Β.Ραφαηλίδης – Το “έπος” του Πολυτεχνείου

Ο Σπυρίδων Μαρκεζίνης, γνωστός και ως «πίθηκος», ήταν πολύ άτυχος. Διορίστηκε Πρωθυπουργός την 8η Οκτωβρίου 1973, και ενάμισι, μήνα μετά την ορκωμοσία του, εκδηλώνεται η εξέγερση του Πολυτεχνείου.

Ήρθε στην εξουσία υποτίθεται για να εκτονώσει την κατάσταση και να κατασιγάσει τα πάθη μετά την εξέγερση της Νομικής αλλά τα πάθη φούντωσαν εντελώς απροσδόκητα στο Πολυτεχνείο από την 14η Νοεμβρίου 1973 που αρχίζει η κατάληψη, μέχρι τη νύχτα του Σαββάτου προς Κυριακή της 17ης Νοεμβρίου, που τα τανκς θα σπάσουν την πόρτα και θα καταστείλουν την αυθόρμητη, αυτοκαθοδηγούμενη και ακαθοδήγητη απ’ τα κόμματα φοιτητική εξέγερση.

Σιγά σιγά, τις τρεις μέρες που κρατάει ο ξεσηκωμός, πλήθη λαού θα κατακλύσουν τον πέριξ του Πολυτεχνείου χώρο, περισσότερο για να συμπαρασταθούν βουβά στους φοιτητές, παρά για να αντισταθούν στη χούντα. Όμως, το μήνυμα που θα σταλεί προς τη χούντα εκτός από σαφές είναι και αιματηρό. Είναι κάμποσοι αυτοί που «πέφτουν» όχι ηρωικά αλλά από αδέσποτες και από σφαίρες που ρίχνουν στο ψαχνό οι δύστυχοι επίστρατοι προς τρομοκράτησιν.

Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί η εξέγερση του Πολυτεχνείου ονομάστηκε έπος. Τούτη η αυθόρμητη παθητική αντίσταση στη χούντα έχει μάλλον έναν λυρικό παρά έναν επικό χαρακτήρα. Και η επέλαση των τανκς. κατά των νεαρών αόπλων έχει περισσότερη σχέση με γκραν γκινιόλ μέσα στη νύχτα παρά με έπος.

Η σημαντικότερη συνέπεια του «έπους» του Πολυτεχνείου, είναι το γεγονός πως η ημέρα της πτώσης του, η 17η του Νοέμβρη, χάρισε το όνομά της στην οργάνωση «17 Νοέμβρη». Επίσης, το «έπος» δημιούργησε εντελώς κατά λάθος μια «ηρωίδα», τη Μαρία Δαμανάκη, της οποίας ο ηρωισμός συνίσταται στην εκφώνηση απ’ το ραδιόφωνο των φοιτητών των συνθημάτων και των ανακοινώσεων της συντονιστικής επιτροπής. Πάντως, πολλοί είχαν την ευκαιρία να βάλουν υποψηφιότητα για πολιτικοί εκεί μέσα στο Πολυτεχνείο. Για τον Μίμη Ανδρουλάκη, τον Κώστα Λαλιώτη και τον Στέφανο Τζουμάκα, ηγετικά στελέχη της εξέγερσης, ο δρόμος προς τη Βουλή, την πολιτική σκηνή, το πολιτικό παρασκήνιο και την εν γένει ελληνική πολιτική αθλιότητα, ξεκινάει από κει. Πράγμα που σημαίνει πως για την ανανέωση της ελληνικής πολιτικής ζωής σήμερα, πρέπει ίσως να υπάρξει και ένα δεύτερο Πολυτεχνείο, και ένα τρίτο, και ένα τέταρτο, μέχρι που να πέσουν οι πολλές δημοκρατικότατες χουντίτσες που προήλθαν απ’ τη διάλυση της μεγάλης χούντας.

Ευτυχώς να λες που δεν μας προέκυψε και τρίτη εθνική εορτή, η 17η του Νοέμβρη, η «ημέρα του Πολυτεχνείου». Ευτυχώς που η οργάνωση «17 Νοέμβρη» οικειοποιήθηκε την ημερομηνία, ως σήμα κατατεθέν. Γιατί με τρεις εθνικές γιορτές για ένα έθνος που τείνει να γίνει κανένα, θα γινόμασταν ρεζίλι των σκύλων της ΕΣΑ αλλά και των άλλων, των κυρίως ειπείν συμπαθέστατων σκύλων.

Όπως και νάναι, το «έπος του Πολυτεχνείου» έγινε ένα ισχυρό αντιστασιακό άλλοθι για κείνους που για εφτά χρόνια λούφαζαν, και ξαφνικά έγιναν αντιστασιακοί εν μια νυκτί, καλά προφυλαγμένοι οι περισσότεροι απ’ την πολυκέφαλη μάζα που τους περιέβαλλε πανταχόθεν. Ευτυχώς που η οίηση και ο κομπασμός για ένα έπος ελάχιστα επικό, άρχισε να ξεφουσκώνει σιγά σιγά.

Από το βιβλίο του Βασίλη Ραφαηλίδη “Ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους”

 Αντικλείδι , http://antikleidi.com

Διαβάστε περισσότερα

Νοέμβρης ’73: Εδώ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ – του Νίκου Μπογιόπουλου

 ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ 

mpog@imerodromos.gr

facebook.com/mpogiopoulos

    Το Πολυτεχνείο και ό,τι συμβολίζει δεν έχει καμία σχέση με την κατάντια όσων «έφτυσαν» το ίδιο τους το παρελθόν και το θυμούνται – και το παρελθόν τους και το Πολυτεχνείο – μόνο και μόνο για να μακιγιάρουν το αξιοθρήνητο παρόν τους.
    Το Πολυτεχνείο δεν έχει καμία σχέση με αυτούς που «βολεύτηκαν», αλλά ποζάρουν ως μέρος του «μύθου του» ίσα – ίσα για να ζουν απερίσπαστοί από ερινύες τον δικό τους προσωπικό μύθο σε μια Ελλάδα που δεν έπαψε να περιμένει με λαχταρά πότε θα κάνει ξαστεριά.
    Το Πολυτεχνείο δεν έχει καμία σχέση με όσους το εξαργύρωσαν στα διάφορα πόστα του κράτους, και που πλέον, ούτε σαν ανάμνηση δεν περνάει από το μυαλό τους η εικόνα του τανκ πάνω από την πύλη έτσι που στρογγυλοκάθονται βυθισμένοι στις καρέκλες των …«θινκ τανκς» της εξουσίας. Μιας εξουσίας, που το πρώτο «φιλολαϊκό» της προσωπείο το έβαλε ο Γκιζίκης, και που εδώ και πέντε δεκαετίες, το υπηρετούν διάφοροι αλλάζοντας τις μάσκες…
    Το Πολυτεχνείο δεν έχει καμία σχέση με τους συκοφάντες του, με όσους το θέλουν «συρρικνωμένο», «άχρωμο» και «άοσμο», δεν υπάρχει τίποτα που να το συνδέει με όσους προσπαθούν να το αναπαραστήσουν «μουμιοποιημένο» και «μνημονιοποιημένο»!
    Το Πολυτεχνείο δεν έχει καμία σχέση με τους συμβιβασμούς όσων το ανέχονται το πολύ – πολύ σαν μια «μουσειακή εκδήλωση», σαν μια εθιμοτυπική γιορτή που οι ρήτορες βγάζουν δεκάρικους επειδή «μερικά καλά παιδιά – οι φοιτητές – αγωνίστηκαν για την ελευθερία, και οι κακοί – οι στρατιωτικοί – τα σκότωσαν στο Πολυτεχνείο», αλλά λέξη για ΝΑΤΟ, για ΗΠΑ, για αμερικανοκίνητη δικτατορία και για εγχώρια ολιγαρχία…
    Το Πολυτεχνείο θα βρίσκεται πάντα στην απέναντι όχθη από εκείνη των κάπηλων και των καταχραστών του, των υβριστών του, που το πέρασμά τους από το Πολυτεχνείο το έκαναν καριέρα, για να προσκαλούν από τις κρατικές και υπουργικές τους μερσεντές το ΝΑΤΟ σε ρόλο «ναυαγοσώστη» στο Αιγαίο. 
    Το Πολυτεχνείο δεν σκιάστηκε ποτέ από εκείνους που για να περισώσουν τη δική τους ξεφτίλα, πασχίζουν για δεκαετίες να το ξεφτίσουν, επιστρατεύοντας «αναρχικούς», «κλέφτες και αστυνόμους», «αγανακτισμένους πολίτες», κουκουλοφόρους, χαφιέδες, προβοκάτορες και στήνοντας για φόντο του Πολυτεχνείου μια κατασκευασμένη εικόνα «επεισοδίων», αστυνομοκρατίας, δακρυγόνων και ΚΥΠίτικης «αντιεξουσιαστίλας».
    Το Πολυτεχνείο, φυσικά, θα είναι πάντα αρκετός λόγος για να ξεχειλίζει η μαυρίλα από την δήθεν «αντισυστημική» μάσκα του χρυσαυγιτισμού, για να μην μπορούν να κρύψουν τη βρωμιά τους οι φασίστες επίγονοι των Ντερτιλήδων και τα κάθε λογής θρασίμια του «δεν υπήρξε νεκρός στο Πολυτεχνείο»!
    Το Πολυτεχνείο ήταν, είναι και θα είναι σημείο αναφοράς όσων δεν εννοούν να «σοφαντίσουν» τη μνήμη τους και να σβήσουν εκείνο το «Έξω οι ΗΠΑ – Έξω το ΝΑΤΟ» της πύλης κάτω από τις ερπύστριες.
    Το Πολυτεχνείο ζει μαζί με αυτούς που δεν συμμορφώθηκαν ούτε με τα «ανήκομεν εις την Δύσιν», ούτε με τα «ευχαριστούμε τις ΗΠΑ», που δεν συμμορφώνονται με τους «διαβολικά αγγελικούς» Τραμπ, με τις δεξιές, κεντρώες και εσχάτως «αριστερές» ανανεώσεις της Σούδας.  
    Το Πολυτεχνείο ζει μαζί με εκείνους που το ιδεολογικό και ηθικό τους πρόσημο, αυτό που απορρέει από το «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία – Εθνική Ανεξαρτησία», δεν το απαρνήθηκαν για κανένα πόστο. Δεν το μαγάρισαν αναζητώντας θώκους. Δεν το μετέτρεψαν σε άδειο και πολύ περισσότερο σε προδομένο πουκάμισο σαν αυτά τα άνευ γραβάτας που έχουν αναλάβει να φέρουν σε πέρας την πολιτική του «ανήκομεν εις την τρόικαν»…
    Το Πολυτεχνείο είναι το ορόσημο. Εκείνο το βράδυ, εκείνες τις τρεις μέρες, εκείνες τις στιγμές, ο πρωτοκαπετάνιος Άρης κι ο Κολοκοτρώνης μαζί, ο ΕΛΑΣίτης και ο μαχητής της ΕΠΟΝ, η Ηλέκτρα με τη Λέλα Καραγιάννη και το κορίτσι της πύλης χέρι – χέρι με τον κλέφτη, τον αρματολό και της γυναίκες της Πίνδου, παρέδωσαν τη σκυτάλη των ανεκπλήρωτων ονείρων, των αδικαίωτων οραμάτων, των αιματοβαμμένων αγώνων σε κείνους που θα συνεχίζουν να κρατάνε τις σημαίες ψηλά.
    Το Πολυτεχνείο είναι η ελπίδα και ο όρκος, ο πόθος και η υπόσχεση: Κόντρα στα εμπόδια, ενάντια στους «ΔουΝουΤοτσολιάδες» του ιμπεριαλισμού, κόντρα στους ντόπιους και ξένους συνεργάτες των «αγορών», ενάντια στα «τάγματα εφόδου», ό,τι κι αν κάνουν οι κάθε λογής και οι κάθε απόχρωσης υποτακτικοί των Μνημονίων και των ευρωσφαγείων, τελικά, σ’ αυτόν τον τόπο «θα κάνει ξαστεριά»!
    Το Πολυτεχνείο, συνώνυμο μιας Ελλάδας με ψωμί για το λαό της, με μόρφωση για τα παιδιά της, με εθνική ανεξαρτησία και λευτεριά, σε πείσμα όσων πέρασαν από το «εδώ Πολυτεχνείο» στο «εδώ Πεντάγωνο» – «εδώ τρόικα» – «εδώ Μνημόνιο», παραμένει αδικαίωτο και ζωντανό.

Διαβάστε περισσότερα

Ι.Κουμής – Σ.Κανελλοπούλου: Οι ξεχασμένοι νεκροί της αστυνομικής βίας

Σαν σήμερα, στις 16 Νοεμβρίου 1980, δολοφονήθηκαν ο Κύπριος φοιτητής Ιάκωβος Κουμής και η εργάτρια από το Περιστέρι, Σταματίνα Κανελλοπούλου -θύματα και οι δύο της αστυνομικής βίας στην πορεία του Πολυτεχνείου του 1980. Η πορεία αυτή έμεινε στην ιστορία για τα πιο αιματηρά γεγονότα μετά τη μεταπολίτευση.

Η απαγορευμένη αντιαμερικανική πορεία
Η δολοφονία των δύο νέων από τις δυνάμεις των ΜΑΤ δεν ήρθε σε τυχαία χρονική συγκυρία. Όπως αναφέρεται στο ιστορικό λεύκωμα της εφημερίδας «Καθημερινή», το φθινόπωρο του 1980 η κυβέρνηση Ράλλη είχε θέσει ως πρώτη προτεραιότητα μιας ιδιαίτερα φιλόδοξης ατζέντας την άρση όλων των εκκρεμοτήτων στις σχέσεις της Ελλάδας με το «δυτικό κόσμο». Στο πλαίσιο αυτό, στις 21 Οκτωβρίου 1980 η Ελλάδα έγινε ξανά δεκτή στη στρατιωτική δομή του ΝΑΤΟ, ενώ η κυβέρνηση είχε ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ για την ανανέωση των συμφωνιών παραμονής των αμερικανικών βάσεων στην Ελλάδα και ο Ευάγγελος Αβέρωφ, τότε υπουργός Άμυνας, συμμετείχε για πρώτη φορά μετά την αντιπολίτευση στην Επιτροπή Πυρηνικού Σχεδιασμού του ΝΑΤΟ.
Η αντίδραση του λαού ήταν έντονη, ενώ διάχυτος ήταν ο αντιαμερικανισμός, ιδίως ανάμεσα στους φοιτητές, καθώς ήταν νωπές ακόμα οι μνήμες της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και του αμερικανικού παράγοντα στην ελληνική στρατιωτική Χούντα. Ωστόσο, για την κυβέρνηση, το ενδεχόμενο η πορεία για την επέτειο του Πολυτεχνείου να κινηθεί προς την αμερικανική πρεσβεία αποτελούσε εξέλιξη που έπρεπε πάση θυσία να αποφευχθεί. Έτσι, με συνοπτικές διαδικασίες η κυβέρνηση απαγορεύει στην πορεία να κατευθυνθεί προς την Αμερικάνικη πρεσβεία και θέτει ως όριο την πλατεία Συντάγματος: οι διαδηλωτές μπορούσαν να φτάσουν μόνο ως το Σύνταγμα και εκεί να διαλυθούν.
Η στάση της αντιπολίτευσης παραμένει υποτονική. Με το βλέμμα στραμμένο προς τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους και μπροστά στην επιθετική στάση της κυβέρνησης που δηλώνει αποφασισμένη να σταματήσει με τη βία οποιαδήποτε προσπάθεια να φτάσει η πορεία στην Πρεσβεία, ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ γρήγορα συμβιβάζονται με την κυβερνητική απαγόρευση. Στο ίδιο πλαίσιο, το κεντρικό συμβούλιο της ΕΦΕΕ – αποτελούμενο κατά πλειοψηφία από τα μέλη της ΚΝΕ και της νεολαίας ΠΑΣΟΚ – αποφασίζει να πειθαρχήσει στην απαγόρευση, ενώ η αριστερή μειοψηφία, αποτελούμενη από οργανώσεις όπως οι ΠΠΣΠ, ΑΑΣΠΕ, ΕΚΟΝ, Ρήγας Φεραίος-Β' Πανελλαδική, ΚΚΕ μ-λ, ΕΚΚΕ και άλλες, αποφασίζουν να συνεχίσουν προς την αμερικανική Πρεσβεία.
Η πορεία και τα επεισόδια
Η συγκέντρωση της ΕΦΕΕ έληξε κατά τις 6 το απόγευμα της Κυριακής, 16 Νοεβρίου, και στη συνέχεια η πορεία ανέβηκε την οδό Σταδίου και συνέχισε προς την πλατεία Συντάγματος, με έντονο το αντιαμερικανικό στοιχείο και με σημαντική περιφρούρηση της πορείας από δυνάμεις των πολιτικών κομμάτων. Από την άλλη, στα Χαυτεία, οργανώνει συγκέντρωση η μειοψηφία της ΕΦΕΕ, η οποία με περίπου 1.000 φοιτητές ετοιμάζεται να κινηθεί προς την αμερικανική Πρεσβεία και γύρω στις 7.30 εισέρχεται στο κύριο σώμα της πορείας. Η πορεία φτάνει στο Σύνταγμα και τα κύρια μπλοκ της αρχίζουν σταδιακά να διαλύονται ειρηνικά. Ωστόσο, γύρω στις 9 το βράδυ, συγκεντρώνονται υπό την αιγίδα της μειοψηφίας της ΕΦΕΕ περίπου 3.000 άτομα στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη και επιχειρούν να κινηθούν προς την οδό Βασιλίσσης Σοφίας, όπου είναι παρατεταγμένοι αστυνομικοί και από πίσω τους τα ΜΑΤ.
Για λίγα λεπτά, τα δύο μέτωπα έμειναν ακίνητα και ανταλλάχθηκαν διαξιφισμοί, ενώ σύντομα οι διαδηλωτές κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό των αστυνομικών και να κινηθούν προς την Πρεσβεία. Στη συνέχεια, ο προϊστάμενος της εισαγγελίας, Γ. Κουβέλης, πήρε την κατάσταση στα χέρια του: έδωσε εντολή στις έξι διμοιρίες των ΜΑΤ που βρίσκονταν παρατεταγμένες πίσω απ’ τον αστυνομικό κλοιό να επιτεθούν. Σε λίγα λεπτά το μπλοκ των διαδηλωτών έκανε τα πρώτα βήματα προς τον σχηματισμό των ΜΑΤ και τότε αυτά επιτέθηκαν. Η μάζα των διαδηλωτών ήταν πυκνή και η υποχώρηση ήταν δύσκολη.
Αρχίζει τότε ένα όργιο βίας, με χρήση όχι μόνο κλομπ αλλά – για πρώτη φορά μετά τη Χούντα – και πυροβόλων όπλων, ενώ η αστυνομία επιστρατεύει και «αύρες», τα ειδικά τεθωρακισμένα οχήματά της για την απώθηση των διαδηλωτών. Τα ΜΑΤ ξεφεύγουν από κάθε έλεγχο και επιτίθενται όχι μόνο στους διαδηλωτές που αψήφησαν την κυβερνητική απαγόρευση, αλλά και κατά αυτών που ειρηνικά διαδήλωναν προς την πλατεία Συντάγματος. Τα επεισόδια χαρακτηρίστηκαν από σύσσωμο τον πολιτικό κόσμο ως τα πιο αιματηρά μετά τα Ιουλιανά και διήρκεσαν μέχρι τις 4 τα χαράματα.
Κουμής και Κανελλοπούλου: τα τραγικά θύματα
Τη νύχτα εκείνη, η Σταματίνα Κανελλοπούλου, εργάτρια από το Περιστέρι, έπεσε αναίσθητη και αιμόφυρτη από αλλεπάλληλα χτυπήματα αστυνομικών κλομπ στην οδό Πανεπιστημίου. Μια ομάδα αστυνομικών την ξυλοκόπησε και τη χτύπησε αλύπητα στο κεφάλι και στο σώμα. Μεταφέρθηκε αναίσθητη στο «Ιπποκράτειο» όπου άφησε την τελευταία της πνοή, προτού οι γιατροί της προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες. Το πόρισμα του ιατροδικαστή συγκλονίζει: 18 χτυπήματα στο κρανίο, πολλαπλά κατάγματα και βαριά κρανιοεγκεφαλική κάκωση.
Ο Κύπριος φοιτητής Ιάκωβος Κουμής συμμετείχε στη συγκεκριμένη πορεία με τους συντρόφους του της «Επιτροπής Αυτοδιάθεσης Κύπρου». Στην Πλατεία Συντάγματος έγινε θύμα άγριας επίθεσης των ΜΑΤ, η οποία τον άφησε επί τόπου βαριά τραυματισμένο. Μάλιστα, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, ο Κουμής δεν είχε λάβει καν μέρος στα επεισόδια, αλλά καθόταν σε παρακείμενο καφενείο την ώρα των επεισοδίων. Ο Κουμής μεταφέρεται στο Λαϊκό Νοσοκομείο και το βράδυ της Κυριακής είναι ήδη κλινικά νεκρός. Την Παρασκευή, 28 Νοεμβρίου, κηδεύεται στην Κύπρο και αμέσως μετά πραγματοποιείται πορεία διαμαρτυρίας προς την Ελληνική Πρεσβεία της Λευκωσίας.
«Και ο Αρχάγγελος Μιχαήλ σπάθην κρατεί»
Την ευθύνη για τα αιματηρά γεγονότα ο πολιτικός κόσμος αποφάσισε να τη ρίξει στους διαδηλωτές. Στις 10 το βράδυ της ημέρας των επεισοδίων ο Ανδρέας Παπανδρέου δηλώνει ότι «μικρές ομάδες ανευθύνων στοιχείων και προβοκατόρων άγνωστης και ύποπτης προέλευσης δημιούργησαν θλιβερά έκτροπα με προφανή σκοπό να αμαυρώσουν και να δυσφημήσουν τη μεγάλη λαϊκή επέτειο του Πολυτεχνείου». Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση περιορίστηκε να εκφράσει την οργή της για τις «οργανωμένες ομάδες αναρχικών και εξτρεμιστικών στοιχείων» που «αμαύρωσαν τη μεγάλη λαϊκή επέτειο και προκάλεσαν βάναυσα τα δημοκρατικά και ειρηνικά αισθήματα του συνόλου του ελληνικού λαού». Σε ό,τι αφορά το θάνατο της Κανελλοπούλου, η κυβέρνηση περιορίσθηκε να δηλώσει ότι «για τις συνθήκες υπό τις οποίες σημειώθηκε ο θάνατος νεαρής εργάτριας διετάχθησαν διοικητικές ανακρίσεις».
Στη συζήτηση που έγινε στη Βουλή μία εβδομάδα αργότερα ο πρωθυπουργός, κ.Ράλλης, έκανε την εξής δήλωση που έμεινε στην ιστορία: «Και ο Αρχάγγελος Μιχαήλ σπάθην κρατεί στα χέρια του για να αμυνθεί εναντίον των δαιμόνων. Δεν κρατεί άνθη». «Θα ήταν σε θέση, πραγματικά, η Αστυνομία στο σημείο της σύγκρουσης να προχωρήσει με ελιγμό τέτοιο, ώστε να αποκοπεί, το επαναλαμβάνω, το σώμα των 2.000 εξτρεμιστών και εκεί να τους αντιμετωπίσει», δήλωσε από την πλευρά του και ο Ανδρέας Παπανδρέου. Όσο για τις «διοικητικές ανακρίσεις» για το θάνατο των δύο διαδηλωτών καμία απάντηση δε δόθηκε, κανένας ένοχος δεν τιμωρήθηκε. Τα ονόματά τους κοντεύουν να ξεχαστούν στις μέρες μας, τοποθετούμενα στον τραγικό κατάλογο των νεκρών αγωνιστών για τους οποίους δεν αποδόθηκε ποτέ δικαιοσύνη.

Διαβάστε περισσότερα

Cinderella Escorts: Η παρθενιά σε δημοπρασία

Όλο και περισσότερες νεαρές κοπέλες αποφασίζουν να βγάλουν στο «σφυρί» την παρθενιά τους για αστρονομικά ποσά, μέσω γερμανικής ιστοσελίδας, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων σε ολόκληρο τον κόσμο.

Το πρακτορείο συνοδών πολυτελείας «Cinderella Escorts» που αναλαμβάνει τις εν λόγω δημοπρασίες, διαβεβαιώνει μάλιστα ότι διαθέτει γιατρούς που πιστοποιούν ότι οι κοπέλες δεν έχουν κάνει ποτέ σεξ.

Το νέο φαινόμενο της σύγχρονης εποχής φαίνεται να παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις, μετά την τελευταία είδηση που είδε το φως της δημοσιότητας για την 19χρονη Αμερικανίδα, που «κατάφερε» να πουλήσει την παρθενιά της για 2,5 εκατομμύρια ευρώ.

Οι προσφορές ήταν εκατοντάδες και πολύ μεγάλες, όμως τελικά στη «δημοπρασία» πλειοδότησε ένας επιχειρηματίας από το Αμπού Ντάμπι, ξεπερνώντας τις προσφορές ενός σταρ του Χόλιγουντ κι ενός Ρώσου πολιτικού, τα ονόματα των οποίων δεν έχουν δημοσιοποιηθεί.Η εταιρία έχει ήδη κλείσει δωμάτιο σε ξενοδοχείο της Γερμανίας, όπου η κοπέλα θα συνοδεύεται από φύλακα ασφαλείας. Αρχικά θα έχει τη δυνατότητα να μιλήσει με τον επιχειρηματία, ενώ μπορεί να ακυρώσει το ραντεβού ανά πάσα στιγμή.«Αν εγώ επιλέγω να περάσω την πρώτη μου φορά με κάποιον άγνωστο χωρίς να υπάρχει έρωτας, αυτή είναι η δική μου απόφαση. Το όνειρό μου έγινε πραγματικότητα. Θεωρώ ότι αυτή η τάση να πουλάς την παρθενιά σου είναι μια μορφή χειραφέτησης και σοκάρομαι με εκείνους που διαφωνούν», ανέφερε η Γκιζέλ.

Σημειώσε μάλιστα πως η πώληση της παρθενίας της ήταν η ιδέα της και στη συνέχεια ήρθε σε επικοινωνία με την εταιρία για λόγους ασφαλείας.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ένα νεαρό κορίτσι επιλέγει αυτόν τον τρόπο για να εξασφαλίσει το μέλλον πουλώντας την παρθενιά του. Στο παρελθόν πολλές άλλες κοπέλες, όπως η 18χρονη Aleexandra Khefren από την Ρουμανία, χρησιμοποίησε αυτό τον τρόπο για να αγοράσει σπίτι, αυτοκίνητο και να χρηματοδοτήσει τις σπουδές της.

«Δηλαδή, αξίζει πάνω από 2,3 εκατομμύρια το να προσφέρω την παρθενιά μου σε έναν άντρα που τελικά μπορεί και να με αφήσει; Για να είμαι ειλικρινής, δεν το πιστεύω». Πρόσθεσε μάλιστα ότι δε φοβάται καθόλου, καθώς θεωρεί ότι βρίσκεται σε έναν ασφαλή κόσμο, ενώ στις συναντήσεις πάντα υπάρχει ασφάλεια.

Η Khefren είχε ξεσηκώσει θύελλα διαμαρτυριών όταν είχε γνωστοποιήσει τις προθέσεις της σε πρωινή τηλεοπτική εκπομπή υψηλής τηλεθέασης. Επέμενε όμως ότι δεν είναι πόρνη. «Δεν θα γίνω τέτοια, είμαι έξυπνη», δήλωσε. «Απλά μου παρουσιάστηκε μια ευκαιρία και την εκμεταλλεύτηκα».

Ο άνθρωπος πίσω από το «Cinderella Escorts» ανέφερε σε συνέντευξη του στο Forbes ότι «κανείς δεν αναγκάζει αυτές τις νεαρές γυναίκες να κάνουν κάτι που δεν θέλουν. Έχουν τη δική τους βούληση και τις δικές τους απόψεις περί σεξουαλικότητας».

Ο 26χρονος Jan Zakobielski υποστηρίζει μάλιστα ότι δεν θεωρεί τον εαυτό του προαγωγό αλλά επιχειρηματία που δουλεύει νόμιμα, φροντίζοντας να είναι τα κορίτσια ασφαλή. Το πρακτορείο του θησαυρίζει τα τελευταία χρόνια και παίρνει προμήθεια από κάθε κοπέλα 20%.

Όπως υποστηρίζει, διαχειρίζεται αυτή τη «δουλειά» εκατομμυρίων από το σπίτι των γονέων του, που υποτίθεται ότι δεν ξέρουν τίποτα. Στη συνέντευξη του ανέφερε επίσης ότι όλα τα κορίτσια επισκέπτονται συμβούλους ψυχικής υγείας. «Η παρθενιά χάνεται μία φορά και τα κορίτσια πρέπει να είναι σίγουρα για την επιλογή τους. Αλλά ας μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν νεαρά κορίτσια που είναι ακόμα ‘παιδιά’ ή μπορεί να έχουν ψυχολογικά προβλήματα. Ποτέ δεν θα αποδεχόμασταν μια δημοπρασία με ένα κορίτσι που δεν είναι αρκετά ώριμο για να ξέρει τι κάνει ή έχει τραύματα. Πρέπει πρώτα να το ελέγξουμε», πρόσθεσε.

Παράλληλα ένας άλλος εκπρόσωπος της εταιρίας ανέφερε ότι «στην ιστοσελίδα μας θα βρείτε ένα βίντεο όπου κορίτσια από όλο τον κόσμο μιλάνε για τους λόγους που θέλουν να πουλήσουν την παρθενία τους. Κορίτσια από την Αυστραλία, την Ευρώπη, την Αφρική, τη Βόρεια και Νότια Αμερική και την Ασία. Η υψηλή προσφορά για τη δημοπρασία της Γκιζέλ μας δείχνει πόσο μεγάλη είναι η ζήτηση για παρθένες. Επιχειρηματίες από όλο τον κόσμο έχουν υποβάλει προσφορές».

Πως μπορεί όμως κάτι τέτοιο να μην θεωρείται εμπόριο κοριτσιών, όταν σε αυτή την ακόμα ευαίσθητη ηλικία δεν ξέρουν και δεν έχουν κατανοήσει πως λειτουργεί η κοινωνία και τι πραγματικά θέλουν από τη ζωή; Κι όταν φυσικά δεν αντιλαμβάνονται την εκμετάλλευση;

Πάντως η επιχείρηση φαίνεται ότι θα συνεχίζει να έχει «επιτυχία», όσο υπάρχουν πλούσιοι και «ώριμοι» άντρες που θα επιλέγουν να εξασφαλίσουν μια «πρωτιά» πληρώνοντας μυθικά ποσά...

Οι ειδικοί από τη μεριά τους συνεχίζουν να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, υποστηρίζοντας ότι οι κοπέλες χρίζουν ψυχικής βοήθειας.

Διαβάστε περισσότερα

Ανακαλύφθηκε εξωπλανήτης ικανός να φιλοξενήσει ζωή

Σε απόσταση μόνο 11 ετών φωτός

Ευρωπαίοι αστρονόμοι ανακάλυψαν ένα εξωπλανήτη σε απόσταση μόνο 11 ετών φωτός, ο οποίος όχι μόνο έχει περίπου το μέγεθος της Γης, αλλά -το κυριότερο- οι θερμοκρασίες στην επιφάνειά του εκτιμάται ότι είναι παρόμοιες με του δικού μας πλανήτη, από μείον 60 έως 20 βαθμούς Κελσίου, γεγονός που αποτελεί μία από τις βασικές ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη ζωής. Ο εξωπλανήτης Ross 128 b περιφέρεται γύρω από το άστρο Ρος 128, έναν ήσυχο ερυθρό νάνο. Ο νέος εξωπλανήτης είναι ο δεύτερος πιο κοντινός μετά τον Proxima b που βρίσκεται γύρω από τον Εγγύτατο του Κενταύρου σε απόσταση τεσσάρων ετών φωτός.
Ο Ross b είναι ο δεύτερος κοντινότερος εξωπλανήτης χωρίς ακραίες θερμοκρασίες και ο πιο κοντινός γύρω από ένα αδρανή ερυθρό νάνο. Γι’ αυτό, αναμένεται να αποτελέσει κατ’ εξοχήν στόχο των μελλοντικών τηλεσκοπίων, όπως του υπό κατασκευήν ευρωπαϊκού «Υπερβολικά Μεγάλου Τηλεσκοπίου» (ELT), τα οποία θα αναζητήσουν δυνητικά φιλόξενους εξωπλανήτες, ανιχνεύοντας τους κατάλληλους βιοδείκτες (π.χ. οξυγόνο) στην ατμόσφαιρά τους.
Οι ερευνητές του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή, με επικεφαλής τον Ξαβιέ Μπονφίλς του Ινστιτούτου Πλανητολογίας και Αστροφυσικής του γαλλικού Πανεπιστημίου της Γκρενόμπλ, που  χρησιμοποίησαν το όργανο HARPS για την ανακάλυψη, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο επιστημονικό έντυπο Astronomy & Astrophysics.
Ο εξωπλανήτης Ross 128 b ολοκληρώνει μια πλήρη περιφορά γύρω από το άστρο του σε σχεδόν δέκα γήινες μέρες (η διάρκεια του έτους του), κινούμενος σε 20 φορές μικρότερη απόσταση από το άστρο του από ό,τι η Γη γύρω από τον Ήλιο. Όμως, παρά την εγγύτητα στο άστρο του, ο Ross 128 b δέχεται μόνο 1,4 φορές περισσότερη ακτινοβολία σε σχέση με τη Γη.
Οι ερυθροί νάνοι είναι ψυχρά, αχνά και τα πιο κοινά άστρα στο σύμπαν. Ορισμένοι όμως, όπως ο Εγγύτατος του Κενταύρου, ο οποίος επίσης είναι ερυθρός νάνος, κατά διαστήματα εξαπολύουν ισχυρές εκλάμψεις που «λούζουν» τους πλανήτες τους με θανατηφόρες υπεριώδεις ακτινοβολίες και ακτίνες-Χ. Γι’ αυτό, ο κοντινότερος εξωπλανήτης Proxima b γύρω από τον Εγγύτατο είναι πολύ πιθανό να μην είναι φιλόξενος.
Όμως ο Ross 128 b είναι ένα πολύ πιο ήσυχο άστρο, συνεπώς οι εξωπλανήτες του μπορεί να διαθέτουν πιο ευνοϊκές συνθήκες για τη ζωή. Μάλιστα, το άστρο Ross 128, μαζί με τους όποιους εξωπλανήτες του, κινείται προς το δικό μας ηλιακό σύστημα και αναμένεται να γίνει ο κοντινότερος αστρικός μας «γείτονας» σε περίπου 79.000 χρόνια. Έτσι, ο Ross 128 b και όχι ο Proxima b θα είναι πια ο κοντινότερος στη Γη εξωπλανήτης.
Οι αστρονόμοι ανακαλύπτουν όλο και περισσότερους «γήινους» εξωπλανήτες. Το επόμενο κρίσιμο στάδιο θα είναι να αποκτήσουν την ικανότητα ανάλυσης της ατμόσφαιράς τους με μεγαλύτερη λεπτομέρεια, έτσι ώστε να βγάλουν αξιόπιστα συμπεράσματα κατά πόσο είναι πιθανό να έχουν αναπτυχθεί μορφές ζωής σε κάποιον από αυτούς.

news.in, ΑΠΕ-ΜΠΕ

Διαβάστε περισσότερα

Σωτήρης Παστάκας -Αποκαΐδια: Ένας «άσιμος» φίλος μου

Το χειμώνα 1985-86 είχα μείνει εργένης στο ρετιρέ της Χαριλάου Τρικούπη 142, και από φαγητό βολευόμουν δεξιά-αριστερά. Μια φίλη μου μαγείρευε το αγαπημένο μου φαγητό, μπάμιες με κοτόπουλο, κάποια άλλη μου έκανε ωραίες μακαρονάδες αλά μπολονιέζ, κι όλες μαζί έρωτα. Όταν ήθελα να φάω μόνος μου, έτρωγα στον «Έλατο» (ή μήπως το έλεγαν «Μέγα Πανελλήνιο»;), ένα παραδοσιακό ελληνικό εστιατόριο στις αρχές της Καλλιδρομίου.

Για να μην πληρώσουμε την εκτελώνιση του αυτοκινήτου, σύμφωνα με την τότε ισχύουσα νομοθεσία για τα ΙΧ με ξένες πινακίδες ο φόρος αντιστοιχούσε ακριβώς στο ποσό της αγοράς του στο εξωτερικό, έπρεπε να παραμένει το αυτοκίνητο αλλά και ο ιδιοκτήτης του εκτός Ελλάδος για ένα εξάμηνο. Έτσι, η τότε Ιταλίδα σύζυγός μου πήγε με την Alfa Romeo 33 στο χωριό της κι εγώ για ένα ολόκληρο εξάμηνο αλώνιζα σαν ειδικευόμενος ψυχίατρος: με τα πρώτα χρήματα στην τσέπη αισθανόμουνα πολύ δυνατός και είχα την πεποίθηση πως όλα μου ανήκαν, αλλά σε αυτό το σύνδρομο παντοδυναμίας υποκύπτουν όλοι οι νέοι γιατροί. Εκεί λοιπόν στο παραδοσιακό εστιατόριο στις αρχές της Καλλιδρομίου ανεβαίνοντας από την Χαριλάου Τρικούπη και πριν φτάσουμε στο λόφο του Στρέφη, συνέτρωγα πολλά μεσημέρια με έναν ωραίο ψηλό άντρα με μακριά μαύρα μαλλιά και μαύρη πυκνή γενειάδα και ντυμένο με φαρδιά παντελόνια και πουκάμισα: έτρωγε επίσης μόνος του τα λαδερά και τη σαλάτα του με ένα κατρούτσο κόκκινο βαρελίσιο κρασί και το σπινθηροβόλο βλέμμα του δεν σταματούσε ούτε στιγμή να παρατηρεί τα πάντα: την κίνηση στο δρόμο, τα κορίτσια που περνούσαν αγκαζέ γελώντας και φωνάζοντας, αλλά κι εμάς τους θαμώνες μας εξέταζε έναν-έναν με το βλέμμα του.

Αργότερα θα μάθαινα πως ήταν ο Νικόλας Άσιμος, θα περιεργαζόμουν τα μεταχειρισμένα βιβλία και κόμικ που είχε αραδιασμένα σε πάγκους εκεί στην Καλλιδρομίου 55, απέναντι από το περίπτερο που αγόραζα τσιγάρα, και θα αγόραζα και τις κασέτες με δικά του τραγούδια, που μου πρότεινε ο ίδιος ως συνεπής μαγαζάτορας. Ήμασταν συγχωριανοί με τον Νικόλα, σε ένα από τα πιο όμορφα χωριά του κόσμου. Το χωριό μας εκτείνονταν από το Λόφο του Στρέφη μέχρι την Σόλωνος, άντε και την Ακαδημίας το πολύ-πολύ με τα σινεμά της, τη Χαριλάου Τρικούπη και τη Στουρνάρη ως σύνορα.

Στις 31 Μαΐου 1987 άρχισε να λειτουργεί ο Δημοτικός Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθήνα 9.84 και ο οποίος αποτελεί, τον πρώτο σταθμό της Ελεύθερης Ραδιοφωνίας με πρωτοβουλία του τότε Δημάρχου Αθηναίων Μιλτιάδη Έβερτ με διευθυντή του σταθμού τον δημοσιογράφο Γιάννη Τζαννετάκο και πρόεδρο της δημοτικής επιχείρησης τον Νίκο Απέργη. Ο σταθμός δεν είχε άδεια λειτουργίας και οι εγκαταστάσεις του βρισκόταν στο κτίριο του Δήμου στην οδό Λιοσίων. Για να παραμείνει η κεραία αρχικά στο ύψος του Λυκαβηττού και στην συνέχεια στον Υμηττό δόθηκε «μάχη» με τα ΜΑΤ, κι ακολούθησε μετά η έκρηξη των ιδιωτικών (ελεύθερων, όπως τους ονομάζαμε τότε) ραδιοφωνικών σταθμών. Το Δημοτικό Ραδιόφωνο Λάρισας, π.χ. άρχισε να λειτουργεί το Δεκέμβριο 1989, με πρώτο διευθυντή τον Αλέξανδρο Ζούκα. Ο Αθήνα 9,84 λοιπόν, έπαιζε συνέχεια τον καινούριο δίσκο του Βασίλη Παπακωνσταντίνου «Χαιρετίσματα», από τη δισκογραφική εταιρεία Minos, και ειδικά το τραγούδι «Καταρρέω» που αμέσως έγινε γνωστό πως τους στίχους και τη μουσική είχε γράψει ο Νικόλας Άσιμος. Το ρεφρέν:

«Κατα-κατα-κατα-καταρρέω
κι άλλον πλέον δεν μπορώ,
θα ερωτευτώ τον Παπαντρέω»

είχε περάσει πλέον στις καθημερινές κουβέντες του κόσμου, είχε γίνει σκωπτικό πολιτικό σύνθημα αλλά και τρόπος να κάνεις χιουμοριστικές ερωτικές εξομολογήσεις της μιας βραδιάς. Η επιτυχία δεν ήταν απλώς τεράστια, είχε περάσει ως στοιχείο επικοινωνίας ανάμεσα σε εκατομμύρια ανθρώπους. Η προσωπική μου άποψη είναι πως ο Νικόλας δεν άντεξε αυτή την επιτυχία, την δημοτικότητα που του έδωσαν τα τραγούδια του από τον Βασίλη: ανέπτυξε ένα παραλήρημα παντοδυναμίας το οποίο γρήγορα τον οδήγησε στην αναγκαστική νοσηλεία, βάσει εισαγγελικής παραγγελίας στο Δαφνί. Εκεί, κατά καλή σύμπτωση εφημερεύαμε εμείς, το Περίπτερο Τέσσερα (4), κι εγώ ως ειδικευόμενος εκείνη την εποχή, προσπάθησα να κάνω όσο το δυνατόν πιο ευχάριστη την παραμονή του: κουβεντιάζαμε για ώρες, και μεσολαβούσα στις αδελφές νοσοκόμες να εξυπηρετούν τις ανάγκες του Νικόλα σε τσιγάρα και κόρδες για την κιθάρα του, σε σάντουιτς, σε γραφική ύλη κλπ. Κάνα δύο από τα σημειώματα που μου απεύθυνε ο Νικόλας, τα δημοσίευσα αργότερα στα «Τετράδια Ψυχιατρικής» που εκδίδαμε τότε στο Δαφνί ως επιστημονική ομάδα με αρχισυντάκτρια την Κατερίνα Μάτσα. Τα ιδιόγραφα σημειώματα, αλλά και κάποια άλλα ιδιόγραφα στιχάκια που μου είχε αφιερώσει επίσης χάθηκαν με τις μετακομίσεις, το διαζύγιο, τους χωρισμούς και τη γενική λαίλαπα που ξέσπασε στην προσωπική μου ζωή. Ονειρεύομαι πως παραμένουν κλεισμένα σε κάποιες κούτες με βιβλία και ενθύμια που δεν έχω τολμήσει ακόμα να ανοίξω, στοιβαγμένα σε μια υπόγεια, άνευ-ελπίζω-υγρασίας αποθήκη.

Ο Νικόλας όταν μεταφέρθηκε από μας, το περίπτερο 4, σε κάποια ιδιωτική κλινική στα βόρεια προάστια, κατόπιν επιθυμίας της οικογένειάς του, ζήτησε να με δει, να συνεχίσουμε την κουβεντούλα μας και την καθημερινή επαφή. Υπακούοντας λοιπόν στην επιθυμία του, πέρασε ο αγαπημένος του θείος και με πήγε με το αυτοκίνητο (εγώ ως γνωστόν δεν οδηγώ), στην Κλινική. Πράγματι, οι συνθήκες διαβίωσης ήταν καλύτερες: ο Νικόλας ήταν σε μονόκλινο στο οποίο όμως έπρεπε να φτάσεις μετά από 5-6 κλειδωμένες πόρτες κι ήταν σαν κελί: χωρούσε μετά βίας το κρεβάτι του (σε μας ήταν σε ένα κτίριο με 60 κρεβάτια αλλά ήταν βασιλιάς: ένας τρελός του κουβαλούσε τις παντόφλες του, άλλος τρελός την κιθάρα του κι ένας τρίτος τρελός μοιράζονταν μαζί του τσιγάρα και χαρτζιλίκι). Μου επέτρεψαν να τον συνοδεύσω στον «κήπο» και καθίσαμε στο παγκάκι να καπνίσουμε: μπροστά μας βλέπαμε έναν άσπρο τοίχο, τέσσερα μέτρα ψηλό και απροσπέλαστο. Ο Νικόλας ήταν ήδη καθηλωμένος από την εξωπυραμιδική συνδρομή που προκαλούν τα νευροληπτικά. Δεν μου επέτρεψαν, ως ειδικευόμενος που ήμουν, να επέμβω στη φαρμακευτική του αγωγή.

Ξαναείδα τον Νικόλα στην Καλλιδρομίου 55 να μην μπορεί να πιάσει την κιθάρα του γιατί δεν λύγιζαν τα δάκτυλα, να πιάσουν τα αγαπημένα του ακόρντα. Δεν τον είδα να γελάει πια, από τη μέρα που μας έφυγε από το Δαφνί. Ξαναγέλασε μόλις έφτιαξε τη θηλιά κι απεύθυνε το τελευταίο χαμόγελο στον εαυτό του.

*
©Σωτήρης Παστάκας
Διαβάστε όλα τ’ Αποκαΐδια του Σωτήρη Παστάκα στις Στάχτες

Διαβάστε περισσότερα

Έχουν καταστρέψει τα smartphones μια γενιά;

Μετάφραση για το Νόστιμον Ήμαρ: Afterwords

Νιώθοντας πιο άνετα σερφάροντας στο διαδίκτυο παρά διασκεδάζοντας έξω, η γενιά των post-Millennials είναι πιο ασφαλής ως προς τη σωματική τους ακεραιότητα απ’ όσο υπήρξαν ποτέ οι έφηβοι. Αλλά βρίσκονται στα πρόθυρα ψυχικής κατάρρευσης.

Μια μέρα πέρυσι το καλοκαίρι, γύρω στο μεσημέρι, τηλεφώνησα στην Αθηνά, 13 χρονών, που ζει στο Χιούστον, Τέξας. Σήκωσε το τηλέφωνο –έχει ένα iPhone  από τότε που ήταν 11 – κι ακουγόταν σαν να είχε μόλις ξυπνήσει. Συνομιλήσαμε για τα αγαπημένα της τραγούδια και σειρές και τη ρώτησα τι της αρέσει να κάνει με τους φίλους της. «Πάμε στο εμπορικό», είπε. «Σε πηγαίνουν οι γονείς σου με το αυτοκίνητο;», τη ρώτησα, ενθυμούμενος τα σχολικά μου χρόνια τη δεκαετία του ’80, όταν απολάμβανα μερικές ώρες μακριά από τους γονείς ψωνίζοντας με τους φίλους μου. «Όχι, πηγαίνω με την οικογένειά μου», απάντησε. «Πηγαίνουμε με τη μαμά μου και τα αδέρφια μου και περπατάμε λίγο πιο πίσω από αυτούς. Απλώς πρέπει να λέω στη μαμά μου πού πηγαίνουμε. Πρέπει να ελέγχω κάθε μία ή μισή ώρα».
Αυτές οι εκδρομές στο εμπορικό δεν είναι συχνές- περίπου μία φορά το μήνα. Τις περισσότερες φορές, η Αθηνά και οι φίλοι της περνούν την ώρα τους στα κινητά τους, χωρίς επίβλεψη. Σε αντίθεση με τους εφήβους της γενιάς μου, οι οποίοι θα περνούσαν το απόγευμά τους κουτσομπολεύοντας από το σταθερό του σπιτιού, αυτοί μιλούν στο Snapchat, μια εφαρμογή για smartphone που επιτρέπει στους χρήστες να στέλνουν φωτογραφίες και βίντεο που εξαφανίζονται γρήγορα. Φροντίζουν να παρακολουθούν τα Snapstreak τους, τα οποία δείχνουν πόσες ημέρες στη σειρά έχουν ανταλλάξει μηνύματα στο Snapchat μεταξύ τους. Μερικές φορές αποθηκεύουν screenshot από αρκετά γελοίες φωτογραφίες φίλων τους. «Είναι ένας καλός εκβιασμός», είπε η Αθηνά. (καθώς είναι ανήλικη, δεν χρησιμοποιώ το πραγματικό της όνομα.) Μου είπε ότι πέρασε το μεγαλύτερο μέρος του καλοκαιριού μόνη στο δωμάτιο της με το τηλέφωνό της. Έτσι κάνει η γενιά της, είπε. «Δεν είχαμε την επιλογή να γνωρίσουμε πώς ζει κανείς χωρίς iPad ή iPhone. Νομίζω ότι μας αρέσουν τα τηλέφωνα μας περισσότερο από ό,τι μας αρέσουν οι πραγματικοί άνθρωποι».
Μελετώ τις διαφορές μεταξύ τω γενιών εδώ και 25 χρόνια, ξεκινώντας όταν ήμουν 22 χρονών και διδακτορικός φοιτητής στην ψυχολογία. Κατά κανόνα, τα χαρακτηριστικά που ορίζουν μια γενιά εμφανίζονται σταδιακά και κατά μήκος ενός συνεχούς. Οι πεποιθήσεις και οι συμπεριφορές με αυξητική τάση απλώς συνεχίζουν να έχουν την ίδια τάση. Οι millennial, για παράδειγμα, είναι μια ιδιαίτερα ατομικιστική γενιά, αλλά ο ατομικισμός αυξανόταν από τότε που οι Baby Boomers ενεργοποιούνταν, συντονίζονταν και εγκατέλειπαν. Είχα συνηθίσει να σχεδιάζω  γραφήματα τάσεων που έμοιαζαν με μικρούς λόφους και κοιλάδες. Ύστερα άρχισα να μελετώ τη γενιά της Αθηνάς.
Γύρω στο 2012 παρατήρησα τις απότομες αλλαγές στις συμπεριφορές και τις συναισθηματικές καταστάσεις των εφήβων. Οι ήπιες κλίσεις στα γραμμικά διαγράμματα έγιναν απότομα βουνά και απόκρημνοι βράχοι και πολλά από τα διακριτά χαρακτηριστικά της γενιάς των Millennial άρχισαν να εξαφανίζονται. Σε όλες μου τις αναλύσεις πάνω στα σχετικά με τις γενιές δεδομένα – μερικές από τις οποίες έφθαναν μέχρι τη δεκαετία του 1930 – δεν είχα δει ποτέ κάτι τέτοιο.
Στην αρχή υπέθεσα ότι μπορεί να πρόκειται για παρεμβολές, αλλά οι τάσεις επέμειναν για αρκετά χρόνια και σε μια σειρά ερευνών εθνικής εμβέλειας. Οι αλλαγές δεν ήταν μόνο στον βαθμό, αλλά και στο είδος. Η μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ των Millennial και των προκατόχων τους ήταν στο πώς έβλεπαν τον κόσμο. Οι έφηβοι σήμερα διαφέρουν από τους Millennial όχι μόνο στις απόψεις τους αλλά στο πώς περνούν τον χρόνο τους. Οι εμπειρίες που έχουν κάθε μέρα είναι ριζικά διαφορετικές από εκείνες της γενιάς που ενηλικιώθηκε μόλις λίγα χρόνια πριν από αυτούς.
Τι συνέβη το 2012 που προκάλεσε τόσο δραματικές αλλαγές στη συμπεριφορά; Ήταν μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία επίσημα διήρκεσε από το 2007 έως το 2009 και είχε πιο έντονη επίδραση στους Millennial που προσπαθούσαν να βρουν μια θέση σε μια παραπέουσα οικονομία. Αλλά ήταν ακριβώς η στιγμή που το ποσοστό των Αμερικανών που είχαν στην κατοχή τους ένα smartphone ξεπέρασε το 50%.
Όσο περισσότερο βυθιζόμουν στις ετήσιες έρευνες για τις στάσεις και τις συμπεριφορές των εφήβων και όσο περισσότερο μίλησα με νέους ανθρώπους όπως η Αθηνά, τόσο πιο σαφές γινόταν ότι η δική τους είναι μια γενιά που διαμορφώνεται από τα smartphone και από την συνακόλουθη άνοδο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Τους αποκαλώ iGen. Γεννημένοι μεταξύ 1995 και 2012, όσοι ανήκουν σε αυτή τη γενιά μεγαλώνουν με smartphone, έχουν λογαριασμό στο Instagram προτού ξεκινήσουν το γυμνάσιο και δεν θυμούνται την εποχή πριν από το διαδίκτυο. Οι Millennial μεγάλωσαν και με το διαδίκτυο, αλλά αυτό δεν ήταν ποτέ πανταχού παρόν στη ζωή τους, διαθέσιμο ανά πάσα στιγμή, μέρα και νύχτα. Τα πιο ηλικιωμένα μέλη της γενιάς iGen ήταν στα πρώιμα εφηβικά τους χρόνια όταν το iPhone εισήχθη το 2007 και μαθητές γυμνασίου, όταν το iPad έκανε την εμφάνισή του το 2010. Μια έρευνα του 2017 με περισσότερους από 5.000 Αμερικάνους εφήβους διαπίστωσε ότι τρεις στους τέσσερις είχαν iPhone.
Την έλευση του smartphone και του ξαδέλφου του, του tablet, ακολούθησε γρήγορα η αγωνία σχετικά με τις επιβλαβείς συνέπειες του «χρόνου μπροστά στην οθόνη». Αλλά η επίδραση αυτών των συσκευών δεν έχει εκτιμηθεί πλήρως και υπερβαίνει κατά πολύ τις συνήθεις ανησυχίες σχετικά με την απόσπαση της προσοχής. Η άφιξη του smartphone άλλαξε ριζικά κάθε πτυχή της ζωής των εφήβων, από τη φύση των κοινωνικών αλληλεπιδράσεών τους μέχρι την ψυχική τους υγεία. Αυτές οι αλλαγές έχουν επηρεάσει τους νέους σε κάθε γωνιά της χώρας και σε κάθε είδος νοικοκυριού. Οι τάσεις εμφανίζονται μεταξύ φτωχών και πλούσιων εφήβων. Κάθε εθνοτικής προέλευσης, σε αστικά κέντρα, προάστια και μικρές πόλεις. Όπου υπάρχουν κεραίες κινητής τηλεφωνίας, υπάρχουν έφηβοι που ζουν τη ζωή τους μέσω του smartphone τους.
Για όσους από εμάς θυμόμαστε με νοσταλγία μια πιο αναλογική εφηβεία, αυτό μπορεί να φαίνεται ξένο και ανησυχητικό. Ο στόχος της μελέτης των γενεών, ωστόσο, δεν είναι να υποκύψει στη νοσταλγία για το πώς ήταν κάποτε τα πράγματα. Είναι να καταλάβουμε πώς είναι τώρα. Ορισμένες αλλαγές στις γενιές είναι θετικές, μερικές είναι αρνητικές και πολλές είναι και οι δύο. Καθώς νιώθουν πιο άνετα στα υπνοδωμάτια τους παρά σε ένα αυτοκίνητο ή σε ένα πάρτι, οι έφηβοι του σήμερα είναι πιο ασφαλείς από όσο υπήρξαν ποτέ οι έφηβοι. Είναι πολύ λιγότερο πιθανό να εμπλακούν σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα και, έχοντας λιγότερη προτίμηση για το αλκοόλ από ό,τι οι πρόγονοί τους, είναι λιγότερο επιρρεπείς στα κακά του αλκοόλ.
Ψυχολογικά, ωστόσο, είναι πιο ευάλωτοι από ό,τι οι Millennial: Τα ποσοστά της  κατάθλιψης και της αυτοκτονίας στους εφήβους έχουν εκτοξευθεί από το 2011. Δεν είναι υπερβολή να πούμε για τους iGen ότι βρίσκονται στο χείλος της χειρότερης κρίσης στην ψυχική υγεία εδώ και δεκαετίες. Μεγάλο μέρος αυτής της χειροτέρευσης μπορεί να αποδοθεί στα τηλέφωνά τους.
Ακόμη και όταν ένα συνταρακτικό γεγονός – ένας πόλεμος, ένα τεχνολογικό άλμα, μια  συναυλία με ελεύθερη είσοδο μέσα στη λάσπη – παίζει έναν υπερμεγέθη ρόλο στη διαμόρφωση μιας ομάδας νέων, ποτέ ένας μοναδικός παράγοντας δεν καθορίζει μια γενιά. Οι τρόποι ανατροφής συνεχίζουν να αλλάζουν, όπως και τα σχολικά προγράμματα σπουδών και ο πολιτισμός, και έχουν και αυτά τα πράγματα τη σημασία τους. Αλλά η διπλή άνοδος των smartphone και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει προκαλέσει σεισμό μεγάλου μεγέθους που δεν έχουμε δει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, αν όχι και ποτέ. Υπάρχουν αδιάσειστες αποδείξεις ότι οι συσκευές που έχουμε τοποθετήσει στα χέρια των νέων έχουν βαθιές επιπτώσεις στη ζωή τους και τους κάνουν σοβαρά δυστυχισμένους.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ο φωτογράφος Bill Yates φωτογράφησε μια σειρά από πορτρέτα στο παγοδρόμιο Sweetheart Roller στην Τάμπα της Φλόριντα. Σε ένα από αυτά, ένας γυμνόστηθος έφηβος στέκεται με ένα μεγάλο μπουκάλι αλκοόλ σφηνωμένο στο τζιν του. Σε ένα άλλο, ένα αγόρι, που δεν φαίνεται μεγαλύτερο από 12 ετών, ποζάρει με ένα τσιγάρο στο στόμα του. Το παγοδρόμιο ήταν ένα μέρος όπου τα παιδιά μπορούσαν να ξεφύγουν από τους γονείς τους και να κατοικήσουν σε έναν δικό τους κόσμο, έναν κόσμο όπου θα μπορούσαν να πίνουν, να καπνίζουν και να χαμουρεύονται στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου. Σε μια έντονα ασπρόμαυρη φωτογραφία, οι έφηβοι Boomer βλέπουν την κάμερα του Yates με την αυτοπεποίθηση που γεννιέται από το να κάνει κανείς τις δικές του επιλογές – ακόμα κι αν, ίσως ειδικά αν, οι γονείς σου δεν νομίζουν ότι είναι οι σωστές.
Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, κατά τη διάρκεια των εφηβικών μου χρόνων ως μέλος της Generation X, το κάπνισμα είχε χάσει κάτι από την αίγλη του, αλλά η ανεξαρτησία ήταν σίγουρα ακόμα στο παιχνίδι. Οι φίλοι μου και εγώ σχεδιάζαμε να πάρουμε το δίπωμα οδήγησης το συντομότερο δυνατό, κανονίζοντας τις εξετάσεις για το δίπλωμα για την ημέρα που κλείναμε τα 16 και χρησιμοποιώντας τη νέα μας ελευθερία για να αποδράσουμε από τα όρια της γειτονιάς μας. Στην ερώτηση των γονιών μας: «Πότε θα γυρίσεις σπίτι;»,απαντούσαμε: «Πότε πρέπει να γυρίσω;»
Αλλά η γοητεία της ανεξαρτησίας, τόσο ισχυρή για τις προηγούμενες γενιές, έχει λιγότερη εξουσία στους σημερινούς έφηβους, οι οποίοι είναι λιγότερο πιθανό να φύγουν από το σπίτι χωρίς τους γονείς τους. Η στροφή είναι εκπληκτική: οι 18χρονοι το 2015 έβγαιναν λιγότερο συχνά από ό,τι οι έκαναν οι 14χρονοι το 2009.
Οι σημερινοί έφηβοι επίσης θα βγουν σπανιότερα ραντεβού. Το αρχικό στάδιο του φλερτ, που η γενιά Χ ονόμαζε «μου αρέσεις» (όπως λέμε «Ω, του αρέσεις!»), τα παιδιά τώρα το αποκαλούν «μιλάμε» – μια ειρωνική επιλογή για μια γενιά που προτιμά την ανταλλαγή μηνυμάτων από την πραγματική συνομιλία. Αφού δύο έφηβοι έχουν «μιλήσει» για λίγο, μπορούν να αρχίσουν να βγαίνουν μαζί. Αλλά μόνο το 56% των τελειόφοιτων το 2015 έβγαινε ραντεβού. Για τους Boomer και τη γενιά X, το ποσοστό έφτανε περίπου το 85%.
Η πτώση στα ραντεβού συμβαδίζει με την πτώση της σεξουαλικής δραστηριότητας. Η μείωση είναι η πιο απότομη για τους 15χρονους, μεταξύ των οποίων ο αριθμός των σεξουαλικά δραστήριων εφήβων έχει μειωθεί σχεδόν κατά 40% από το 1991. Ο μέσος έφηβος έχει κάνει σεξ για πρώτη φορά στα 17, έναν ολόκληρο χρόνο μετά από τον μέσο έφηβο της γενιάς X. «Λιγότεροι σεξουαλικά ενεργοί έφηβοι» συμβάλλει σε αυτό που πολλοί κρίνουν ως μία από τις πιο θετικές τάσεις της νεολαίας τα τελευταία χρόνια: Ο ρυθμός γεννήσεων στους εφήβους έφτασε στα χαμηλότερα επίπεδα το 2016, δηλαδή πτώση 67% από τα υψηλότερα ποσοστά του 1991.
Ακόμη και η οδήγηση, ένα σύμβολο εφηβικής ελευθερίας εγγεγραμμένο στην αμερικανική λαϊκή κουλτούρα, από το Επαναστάτης χωρίς αιτία στο Η Πιο Κουφή Μέρα του Φέρι Μπούλε, έχασε τη γοητεία της για τους έφηβουςτου σήμερα. Σχεδόν όλοι οι μαθητές λυκείου της γενιάς των Boomer είχαν δίπλωμα οδήγησης από την άνοιξη του ελευταίου έτους. Περισσότεροι από ένας στους τέσσερις έφηβους σήμερα δεν έχουν ακόμη δίπλωμα τελείωνοντας το λύκειο. Για μερικούς, η μαμά και ο μπαμπάς είναι τόσο καλοί οδηγοί που δεν υπάρχει ανάγκη να μάθουν οδήγηση. «Οι γονείς μου με πήγαιναν παντού με το αμάξι και ποτέ δεν παραπονέθηκαν, έτσι είχα πάντα κάποιον να με πετάει», μου είπε μια 21χρονη φοιτήτρια στο Σαν Ντιέγκο. «Δεν πήρα το δίπλωμα μέχρι να μου πει η μαμά μου ότι έπρεπε να το πάρω, γιατί δεν μπορούσε άλλο να με πηγαίνει στο σχολείο». Πήρε τελικά το δίπλωμα έξι μήνες μετά τα 18α γενέθλιά της. Σε συνομιλία μετά από συνομιλία, οι έφηβοι περιέγραψαν το πώς πήραν το δίπλωμα ως κάτι για το οποίο τους γκρίνιαζαν οι γονείς τους – έννοια  αδιανόητη σε προηγούμενες γενιές.
Η ανεξαρτησία δεν είναι δωρεάν – χρειάζεται κανείς χρήματα στην τσέπη του για να πληρώσει για βενζίνη ή για εκείνο το μπουκάλι αλκοόλ. Σε παλαιότερες εποχές, τα παιδιά σε μεγάλο αριθμό εργάζονταν, όντας πρόθυμα να χρηματοδοτήσουν την ελευθερία τους ή παρακινούνταν από τους γονείς τους να μάθουν την αξία των χρημάτων. Αλλά οι έφηβοι της iGen δεν εργάζονται (ή διαχειρίζονται τα δικά τους χρήματα) τόσο πολύ. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, το 77% των τελειόφοιτων του λυκείου εργαζόταν έναντι αμοιβής κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Μέχρι τα μέσα του 2010, αυτό αφορούσε μόνο το 55%. Ο αριθμός των 14χρονων που εργάζονται έναντι αμοιβής έχει μειωθεί κατά το ήμισυ. Αυτές οι μειώσεις επιταχύνθηκαν κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης, αλλά η εφηβική απασχόληση δεν αναπήδησε, παρόλο που η διαθεσιμότητα θέσεων απασχόλησης το έκανε.
Φυσικά, η αναβολή  των ευθυνών της ενήλικης ζωής δεν είναι καινοτομία της iGen. Η γενιά X στη δεκαετία του ’90 ήταν η πρώτη που ανέβαλε τους παραδοσιακούς δείκτες της ενηλικίωσης. Οι νέοι της γενιάς X ήταν σχεδόν τόσο πιθανό να οδηγούν, να πίνουν αλκοόλ και να βγαίνουν ραντεβού όσο οι νεαροί Boomer, και πιο πιθανό να κάνουν σεξ και να μείνουν έγκυες κατά την εφηβεία τους. Αλλά αφήνοντας τα εφηβικά τους χρόνια, η γενιά X παντρεύτηκε και ξεκίνησε καριέρα αργότερα από τους προκάτοχούς τους, τους Boomer.
Η γενιά X κατάφερε να εκτείνει την εφηβεία πέρα από όλα τα προηγούμενα όρια: Τα μέλη της άρχισαν να ενηλικιώνονται νωρίτερα και ολοκλήρωσαν αργότερα την ενηλικίωσή τους. Ξεκινώντας από τους Millennial και συνεχίζοντας με τους iGen, η εφηβεία συστέλλεται ξανά – αλλά μόνο επειδή καθυστερεί η έλευσή της. Σε μια σειρά από συμπεριφορές – κατανάλωση αλκοόλ, ραντεβού, ελεύθερος χρόνος χωρίς επίβλεψη – οι 18χρονοι ενεργούν σήμερα περισσότερο όπως έκαναν στο παρελθόν οι 15χρονοι και οι 15χρονοι περισσότερο σαν 13χρονοι. Η παιδική ηλικία εκτείνεται τώρα στο γυμνάσιο.
Γιατί οι σημερινοί έφηβοι περιμένουν περισσότερο προτού αναλάβουν τόσο τις ευθύνες όσο και τις απολαύσεις της ενήλικης ζωής; Οι μεταβολές στην οικονομία και την ανατροφή παίζουν καθοριστικό ρόλο. Σε μια οικονομία της πληροφορίας που ανταμείβει την ανώτερη εκπαίδευση περισσότερο από το πρώιμο ιστορικό εργασίας, οι γονείς μπορεί να είναι διατεθειμένοι να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να μένουν στο σπίτι και να σπουδάζουν και όχι να εργάζονται με μερική απασχόληση. Οι έφηβοι, με τη σειρά τους, φαίνεται να είναι ικανοποιημένοι με αυτή την ιδιότητά τους ως σπιτόγατοι- όχι επειδή είναι τόσο φιλομαθείς, αλλά επειδή η κοινωνική τους ζωή βιώνεται μέσα στο τηλέφωνό τους. Δεν χρειάζεται να φύγουν από το σπίτι για να περάσουν χρόνο με τους φίλους τους.
Αν οι σημερινοί έφηβοι ήταν μια γενιά σκληρά εργαζόμενων, θα το βλέπαμε στα δεδομένα. Αλλά οι 14χρονοι, 16χρονοι και 18χρονοι τη δεκαετία 2010 περνούν πράγματι λιγότερο χρόνο διαβάζοντας για τα μαθήματα από ό,τι οι έφηβοι της γενιάς X στις αρχές της δεκαετίας του ΄90. (τελειόφοιτοι λυκείου που προορίζονται για 4ετείς σπουδές σε πανεπιστήμιο αφιερώνουν περίπου το ίδιο χρονικό διάστημα στα μαθήματά τους με τους προκατόχους τους.) Ο χρόνος που δαπανούν οι τελειόφοιτοι για δραστηριότητες όπως φοιτητικές λέσχες και αθλητισμό και άσκηση έχει αλλάξει ελάχιστα τα τελευταία χρόνια. Σε συνδυασμό με τη μείωση της εργασίας έναντι αμοιβής, αυτό σημαίνει ότι οι έφηβοι της iGen έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο από ό,τι οι έφηβοι της Gen X, κι όχι λιγότερο.
Τι κάνουν λοιπόν με όλον αυτόν τον χρόνο; Βρίσκονται στο τηλέφωνο, στο δωμάτιό τους, μόνοι τους και συχνά στεναχωρημένοι.
Μία από τις ειρωνείες της ζωής των iGen είναι ότι, παρά το γεγονός ότι περνούν πολύ περισσότερο χρόνο κάτω από την ίδια στέγη με τους γονείς τους, οι έφηβοι του σήμερα δεν μπορεί να ειπωθεί ότι είναι πιο κοντά στη μητέρα και τον πατέρα τους από τους προκατόχους τους. «Έχω δει τους φίλους μου με τις οικογένειές τους – δεν μιλάνε μεταξύ τους», μου είπε η Αθηνά. «Λένε απλά Εντάξει, εντάξει, τέλος πάντων» ενώ ασχολούνται με τα τηλέφωνά τους. Δεν δίνουν σημασία στην οικογένειά τους. «Όπως και οι συνομήλικοί της, η Αθηνά είναι ειδικός στο να αφήνει εκτός τους γονείς της, έτσι ώστε να μπορεί να επικεντρωθεί στο τηλέφωνό της. Πέρασε μεγάλο μέρος του καλοκαιριού της διατηρώντας επικοινωνία με φίλους, αλλά σχεδόν όλη αυτή η επικοινωνία γινόταν με μηνύματα ή μέσω Snapchat. «Περνούσα στο τηλέφωνο περισσότερο χρόνο από ό,τι με τους πραγματικούς ανθρώπους», είπε. «Το κρεβάτι μου έχει το αποτύπωμα του σώματός μου».
Σε αυτό, επίσης, έχει τα χαρακτηριστικά της γενιάς της. Ο αριθμός των εφήβων που συναντιούνται με τους φίλους τους κάθε μέρα μειώθηκε κατά περισσότερο από 40% από το 2000 έως το 2015. Η μείωση ήταν ιδιαίτερα απότομη πρόσφατα. Δεν είναι μόνο το ζήτημα ότι λιγότερα παιδιά πηγαίνουν σε πάρτυ. Λιγότερα παιδιά περνούν τον χρόνο τους απλά αράζοντας με την παρέα τους. Αυτό είναι κάτι που έκαναν οι περισσότεροι έφηβοι: φυτά και αθλητικοί τύποι, φτωχά παιδιά και πλούσια παιδιά, μαθητές του 15 και μαθητές του 20. Το παγοδρόμιο, το γήπεδο μπάσκετ, η πισίνα της πόλης, το σημείο της πόλης για τα ζευγαράκια – όλα έχουν αντικατασταθεί από εικονικούς χώρους στους οποίους έχουν πρόσβαση μέσω των εφαρμογών και του ίντερνετ.
Μπορεί να περιμένατε ότι οι έφηβοι ξοδεύουν τόσο πολύ χρόνο σε αυτούς τους νέους χώρους επειδή τους κάνουν ευτυχείς, αλλά τα περισσότερα στοιχεία δείχνουν το αντίθετο. Η έρευνα Monitoring the Future (Παρακολουθώντας το Μέλλον), που χρηματοδοτήθηκε από το Εθνικό Ινστιτούτο για την Κατάχρηση των Ναρκωτικών (National Institute on Drug Abuse) και σχεδιάστηκε να αντιπροσωπεύει όλη την επικράτεια των ΗΠΑ, έθετε σε 18χρονους μαθητές περισσότερες από 1.000 ερωτήσεις κάθε χρόνο από το 1975 και εξέτασε 14χρονους και 16χρονους μαθητές από το 1991. Η έρευνα ρωτάει τους εφήβους πόσο ευτυχισμένοι νιώθουν και πόσο ελεύθερο χρόνο περνούν σε διάφορες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων μακριά από την οθόνη, όπως η κατά πρόσωπο κοινωνική αλληλεπίδραση και η άσκηση, και τα τελευταία χρόνια, δραστηριότητες μπροστά στην οθόνη, όπως η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η ανταλλαγή μηνυμάτων και η περιήγηση στο διαδίκτυο. Τα αποτελέσματα δεν θα μπορούσαν να είναι σαφέστερα: Οι έφηβοι που περνούν περισσότερο χρόνο από τον μέσο όρο μπροστά στην οθόνη είναι πιο πιθανό να είναι δυστυχισμένοι και όσοι περνούν περισσότερο χρόνο από τον μέσο όρο σε δραστηριότητες που δεν αφορούν την οθόνη είναι πιο πιθανό να είναι ευτυχισμένοι.
Δεν υπάρχει ούτε μια εξαίρεση. Όλες οι δραστηριότητες μπροστά στην οθόνη συνδέονται με λιγότερη ευτυχία και όλες οι δραστηριότητες που δεν σχετίζονται με την οθόνη είναι συνδεδεμένες με μεγαλύτερη ευτυχία. Οι 14χρονοι που περνούν 10 ή περισσότερες ώρες την εβδομάδα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν 56% περισσότερες πιθανότητες να πουν ότι είναι δυστυχισμένοι από όσους αφιερώνουν λιγότερο χρόνο σε αυτά. Βεβαίως, 10 ώρες την εβδομάδα είναι πολλές. Όμως, όσοι περνούν έξι έως εννέα ώρες την εβδομάδα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εξακολουθούν να έχουν 47% περισσότερες πιθανότητες να δηλώσουν ότι είναι δυστυχισμένοι από όσους  χρησιμοποιούν ακόμη λιγότερο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το αντίθετο ισχύει για τις προσωπικές αλληλεπιδράσεις. Όσοι περνούν πάνω από το μέσο όρο του χρόνου τους με τους φίλους τους είναι 20% λιγότερο πιθανό να δηλώσουν ότι είναι δυστυχισμένοι από όσους περνούν λιγότερο χρόνο από τον μέσο όρο.

Όσο περισσότερο χρόνο περνούν οι έφηβοι κοιτάζοντας την οθόνη, τόσο πιο πιθανό είναι να αναφέρουν συμπτώματα κατάθλιψης.
Εάν επρόκειτο να δώσουμε συμβουλές για μια ευτυχισμένη εφηβεία με βάση αυτή την έρευνα, θα λέγαμε χωρίς περιστροφές: Άσε κάτω το τηλέφωνο, κλείσε το λάπτοπ και κάνε κάτι – οτιδήποτε- που δεν ενέχει μια οθόνη. Φυσικά, αυτές οι αναλύσεις δεν αποδεικνύουν αναμφίβολα ότι ο χρόνος μπροστά από την οθόνη προκαλεί δυστυχία. Eίναι πιθανό ότι οι δυσαρεστημένοι έφηβοι περνούν περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο. Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι ο χρόνος μπροστά από την οθόνη, και ιδίως η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, προκαλεί δυστυχία. Μία μελέτη ζήτησε από τους φοιτητές που έχουν σελίδα στο Facebook να συμπληρώσουν σύντομες έρευνες στο τηλέφωνό τους για δύο εβδομάδες. Θα λάμβαναν ένα μήνυμα στο κινητό με έναν σύνδεσμο πέντε φορές την ημέρα και θα απαντούσαν ερωτήσεις σχετικά τη διάθεσή τους και το πόσο είχαν χρησιμοποιήσει το Facebook. Όσο περισσότερο χρησιμοποιούσαν το Facebook, τόσο πιο δυστυχισμένοι αισθάνονταν, αλλά το αίσθημα της δυστυχίας δεν οδήγησε συνακολούθως σε περισσότερη χρήση του Facebook.
Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, υπόσχονται να μας συνδέσουν με φίλους. Αλλά το πορτρέτο των έφηβων της γενιάς iGen που αναδύεται από τα δεδομένα δείχνει μια μοναχική, εκτοπισμένη γενιά. Οι έφηβοι που επισκέπτονται καθημερινά ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, αλλά βλέπουν τους φίλους τους προσωπικά λιγότερο συχνά, είναι πιθανότερο να συμφωνούν με τις δηλώσεις «Πολλές φορές αισθάνομαι μοναξιά», «Συχνά αισθάνομαι λίγο απομονωμένος» και «Συχνά εύχομαι να είχα περισσότερους φίλους». Το αίσθημα μοναξιάς στους εφήβους αυξήθηκε το 2013 και έκτοτε παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα.
Αυτό δεν σημαίνει πάντοτε ότι, σε ατομικό επίπεδο, τα παιδιά που περνούν περισσότερο χρόνο online είναι πιο απομονωμένα από τα παιδιά που περνούν λιγότερο χρόνο online. Οι έφηβοι που περνούν περισσότερο χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, περνούν και περισσότερο χρόνο με τους φίλους τους, κατά μέσο όρο – οι πολύ κοινωνικοί έφηβοι είναι κοινωνικοί και στους δύο χώρους και οι λιγότερο κοινωνικοί έφηβοι είναι λιγότερο κοινωνικοί, αντίστοιχα. Αλλά σε επίπεδο γενιάς, όταν οι έφηβοι περνούν περισσότερο χρόνο στα smartphone και λιγότερο χρόνο σε προσωπικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, η μοναξιά είναι πιο συνηθισμένη.
Έτσι είναι η κατάθλιψη. Για άλλη μια φορά, η επίδραση των δραστηριοτήτων μπροστά στην οθόνη είναι αδιαμφισβήτητο: Όσο περισσότερο χρόνο περνούν οι έφηβοι κοιτάζοντας την οθόνη, τόσο πιο πιθανό είναι να αναφέρουν συμπτώματα κατάθλιψης. Οι 14χρονοι, που είναι τακτικοί χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αυξάνουν τον κίνδυνο να πάθουν κατάθλιψη κατά 27%, ενώ όσοι ασχολούνται με τον αθλητισμό, παρακολουθούν θρησκευτικές εκδηλώσεις ή ακόμη κάνουν τα μαθήματά τους περισσότερο από ό,τι ο μέσος έφηβος μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο αυτό.
Οι έφηβοι που περνούν τρεις ώρες την ημέρα ή περισσότερο σε ηλεκτρονικές συσκευές είναι κατά 35% πιθανότερο να έχουν έναν παράγοντα κινδύνου για αυτοκτονία, όπως να φτιάξουν ένα σχέδιο αυτοκτονίας. (Αυτό είναι πολύ περισσότερο από τον κίνδυνο που σχετίζεται, για παράδειγμα, με την παρακολούθηση τηλεόρασης.) Μερικά από τα στοιχεία που συλλαμβάνουν εμμέσως, αλλά ωστόσο εντυπωσιακά, την αυξανόμενη απομόνωση των παιδιών, για καλό και για κακό: Από το 2007, το ποσοστό ανθρωποκτονιών μεταξύ των εφήβων έχει μειωθεί, αλλά το ποσοστό αυτοκτονιών έχει αυξηθεί. Δεδομένου ότι οι έφηβοι έχουν αρχίσει να περνούν λιγότερο χρόνο μαζί, είναι λιγότερο πιθανό να σκοτώσουν ο ένας τον άλλον και πιθανότερο να αυτοκτονήσουν. Το 2011, για πρώτη φορά σε 24 χρόνια, το ποσοστό αυτοκτονίας στους εφήβους ήταν υψηλότερο από το ποσοστό ανθρωποκτονίας μεταξύ των εφήβων.
Η κατάθλιψη και η αυτοκτονία έχουν πολλά αίτια. Η υπερβολική τεχνολογία προφανώς δεν είναι το μοναδικό. Και το ποσοστό αυτοκτονίας στους έφηβους ήταν ακόμη υψηλότερο στη δεκαετία του ’90, πολύ πριν εμφανιστούν τα smartphone. Από την άλλη, περίπου τέσσερις φορές περισσότεροι Αμερικανοί πλέον παίρνουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα, τα οποία συχνά είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία της σοβαρής κατάθλιψης, του τύπου κατάθλιψης που συνδέεται στενότερα με την αυτοκτονία.
Ποια είναι η σχέση μεταξύ των smartphone και της εμφανούς ψυχολογικής πίεσης που βιώνει αυτή η γενιά; Χάρη στη δύναμή τους να συνδέουν τα παιδιά μέρα-νύχτα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιδεινώνουν επίσης την ανησυχία των εφήβων ότι είναι απομονωμένοι. Οι σημερινοί έφηβοι μπορούν να πάνε σε λιγότερα πάρτυ και να ξοδέψουν λιγότερο χρόνο μαζί, αλλά όταν συναντιούνται, ανακοινώνουν ασταμάτητα τις συναντήσεις τους- στο Snapchat, Instagram, Facebook. Εκείνοι που δεν προσκαλούνται να έρθουν μαζί τους το γνωρίζουν πολύ καλά. Κατά συνέπεια, ο αριθμός των εφήβων που αισθάνονται παραμελημένοι έχει φτάσει σε υψηλά επίπεδα σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Όπως και η αύξηση της μοναξιάς, η άνοδος του αισθήματος της απομόνωσης ήταν γρήγορη και σημαντική.
Αυτή η τάση ήταν ιδιαίτερα απότομη στα κορίτσια. 48% περισσότερα κορίτσια δήλωσαν ότι συχνά αισθάνονται απομονωμένα το 2015 από ό,τι το 2010, σε σύγκριση με 27% περισσότερα αγόρια. Τα κορίτσια χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συχνότερα, έχοντας έτσι περισσότερες ευκαιρίες να αισθάνονται απομονωμένα και μοναχικά όταν βλέπουν τους φίλους ή τους συμμαθητές τους να βγαίνουν χωρίς αυτούς. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιβάλλουν έναν ψυχικό φόρο και στον έφηβο που κάνει την ανάρτηση, καθώς αναμένει με ανυπομονησία σχόλια και λάικ. Όταν η Αθηνά δημοσιεύει φωτογραφίες στο Instagram, μου είπε: «Είμαι νευρική για το τι σκέφτονται και τι θα πουν οι άλλοι. Μερικές φορές με ενοχλεί όταν δεν παίρνω συγκεκριμένο αριθμό λάικ σε μια φωτογραφία».
Τα κορίτσια επίσης φέρουν το βάρος της αύξησης των συμπτωμάτων κατάθλιψης στους σημερινούς εφήβους. Τα συμπτώματα κατάθλιψης στα αγόρια αυξήθηκαν κατά 21% από το 2012 έως το 2015, ενώ στα κορίτσια αυξήθηκαν κατά 50% – περισσότερο από το διπλάσιο. Η αύξηση των αυτοκτονιών, επίσης, είναι πιο έντονη μεταξύ των κοριτσιών. Παρόλο που το ποσοστό αυξήθηκε και στα δύο φύλα, τρεις φορές περισσότερα κορίτσια ηλικίας 12 έως 14 ετών έχασαν τη ζωή τους το 2015 όπως και το 2007, σε σύγκριση με δύο φορές περισσότερα αγόρια. Το ποσοστό αυτοκτονιών εξακολουθεί να είναι υψηλότερο για τα αγόρια, εν μέρει επειδή χρησιμοποιούν πιο θανατηφόρες μεθόδους, αλλά τα κορίτσια αρχίζουν να καλύπτουν τη διαφορά.
Αυτές οι πιο επιζήμιες συνέπειες για τα έφηβα κορίτσια θα μπορούσαν επίσης να έχουν τις ρίζες τους στο γεγονός ότι είναι πιο πιθανό να βιώσουν τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό. Τα αγόρια τείνουν να εκφοβίζουν το ένα το άλλο σωματικά, ενώ τα κορίτσια είναι πιο πιθανό να το κάνουν υπονομεύοντας την κοινωνική θέση ή τις σχέσεις ενός θύματος. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρέχουν στα κορίτσια γυμνασίου και λυκείου μια πλατφόρμα προκειμένου να εκφράσουν το επιθετικό ύφος που τους αρέσει, εξοστρακίζοντας και αποκλείοντας άλλα κορίτσια όλη την ώρα.
Οι εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης γνωρίζουν βεβαίως αυτά τα προβλήματα και σε κάποιο βαθμό προσπάθησαν να αποτρέψουν τον ηλεκτρονικό αποκλεισμό. Αλλά τα διάφορα κίνητρά τους είναι, το λιγότερο, πολύπλοκα. Ένα έγγραφο του Facebook που διέρρευσε πρόσφατα έδειξε ότι η εταιρεία είχε διαφημίσει την ικανότητά της να καθορίζει τη συναισθηματική κατάσταση των εφήβων με βάση τη συμπεριφορά τους στην πλατφόρμα δικτύωσης, και ακόμη να εντοπίζει «στιγμές που οι νέοι χρειάζονται μια ώθηση στην αυτοπεποίθησή τους». Το Facebook αναγνώρισε ότι το έγγραφο ήταν πραγματικό, αλλά αρνήθηκε ότι προσφέρει «εργαλεία που στοχεύουν ανθρώπους με βάση τη συναισθηματική τους κατάσταση».

Τον Ιούλιο του 2014 ένα 13χρονο κορίτσι στο Βόρειο Τέξας ξύπνησε από τη μυρωδιά ότι κάτι καίγεται. Το τηλέφωνο της είχε υπερθερμανθεί και λιώσει. Τα δελτία ειδήσεων έβγαλαν την είδηση, τροφοδοτώντας τους φόβους των αναγνωστών ότι το κινητό τους θα μπορούσε να καεί ξαφνικά. Για μένα, όμως, το φλεγόμενο κινητό τηλέφωνο δεν ήταν η μοναδική πτυχή της ιστορίας που προκαλούσε έκπληξη. Γιατί, αναρωτήθηκα, να κοιμηθεί κάποιος με το τηλέφωνο δίπλα στο κρεβάτι; Δεν είναι ότι μπορεί να σερφάρει στο διαδίκτυο ενώ κοιμάται. Και ποιος θα μπορούσε να κοιμηθεί καλά σε μικρή μόνο απόσταση από ένα τηλέφωνο που δονείται;
Περίεργος καθώς ήμουν, ρώτησα τους προπτυχιακούς μου φοιτητές στο Πανεπιστήμιο του Σαν Ντιέγκο τι κάνουν με το τηλέφωνό τους όσο κοιμούνται. Οι απαντήσεις τους σκιαγραφούν ένα προφίλ σε κατάσταση εμμονής. Σχεδόν όλοι κοιμόντουσαν με το τηλέφωνό τους, βάζοντας το κάτω από το μαξιλάρι, στο στρώμα ή τουλάχιστον σε απόσταση που να το φτάνει το χέρι τους. Έλεγχαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πριν πάνε για ύπνο και έπιαναν το τηλέφωνό τους μόλις ξυπνούσαν το πρωί (έπρεπε καθώς όλοι τους το χρησιμοποίησαν ως ξυπνητήρι). Το τηλέφωνο τους ήταν το τελευταίο πράγμα που έβλεπαν πριν κοιμηθούν και το πρώτο πράγμα που έβλεπαν μόλις ξυπνήσουν. Εάν ξυπνήσουν στη μέση της νύχτας, συχνά καταλήγουν να κοιτούν το τηλέφωνό τους. Κάποιοι χρησιμοποίησαν τη γλώσσα του εθισμού. «Ξέρω ότι δεν πρέπει, αλλά απλά δεν μπορώ να αντισταθώ», είπε μία για το εάν ασχολείται με το τηλέφωνό της στο κρεβάτι. Άλλοι βλέπουν το τηλέφωνό τους ως επέκταση του σώματός τους – ή ακόμα και σαν εραστή: «Το να έχω το τηλέφωνο κοντά μου ενώ κοιμάμαι είναι μια άνεση».
Μπορεί να είναι μια άνεση, αλλά το smartphone κόβει τον ύπνο των εφήβων: Πολλοί κοιμούνται τώρα λιγότερο από επτά ώρες τις περισσότερες νύχτες. Οι ειδικοί του ύπνου λένε ότι οι έφηβοι πρέπει να κοιμούνται περίπου εννέα ώρες τη νύχτα. Ένας έφηβος που κοιμάται λιγότερες από επτά ώρες τη νύχτα είναι στερείται σημαντικά ύπνο. 57% περισσότεροι έφηβοι είχαν έλλειψη ύπνου το 2015 από ό,τι το 1991. Μόλις στα τέσσερα χρόνια από το 2012 έως το 2015, 22% περισσότεροι έφηβοι δεν κατάφεραν να κλείσουν επτά ώρες ύπνου.
Η αύξηση αυτή έχει ένα ύποπτο τάιμινγκ, για άλλη μια φορά, καθώς ξεκινά όταν οι περισσότεροι έφηβοι αποκτούν ένα smartphone. Δύο έρευνες εθνικής εμβέλειας δείχνουν ότι οι έφηβοι που περνούν τρεις ή περισσότερες ώρες την ημέρα σε ηλεκτρονικές συσκευές είναι 28% πιο πιθανό να κλείσουν λιγότερο από επτά ώρες ύπνου από αυτούς που δαπανούν λιγότερες από τρεις ώρες και οι έφηβοι που επισκέπτονται καθημερινά ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης είναι 19% πιθανότερο να παρουσιάζουν έλλειψη ύπνου. Μια μετα-ανάλυση των μελετών σχετικά με τη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών μεταξύ των παιδιών κατέληξε σε παρόμοια αποτελέσματα: Τα παιδιά που χρησιμοποιούν μια συσκευή πριν πέσουν στο κρεβάτι είναι πιο πιθανό να κοιμούνται λιγότερο από ό,τι θα έπρεπε, πιθανότερο να κοιμούνται άσχημα και πάνω από δύο φορές πιο πιθανό να έχουν υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Έχω παρατηρήσει την κόρη μου, που μόλις και μετά βίας περπατάει, να χαζεύει με σιγουριά σε ένα iPad.
Οι ηλεκτρονικές συσκευές και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φαίνεται να έχουν ιδιαίτερα ισχυρή ικανότητα να διαταράσσουν τον ύπνο. Οι έφηβοι που διαβάζουν βιβλία και περιοδικά πιο συχνά από τον μέσο όρο είναι στην πραγματικότητα ελαφρώς λιγότερο πιθανό να έχουν έλλειψη ύπνου – είτε τους παίρνει ο ύπνος διαβάζοντας, είτε μπορούν να αφήσουν το βιβλίο πριν από τον βραδινό ύπνο. Η παρακολούθηση τηλεόρασης για αρκετές ώρες την ημέρα συνδέεται ελάχιστα με τον λιγότερο ύπνο. Αλλά η γοητεία του smartphone είναι συχνά πάρα πολύ μεγάλη για να αντισταθεί κανείς.
Η έλλειψη ύπνου συνδέεται με μυριάδες ζητήματα, μεταξύ των οποίων διαταραχή της σκέψης και της λογικής, ευαισθησία στις ασθένειες, αύξηση του σωματικού βάρους και υψηλή αρτηριακή πίεση. Επίσης, επηρεάζει τη διάθεση: Οι άνθρωποι που δεν κοιμούνται αρκετά είναι επιρρεπείς στην κατάθλιψη και το άγχος. Και πάλι, είναι δύσκολο να εντοπιστούν τα ακριβή μονοπάτια της αιτιότητας. Τα smartphone θα μπορούσαν να προκαλέσουν έλλειψη ύπνου, που οδηγεί στην κατάθλιψη, ή τα τηλέφωνα θα μπορούσαν να προκαλέσουν κατάθλιψη, πράγμα που οδηγεί σε έλλειψη ύπνου. Ή κάποιος άλλος παράγοντας θα μπορούσε να προκαλέσει αύξηση τόσο στην κατάθλιψη και όσο και στην έλλειψη ύπνου. Αλλά το smartphone, με το γαλάζιο φως να λάμπει στο σκοτάδι, είναι πιθανό να παίζει κάποιον κακό ρόλο.
Οι συσχετισμοί μεταξύ της κατάθλιψης και της χρήσης των  smartphone είναι αρκετά ισχυροί, ώστε να υποδηλώνουν ότι περισσότεροι γονείς θα πρέπει να λένε στα παιδιά τους να αφήσουν στην άκρη το τηλέφωνό τους. Όπως έχει αναφέρει ο συγγραφέας Νικ Μπίλτον, είναι μια πολιτική που ακολουθούν στελέχη της Σίλικον Βάλεϋ. Ακόμα και ο Στιβ Τζομπς περιόριζε στα παιδιά του τη χρήση των συσκεών που ο ίδιος έφερε στον κόσμο.
Αυτό που διακυβεύεται δεν είναι μόνο το πώς τα παιδιά βιώνουν την εφηβεία. Η συνεχής παρουσία των smartphone είναι πιθανό να τους επηρεάσει και στην ενήλικη ζωή. Μεταξύ των ανθρώπων που νοσούν από ένα επεισόδιο κατάθλιψης, τουλάχιστον οι μισοί παθαίνουν κατάθλιψη κάποια στιγμή αργότερα στη ζωή τους. Η εφηβεία είναι μια καθοριστική περίοδος για την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων. Καθώς οι έφηβοι περνούν λιγότερο χρόνο με τους φίλους τους σε κατά πρόσωπο επικοινωνία, έχουν λιγότερες ευκαιρίες να τις εξασκήσουν. Την επόμενη δεκαετία, μπορεί να δούμε περισσότερους ενήλικες που γνωρίζουν μόνο το σωστό emoji για μια κατάσταση, αλλά όχι τη σωστή έκφραση του προσώπου.
Αντιλαμβάνομαι ότι το να περιορίσουμε την τεχνολογία μπορεί να είναι μια μη ρεαλιστική απαίτηση προς επιβολή σε μια γενιά παιδιών που είναι τόσο συνηθισμένη να συνδέεται ανά πάσα στιγμή. Οι τρεις κόρες μου γεννήθηκαν το 2006, το 2009 και το 2012. Δεν είναι ακόμα αρκετά μεγάλες, ώστε να παρουσιάσουν τα χαρακτηριστικά των εφήβων της iGen, αλλά έχω ήδη δει από πρώτο χέρι πόσο βαθιά ριζωμένα τα νέα μέσα στις ζωές τους. Έχω παρατηρήσει το μικρό παιδί μου, μόλις και μετά βίας αρκετά μεγάλο για να περπατήσει, να χαζεύει με σιγουριά σε ένα iPad. Έχω βιώσει το 6χρονο μου κορίτσι να ζητάει να πάρει κινητό. Έχω ακούσει την 9χρονη κόρη μου να συζητά την τελευταία εφαρμογή για να σαρώσει στην τετάρτη τάξη. Το να πάρουμε το τηλέφωνο από τα χέρια των παιδιών μας θα είναι δύσκολο, ακόμα πιο δύσκολο από τις δονκιχωτικές προσπάθειες της γενιάς των γονιών μου να κάνουν τα παιδιά τους να κλείσουν το MTV και να βγουν για λίγο καθαρό αέρα. Αλλά περισσότερο φαίνεται να διακυβεύεται η προτροπή προς τους έφηβους να χρησιμοποιούν το τηλέφωνό τους με υπευθυνότητα και υπάρχουν οφέλη που θα κερδίσουμε ακόμα κι αν το μόνο που ενσταλάζουμε στα παιδιά μας είναι η σημασία του μέτρου. Σημαντικές επιδράσεις τόσο στην ψυχική υγεία όσο και στις ώρες ύπνου εμφανίζονται μετά από δύο ή περισσότερες ώρες την ημέρα μπορστά από ηλεκτρονικές συσκευές. Ο μέσος έφηβος ξοδεύει περίπου δυόμισι ώρες την ημέρα μπροστά από ηλεκτρονικές συσκευές. Κάποια ήπια οριοθέτηση θα μπορούσε να προστατεύεσει τα παιδιά από το να υποκύψουν σε επιβλαβείς συνήθειες.
Στις συνομιλίες μου με έφηβους, είδα ελπιδοφόρα σημάδια ότι τα ίδια τα παιδιά αρχίζουν να συνδέουν μερικά από τα προβλήματά τους με το πανταχού παρόν τηλέφωνό τους. Η Αθηνά μου είπε ότι όταν περνάει χρόνο με τους φίλους της, αυτοί συχνά κοιτάζουν τη συσκευή τους αντί για αυτήν. «Προσπαθώ να τους μιλήσω για κάτι, και δεν βλέπουν πραγματικά το πρόσωπό μου», είπε. «Τσεκάρουν το τηλέφωνό τους ή κοιτάζουν το Apple Watch». «Πώς είναι όταν προσπαθείς να μιλήσεις με κάποιον πρόσωπο με πρόσωπο και αυτός να μη σε κοιτάζει;», ρώτησα. «Πονάει κάπως», είπε. «Πονάει. Ξέρω ότι η γενιά των γονιών μου δεν το έκανε αυτό. Μπορεί να μιλούσα για κάτι πολύ σημαντικό για μένα, και ούτε καν θα άκουγαν».
Μία φορά, μου είπε, ότι άραζε με μια φίλη της που έστελνε μηνύματα με το φίλο της. «Προσπαθούσα να μιλήσω μαζί της για την οικογένειά μου και τι συνέβαινε και εκείνη απαντούσε Αχά, ναι, οκ. Έτσι, πήρα το τηλέφωνο από τα χέρια της και το πέταξα στον τοίχο μου».
Ξέσπασα σε ασυγκράτητα γέλια. «Παίζεις βόλεϊ», είπα. «Έχεις καλό χέρι;». «Ναι», απάντησε.
Jasu Hu για το Atlantic
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ στον “Δρόμο”, τo Σάββατο 11.11.2017

Διαβάστε περισσότερα

Tέντζερης (με καπάκι)…

 

Στη ΔΕΘ ο Μητσοτάκης είχε κάνει εκείνη την απίθανη τοποθέτηση ότι "η κοινωνική ισότητα είναι… αντίθετη στην ανθρώπινη φύση και στη δημοκρατία!"
Τη Δευτέρα ο Γεωργιάδης, μιλώντας για τις off shore και τα paradise papers, μας είπε ότι "στο μέτρο που τα χρήματα αυτά είναι προϊόν πραγματικής εργασίας και πραγματικής δράσης (…)  ναι, το να μπορεί κάποιος να ξεφύγει από μία κυβέρνηση, που θέλει να τον υπερφορολογήσει, δεν το βρίσκω καθόλου ανήθικο".

Νίκος Μπογιόπουλος

Συμπέρασμα (νόμιμον και ηθικόν):
Κύλησε ο (νεοφιλελεύθερος) τέντζερης και βρήκε το (θατσερικό) καπάκι.


Πηγή: Imerodromos

Διαβάστε περισσότερα

Tμήμα Μαθητείας Βρεφονηπιοκόμων του ΔΙΕΚ Μεσολογγίου.

Ήδη προετοιμάζεται να ξεκινήσει το πρόγραμμα Μαθητείας στα Δημόσια ΙΕΚ.

Το σύστημα της Μαθητείας υλοποιείται με βάση πρόγραμμα μάθησης το οποίο επιμερίζεται μεταξύ χώρου εργασίας και εκπαιδευτικής δομής. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα μαθητείας στο ΙΕΚ περιλαμβάνει: Α. "Πρόγραμμα μαθητείας στο ΙΕΚ" συνολικής διάρκειας εκατόν ενενήντα δυο (192) ωρών.

Το πρόγραμμα αυτό διδάσκεται μία (1) ημέρα την εβδομάδα για οκτώ (8) διδακτικές ώρες από εκπαιδευτή του ΙΕΚ. Β. "Πρόγραμμα μαθητείας στο χώρο εργασίας" συνολικής διάρκειας επτακοσίων εξήντα οκτώ (768) ωρών (τριάντα δύο (32) ώρες εβδομαδιαίως, επιμερισμένο σε τέσσερις ημέρες την εβδομάδα).
 Ο μαθητευόμενος συνδέεται με Σύμβαση Μαθητείας με τον εργοδότη, λαμβάνει αμοιβή σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και έχει πλήρη ασφαλιστική κάλυψη. Δικαίωμα εγγραφής στο εξάμηνο Μαθητείας των ΙΕΚ έχουν όσοι σπουδαστές έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία το τέταρτο εξάμηνο φοίτησης και δεν έχουν πραγματοποιήσει πρακτική άσκηση.
 Το Πρόγραμμα Σπουδών Μαθητείας που θα εφαρμοστεί πιστοποιείται από τον ΕΟΠΠΕΠ. Στο ΔΙΕΚ Μεσολογγίου, πρόκειται να λειτουργήσει τμήμα Βρεφονηπιοκόμων. Μετά την τελευταία ενημέρωση, πρόκειται να δημοσιευθεί από τη ΓΓΔΒΜΝΓ σχετική Πρόσκληση προς τους υποψήφιους μαθητευόμενους.
 Η υποβολή αιτήσεων για την επιλογή συμμετοχής στα τμήματα Μαθητείας των Δημοσίων ΙΕΚ θα διενεργηθεί το 1ο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου μέσω ηλεκτρονικού συστήματος, το οποίο έχει προετοιμαστεί σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του ΥΠΠΕΘ, με ημερομηνία έναρξης των τμημάτων μαθητείας στις 8 Ιανουάριου 2018.

Για περισσότερες πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι για συμμετοχή στο τμήμα Μαθητείας Βρεφονηπιοκόμων του ΔΙΕΚ Μεσολογγίου, μπορούν να απευθύνονται στη Γραμματεία του ΔΙΕΚ.

Διαβάστε περισσότερα

Καφές και βαρβαρότητα

Δεκαετίες ολόκληρες ο καφές ήταν τόσο συναρπαστικός όσο το απορρυπαντικό πλυντηρίου. Σήμερα όμως, έχει καταλήξει να θεωρείται κάτι σαν «δήλωση», ένα «statement» του σύγχρονου τρόπου ζωής. Πίσω ωστόσο, από την αλλαγή αυτή και το «λούστρο» που πλασάρουν οι εταιρείες, κρύβεται μια βάρβαρη οικονομική πραγματικότητα.
Πότε ακριβώς ο καφές έγινε τόσο σημαντική υπόθεση; Όπως γράφει το Spiegel, ο καφές, τουλάχιστον στη Γερμανία, δεν είχε τίποτα που να προκαλεί ενθουσιασμό. Όμως, επιχειρώντας, όπως πάντα, να μετατρέψει το εμπόρευμα σε τρόπο ζωής, η διαφήμιση πρόσθεσε στις καμπάνιες της το «πλούσιο άρωμα», χωρίς ωστόσο η υπόθεση να ξεφύγει από τα προϊόντα που υπάρχουν σε κάθε νοικοκυριό -με άλλα λόγια, παρέμενε στην ίδια κατηγορία με τη σκόνη πλυσίματος και τη μαργαρίνη με χαμηλά λιπαρά.
Όμως, οι καιροί άλλαξαν. Στις μέρες μας, ο καφές αντιμετωπίζεται ως προϊόν πολυτελείας -σχεδόν, ως αξεσουάρ μόδας. Οι κάψουλες για τις μηχανές καφέ διαφημίζονται από έναν σταρ του Χόλιγουντ, τον Τζορτζ Κλούνεϊ, ενώ τα καταστήματα Nespresso πλασάρονται ως μπουτίκ σαν να πουλάνε κοσμήματα.
Τα Starbucks, είναι στην ίδια γραμμή, υπό την έννοια ότι παρουσιάζουν τους «λάττε» στα χάρτινα κυπελάκια λες και είναι προϊόντα πολυτελείας. Στο Σιάτλ η εταιρεία δοκιμάζει ένα νέο «concept», σύμφωνα με το οποίο οι κόκκοι του καφέ ψήνονται και καβουρδίζονται επί τόπου, στα καταστήματα, μέσα σε μηχανές από χυτοσίδηρο που θυμίζουν ατμομηχανές, οι οποίες σχεδιάστηκαν ακριβώς «για να τιμήσουν την παράδοση». Κάτι ανάλογο θα γίνει στα καφέ της αλυσίδας που βρίσκονται στη Σαγκάη, το Τόκιο και τη Νέα Υόρκη.
Τις μηχανές δημιούργησε ειδικά για τα Starbucks η γερμανική εταιρεία Probat -ο μεγαλύτερος κατασκευαστής του κόσμου στον εν λόγω τομέα.
«Η επιτυχία ενός brand καφέ» λέει ο Wim Abbing, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας «είναι 90% η ιστορία που αφηγείται».
Και οι ιστορίες που θέλουν να ακούσουν οι άνθρωποι αλλάζουν. Πριν από δύο δεκαετίες οι διαφημίσεις για τον καφέ έδειχναν χαλαρές, ζεστές οικογενειακές συγκεντρώσεις. Ήταν η εποχή που τα Starbucks  επιχείρησαν να ταυτιστούν με τη νέα «ελίτ των laptop», των ανθρώπων οι οποίοι βρίσκονται σε διαρκή κίνηση, εκείνων που το σπίτι, η έδρα τους, είναι παντού και πουθενά.
Ύστερα, ήρθε ο Τζορτζ Κλούνεϊ και οι κάψουλες του, που μιλούσαν για την «προσωπικότητα» του καφέ που παράγεται από μία μηχανή. Με άλλα λόγια, ότι η top class εκδοχή του εσπρέσο στο σπίτι μπορεί να είναι τόσο εύκολη υπόθεση όσο και η κατεψυγμένη πίτσα. «Πριν αρχίσει να πέφτει η ενέργεια σας, μπορείτε να βάλετε ακόμη μια κάψουλα και θα είστε πάντα σε εγρήγορση. Είναι ένα μήνυμα που ταιριάζει απόλυτα με τον νέο ρυθμό της επιταχυνόμενης, εξατομικευμένης εποχής μας η οποία χαρακτηρίζεται σε κάθε επίπεδο από την εξοικονόμηση», λέει ο Γερμανός κοινωνιολόγος Stephan Lessenich.
Κατά το δημοσίευμα, η «ατμο-μηχανή» των Starbucks επιχειρεί να αφηγηθεί τη νέα ιστορία της μετα-παγκοσμιοποιημένης εποχή μας.
Ο καφές καβουρδίζεται μπροστά στα μάτια των πελατών από ανθρώπους τους οποίους γνωρίζουν. Με τον τρόπο αυτό, η αλυσίδα μετατρέπεται σε ένα μέρος το οποίο μπορεί να επιβραδύνει έστω για λίγο τον γρήγορο ρυθμό της καθημερινότητας. Με άλλα λόγια, ο καφές μετατρέπεται από βιομηχανικό σε παραδοσιακό προϊόν. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την ιστορία που «αφηγούνται» τα χιλιάδες μικρά καφέ της γειτονιάς, εκεί όπου ο barista απολαμβάνει την προετοιμασία κάθε φλιτζανιού ως να είναι πνευματική πράξη και συζητά με τους πελάτες για το πώς οι κόκκοι Arabica και Robusta «δένουν» με την κρέμα.
Μέρος της επιτυχίας του καφέ είναι ότι ουδείς μιλάει για την πραγματικότητα πίσω από τις «ωραίες» ιστορίες.
Η πραγματικότητα αυτή αφορά τη βαρβαρότητα των κερδοσκόπων, που πιέζουν την τιμή του καφέ ανάλογα με τις ιδιοτροπίες τους, τη συγκέντρωση της παγκόσμιας αγοράς σε λίγα «χέρια», τις τιμές των ακριβών μηχανών εσπρέσο, την άθλια ποιότητα του συσκευασμένου καφέ που κατά κανόνα πωλείται στα σούπερ μάρκετ.
Ο καφές είναι μία από τις σημαντικότερες πρώτες ύλες της παγκόσμιας αγορές.
Η αγορά φρυγμένων κόκκων -η φρύξη είναι διαφορετική επεξεργασία καβουρδίσματος- αφορά σε πάνω από 50 δισ. ευρώ, ενώ κάθε χρόνο καταναλώνονται περίπου 1 τρισεκατομμύρια φλιτζάνια καφέ σε όλο τον κόσμο.
Η ιστορία του καφέ είναι παλιά όσο και η ιστορία του κόσμου και σύμφωνα με το Spiegel, αποδεικνύει ότι, αυτό που σήμερα αποκαλούμε «παγκοσμιοποίηση» στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα παραπάνω από μία ακόμη ονομασία για την αποικιοκρατία.
Η συγκομιδή
Μία κάψουλα Nespresso περιέχει 5,2 γραμμάρια καφέ και κοστίζει 30-40 λεπτά, που σημαίνει 60-80 ευρώ το κιλό. Τα Starbucks χρεώνουν τον λάττε σε χάρτινο κυπελάκι 3,85 ευρώ. Κάθε κούπα περιέχει 15 γραμμάρια καφέ.
Πίσω στην άλλη πραγματικότητα: Πολύ πιθανόν, τους κόκκους του καφέ στο κυπελάκι έχει μαζέψει ο 12χρονος Juan Gonzales που δουλεύει μαζί με την μητέρα του, Μαρία, στις πλαγιές του Τολιμάν, ενός ηφαιστείου, που βρίσκεται δυτικά της πρωτεύουσας της Γουατεμάλας. Στην περιοχή καλλιεργείται η ποικιλία Arabica, με τη γνωστή μεγάλη ζήτηση σε ολόκληρη τη Δύση. Το αγόρι και η μητέρα του εργάζονται για ένα αγρόκτημα που ανήκει στον Carlos Torrebiarte, ο οποίος, μεταξύ άλλων, πουλάει τον καφέ του και στα Starbucks.

«Αυτό το σακί ζυγίζει πάνω από 50 κιλά και τον κουβάλησε ο Χουάν μόνος του», λέει η μητέρα του, μεταξύ εξάντλησης και υπερηφάνειας. Η γυναίκα αυτή είναι μόλις 30 ετών, αλλά δείχνει πάνω από 50.
Η συγκομιδή καφέ είναι σε πλήρη εξέλιξη. Γυναίκες με παιδιά κατεβαίνουν την πλαγιά, αλλά είναι δύσκολο για τους δημοσιογράφους να μιλήσουν μαζί τους. Στη φυτεία υπάρχει ένοπλη φρουρά έτοιμη για όλα.
Μεροκάματα πείνας
Εδώ, στην αρχή της αλυσίδας εφοδιασμού, το κόστος είναι χαμηλό. Οι εργάτες που μαζεύουν τον καφέ πληρώνονται 42 κετσάλ, περίπου 5 ευρώ, για κάθε σακί των 50 κιλών, «ψίχουλα» σε σχέση με τα κέρδη που αποκομίζουν όλοι όσοι βρίσκονται στη συνέχεια της αλυσίδας.
Ακόμα και σε μια χώρα όπως η Γουατεμάλα, πρόκειται για μισθό πείνας. Σε ένα ευρωπαϊκό Starbucks με τα ίδια χρήματα αγοράζει κανείς έναν μεγάλο καραμέλα macchiato.
Η Μαρία δείχνει την κίτρινη καρτέλα, η οποία γράφει πόσα χρήματα πήρε την ημέρα που έγινε το ρεπορτάζ. Πληρώνεται κάθε 15 ημέρες και η αμοιβή της εξαρτάται από το συνολικό βάρος των κόκκων καφέ που έχει μαζέψει. Μερικές φορές είναι 75 κιλά την ημέρα, συνήθως όμως, λιγότερα. Στις αρχές της σεζόν, οι περισσότεροι κόκκοι πρέπει να παραμείνουν στο φυτό επειδή δεν είναι ακόμη ώριμοι.
Το μεροκάματο της Μαρίας είναι συνήθως κάτω από 87 κετσάλ -ήτοι, 10 ευρώ- που είναι το ελάχιστο ημερομίσθιο που ορίζει ο νόμος για τη δουλειά ενός εργάτη στη Γουατεμάλα και θα ήταν ακόμη μικρότερο εάν δεν είχε τη βοήθεια του παιδιού της, το οποίο εργάζεται παράνομα, καθώς απαγορεύεται η παιδική εργασία σε παιδιά κάτω των 14 ετών.

Όταν το Spiegel ρώτησε το αφεντικό, τον Carlos Torrebiarte, αυτός απάντησε: «Εάν δείτε παιδιά στη φυτεία είναι επειδή θέλουν να είναι μαζί με τις οικογένειες τους». Διατείνεται ότι δεν έχει παιδιά -εργάτες και επιπλέον ότι, παρέχει φροντίδα στις οικογένειες.
Η εταιρεία Starbucks ισχυρίζεται επίσης, ότι δεν έχει εντοπίσει κάτι «δυσάρεστο» στη φυτεία, η οποία φυτεία Santo Tomas Perdido χαρακτηρίστηκε ως «Top Performer» για την «κορυφαία επίδοση» της μετά από επιθεώρηση των πελατών τον Οκτώβριο του 2016. Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι ακολουθεί πολιτική «μηδενικής ανοχής» όσον αφορά την παιδική εργασία και ότι θα υπήρχαν συνέπειες εάν διαπιστωνόταν ότι παραβιάζεται.

Ζωή στις «galeras»
Ο δρόμος περνάει μέσα από τις «galeras», τις καλύβες από σκυρόδεμα που στεγάζουν τους  περίπου 100 εργάτες. Σε κάθε δωμάτιο -που δεν έχει τίποτα παραπάνω από ένα άδειο πάτωμα- στεγάζονται δύο οικογένειες με τα παιδιά τους. Το μαγείρεμα γίνεται έξω, στη λάσπη, και η τουαλέτα είναι κοινόχρηστη. Η ζωή των εργατών που φτάνουν ως εσωτερικοί μετανάστες για να εργαστούν στη φυτεία την περίοδο της συγκομιδής είναι μια ιστορία απόλυτης ένδειας. Παλαιότερα, οι συνθήκες ήταν κατά τι καλύτερες. Αν μη τι άλλο, κάθε οικογένεια είχε τη δική της καλύβα και υπήρχε κοινότητα, καθώς οι άνθρωποι ζούσαν εκεί μόνιμα.
Μέχρι που το τωρινό αφεντικό αγόρασε τη φυτεία και η κατάσταση άλλαξε εντελώς. Οι κάτοικοι του χωριού αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν. Ο Carlos Torrebiarte, από τα σημαντικότερα μέλη της εθνικής ένωσης καφέ, Anacafé, το αρνείται. «Κανένας εργάτης δεν εξαναγκάστηκε να φύγει» δηλώνει.
Πλέον, η συγκομιδή γίνεται από εποχιακούς εργάτες, ενώ τη φυτεία φροντίζουν οι parcelistas, υπάλληλοι του αγροκτήματος και υπεύθυνοι για συγκεκριμένα κομμάτια γης, απολύτως εξαρτημένοι από τον ιδιοκτήτη της φυτείας και τον επιστάτη του, λέει ο 26χρονος Emanuel Sabuc, που ζούσε εκεί ως παιδί. «Όποιος τολμήσει να παραπονεθεί, τον πετάνε έξω».

Το καβούρδισμα και τα κόλπα 
Οι τιμές του καφέ είχαν πιάσει πάτο. Εταιρείες όπως η Kraft και η Melitta αφοσιώθηκαν στη μαζική παραγωγή, προωθώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τη μονοκαλλιέργεια και την υπερ-εκμετάλλευση του εδάφους στις χώρες καλλιέργειας, αλλά και περιορίζοντας τα κέρδη τους -ένα κιλό καφέ έφτασε να πωλείται στα σούπερ μάρκετ ακόμη και 6 ευρώ. Η τιμή παρέμεινε χαμηλή για χρόνια, με καταστροφικές συνέπειες για την ποιότητα.
Για να διατηρήσουν χαμηλές τις τιμές στα σούπερ μάρκετ, οι «roasters»  πρέπει να δουλεύουν με κόκκους κακής ποιότητας, χρησιμοποιώντας διάφορα κόλπα.
Κάποτε, κάθε μάρκα αποκτούσε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μετά το καβούρδισμα και το άλεσμα διαφορετικών ποικιλιών. Καθώς η ποιότητα των κόκκων πέφτει, αυτό πλέον δεν είναι αρκετό. Κάθε ποικιλία καβουρδίζεται και αλέθεται ξεχωριστά για να αναδείξει τη γεύση. Με αυτό τον τρόπο, ακόμη και οι κόκκοι χειρότερης ποιότητας δίνουν στο τέλος «κάτι».
Το καβούρδισμα είναι το πιο ενδιαφέρον σημείο της παραγωγικής διαδικασίας, όχι μόνο για την ουσία, αλλά και για το κέρδος. Σε αυτό ακριβώς το σημείο οι φθηνοί κόκκοι καφέ «μετατρέπονται» σε ακριβό καταναλωτικό προϊόν. Σε αυτό ακριβώς το σημείο της αλυσίδας προστίθεται «αξία», εν ολίγοις ανεβαίνει η τιμή.
Η Βραζιλία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πράσινου καφέ στον κόσμο -πρόκειται για την πρώτη ύλη που τελικά μετατρέπεται στον καφέ που πίνουμε. Η χώρα πουλάει το κιλό προς 2,70 δολάρια. Η Γερμανία, εν τω μεταξύ, είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας καβουρδισμένου καφέ στον κόσμο. Πουλάει κάθε κιλό προς 6,21 δολάρια, δηλαδή αύξηση μεγαλύτερη του 100%.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλει φόρο 7,5% για τον καβουρδισμένο καφέ που εισάγεται. Ο πράσινος καφές από την άλλη, εισάγεται χωρίς δασμούς.
Ο Wim Abbing, ο οποίος υποστηρίζει ότι, η επιτυχία στηρίζεται στο «στόρι» που θα αφηγηθεί κάθε εταιρεία ξέρει τα «κόλπα» καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον -πόσο χρόνο πρέπει να γίνει το καβούρδισμα, πώς, ποιά η σωστή ποσότητα, πόσο ο αέρας επιταχύνει τη διαδικασία- αλλά βεβαίως και δεν θέλει να τα μοιραστεί, όπως επίσης αρνείται να μιλήσει για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πελάτες του και δηλώνει έκπληκτος για τον «χυλό», όπως αποκαλεί τον καφέ στα σούπερ μάρκετ που πωλείται στις μάζες.
Η εταιρεία του, Probat δεν πουλάει καφέ, αλλά παράγει τη δική της ποικιλία για να δοκιμάζει τα μηχανήματά της, τα οποία στη συνέχεια πουλά στους εργαζομένους της. «Περίπου 12 ευρώ το κιλό» λέει ο Abbing. «Δεν είναι δυνατόν να έχεις καλό καφέ με λιγότερα χρήματα». Εννοείται ότι, οι περισσότεροι καταναλωτές δεν είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν τόσα, καταλήγει το Spiegel.

Διαβάστε περισσότερα