Τσίου – Η θρυλική ταινία του Μάκη Παπαδημητράτου γίνεται παράσταση

Η πολυβραβευμένη ταινία-μύθος, με το χαμηλότερο μπάτζετ στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου και τις ατάκες που έγιναν viral πριν ακόμα γεννηθεί ο όρος, που διαδόθηκε και λατρεύτηκε μέσα από την πειρατεία και την παράνομη διακίνηση και που ακόμα ψάχνουμε ποιος τη διέρρευσε πρώτος στο διαδίκτυο πριν την επίσημη προβολή της και έφτασε να ξεπεράσει τα 1.000.000 views το 2005 στο google videos (όταν 4 στους 5 δεν είχαν καν ίντερνετ!) ετοιμάζεται για ένα θρυλικό -θεατρικό- comeback. 

Με την υπογραφή του ίδιου σκηνοθέτη και της ίδιας ομάδας ηθοποιών της ταινίας. Από τις 15 Ιουνίου και μόνο για 20 βράδια στον ΒΟΤΑΝΙΚΟ. Μια παράσταση-εμπειρία. Ένα μεγάλο reunion πάρτι. «Και γαμώ τα πάρτι σου λέω ρε. Όλος ο κόσμος που δεν θα ‘ναι στα νησιά, εκεί θα είναι μαζεμένοι.

 ΤΣΙΟΥ…

Advertisement

ΠΡΕΜΙΕΡΑ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2023

ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ

Ιερά Οδός 72 & Σπ. Πάτση

«Δεκαπενταύγουστο στη Αθήνα μένουνε μόνο οι μπατίρηδες και όσοι δεν έχουν κόσμο για να πάνε έξω. Εκείνος ο Δεκαπενταύγουστος ήταν πολύ δύσκολος. Φράγκα δεν υπήρχανε, δηλαδή ίσα – ίσα το πιώμα μου… Εκείνη τη μέρα θυμάμαι, όλος ο κόσμος που είχε μείνει στην Αθήνα ήταν πολύ τρελαμένος…».

Κάπως έτσι ξεκινάει η αφήγηση του Τσίου για εκείνο το καλοκαίρι που, μόνος στην Αθήνα, προσπάθησε να βρει τη δόση του και μαζί με αυτήν βρήκε και έναν ολόκληρο κόσμο από γνωστούς και άγνωστους της διπλανής πόρτας, σε μια διαρκή αναζήτηση ταυτότητας που έμελλε να μείνει στην ιστορία.

Ο Τσίου αποτέλεσε το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Μάκη Παπαδημητράτου και προβλήθηκε για πρώτη φορά την Πέμπτη 9 Μαρτίου 2005 στον κινηματογράφο «Μικρόκοσμος». Λίγο αργότερα την ίδια χρονιά θα αποσπάσει στο 46ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το βραβείο FIPRESCI της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου και τα βραβεία καλύτερου σεναρίου και πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στα κρατικά βραβεία ποιότητας. Έκτοτε ταξίδεψε σε σημαντικά Φεστιβάλ ανά την υφήλιο, όπως στο Σαν Φρανσίσκο, το Παρίσι, το Λουξεμβούργο, το Σικάγο και την Ισπανία, αποσπώντας αξιοζήλευτες κριτικές.

Είναι η πιο διάσημη ανεξάρτητη ταινία που έχει γνωρίσει το ελληνικό σινεμά. Ένα αυθεντικό cult κινηματογραφικό αριστούργημα που σημάδεψε τη δεκαετία του 2000 και μια ολόκληρη γενιά, με ατάκες που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα, επιχειρώντας με απροσχημάτιστο χιούμορ και κινηματογραφική απλότητα μια πρωτοφανή ανατομία του περιθωρίου. Ενός περιθωρίου που δεν μοιάζει τελικά και τόσο περιθωριακό.

18 χρόνια μετά και κουβαλώντας όλον αυτό τον μύθο, ο Τσίου επιστρέφει το καλοκαίρι του 2023, αυτή τη φορά σε θεατρική μορφή. Η παράσταση «Τσίου…» αποτελεί εξίσου ένα μοναδικό καλλιτεχνικό εγχείρημα. Δεν πρόκειται απλώς για ένα ακόμα ανέβασμα μιας ταινίας στη σκηνή. Είναι η συνάντηση του ίδιου σκηνοθέτη και των ίδιων ηθοποιών με την ζωντανή πρόκληση να αναμετρηθούν και να αντιμετωπίσουν, ύστερα από δύο δεκαετίες και κάτω από μια νέα συνθήκη, την ίδια τους την ιστορία.

Ταυτότητα Παράστασης

Κείμενο – Σκηνοθεσία: Μάκης Παπαδημητράτος
Σκηνικά: Γιώργος Γαβαλάς
Κοστούμια: Μελίνα Αρβανιτάκη
Με την πρωτότυπη μουσική της ταινίας: Κωνσταντίνος Βήτα, The Savage Mambas, Dr Vodkatini
Επιμέλεια Κοστουμιών: Λίνα Σταυροπούλου
Φωτισμοί: Βασίλης Κλωτσοτήρας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αιμιλία Σιαφαρίκα
Βοηθοί Σκηνογράφου: Μαριάννα Παπαγεωργίου & Νικόλας Καναβάρης
Φωτογραφίες: Χρήστος Τόλης (όλους), Κική Παπαδοπούλου (Τραϊάνα Ανανία)
Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα
Παραγωγή: ΤΗE HUB EVENTS

Ηθοποιοί

Αλέξανδρος Παρίσης  (Τσίου)
Μάκης Παπαδημητράτος (Νώντας)
Αναστάσης Κολοβός  (Γιάννης)
Τραϊάνα Ανανία (Τζένη)
Αντώνης  Τσοτσιόπουλος (Στέλιος)
Καλλιόπη Τζερμάνη (Στέλλα)
Δημήτρης Καπετανάκος (Τάκος)
Γιάννης Μητάς (Μπιλ)
Νικήτας Παπαδόπουλος (Νικήτας)
Στράτος Σωπύλης (Άγγελος και Σταύρος)
Μυρτώ Πετροχείλου (Χαρά)
Πέτρος Γιωρκάτζης (Κούκι)
Fuerza Αγγελίδης (Μαξ και Μίλτος)
Αιμιλία Σιαφαρίκα (Όλγα)
Ρεγγίνα Μανδηλάρη (Φίλη της Παμ)

Και άλλοι…

Παραστάσεις

15 Ιουνίου έως 16 Ιουλίου

Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή | Ώρα έναρξης 21.00

Διάρκεια παράστασης 90 λεπτά

Εισιτήρια από 15 ευρώ

Προπώληση
https://www.viva.gr/tickets/theater/tsiou-i-parastasi/

Διαβάστε περισσότερα

«Κι απ’ όπου χαράζει, έως όπου βυθά» έκθεσης χαρακτικής από παιδιά και νέους με Αναπηρίες.

 

Με μεγάλη χαρά σας προσκαλούμε στα εγκαίνια της έκθεσης χαρακτικής «Κι απ’ όπου χαράζει, έως όπου βυθά» από παιδιά και νέους με Αναπηρίες. 

 

Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν στον χώρο του «Με λογισμό και μ΄όνειρο» (Αθ. Ραζηκότσικα 4, Μεσολόγγι) στις 24 Μαρτίου 2023 στις 07:30 μ.μ.

 

Διάρκεια έκθεσης: 24 Μαρτίου έως 9 Απριλίου 2023

 

Ωράριο: Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή, Δευτέρα: 7:30 μ.μ. έως 9:30 μ.μ.

 

Είσοδος Ελεύθερη

Διαβάστε περισσότερα

Η Γαλλία «φλέγεται»: Ένας ολόκληρος λαός στους δρόμους ενάντια στο ασφαλιστικό έκτρωμα

 

Εργαζόμενοι κάθε κλάδου, φοιτητές, μαθητές κι αυτοαπασχολούμενοι  πλημμύρισαν τους δρόμους μεγάλων αλλά και μικρότερων πόλεων σε όλη τη χώρα.

#ReformesDesRetraites L’entrée de la mairie de #Bordeaux en feu pic.twitter.com/i2AffFVGzd

— Rue89 Bordeaux (@Rue89Bordeaux) March 23, 2023

Πρωτοφανής ήταν η συμμετοχή και χθες στις απεργιακές διαδηλώσεις σε όλη τη Γαλλία, στο πλαίσιο της πανεθνικής απεργίας, με εργαζόμενους κάθε κλάδου, φοιτητές, μαθητές κι αυτοαπασχολούμενους να πλημμυρίζουν τους δρόμους μεγάλων αλλά και μικρότερων πόλεων σε όλη τη χώρα, κάνοντας ξεκάθαρο ότι θα καταργήσουν στην πράξη το ασφαλιστικό έκτρωμα του Μακρόν που ξηλώνει τα κοινωνικοασφαλιστικά τους δικαιώματα.

Μετά τη μεγαλειώδη διαδήλωση, ξέσπασαν επεισόδια που συνεχίζονταν μέχρι αργά το βράδυ, με φωτιές σε πολλούς δρόμους της γαλλικής πρωτεύουσας και πολλές αυθόρμητες διαδηλώσεις.

Στο Μπορντό μάλιστα πυρπολήθηκε το δημαρχείο.

Παρότι το λαϊκό κίνημα ενάντια στις αντιασφαλιστικές αλλαγές συμπληρώνει ήδη δύο μήνες, η «κόπωση» στην οποία πόνταρε η κυβέρνηση δεν έχει έρθει. Αντίθετα η συμμετοχή στις νέες κινητοποιήσεις ξεπερνά κάθε προηγούμενο.

Αυτή η ένατη ημέρα πανεθνικής κινητοποίησης σημειώνεται την επομένη της τηλεοπτικής συνέντευξης που παραχώρησε ο Μακρόν που εμφανίστηκε ανένδοτος, δηλώνοντας ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί «πριν από τα τέλη του έτους». Μάλιστα παρομοίωσε τους διαδηλωτές με τους οπαδούς του Τραμπ και του Μπολσονάρο!

Toulouse, France

This is a minority....?#greve #greve22mars #Greve23Mars #ReformesDesRetraites pic.twitter.com/1M8Lpt6hMe

— PAME Greece International (@PAME_Greece) March 23, 2023

Επικαλέστηκε το «γενικό συμφέρον», την οικονομική δυσπραγία των συνταξιοδοτικών ταμείων και τη γήρανση του πληθυσμού, τη στιγμή που η αντιπολίτευση θεωρεί «άδικη» τη μεταρρύθμιση.Η συμμετοχή σε πολλές πόλεις της Γαλλίας ήταν πρωτοφανής.

Διαβάστε περισσότερα

Ο Θανάσης Λύρος στο ACTION24 για την υποψηφιότητα “απέναντι” στον αδελφό του για το δήμο Μεσολογγίου (VIDEO)

Οι εκλογές για το δήμο Μεσολογγίου “κεντρίζουν” το ενδιαφέρον και αθηναϊκών ΜΜΕ αλλά και από άλλες περιοχές για το γεγονός ότι μεταξύ άλλων, αντίπαλος του νυν δημάρχου, Κώστα Λύρου αναμένεται να τεθεί ο αδελφός του, Θανάσης.

Την εξέλιξη αυτή σχολιάσαμε χθες στο ACTION24 και στους Νίκο Υποφάντη και Μιλένα Ηλιοπούλου.

Ενδιαφέρουσα όμως ήταν η παρέμβαση του Θανάση Λύρου που “εξήγησε” τους λόγους που θέτει υποψηφιότητα “απέναντι στον αδελφό του”.

Τα συμπεράσματα δικά σας…

 

https://messolonghinews.gr

Διαβάστε περισσότερα

Aγανακτισμένοι δηλώνουν οι κάτοικοι της Πρασιάς Ευρυτανίας στα ορεινά Άγραφα .

 

 

Με ανάρτησή τους στα κοινωνικά δίκτυα επισημαίνουν τα χρονίζοντα  προβλήματα που μένουν άλυτα τόσο απο την  δημοτική αρχή Αγράφων όσο και απο την Αντιπεριφέρεια Ευρυτανίας.

Διαβάστε αναλυτικά το σχόλιο της Κίνησης Πολιτών Πρασιάς Ευρυτανίας ΚΙ.ΠΟ.Π.Ε παρακάτω:

Για άλλη μια φορά αποδεικνύεται περίτρανα πως η Πρασιά(απο τα μεγαλύτερα σε έκταση χωριά της Ευρυτανίας) είναι ο φτωχός συγγενής όχι μόνο του δήμου μας,όχι μόνο του νομού μας αλλά ίσως και όλης της χώρας μας!
Δεκάδες χρονίζοντα  προβλήματα μένουν άλυτα τόσο απο την  δημοτική αρχή Αγράφων όσο και απο την Αντιπεριφέρεια Ευρυτανίας.
Επικίνδυνο και άθλιο δημοτικό και περιφερειακό οδικό δίκτυο,μπαζωμένα ρέματα,ανυπαρκτες αθλητικές εγκαταστάσεις, ελλιπείς και ανύπαρκτοι χώροι συνάθροισης  ,χωριά χωρις τηλεόραση ,τηλέφωνο και ίντερνετ,κτηνοτρόφοι χωρίς πρόσβαση   όλο το χρόνο στα μαντριά και στα λιβάδια τους,προβλήματα στην ύδρευση των χωριών, ελλιπείς νυχτερινός φωτισμός και πολλά άλλα δευτερεύοντα προβλήματα (διάσωση μνημείων, έλλειψη πινακίδων κ.α)είναι αυτά που κάνουν τους κατοίκους της Πρασιάς  καθημερινά να ζουν το δικό τους δράμα βλέποντας την ποιότητα ζωής τους να υποβαθμίζεται με γεωμετρική πρόοδο...
Χαρακτηριστικό παράδειγμα όλης αυτης της ανεπάρκειας και της κοροϊδίας απέναντι στους κατοίκους είναι το παλιό δημοτικό σχολείο στο Βασιλέσι που εδώ και χρόνια περιμένει τις υπεύθυνες ενέργειες του δημάρχου και των Αντιδημάρχων(νέων & παλιών) (που το τάξιμο το παίζουν κομπολόι..) ,ωστε να χρησιμοποιηθεί ως χώρος συνάθροισης των κατοίκων.
Συνέπεια αυτής της ανεπάρκειας ,της ολιγωρίας ,της  κωλυσιεργίας και της ανευθυνότητας (να μην πούμε κάτι χειρότερο) ,είναι το κτίριο να είναι έτοιμο να καταρρεύσει.
Άραγε πόσο θα στοίχιζαν τα παράθυρα και 2-3 παγκάκια ώστε να καταστεί λειτουργικό;
Τόσο οι προηγούμενες δημοτικές αρχές όσο και η τωρινή έχουν να επιδείξουν αν όχι ..ανικανότητα οπωσδήποτε αναποφασιστικότητα και πλήρη αδιαφορία για την επίλυση χρονιζόντων σοβαρών προβλημάτων της Πρασιάς, διακτινίζοντας» τα προβλήματα στο θλιβερό μέλλον.
Ζητούμε για άλλη μια φορά να σκύψετε στα προβλήματα των Πρασιωτών με όλες σας τις δυνάμεις και να βρεθούν πόροι και άμεσες λύσεις.
Οι Πρασιώτες κύριοι και μνήμη έχουν και επικροτούν ότι καλό γίνετε για τον τόπο τους. Ωστόσο δεν τρώνε κουτόχορτο!!
Αν δεν υπάρξουν ενέργειες με όλες τις δυνατές λύσεις για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των Πρασιωτων είμαστε αποφασισμένοι να ζητήσουμε τη διερεύνηση από τη Δικαιοσύνη τυχόν ποινικών ευθυνών παντός ολιγωρίσαντος ως προς την άσκηση των καθηκόντων του.
Κίνηση Πολιτών Πρασιάς Ευρυτανίας

https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Fpolitesprasias%2Fposts%2Fpfbid02dBGKEGKsNdkdzFcfmqmiRrqNwDsM2aV1ifve9UQ2irMaScxP2KZH7sUFMx3kRkE1l&show_text=true&width=500

Διαβάστε περισσότερα

Ένας άνθρωπος απέναντι σε έναν λαό

• Athanase Koutsis

Ο Εμμανουέλ Μακρόν επιμένει στην αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, παρά τις έντονες αντιδράσεις: παραμένει συνεπής στις επιλογές του, που πάντοτε διευκολύνουν τα υψηλά εισοδήματα και ποτέ την κοινωνική θωράκιση της Γαλλίας.

του Serge Halimi*
επιμέλεια: Βάλια Καϊμάκη

Μερικές εβδομάδες μετά την πρώτη εκλογή του Εμμανουέλ Μακρόν στο προεδρικό αξίωμα, ένας από τους υποστηρικτές του, ο σημερινός πρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της γαλλικής Εθνοσυνέλευσης, συνόψισε ως εξής την οικονομική και κοινωνική πολιτική που θα επακολουθούσε: «Αντικειμενικά, τα προβλήματα αυτής της χώρας επιβάλλουν λύσεις ευνοϊκές για τα υψηλά εισοδήματα»¹. Στη συνέχεια, αυτοί οι προνομιούχοι θα αποδείξουν την ευγνωμοσύνη τους στον ευεργέτη τους αφού, μεταξύ 2017 και 2022, στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο Μακρόν είδε το ποσοστό του μεταξύ των πλουσιότερων να αυξάνεται από το 34% στο 48%. Όταν στην εξουσία βρίσκεται η Αριστερά, σπάνια επιδεικνύει τόση μαεστρία στην ικανοποίηση του δικού της εκλογικού σώματος…

 

Καθώς, από τη μία προεδρική εκλογή στην άλλη, ο αρχηγός του κράτους αύξησε τη δημοτικότητά του και στους ψηφοφόρους άνω των 65 ετών, μετράμε το μέγεθος του «θάρρους» για το οποίο καυχιέται ο κ. Μακρόν όταν προσπαθεί να πείσει τη χώρα να αποδεχθεί μια «μεταρρύθμιση» των συντάξεων με κύρια θύματα τις λαϊκές τάξεις, που με συντριπτική πλειοψηφία τον καταψήφισαν. Ενώ η αμφισβήτηση των κοινωνικών κεκτημένων θα αφήσει αλώβητο το κεφάλαιο, όπως και τους συνταξιούχους (ακόμα και τους πιο εύπορους), θα επιβάλει δύο επιπλέον χρόνια εργασίας στους εργάτες, των οποίων το προσδόκιμο ζωής με καλή υγεία είναι δέκα χρόνια μικρότερο από εκείνο των ανώτερων στελεχών². Για αυτούς που έχουν πολύ συχνά φθαρεί, εξαντληθεί και σπάσει από τη μισθωτή εργασία, η γραμμή τερματισμού απομακρύνεται. Τον χρόνο της ανάπαυσης, των σχεδίων, των επιλεγμένων ενασχολήσεων θα τον φάει η υποχρεωτική εργασία ή η ανεργία.

Και για ποιον λόγο προωθείται αυτό το μέτρο, αφού δεν υπαγορεύεται από καμία επείγουσα ανάγκη; Διότι η επιλογή της κυβέρνησης δεν είναι να αναστρέψει την παρακμή των νοσοκομείων και των σχολείων, αλλά να «μειώσει το βάρος των συνταξιοδοτικών δαπανών» στην εθνική οικονομία σε μια περίοδο που, επιπλέον, οι στρατιωτικές δαπάνες θα εκτιναχθούν στα ύψη (ο υπουργός Άμυνας προβλέπει ότι θα διπλασιαστούν μεταξύ 2017 και 2030). Το σχέδιο που σκιαγραφούν τέτοιες προτεραιότητες είναι τόσο αποκρουστικό ώστε, σε αντίθεση με ό,τι παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια ενός άλλου τεράστιου κοινωνικού κινήματος παρόμοιου με το σημερινό, ακόμη και μερικά από τα πιο φίλα προσκείμενα στην κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης χρειάστηκε (προσωρινά) να υποχωρήσουν.

Αποφασισμένη παρ’ όλα αυτά να επιμείνει, η πρωθυπουργός Ελιζαμπέτ Μπορν ανησυχεί εντούτοις ότι το νομοσχέδιό της θα μπορούσε «να ρίξει νερό στον μύλο του Εθνικού Συναγερμού». Ο πρόεδρος που την διόρισε δεν έχει τέτοιες ανησυχίες. Όπως εξήγησε τον περασμένο Δεκέμβριο, «το 2027 δεν θα είμαι υποψήφιος, άρα δεν θα είμαι υπόλογος για όσα θα συμβούν»³. Η υστεροφημία που θα μπορούσε λοιπόν να συνοδεύει την αλαζονική προεδρία του είναι ότι χρησίμευσε ως σκαλοπάτι για τη Μαρίν Λεπέν, ωστόσο το μέλλον του Εμμανουέλ Μακρόν είναι εξασφαλισμένο. Αν τις επόμενες εβδομάδες συντρίψει τη λαϊκή αντίσταση και κερδίσει τα γαλόνια του «μεταρρυθμιστή» απέναντι στη Δεξιά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα μπορεί στη συνέχεια να γίνει ομιλητής στο Νταβός ή στο Κατάρ και να διεκδικήσει διευθυντική θέση στην Uber, στην Airbnb ή σε μια διεθνή επενδυτική τράπεζα.

---

*Ο Serge Halimi είναι ο διευθυντής της «Le Monde diplomatique».

1. Jean-Louis Bourlanges, όπως αναφέρεται στο «Une politique pour les riches… et alors?», «L’Opinion», Παρίσι, 29-30 Σεπτεμβρίου 2017, www.lopinion.fr.
2. Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ανισοτήτων, η προσδοκώμενη διάρκεια ζωής των στελεχών ηλικίας 35 ετών, χωρίς κινητικά και σωματικά προβλήματα, είναι κατά μέσο όρο 34 χρόνια ακόμη, ενώ των εργατών είναι 24.
3. «Le Monde», 8-9 Ιανουαρίου 2023.

Διαβάστε περισσότερα

Το ευρώ και η «άδικη κοινωνία»

 

• Athanase Koutsis

Στα δελτία ειδήσεων, τα μέσα ενημέρωσης συχνά αντιμετωπίζουν την οικονομία όπως τις μετεωρολογικές προβλέψεις: σαν μια απλή αλληλοδιαδοχή τάσεων. Το ίδιο ισχύει και για την αξία των νομισμάτων: η εξέλιξή της χαρακτηρίζεται από θυελλώδεις περιόδους, που ακολουθούνται από διαστήματα νηνεμίας, ακόμη και ηλιοφάνειας. Ωστόσο, ένα νόμισμα ξεχωρίζει, αφού μονίμως συσσωρεύονται πάνω του νεφώσεις: το ευρώ.

του Renaud Lambert*
επιμέλεια: Χάρης Λογοθέτης

Οι ευρωπαϊκές νομισματικές αρχές θυμίζουν ορισμένες φορές τον Καλιμερό, τον ήρωα μιας σειράς κινουμένων σχεδίων της δεκαετίας του 1960. Κατά τη διάρκεια των επεισοδίων, το μικρό μαύρο κοτοπουλάκι με το μισό τσόφλι του αβγού ακόμη στο κεφάλι προσέκρουε διαρκώς σε έναν κόσμο που θεωρούσε εχθρικό. «Είναι πραγματικά πάρα πολύ άδικο!», συμπέραινε συστηματικά, με μια τρίχα στο στόμα και ένα δάκρυ στα μάτια.

Τι μοιάζει, εδώ και μερικούς μήνες, «πάρα πολύ άδικο» στους Ευρωπαίους επιγόνους αυτού του φανταστικού ήρωα; Η κατρακύλα του κοινού νομίσματος σε σχέση με τα διεθνή νομίσματα, ειδικά με το δολάριο. Αν και τον Αύγουστο του 2020 ένα ευρώ αντιστοιχούσε σε 1,20 δολάρια, δεν αντιστοιχούσε ούτε σε ένα δολάριο τον περασμένο Σεπτέμβριο. Αποτέλεσμα; Οι τιμές των προϊόντων και των πρώτων υλών που τιμολογούνται σε δολάρια, όπως το πετρέλαιο, εκτοξεύονται στη Γηραιά Ήπειρο. Έχοντας γίνει «πολύ αδύναμο», το ευρώ απειλεί την ευρωπαϊκή οικονομία, «περιπλέκοντας τη μάχη κατά του πληθωρισμού», όπως δηλώνει φανερά ενοχλημένος ο διοικητής της Τράπεζας της Γαλλίας Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό¹.

Λίγα χρόνια νωρίτερα, ο Γάλλος κεντρικός τραπεζίτης ήδη έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου. Αλλά για τον αντίθετο λόγο: το ευρώ αποδεικνυόταν τότε… «πολύ ισχυρό». «Η πρόσφατη εξέλιξη της ισοτιμίας αποτελεί πηγή αβεβαιότητας»², παρατηρούσε ο Βιλερουά ντε Γκαλό το 2018, όταν το κοινό νόμισμα είχε φθάσει τα 1,22 δολάρια. Όπως εξηγούσε ο Φιλίπ Βακστέρ, διευθυντής οικονομικών ερευνών της Natixis Asset Management, με αφορμή προηγούμενη περίοδο ανατίμησης του κοινού νομίσματος, μια τέτοια ισοτιμία «διαβρώνει τις προσπάθειες που κάνουν οι ευρωπαϊκές χώρες για να γίνουν πιο ανταγωνιστικές»³.

Ας συνοψίσουμε. «Το σκληρό ευρώ ανησυχεί την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα»⁴, εξηγεί το 2020 η Agefi, ιστότοπος που ειδικεύεται στα χρηματοοικονομικά θέματα. Δύο χρόνια αργότερα, όλα έχουν αλλάξει, αλλά όλα εξελίσσονται εξίσου άσχημα: «Το μαλακό ευρώ περιπλέκει (…) το έργο της ΕΚΤ»⁵, σύμφωνα με την καθημερινή οικονομική εφημερίδα «Les Echos». Με άλλα λόγια, όταν έρχεται κορώνα, η Γηραιά Ήπειρος χάνει: το ευρώ είναι πολύ ισχυρό και μειώνει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Αλλά, όταν έρχονται γράμματα, πάλι χάνει η Ευρώπη: το ευρώ είναι πολύ αδύναμο, περιορίζει την αγοραστική δύναμη των πολιτών και παροξύνει την ήδη μεγάλη άνοδο των τιμών. Πώς να εξηγήσει κάποιος αυτή την παράξενη κατάσταση όπου το ευρωπαϊκό νόμισμα μοιάζει καταδικασμένο να προκαλεί τη δυσαρέσκεια;

Επαναλαμβανόμενος μηχανισμός

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 και το τέλος του συστήματος του Μπρέτον Γουντς⁶, με το οποίο ρυθμίζονταν οι ισοτιμίες μεταξύ νομισμάτων, τα περισσότερα νομίσματα βρίσκονται σε καθεστώς ελεύθερα κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών, δηλαδή από μέρα σε μέρα αλλάζουν την ισοτιμία μεταξύ τους. Οι διακυμάνσεις αυτές καθορίζονται από πλειάδα παραγόντων, που έχουν σχέση με τη συγκυρία, με τις προσδοκίες των χρηματιστικών αγορών για την ευρωστία της μίας ή της άλλης οικονομικής περιοχής, καθώς και με τις αποφάσεις των διάφορων κεντρικών τραπεζών του πλανήτη σχετικά με τα επιτόκιά τους. Έτσι, τα υψηλά επιτόκια –που προσφέρουν μεγαλύτερη απόδοση στους επενδυτές– έχουν την τάση να προκαλούν εισροή κεφαλαίων και, επομένως, ανατίμηση του νομίσματος. Αντίστροφα, μια μείωση επιτοκίων σε γενικές γραμμές οδηγεί τους κατόχους κεφαλαίων να αναζητήσουν αλλού πιο γενναιόδωρες αποδόσεις –φαινόμενο που συμβάλλει στη μείωση της αξίας ενός νομίσματος. Όμως, μέσα σε αυτούς τους μυριάδες καθοριστικούς παράγοντες, ένας συγκεκριμένος μηχανισμός βαρύνει περισσότερο από άλλους.

Στις 4 Ιανουαρίου 1999, το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα εισάγεται με ισοτιμία 1:1,1789 δολάρια. Εκείνη την εποχή, η φρενίτιδα γύρω από το Διαδίκτυο και τη «νέα οικονομία» τονώνει την αμερικανική ανάπτυξη. Η αμερικανική κεντρική τράπεζα Federal Reserve (Fed), προσπαθώντας να αποφύγει την υπερθέρμανση της οικονομίας και να «διασφαλίσει ότι οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών δεν θα εκτοξευθούν»⁷, αυξάνει τα επιτόκιά της. Η απόφαση οδηγεί στην ανατίμηση του δολαρίου και, αυτόματα, στην υποχώρηση του ευρωπαϊκού νομίσματος. Το ευρώ χάνει το 30% της αξίας του σε σχέση με το δολάριο μεταξύ 1999 και 2002. Η κατρακύλα προκαλεί τρόμο στους Ευρωπαίους, οι οποίοι ήλπιζαν ότι το ευρώ θα εξελισσόταν γρήγορα σε αποθεματικό νόμισμα. Φοβούνται ότι μια τέτοια διολίσθηση μπορεί να τροφοδοτήσει την καχυποψία απέναντι στο νεογέννητο χρηματικό εγχείρημα: ένα νόμισμα του οποίου η αξία μειώνεται γρήγορα εμπνέει ελάχιστη εμπιστοσύνη στους επενδυτές.

Μετά το σκάσιμο της «φούσκας του Διαδικτύου», τον Μάρτιο του 2000, η Fed επιδιώκει να αποφύγει το πέρασμα των ΗΠΑ σε ύφεση. Μειώνει τα επιτόκιά της προκειμένου να διευκολύνει τη χορήγηση πιστώσεων. Καμία ευκαιρία για τη Γηραιά Ήπειρο, όπου η απόφαση της Fed προκαλεί την ενίσχυση του ευρώ, γεγονός που στραγγαλίζει την οικονομική δραστηριότητα. Το 2004, ο Γάλλος πρωθυπουργός Ζαν-Πιερ Ραφαρέν εκφράζει την ενόχλησή του για την «ανησυχητική» ισοτιμία του ευρώ, ενώ ο μετέπειτα υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών Ντομινίκ Στρος-Καν, τότε ακόμη βουλευτής, δηλώνει δυσαρεστημένος που το ευρώ είναι «υπερβολικά ισχυρό σε σχέση με το δολάριο, κάτι που βλάπτει την ανάπτυξη»⁸. Το κοινό νόμισμα συνεχίζει ωστόσο την ανοδική πορεία του, για να φθάσει μέχρι και τα 1,60 δολάρια στις 15 Ιουλίου 2008.

Η κρίση των subprime (των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων), που εκδηλώνεται την ίδια χρονιά, προκαλεί γενικευμένο επαναπατρισμό των εκφρασμένων σε δολάρια περιουσιακών στοιχείων προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη χρηματοπιστωτική περιοχή που θεωρείται ασφαλέστερη μέσα στη θύελλα. Έτσι, η ισοτιμία του ευρώ πέφτει ξανά, μέχρι την εφαρμογή των μέτρων «ποσοτικής χαλάρωσης» της Fed. Τα μέτρα αυτά έχουν στόχο, σε πρώτη φάση, να καταπολεμήσουν την οικονομική κρίση που συνδέεται με το χρηματοπιστωτικό χάος και έπειτα, σε δεύτερο χρόνο, να περιορίσουν το πλήγμα που προκάλεσε η πανδημία Covid-19. Για μία ακόμη φορά, τα μέτρα που έλαβε η Fed για να διευκολύνει τις πιστώσεις και την οικονομική δραστηριότητα στις ΗΠΑ ροκανίζουν την αξία του αμερικανικού νομίσματος. Από τη στιγμή που δολάριο και ευρώ δεν μπορούν να κινούνται ταυτόχρονα σε πολύ χαμηλά επίπεδα, η πτώση του δολαρίου προκαλεί την ανατίμηση του ευρώ, εξέλιξη που περιπλέκει τη μάχη κατά του αποπληθωρισμού στη Γηραιά Ήπειρο.

Από τις αρχές του 2022, η οικονομική ανάκαμψη και, στη συνέχεια, οι κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας προκάλεσαν κατακόρυφη άνοδο των τιμών, ιδιαίτερα στον τομέα της ενέργειας. Η Fed αντέδρασε ανεβάζοντας επιθετικά τα επιτόκιά της, καθώς ένα ισχυρότερο νόμισμα επιτρέπει να περιοριστεί ο αντίκτυπος του πληθωρισμού, μειώνοντας το κόστος των εισαγωγών. Αντίθετα, στη Γηραιά Ήπειρο, αυτή η άνοδος του δολαρίου οδηγεί σε επιπλέον κόστος, καθώς οι ευρωπαϊκές εισαγωγές πετρελαίου τιμολογούνται σε δολάρια. Επομένως, η νομισματική συγκυρία ενισχύει τις πληθωριστικές πιέσεις στην Ευρώπη…

Άρα, μέσα στην πολυπλοκότητα των παραγόντων που συντρέχουν ώστε να ωθούν το ευρώ προς τα πάνω ή προς τα κάτω, ένας μηχανισμός επανέρχεται σταθερά: οι αποφάσεις της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας, τις οποίες λαμβάνει με γνώμονα το συμφέρον της… αμερικανικής οικονομίας. Θα προβληθεί, βέβαια, το επιχείρημα ότι τίποτε δεν αποκλείει οι επιλογές της Fed να έχουν ευνοϊκό αντίκτυπο στην ευρωζώνη. Εξάλλου, επιλέγοντας να αυξήσουν τα επιτόκια για να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό και αφήνοντας το δολάριο να ανατιμηθεί, όπως κάνει σήμερα η Fed, οι αμερικανικές αρχές μειώνουν το κόστος των ευρωπαϊκών προϊόντων που εξάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκ πρώτης όψεως, είναι ευλογία για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις της Γηραιάς Ηπείρου. Αλίμονο όμως. Η πολιτική της Fed συνοδεύεται από έναν νόμο για τον περιορισμό του πληθωρισμού (IRA), που ψηφίστηκε το 2022: ένα πρόγραμμα επιδοτήσεων και φορολογικών εκπτώσεων για τα προϊόντα made in America, το οποίο παρέχει μια προστατευτική ασπίδα στην αμερικανική παραγωγή. Διπλός θετικός αντίκτυπος για τις ΗΠΑ, που κατορθώνουν να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό χωρίς να χάσουν (υπερβολικά) σε ανταγωνιστικότητα. Διπλός αρνητικός αντίκτυπος για την ευρωπαϊκή πλευρά, όπου το ευρώ πέφτει και επιδεινώνει τον πληθωρισμό, χωρίς όφελος ανταγωνιστικότητας στην αμερικανική αγορά.

Σε κάθε νέα φάση, η ΕΚΤ βρίσκεται σε θέση αδυναμίας απέναντι στη Fed. Εκτός από τη δύναμη πυρός της, η αμερικανική κεντρική τράπεζα διακρίνεται από εξαιρετική ιδεολογική και στρατηγική επιδεξιότητα. Η κεντρική τράπεζα με έδρα τη Φρανκφούρτη, αντίθετα, προσκολλημένη στην ορθοδοξία της (η καταστατική αποστολή της, για παράδειγμα, της απαγορεύει να ορίσει συναλλαγματική ισοτιμία για το ευρώ) και εγκλωβισμένη μεταξύ των αντιφατικών απαιτήσεων των κρατών-μελών της ευρωζώνης (ό,τι είναι καλό για το Βερολίνο δεν είναι απαραίτητα καλό και για το Παρίσι), χαρακτηρίζεται από λήθαργο. Με αποτέλεσμα οι αποφάσεις που λαμβάνονται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού συχνά να βαρύνουν περισσότερο από τις αποφάσεις της Γηραιάς Ηπείρου.

Επομένως, το ευρώ δεν είναι ούτε «πολύ σκληρό» ούτε «πολύ μαλακό», αλλά μάλλον πολύ εξαρτημένο. Πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα νομίσματα στον κόσμο. Ο λόγος είναι ότι, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι ΗΠΑ επέβαλαν το νόμισμά τους ως «νόμισμα-κλειδί» για το διεθνές νομισματικό σύστημα. Όπως εξηγούν οι οικονομολόγοι Μισέλ Αλιετά, Γκουό Μπάι και Καμίλ Μακέρ, ένας τέτοιος μηχανισμός «δεν είναι σταθερός παρά μόνο όταν η ηγεμονία αναγνωρίζεται από τις άλλες χώρες (…), ότι, μέσω της εμπορικής και χρηματοπιστωτικής ενσωμάτωσης, προσφέρει στις εξαρτώμενες χώρες περισσότερα πλεονεκτήματα παρά μειονεκτήματα»⁹. Συνεπώς, η εύρυθμη λειτουργία του σημερινού διεθνούς νομισματικού συστήματος εξαρτάται από τη βούληση των αμερικανικών αρχών να κατευθύνουν το δολάριο με γνώμονα «το γενικό νομισματικό συμφέρον». Κάτι τέτοιο, όμως, δεν έχει συμβεί ποτέ. Αντίθετα, η Ουάσινγκτον στρατολογεί όλο και εντονότερα το δολάριο στις γεωπολιτικές μάχες της. «Η σκόπιμη χρήση του συστήματος διεθνών πληρωμών σε δολάρια προκειμένου να εμποδιστούν οι ιδιωτικές συναλλαγές που αφορούν χώρες στις οποίες οι ΗΠΑ θέλουν να επιβάλλουν κυρώσεις απλώς επιβεβαιώνει την εργαλειοποίηση του δολαρίου και τη μετατροπή του σε κατεξοχήν μέσο πολιτικής κυριαρχίας»¹⁰, εξηγούσε ο Αλιετά και οι δύο συνάδελφοί του πριν ακόμη η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία.

Η ανάμνηση του μπανκόρ

Βέβαια, όσο μεγαλύτερη η κατάχρηση της εξουσίας τόσο ταχύτερη και η φθορά της. Και, κατά παράδοξο τρόπο, οι κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας τείνουν να αποδυναμώσουν το σύστημα κυριαρχίας που τις καθιστά δυνατές. «Από τον Φεβρουάριο του 2022, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πρώτων υλών στον κόσμο (η Ρωσία) και ο μεγαλύτερος εισαγωγέας πρώτων υλών στον κόσμο (η Κίνα) έχουν περάσει από το αμερικανικό δολάριο στο κινεζικό γουάν», εξηγεί ο ερευνητής Λουι-Βενσάν Γκαβ¹¹, ο οποίος αμφιβάλλει ότι θα υπάρξει επιστροφή στην προηγούμενη κατάσταση στο συγκεκριμένο πεδίο.

Πολλές αναδυόμενες χώρες ζητούν από το 2008 την αναμόρφωση του διεθνούς νομισματικού συστήματος με κεντρικό άξονα ένα διεθνές νόμισμα, θυμίζοντας το μπανκόρ που είχε οραματιστεί ο οικονομολόγος Τζον Μέιναρντ Κέινς στις αρχές της δεκαετίας του 1940. Το Πεκίνο σταδιακά επιβάλλει τη χρήση του γουάν στην Ασία. Στη Λατινική Αμερική, οι αριστερές κυβερνήσεις σκέφτονται εδώ και πολύ καιρό τη δημιουργία ενός διεθνούς νομίσματος που θα συνέβαλε στη χειραφέτηση της περιοχής. Την ιδέα επανέφερε ο Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, σε ομιλία του στις 2 Μαΐου 2022: «Θα δημιουργήσουμε ένα νόμισμα στη Λατινική Αμερική, που θα ονομάζεται sur [Νότος, στα ισπανικά], για να καταπολεμήσουμε την εξάρτησή μας από το δολάριο». Στο μεταξύ, ο Λούλα έγινε ξανά πρόεδρος της σημαντικότερης λατινοαμερικανικής δύναμης. Σε όλον τον πλανήτη, εξηγεί ο οικονομολόγος Ντομινίκ Πλιόν, «γινόμαστε μάρτυρες σε μια διπλή κίνηση περιφερειοποίησης και πολυπολικής αναδιαμόρφωσης του διεθνούς νομισματικού συστήματος, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε “νομισματικό πόλεμο”»¹².

Παντού, η πολιτική εξουσία που συνδέεται με την κυρίαρχη θέση του δολαρίου αμφισβητείται, ακόμη κι αν κανένα νέο «νόμισμα-κλειδί» δεν φαίνεται ικανό να αναδυθεί. Παντού, σκέφτονται τρόπους να αντισταθούν στην ηγεμονία του δολαρίου, που αναγνωρίζεται ως δυσλειτουργική σε οικονομικό επίπεδο. Παντού, εκτός από την Ευρώπη, όπου οι διάφοροι Καλιμερό περιορίζονται να σημειώσουν ότι, αναμφίβολα, ο κόσμος είναι «πραγματικά πάρα πολύ άδικος».

---

*Ο Renaud Lambert είναι συντάκτης της «Le Monde diplomatique».

1. «Un euro trop faible compliquerait la lutte contre l’inflation, dit Villeroy (BCE)», «Les Échos», Παρίσι, 16 Μαΐου 2022.
2. Thibault Madelin, «La BCE surveille l’euro fort», «Les Échos», 16 Ιανουαρίου 2018.
3. Guillaume Errard, «Pourquoi l’euro fort est un problème pour la France», «Le Figaro», Παρίσι, 14 Απριλίου 2014.
4. Fabrice Anselmi, «L’euro fort préoccupe la BCE», L’Agefi, 3 Σεπτεμβρίου 2020.
5. Guillaume Benoît, «L’euro faible complique encore la tâche de la BCE», «Les Échos», 24 Αυγούστου 2022.
6. Βλ. Bernard Cassen, «Dans l’ombre de Washington», «Le Monde diplomatique», Σεπτέμβριος 2000.
7. «Fed lifts key rates again», CNN Money, 21 Μαρτίου 2000, https://money.cnn.com.
8. Τα δύο αυτά αποσπάσματα έχουν αντληθεί από το «L’euro est fort… le pouvoir d’achat est faible», «Lutte ouvrière», Pantin, 15 Ιανουαρίου 2004.
9. Michel Aglietta, Guo Bai και Camille Macaire, La Course à la suprématie monétaire mondiale. À l’épreuve de la rivalité sino-américaine, Odile Jacob, Παρίσι, 2022.
10. Οπ. προηγ.
11. Louis-Vincent Gave, «Dollar/renminbi: la guerre des monnaies», «Conflits. Revue de géopolitique», τ. 42, Παρίσι, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2022.
12. Συνέντευξη με τον συγγραφέα.

Διαβάστε περισσότερα

Το προφίλ του εφηβικού εθισμού στα social media – Αποκαλυπτικά στοιχεία έρευνας του ΕΠΙΨΥ

 

Tο ποσοστό της προβληματικής χρήσης κινητών και μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι σημαντικά μεγαλύτερο στους 15χρονους και 13χρονους συγκριτικά με τους 11χρονους αλλά και στα κορίτσια σε σχέση με τα αγόρια.

---

Εναλλαγές διάθεσης, άγχος, τάση απομόνωσης, παραμέληση του σχολείου. Οι κοινότοπες αυτές συμπεριφορές σκιαγραφούν συνήθως τον σύγχρονο έφηβο. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια εξετάζονται και υπό ένα διαφορετικό πρίσμα, αυτό της εκτεταμένης χρήσης κινητών και μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Μπορεί, λοιπόν, η εφηβεία να είναι μια περίοδος όπου τα πιο παράλογα συναισθήματα είναι απλά μέρος της καθημερινότητας, ωστόσο πολλά είναι τα ερωτήματα για το κατά πόσο οι τεράστιες αλλαγές που έχει φέρει η τεχνολογία στη ζωή μας έχουν κάποιο αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των παιδιών Γυμνασίου και Λυκείου.

Εικόνες και συνήθειες που βλέπουμε σε καθημερινό επίπεδο προβληματίζουν: παιδιά που είναι έξω μεν, αλλά κάθονται σε μια σειρά και έχουν τα κινητά στα χέρια· που αντί να κλωτσάνε μια μπάλα, παίζουν Fortnite με τους φίλους τους· που αντί να γυρίσουν το κεφάλι και να μιλήσουν στη διπλανή τους, της ανοίγουν τη συζήτηση μέσω TikTok. Πώς επιδρούν όλα αυτά στον ψυχισμό των εφήβων;

Στις δια-ζώσης επαφές των εφήβων έχει περιοριστεί σημαντικά η απευθείας οπτική επικοινωνία, η οποία έχει σε μεγάλο ποσοστό αντικατασταθεί από μια διαθλασμένη οπτική επικοινωνία με την παρεμβολή του κινητού, δηλώνει η Άννα Κοκκέβη, ομότιμη καθηγήτρια Ψυχιατρικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ).

Μαζί με την ομάδα της (Τάσος Φωτίου, Μυρτώ Σταύρου, Ελευθερία Καναβού, Clive Richardson), «τρέχουν» την «Πανελλήνια Ερευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων-μαθητών», η οποία υλοποιείται από το 1998 και κάθε τέσσερα χρόνια στην Ελλάδα, από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ).

Ένας στους 7 κάνει προβληματική χρήση

Στην προσπάθεια να απαντηθεί το ερώτημα εάν συνδέεται η έντονη χρήση κινητών και social media με την επιβαρυμένη ψυχική υγεία των εφήβων, όπως επίσης και να σκιαγραφηθεί το προφίλ του εφηβικού εθισμού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Ελλάδα, η κ. Κοκκέβη και η ομάδα της έδωσαν στην «Κ» αδημοσίευτα, προκαταρκτικά στοιχεία για το 2022. Η πανελλήνια έρευνα του ΕΠΙΨΥ έγινε σε περίπου 6.250 μαθητές 11,5, 13,5 και 15,5 ετών.

Για να προσδιοριστεί η «προβληματική χρήση των σόσιαλ», οι έφηβοι απάντησαν σε μια σειρά από ερωτήσεις σχετικά με τη χρήση τους το χρονικό διάστημα έως και 12 μήνες πριν από την έρευνα. Ερωτήθηκαν για παράδειγμα, εάν συχνά ένιωσαν ότι ήθελαν να περάσουν ολοένα και περισσότερο χρόνο χρησιμοποιώντας τα, εάν συχνά τα χρησιμοποίησαν για να «ξεφύγουν» από αρνητικά συναισθήματα ή εάν παραμέλησαν άλλες δραστηριότητές τους γιατί ήταν συνδεδεμένοι σε αυτά.

Μεταξύ άλλων, τα προκαταρκτικά στοιχεία για το 2022 δείχνουν ότι ένας στους 7 εφήβους (το 13%) έκανε προβληματική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η προβληματική αυτή χρήση ήταν σε σημαντικά μεγαλύτερα ποσοστά:

• στα κορίτσια (16%), συγκριτικά με τα αγόρια (9%) και
• στους 13χρονους (16%) και τους 15χρονους (16%, μαθητές της Α Λυκείου), συγκριτικά με τους 11χρονους (6%).
  • Eνας/μία στους/στις 7 (13%) εφήβους στη χώρα μας έκανε προβληματική χρήση των social media. Tο ποσοστό της προβληματικής χρήσης ήταν σημαντικά μεγαλύτερο στα κορίτσια (16%), συγκριτικά με τα αγόρια (9%).
  • Το ποσοστό των εφήβων 15 και 13 ετών που έκαναν προβληματική χρήση του διαδικτύου ήταν μεγαλύτερο από διπλάσιο σε σχέση με αυτό των 11χρονων.
  • Από την άλλη, η προβληματική χρήση των social media δεν φαίνεται να διαφέρει μεταξύ των εφήβων από οικογένειες με αναλογικά χαμηλότερο(13%), μέσο (13%) και υψηλότερο (14%) οικονομικό επίπεδο.

Χαρακτηριστικά του εφηβικού εθισμού στα σόσιαλ

Η αμέσως προηγούμενη έρευνα του ΕΠΙΨΥ από το 2018 περιγράφει και τα χαρακτηριστικά των εφήβων που κάνουν προβληματική ή καθημερινή χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

• Οι έφηβοι που επικοινωνούν καθημερινά, όλη την ημέρα, μέσω ίντερνετ χαρακτηρίζονται από υψηλότερα επίπεδα άγχους (27% έναντι 19%) και καταθλιπτικού συναισθήματος (35% έναντι 25%) συγκριτικά με εκείνους που αναφέρουν λιγότερο συχνή χρήση.

• Οι έφηβοι που έχουν ισχυρή προτίμηση στην κοινωνική αλληλεπίδραση μέσω ίντερνετ χαρακτηρίζονται σε σχέση με τους υπόλοιπους από χαμηλότερα επίπεδα αυτεπάρκειας (25% έναντι 19%), χαμηλή υποστήριξη από την οικογένεια (35% έναντι 21%), υψηλότερα επίπεδα άγχους (34% έναντι 20%) και καταθλιπτικού συναισθήματος (43% έναντι 27%).

• Οι έφηβοι που κάνουν προβληματική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι επίσης συχνότερα οι έφηβοι που, σε σχέση με τους υπόλοιπους, δεν λαμβάνουν υποστήριξη από την οικογένεια (41% έναντι 20%), δεν λαμβάνουν υποστήριξη από τους συμμαθητές τους (83% έναντι 70%), δεν λαμβάνουν υποστήριξη από τους δασκάλους/καθηγητές τους (73% έναντι 60%), έχουν υψηλά επίπεδα άγχους (43% έναντι 19%), έχουν καταθλιπτικό συναίσθημα (66% έναντι 24%) και έχουν χαμηλή αυτεπάρκεια (27% έναντι 19%).

Βέβαια, η κ. Κοκκέβη τονίζει ότι αναφορικά με την προσκόλληση στα κινητά και στα social media, η κατηγορία των εφήβων δεν είναι καθόλου ομοιογενής. Για παράδειγμα, με την αύξηση της ηλικίας μειώνεται (ενδεχομένως και εκλογικεύεται) η χρήση αυτών, ειδικά στο Λύκειο.

Ειδικότερα, οι μαθητές της Α’ Λυκείου βρίσκονται υψηλά στην κλίμακα προσκόλλησης στα social media (44%) συγκριτικά με τους μαθητές της Γ’ Λυκείου (39%). «Με το πέρασμα από τη μία τάξη του Λυκείου στην άλλη τόσο το πλαίσιο όσο και οι ίδιοι οι έφηβοι παρουσιάζονται περισσότερο έτοιμοι και ανθεκτικοί στο να ρυθμίσουν την εμπλοκή τους με αυτά», σχολιάζει η καθηγήτρια.

Γιατί οι έφηβοι δεν «κόβουν» τα σόσιαλ

Οι παλαιότερες γενιές πάντα είχαν μια τάση να κουνούν το δάχτυλο στις νεότερες και διαβάζοντας στοιχεία όπως τα παραπάνω είναι εύκολο να ανησυχήσει κάποιος, αλλά και να προχωρήσει σε αφορισμούς.

Από την άλλη, η κ. Κοκκέβη δίνει μια άλλη διάσταση για να εξηγήσει γιατί οι έφηβοι δυσκολεύονται να ελέγξουν τη χρήση του διαδικτύου και των social media. Οι σημερινοί έφηβοι:

1. Εχουν μεγαλώσει σε πλαίσια όπου η χρήση του κινητού και των social media θεωρούνταν ήδη «φυσιολογική».
2. Λόγω αυτού, εμφανίζουν προσκόλληση στο κινητό και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με έντονα -σε κάποιες περιπτώσεις- στοιχεία εθισμού.
3. Εχουν αναπτύξει και συντηρούν μέσω των apps έναν κώδικα επικοινωνίας.
4. Θέλουν να περιορίσουν το FOMO (fear of missing out, «φόβος του να μείνω στην απ’ έξω»).

Εξάλλου, όπως υπογραμμίζει η ίδια, και οι γονείς των εφήβων αφιερώνουν αρκετές ώρες ημερησίως στα κινητά, με αποτέλεσμα να επιβεβαιώνουν εμμέσως την «κανονικότητα» της χρήσης τους και να δυσχεραίνουν ουσιαστικά το έργο των παιδιών τους που θα επιδιώξουν κάποια στιγμή να τα περιορίσουν.

Πριν και μετά την πανδημία

Πολλά έχουν γραφτεί και για το πώς η πανδημία επηρέασε τον ψυχισμό των εφήβων, πώς τους ώθησε σε ακόμα μεγαλύτερη χρήση των social media, τα οποία αποτέλεσαν την κυρία ενασχόληση και διέξοδο κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού.

Όπως αναφέρει η κ. Κοκκέβη, την τελευταία τετραετία, φαίνεται να έχει αυξηθεί το ποσοστό της προβληματικής χρήσης των social media τόσο συνολικά στον πληθυσμό των 11-15 ετών (αυξήθηκε από 10 στο 13%) όσο και στις επιμέρους ομάδες (φύλο, ηλικία και οικονομική κατάσταση).

Συγκρίνοντας μάλιστα την ψυχική υγεία των εφήβων πριν και μετά την πανδημία, βλέπουμε ότι έχει αυξηθεί το ποσοστό αυτών που εμφάνισαν ψυχοσωματικά συμπτώματα.

• Το ποσοστό των εφήβων που ανέφεραν ότι είχαν ψυχοσωματικά συμπτώματα αυξήθηκε σε 44% το 2022, σε σχέση με 35% το 2018 - τάση η οποία ανακόπτει την έως τότε φθίνουσα πορεία του ποσοστού στον δείκτη αυτόν.

• Το ποσοστό των εφήβων που ανέφεραν σε ειδική κλίμακα «υψηλή» ικανοποίηση από τη ζωή τους κατά την περίοδο της διεξαγωγής της έρευνας μειώθηκε από 60% το 2022 σε 57% το 2018.

Αύξηση στο ψηφιακό bullying

Mε τα κινητά και τα social media, ο ψηφιακός εκφοβισμός έχει βρει «πεδίο δόξης λαμπρό», με την έννοια ότι δημιουργούνται εναλλακτικές δίοδοι εκφοβισμού και θυματοποίησης.

Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της τελευταίας έρευνας του ΕΠΙΨΥ, το 2022 ήταν διπλάσιο το ποσοστό των εφήβων που ανέφεραν ότι υπήρξαν πρόσφατα θύματα cyberbullying (7%), συγκριτικά με την προ-Covid περίοδο (3%).

Mεταξύ των ίδιων δύο περιόδων, διπλασιάστηκε και το ποσοστό των θυτών cyberbullying (από 5% το 2018 στο 10% το 2022).

Τα απρόσμενα θετικά στοιχεία

Πάντως, οι αλλαγές στις συνήθειες που έχει επιφέρει η χρήση κινητών και ο περιορισμός των δια ζώσης κοινωνικών συναναστροφών έχουν και κάποιες «ακούσιες» θετικές συνέπειες. Σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ελλάδα καταγράφονται τάσεις όπως η μείωση της χρήση καπνού (αλλά αύξηση του vaping), καθώς και μια σχετική σταθερότητα στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και ουσιών, όπως επίσης και στο σωματικό bullying (αν και έχει αυξηθεί το ψηφιακό, όπως αναφέρθηκε παραπάνω).

Η χρήση κινητών και η συνεχής ανατροφοδότηση που παρέχουν τα social media περιόρισαν σημαντικά τη διά ζώσης επαφή.

Όπως εξηγεί η κ. Κοκκέβη, ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που ωθούσαν τους εφήβους στη χρήση νόμιμων και παράνομων ουσιών αλλά και στην υιοθέτηση άλλων συμπεριφορών υψηλού κινδύνου, ήταν παραδοσιακά η διά ζώσης επαφή με την «παρέα» σε κατάσταση «βαρεμάρας».

Με την αύξηση της ψηφιακής συναναστροφής περιορίστηκαν σημαντικά οι διά ζώσης επαφές και βγήκε… νοκ άουτ το κενό της «βαρεμάρας». Η προσοχή των εφήβων μετατοπίστηκε στο περιεχόμενο της οθόνης με αποτέλεσμα τη μείωση της χρήσης αυτών των ουσιών.

Δαιμονοποίηση των social media;

Το σίγουρο είναι ότι δεν μπορεί να απαντηθεί εύκολα το εάν η έντονη χρήση των smartphones και των social media είναι ο βασικός παράγοντας που έχει επηρεάσει τη μεταβολή στη ψυχική υγεία των εφήβων. Υπάρχουν και ξένες έρευνες που δείχνουν το αντίθετο, ότι δεν υπάρχει δηλαδή συνάφεια μεταξύ αυτών των δύο παραμέτρων.

Ενδεικτικά, υπάρχουν μελέτες που διαπιστώνουν μια διαφοροποιημένη επίδραση της υπερβολικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην ψυχοκοινωνική υγεία των εφήβων, ιδιαίτερα στην περίοδο της πανδημίας: ευεργετικά αποτελέσματα στο αίσθημα «μοναξιάς» όταν εξετάζεται η χρήση των μέσων ανάμεσα στα μέλη μιας στενής παρέας (περιορισμός του FOMO) και αρνητικές προεκτάσεις σε θέματα αυτοεικόνας, cyberbullying κλπ., όταν διερευνάται η έκθεση των εφήβων στην ευρύτερη κοινότητα των social media.

Επομένως, μολονότι υπάρχει μια τάση να δαιμονοποιούνται τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τον ρόλο τους στη ψυχική υγεία των εφήβων, η πραγματικότητα είναι μάλλον σύνθετη και (ιδιαίτερα τις περιόδους των περιοριστικών μέτρων) ασφαλώς περιλαμβάνει ευεργετικές ιδιότητες των πρώτων, καταλήγει η κ. Κοκκέβη.

---

*Η ελληνική έρευνα εντάσσεται στο διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα για την υγεία των παιδιών σχολικής ηλικίας (Health Behavior in School-aged Children, HBSC), το οποίο διενεργείται κάθε τέσσερα έτη υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Το άρθρο αναδημοσιεύεται από το www.kathimerini.gr

Διαβάστε περισσότερα

Τα ορεινά δάση χάνονται με επιταχυνόμενους ρυθμούς

Πάνω από το 85% των πουλιών, θηλαστικών και αμφίβιων ειδών παγκοσμίως ζουν σε βουνά, ιδιαίτερα σε δασικούς βιότοπους, ωστόσο οι ερευνητές εντοπίζουν ότι τα δάση αυτά εξαφανίζονται με επιταχυνόμενο ρυθμό.

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «One Earth», 78,1 εκατομμύρια εκτάρια ορεινών δασών (ποσοστό 7,1%) έχουν χαθεί παγκοσμίως από το 2000, μια περιοχή μεγαλύτερη από το μέγεθος του Τέξας. Μεγάλο μέρος της απώλειας σημειώθηκε σε σημεία τροπικής βιοποικιλότητας, ασκώντας αυξανόμενη πίεση στα απειλούμενα είδη.

Αν και η απόκρημνη τοποθεσία τους κάποτε προστάτευε τα ορεινά δάση από την αποψίλωση, αυτά έχουν γίνει ολοένα και περισσότερο αντικείμενο εκμετάλλευσης από τις αρχές του 21ου αιώνα, καθώς οι πεδινές περιοχές εξαντλούνται ή υπόκεινται σε προστασία.

Μια ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο του Λιντς και το Νότιο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Κίνας, παρακολούθησε τις αλλαγές στα ορεινά δάση σε ετήσια βάση από το 2001 ως το 2018. Σημαντικές απώλειες σημειώθηκαν στην Ασία, τη Νότια Αμερική, την Αφρική, την Ευρώπη και την Αυστραλία, αλλά όχι στη Βόρεια Αμερική και την Ωκεανία.

Ήταν ανησυχητικό το εύρημα ότι ο ρυθμός απώλειας ορεινών δασών φαίνεται να επιταχύνεται: ο ετήσιος ρυθμός απώλειας αυξήθηκε κατά 50% από την περίοδο 2001-2009 στην περίοδο 2010-2018. Οι ερευνητές αποδίδουν την επιτάχυνση αυτή στην ταχεία αγροτική επέκταση σε ορεινές περιοχές της ηπειρωτικής Νοτιοανατολικής Ασίας, καθώς και στην αυξημένη υλοτόμηση ορεινών δασών.

Ο μεγαλύτερος παράγοντας απώλειας των ορεινών δασών συνολικά ήταν η υλοτομία (42%), ακολουθούμενη από τις πυρκαγιές (29%), την καλλιέργεια σε καμένα και αποψιλωμένα εδάφη (15%) και τη μόνιμη ή ημιμόνιμη γεωργία (10%).

Τη μεγαλύτερη απώλεια (42%) και τον ταχύτερο ρυθμό επιτάχυνσης των απωλειών παρουσίασαν τα τροπικά ορεινά δάση, τα οποία είχαν επίσης ταχύτερο ρυθμό αναγέννησης σε σύγκριση με τα ορεινά δάση σε εύκρατες και αρκτικές περιοχές. Συνολικά οι ερευνητές παρατήρησαν κάποια σημάδια αναγέννησης της κάλυψης με δέντρα στο 23% των περιοχών που έχασαν το δάσος.

Οι προστατευόμενες περιοχές παρουσίασαν μικρότερη απώλεια δασών από τις απροστάτευτες περιοχές, αλλά οι ερευνητές προειδοποιούν ότι αυτό μπορεί να μην είναι αρκετό για τη διατήρηση των απειλούμενων ειδών.

Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:

https://www.cell.com/one-earth/fulltext/S2590-3322(23)00085-4

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού με δέκα υπέροχες ταινίες

Γιώργος Ρούσσος

Η Παγκόσμια Hμέρα κατά του Ρατσισμού, έρχεται να μας θυμίσει τα τραγικά γεγονότα της 21ης Μαρτίου του 1960, όταν 70 μαύροι φοιτητές που διαδήλωναν μαζί με χιλιάδες άλλους διαδηλωτές κατά του απαρτχάιντ στην πόλη Σάρπβιλ της Νοτίου Αφρικής, έχασαν τη ζωή τους από πυροβολισμούς της αστυνομίας. Το 1966, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καθιέρωσε την ημέρα αυτή ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων. Τιμώντας την Παγκόσμια Hμέρα κατά του Ρατσισμού, παρουσιάζουμε δέκα χαρακτηριστικές κινηματογραφικές δημιουργίες του 21ου αιώνα.

«12 Χρόνια Σκλάβος» (12 Years a Slave - 2013) του Στιβ ΜακΚουίν

 

Στο προ-εμφυλιακό τοπίο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ο Νεοϋορκέζος Σόλομον Νόρθαπ (Τσιούιτελ Ιτζίοφορ) ζει ως ελεύθερος Αμερικανός πολίτης. Παρότι καλλιεργημένος οικογενειάρχης και ταλαντούχος μουσικός, ο Σόλομον έχει ένα σημαντικό μειονέκτημα. Το χρώμα του δέρματός του δεν είναι συμβατό με εκείνο της καθεστηκυίας τάξης. Η μοίρα του επιφυλάσσει μια αρκετά απρόβλεπτη, όσο και δυσάρεστη έκπληξη. Ο Νόρθαπ απάγεται και πωλείται ως σκλάβος στον οπισθοδρομικό Νότο, αντιμετωπίζοντας τη βιαιότητα μιας πολωμένης κοινωνίας. Μιας κοινωνίας που παρουσιάζεται προσωποποιημένη μέσα από τα μάτια ενός σκληρού, δυνάστη σωματέμπορου, τον οποίον υποδύεται πειστικότατα ο Μάικλ Φασμπέντερ.

Διατηρώντας την πίστη του στην ανθρωπιά και στην εγγενή καλοσύνη του κόσμου, ο Σόλομον δεν χάνει ποτέ την ελπίδα και το κουράγιο του για δικαιοσύνη. Παρόλο που η μοίρα του μοιάζει απόλυτα καταδικασμένη, ο ίδιος κοιμάται και ξυπνά αναζητώντας το άρωμα της χαμένης ελευθερίας. Μέσα από την ευτυχή συγκυρία της γνωριμίας του με έναν φιλάνθρωπο Καναδό (Μπραντ Πιτ), ρεφορμιστή και πολέμιο της θανατικής καταδίκης, ο Σόλομον καταφέρνει εν τέλι όχι μόνο να επιζήσει μέσα σ’ αυτή τη δωδεκαετή κόλαση, αλλά να βγει αλώβητος από την απίστευτη αυτή δοκιμασία, διατηρώντας, στο ακέραιο, το ήθος και την αξιοπρέπειά του.

Ο αξιόλογος Βρετανός σκηνοθέτης Στιβ Μακουίν, μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη την συγκλονιστική και βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, ιστορία του Σόλομον Νόρθαπ, ενός ανθρώπου που αγωνίστηκε για την προσωπική του ελευθερία και επιβίωση. Η ιστορία εξελίσσεται σε μία εποχή που το τίμημα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, διακυβευόταν από το χρώμα του δέρματος...

«Moonlight» (2016) του Μπάρι Τζέκινς

Η ταινία καταγράφει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας νεαρός ομοφυλόφιλος, καθώς ενηλικιώνεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ζει σε μια πολύ σκληρή γειτονιά του Μαϊάμι και προσπαθεί να βρει τη θέση του στον κόσμο, να ανακαλύψει την πραγματική του ταυτότητα. Η μητέρα του είναι εξαρτημένη από το κρακ και αυτό κάνει τα πράγματα πολύ δύσκολα. Ένα ταξίδι αυτογνωσίας θα ξεκινήσει.

Ο Μπάρι Τζέκινς, οκτώ χρόνια μετά το ρομαντικό δράμα «Medicine for Melancholy» (2008), επιστρέφει με την αριστουργηματική, δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του. Ο Αμερικανός σκηνοθέτης, παρουσιάζει ένα συγκλονιστικό πορτρέτο της κοινωνίας στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού θίγοντας θέματα, όπως ο ρατσισμός, το δικαίωμα στη διαφορετικότητα, οι φυλετικές διακρίσεις, το bullying και τα ναρκωτικά. Το «Moonlight» (2016) είναι ένα φιλμ - ωδή στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία βούλησης. Τιμήθηκε με την Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ταινίας / Δράμα, ενώ απέσπασε και τρία χρυσά αγαλματίδια, ανάμεσα τους και το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας.

«Υπάρχει πολύς κόσμος στις Ηνωμένες Πολιτείες, που αισθάνεται ότι στερείται τα πολιτικά του δικαιώματα, που αισθάνεται ότι δεν έχει φωνή. Η ταινία μας νομίζω ότι χάρις στην ιδιαιτερότητα του χαρακτήρα, αλλά και του χώρου που εκτυλίσσεται δίνει φωνή σ' έναν κόσμο και σε μια ομάδα ανθρώπων, που κανονικά δεν τους ακούμε ποτέ. Είναι κυριολεκτικά αόρατοι.» - Μπάρι Τζέκινς

«Αφανείς Ηρωίδες» (Hidden Figures - 2016) του Θίοντορ Μέλφι

Μετά το «St. Vincent» του 2014, ο Αμερικανός δημιουργός Θίοντορ Μέλφι, επιστρέφει δριμύτερος με τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του: «Αφανείς Ηρωίδες» (Hidden Figures - 2016). Ο υποψήφιος για Όσκαρ σκηνοθέτης, παρουσιάζει την πραγματική ιστορία τριών γυναικών που βοήθησαν καταλυτικά τη NASA στις προσπάθειες των πρώτων διαστημικών αποστολών της. Έχοντας αποσπάσει τρεις Υποψηφιότητες για Όσκαρ, στο φιλμ πρωταγωνιστούν: η Τάρατζ Π. Χένσον, η εξαιρετική Οκτάβια Σπένσερ, η Τζανέλ Μονέ, ο Κέβιν Κόστνερ και η Κίρστεν Ντανστ.

Ο Θίοντορ Μέλφι, σκηνοθετεί μία γρήγορη, χιουμοριστική και γεμάτη έμπνευση ταινία, ρίχνοντας φως στην πρώτη, φαινομενικά αδύνατη, πτήση γύρω από την τροχιά της Γης, αλλά και στα πράγματα που μπορούν να πετύχουν οι γυναίκες όταν λειτουργούν ενωμένες, απέναντι σε στερεότυπα και προκαταλήψεις.

Πέρα όμως από το πολύ συγκεκριμένο γεγονός, η ταινία τοποθετείται χρονικά σε ένα από τα πιο σημαντικά σταυροδρόμια της Αμερικάνικης ιστορίας. Τη συνεχή μάχη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, την προσπάθεια της χώρας να ξεπεράσει τον Ψυχρό Πόλεμο, τη χρήση των πυρηνικών όπλων, αλλά και τη φιλοδοξία να είναι η πρώτη υπερδύναμη που θα έχει ανθρώπινη παρουσία στο Διάστημα.

«Υπηρέτριες» (The Help - 2011) του Τέιτ Τέιλορ

Αμερικανικός Νότος, 1962. Η 22χρονη Σκίτερ επιστρέφει από το κολέγιο, αποφασισμένη να γίνει συγγραφέας, παρά τις αντιδράσεις της μητέρας της, που προτιμά να τη δει παντρεμένη. Σύντομα θα πάρει μια απόφαση, που θα αναστατώσει όχι μόνο τις ζωές των δικών της ανθρώπων, αλλά και ολόκληρη την κωμόπολη Τζάκσον. Σχεδιάζει να πάρει συνεντεύξεις από τις έγχρωμες γυναίκες που αφιέρωσαν τη ζωή τους στη φροντίδα εύπορων οικογενειών της περιοχής. Η πρώτη που ανοίγει την καρδιά της είναι η Έιμπελιν, η υπηρέτρια της καλύτερης φίλης της Σκίτερ, κάτι, που όμως αρχικά θα προκαλέσει τη δυσαρέσκεια της κλειστής τους κοινότητας...

Το ημιαυτοβιογραφικό best-seller «The Help» της Κάθριν Στόκετ, μεταφέρεται στην μεγάλη οθόνη σκηνοθετημένο από τον Τέιτ Τέιλορ, ηθοποιό («Στην Καρδιά του Χειμώνα», «Εγώ, ο Κατάσκοπος») και παιδικό φίλο της συγγραφέως. Το φιλμ πραγματεύεται με εμπνευσμένα προκλητική ματιά, τα απρόσμενα γεγονότα που πυροδοτεί σε μια μικρή πόλη του αμερικανικού Νότου η μυστική συμμαχία τριών διαφορετικών μα εξίσου θαρραλέων γυναικών, προκειμένου να σπάσουν έναν ξεπερασμένο κώδικα ηθικής και να θέσουν νέους κοινωνικούς κανόνες.

Συγκίνηση, χιούμορ, αισιοδοξία και εξαιρετικές ερμηνείες, σε μια διαχρονική ιστορία, που υποστηρίζει πως μερικές φορές ένας και μόνο ψίθυρος αρκεί για να αλλάξει τα πάντα. Πρωταγωνιστούν: Έμα Στόουν, Βαϊόλα Ντέιβις, Οκτάβια Σπένσερ, Μπράις Ντάλας Χάουαρντ, Σίσι Σπέισεκ, Τζέσικα Τσάστεϊν, Κρις Λόουελ, Άλισον Τζάνεϊ, Μέρι Στίνμπερτζεν, Μάικ Βόγκελ, Σίσιλι Τάισον.

«Django ο Τιμωρός» (Django Unchained - 2012) του Κουέντιν Ταραντίνο

Δύο χρόνια πριν ξεσπάσει ο αμερικανικός εμφύλιος, ο Django, ένας μαύρος σκλάβος από τον Νότο (Τζέιμι Φοξ) συναντά τον Γερμανό κυνηγό επικηρυγμένων και οδοντίατρο, Dr. King Schultz (Κριστόφ Γουόλτζ), ο οποίος ακολουθεί τα ίχνη των φονικών αδελφών Brittles. Καθώς μόνο ο Django μπορεί να τον οδηγήσει σε αυτούς, ο ανορθόδοξος Schultz συνεργάζεται μαζί του με την υπόσχεση ότι θα τον ελευθερώσει με το πέρας της αποστολής. Αφού πετύχουν το σκοπό τους, ο Schultz απελευθερώνει τον Django και οι δύο τους αποφασίζουν να συνεχίσουν την καταδίωξη των πιο γνωστών εγκληματιών του νότου.

Γνωστός για την ικανότητα του να αποθεώνει τις αγαπημένες του cult ταινίες, ο Ταραντίνο επιστρέφει με το όγδοο φιλμ της καριέρας του και αποδίδει φόρο τιμής στο συγκεκριμένο είδος, μέσα από το ένα ιδιαίτερο spaghetti western, που φέρει τον τίτλο: «Django ο Τιμωρός». Το τρομερό παιδί του αμερικανικού σινεμά παρουσιάζει ένα θανάσιμο παιχνίδι, μεταξύ ζωής και θανάτου, βάζοντας στο στόχαστρο του τις φυλετικές διακρίσεις και τον ρατσισμό. Πρωταγωνιστούν: Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Κέρι Γουάσινγκτον, Σάμιουελ Λ. Τζάκσον, Σάσα Μπαρόν Κοέν, Κερτ Ράσελ, Κριστόφ Γουόλτζ, Τζέιμι Φοξ, Ντον Τζόνσον, RZA.

 

«Ο Μπάτλερ» (The Butler - 2013) του Λι Ντάνιελς

Μεταφερόμαστε στον 20ο αιώνα και συγκεκριμένα στην πιο ταραχώδη πολιτική περίοδο της Αμερικής. Το επικό δράμα του υποψήφιου για Όσκαρ σκηνοθέτη Λι Ντάνιελς (Μονάκριβη / Precious - 2009), εξιστορεί τη ζωή του Σεσίλ Γκέινς (Φόρεστ Γουίτακερ), που υπηρέτησε ως μπάτλερ στον Λευκό Οίκο, από το 1957 έως και το 1986. Μία περίοδο γεμάτη εξελίξεις, κατά την οποία η Αμερική εξέλεξε επτά προέδρους.

Εμπνευσμένη από το άρθρο του Γουίλ Χέιγκουντ “A Butler Well Served by This Election”, η ταινία αποτελεί μία συγκινητική ιστορία. Ο «Μπάτλερ» ξεκινάει από το 1926, όπου συναντάμε τον νεαρό Σεσίλ να προσπαθεί να ξεφύγει από το τυραννικό και φυλετικά διαχωρισμένο Νότο, σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής. Στο δύσκολο αυτό ταξίδι προς την ενηλικίωση, ο Σεσίλ θα αποκτήσει ανεκτίμητα εφόδια που τελικά θα τον οδηγήσουν σε μία ευκαιρία καλύτερης ζωής. Το φιλμ έχει την τύχη να διαθέτει έναν υπέροχο Φόρεστ Γουίτακερ στον πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ η Όπρα Γουίνφρεϊ ενσαρκώνει τη σύζυγό του, Γκλόρια.

«Σέλμα» (Selma - 2014) της Άβα Ντιβερνέ

Την άνοιξη του 1965, μια σειρά από δραματικά γεγονότα άλλαξαν την σύγχρονη πορεία της Αμερικής, αλλά και την σύγχρονη αντίληψη σχετικά με τα δικαιώματα των πολιτών. Θαρραλέοι διαδηλωτές, όπως ο Δρ. Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ, προσπάθησαν αρκετές φορές να προβούν σε μία ειρηνική πομπή από την πόλη Σέλμα έως το Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα διεκδικώντας το βασικό ανθρώπινο δικαίωμα της ψήφου. Οι συγκλονιστικές αντιπαραθέσεις, η θριαμβευτική πορεία και η ψήφιση του νόμου περί δικαιωμάτων το 1965, είναι πλέον ένα ανεξίτηλο μέρος της Αμερικανικής Ιστορίας. Όμως, τα δραματικά γεγονότα της Selma δεν είχαν προβληθεί ποτέ μέχρι σήμερα στην μεγάλη οθόνη. Το φιλμ μας μεταφέρει από τις πολιτικές μάχες, στις αίθουσες της εξουσίας, μέχρι την πίστη των ανθρώπων και τους αγώνες που έδωσε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

Η ταινία της Άβα Ντιβερνέ, μας μεταφέρει σε μία ταραγμένη περίοδο τη δεκαετία του ‘60 στις Ηνωμένες Πολιτείες, παρουσιάζοντας τους αγώνες που έκανε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ καθώς και την πορεία διαμαρτυρίας που οργάνωσε από την πόλη Σέλμα ως την Αλαμπάμα προκειμένου να αναγνωριστούν τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα των αφροαμερικανών. Με οδηγό την υπέροχη ερμηνεία του Ντέιβιντ Ογιέλοου, το φιλμ είναι ένας ύμνος στα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και στην κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων.

«District 9» (2009) του Νιλ Μπλόμκαμπ

Κοντεύουν 30 χρόνια από τότε που οι πρώτοι εξωγήινοι έφτασαν στη γη. Αρχικά δεν έμοιαζαν εχθρικοί, δεν έφεραν μαζί τους εντυπωσιακά τεχνολογικά επιτεύγματα, στην πραγματικότητα ήταν εξωγήινοι - μετανάστες από τον πλανήτη τους. Και καθώς τα έθνη διαπραγματεύονταν για το πώς έπρεπε να τους χειριστούν, αποφασίστηκε να τους εγκαταστήσουν στη Νότια Αφρική, στην περιοχή District 9. Σήμερα, την ευθύνη των εξωγήινων έχει η MNU (Multi-National United), μια εταιρεία ιδιωτικών συμφερόντων που θα αποκομίσει τεράστια κέρδη αν καταφέρει να χρησιμοποιήσει τα πανίσχυρα όπλα τους, τα οποία όμως προϋποθέτουν εξωγήινο DNA για να μπουν σε λειτουργία. Όταν ο Βίκους βαν ντερ Μέρβε (Σάρλτο Κόπλεϊ), ένας υπάλληλος της MNU, προσβληθεί από έναν εξωγήινο ιό που αλλάζει το DNA του, γίνεται ο άνθρωπος - κλειδί για την εξερεύνηση της εξωγήινης τεχνολογίας. Και ενώ όλοι τον καταδιώκουν, δεν του μένει άλλη επιλογή, παρά να κρυφτεί στο District 9.

Η ιδέα για το φιλμ «District 9» ξεκίνησε από τη μικρού μήκους ταινία του Νιλ Μπλόμκαμπ «Alive in Jo’burg», όπου ο σκηνοθέτης συστήνει στους κατοίκους του Γιοχάνεσμπουργκ μια ομάδα διαγαλαξιακών επισκεπτών. Κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας αυτής, ο σκηνοθέτης ανακάλυψε ότι το θέμα του έφερνε στην επιφάνεια την πραγματική ξενοφοβία που αισθάνονται οι κάτοικοι του Γιοχάνεσμπουργκ απέναντι στους μετανάστες από τις γειτονικές χώρες. Αντίστοιχα, επειδή και η μεγάλου μήκους ταινία εκτυλίσσεται στη Νότια Αφρική, δημιουργείται σταδιακά η υπόθεση ότι αποτελεί μια άμεση μεταφορά για τα πολλά και ποικίλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα εδώ και χρόνια. Είναι αδύνατον να απομονώσεις το έργο από το περιβάλλον στο οποίο γυρίστηκε, χωρίς τον αντίστοιχο παραλληλισμό. Παρότι το έργο είναι φανερά επηρεασμένο από σημαντικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας, ταυτόχρονα καινοτομεί με το στυλ και τη μέθοδο κινηματογράφησής του.

«Μαύροι Πάνθηρες: Μαχητές της Επανάστασης» (The Black Panthers: Vanguard of the Revolution - 2015) του Stanley Nelson

Η μαύρη κοινότητα τους αγκάλιασε ως το σημαντικότερο κίνημα ενάντια στον ρατσισμό και την αστυνομική βαρβαρότητα. Οι αμερικανικές Αρχές τους θεώρησαν επικίνδυνους και επιχείρησαν την εξάρθρωσή τους. Οι μυστικές υπηρεσίες διέταξαν την εξολόθρευσή τους. Και περίπου πέντε δεκαετίες μετά την ίδρυση τους, ένα ντοκιμαντέρ αναλαμβάνει να αποκαταστήσει την αλήθεια πίσω από την εκρηκτική δράση, την σύνθετη ιδεολογία και την κεφαλαιώδους σημασίας κληρονομιά των Μαύρων Πανθήρων.

Μέσα από ένα αξιοθαύμαστο υλικό αρχείου και αποκαλυπτικές συνεντεύξεις με τα περισσότερα ιδρυτικά μέλη του κόμματος, το «Black Panthers: Vanguard of the Revolution» κατορθώνει να γίνει η πιο τεκμηριωμένη και αυθεντική κινηματογραφική μαρτυρία που έγινε ποτέ γύρω από την ιστορία της πιο πολυσυζητημένης οργάνωσης στα χρονικά του αφροαμερικανικού αγώνα.

«Δεν Είμαι ο Νέγρος σου» (I Am Not Your Negro - 2016) του Ράουλ Πεκ

Με μια αφήγηση που αποτελείται εξ ολοκλήρου από τα λόγια του συγγραφέα Τζέιμς Μπόλντουϊν (1924- 1987), από προσωπικές του εμφανίσεις και από το κείμενο του τελευταίου του βιβλίου, Remember This House, που έμεινε ημιτελές, το ντοκιμαντέρ αυτό που βρέθηκε υποψήφιο για Όσκαρ είναι η επιτομή του «black power». Μιλώντας για τους τραγικούς θανάτους των ηγετών του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα Μάλκομ Εξ, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και Μέντγκαρ Έβερς, καταδεικνύει το πώς η εικόνα (και η πραγματικότητα) των μαύρων στη σημερινή Αμερική είναι κατασκευασμένη και επιβεβλημένη.

Διαβάστε περισσότερα