Ματθαίος Γιωσαφάτ : Ένας ανώριμος λαός εκλέγει και ανώριμους ηγέτες

Γιατί δεχόμαστε αδιαμαρτύρητα τα μέτρα του ΔΝΤ, αλλά αρνούμαστε να εφαρμόσουμε την απαγόρευση του καπνίσματος; Πάσχουν όντως οι άντρες από τον φόβο της δέσμευσης; Μπορεί μια σχέση να κρατήσει για πάντα; Ζητήσαμε από τον ψυχίατρο-ψυχοθεραπευτή Ματθαίο Γιωσαφάτ να ξαπλώσει στο ντιβάνι του τους Έλληνες για μια σύντομη ανάλυση.

Νόμιζα ότι το δύσκολο κομμάτι του project «συνέντευξη με τον Ματθαίο Γιωσαφάτ» ήταν να τον πείσεις να σου μιλήσει. Λάθος. Τα δύσκολα άρχισαν όταν ύστερα από αρκετούς μήνες πίεσης δέχτηκε επιτέλους να δώσει τη συνέντευξη. Τι να πρωτορωτήσεις έναν άνθρωπο που έχει απαντήσεις για τα περισσότερα μυστήρια της ανθρώπινης συμπεριφοράς;Διαβάζοντας το βιβλίο του «Μεγαλώνοντας Μέσα στην Ελληνική Οικογένεια» που κυκλοφόρησε πρόσφατα και που μάλλον πρέπει να διαβάσουμε όλοι – γονείς και μη – μαθαίνεις πολλά για τη φύση του ανθρώπου, αλλά σου γεννιούνται και πολλές απορίες για τη ζωή σου ως ενήλικα.Του ζητήσαμε λοιπόν να μας λύσει μερικές που αφορούν τις σχέσεις μας, αλλά και τη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα. Άλλωστε ο ίδιος πιστεύει ότι το πιο σημαντικό κομμάτι της ψυχανάλυσης δεν είναι τόσο η θεραπεία, όσο οι εξηγήσεις που δίνει για τα κίνητρα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, τα οποία καθορίζουν την τέχνη, τις θρησκείες, την ιστορική πορεία του ανθρώπου και τα πολιτεύματά μας. Σε τι διαφέρουν οι απαντήσεις που δίνει η ψυχανάλυση για την εξέλιξη και την ιστορία του ανθρώπου από τις υπόλοιπες επιστήμες;
Η ψυχανάλυση εξηγεί το «γιατί», οι υπόλοιπες επιστήμες το «πώς». Δίνει εξηγήσεις που στηρίζονται στο γεγονός ότι η ανθρώπινη κατάσταση έχει δύο μορφές ψυχισμού: μία είναι η συνειδητή, που όλοι ξέρουμε, και μία η ασυνείδητη.
Η ασυνείδητη φέρνει πράγματα από την κληρονομικότητα, τα γονίδια, την προϊστορία τού ανθρώπου και επίσης πράγματα που απωθήθηκαν στην παιδική ηλικία, τα πρώτα 4-5 χρόνια της ζωής του. Αυτά δημιουργούν έναν ψυχισμό ασυνείδητο, ο οποίος είναι άχρονος.


Γιατί πιστεύετε λοιπόν ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση τώρα;
Για πολλούς λόγους. Η Ελλάδα είναι ταλαίπωρη χώρα. Από τη σύσταση του νέου ελληνικού κράτους και μετά είχαμε δικτάτορες – ή βασιλιάδες ή στρατιωτικούς. Τώρα έχουμε μια υπερίσχυση αναρχικών στοιχείων. Από την άλλη, δεν ξέρουμε να μεγαλώνουμε παιδιά, γι’ αυτό είμαστε μια κοινωνία πολύ μπερδεμένη. Όταν δεν είναι ώριμος ο κόσμος, χρειάζεται γονείς.
Τι γίνεται λάθος στην ψυχική μας ανάπτυξη;
Ο πολιτισμός έφερε πολλά καλά πράγματα, αλλά η απώθηση της σεξουαλικότητας δεν είναι εύκολη και παίρνει άλλες μορφές. Όταν κάποιος δεν είναι ικανοποιημένος ερωτικά, τότε παλινδρομεί σε φάσεις της παιδικής ηλικίας, όπως η πρωκτική που θέλει δύναμη ή λεφτά ή η στοματική που θέλει εξάρτηση. Εξάρτηση είναι όλοι αυτοί που περιμένουν από το κράτος – τη μαμά.
Τον πρώτο χρόνο η μαμά έχει το μονοπώλιο, το στήθος, το φαγητό. Από εκεί μαθαίνουμε ότι πρέπει να πληρώσουν οι πλούσιοι. Από την άλλη, μέχρι τώρα οι πολιτικοί έλεγαν «λεφτά θέλετε; Ψηφίστε μας». Δανείζονταν συνέχεια, μέχρι που έφτασε η εποχή που δεν μας έδιναν άλλα και πήγαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση επαιτώντας. Και εκεί φυσικά μας είπαν «επειδή ως κράτος δεν μπορείτε να τα καταφέρετε, θα έρθουμε εμείς να σας στρώσουμε».
Δεν έχουμε δημοκρατία, όπως νομίζουμε;
Η δημοκρατία αυτή τη στιγμή είναι αναρχική. Μόνο στην Ελλάδα υπάρχει αυτή η δημοκρατία που κλείνεις όποτε θέλεις τους δρόμους επειδή έχεις κάποιο αίτημα, σωστό ή λάθος, και πεθαίνουν άνθρωποι μέσα στα ασθενοφόρα. Γιατί αυτά όμως συμβαίνουν μόνο εδώ; Ούτε την απαγόρευση του καπνίσματος δεν εφαρμόζουμε.
Επειδή το κράτος δεν μπορεί να επέμβει. Φταίνε και πολλά κοινωνικά και πολιτικά στοιχεία, αλλά φταίει και ο τρόπος που μεγαλώσαμε. Ο δεύτερος χρόνος της ζωής μας, η πρωκτική φάση όπου μαθαίνει κανείς από τη μητέρα του ότι δεν μπορεί να κάνει ό,τι θέλει (από την ούρηση και τον έλεγχο των σφιγκτήρων μέχρι τη συμπεριφορά του), καθορίζει το αν θα γίνει κανείς υποτακτικός ή αναρχικός.
Αν η μητέρα τότε δεν χειριστεί σωστά την κατάσταση και είναι είτε πολύ αυστηρή είτε πολύ χαλαρή, το παιδί -ανάλογα με το πόσο ισχυρά είναι τα γονίδιά του – μπορεί να γίνει ή υποτακτικό ή αντιδραστικό. Αργότερα η μητέρα γίνεται η κοινωνία και οι αντιδραστικοί εναντιώνονται σε αυτή.
Τα μέτρα του ΔΝΤ τα δεχόμαστε χωρίς καμιά αντίδραση όμως.
Μα ακριβώς επειδή είμαστε ή υποτακτικοί ή αναρχικοί. Όταν είναι πολύ αυστηρός ο γονιός, γινόμαστε υποτακτικοί. Όταν δεν είναι, αντιδρούμε όπως ένα παιδάκι όταν οι γονείς του δεν μπορούν να επιβληθούν. Τα παιδιά χρειάζονται να νιώθουν ασφαλή για να πειθαρχήσουν και να μάθουν τα όριά τους. Οπότε όταν κάνει κάτι ασφαλώς και τιμωρείται.
Δεν τον τιμωρείς λέγοντας «δεν σ’ αγαπώ», που είναι ένα άλλο λάθος που κάνουν οι Έλληνες γονείς. Έτσι συμβαίνει και σε μια χώρα. Όταν δεν τιμωρείται κανείς για τίποτα, ξανακάνει τα ίδια.
Τι αρχηγούς χρειαζόμαστε;
Κάποιους που να μπορούν να επιβάλλουν πράγματα με σωστό δημοκρατικό τρόπο. Αλλά δημοκρατία δεν σημαίνει ασυδοσία ούτε αναρχισμός.
Άρα δεν τους έχουμε.
Όχι. Ένας ανώριμος λαός εκλέγει και ανώριμους ηγέτες. Δεν είναι τυχαίο. Σε άλλες χώρες, όπως η Δανία, η Σουηδία, η Αγγλία, η Γαλλία, η Γερμανία, όπου οι άνθρωποι είναι πιο ώριμοι, βγάζουν και πιο ώριμες κυβερνήσεις, που είναι πιο λογικές και φροντίζουν τον κόσμο τους. Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι μόνο οικονομικό, γι’ αυτό χρειάζεται χρόνια για να αλλάξουμε, αν αλλάξουμε. Η δημοκρατία απαιτεί ωριμότητα.
Πώς μπορούμε να αλλάξουμε;
Μεγαλώνοντας σωστά τα παιδιά μας, ώστε να μη γίνουν ούτε υποτακτικά ούτε αναρχικά, αλλά ώριμα και ευτυχισμένα. Η διαπαιδαγώγηση είναι δύσκολη και γίνεται σιγά σιγά. Οι καλοί γονείς θέτουν κάποια όρια, ελαστικά, αλλά βάζουν και τιμωρίες – το παιδί δέχεται υποδείξεις όταν αισθάνεται ότι η μητέρα το αγαπάει. ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΝΤΙΒΑΝΙ
Για ποιους λόγους έρχονται οι γυναίκες σε εσάς και για ποιους οι άντρες;
Πολλές γυναίκες έρχονται επειδή δυσκολεύονται με τις σχέσεις τους – και μέσα από τις σχέσεις φαίνονται τα προβλήματα που έχει κάποιος. Άλλες έχουν συμπτώματα όπως φοβίες ή κρίσεις πανικού, που είναι πολύ συνηθισμένες τώρα στην Ελλάδα, γιατί η ζωή έγινε πιο αγχώδης. Οι άντρες έρχονται επειδή έχουν κατάθλιψη, ερωτικές ή σεξουαλικές δυσκολίες. Συνήθως έρχονται μετά τον γάμο επειδή νιώθουν ότι έχουν παγιδευτεί.
Θα προτείνατε στα ζευγάρια που σκέφτονται να χωρίσουν να συμβουλευτούν έναν ψυχοθεραπευτή;
Ασφαλώς. Αυτό το λέμε divorce therapy (θεραπεία διαζυγίου). Καταρχάς πρέπει να έρθουν να δουν αν πρέπει να χωρίσουν, αν τα προβλήματά τους είναι πραγματικά ή νευρωτικά. Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει εξωσυζυγική σχέση και δεν μπορεί να τη βολέψει – όπως κάνουν οι περισσότεροι – αυτό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα.
Αν κάποιος δεν μπορεί να κάνει σεξ με τη γυναίκα του επειδή έχει πρόβλημα στη σχέση με τη μάνα του, αυτό μπορεί να λυθεί. Άρα η θεραπεία διαζυγίου γίνεται για να δείξεις σε κάποιον ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρόβλημα που το πιθανότερο είναι ότι αν χωρίσει θα το επαναλάβει. Και η δεύτερη φορά είναι πολύ χειρότερη.


Γιατί διαλέγουμε τον ίδιο τύπο άντρα;
Επιλέγουμε την ίδια προσωπικότητα. Ξέρουμε από την ψυχανάλυση ότι όσο πιο ανώριμος είναι κανείς, τα προβλήματα επαναλαμβάνονται. Το ίδιο σενάριο που δημιουργείται στην παιδική ηλικία, το παίζουμε σε όλη μας τη ζωή με διαφορετικούς ηθοποιούς. Αν δεν το καταλάβεις αυτό και χωρίσεις, πάλι θα διαλέξεις το λάθος άνθρωπο.
Μια τεράστια έρευνα που έγινε στην Αγγλία έδειξε ότι από τις γυναίκες που είχαν παντρευτεί αλκοολικό, το 80% επέλεξαν αλκοολικό για δεύτερη φορά, το 60% για τρίτη και το 40% για τέταρτη. Δεν έβαζαν μυαλό.
Μπορείς να βάλεις μυαλό;
Με θεραπεία. Να καταλάβεις γιατί.
Πώς ορίζεται μια καλή σχέση;
Μια σχέση στην οποία οι άνθρωποι είναι σχετικά ευχαριστημένοι από το τι παίρνει ο ένας από τον άλλον. Όταν είναι κανείς ικανοποιημένος, όπως όταν συμβαίνει στον πρώτο χρόνο με τη σχέση μητέρας-παιδιού, τότε μπορεί να αναπτυχθεί και αγάπη. Αγάπη σημαίνει νοιάζομαι πραγματικά για τον άλλον – δεν έχει να κάνει με έρωτες και τέτοια. Σε μια καλή σχέση δέχεσαι και συμβιβάζεσαι με μερικά στοιχεία του άλλου, αφού τον επέλεξες. Αλλιώς μην τον παίρνεις.
Αν δεν έχει υπάρξει καλή σχέση μητέρας – παιδιού;
Τότε δεν έχω μάθει να αγαπάω και επιλέγω έναν άνθρωπο που είναι σαν τη μητέρα που θα ήθελα να έχω. Όταν οι άνθρωποι είναι ανώριμοι, περιμένουν από τον άλλον να είναι τέλειος, ενώ εκείνοι δεν προσφέρουν τίποτα, και τότε αρχίζουν να κατηγορούν ο ένας τον άλλον. Αν δεν έχεις πάρει αυτά που πρέπει μικρός, είσαι αχόρταγος, περιμένεις από κάποιον να σε πάει στα ουράνια. Κι όταν δεν σε πάει απογοητεύεσαι. Ο ανώριμος δεν αντέχει, θέλει το στήθος της μαμάς του 24 ώρες το 24ωρο. Ε, δε θα το “χει.
Από αυτή την καλή σχέση μοιάζει να λείπει το πάθος.
Το πάθος είναι αρρωστημένο συναίσθημα, δεν είναι πραγματικό, είναι instead of, όσο παράξενο κι αν ακούγεται αυτό. Το έχουν μόνο οι ανώριμοι και προβληματικοί άνθρωποι. Σημαίνει ότι δεν μπορώ να αγαπήσω κάποιον και δημιουργώ φαντασιωσικά αισθήματα. Είναι σαν να μην μπορεί κάποιος να κάνει έρωτα κανονικά και τότε γίνεται λίγο διεστραμμένος.
Ποιο είναι πραγματικό αίσθημα;
Η αγάπη και το ερωτικό πάθος. Η αγάπη στηρίζεται στην ευγνωμοσύνη που αναπτύσσεται γύρω στον όγδοο μήνα στα παιδιά. Τότε αρχίζουν να δίνουν και στη μαμά φαγητό, π.χ., τους δίνει μια σοκολάτα και δίνουν και σε εκείνη. Δηλαδή αυτή η γυναίκα μου έδωσε πράγματα και θέλω να της δώσω κι εγώ.


Μπορεί μια σχέση να κρατήσει για πάντα;
Αν σε έχει αγαπήσει η μάνα σου, αρχίζεις να την αγαπάς κι εσύ και να την αποδέχεσαι, ενώ καταλαβαίνεις ότι δεν είναι τέλεια. Και τότε μπορείς να αγαπήσεις έναν άντρα ή μια γυναίκα με τα ελαττώματά του, επειδή παίρνεις πράγματα. Είναι το σεξ, η ευχαρίστηση, μιλάτε, τρώτε, σε φροντίζει όταν αρρωσταίνεις και έτσι δημιουργείται ευγνωμοσύνη που είναι η αρχή της αγάπης σε ένα ζευγάρι.
Από τη στιγμή που αρχίζεις να αγαπάς τον άλλον, αρχίζει μια περίοδος ρεαλιστικής εξιδανίκευσης, όπως κάνεις με το παιδί σου. Ξέρω ότι η κόρη μου δεν είναι η ωραιότερη στον κόσμο, αλλά για μένα είναι. Αυτό δεν φεύγει ποτέ. Μπορείς να είσαι ερωτευμένος και να κάνεις σεξ με τον ίδιο άνθρωπο μια ζωή. Όλες οι σημερινές γυναίκες, δηλαδή, που δεν βρίσκουν άντρες είναι ανώριμες;
Όχι μόνο, υπάρχουν και πολλοί κοινωνικοί λόγοι. Οι γυναίκες δουλεύουν πολύ, δεν υπάρχουν πια πολλές ευκαιρίες να γνωρίσουν άντρες. Γι” αυτό πιστεύω ότι πια μέσω facebook και γενικά internet έχεις την ευκαιρία να γνωρίσεις ανθρώπους που μπορεί να σου ταιριάζουν. Επίσης, οι Ελληνίδες μαμάδες έχουν τους γιους τους στο σπίτι και τους φροντίζουν μέχρι τα σαράντα. Και τέλος, τώρα πια το σεξ είναι πολύ ελεύθερο. Γιατί να παντρευτούν; Γι” αυτό οι παλαιότερες κοινωνίες έκαναν το σεξ μη διαθέσιμο, για να παντρεύονται οι άντρες.
Άρα πρέπει να κάνουμε το σεξ μη διαθέσιμο;
Τότε την έχετε βάψει, γιατί υπάρχουν άλλες διαθέσιμες! Εγώ λέω πάντα να μην κοιμάστε την πρώτη βραδιά με κάποιον γιατί θα φύγει. Πρέπει να διατηρήσετε λίγο το μυστήριο. Δεν πρέπει να περιμένετε όμως και πολύ, γιατί υπάρχουν πολλές άλλες – προς φοβερή ζήλια ημών των παλαιοτέρων.
Ας υποθέσουμε ότι βρίσκεις έναν άντρα. Πώς θα τον κρατήσεις;
Ο άντρας, εκτός από το σεξ, έχει ανάγκη και από μια μαμά, κάποιον που να τον αποδέχεται. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη να γίνουμε ζευγάρι, γιατί υπάρχει ο φόβος του θανάτου. Ξέρουμε ότι θα πεθάνουμε, αλλά θέλουμε να πηγαίνουμε προς τα εκεί πιασμένοι χέρι χέρι.
Σε μια σωστή σχέση, λοιπόν, είσαι και παιδί και ενήλικη και μαμά. Όπως και ο άντρας μπαμπάς. Και τους τρεις ρόλους παίζουμε. Στο κρεβάτι λέμε χαζομάρες, υποκοριστικά, μετά κάνουμε έρωτα σαν ενήλικες, ψωνίζουμε, ταξιδεύουμε, μιλάμε, αλλά είναι απαραίτητη και η γονική σχέση – θέλεις κάποιον να σε φροντίσει, να σε προστατέψει.


Υπάρχουν στην πραγματικότητα τόσο καλές σχέσεις;
Το 10-20% των σχέσεων είναι καλές. Στην Ελλάδα λιγότερο. Οι γάμοι δεν είναι καλοί εδώ. Ένα 30% μένει για κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους ή για τους γονείς. Έχω έναν ασθενή που είναι παντρεμένος με παιδιά και θέλει να χωρίσει επειδή είναι ερωτευμένος χρόνια με μια κοπέλα, αλλά φοβάται να το πει στη μαμά του.
Γιατί οι γυναίκες κάνουν σχέσεις με παντρεμένους;
Ε, είμαστε καλύτεροι! Πρώτον, γιατί πολλοί παντρεμένοι έχουν μια ευκολία να κάνουν σχέση. Δεύτερον, όταν είμαι παντρεμένος, στην ερωμένη μου την οποία βλέπω μία φορά την εβδομάδα δείχνω τις καλύτερες πλευρές του εαυτού μου. Οπότε, αν π.χ., δουλεύεις πολύ και δεν έχεις χρόνο για κανονική σχέση, αυτή η κατάσταση σε βολεύει.
Δεν υπάρχει προβληματικό ψυχολογικό υπόβαθρο;
Υπάρχει. Παντρεμένους επιλέγουν και οι γυναίκες που έχουν δυσκολία να κάνουν μια μόνιμη, καθημερινή σχέση. Η πιο συνηθισμένη ψυχολογική κατάσταση είναι ένα άλυτο οιδιποδειακό πρόβλημα. Ο παντρεμένος εκπροσωπεί τον πατέρα που δεν είχες μικρή και τον έχεις τώρα, αλλά δεν επιτρέπεται να τον παντρευτείς. Παίζεις μαζί του αλλά το βράδυ κοιμάται με τη μαμά.
Αυτό δημιουργεί την ελκυστικότητα του παντρεμένου. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που η ερωμένη χάνει το ενδιαφέρον της όταν ο άλλος χωρίσει. Είχα μία ασθενή που το έχασε τρεις φορές. Μόλις γύριζε αυτός στη γυναίκα του τον ήθελε και μόλις χώριζε τον άφηνε.
Ο «φόβος της δέσμευσης» είναι μια δικαιολογία για τους άντρες όταν δεν θέλουν να κάνουν σχέσεις;
Ποτέ δεν ήθελαν οι άντρες να κάνουν σχέσεις. Ο άντρας είναι φύσει πολυγαμικός, γιατί πρέπει να διαιωνίσει τον εαυτό του μέσα από τα γονίδιά του. Για να κάνεις σεξ φορτώνεσαι τη σχέση, τα παιδιά, τη διατροφή μιας γυναίκας. Και το λέω αυτό παρόλο που είμαι πραγματικά φεμινιστής.
Έχει λοιπόν το φόβο της δέσμευσης για όλους αυτούς τους λόγους. Από την άλλη όμως μεγαλώνει με μαμά, οπότε πάντα θέλει και μια μαμά και αυτό τον παιδεύει. Γι” αυτό δεν μπορεί να χωρίσει εύκολα. Αλλιώς θα χώριζε πολύ συχνά – ειδικά κάποιος που δεν αγαπάει, που είναι το σύνηθες.
Πώς γίνεται ένας άνθρωπος να είναι επιτυχημένος στη δουλειά του και αποτυχημένος στις σχέσεις του;
Οι σχέσεις έχουν να κάνουν με το πώς μεγάλωσες, όχι με την εξυπνάδα. Γι” αυτό κάποιοι άνθρωποι που δυσκολεύονται στις σχέσεις τους αφοσιώνονται στη δουλειά, ώστε να πάρουν ικανοποίηση από εκεί. Άλλωστε το να κάνεις μια καλή καριέρα σημαίνει ναρκισσιστική αφοσίωση. Δεν γίνεται να δουλεύεις δύο ώρες την ημέρα και να γίνεις τοπ.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
Όλα εξαρτώνται, δηλαδή, από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας;
Στο βιβλίο μου περιγράφω όλα τα στάδια που περνάει ένα βρέφος από τη στιγμή που συλλαμβάνεται. Ο πρώτος χρόνος είναι ο σπουδαιότερος στη ζωή του ανθρώπου – η σχέση με τη μητέρα παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο τότε- αλλά και μέχρι τα πέντε που περίπου διαμορφώνει την προσωπικότητά του.
Τον Απρίλιο θα μιλήσω στο Μέγαρο Μουσικής για τα στάδια ανάπτυξης της ψυχικής ζωής στον ενήλικα. Πώς μπορεί, δηλαδή, να αλλάξουν κάποια στοιχεία ανάλογα με τις επιδράσεις: τη δουλειά, το σύντροφο, την οικονομική κατάσταση κ.τλ.
Όσες μαμάδες διάβασαν το βιβλίο σας λένε «είμαι κακή μάνα». Καμία δεν μπορεί να κάνει όλα όσα λέτε.
Δεν είναι κακές, κάνουν ό,τι μπορούν. Εγώ συμπαθώ πολύ τις μητέρες. Είναι μια πολύ δύσκολη δουλειά, όπως και το να είσαι θεραπευτής. Σχεδόν όλοι θέλουν το καλό του παιδιού τους, αλλά κάνουν λάθη είτε από άγνοια είτε από την εσωτερικευμένη ασυνείδητη επίδραση των δικών τους γονιών.
Πώς θα καταφέρω να είμαι καλή μητέρα αν η μαμά μου δεν ήταν;
Θα δυσκολευτείτε λίγο! Γι” αυτό λέμε ότι η νεύρωση είναι κληρονομική όχι από τα γονίδια, αλλά επειδή ο καθένας επηρεάζεται. Αλλά και πάλι έχουμε πιθανότητες. Μπορεί η μάνα μου να μην ήταν πολύ καλή, αλλά να ήταν ο πατέρας μου, μία θεία, μια δασκάλα, μια σύντροφος ή η αδερφή μου, που μου έδωσε όσα δεν πήρα από τη μάνα μου.
Είστε υπέρ των μονογονεϊκών οικογενειών;
Ναι. Δεν είναι το καλύτερο, αλλά αρκετά παιδιά μεγαλώνουν σωστά, γιατί πάντα υπάρχει ένας άντρας, σύντροφος, θείος, φίλος. Στην Αγγλία το 30% των γυναικών κάνουν παιδιά και δεν θέλουν να παντρευτούν. Απλώς πρέπει να φροντίζει κανείς να υπάρχει και μια αντρική φιγούρα λιγότερο στον πρώτο και περισσότερο στο δεύτερο χρόνο κ.τλ.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Είστε απολύτως θεραπευμένος;
Ασφαλώς όχι. Δεν θεραπεύει τα πάντα η ψυχανάλυση, είναι μια σημαντική βοήθεια. Αλλά εγώ θεωρώ ψυχανάλυση τη γενική εφαρμογή της θεωρίας στην κοινωνία, η οποία είναι πολύ πιο σημαντική. Ως θεραπεία δεν είναι καταπληκτική και ποτέ δεν θα γίνει γιατί είναι με λόγια μόνο.
Κάποια στιγμή θα συνδυάσουμε και καινούργια πράγματα, φάρμακα, νέα δεδομένα από τις νευροεπιστήμες. Ο άνθρωπος και ο εγκέφαλός του είναι πολύ πολύπλοκος, ώστε να τον κάνεις καλά με δυο κουβέντες. Το ότι γίνεται έστω και στο βαθμό που γίνεται σήμερα είναι θαύμα.
Έχετε λύσει όλα τα προβλήματά σας;
Όχι. Δεν έχω λύσει ένα βασικό: δεν θέλω να πεθάνω.
Εσείς κάνατε όλα αυτά που συμβουλεύετε στους γονείς τώρα;
Όχι, δεν γεννήθηκα γνωρίζοντας όλα αυτά που ξέρω σήμερα. Θα ήθελα να είμαι καλύτερος σύζυγος, πατέρας, εραστής. Πιστεύω ότι κυρίως στη δουλειά μου έκανα ό,τι μπορούσα. Στους υπόλοιπους τομείς της ζωής μου, μάλλον δεν έκανα πάντα το καλύτερο.
Η γυναίκα σας έχει παράπονα από εσάς;
Πολλά. Είμαι αρκετά έντιμος, αλλά δεν ήμουν πολύ καλός σύζυγος, επειδή δούλευα πολύ. Η γυναίκα μου ισχυρίζεται -και έχει απόλυτο δίκιο – ότι έγινα ειδικός στον γάμο επειδή είχαμε προβλήματα. Αναγκάστηκα να ψάξω τι γίνεται.
Η κόρη σας;
Δεν είχα το χρόνο που έπρεπε για την κόρη μου, αλλά δεν νομίζω ότι έχει τώρα πολλά προβλήματα. Η ίδια πάντως λέει ότι είμαι καλός μπαμπάς.
Έχετε πάθη;
Πολλά, αλλά όχι έντονα. Πάθος είναι και το να φάω ένα καλό φαγητό ή να καπνίσω – που δεν καπνίζω πια και μου λείπει. Τα χρόνια που περνάνε, τα ταξίδια που δεν έκανα, οι γυναίκες που δεν γνώρισα. Αλλά είμαι ευχαριστημένος.
Τι φοβάστε;
Τις αρρώστιες που έρχονται ή θα έρθουν. Το αναπόφευκτο τέλος.
Τι θέλετε να σκέφτονται οι άνθρωποι για σας;
Θέλω να με συμπαθούν, να αισθάνομαι ότι είμαι αρκετά έντιμος και ότι κάνω όσο καλύτερα μπορώ τη δουλειά μου με τα προσόντα που μου έδωσε η φύση ή ο Θεός. Και να με βρίσκουν ελκυστικό ως άνθρωπο οι άντρες και ερωτικά ελκυστικό οι γυναίκες – ακόμη και σε αυτή την ηλικία.
Για ποιο πράγμα είστε περήφανος;
Επειδή νοιάζομαι για τους ανθρώπους και προσπάθησα να τους βοηθήσω.
Ύστερα από 45 χρόνια ως ψυχαναλυτής, τι μπορεί να σας εντυπωσιάσει;
Με ενδιαφέρει ακόμα πολύ η δουλειά μου. Τα προβλήματα είναι περίπου ίδια, αλλά κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Μπορεί αυτά που ακούω να είναι συνηθισμένα, αλλά το καθένα είναι ένα αίνιγμα για μένα που με παρακινεί να το λύσω. Αυτό με κρατάει ζωντανό και ξύπνιο τα βράδια. Στην ηλικία μου θα έπρεπε να κοιμάμαι όρθιος το βράδυ.
Τι άλλο θα θέλατε από τη ζωή;
Ήθελα να γίνω ο μεγάλος συγγραφέας του 20ού αιώνα και δεν έγινα και από ό,τι φαίνεται δεν θα γίνω ούτε του 21ου. Θα ήθελα να ζούσα τον μεγάλο έρωτα της ζωής, με μία καταπληκτική γυναίκα, η οποία θα με θέλει με όλα μου τα κουσούρια και με την οποία θα είμαι απόλυτα ικανοποιημένος, αλλά αυτό δεν υπάρχει.
Θα ήθελα να είμαι πιο ψηλός, πιο όμορφος, πιο ελκυστικός, καλύτερος γιατρός από αυτό που είμαι. Όλα αυτά είναι «στη θάλασσα του ανεκπλήρωτου που τόσα μου κρατεί», όπως έγραψε και ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου.
Είστε ανικανοποίητος;
Έχω μια δίψα για τη ζωή. Θέλω να τα ζήσω όλα.
Έχετε βρει το νόημα της ζωής;
Αυτό θα σας το αποκαλύψω στην επόμενη ομιλία μου στο Μέγαρο Μουσικής, αλλιώς δεν θα έρθει κανένας.
Ο Ματθαίος Γιωσαφάτ είναι πρόεδρος και ιδρυτής της Ελληνικής Εταιρείας Ομαδικής Ανάλυσης & Οικογενειακής Θεραπείας και διευθυντής του Εκπαιδευτικού της Ινστιτούτου. Επίσης, είναι πρόεδρος και συνιδρυτής της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδος, ενώ έχει να επιδείξει μεγάλο συγγραφικό, πανεπιστημιακό και εκπαιδευτικό έργο. Το βιβλίο του Μεγαλώνοντας Μέσα στην Ελληνική Οικογένεια κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΡΜΟΣ.

Πηγή : PsyHealth.gr.

Διαβάστε περισσότερα

Η ευχή του βιομήχανου

---

Την ώρα που η κυβερνητική πολιτική υπόσχεται αίμα και δάκρυ για τα λαϊκά στρώματα, κάποιοι άλλοι ανοίγουν ήδη σαμπάνιες. Μετά τους εφοπλιστές, που περιχαρείς δήλωσαν ότι πήραν τη διαβεβαίωση της κυβέρνησης ότι δεν θα θιγούν τα φορολογικά προνόμιά τους, και οι βιομήχανοι σπεύδουν να πάρουν θέση τόσο ενόψει νέων παροχών στο μεγάλο κεφάλαιο, όσο και το μεγάλο ξεκοκάλισμα όσων εργατικών δικαιωμάτων έχουν απομείνει έως τώρα όρθια. Ενας εξ αυτών ο Ε. Μυτιληναίος της ΜΕΤΚΑ μίλησε χτες για «την ανάγκη η κυβέρνηση να ολοκληρώσει τη συμφωνία «χθες»», καθώς όπως εκτιμά «το κόστος της καθυστέρησης αυτής ήταν τεράστιο». «Εύχομαι, είπε, η κυβέρνηση να κάνει το καλύτερο δυνατό για να κλείσει η συμφωνία πριν τις 20 Αυγούστου (…) πρέπει να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη των επενδυτών». Σε ερωτήσεις για συμμετοχή των εταιρειών του ομίλου στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων ή στο «πακέτο» Γιούνκερ, ο Μυτιληναίος επιφυλάχθηκε να απαντήσει, είναι, όμως, προφανές πως έχει «να παίρνει» κι αυτός… Στο σύνολό της η αστική τάξη κάνει καθαρό πως βρίσκει πλέον στο πρόσωπο του Αλ. Τσίπρα το νέο εθνικό της ηγέτη.
Δημοσιεύθηκε στο «Ριζοσπάστη» την Παρασκευή 7/8/2015

Διαβάστε περισσότερα

Εδώ ΔΝΤ, εκεί ΔΝΤ, που είναι ο …παπάς;

ΔΑΝΗΣ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Το παιχνίδι της γάτας με το ποντίκι θυμίζουν οι διαπραγματεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης με τους δανειστές, αφού πριν καν ξεκινήσουν, μάθαμε ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν θα συμμετάσχει (προς το παρόν) στο νέο πρόγραμμα «διάσωσης», δηλαδή στο νέο μνημόνιο.

Στην επίσημη ανακοίνωση του, το ΔΝΤ τονίζει ότι δεν μπορεί να συμμετέχει στο πρόγραμμα, αφού θεωρεί ότι το χρέος της Ελλάδας, είναι μη βιώσιμο.

Ωστόσο, αφήνει να εννοηθεί ότι μπορεί να επιστρέψει, αν οι άλλοι «θεσμοί» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) συμφωνήσουν με την ελληνική κυβέρνηση σε μια διευθέτηση, που θα καθιστά το χρέος βιώσιμο.

Παρά το γεγονός, λοιπόν, ότι το ΔΝΤ είναι αυτή τη στιγμή εκτός προγράμματος, η εκπρόσωπος του, Ντέλια Βελκουλέσκου, συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται αυτές τις μέρες στην Αθήνα και παίζει μάλιστα πρωταγωνιστικό ρόλο. Τι δουλειά έχει, λοιπόν, η κ. Βελκουλέσκου στις συζητήσεις, αφού το ΔΝΤ δηλώνει ότι δε συμμετέχει στο πρόγραμμα;

Η απάντηση βρίσκεται στην ανακοίνωση του Ταμείου, όπου αναφέρεται ότι οι εκπρόσωποι του «θα συμμετάσχουν στις συζητήσεις πολιτικής» για να διασφαλίσουν ότι το νέο πρόγραμμα διάσωσης της ευρωζώνης «συνάδει με αυτά που έχει στο μυαλό του το Ταμείο»!

Με δυο λόγια, η εκπρόσωπος του ΔΝΤ συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις, επιβάλλοντας και όρους, για ένα πρόγραμμα στο οποίο το ΔΝΤ δηλώνει ότι δεν μπορεί να συμμετάσχει!!!

Αν νομίζετε, όμως, ότι εδώ τελειώνει το «θέατρο του παραλόγου», κάνετε μεγάλο λάθος…

Όπως είναι γνωστό, η συμμετοχή του ΔΝΤ στο τρίτο μνημόνιο, αποφασίστηκε στη Σύνοδο της Ευρωζώνης, στις 13 Ιουλίου, κατ΄ απαίτηση της γερμανικής κυβέρνησης, η οποία διεμήνυσε ότι χωρίς το ΔΝΤ δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία για την Ελλάδα.

Τώρα, όμως, μετά την ανακοίνωση του ΔΝΤ,  ότι δεν μπορεί να συμμετέχει, το Βερολίνο δεν έθεσε κανένα ζήτημα για την εγκυρότητα της συμφωνίας, η οποία βρίσκεται στον… αέρα.  Αντιθέτως, υποστηρίζει τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων και αισιοδοξεί μάλιστα για την έκβαση τους…

Ακόμη, η γερμανική κυβέρνηση επιμένει να αρνείται οποιαδήποτε συζήτηση για την «ελάφρυνση» του χρέους της Ελλάδας, που είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την επιστροφή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα (;).

Δηλαδή οι Μέρκελ και Σόιμπλε λένε από τη μια μεριά ότι χωρίς το ΔΝΤ δεν μπορεί να υπάρξει μνημόνιο και απ΄ την άλλη «βγάζουν» το ΔΝΤ απ΄ το παιχνίδι, μιας και αρνούνται την «ελάφρυνση» του χρέους!

Εδώ, θα μπορούσαμε να πούμε ότι: Η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά.

Όμως, όλα έχουν την εξήγηση τους.

Η ελληνική κυβέρνηση έχοντας αποδεχθεί όλους τους όρους της συμφωνίας της 13ης Ιουλίου, έφθασε στο σημείο να εκλιπαρεί το ΔΝΤ για να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις, γνωρίζοντας ότι χωρίς ΔΝΤ χρηματοδοτικό πρόγραμμα δεν υπάρχει.

Έτσι,  η επαμφοτερίζουσα στάση του ΔΝΤ και οι γνωστές θέσεις της Γερμανίας έχουν δημιουργήσει ένα δίδυμο Σκύλας και Χάρυβδης, το οποίο η κυβέρνηση δεν μπορεί να αποφύγει. Εφόσον θέλει τα λεφτά, είναι υποχρεωμένη να συμφωνήσει σε ότι της ζητήσουν.

Θα φτάσουμε λοιπόν  στον Οκτώβριο, με την ελληνική κυβέρνηση να έχει ολοκληρώσει (νομοθετήσει και εφαρμόσει) το σύνολο των «φρικαλεοτήτων» (έκφραση του Spiegel, όχι δική μας) που της ζητήθηκαν και θα της ζητηθούν, ενώ η «συμφωνία» θα είναι στον … αέρα και οι δανειστές θα διατηρούν το δικαίωμα να πουν: Πάμε πάλι απ΄ την αρχή…

Διαβάστε περισσότερα

Εφτάψυχες ή υπερ-ευαίσθητες;

Ζουν ανάμεσά μας. Τις φροντίζουμε και τις αγαπάμε, αλλά δεν τις καταλαβαίνουμε πάντα. Ακόμη χειρότερα, στην προσπάθειά μας να τις περιποιηθούμε μπορεί να τους κάνουμε κακό. Οδηγός επιβίωσης για τη γάτα σας

Τα δέντρα και οι γάτες μένουν μαζί με τους λίγους αμετακίνητους καθώς οι διψασμένοι για διακοπές φεύγουν από τις μεγάλες πόλεις προς το βουνό και τη θάλασσα. Ακίνητες επάνω σε τοίχους, μέσα σε κάδους σκουπιδιών, απλωμένες σε σκιές και δροσερά πλακάκια επιμένουν να μένουν στον τόπο τους και όποιος θέλει να τις πάρει μαζί του στον τόπο των διακοπών, τους κάνει κακό. Αυτό είναι ένα μόνο από τα πολλά που μπορεί να μάθει ο αναγνώστης για τις γάτες διαβάζοντας τις σελίδες του ΒΗΜΑ Science τις αφιερωμένες σε αυτές. Με τη βοήθεια μιας κτηνιάτρου που ασχολείται μόνο με γάτες και ενός κτηνιάτρου συμπεριφοριστή συγκεντρώσαμε όσο περισσότερες έγκυρες πληροφορίες μπορούσαμε για τις αρρώστιες τους, για το φαγητό τους, για τα λάθη που κάνουμε ενώ προσπαθούμε να τις περιποιηθούμε, για το τι πρέπει να κάνουμε όταν ένα μωρό έρχεται σε ένα σπίτι που υπάρχει γάτα και βέβαια για την αινιγματική σε κάποιες περιπτώσεις συμπεριφορά τους.


Η περιβόητη «γάτα του Σρέντιγκερ» πρωταγωνιστεί εδώ και έναν αιώνα στο νοητικό πείραμα της Κβαντομηχανικής με το εγκλωβισμένο τετράποδο στο ερμητικά κλειστό κουτί του παρέα με ένα γυάλινο φιαλίδιο γεμάτο υδροκυάνιο. Υπήρξε αντικείμενο σοβαρής μελέτης με τη χρήση τύπων της Φυσικής το πρόβλημα: «πώς μια γάτα πέφτοντας ακόμη και ανάποδα προσγειώνεται πάντα στα πόδια της» χωρίς να παραβιάζει τον συμπαντικό νόμο της διατήρησης της στροφορμής. Είναι διάσημη από τον 19ο αιώνα η με εξαιρετικά φιλοσοφημένες αντιδράσεις γάτα από το Chesire στην πασίγνωστη «Αλίκη» του μαθηματικού Λιούις Κάρολ. Τα παραπάνω είναι μόνον μερικά δείγματα για το πόσο έχει δεθεί η γάτα όχι μόνο με την καθημερινότητα των ανθρώπων αλλά και με την πιο θετικά προσανατολισμένη σκέψη τους. Χωρίς να βάλουμε στον λογαριασμό βέβαια τη γάτα της Ερμιόνης στον «Χάρι Πότερ», τον Γκάρφιλντ και τις καρικατούρες γάτας του Ντίσνεϊ, τον Τομ και τον Σιλβέστρο.

Αινιγματικές και ανεξάρτητες

Στην επαφή τους με τον άνθρωπο οι γάτες φαίνονται πολύ πιο αινιγματικές στη συμπεριφορά τους από τους σκύλους. Φαίνονται να διαθέτουν λιγότερο «αλτρουισμό» στις αντιδράσεις τους, να έχουν μεγαλύτερη τάση να μη μας ακολουθούν μια ζωή όπου πηγαίνουμε. Ακόμη και η μετακίνησή τους με το αυτοκίνητο απαιτεί ολόκληρη τελετουργία ώστε να έχουν συνηθίσει καιρό πριν το καλάθι μεταφοράς. Είναι λιγότερο υπάκουες; «Η σχέση τους με τον άνθρωπο βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο επίπεδο, εξακολουθεί να εξελίσσεται και μαθαίνουμε νέα πράγματα συνεχώς» μου λέει ο δρ Χρήστος Καραγιάννης προσπαθώντας να μου δώσει μια πιο ισορροπημένη εικόνα για τα αξιαγάπητα αυτά πλάσματα. Ποιος είναι ο συνομιλητής μου; Eίναι κτηνίατρος συμπεριφοριστής. Mετά τις σπουδές του στην Κτηνιατρική, ειδικεύτηκε επί πέντε χρόνια στη Συμπεριφορά των ζώων συντροφιάς, αντίστοιχη ειδικότητα με την ειδικότητα της Ψυχιατρικής για τον άνθρωπο και πλέον ασχολείται αποκλειστικά με την αντιμετώπιση των προβλημάτων συμπεριφοράς. Τα συχνότερα προβλήματα που, όπως λέει, αντιμετωπίζει είναι γάτες με επιθετική συμπεριφορά προς τους ανθρώπους ή τα άλλα ζώα, γάτες που ουρούν ή αφοδεύουν εκτός της αμμοδόχου τους και γάτες με αγχώδεις συμπεριφορές ή φοβίες. Κάθεται δίπλα μου ένα βράδυ του καλοκαιριού και προσπαθεί να με κάνει να θεωρώ λιγότερο αινιγματική τη συμπεριφορά της γάτας που μπαινοβγαίνει στα σπίτια μας και να μην κάνω αστόχαστες συγκρίσεις.

Σαν τον σκύλο με τη γάτα;

Μια από τις πιο άτοπες ερωτήσεις που μπορεί κάποιος να κάνει είναι το ποιος είναι πιο έξυπνος. Ο σκύλος ή μήπως η γάτα; Ο συνομιλητής μου βάζει τα πράγματα στη θέση τους. «Δεν έχει νόημα να συγκρίνουμε ζώα μεταξύ τους και ούτε με τους ανθρώπους βέβαια. Κάθε πλάσμα ζει στο δικό του περιβάλλον και απαιτούνται διαφορετικές δεξιότητες για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες του περιβάλλοντος αυτού. Για παράδειγμα, ο ρόλος του σκύλου, που η εξέλιξή του ήταν παράλληλη με του ανθρώπου και η εξημέρωσή του έχει ξεκινήσει δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν, ήταν διαφορετικός από της γάτας. Ο σκύλος κάνει φασαρία για να διώξει έναν άγνωστο από το οπτικό του πεδίο και αυτό τον κάνει κατά κάποιον τρόπο φύλακα. Αντιθέτως η γάτα ακολούθησε τον άνθρωπο όταν αυτός άρχισε να συσσωρεύει σπόρους, δημητριακών κυρίως, και να τους μεταφέρει, οπότε είχε να αντιμετωπίσει τις επιδρομές των ποντικών. Τότε οι γάτες τού ήταν πολύ χρήσιμες και γι' αυτό τις είχε μαζί του και επάνω στα πλοία. Αυτός άλλωστε ήταν ένας λόγος που οι γάτες από το αρχικό τους λίκνο, την Ανατολική Μεσόγειο, βρέθηκαν σε άλλα λιμάνια και από εκεί σε άλλες ηπείρους. Η γάτα όμως από τότε για να είναι αποτελεσματική έπρεπε να είναι αθόρυβη και να έχει οξυμμένη ακοή για να πιάνει τις κινήσεις των τρωκτικών».

Δεν χρειάζεται «διακοπές»

Από την άλλη, όντας η γάτα τόσους αιώνες κοντά στον άνθρωπο, έχει αναπτύξει ιδιαίτερους τρόπους επικοινωνίας μαζί του. Οπως μου επισημαίνει ο συνομιλητής μου, οι γάτες κατά κανόνα χρησιμοποιούν διαφορετικούς ήχους, διαφορετικά νιαουρίσματα, για να επικοινωνήσουν με τον άνθρωπο από ό,τι με τις άλλες γάτες. Το κλασικό νιαούρισμα με τις διάφορες παραλλαγές του το φυλάνε για τη στιγμή που θέλουν να πουν κάτι στον άνθρωπο. Να τους δώσει φαγητό, να βγουν έξω ή να παραπονεθούν για μια πολύωρη απουσία του κηδεμόνα τους. Η γάτα, επίσης, θα λέγαμε πως είναι «ζώο ρουτίνας». Predictability και controllability είναι οι δυο λέξεις που χρησιμοποιούνται επιγραμματικά. Προβλεψιμότητα και ελεγξιμότητα, αν το θέλετε στα ελληνικά. Δεν θέλει να βγαίνει από τις συνήθειές της και από το περιβάλλον της. Προβλεψιμότητα στο φαγητό της και γενικά στο πρόγραμμά της και έλεγχο του περιβάλλοντός της. Και εδώ ακριβώς έρχεται κάτι δύσκολο για την εποχή των διακοπών. Είναι καλύτερα για τη γάτα μας να μη μετακινηθεί, ιδιαίτερα αν δεν λείψουμε για πολλές ημέρες. Ούτε καν στο «ξενοδοχείο». Να βρούμε έναν τρόπο να παίρνει τροφή και νερό τουλάχιστον, αν όχι να έχει και κάποια ανθρώπινη συντροφιά, έστω και για λίγο, αλλά εκεί που μένει. Γενικά λοιπόν ας μας μείνει στο μυαλό ότι σαν τον σκύλο δεν είναι (ακριβώς τα πράγματα και) με τη γάτα.  

Πώς πονάει δεν ξέρετε...

Αν πάλι μια γάτα γίνει εντελώς απρόσμενα επιθετική ή ξαφνικά ξεκινήσει να κυνηγάει την ουρά της δεν είναι απαραίτητα πρόβλημα συμπεριφοράς. «Το πιο πιθανό είναι ότι κάπου νιώθει να πονάει» λέει ο δρ Καραγιάννης. Αντιθέτως, όταν οι γάτες πονούν για κάποιο μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν είναι κάτι ξαφνικό, να θυμόμαστε πως όταν τους συμβαίνει κάτι κακό τότε μπορεί να αποφεύγουν όσο μπορούν να μας το γνωστοποιήσουν. Κρύβονται και από εμάς αλλά και από τις άλλες γάτες διότι δεν θέλουν να εμφανίζονται προβληματικές μπροστά τους. Στη φύση δεν έχει μεγάλη τύχη κάποιο ζώο που παρουσιάζεται τραυματισμένο ή αδύναμο. Οταν μάλιστα μεταφερθούν από τον τόπο διαμονής στους στον κτηνίατρο ή στον «ψυχολόγο» κάνουν ό,τι μπορούν για να εμφανιστούν υγιείς και δυνατές μέχρι παραπλάνησης ή μέχρι αποφυγής της εξέτασης! Γι' αυτό ο «ψυχολόγος»-συμπεριφοριστής είναι προτιμότερο να τις βλέπει στον χώρο όπου ζουν για να μπει καλύτερα στο όποιο πρόβλημα εμφανίζεται σχετικά με αυτές.

Πόσο τρώει δεν ξέρετε...

«Πολλές γάτες είναι ικανές να φάνε όση τροφή και αν τους βάλεις και είναι φορές που ο κηδεμόνας τους τις υπερσιτίζει» λέει η Ισμήνη. Ποια είναι η Ισμήνη που κάθεται ακριβώς απέναντί μου και ως τώρα μόνον άκουγε χωρίς να μιλάει; Η κτηνίατρος Ισμήνη Δρακούλη έχει αφιερωθεί στις γάτες και στο ιατρείο της ασχολείται αποκλειστικά με περιστατικά σχετικά με αυτές. Μπορεί να μιλάει ατελείωτες ώρες και με θαυμασμό για την τελειότητα στην κατασκευή του σώματός τους αλλά και για το πόσο μακριά από το τέλειο είναι η δική μας συμπεριφορά όταν εφαρμόζουμε επάνω τους σκέψεις εντελώς ανθρωπομορφικές. Αλλος τους δίνει λίγη σοκολάτα, αγνοώντας πως η σοκολάτα είναι τοξική για τη γάτα. Αλλη της δίνει κάθε ημέρα δυο βραστά κολοκυθάκια διότι κάνουν καλό στην ίδια και αυτό το προβάλλει και στη γάτα της αγνοώντας πως αυξάνονται έτσι οι θερμίδες και ο τρίτος μαγειρεύει το φαγητό της για να την περιποιηθεί καλύτερα, όπως νομίζει. Ετσι φθάνουν στο ιατρείο γάτες παχύσαρκες, γάτες με αρθρίτιδες, γάτες διαβητικές.

Δεν είναι τόσο απλό το να έχεις μια γάτα στο σπίτι σου σε καλή κατάσταση. Πρέπει να είσαι ευαίσθητος, σχολαστικός, πληροφορημένος, δοτικός, παρατηρητικός. Ευαίσθητος διότι υπήρξαν περιπτώσεις όπου μια γάτα είχε χάσει το φως της αλλά ο ιδιοκτήτης της δεν το είχε αντιληφθεί για καιρό καθώς η γάτα κυκλοφορούσε κανονικά μέσα στο σπίτι και είχε θεωρηθεί απλώς άγαρμπη όταν κάποιες φορές σκόνταφτε πάνω σε έπιπλα! Σχολαστικός διότι ακόμη και για το ότι  καταπίνουν περισσότερες τρίχες από το φυσιολογικό μπορείς να κάνεις κάτι αν τη χτενίζεις τακτικά μειώνοντας την ποσότητα των τριχών που καταπίνουν ενώ με ειδικό τζελ μπορεί να αποβάλλει κάθε τόσο ένα μέρος από αυτές προτού μεταβληθούν σε σφαιρικό απολίθωμα. Πληροφορημένος, ώστε, για παράδειγμα, να έχεις γνώση πως η λύσσα είναι μια ασθένεια που είχε εξαλειφθεί αλλά τώρα επανέρχεται και χρειάζεται απαραίτητα να γίνεται εμβόλιο και για αυτή. Δοτικός γιατί έρχονται στιγμές που αυτή η τόσο ανεξάρτητη ύπαρξη ζητάει επίμονα αγκαλιά και χάδι. Παρατηρητικός, τέλος, διότι ακόμη και όταν πίνει νερό, μπορείς να διαπιστώσεις, αν η ποσότητα είναι μεγάλη, πως κάτι παθολογικό της συμβαίνει. Ναι, όταν πίνει μια γάτα και όταν παραφέρεται...

Πόσες ψυχές;

Τελευταία ερώτηση στην Ισμήνη, που βλέπει καθημερινά ένα σωρό περιπτώσεις: είναι οι γάτες εφτάψυχες;

Δυστυχώς όχι, μου απαντά. Μπορεί να φθάσουν να ζήσουν και 20 χρόνια αλλά θα πρέπει από μικρή ηλικία ακόμη να ξέρουμε πώς θα τις αντιμετωπίζουμε για να μη φθάνουν μετά από λίγα χρόνια να είναι φορτωμένες με ένα σωρό αρρώστιες. Ας μην μας παραπλανά το ότι μπορούμε να ρίξουμε μια γάτα από ψηλά ακόμη και με την πλάτη προς τα κάτω και εκείνη να προσγειωθεί πάντα με τα πόδια της να ακουμπούν, πρώτα αυτά, μαλακά στη γη. Μπορεί να έχει τη δυνατότητα να κάνει στον αέρα το σώμα της όπως το γράμμα ύψιλον και μετά να (περι)στρέφει τα δυο μισά τού σώματός της με αντίθετη φορά, κρατώντας μηδενική την αλλαγή της στροφορμής και να γυρίζει ανάποδα φθάνοντας με τα πόδια στη γη, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως μπορεί να πέφτει από παντού, να την ταΐζουμε οτιδήποτε, να της αλλάζουμε τόπο κατοικίας, να την ταλαιπωρούμε και εκείνη πάντα να τα βγάζει πέρα. Και να συνεχίζει να μας αγαπάει.

Τα βασικά, για να μην ανέβει στα κεραμίδια

Ποιες ανθρώπινες τροφές δεν πρέπει να δώσουμε σε οποιαδήποτε περίπτωση σε μια γάτα;

Δεν θα πρέπει να δίνουμε:

Κρεμμύδια και σκόρδα διότι προκαλούν αναιμία. Σοκολάτα διότι έχει μεγάλη τοξικότητα. Ωμή ζύμη ψωμιού. Βρασμένα ή ψημένα κόκαλα που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό στον γαστρεντερικό τους σωλήνα. Αλκοόλ. Τσάι-καφέ. Μπρόκολο και κουνουπίδι. Ξυλιτόλη (ένα γλυκαντικό στις τσίχλες). Γάλα διότι προκαλεί διάρροιες. Σταφύλια και σταφίδες γιατί είναι νεφροτοξικά. Ωμά κρέατα ή αβγά. Φαγητό σκύλου. Ανθρώπινα φάρμακα. Πολύ λιπαρές τροφές ή με πολλά μπαχαρικά.

Να τους μαγειρεύουμε εμείς το φαγητό τους;

Μάλλον όχι. Διότι πρέπει να πάρουμε συγκεκριμένη συνταγή από τον κτηνίατρο και οποιαδήποτε προσθήκη ή παράλειψη δική μας μπορεί να τους κάνει κακό αυξάνοντας υπέρμετρα το βάρος τους ή δίνοντας λιγότερα συστατικά από αυτά που χρειάζονται.

Οταν βρεθούμε με ένα γατάκι στο σπίτι τι πρέπει να κάνουμε;

Να του αγοράσουμε την ειδική τροφή για την ηλικία του και αν είναι με κλειστά μάτια ακόμη σε εποχή θηλασμού να πάρουμε μια ειδική σκόνη γάλακτος που υπάρχει. Να φροντίσουμε να είναι ζεστά ακόμη και το καλοκαίρι, διότι είναι επιρρεπή στην υποθερμία. Πολλά μικρά γεύματα και σίγουρα έπειτα από κάθε γεύμα λίγο δυνατό κάπως χάιδεμα στην κοιλιά. Ενα παιχνίδι και τέλος ένα ρολόι που θα ακούγεται στον χώρο κοντά του προσομοιάζοντας τους χτύπους της μητρικής καρδιάς.

Πώς θα κάνουμε ένα γατάκι να προσαρμοστεί ώστε να ζήσουμε καλά μαζί;

Οι 8 με 10 πρώτες εβδομάδες είναι οι πιο κρίσιμες. Πέρα από το φαγητό και τη ζέστη, να μάθει με τη σειρά του ότι το δάγκωμα, που η αλήθεια είναι ότι το κάνει συνήθως παίζοντας, δεν είναι αποδεκτό. Αυτό το δείχνουμε κάνοντας έναν θόρυβο δυσαρέστησης, π.χ. «ωχ» ή «άουτς» όταν δαγκώσει και αποχωρώντας με όσο πιο αργές κινήσεις γίνεται από το παιχνίδι. Γενικά τα ζώα είναι δύσκολο να καταλάβουν την έννοια του «όχι» διότι είναι πολύπλοκη για αυτά. Το «όχι» μπορεί να σημαίνει μην ανεβαίνεις στο κρεβάτι, μη με γρατζουνάς ή μη με δαγκώνεις. Πιο εύκολα μαθαίνουν να κάνουν κάτι άλλο στη θέση αυτού που κάνουν. Επίσης μέσα στην εξοικείωσή τους με τον χώρο είναι και το να συνηθίσουν κάποιους ήχους και ερεθίσματα του σπιτιού. Π.χ. για την τρομερή ηλεκτρική σκούπα συνιστάται να την ξεκινούμε σε κάποιο άλλο δωμάτιο στην αρχή, να ακούγεται για λίγο και απόμακρα και αργά αλλά σταθερά να έρχεται πιο κοντά στις επόμενες ημέρες!

Τι κάνουμε όταν έρχεται το νεογέννητο μωρό των κυρίων της στο σπίτι;

Θα πρέπει η γάτα (όπως και ο σκύλος) να εξοικειωθούν με τον νέο ένοικο προτού καν φθάσει από το μαιευτήριο στα χέρια του μπαμπά και της μαμάς. Η εξοικείωση γίνεται με τις μυρωδιές και την ανταμοιβή. Ενα ρούχο του μωρού από το μαιευτήριο που θα μεταφερθεί προτού αυτό φθάσει στο σπίτι θα δώσει τη νέα μυρωδιά και η ανταμοιβή με κάποια λιχουδιά στο δωμάτιο που θα εγκατασταθεί θα δημιουργήσει την πρώτη γέφυρα. Πολλές γάτες μαθαίνουν και νιώθουν πιο άνετα με τους ήχους του μωρού αν πριν από τον ερχομό του προετοιμαστούν για κάποιες βδομάδες με ηχογραφημένα κλάματα και ήχους μωρών που μπορεί κάποιος να βρει στο Διαδίκτυο, π.χ. στο youtube.

Κολλάει ο άνθρωπος τις γάτες και οι γάτες τον άνθρωπο διάφορες ασθένειες;

Από τον άνθρωπο στη γάτα και από τη γάτα στον άνθρωπο μπορούν να υπάρξουν μολύνσεις από:

1. Βακτήρια τα οποία συνήθως μεταφέρονται με δαγκώματα ή γρατσουνιές, με πιο συχνή τη νόσο εξ ονύχων γαλής που οφείλεται στην bartonella henselae και προσβάλλει κυρίως άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό και μπορεί να αποφευχθεί με έγκαιρη θεραπευτική αντιμετώπιση και σωστή τήρηση των κανόνων υγιεινής.

2. Παράσιτα όπως οι ψύλλοι που πολύ συχνά απαντώνται σε γάτες που ζουν ελεύθερες, επίσης και κάποια ενδοπαράσιτα όπως οι ασκαρίδες, τα αγκυλοστόματα και οι ταινίες. Θα πρέπει λοιπόν να δίνονται τα κατάλληλα αντιπαρασιτικά φάρμακα έτσι ώστε η γάτα μας να είναι απαλλαγμένη από αυτά.

3. Μύκητες. Η δερματοφυτίαση είναι μια δερματίτιδα η οποία προκαλείται από μύκητες των γενών Microsporum ή Trichophyton. Είναι μια συχνή δερματοπάθεια της γάτας η οποία εμφανίζεται συχνότερα στα νεαρά ζώα και στις ενήλικες μακρύτριχες γάτες. Η δερματοφυτίαση δεν προκαλεί σοβαρή διαταραχή της υγείας της γάτας, αλλά έχει σημασία γιατί μεταδίδεται στον άνθρωπο. Θα πρέπει λοιπόν να γίνεται έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία και να αποφεύγεται η άμεση σωματική επαφή μέχρι να ολοκληρωθεί η θεραπεία. Ιδιαίτερα πρέπει να προσέχουν οι ευπαθείς ομάδες (παιδιά, ηλικιωμένοι, έγκυοι, ανοσοκατεσταλμένα άτομα).

4. Πρωτόζωα όπως το Toxoplasma gondii και η Giardia, ένα μαστιγοφόρο παθογόνο παράσιτο το οποίο προκαλεί διάρροια. Η σωστή τήρηση των κανόνων υγιεινής και η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία θα μας προστατέψουν από αυτό.

5. Ιούς. Οι περισσότεροι ιοί έχουν ειδικότητα ξενιστή και δεν μεταφέρονται μεταξύ των ειδών. Ετσι ο άνθρωπος δεν μπορεί να μεταφέρει γρίπη ή κοινό κρυολόγημα στη γάτα, ούτε αντιστοίχως η γάτα στον άνθρωπο μπορεί να μεταφέρει τον ιό της ανοσοανεπάρκειας (AIDS), της ιογενούς λευχαιμίας ή της λοιμώδους περιτονίτιδας. Ομως θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στον ιό της λύσσας που μεταδίδεται μεταξύ γάτας και ανθρώπου και να μεριμνούμε για τον εμβολιασμό της γάτας μας.


Είναι αλήθεια πως βλέπουν τη νύχτα καλύτερα από εμάς;
Η αναλογία του μεγέθους του ματιού της γάτας ως προς το συνολικό μέγεθος του κρανίου της είναι η μεγαλύτερη από κάθε άλλο θηλαστικό στη γη.

Στο κυνήγι με χαμηλό φωτισμό τα μάτια της είναι αυτά που μπορούν και βλέπουν μπροστά όπως του ανθρώπου.
Γενικά, η οπτική οξύτητα της γάτας είναι 10 φορές λιγότερη από του ανθρώπου.

Στη γάτα όμως ο κερατοειδής χιτώνας (το διαυγές μέρος) του ματιού φουσκώνει προς τα έξω και επιτρέπει να μπαίνει 5 φορές περισσότερο φως από ό,τι μπαίνει στα μάτια του ανθρώπου.

Γι' αυτό και σε καταστάσεις όπου το ανθρώπινο μάτι δυσκολεύεται να δει, μια γάτα μπορεί να κινηθεί με μεγάλη ευκολία μιας και τα μάτια της προσλαμβάνουν πολύ περισσότερο φως από ό,τι τα δικά μας. Κάτι όμως που είναι ακίνητο δεν μπορεί να το δει.

Το tapetum lucidum είναι ένας καθρέφτης πίσω από τον αμφιβληστροειδή που αντανακλά το φως ξανά στον αμφιβληστροειδή ώστε να δοθεί δεύτερη ευκαιρία στη διέγερση των ραβδίων, και να δει η γάτα στο σκοτάδι. Το κιτρινοπράσινο χρώμα που εκπέμπουν τα μάτια της μέσα στη νύχτα είναι ακριβώς αυτός ο καθρέφτης. Το περισσότερο φως που εισχωρεί στο μάτι σε συνδυασμό με την παρουσία του καθρέφτη στα μάτια της γάτας εξηγεί το πώς οι γάτες βλέπουν καλύτερα στο σκοτάδι από ό,τι ο άνθρωπος. Στο μισοσκόταδο όμως και όχι στο απόλυτο σκοτάδι, γιατί να έχουμε υπόψη μας πως στο απόλυτο σκοτάδι δεν βλέπει ούτε η γάτα ούτε ο άνθρωπος. 

Πώς θα αποφύγουμε το περιβόητο τοξόπλασμα
Η γιατρός για το θέμα αυτό είναι κατηγορηματική. Το τοξόπλασμα, λέει, είναι μια παρασίτωση των εμπύρηνων κυττάρων του αίματος και των ιστών σχεδόν όλων των θηλαστικών, πτηνών, λαγόμορφων και τρωκτικών, και οφείλεται στο πρωτόζωο Toxoplasma gondii.

Το 30% από τους ανθρώπους που έχουν μολυνθεί εμφανίζουν κλινικά συμπτώματα και αυτό συμβαίνει σχεδόν αποκλειστικά μετά την πρώτη μόλυνση. Η δραματικότερη επίπτωση του νοσήματος γίνεται όταν μια γυναίκα μολύνεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της όπου υπάρχει το ενδεχόμενο αποβολής ή μόλυνσης του εμβρύου που μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε πολλά συστήματά του.

Η γάτα είναι εκείνη η οποία διασπείρει το παράσιτο στο περιβάλλον. Αυτό όμως συμβαίνει μόνο για 2-20 ημέρες σε ολόκληρη τη ζωή της γάτας. Η διασπορά γίνεται με τα κόπρανα της γάτας που περιέχουν μόνο άωρες ωοκύστεις του παρασίτου (που δεν μπορούν να μολύνουν τον άνθρωπο) και πρέπει να παραμείνουν στο περιβάλλον για 2-4 ημέρες έτσι ώστε να γίνουν ώριμες ωοκύστεις, ικανές να μολύνουν τον άνθρωπο και τα ζώα.

Η γάτα μπορεί να μολυνθεί:

1. Από ωμό ή ατελώς ψημένο κρέας μολυσμένο με κύστεις τοξοπλάσματος.

2. Από ώριμες ωοκύστεις που βρίσκονται στο περιβάλλον (χώμα, χόρτα).

3. Ενδομητρικά.

Για να εκμηδενίσουμε λοιπόν τον κίνδυνο μόλυνσης της γάτας μας δεν θα πρέπει να την ταΐζουμε με ωμό ή όχι καλά ψημένο κρέας και να την κρατάμε αποκλειστικά μέσα στο σπίτι έτσι ώστε να μην έλθει σε επαφή με μολυσμένο περιβάλλον ή να καταναλώσει τρωκτικά ή πτηνά.

Ο άνθρωπος μπορεί να μολυνθεί:

1. Από ωμό ή ατελώς ψημένο κρέας, μολυσμένο με κύστεις τοξοπλάσματος.

2. Από ώριμες ωοκύστεις που βρίσκονται σε άπλυτα ωμά φρούτα ή λαχανικά, σε μολυσμένο νερό ή στο χώμα.

3. Από μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά.

4. Ενδομητρικά.

Για την προστασία του ανθρώπου από το Toxoplasma gondii θα πρέπει:

1. Να καταναλώνει μόνο καλά ψημένο κρέας και παστεριωμένα γαλακτοκομικά.

2. Να κάνει πολύ σχολαστικό πλύσιμο με σαπούνι των φρούτων και των λαχανικών που καταναλώνει.

3. Να τηρεί πολύ καλά τους κανόνες υγιεινής ή και να χρησιμοποιεί γάντια όταν κάνει εργασίες σε χώμα.

4. Στην περίπτωση που η γάτα του σπιτιού έχει πρόσβαση στο εξωτερικό περιβάλλον τότε να γίνεται καθημερινός καθαρισμός της αμμοδόχου της έτσι ώστε να μην προλάβουν οι ωοκύστεις στα κόπρανα να γίνουν ικανές να μολύνουν (χρειάζονται 2-4 ημέρες).

Συμπερασματικά λοιπόν ο άνθρωπος δεν μολύνεται άμεσα από τη γάτα καθώς η γάτα δεν έχει ώριμες ωοκύστεις στο τρίχωμα, το σώμα ή το σάλιο της και η προστασία του δεν μπορεί να επιτευχθεί με την αποφυγή επαφής του με γάτες ή την απομάκρυνσή τους από το περιβάλλον του. Η προστασία του ανθρώπου γίνεται με τη λήψη των μέτρων που αναφέρθηκαν.

Οσο πατά η γάτα στην ανθρώπινη ιστορία
Με τη βοήθεια του δρος Καραγιάννη και ενός άρθρου που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Scientific American», τον Ιούνιο του 2009 μπορούμε να δούμε συνοπτικά το πώς η γάτα ήλθε κοντά στους ανθρώπους και από πότε ζουν μαζί.

Επειτα από γενετικές έρευνες που έγιναν στην αρχή της δεκαετίας του 2000 διαπιστώθηκε πως η περιοχή από όπου ξεκίνησε η εξάπλωση του γατοπληθυσμού στον κόσμο ήταν από τη Μεσοποταμία ως το δέλτα του Νείλου. Η Felis Silvestris Lybica είναι ο γενάρχης της σημερινής γάτας του σπιτιού. Το 2004 έγινε από τον Jean-Denis Vigne σε ανασκαφές στην Κύπρο μια πολύ σημαντική ανακάλυψη. Δίπλα από τον σκελετό ενός ανθρώπου, που η χρονολόγηση έδειξε πως έζησε περίπου 9.500 χρόνια πριν από σήμερα, μόλις 40 εκατοστά πιο μακριά ήταν θαμμένη και μια γάτα μόλις 8 μηνών. Το συμπέρασμα των αρχαιολόγων και των άλλων ειδικών ήταν πως η γάτα είχε μεταφερθεί με πλοίο από την απέναντι ακτή στην Κύπρο και θεωρήθηκε δείγμα εξημέρωσης και στενής συνύπαρξης των δύο. Θεωρείται λοιπόν πως ήδη εδώ και 10.000 χρόνια ζούσαν μαζί άνθρωπος και γάτα. Ενα ομοίωμα γάτας από ελεφαντοκόκαλο πριν από 3.700 χρόνια που βρέθηκε στο Ισραήλ πιστοποιεί πως ήδη ήταν οι γάτες κάτι συνηθισμένο ενώ πριν από 2.900 οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν δώσει στη σημαντική για αυτούς θεότητα Bastet τη μορφή γάτας. Η Bastet πριν από 2.100 χρόνια, περίπου το 100 π.Χ., γίνεται η κύρια θεότητα του βασιλείου, οι γάτες ως ιερά ζώα προστατεύονταν και οι Πτολεμαίοι απαγόρευαν να βγαίνουν οι γάτες έξω από το αιγυπτιακό βασίλειο. Η ναυσιπλοΐα όμως με τα πλοία τα φορτωμένα σιτάρι, άρα και με ποντικούς, επέβαλλε να συνταξιδεύουν και γάτες, οπότε αυτές φθάνουν και στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία από όπου εξαπλώνονται και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα η γάτα πέρασε δύσκολες στιγμές, γιατί κατηγορήθηκε ότι έχει μαγικές ιδιότητες. Οταν όμως ξεκίνησαν να επιστρέφουν οι Σταυροφόροι στην Ευρώπη και να κουβαλούν με τα καράβια τους ποντίκια με πανώλη, η αξία της γάτας επαναξιολογήθηκε και οι γάτες κέρδισαν και πάλι τη θέση που τους άξιζε. Μετά το 1350 υπάρχουν βουδιστικά κείμενα μοναχών σχετικά με τη γάτα και το 1871 στο Λονδίνο γίνεται η πρώτη έκθεση για γάτες ράτσας που άρχισαν να «δημιουργούν» οι άνθρωποι.

info:

Περισσότερες πληροφορίες για θέματα που αναφέρθηκαν στο άρθρο οι αναγνώστες μπορούν να βρουν στις παρακάτω διευθύνσεις:
Ιατρείο Γάτας, Ισμήνη Δρακούλη: www.ailouros.gr
Κτηνίατρος Συμπεριφοριστής δρ Χρήστος Καραγιάννης: www.behaviour.gr

Διαβάστε περισσότερα

Τέσσερις εταιρείες αρπάζουν τον αγροτικό πλούτο

Ολιγοπωλιακή βιομηχανική γεωργία αποφασίστηκε στο Eurogroup για την Ελλάδα

Γεωργία Παπαγεωργίου

Αν σας έλεγαν, ότι σε δέκα χρόνια από τώρα θα υπάρχουν μόνο τέσσερις εταιρείες, που θα αναλαμβάνουν την καλλιέργεια, παραγωγή, επεξεργασία των αγροτικών προϊόντων, τα οποία θα διοχετεύουν σε μία μόνο εταιρεία, με σκοπό να τα εξάγει, εξουδετερώνοντας κάθε παραγωγό ή αγρότη, που δεν συνεργαζόταν, θα λέγατε, ότι συνωμοσιολογούμε. Αν σας παραθέταμε τη σχετική μελέτη, που εγκρίθηκε (εκτός από την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους) στο Eurogroup της 5ης Μαΐου 2014;

Πριν λίγο καιρό οι παραγωγοί των λαϊκών απήργησαν. Κάθε φορά, που ένας κλάδος αντιδρά, θεωρείται, ότι το κάνει για να μη χάσει τη βολή του. Έτσι επικρατεί ο απαραίτητος για τη διακυβέρνηση των Ελλήνων εσωτερικός διχασμός. «Αιτία της απεργίας δεν ήταν μόνο οι θέσεις στις λαϊκές, όπως όλα τα συστημικά Μέσα δείξανε», εξηγεί ο Λεωνίδας, παραγωγός που πουλάει τα προϊόντα του σε λαϊκές της Αθήνας, «αλλά η εξαφάνιση των παραγωγών», προσθέτει.

«Mέχρι τις αρχές του ‘90, όταν έβγαινες από σταθμούς του ΗΣΑΠ ή του Μετρό, έβλεπες κάποιους πλανόδιους πωλητές, που είχαν στους πάγκους διάφορα φρούτα. Αυτοί εξαφανίστηκαν. Τώρα μάλλον θέλουν να κάνουν το ίδιο. Αυτή τη φορά όμως τον έλεγχο θα έχουν μεγάλες αλυσίδες, για παράδειγμα... αρτοποιείων. Ούτως ή άλλως όλο και περισσότερες αλυσίδες τέτοιων ξεφυτρώνουν κοντά σε σταθμούς του ηλεκτρικού ή του μετρό, γιατί να μην επεκταθούν και στον τομέα αυτό; Και ποιος θα τους ελέγχει εκείνους; Εμάς τους «μικρούς» εύκολα μας γραπώνουν και μας «βγάζουν απ' τη μέση», διαπιστώνει εξαγριωμένος ο Λεωνίδας. «Αυτοί θέλουν να μας εξοντώσουν», φωνάζουν κι άλλοι παραγωγοί σε διπλανούς πάγκους, που άκουσαν τη συζήτηση.

Εν ολίγοις «λαϊκές στο στόχαστρο», είναι το πόρισμα των παραγωγών. Είναι όμως μόνο οι λαϊκές; Ή το σχέδιο είναι μεγαλύτερων βλέψεων από ό,τι θα μπορούσαμε να φανταστούμε;

Το μεγαλόπνοο σχέδιο και ο δρόμος για την "Ανάπτυξη" στα χέρια τεσσάρων εταιρειών 
Στο Eurogroup της 5ης Μαΐου ο τότε υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, πέραν της διαπραγμάτευσης του χρέους πήγε εφοδιασμένος με έναν οδηγό ανάπτυξης για την Ελλάδα με άξονα τα επόμενα 10 χρόνια! Το σχέδιο βασίστηκε στη μελέτη "Greece 20/20" της εταιρείας McKinsey (του 2012 με χρηματοδότες τον ΣΕΒ και την Εθνική Τράπεζα) καθώς και σε μελέτη τουΙΟΒΕ.*

Μάλιστα ένας τετρασέλιδος οδηγός του σχεδίου αυτού παρουσιάστηκε κατά τη συνεδρίαση του EuroWorking Group στις Βρυξέλλες από τον πρόεδρο του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ), Πάνο Τσακλόγλου, ενώ για την υλοποίησή του τα κεφάλαια θα αντληθούν από το ΕΣΠΑ, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο, στο οποίο θα συμμετάσχει και η γερμανική αναπτυξιακή τράπεζα KfW. Η KfW (δια του εκτελεστικού αντιπροέδρου της Λ.Κ. ΦΟΥΝΚΕ) υπέγραψε τη συμμετοχή της στο Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο για τον σκοπό αυτό μαζί με τον τότε υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Στουρνάρα και τον τότε υπουργό Ανάπτυξης, Κωστή Χατζηδάκη στις 23 Απριλίου 2014.

«Στόχος η ενοικίαση κενής-αδρανούς δημόσιας γης σε τέσσερις μεγάλες εταιρείες προκειμένου να εγκαταστήσουν μονάδες για παραγωγή, επεξεργασία και εξαγωγή προϊόντων βασισμένες πάντα σε νέες μεθόδους. Έτσι και η εξασφάλιση νέων θέσεων εργασίας θα επιτευχθεί και η Ελλάδα δίνοντας σημασία στη μαζική παραγωγή προϊόντων με τη χρήση της εξελιγμένης τεχνολογίας θα αναδειχθεί σε μεγάλη εξαγωγική δύναμη». 

Φυσικά αναφέρεται και στην παροχή κινήτρων στους παραγωγούς για να εξάγουν τα προϊόντα τους, καλύτερη εκπαίδευση στον τομέα της γεωργίας, αλλά και τη θέσπιση βελτιωμένου συστήματος πιστοποίησης των προϊόντων των παραγωγών.

Τα ερωτήματα που εγείρονται

Έστω ότι τίθεται σε εφαρμογή:

Α) Ποιος θα δίνει στις τέσσερις μεγάλες εταιρείες που θα ασχοληθούν την πιστοποίηση; Ποιος θα τις ελέγχει; Και κυρίως... ποιοι θα είναι οι ιδιοκτήτες αυτών των εταιρειών;

Β) Οι αγρότες θα παράγουν και οι τέσσερις εταιρείες θα αγοράζουν για επεξεργασία τα προϊόντα. Πώς θα εξασφαλιστεί, ότι οι παραγωγοί δε θα θιγούν πωλώντας για ένα κομμάτι ψωμί τη σοδειά τους, όταν οι τέσσερις θα διαμορφώνουν τις τιμές μεταξύ τους δημιουργώντας συνθήκες μονοπωλίου; Εκ των πραγμάτων εάν επιτρέπεται μόνο σε τέσσερις εταιρείες η εξαγωγή των προϊόντων, ένας παραγωγός, που μόνος του καλλιεργεί και εξάγει τα τρόφιμα, δε θα έχει άλλη επιλογή παρά να αποταθεί σε αυτές.

Τα τελευταία χρόνια πολλοί νέοι άνθρωποι στράφηκαν στη γη, έκαναν συνεταιρισμούς, καλλιεργούν κρόκο, σπαράγγια, ελιές, παράγουν παραδοσιακά προϊόντα, όπως χυλοπίτες, ελαιόλαδο και παράγωγα των ελιών, και πλήθος άλλων τροφίμων, τα οποία και εξάγουν, παρουσιάζουν σε εκθέσεις διατροφής στο εξωτερικό. Όταν όμως τέσσερις θα καθορίζουν τις τιμές εξαγωγής, οι άνθρωποι αυτοί, μόνοι τους, δε θα μπορούν να σταθούν σε μια αχανή αγορά.

Την ίδια στιγμή οι εν λόγω εταιρείες θα μπορούσαν να αναλάβουν αποκλειστικά την παραγωγή προϊόντων εξαλείφοντας έτσι και τη γεωργία, εκτός κι αν αυτή πραγματοποιείται μόνο στο πλαίσιο των δικών τους παραγωγικών αναγκών. Ο κάθε παραγωγός αντί να πουλάει αντί πινακίου φακής τη σοδειά του, θα πηγαίνει κατ' ευθείαν σε αυτές να εργαστεί. Και η γεωργία, ως βασικός πυλώνας της ελληνικής ανάπτυξης θα λάβει μορφή βιομηχανίας. Όμως ο απλός πολίτης, που σκέφτεται τη γη ως το μόνο σίγουρο μέσο εξασφάλισης των προς το ζην; Απλώς ξεχνάει αυτή την επιλογή.

Ένα ερώτημα ακόμη: Καλύτερη εκπαίδευση στον τομέα της γεωργίας: Αυτό σημαίνει, ότι θα εκπαιδεύονται οι γεωργοί να χρησιμοποιούν μεταλλαγμένα, επειδή κοστίζουν λιγότερο και παράλληλα έτσι επιτυγχάνεται μαζικότερη παραγωγή; Η ποιότητα, η θρεπτική αξία των τροφίμων θυσία στον βωμό του κέρδους!

Μία εταιρεία διαχείρισης της διανομής και αποθήκευσης

Στη συνέχεια κάνει λόγο για μια μόνο δημόσια ή ιδιωτική εταιρεία (και εδώ γεννάται βέβαια το ερώτημα σε ποιον θα ανήκει), την Εταιρεία Ελληνικών Τροφίμων (Greek Food Company), που μεταξύ άλλων

«...Α) Θα καθορίζει το δίκτυο των παραγωγικών μονάδων και θα αποτελεί δεξαμενή τροφίμων προς εξαγωγή... Β) Θα διαχειρίζεται τη διανομή και αποθήκευση των προϊόντων εντός της χώρας»...

Δηλαδή αυτά που θα παράγουν οι τέσσερις μόνο εταιρείες παραγωγής και επεξεργασίας τροφίμων, θα πηγαίνουν στη μία μόνο εταιρεία, από όπου θα προγραμματίζεται η διανομή.

Ποιος όμως θα διασφαλίζει, ότι θα καταμετρώνται σωστά οι εσωτερικές ανάγκες κατανάλωσης, και ότι δε θα κρατούν το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής για να το εξάγουν δημιουργώντας ελλείψεις σε προϊόντα, που τώρα αυτονόητα υπάρχουν στο καθημερινό τραπέζι μας; Κάτι αντίστοιχο είχαν κατά νου και με το παράλληλο εμπόριο φαρμάκων, αλλά οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες εξάγουν το μεγαλύτερο ποσοστό, με αποτέλεσμα να λείπουν από τα ράφια των φαρμακείων σωρεία φαρμάκων, όπως εξηγούν και οι φαρμακοποιοί, που ζητούν ξανά και ξανά την παύση του παράλληλου εμπορίου. Οι υπογραφές μπήκαν! Βασικός άξονας υλοποίησης η προαναφερθείσα μελέτη. Πρόκειται για προγράμματα, που θα πραγματοποιηθούν! Όχι για θεωρίες συνωμοσίας!

* Παρατίθεται ο σύνδεσμος της μελέτης της εταιρείας McKinsey, η οποία συντάχθηκε στα αγγλικά, και ειδικά στις σελίδες 55 έως 58 αναφέρεται με στατιστικές και γραφήματα σε όσα αναφέρθηκαν στο ρεπορτάζ.

http://www.mckinsey.com/locations/athens/greeceexecutivesummary_new/pdfs/executive_summary_english_new.pdf

Διαβάστε περισσότερα

Λογιστικός έλεγχος του χρέους στον καιρό της τρόικας

Γιώργος Μητραλιάς

Μερικά χρήσιμα διδάγματα από τις εμπειρίες της καμπάνιας για μια Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του ελληνικού δημόσιου χρέους, ένα χρόνο μετά τη συγκρότησή της.

Την ώρα που η ελληνική καμπάνια για το λογιστικό έλεγχο του δημόσιου χρέους βρίσκει μιμητές σχεδόν παντού στην Ευρώπη,  επιβάλλεται ένας πρώτος απολογισμός της δράσης της για να εξαχθούν διδάγματα χρήσιμα για όλους. Πράγματι, με δεδομένο ότι αυτή η ελληνική καμπάνια  έκανε τα πρώτα της  βήματα ακριβώς πριν από ένα χρόνο και ότι ήταν η πρώτη που προχωρούσε σε αυτό το πείραμα που ήταν μέχρι τότε χωρίς κανένα προηγούμενο στον παγκόσμιο Βορρά, είναι παραπάνω από φυσικό  να μας απασχολήσουν   τα επιτεύγματα και τα διλήμματά  της, οι επιτυχίες και τα αδιέξοδά της ώστε να ξεκινήσει, επιτέλους (!), η συζήτηση όχι  πια για το ίδιο το χρέος, αλλά μάλλον για την πολιτική, κοινωνική και κυρίως την κινηματική και χειραφετητική διάσταση  της πάλης για τον  ανεξάρτητο και «από τα κάτω» έλεγχό του.
Έχοντας όλα αυτά κατά νου, επιβάλλεται μια πρώτη θεμελιώδης διαπίστωση εν είδει προειδοποίησης: αν και πολύ πλούσια σε πρακτικά και θεωρητικά διδάγματα, η (πετυχημένη) εμπειρία λογιστικού ελέγχου του δημόσιου χρέους του Εκουαδόρ δεν μπορεί να επαναληφθεί στην Ευρώπη της κρίσης στους καιρούς της  Τρόικας! Ο λόγος είναι πολύ απλός: με εξαίρεση την περίπτωση αυθεντικής (προ)επαναστατικής  κατάστασης, δεν θα υπάρξει ποτέ  ευρωπαίος πρόεδρος Ραφαέλ Κορέα για να υπογράψει διατάγματα που διευκολύνουν το έργο μιας ανεξάρτητης Επιτροπής λογιστικού ελέγχου του χρέους. Περιττό να πούμε ότι, σε αυτή την περίπτωση προ-επαναστατικής κατάστασης, το ζήτημα του λογιστικού ελέγχου του χρέους θα τείνει να περάσει σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με κάποια άλλα κατεπείγοντα καθήκοντα…
Αυτή η  πρώτη διαπίστωση είναι πλούσια σε πολύ πρακτικά διδάγματα. Πρώτον, βοηθά πάρα πολύ να οριστούν  με μεγαλύτερη ακρίβεια οι φιλοδοξίες και η αποστολή των κινημάτων λογιστικού ελέγχου του δημόσιου χρέους που δημιουργούνται αυτή τη περίοδο σχεδόν σε όλη την Ευρώπη. Πράγματι, το γεγονός ότι είναι «αντικειμενικά» αδύνατο να έχουμε ευρωπαίους "Κορέα" μεταφράζεται στο ότι είναι πρακτικά αδύνατο στις ανεξάρτητες ΕΛΕ να εισδύσουν στο κρατικό μυστικό που είναι το δημόσιο χρέος, δηλαδή να αποκτήσουν πρόσβαση σε όλα τα ντοκουμέντα που χρειάζονται για να ταυτοποιήσουν το άνομο (και σκανδαλώδες) μέρος αυτού του χρέους. Στους καιρούς των τελεσιγράφων της υπερεθνικής Τρόϊκας κατά τους οποίους η αστική τάξη παραβιάζει ανέμελα το ίδιο το δικό της Σύνταγμα και αδειάζει από κάθε δημοκρατικό περιεχόμενο το κοινοβουλευτικό της καθεστώς (βλέπε τη περίπτωση της Ελλάδας που ωστόσο δεν συνιστά για κανένα λόγο μιαν εξαίρεση στο κανόνα), θα ήταν αυταπάτη ή ακόμα και αφέλεια να πιστέψουμε πως μόνο και μόνο η επίκληση των δημοκρατικών δικαιωμάτων θα μπορούσε να εξαναγκάσει τους φύλακες του καπιταλιστικού ιερού να ανοίξουν τα αρχεία τους για να διευκολύνουν τη διεξαγωγή του ελέγχου του (δικού τους) δημόσιου χρέους…
Ωστόσο, οι δυσκολίες των ευρωπαϊκών ΕΛΕ δεν  συνοψίζονται μόνο στην ενεργό παρεμπόδιση από τις αρχές της κάθε χώρας . Στην πραγματικότητα, από εδώ και πέρα είναι η Ιερά Συμμαχία του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και της Ευρωπαϊκής  Επιτροπής, υποστηριζόμενη από όλες τις ευρωπαϊκές καγκελαρίες, που απαγορεύει με όλα τα μέσα, ή τουλάχιστον καθιστά πολύ δύσκολη, την πραγματοποίηση οποιουδήποτε πλήρους ελέγχου ενός χρέους, καθώς την θεωρεί – εξάλλου, δίκαια- αληθινό έγκλημα καθοσιώσεως στους σημερινούς τόσο επικίνδυνους καιρούς! Η πρακτική συνέπεια όλων αυτών είναι προφανής: Η ολοκλήρωση στη σημερινή Ευρώπη ενός πλήρους ανεξάρτητου λογιστικού ελέγχου του δημοσίου χρέους είναι πρακτικά αδύνατη! Αυτή την αλήθεια πρέπει να την παραδεχτούμε, να την εξηγήσουμε και να την πούμε ανοιχτά γιατί αν δεν το κάνουμε, η σκληρή πραγματικότητα θα πάρει εκδίκηση για τις  αβάσιμες ψευδαισθήσεις, προκαλώντας  γρήγορα την απογοήτευση των αγωνιστών και λοιπών καλόπιστων εμπειρογνωμόνων από τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσουν ότι κυνηγούσαν μια χίμαιρα…
Όμως, προσοχή: το γεγονός ότι είναι αντικειμενικά αδύνατο να πάμε μέχρι το τέρμα του ένα πλήρη ανεξάρτητο έλεγχο του χρέους στη σημερινή Ευρώπη, δεν σημαίνει   σε καμία περίπτωση και ότι είναι αδύνατο να ξεκινήσουμε και να προχωρήσουμε έναν έλεγχο ή ακόμη περισσότερο, να μεταφράσουμε  σε ισχυρό μαζικό κίνημα τη «φιλοσοφία» αυτού του ελέγχου του δημόσιου χρέους. Εξάλλου, μόνον η ανάπτυξη ενός τέτοιου ισχυρού κινήματος των «από κάτω» θα μπορούσε να δημιουργήσει συσχετισμούς δυνάμεων ικανούς να λυγίσουν τις αντιστάσεις των «από πάνω» ώστε να μπορέσουν να καταλήξουν οι έλεγχοι του δημόσιου χρέους…
Να ξεκινήσουμε -και να προχωρήσουμε όσο γίνεται πιο μακριά- ένα λογιστικό έλεγχο του χρέους σημαίνει καταρχήν, να θέσουμε δημόσια το ζήτημα της διαφάνειας και της δημοκρατικής διαχείρισης αυτού του δημόσιου χρέους. Αυτό έχει ως σχεδόν άμεση συνέπεια την απομυθοποίηση του  χρέους στα μάτια των πολιτών που εκπαιδεύτηκαν (από τους «από πάνω») να μην ανακατεύονται  στις υποθέσεις που είναι της αποκλειστικής αρμοδιότητας των «ειδικών» και των κυβερνώντων, να μην ασκούν το δημοκρατικό τους δικαίωμα να ελέγχουν τις πράξεις των «αρχών». Είναι ένα καθήκον που οι καμπάνιες για τον έλεγχο του χρέους πρέπει να επωμιστούν κατά απόλυτη προτεραιότητα αν θέλουν να εθίσουν την κοινωνία  στην ιδέα α) ότι  δεν πρέπει να αφήνει τους  άλλους να αποφασίζουν για αυτήν, και β) ότι πρέπει να πάρει  τις τύχες της στα χέρια της.
Ο λογιστικός έλεγχος  υπόθεση μόνο των ειδικών;
Ο εκ των ων ουκ άνευ όρος τόσο για να ξεκινήσουμε και να προχωρήσουμε το λογιστικό έλεγχο του χρέους με επιτυχία, όσο και για να τον κάνουμε να εκπληρώσει την υψηλή παιδαγωγική αποστολή του απέναντι στη κοινωνία, είναι να μην γίνει, από την αρχή του, υπόθεση μόνο κάποιων εμπειρογνωμόνων, ακόμα κι αν αυτοί είναι αριστεροί ή πολύ ριζοσπάστες!  Πράγματι, με δεδομένο ότι είναι αδύνατο να υπάρξει συνεργασία από μέρους των κυβερνώντων και του κράτους, είναι μόνον η κινητοποιημένη κοινωνία και οι "ανώνυμοι" πολίτες στα υπουργεία, στις δημόσιες υπηρεσίες και στους δήμους, στις  επιχειρήσεις, στις σχολές  και στα γραφεία που μπορούν να πληροφορήσουν την Επιτροπή και τους εμπειρογνώμονές της για την ύπαρξη άνομων και σκανδαλωδών δανείων και χρεών, που μπορούν να της παράσχουν εμπιστευτικά έγγραφα και να προσανατολίσουν σωστά τον έλεγχο. Με λίγα λόγια, χωρίς τη συνεργασία ή ακόμα καλύτερα, χωρίς την ενεργό  συμμετοχή αυτών των «ανώνυμων» που έχουν  άμεση γνώση των φακέλων των σκανδάλων, ο λογιστικός έλεγχος είτε  δεν θα υπάρξει  είτε  θα είναι προκαταβολικά καταδικασμένος  σε γενικολογίες, χωρίς να μπορεί ποτέ να μπει  την ουσία του ζητήματος των άνομων χρεών.
Είναι προφανές ότι μια τέτοια προσέγγιση του λογιστικού ελέγχου πρέπει να λαβαίνει πάντα υπόψη της ότι αργά ή γρήγορα θα υπάρξει παρέμβαση -ακόμη και βίαιη- από το κράτος για να σταματήσει την έρευνα και να φιμώσει τις φωνές που αμφισβητούν τη νομιμότητα του χρέους του. Αυτό σημαίνει α) ότι δεν καλλιεργούμε αυταπάτες σχετικά με την ενδεχόμενη τελική κατάληξη του ελέγχου, και β) ότι προετοιμάζουμε τους αγωνιστές της καμπάνιας του ελέγχου, αλλά και το σύνολο της κοινωνίας,  εν όψει της ωμής επέμβασης εκείνων που θέλουν να μπλοκάρουν την έρευνα.
Αυτή η ρεαλιστική προσέγγιση του ελέγχου του χρέους έχει το προσόν ότι δεν περιορίζει εκ των προτέρων το πεδίο της έρευνας μόνο στο "επίσημο" δημόσιο χρέος. Πράγματι, από τη στιγμή που θέλουμε και ενθαρρύνουμε την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στον έλεγχο, θα πρέπει να περιμένουμε ότι αυτοί οι πολίτες και τα κινήματα, τα συνδικάτα και τα άλλα κοινωνικά τους δίκτυα θα έλθουν να χτυπήσουν την πόρτα της ΕΛΕ (ή της εκστρατείας) για να ζητήσουν τη βοήθειά της και την εμπειρογνωμοσύνη  της (know-how) για τη πραγματοποίηση ελέγχων χρεών την ύπαρξη των οποίων δεν υποψιαζόμασταν προηγουμένως! Και πρέπει να το παραδεχτούμε, είναι κυρίως ο έλεγχος αυτών των χρεών που έχει τις περισσότερες πιθανότητες να καταλήξει σε απτά και πολιτικά χρήσιμα αποτελέσματα, καθώς βασίζεται  στην αναντικατάστατη συμβολή εκείνων που γνωρίζουν το ζήτημα από πρώτο χέρι και φέρνουν πλήθος ντοκουμέντων που απόκτησαν χάρη στους αγώνες τους.
Μια άλλη πρακτική συνέπεια αυτής της «ρεαλιστικής προσέγγισης» του ελέγχου του χρέους στην εποχή της Τρόικας και της άγριας καταστολής, είναι ότι ο χρόνος που αυτός ο  λογιστικός  έλεγχος έχει στη διάθεσή του δεν είναι απεριόριστος, ότι είναι προκαταβολικά μετρημένος. Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι η ερευνητική εργασία δεν μπορεί να καλύπτει ολόκληρο το εν λόγω χρέος, αλλά ότι πρέπει -από την αρχή- να επικεντρωθεί σε ορισμένα χρέη (δύο ή τρία) που κρίνονται ως τα πλέον σκανδαλώδη ώστε να καταλήξει ο έλεγχος το συντομότερο δυνατόν σε χειροπιαστά αποτελέσματα. Και αυτό επειδή η αξιοπιστία που κερδήθηκε αρχικά στη κοινωνία μέσα από τις εκστρατείες για τον έλεγχο του χρέους δεν είναι αιώνια, ειδικά σε αυτούς τους καιρούς της συστημικής κρίσης που φθείρει γρήγορα το ηθικό και τα σώματα των ανθρώπων. Κατά συνέπεια, αν θέλουμε να ανανεώσουμε και να διατηρήσουμε άθικτη αυτή την αξιοπιστία, χωρίς την οποία δεν υπάρχει καμπάνια κατά του χρέους, χρειαζόμαστε γρήγορα αποτελέσματα. Ακόμη και πολύ μικρά  αλλά χειροπιαστά ...
Το συμπέρασμα βγάζει μάτια: δεν μπορείς να έχεις ανεξάρτητο έλεγχο του χρέους άξιο  του ονόματός του χωρίς την ενεργό και άμεση συμμετοχή της κινητοποιημένης κοινωνίας, χωρίς τη συνεργασία στη βάση της πλήρους  ισότητας, των κοινωνικών κινημάτων, των εργατικών συνδικάτων και των κάθε λογής συλλογικοτήτων πολιτών  που θέλουν να παλέψουν ενάντια στο  χρέος και υπέρ του ελέγχου του από τα κάτω.
Τούτων λεχθέντων, η παρουσία των εργαζομένων και των άλλων κινητοποιημένων πολιτών στις καμπάνιες για τον έλεγχο του δημόσιου χρέους δεν μπορεί να περιοριστεί σε  αυτό τον «ωφελιμιστικό» ρόλο που μόλις πριν του αναγνωρίσαμε. Όντας πλέον αντιμέτωποι με μια κατακλυσμική κρίση του καπιταλισμού και του πολιτικού του συστήματος που εξαναγκάζει, τουλάχιστον -στην αρχή- σε ορισμένες χώρες, μια μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών να ριζοσπαστικοποιηθούν και να αναζητήσουν ριζικές λύσεις, πρέπει επιτέλους να αναρωτηθούμε ποιος είναι ο πραγματικός στόχος του ελέγχου του χρέους, δηλαδή  σε τι χρησιμεύει ή καλύτερα σε τι πρέπει να χρησιμεύει. Έτσι, στις παρούσες συνθήκες συστημικής κρίσης και παροξυσμού της  ταξικής πάλης, η απάντησή μας πρέπει να είναι κατηγορηματική: δεν είναι οι πολίτες που πρέπει να μπουν  στην υπηρεσία του ελέγχου, αλλά είναι ο έλεγχος που πρέπει να υπηρετήσει τους αγώνες αντίστασης και χειραφέτησης των πολιτών! Ο έλεγχος του χρέους δεν είναι αυτοσκοπός, δεν είναι παρά ένα εργαλείο, ένα μέσο στην υπηρεσία του αγώνα για την χειραφέτηση των εργαζομένων και όλων των πολιτών που υφίστανται την καπιταλιστική καταπίεση.
Να γενικεύσουμε τους λογιστικούς ελέγχους των από κάτω!
Νάμαστε λοιπόν σε αυτό που πρέπει να είναι η αποστολή, η κορυφαία προτεραιότητα, ο απώτερος στόχος ή ακόμα και ο λόγος ύπαρξης μιας καμπάνιας για τον έλεγχο του δημόσιου χρέους στην Ευρώπη την εποχή της Τρόικας: η έμπρακτη ενθάρρυνση των δράσεων  που θέτουν  σε κίνηση τις μάζες των πολιτών που εξεγείρονται ενάντια στο σύστημα μέσα από τη γενίκευση των ελέγχων που έχουν ξεκινήσει αυτοί οι ίδιοι εκεί όπου κατοικούν, εργάζονται, καταναλώνουν, σπουδάζουν, περιθάλπονται, αναπνέουν, επικοινωνούν, εκφράζονται, διασκεδάζουν και  αναπτύσσουν  την προσωπικότητά τους.
Κατά συνέπεια, και με δεδομένο το σεβασμό στην αυτονομία των κοινωνικών κινημάτων που είναι, σε τελευταία ανάλυση, μόνα αρμόδια να επιλέξουν τους στόχους και τις μορφές του αγώνα τους, το σύνθημα μιας τέτοιας προσέγγισης της πάλης των πολιτών ενάντια στο χρέος και υπέρ του ελέγχου του χρέους δεν μπορεί να είναι παρά το "Να ελέγξουμε εμείς οι ίδιοι  αυτούς που μας κυβερνούν - εμείς οι ίδιοι να ανοίξουμε τα  λογιστικά βιβλία τους - να πάρουμε τις τύχες μας στα χέρια μας» !
Αλλά, θα αναρωτηθεί κανείς, σε τι συνίσταται αυτή η «έμπρακτη ενθάρρυνση των δράσεων που θέτουν σε κίνηση τις μάζες των εξεγερμένων πολιτών» που αναφέραμε νωρίτερα; Με λίγα λόγια, τι  πρέπει να κάνει μια εκστρατεία για τον έλεγχο του χρέους για να μεταφράσει την πάλη της με όρους κινητοποίησης στη βάση της κοινωνίας; Η απάντηση είναι προφανής: το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει αυτή η καμπάνια είναι να απευθυνθεί κατευθείαν στη κοινωνία για να εξηγήσει ξεκάθαρα και χωρίς μισόλογα τις προθέσεις της, το γιατί, το πώς και τον τελικό στόχο αυτών που θέλει να πετύχει. Δηλαδή, να εθίσει τους εργαζόμενους και τους «από τα κάτω» στην ιδέα ότι είναι ικανοί, ότι μπορούν και ότι πρέπει να αυτοοργανωθούν για να πραγματοποιήσουν τους δικούς τους λογιστικούς ελέγχους εκεί όπου κατοικούν, εργάζονται, σπουδάζουν και  ζουν. Τίποτα καλύτερο λοιπόν από ένα κάλεσμα/μανιφέστο   προς τους πολίτες που «νομιμοποιεί» -εξηγώντας, αναλύοντας και δίνοντάς της νόημα- τη συγκρότηση παντού επιτροπών βάσης πολιτών γύρω από το σύνθημα «Ελέγχουμε την εξουσία, παίρνουμε στα χέρια μας τις τύχες μας, ανοίγουμε τα λογιστικά βιβλία αυτών που μας κυβερνούν»...
Είναι αυτονόητο ότι αυτές οι επιτροπές βάσης πολιτών είναι απόλυτα ανεξάρτητες από την Επιτροπή λογιστικού ελέγχου του δημόσιου χρέους, ενώ ταυτόχρονα συνεργάζονται με αυτή στο πλαίσιο της καμπάνιας για τον έλεγχο του δημόσιου χρέους. Εδώ, φυσικά, τίθεται  -για νιοστή φορά- το ζήτημα-κλειδί της αυτονομίας των κοινωνικών κινημάτων, που εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα στους σχηματισμούς της Αριστεράς όλων απολύτως των τάσεων. Η συζήτηση γύρω από αυτό το ζήτημα είναι σχεδόν τόσο παλιά όσο και το εργατικό κίνημα και δεν θα θέλαμε να επαναλάβουμε εδώ τα βασικά επιχειρήματα υπέρ της ανεξαρτησίας των κοινωνικών κινημάτων. Αντίθετα, θα ήταν ενδιαφέρον να σταθούμε  λίγο σε ένα  "νεωτερισμό", σε ένα πρόσθετο επιχείρημα που προσφέρει η πιο καυτή κοινωνική επικαιρότητα: να θέλουμε να μεταχειριστούμε τα κοινωνικά κινήματα ως ιμάντες μεταβίβασης επιλογών  (πολιτικών και άλλων) που αποφασίζονται έξω απ αυτά, είναι σήμερα ο συντομότερη δρόμος που οδηγεί στην απομόνωση από το πιο προχωρημένο τμήμα της κοινωνίας, από τις πρωτοπορίες της! Το να μην δείχνεις πλήρη σεβασμό στην αυτονομία των κινημάτων των «από τα κάτω» σημαίνει ότι αποκόπτεσαι προκαταβολικά από κινήματα όπως εκείνα των Indignados, των Αγανακτισμένων ή των των Occupy Wall Street που υπερασπίζονται με νύχια και με δόντια την ανεξαρτησία τους και χαρακτηρίζονται από την έντονη δυσπιστία τους προς το παραδοσιακό πολιτικό κόσμο.
Αλλά, θα αναρωτηθεί κανείς, τι θα απέμενε από τις σχέσεις μιας Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου  με τις επιτροπές της πολιτών, αν αυτές ήταν εντελώς ανεξάρτητες από αυτήν; Η απάντηση δεν είναι δύσκολη: αυτή η ανεξαρτησία δεν αποκλείει καθόλου την ύπαρξη ακόμα και εξαιρετικά αναπτυγμένων σχέσεων υπό τον όρο, βέβαια, ότι οι σχέσεις  αυτές αναπτύσσονται σε εθελοντική βάση και επί ίσοις όροις. Πιο συγκεκριμένα, η Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του  χρέους μπορεί και πρέπει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επιτροπών βάσης πολιτών αποδεικνύοντας, απλούστατα, ότι είναι χρήσιμη στους καθημερινούς αγώνες και παρεμβάσεις τους. Πώς; Προσφέροντάς τους τη βοήθειά της (ενδεχομένως και υλική), τις συμβουλές της, την εμπειρογνωμοσύνη της, τις εθνικές και διεθνείς επαφές της, αλλά κυρίως τη συνολική της θεώρηση της κατάστασης και τις προοπτικές της σε συνάρτηση με τις ανάγκες της αντικαπιταλιστικής πάλης.
Η Επιτροπή Λογιστικού  Ελέγχου του χρέους μπορεί και πρέπει επίσης να χρησιμεύσει ως μείζων αναφορά (προγραμματική και πολιτική) σε όλες αυτές τις επιτροπές βάσης πολιτών, πρέπει να τις δικτυώσει, να διευκολύνει  το συντονισμό τους, να τους προσφέρει χειροπιαστή δυνατότητα να έρθουν  σε επαφή με ανάλογες εκστρατείες και κινήματα στο εξωτερικό, να κάνει ώστε να επωφεληθούν από τις εμπειρίες τους, να οργανώσει για τους αγωνιστές τους μαθήματα θεωρητικής και πρακτικής επιμόρφωσης (π.χ. τι  πρέπει να γνωρίζουμε για  να πραγματοποιήσουμε ένα λογιστικό έλεγχο...), κλπ., κλπ. Ιδού με λίγα λόγια, σε τι πρέπει να συνίσταται η χειροπιαστή συνεισφορά μιας Επιτροπής λογιστικού ελέγχου  του χρέους σε  ένα κοινωνικό κίνημα της ίδιας ευαισθησίας. Με λίγα λόγια, να πώς μπορεί μια τέτοια Επιτροπή να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επιτροπών βάσης και να αναπτύξει στέρεες  σχέσεις με αυτές, ενώ την ίδια ώρα σέβεται σχολαστικά την ανεξαρτησία και την αυτονομία τους ...
Είναι ευνόητο ότι η δικτύωση όλων αυτών των επιτροπών δεν μπορεί να γίνει σε μια μέρα και ότι χρειάζεται κάποιο χρόνο. Ωστόσο, η προοπτική μιας τέτοιας δικτύωσης πρέπει να διατυπωθεί  και να εξηγηθεί από την αρχή, όχι μόνο επειδή αυτό ανταποκρίνεται στην αλήθεια που δεν έχουμε κανένα συμφέρον να κρύψουμε, αλλά και επειδή χρειάζεται να εμποτιστεί η δράση των επιτροπών βάσης πολιτών όσο γίνεται πιο έγκαιρα με αυτό το ενωτικό και ανεκτικό πνεύμα χωρίς το οποίο δεν  υπάρχει κοινωνικό κίνημα ικανό ούτε να εμπνεύσει τους εκμεταλλευόμενους, ούτε  να αμφισβητήσει την παντοδυναμία του καπιταλιστικού συστήματος. Αλλά υπάρχει κάτι περισσότερο από αυτό. Σε περιπτώσεις παρατεταμένων συστημικών κρίσεων που συνδυάζονται με οξυμένες ταξικές συρράξεις (όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα), δεν πρέπει να ξεχνάμε τις δυνατότητες της δυναμικής που αναπτύσσεται  από την επέκταση και τη δικτύωση αυτών των επιτροπών βάσης πολιτών. Στο βαθμό που επιβάλλονται ως παράγοντες αποφασιστικής σημασίας για τη διαχείριση της καθημερινής ζωής μεγάλων τμημάτων της κοινωνίας, αυτές οι επιτροπές μπορεί  να αρχίσουν να εμφανίζονται –εξάλλου, δίκαια-ως έμβρυα μιας αναδυόμενης αντι-εξουσίας, μιας εναλλακτικής εξουσίας. Αν και φαίνεται ακόμα μακρινή, μια τέτοια προοπτική δεν παραπέμπει πια σε σενάριο πολιτικής επιστημονικής φαντασίας αν λάβουμε υπόψη τόσο τη σοβαρότητα της σημερινής συστημικής κρίσης, όσο και τη ριζοσπαστικότητα της λαϊκής εξέγερσης που αυτή γεννάει  στις κοινωνίες μας. Έτσι, ένα συνέδριο όλων αυτών των επιτροπών βάσης πολιτών που ασκούν καθημερινά  τον έλεγχό τους -και  ενδεχομένως το βέτο τους- πάνω στη διαχείριση των διαφόρων δημόσιων και ιδιωτικών, εθνικών και τοπικών αρχών θα συνιστούσε ένα τεράστιο ποιοτικό άλμα στον αγώνα «των από κάτω» ενάντια στους νεοφιλελεύθερους δημίους τους!
Αυτό που ισχύει για τις επιτροπές βάσης πολιτών σε σχέση με την Επιτροπή λογιστικού ελέγχου του χρέους, ισχύει και για όλα τα κινήματα που αγωνίζονται για την ακύρωση του άνομου χρέους. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα η «Πρωτοβουλία των γυναικών ενάντια στο χρέος και στα μέτρα λιτότητας», η  οποία, ενώ είναι εντελώς ανεξάρτητη, συνεργάζεται στενά με την εκστρατεία για τον έλεγχο του δημόσιου χρέους, μπόρεσε  μέσα σε λίγους μήνες όχι μόνο να αναπτύξει μία γερή επιχειρηματολογία  εξηγώντας και «νομιμοποιώντας»  την ιδιαιτερότητα του αγώνα των γυναικών ενάντια στο χρέος και στις συνέπειές του («κανένας άλλος δεν θα το κάνει στη θέση μας»), αλλά και οργάνωσε μερικές παραδειγματικές δράσεις με σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο. Τέτοια κινήματα ενάντια στο χρέος  (π.χ. κινήματα νέων ενάντια στο χρέος, των δημοσιογράφων, των καλλιτεχνών, των ανέργων, κλπ.) μπορούν κάλλιστα να δικτυωθούν μεταξύ τους και να πυκνώσουν τις γραμμές του χώρου των επιτροπών βάσης πολιτών. Η συνεισφορά τους σε αυτό το χώρο θα είναι εξάλλου πολύτιμη από τη στιγμή που π.χ. το κίνημα γυναικών θα το μπολιάσει με μια φεμινιστική ευαισθησία, πράγμα που αποτελεί το καλύτερο ανάχωμα ενάντια στο σεξισμό, αλλά και ενάντια σε άλλες μορφές  ρατσισμού  ή μη σεβασμού στο δικαίωμα στη διαφορετικότητα…
Η ΙΣΧΥΣ ΕΝ ΤΗ (ΔΙΕΘΝΗ) ΕΝΩΣΕΙ
Από την άλλη πλευρά, βοηθούσης και της διεύρυνσης της κρίσης, μια καμπάνια για τον έλεγχο του χρέους που διεξάγεται μόνο μέσα στα εθνικά της σύνορα, είναι εφεξής ακόμα πιο αδιανόητη από ό,τι ήταν χθες. Απέναντι σε έναν ενωμένο (ταξικό) υπερεθνικό εχθρό, ρονταρισμένο, έμπειρο, συντονισμένο, πάνοπλο, και κυρίως αποφασισμένο να ξεμπερδεύει για μεγάλο χρονικό διάστημα με την εργατική τάξη, τους εργαζόμενους-ες και όλους τους καταπιεσμένους-ες, οποιαδήποτε προσπάθεια αντίστασης στη νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα που θα ήθελε να παραμείνει κλεισμένη μέσα στα εθνικά της σύνορα  είναι προκαταβολικά καταδικασμένη σε αποτυχία. Αυτή η διαπίστωση που ήδη ίσχυε χτες, ισχύει σήμερα ακόμα περισσότερο   για  κάθε κίνημα ριζοσπαστικής αμφισβήτησης του χρέους από τη στιγμή που αυτό το χρέος και οι πολιτικές δρακόντειας λιτότητας που αυτό γεννάει είναι ολοκληρωτικά διεθνοποιημένες.
Αλλά υπάρχει σήμερα κάτι παραπάνω που καθιστά υποχρεωτική τη διεθνοποίηση της πάλης για τον έλεγχο του δημόσιου χρέους. Η επέκταση της κρίσης του χρέους σε όλη την Ευρώπη και στην αραβική της περιφέρεια έχει  παρόλα αυτά μια θετική συνέπεια: γεννάει αντιστάσεις  αποκορύφωμα των οποίων είναι η δημιουργία εκστρατειών για τον έλεγχο του δημόσιου χρέους -πολύ σύντομα – σε μια ντουζίνα χώρες !
Η συνάντηση, η ανταλλαγή εμπειριών, η δικτύωση, ο συντονισμός και πάνω από όλα η προγραμματική επεξεργασία και η κοινή δράση όλων αυτών των κινημάτων και εκστρατειών στην Ευρώπη (αλλά και εκτός Ευρώπης, αρκεί να σκεφτούμε εκείνες της Αιγύπτου και της Τυνησίας), έχουν  σήμερα  εντελώς επείγοντα χαρακτήρα και αποτελούν καθήκον πρώτης προτεραιότητας για όλους μας. Όπως το λένε και οι αγγλοσάξονες, «United we stand, divided we fall»...
***********************
Κλείνοντας, θα μπορούσαμε κάλλιστα να πούμε ότι ο πραγματικός λόγος ύπαρξης  μιας καμπάνιας ή μιας Επιτροπής λογιστικού ελέγχου του δημοσίου χρέους στους καιρούς της Τρόικας και των Μνημονίων, είναι να συμβάλει να κινητοποιηθεί, να ριζοσπαστικοποιηθεί και να πορευτεί προς τη χειραφέτησή της μια κοινωνία ήδη εξεγερμένη στα σχέδια λιτότητας και στο σύστημα που τα γεννάει. Με ποιο τρόπο; Ενθαρρύνοντας  και, όπου κρίνεται σκόπιμο,  βοηθώντας  άμεσα την αυτο-οργάνωση των πολιτών σε συλλογικότητες πάλης ενάντια στο  χρέος και στη λιτότητα, ώστε να εξοικειωθούν τόσο με τον έλεγχο των πράξεων «των από πάνω» από τους πολίτες, όσο και με την ιδέα ότι είναι ικανοί αυτοί οι ίδιοι να διαχειριστούν δημοκρατικά την καθημερινότητά τους. Με λίγα λόγια, για να πάρουν στα χέρια τους τις ζωές και τις τύχες τους. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο ...
Αθήνα, 7 Δεκεμβρίου 2011
Μετάφραση από τα γαλλικά: Anne Chardonnay - Γ.Μ.
Το ίδιο κείμενο στα γαλλικά:
http://cadtm.org/Quelles-priorites-taches-et
Το ίδιο κείμενο στην ισπανική μετάφρασή του:
http://www.cadtm.org/Cuales-son-las-prioridades-tareas
Το ίδιο κείμενο στη πορτογαλική μετάφρασή του:
http://www.cadtm.org/Quais-as-prioridades-tarefas-e
Το ίδιο κείμενο στην ιταλική μετάφρασή του:
http://antoniomoscato.altervista.org/index.php?option=com_content&view=article&id=698:mitralias-laudit-greco&catid=28:allordine-del-giorno-i-commen
Πηγή: Contra-xreos.gr

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί οι κούκλες στις βιτρίνες είναι τόσο ψηλές και αδύνατες; Πώς κυριάρχησαν τα ανορεξικά πρότυπα

Σταυρούλα Μπρούστα

Πρόσφατα μεγάλη αλυσίδα καταστημάτων στο Λονδίνο ανακοίνωσε ότι θα βγάλει από τις βιτρίνες του όλες τις «εξωπραγματικές» κούκλες, μετά από σχετική διαμαρτυρία που έγινε viral στο διαδίκτυο. Με αφορμή το γεγονός, αναζητούμε τα αίτια πίσω από τα λανθασμένα πρότυπα ομορφιάς των μαγαζιών.
Η Νατάσα Ντεβόν, πρώην μοντέλο και ιδρυτής της Ομάδας Αυτοεκτίμησης, η οποία εκπαιδεύει νέους ανθρώπους στην ψυχική υγεία και την εικόνα του σώματος, εξηγεί ότι οι κούκλες των καταστημάτων έχουν εξελιχθεί για να καλύπτουν τις απαιτήσεις της βιομηχανίας της μόδας για το «εξιδανικευμένο» γυναικείο σώμα που θα αναδεικνύει τα ρούχα τους.

«Oταν ήμουν μοντέλο, μου έλεγαν συνεχώς ότι το στήθος μου ήταν πολύ μεγάλο και ότι τα ρούχα μου έδειχναν καλύτερα σε πολύ πιο αδύνατα σώματα. Ημουν size 10 και με ταξινομούσαν ως plus-size» εξηγεί.
Oταν μανεκέν εισήχθησαν στα πολυκαταστήματα στα τέλη του 19ου αιώνα, ήταν πολύ μεγαλύτερα, -size 14 ή 16 με τα σημερινά δεδομένα- επειδή τότε το πάχος θεωρούνταν ένδειξη ομορφιάς, αφού σήμαινε ότι το άτομο ήταν πλούσιο και μπορούσε να φάει καλά. Μέχρι το 1920 τα μοντέλα συρρικνώθηκαν, αλλά παρέμειναν ένα μέγεθος 12, επειδή τα φορέματα της εποχής δεν κάθονταν σωστά σε πολύ λεπτό σώμα.
Στη δεκαετία του '50, ήταν στη μόδα οι μεγάλοι γοφοί, ενώ στη δεκαετία του '80 και του '90 που η αισθητική χειρουργική έγινε μόδα, οι κούκλες εμφανίζονταν με μεγαλύτερα στήθη και επίπεδα στομάχια.
«Το κακό πράγμα με τις σύγχρονες κούκλες είναι ότι όλες φαίνονται ίδιες» εξηγεί η Ντεβόν. « Κάποτε υπήρχε ποικιλομορφία. Τώρα είναι ή αδύνατες ή τίποτα».
Οι ειδικοί της μόδας, με τη σειρά τους, παραδέχονται ότι ελάχιστη προσοχή δόθηκε στις ψυχικές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν αυτά τα μανεκέν στα ευαίσθητα κορίτσια.

«Τα ρούχα δείχνουν καλύτερα σε ψηλά, κοκαλιάρικα μοντέλα, στέκονται καλύτερα και οι γραμμές είναι καθαρότερες», εξηγεί η Ρόζι Χιντς, πωλήτρια στο Armani Exchange, που εργάζεται στο χώρο της μόδας εδώ και 30 χρόνια.
Τα παραδείγματα ωστόσο είναι τρομακτικά: Στο Miss Selfridge του Λονδίνου οι μηροί της κούκλας στη βιτρίνα έχουν περίμετρο 35 εκατοστά, δηλαδή στα όρια της ανορεξίας. Η κατάσταση δεν είναι καλύτερη στο κατάστημα για μεγάλα μεγέθη, Evans, όπου η μέση της κούκλας είναι 80 εκατοστά, μικρότερη κι από size 12.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι κούκλες δεν χρειάζεται να εκπροσωπούν το ανθρώπινο σώμα, αλλά να είναι αισθητικά ευχάριστες. «Είναι καλλιτεχνικές, δεν είναι μια φυσιολογική ανθρώπινη μορφή» εξηγεί η Ρόζι Χιντς.
Αλλά ο Δρ Σάρα Ράιλι, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Αμπεριστγουιθ, λέει ότι αυτό είναι άσχετο. Με τις διατροφικές διαταραχές να βρίσκονται σε έξαρση, τα ανορεξικά πρότυπα σώματος μπορεί να προκαλέσουν πραγματική ζημιά.
«Η έρευνα δεν μπορεί να δείξει άμεση σύνδεση ανάμεσα στις κούκλες και στο γιατί οι άνθρωποι αισθάνονται άσχημα για τον εαυτό τους, αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι απορροφούν ότι βλέπουν στο περιβάλλον τους και το χρησιμοποιούν για να διαμορφώσουν την αυτοεκτίμηση τους» εξηγεί.
Μπορεί όμως οι λιανοπωλητές να ακολουθούν τη μόδα των αδύνατων μοντέλων, αλλά φαίνεται πώς οι άνθρωποι θέλουν να βλέπουν στο κατάστημα κούκλες κοντά στα δικά τους πρότυπα. Αν το αδύνατο απεικονίζεται ως ένα ιδανικό, μπορεί να τους κάνει να αισθάνονται ανεπαρκείς.
Μια μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Cambridge το 2012 αποκαλύπτει ότι τα μεγαλύτερου μεγέθους μανεκέν μπορεί να ενισχύσουν τις επιχειρήσεις καια τα καταστήματα, καθώς οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να αγοράσουν ρούχα, όταν εμφανίζονται σε κούκλες κοντά στο δικό τους μέγεθος. Τότε όμως γιατί οι ανορεξικές κούκλες συνεχίζουν να ποζάρουν στις βιτρίνες;

Οι κατασκευαστές λένε ότι είναι απλά ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των λιανοπωλητών: «Τα μανεκέν μας έχουν αναπτυχθεί σύμφωνα με τις ανάγκες των πελατών μας. Θα ήταν ανοησία να δαπανήσουμε χρόνο και χρήμα κατασκευάζοντας ανεπιθύμητες κούκλες» επισημαίνει η Τάνια Ρέινολντς, διευθύντρια δημιουργικού του Proportion London, που είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής της Αγγλίας για κούκλες βιτρίνας. Από την άλλη, οι υπεύθυνοι των καταστημάτων απολογούνται λέγοντας ότι οι αδύνατες κούκλες τους διευκολύνουν να βάζουν και να βγάζουν τα ρούχα με ευκολία στις βιτρίνες.
Προς το παρόν, οι ειδικοί είναι αισιόδοξοι ότι η απόφαση του Topshop να σταματήσει τα ανορεξικά μανεκέν μπορεί να παρακινήσει και άλλες δημοφιλείς μάρκες να κάνουν το ίδιο. Οπως λέει η Δρ Ρίλει: «Αυτό που χρειαζόμαστε πραγματικά είναι ποικιλία - τα καταστήματα να προωθήσουν την ιδέα ότι όλα τα σώματα και τα μεγέθη είναι όμορφα»

Διαβάστε περισσότερα

Αντέχετε στη φυλακή της ΕE;

ΗΛΙΑΣ ΣΚΥΛΛΑΚΟΣ

Υπόθεση φανταστική Νο1: Αν σας έπιαναν κάποιοι περίεργοι τύποι και σας έριχναν μέσα σε μια αρένα με… λιοντάρια έτοιμα να σας κατασπαράξουν, τι θα κάνατε; Προφανώς θα προσπαθούσατε να ξεφύγετε, να δραπετεύσατε.

Αν πάλι μπαίνατε στo ίδιο τρομακτικό μέρος με την θέληση σας, διότι κάποιοι σας υποσχέθηκαν πως δεν κινδυνεύετε αλλά αντικρίζατε μπροστά σας δεκάδες σαρκοφάγα ζώα να τους τρέχουν τα σάλια, τι ακριβώς θα κάνατε; Σίγουρα πάλι θα ψάχνατε τρόπο να φύγετε, να δραπετεύσετε.

Αλλά ας πούμε πως το παλεύατε για ένα διάστημα και διαπιστώνατε όμως πως μαζί σας δεν έχετε ούτε… σφεντόνα για να αμυνθείτε, τι θα κάνατε; Δεν χωράει αμφιβολία πως θα ψάχνατε την έξοδο κινδύνου.

Υπόθεση φανταστική Νο 2: Ας πούμε για παράδειγμα πως σας έπιαναν πάλι κάποιοι περίεργοι τύποι και σας έβαζαν αυτή τη φορά σε ένα δωμάτιο γεμάτο… δηλητηριώδη φίδια, (όπως έχουμε δει σε πάμπολλες ταινίες τρόμου), τι θα κάνατε; Θα καθόσασταν να σας φάνε ζωντανούς; Όχι βέβαια. Θα προσπαθούσατε σίγουρα να βγείτε από το δωμάτιο το γρηγορότερο δυνατόν.

Υπόθεση αρκετά ρεαλιστική Νο3: Αν τέλος σας έκλειναν σε μια φυλακή για ένα έγκλημα που δεν έχετε διαπράξει, διότι εμπιστευτήκατε λάθος ανθρώπους, τι θα κάνατε; Θα καθόσασταν να σαπίσετε στο κελί; Όχι. Σίγουρα θα αναζητούσατε ένα καλό δικηγόρο για να σας βγάλει έξω, μιας και η ελευθερία όπως και να το κάνουμε είναι πολύ πιο όμορφη.

Αν πάλι ο δικηγόρος σας αποδεικνύονταν πως δεν μπορούσε να κάνει τίποτα και σας ενημέρωνε πως είναι αδύνατον να σας βγάλει έξω από τη… στενή, γιατί ο δικαστής είναι λαδωμένος και το παιχνίδι είναι στημένο, τότε η απόδραση δεν θα ήταν εντός της ημερήσιας συζήτησης; Ασυζητητί!

Σήμερα λοιπόν ζούμε παρόμοια γεγονότα όπως περιγράφτηκαν παραπάνω και ας φαίνονται φανταστικά.

• Η τρόικα που έγινε κουαρτέτο μας έχει κατσικωθεί στο σβέρκο.
• Το ΔΝΤ ήρθε πάλι αγριεμένο και ζητάει να φτύσουμε το γάλα της μάνας μας.
• Το νέο μνημόνιο σαρώνει τα πάντα στο πέρασμα του
• Το χρέος έχει γίνει θηλιά στο λαιμό μας
• Η κυβέρνηση αυτή βαδίζει στον ίδιο μονόδρομο με τις προηγούμενες

Έτσι μπορεί να μην έχουμε απέναντι μας λιοντάρια και άλλα άγρια θηρία, όμως έχουμε τραπεζίτες, τοκογλύφους και κάθε λογής παράσιτα.

Μπορεί να μην έχουμε φίδια, κόμπρες, ανακόντες, αλλά έχουμε τα media, τα καθεστωτικά συγκροτήματα του τύπου των ολιγαρχών, τους βιομήχανους και τους μονοπωλιακούς ομίλους.

Όσο για την φυλακή που λέγαμε, αυτή ονομάζεται ΕΕ. Μια φυλακή τεράστια που μέσα της έχει αλυσοδεμένους εκατομμύρια ανθρώπους. Στη μήτρα της έχει την φτώχεια την δυστυχία, την ανεργία, και όλα τα μνημόνια διαρκείας που θα συνεχίσουμε να σηκώνουμε στις πλάτες μας.

Και είτε μας έχωσαν με το ζόρι σε αυτή τη φυλακή οι ντόπιοι ολιγάρχες και οι πολιτικοί τους υπηρέτες, είτε μπήκαμε με την θέληση μας πιστεύοντας πως πρόκειται για ένα πεντάστερο ξενοδοχείο, σημασία έχει πως το ψέμα έχει γκρεμιστεί σαν χάρτινος πύργος και η αλήθεια δεν κρύβεται.

Έτσι, το μόνο που μας απομένει είναι να κάνουμε το αυτονόητο.

Να γυρίσουμε την πλάτη σε όλο το κατεστημένο που έχει υπογράψει την καταδίκη μας, να βάλουμε μπρος το σχέδιο της απόδρασης και να αρχίσουμε να το υλοποιούμε.

Γιατί η ελευθερία βρίσκεται έξω από το κελί της ΕΕ, των μνημονίων και της συνεχιζόμενης χρεοκοπίας.

Η πραγματική ζωή βρίσκεται μακριά από παλιούς και τους νέους «σωτήρες», μακριά από τους ντόπιους και ξένους δεσμοφύλακες.

Εν τέλει, η προκοπή αυτού του τόπου βρίσκεται εκτός των τειχών, σε καθαρό έδαφος και χτίζεται μονάχα με νέα εργαλεία.

Καλό καλοκαίρι λοιπόν και καλή λευτεριά…

Διαβάστε περισσότερα