορά «λιτοί Αγώνες» γίνεται «λιτότητα διαρκείας» και ξεπούλημα, μετά τους Αγώνες. Ρεμούλα, αρπαγή, φαγοπότι για «εκλεκτούς» και λεηλασία.

    Ο ίδιος ο τότε πρωθυπουργός σε  συνέντευξη στο «Σπίγκελ», ερωτηθείς για το κόστος του 2004, είχε ομολογήσει:  «Κανείς δεν μπορεί σήμερα να δώσει ακριβή απάντηση. Το βέβαιο είναι ότι οι αρχικοί σχεδιασμοί έχουν σαφώς υπερκεραστεί»! Με βάση τους επιεικέστερους, δε,  το χρέος που επωμίστηκε ο ελληνικός λαός ήταν συναρτηση και του γεγονότος της πάνω από 600% (!) υπέρβασης σε σχέση με όσα προβλέπονταν στον περίφημο φάκελο της Ολυμπιάδας, όπως μας τον είχαν παρουσίαζαν το 1996…

    Στη μπίσνα των Ολυμπιακών δεν πρέπει να ξεχναμε και εκείνη που πάει χέρι – χέρι με την ιδεολογικοποίηση του «νόμος και τάξη» και που σχετίζεται με τα ζητήματα… ασφάλειας. Στην Αθήνα, μαζί με τους Ολυμπιακούς είχε έρθει το ΝΑΤΟ, το FBI, η CIA, η Μοσάντ, πράκτορες, πρακτορίσκοι, ρουφιάνοι και χαφιέδες, τρομοκάμερες και Ζέπελιν, όλοι ήταν στη «γιορτή».

    Μαζί και η Ζήμενς. Από τότε κρατάει το σκάνδαλο του C4i… Τότε ήταν που η «αδέκαστη» Δικαιοσύνη αποφάνθηκε ότι «η μόνη σκέψη από την οποία πρέπει να διακατέχεται ο Ελληνας πολίτης είναι η διαχρονική ρήση ότι υπέρτατος νόμος είναι τώρα η ασφάλεια και η αξιοπρέπεια της χώρας»! Αυτό ήταν το «επιχείρημα» του ελληνικού κράτους στη δίκη για το Ζέπελιν. Αυτό το «επιχείρημα» κατέστησε «δίκαιο» το δικαστήριο, ακριβώς τριάντα χρόνια μετά την πτώση της χούντας! Αλλά την επόμενη μέρα (πλην των κομμουνιστών που φώναζαν για το «ολυμπιακό πραξικόπημα») κανενός άλλου δεν ίδρωσε το αυτί. Θέμα «αξιοπρέπειας», βλέπετε…

    Τότε ήταν και η υπόθεση Τζέκου – Κεντέρη – Θάνου: Εδώ να δεις… «αξιοπρέπεια»! Και Ολυμπιακό «ιδεώδες»! Γιατί, αν μη τι άλλο, αυτή η υπόθεση προσέθεσε στη διοργάνωση ένα νέο ολυμπιακό αγώνισμα: Τον «μαραθώνιο διαρκείας» στο ξεφτιλίκι, στο καραγκιοζιλίκι και στο κοροϊδιλίκι.

    Οσο για τους διακινητές μιας άλλης «ντόπας», της τηλεοπτικής, τους θυμόμαστε – πάντα στο ύψος τους – να υποδέχονται με διθυράμβους την «επιστροφή» των Αγώνων στην Ολυμπία. Μόνο που η νικήτρια είχε το ’99 καταδικαστεί για αναβολικά… Επηξαν, τότε, τα τηλεπαράθυρα από κήρυκες κατά του ντόπινγκ. Κάποιοι είχαν και τη φαεινή ιδέα να εμφανίσουν παλαίμαχη αθλήτρια για να καταγγείλει το ντόπινγκ. Οτι ήταν η ίδια που το 1984, είχε εμπλακεί σε υπόθεση αναβολικών και είχε κυνικά δηλώσει ότι «πρωταθλητισμός με πατάτες και μπριζόλα δεν υπάρχει», ήταν, απλώς, λεπτομέρεια…

  

Φυσικά και στους Αγώνες του Τόκιο – όπως γράφαμε και το 2004 – θα βρίσκονται και οι έντιμοι αθλητές,  ως πρωταγωνιστές, που θα προσπαθήσουν για τη νίκη και που εκφράζουν αντικειμενικά αυτό που ο άνθρωπος επιδιώκει με τους αγώνες του. Να έχει συνεχώς καινούριες κατακτήσεις για να βελτιώνεται, βελτιώνοντας τη ζωή του. Και στο κοινωνικό πεδίο και στο πολιτικό και στο αθλητικό, παντού. Γι’ αυτό και τους χειροκροτούμε στην αγωνιστική τους προσπάθεια, γι’ αυτό και θα χαρούμε για την παρουσία των Ελλήνων αθλητών, για τον Πετρούνια, την Στεφανίδη, την Κορακάκη, τον Μάντη, τον Καγιαλή και τα άλλα παιδιά, που αξίζουν την συμπαράστασή μας.

    Υπάρχουν όμως και οι άλλοι. Οι διοργανωτές, οι εκμεταλλευτές των αγώνων, των αθλητών, οι πολυεθνικές. Αυτοί δεν έχουν καμία σχέση με τον αθλητισμό που είναι δικαίωμα για όλους, που θα έπρεπε να αποτελεί αυτονόητο αγαθό για κάθε νέο, μακριά από την εμπορευματοποίηση και την πολλαπλή εκμετάλλευσή του από τους χορηγούς θεαμάτων άνευ άρτου.

    Ως Ελληνες έχουμε ένα παραπάνω, ίσως, λόγο να σκεφτόμαστε έτσι. Γιατί έπαινος για την πατρίδα των Ολυμπιακών Αγώνων, τελικά, είναι να προωθεί ό,τι συνάδει με τον πατριωτικό διεθνισμό, δηλαδή με τον συναγωνισμό για τη συλλογική πρόοδο, την ευγενή άμιλλα, τον σεβασμό προς συναθλητές – συνανθρώπους και την ανιδιοτέλεια. Προτάγματα, αξίες και ιδανικά των λαών που οι απάτριδες του κεφαλαίου  ουδέποτε υπηρέτησαν.

Διαβάστε περισσότερα