Ελευθερία ανάπηρη... (ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ)

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

Ακριβώς στη μέση του πίνακα «Ελευθερίας του Τύπου», που δημοσίευσαν οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, φέρνουν την Ελλάδα οι επιδόσεις της το 2014: 91η ανάμεσα σε 180 χώρες, με προτελευταία (αυτό κι αν είναι είδηση) τη Βόρεια Κορέα και τελευταία την Ερυθραία. Τα συμπεράσματα του καθενός συναρτώνται με την αφετηρία του. Αν τον βολεύει που δεν είμαστε οι έσχατοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης και σε αυτόν τον τομέα, εντάξει, υπερτερούμε της 103ης Βουλγαρίας. Αν του αρκεί το ότι γενικά η ελευθερία του Τύπου καταβαραθρώθηκε πέρυσι, θα σφυρίξει αδιάφορα. Κι αν δεν είναι μαξιμαλιστής, θα ευχαριστηθεί που προοδέψαμε: από 99οι το 2013 (λόγω του λουκέτου στην ΕΡΤ) ανεβήκαμε στην 91η θέση. Αν, όμως, θελήσει να δει τη μεγάλη εικόνα, σε βάθος χρόνου, θα απογοητευτεί: 19η η χώρα το 2002. 31η το 2003. Σχετική σταθερότητα έως το 2008. Κι έπειτα, βουτιά στον μνημονιακό γκρεμό: 35η το 2009, 70ή το 2010, 84η το 2013. Το γεγονός ότι στη μετά μιλένιουμ εποχή εμφανίστηκαν περί τους δέκα υπουργούς που «θα τα άλλαζαν όλα ανεξαρτήτως κομματικού κόστους», και καταρχάς θα τακτοποιούσαν διά νόμου το βολικά άναρχο ραδιοτηλεοπτικό πεδίο, πλην ουδείς ουδέν σοβαρό έπραξε, θα έπαιξε σίγουρα τον ρόλο του. Οπως και το λογοκριτικό νομοθετικό πλαίσιο περί αγωγών κατά του Τύπου, άλλη μια προσφορά του κ. Βενιζέλου. Και η καταχρηστική άσκηση της τέταρτης εξουσίας υπέρ ιδιωτικών συμφερόντων και όχι για το γενικό καλό.

Ως προς δύο από τους εφτά δείκτες που καθορίζουν τη θέση κάθε χώρας στον σχετικό πίνακα (την ανεξαρτησία των ΜΜΕ και την έκταση του πλουραλισμού), το 2014 μάς πρόσφερε ισάριθμες αποκαλύψεις: Πρώτα την εξομολόγηση του κ. Πρετεντέρη, ότι εκεί στο Μεγάλο Κανάλι είχαν αποφασίσει να υπερασπίσουν τη βιωσιμότητα του πρώτου μνημονίου και τη θεραπευτική του αξία ξέροντας ότι ψεύδονται. Κι ύστερα τη δήλωση της (ήδη ευρωβουλευτού) κ. Σπυράκη, ότι η εθνική της συνείδηση ή κάτι τέτοιο δεν της επέτρεψε να πει την αλήθεια για τη ροή χρημάτων στο μεσοδιάστημα των δύο εκλογών του 2012. Μάλλον οι δύο δημοσιογράφοι δεν έτυχε να περάσουν ποτέ από την αίθουσα της ΕΣΗΕΑ και να το δουν το μεγαλογράμματο «δόγμα Μάγερ»: «Η Δημοσίευση είναι η ψυχή της Δικαιοσύνης». Αν το είχαν δει, σίγουρα θα είχαν μεριμνήσει.

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση-κόλαφος για το ελληνικό χρέος: το 92% των δανείων από το 2010 έχει επιστραφεί στους πιστωτές!

«Τα προγράμματα λιτότητας έγιναν για να σωθούν οι ευρωπαϊκές και ελληνικές τράπεζες και για να προστατευτούν τα κέρδη των κερδοσκόπων».

Του Λεωνίδα Βατικιώτη *
Πλήρη απομυθοποίηση της περιλάλητης «γενναιοδωρίας» των πιστωτών μας, οι οποίοι τη στιγμή που η Ελλάδα κινδύνευε έβαλαν βαθιά το χέρι στην τσέπη και την έσωσαν, όπως ισχυρίζεται η επίσημη αφήγηση, αποτελεί έκθεση βρετανικής Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης. Με βάση την ίδια αφήγηση, που κυριαρχεί στις στήλες όχι μόνο του λαϊκίστικου γερμανικού Τύπου (βλ. Bild), αλλά και σε σημαντικό μέρος του ελληνικού, το κίνητρο των δανειστών μας δεν ήταν άλλο από την ανιδιοτελή αλληλεγγύη. Κι έτσι κι εμείς οφείλουμε τώρα, αφού εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας, να φανούμε τυπικοί με τις υποχρεώσεις μας και να επιστρέφουμε τα χρήματα που όλοι μαζί υποτίθεται πως δανειστήκαμε…

Τίποτε απ» όλα αυτά δεν αντιστοιχεί στην αλήθεια, αναφέρεται σε μια καλά τεκμηριωμένη έκθεση που κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες, με τίτλο «Έξι κρίσιμα σημεία για το ελληνικό χρέος και τις επερχόμενες εκλογές», η βρετανική οργάνωση Jubilee Debt Campaign. Να τονίσουμε ότι από το 2010 ακόμη η συγκεκριμένη οργάνωση είχε προειδοποιήσει για τη μεροληψία και την κρυφή ατζέντα των προγραμμάτων δανειοδότησης στην Ελλάδα. «Επαναλαμβάνονταν λάθη που είχαν γίνει στις αναπτυσσόμενες χώρες τις δεκαετίες του 1980 και του 1990», σημειώνεται χαρακτηριστικά. Με βάση την παρούσα έκθεση, εν συντομία, το 92% των χρημάτων που δανειστήκαμε από την τρόικα από το 2010 μέχρι σήμερα έχει επιστρέφει στους πιστωτές!

Το συνολικό ποσό που έχει εισρεύσει τυπικά στην Ελλάδα από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από τον Μάιο του 2010 -όταν ο Γιώργος Παπανδρέου με την παρέα του υπέγραφαν το πρώτο Μνημόνιο του ξεπουλήματος- μέχρι το τέλος του 2014 ήταν 252 δις ευρώ, σε ένα σύνολο χρέους που στα τέλη του 2014 έφτανε τα 317 δις ευρώ. Από αυτά τα 252 δις ευρώ που χρεώθηκαν στα βιβλία του ελληνικού Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ), 149,2 δις ευρώ -δηλαδή η μερίδα του λέοντος- κατευθύνθηκαν στην αποπληρωμή παλιότερων χρεών.

Επίσης, 48,2 δις ευρώ διατέθηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, στο πλαίσιο του προγράμματος ανταλλαγής ομολόγων τον Φεβρουάριο του 2012, και 34,5 δις ευρώ ήταν τα διάφορα «γλυκαντικά» που δόθηκαν στους ιδιώτες κατόχους ομολόγων για να συμμετάσχουν στην αναδιάρθρωση. Άθροισμα όλων αυτών, 231,9 δις ευρώ ή το 92% των χρημάτων που δανείστηκε η Ελλάδα για να σωθεί, υποτίθεται. Αυτό που στην πραγματικότητα συνέβη, ωστόσο, είναι ο υπερδανεισμός της Ελλάδας και η βαθύτερη υποδούλωσή της στους δανειστές, μέσω της κρατικοποίησης του δημόσιου χρέους!

Αυτό ωστόσο, που από την δεύτερη κιόλας σελίδα της επισημαίνει η έκθεση ήταν πως η μετατροπή της Ελλάδας σε αποικία χρέους εύκολα μπορούσε να προβλεφθεί από το 2010 κιόλας. Ο κίνδυνος που ελλόχευε είχε περιγράφει πολύ καθαρά και σήμερα είναι αποτυπωμένος σε επίσημα πρακτικά. Ουδείς, επομένως, δικαιούται να επικαλείται το τεκμήριο της άγνοιας!

Η έκθεση αναφέρεται συγκεκριμένα στη συζήτηση που διεξήχθη στη διοίκηση του ΔΝΤ τον Μάιο του 2010 και είδε το φως της δημοσιότητας το 2013 από τις στήλες της αμερικανικής εφημερίδας Wall Street Journal. Τονίζεται, για παράδειγμα, η τοποθέτηση της Βραζιλίας για τον δανεισμό της Ελλάδας στη σχετική συζήτηση, όπου, τον Μάιο του 2010, ο εκπρόσωπος της λατινοαμερικανικής χώρας ανέφερε ότι τα δάνεια του Ταμείου «μπορούν να ιδωθούν όχι ως διάσωση της Ελλάδας, η οποία θα πρέπει να υποστεί μια στρεβλή προσαρμογή, αλλά ως διάσωση των ιδιωτών κατόχων χρέους στην Ελλάδα, κυρίως των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων». Στην ίδια συνεδρίαση του ΔΝΤ, τον Μάιο του 2010, η Αργεντινή είχε υποστηρίξει ότι «θα έπρεπε να είναι στο τραπέζι μια αναδιάρθρωση χρέους». Το ίδιο είχε πει και ο εκπρόσωπος του Ιράν.

Κριτική άσκησαν εκπρόσωποι πολλών χωρών (Αίγυπτος, Κίνα κ.ά.) απέναντι επίσης στις υπεραισιόδοξες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, με την Ινδία να προειδοποιεί ότι οι περικοπές θα πυροδοτήσουν ένα σπιράλ ανεργίας, μειωμένων εσόδων και αύξησης του χρέους, που θα έκανε αναπότρεπτη μια μελλοντική αναδιάρθρωσή του. Όπως ακριβώς συνέβη…

Το συμπέρασμα που εξάγει η βρετανική οργάνωση είναι πέρα για πέρα εύστοχο: «Η διάσωση και τα προγράμματα λιτότητας δεν πραγματοποιήθηκαν επειδή πίστευαν ότι θα βοηθούσαν τον ελληνικό λαό ή θα μείωναν το βάρος του χρέους. Έγιναν για να σωθούν οι ευρωπαϊκές και ελληνικές τράπεζες και για να προστατευτούν τα κέρδη των κερδοσκόπων»…

ΥΠΗΡΕΤΕΣ ΤΩΝ ΑΡΠΑΚΤΙΚΩΝ!

Ιδιαίτερη αναφορά κάνει η έκθεση του Jubilee Debt Campaign στην προθυμία με την οποία η ελληνική κυβέρνηση -αντίθετα με ό,τι έκανε η κυβέρνηση της Αργεντινής- δέχτηκε να αποπληρώσει τους κερδοσκόπους που αρνήθηκαν να δεχτούν το «κούρεμα», τα περίφημα «αρπακτικά κεφάλαια». «Στο τέλος, ενώ μια μεγάλη πλειοψηφία ιδιωτών δανειστών συμφώνησε με τη μείωση του χρέους, διάφορα αρπακτικά κεφάλαια αρνήθηκαν να το κάνουν. Αυτοί οι κερδοσκόποι αγόρασαν φθηνά ελληνικά ομόλογα που είχαν εκδοθεί υπό το βρετανικό δίκαιο και συνεχίζουν να ζητούν να πληρωθούν στο ακέραιο. Το συνολικό ποσό του χρέους των «αρπακτικών κεφαλαίων» που αρνήθηκε τη συμφωνηθείσα αναδιάρθρωση ήταν 6,5 δις ευρώ. Η ελληνική κυβέρνηση πέρασε νόμο για να επιβάλει τη συμφωνηθείσα μείωση χρέους σε όλα τα ομόλογα υπό τον ελληνικό νόμο, αλλά η βρετανική κυβέρνηση αρνήθηκε να κάνει το ίδιο. Τα αρπακτικά κεφάλαια έχουν συνεχίσει να πληρώνονται, πραγματοποιώντας ένα τεράστιο κέρδος επί του ποσού που αγόρασαν το χρέος. Αυτό, στην πραγματικότητα, ήταν ένα κέρδος που δόθηκε στα αρπακτικά κεφάλαια από το ΔΝΤ, την ΕΕ και την ΕΚΤ, που άφησαν το χρέος για τον ελληνικό λαό».

Τέλος, η έκθεση κάνει συγκεκριμένη αναφορά στην απόφαση των Ηνωμένων Εθνών που ψηφίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2014 (με 124 ψήφους υπέρ και 11 κατά), με την οποία ζητείται η θεσμοθέτηση ενός νέου νομικού πλαισίου για τις αναδιαρθρώσεις δημόσιων χρεών, με τις σχετικές διαπραγματεύσεις να ξεκινούν τον Φεβρουάριο. ΕΕ και Ελλάδα απείχαν από την ψηφοφορία, κρίνοντας προφανώς ότι δεν τους… αφορούν τέτοια θέματα, ενώ Αγγλία και Γερμανία ψήφισαν κατά, επιλέγοντας τη διαιώνιση του σημερινού ληστρικού καθεστώτος, που είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα των αρπακτικών και του Δ» Ράιχ.

Παρότι αυτή είναι η δεύτερη έκθεση από το εξωτερικό (μετά τη μελέτη της Attac τον Αύγουστο του 2013) η οποία αναλύει πού τελικά αξιοποιήθηκαν τα χρήματα των πιστωτών, αρμόδιες υπηρεσίες από την Ελλάδα -από το υπουργείο Οικονομικών μέχρι τη Στατιστική Υπηρεσία- ουδέποτε… καταδέχτηκαν να ενημερώσουν τον λαό για το ποιοι ωφελήθηκαν από τις δόσεις των δανείων.

Καθόλου τυχαία, μπορεί να πει κανείς, μια και έτσι συντηρούνταν ο μύθος της «διάσωσης της Ελλάδας» και αποκρύβονταν οι μεγάλοι κερδισμένοι των δανείων: οι ίδιοι οι δανειστές και οι τράπεζες. Συμπέρασμα που μπορεί να αποτελέσει και το πιο ισχυρό χαρτί από τη μεριά της νέας ελληνικής κυβέρνησης, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης που θα ξεκινήσει με τους πιστωτές, για να διεκδικήσει τη διαγραφή του χρέους.

*Πηγή: Επίκαιρα

Διαβάστε περισσότερα

Έχετε δίκιο κύριε Δήμαρχε Αγρινίου

Έχετε δίκιο κύριε Δήμαρχε Αγρινίου

Αξιότιμε κύριε Παπαναστασίου,

Όπως όλοι, έτσι και εμείς παρακολουθούμε τις τελευταίες ημέρες τον «πολιτικό διάλογο» που εξελίσσεται στα ΜΜΕ ύστερα από τις δηλώσεις σας στην ωραία εκδήλωση που παρευρεθήκατε πρόσφατα. Στην προσπάθειά μας να μάθουμε τους λόγους για τους οποίους αναφερθήκατε απαξιωτικά στο Μεσολόγγι και τους ανθρώπους του, πέσαμε επάνω σε πολιτικές, κονδύλια, κόντρες, έριδες και όλα αυτά που συνήθως συνθέτουν τον «πολιτικό διάλογο» των εκπροσώπων του λαού και που, συνήθως, λίγο αφορούν τον λαό. Έτσι λοιπόν, οφείλουμε να αποκαταστήσουμε την αλήθεια, τουλάχιστον μεταξύ των πολιτών των δύο πόλεων, Αγρινίου και Μεσολογγίου. Έχετε δίκιο σε όσα λέτε διότι, για όσους δεν ζουν στο Μεσολόγγι και την ευρύτερη περιοχή, είναι εύκολο να βγάζουν συμπεράσματα και να κάνουν κριτική εκ του ασφαλούς. Έχετε δίκιο, η ισχύς εν τη ενώσει και ο λιγοστός πληθυσμός του Μεσολογγίου τι θα μπορούσε άραγε να διεκδικήσει απέναντι σε μεγάλες και όμορφες πόλεις, όπως η δική σας; Το ίδιο πίστεψαν βέβαια και οι πασάδες που στρατοπέδευαν μπροστά από τα αναχώματα της Πόλης κατά τη διάρκεια της πολιορκίας. Το ίδιο και οι Τουρκοαιγύπτιοι καπεταναίοι που προσπάθησαν να μπουν από τη θάλασσα. Ο Κιουταχής, παρότι διέθετε 3.000 άνδρες εναντίον των 131 αγωνιστών της Κλείσοβας, πραγματοποίησε έξι επιθέσεις, χωρίς όμως επιτυχία. Ύστερα από την ανεπιτυχή προσπάθεια του, ανέλαβε ο Ιμπραήμ και επιτέθηκε στην Κλείσοβα με 3.000 Αιγύπτιους. Ήταν σίγουρος ότι θα την κυριεύσει εύκολα. Οι άνδρες της Κλείσοβας άρχισαν να πυροβολούν συνέχεια εναντίον τους. Οι Αιγύπτιοι επιτέθηκαν ανεπιτυχώς έξι φορές εναντίον των Ελλήνων. Παρ’ όλο που οι αγωνιστές της Κλείσοβας ήταν 131, είχαν μόνο 24 νεκρούς, ενώ από τους αντιπάλους οι Τουρκοαιγύπτιοι που είχαν 6.000 άνδρες έχασαν περίπου τους μισούς. Για αυτόν τον λόγο άλλωστε, η μάχη της Κλείσοβας διδάσκεται στις στρατιωτικές σχολές του πλανήτη μας, ως η σημαντικότερη στην  ανθρώπινη ιστορία, λόγω της ανισότητας των αριθμών. Αυτό φυσικά, είναι μόνο ένα στοιχείο από την μακρόχρονη μάχη που έδωσαν οι κάτοικοι του Μεσολογγίου τότε.

Κύριε Δήμαρχε,

Σήμερα ο λαός δίνει μια άλλη μάχη. Τη μάχη της αξιοπρέπειας απέναντι σε ένα πολιτικό σύστημα που μας εμφανίζει και προσπαθεί να μας αναγκάσει να γίνουμε «εχθροί». Εμείς δεν το επιτρέπουμε αυτό. Έχουμε φίλους στο Αγρίνιο, οπότε δε συμφωνούμε με την πρακτική σας. Πολλοί από τους πελάτες των καταστημάτων μας είναι κάτοικοι Αγρινίου. Καθημερινά οι πολίτες της όμορφης πόλης σας επισκέπτονται το Μεσολόγγι για να ξεσκάσουν, να κάνουν κάποιες δουλειές σε όσες υπηρεσίες μας απέμειναν, να δουν φίλους, να περπατήσουν δίπλα στη θάλασσα και να συμμετάσχουν στις πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις μας. Εμείς οι Μεσολογγίτες, από την πλευρά μας, ερχόμαστε στην όμορφη πόλη σας για ψώνια σε επιχειρήσεις που δεν υπάρχουν εδώ. Να πιούμε και εμείς τον καφέ μας στα πολλά και καλά μαγαζιά που έχετε και εσείς, όπως και εμείς. Είναι λοιπόν τουλάχιστον άδικο, να αναφέρεστε απαξιωτικά στους ανθρώπους του καθημερινού μόχθου, σε όποια πόλη και αν βρίσκονται όταν, για την όποια μελανή κατάσταση περιγράφετε, αποδεδειγμένα πλέον η πολιτική και οι πολιτικοί είναι εκείνοι που τα δημιουργούν. Δεχόμαστε λοιπόν τη συγνώμη -που από μέσα σας λέτε- και σας συγχωρούμε. Φυσικά και σας περιμένουμε στο μικρό Μεσολόγγι για μια βόλτα στην πόλη, που θα σας δώσει την ευκαιρία να δείτε από κοντά κομμάτι της Ιστορίας της Ελλάδας και να μας δοθεί η ευκαιρία να αλλάξουμε τη γνώμη που έχετε για εμάς. Όσο για τον απλό κόσμο, τους περιμένουμε όπως πάντα στην όμορφη Τουρλίδα μας για μπανάκια καλοκαιρινά, στα ιαματικά λουτρά, στις εξορμήσεις μας στη λιμνοθάλασσα, στις βόλτες μας στις γύρω περιοχές, για υπέροχους μεζέδες στα εστιατόρια και τις ταβέρνες μας με ντόπια παραδοσιακά προϊόντα, στις ατέλειωτες ποδηλατάδες μας περιμένοντας το ηλιοβασίλεμα στο λιμάνι και τόσα άλλα που δεν είχατε την ευκαιρία να απολαύσετε έως τώρα στη ζωή σας, διότι ήσασταν απασχολημένος με το να λύνετε τα προβλήματα του κόσμου με τις πολιτικές σας προτάσεις.

Ιερή Πόλη Μεσολόγγι 14-02-2015
Με εκτίμηση

Για το Δ.Σ.

Ο Πρόεδρος		Ο Γεν.Γραμματέας
Αντώνης Λαμπρόπουλος		Πέτρος Σκαρμούτσος

Διαβάστε περισσότερα

Πίσω από τις λέξεις…

    Στις Βρυξέλλες από χτες και τουλάχιστον μέχρι τη Δευτέρα θα δίνεται η μάχη των λέξεων και των διατυπώσεων που θα χρησιμοποιηθούν στα συμπεράσματα της Συνόδου ώστε να συνεχιστεί η σχέση της Ελλάδας με τους εταίρους της στην ΕΕ και στο ΔΝΤ. Αλλά πέρα από τις λέξεις υπάρχει η ουσία. Ας δούμε την ουσία:

    Η Ελλάδα μπήκε στην γκιλοτίνα των Μνημονίων για μια πενταετία με τον λαό να θυσιάζεται. Στόχος των Μνημονίων ήταν να δοθεί χρόνος στις ευρωπαϊκές και αμερικανικές τράπεζες να ξεφορτωθούν τα ομόλογα επί ενός δημόσιου χρέους που πέρασε σε οργανισμούς και κράτη μέλη της ΕΕ. Ο λαός πληρώνει αυτό το χρέος με το αίμα του. Το πληρώνει παρότι το προκάλεσε η ολιγαρχία, το πληρώνει χωρίς να το οφείλει και ενώ μόνο από το 1993 και μετά έχει ήδη καταβάλει πάνω από 1 τρισ. ευρώ (!) σε τόκους μια χρεολύσια για την αποπληρωμή του.

    Η συνέχιση της εξυπηρέτησης αυτού του δημόσιου χρέους από την Ελλάδα σημαίνει ότι μόνο μέσα στο 2015 θα πρέπει να καταβληθούν σε τοκογλύφους και κερδοσκόπους για τόκους και χρεολύσια πάνω από 22 δισ. ευρώ.  Σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει μέχρι το 2030 να έχε καταβάλει σε τοκογλύφους πάνω από 340 δισ. ευρώ. Σημαίνει ότι η Ελλάδα θα παραμένει «φόρου υποτελής» σε «φίλους» και «εταίρους» δανειστές στο διηνεκές και χωρίς ημερομηνία λήξης. Είναι προφανές ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς η λιτότητα να ακολουθεί κατά πόδας τα λαϊκά στρώματα.

    Αποτελεί λαϊκή απαίτηση η Ελλάδα να βγει από τη μέγγενη της τρόικας. Αλλά το «τέλος τρόικα» δεν μπορεί να σημαίνει τίποτα λιγότερο από τον τερματισμό της τοκογλυφικής αφαίμαξης του λαού από την τρόικα.  Σήμερα πάνω από το 70% του συνολικού δημόσιου χρέους της Ελλάδας δεν είναι παρά το χρέος που προκύπτει από τα λεγόμενα «δάνεια» της τρόικας. Και λέμε λεγόμενα «δάνεια» καθώς πάνω από το 90% αυτών των «δανείων» και των περίφημων δόσεων δεν ήρθαν ποτέ στον ελληνικό λαό. Επέστρεψαν ξανά στους δανειστές ή κατέληξαν στα ταμεία των τραπεζιτών, τα βάρη των οποίων πληρώνει ο ελληνικός λαός.

    Η ουσία επομένως είναι ότι: Αυτό το χρέος δεν ήταν ποτέ και δεν είναι του λαού. Αυτό το χρέος είναι δημιούργημα ντόπιων και ξένων κεφαλαιοκρατών. Είναι δημιούργημα των θαλασσοδανείων τους, των φοροαπαλλαγών τους, των φοροαποφυγών τους, των λεόντειων συμβάσεων με το κράτος μέσω των οποίων άρμεγαν το δημόσιο ταμείο, των εξοπλισμών (και ενίοτε των μιζών) που επιδιδόταν το πολιτικό τους σύστημα κοκ.

    Για να υπάρξει προοπτική σε αυτό τον τόπο, η Ελλάδα δεν έχει άλλο δρόμο από την άρνηση πληρωμής αυτού του χρέους. Ειδάλλως θα βρίσκεται σε ένα διαρκές καθεστώς κοινωνικής χρεοκοπίας. Για να έχει προοπτική ο λαός μας δεν έχει άλλο δρόμο από το να αποφασίσει να διεκδικήσει και να επιβάλλει την απόφασή του να αρνηθεί να πληρώνει στο διηνεκές ένα χρέος που άλλοι το προκάλεσαν και άλλοι το απομύζησαν. Ειδάλλως θα βρίσκεται διαρκώς υπό την δαμόκλεια σπάθη της«επιτήρησης», της «εποπτείας» και του… λιτού βίου.

    Η διαγραφή αυτού του ληστρικού και παράνομου χρέους, η απαλλαγή του λαού από το επαχθές και επονείδιστο βάρος του, δεν συνιστά την μόνη ικανή συνθήκη για την ανοικοδόμηση της χώρας και την ανακούφιση του λαού από τα βάσανα. Αποτελεί όμως την αναγκαία προϋπόθεση για την έναρξη αυτής της διαδικασίας.

    Οτιδήποτε λιγότερο από αυτό, οτιδήποτε λιγότερο από την – πραγματική – διαγραφή του παράνομου χρέους, κάθε παραίτηση από το αίτημα διαγραφής του χρέους, όποιες κι αν είναι οι λέξεις που θα επιλεγούν για να περιγράψουν και να «χρυσώσουν» μια ενδεχόμενη διατήρηση της Ελλάδας σε σχέση εξάρτησης και αλληλεξάρτησης με τους τοκογλύφους (ΔΝΤ, Κομισιόν, ΕΚΤ), σταράτες κουβέντες: Θα κινείται πέρα από τα συμφέροντα κα τα δίκαια του λαού όποιοι κι αν είναι οιευφημισμοί που θα εφευρεθούν.

***

    Παρατήρηση 1η: Ακούσαμε ότι στην ελληνική αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες που διαπραγματεύεται με τον Σοιμπλε, την Λαγκάρντ και τον Τόμσεν, μετέχει και η κυρία Παναρίτη. Η κυρία Έλενα Παναρίτη, πρώην βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ και ειδική σύμβουλος του Γιώργου Παπανδρέου, είναι η ίδια που πριν μερικά χρόνια είχε εργαστεί για την «διάσωση» του Περού επί της εποχής τουδικτάτορα Φουτζιμόρι; Για τον Φουτζιμόρι δεν χρειάζεται να ρωτήσουμε. Ξέρουμε: Είναι αυτός που εγκατέλειψε το 2000 το Περού και καταδικάστηκε σε 25 χρό­νια φυλάκιση για μαζικές δολοφονίες, κατάχρηση εξουσίας, υπεξαίρεση χρή­ματος και διαφθορά αφού πρώτα ξεπούλησε τη χώρα του και οδήγησε τον λαό του Περού στα οικονομικά και κοινωνικά τάρταρα. Επιστρέφουμε στην κυρία Παναρίτη:  Είναι η ίδια που ως υψηλόβαθμο στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, και ενώ «διέσωζε» τα Περού, εξέδιδε βιβλία υπό τους εξής τίτλους: «Το φαινόμενο του Φουτζιμόρι: Κυβερνητική μεταρ­ρύθμιση μέσω της άμεσης δημοκρατί­ας»(1995), «Τίτλοι ιδιοκτησίας: Το θαύ­μα του Περού» (1999), «Στρατηγικές ιδιωτικοποίησης», με παράδειγμα, επί­σης, το Περού; Είναι η ίδια που χαρακτήριζε τα Μνημόνια, τις Δανειακές συμβάσεις και τα πολυνομοσχέδια της κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου σαν «τολμηρή αρχή»; Και είναι η κυρία Παναρίτη που επελέγη από τον κ.Βαρουφάκη για να συνδράμει την κυβέρνηση στην διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες; Ενδιαφέρον...

    Παρατήρηση 2η: Ο κ.Τσίπρας κατά τα εγκαίνια της σχέσης της δικής του κυβέρνησης με τον ΟΟΣΑ, δήλωσε στην συνάντησή του με τον κ.Γκουρία ότι η περίφημη «εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ, που η κυβέρνηση Σαμαρά μετέτρεψε σε πολυνομοσχέδιο για να κατεδαφίσει ό,τι είχε απομείνει όρθιο από τα Μνημόνια, δεν ήταν έμπνευσης του ΟΟΣΑ, αλλά της κυβέρνησης Σαμαρά… Ενδιαφέρουσα προσέγγιση. Άρα θα πρέπει να υποθέσουμε ότι στις 27 Νοεμβρίου 2013, στην από κοινού συνέντευξη  Στουρνάρα – Γκουρία, όταν ο δεύτερος επιδείκνυε με καμάρι την έκθεση (όπως βλέπουμε στην παραπάτω φωτογραφία), το έκανε γιατί τον είχε «εξαναγκάσει» ο Στουρνάρας…  

email: mpog@enikos.gr 

Διαβάστε περισσότερα

Το άρθρο που σόκαρε τους ψηφοφόρους του Σύριζα…

Γράφει ο mykoniato

14ις λόγοι για τους οποίους πρέπει (;) να υπερασπιζόμαστε την προσπάθεια της Ελληνικής Κυβέρνησης:

1.Ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας διαβεβαιώνει τους δανειστές της Ελλάδος από το βήμα της βουλής, ότι θα είμαστε συνεπείς στις οφειλές μας και θα αποπληρώσουμε τα δάνειά μας στο σύνολό τους.

2.Η Κυβέρνηση αφαίρεσε από το λεξιλόγιό της την φράση «διαγραφή χρέους«

3. Εξαφανίζεται η Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου που υποτίθεται ότι θα εξέταζε ποιο χρέος είναι παράνομο και πρέπει να διαγραφεί και ποιο νόμιμο.

4. Ο Γιάννης Βαρουφάκης προσλαμβάνει την εταιρία LAZARD(υπεύθυνη του καταστροφικού PSI το οποίο καταλήστεψε τα ασφαλιστικά ταμεία και πτώχευσε τους μικροομολογιούχους). Η Lazard κανονικά θα έπρεπε να ήταν υπό τον έλεγχο της ελληνικής δικαιοσύνης και της ανακριτικής έρευνας για το ρόλο της στην εθνική μας τραγωδία. Αντί γι’ αυτό προσελήφθη για να συνεχίσει να παίζει τον ίδιο ρόλο.

5.Ο Γ.Βαρουφάκης ξαφνιάζει το σύνολο των ψηφοφόρων του και δηλώνει οτι : «ανυπομονώ  να συναντήσω όχι μόνο τον  υπουργό  Οικονομικών , αλλά  την ευφυή προσωπικότητα»…  «τον διανοούμενο που βρίσκεται πίσω από το οικοδόμημα της ΕΕ και της νομισματικής ένωσης , τον δόκτορα Σόιμπλε» και άλλα παρόμοια!

6. Ο Γ.Βαρουφάκης κάνει στροφή 180 μοιρών και από την κατάργηση των μνημονίων, ξαφνιάζει ακόμα και τους συναδέλφους του και δηλώνει στον κ.Σόϊμπλε ότι συμφωνεί με το 60-70% των μεταρρυθμίσεων του μνημονίου -που κατά τα άλλα φέρνει ύφεση-. Ενώ έπειτα από κατακραυγή βουλευτών του Σύριζα όπως ο Κώστας Λαπαβίτσας, δηλώνει ότι εννοούσε τις μεταρρυθμίσεις κατά της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής. Τέτοιες μεταρρυθμίσεις ωστόσο δεν αναφέρονται πουθενά στο μνημόνιο.

7. 7. Η Κυβέρνηση συνεχίζει την εφαρμογή του προϋπολογισμού της προηγούμενης Κυβέρνησης ο οποίος είναι μνημονιακός, υφεσιακός, περιλαμβάνει μέτρα λιτότητας, ενώ έχει συνταχθεί από τους δανειστές της Ελλάδος. Η άμεση αύξηση του βασικού μισθού στα 751 ευρώ μετατρέπεται σε σταδιακή αύξηση βασικού μισθού (ως το τέλος του 2016)

8. Ξαφνιάζουν τόσο ο Πρωθυπουργός όσο και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δια μέσου της κας Βαλαβάνη δηλώνοντας ότι θα πρέπει οι πολίτες να πληρώσουν τις εναπομείναντες δόσεις του ΈΝΦΙΑ.Τον οποίο δεσμεύτηκε η κυβέρνηση προεκλογικά ότι θα καταργήσει καθώς ήτο και είναι παρανόμως.

9. Η Κυβέρνηση ισχυρίζεται ναι μεν θα καταργήσει τον ΈΝΦΙΑ αλλά θα καθιερώσει τον φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας, δίχως ωστόσο να διευκρινίζεται ποια είναι η μεγάλη ακίνητη περιουσία. Οι πολίτες διερωτώνται για ποιο λόγο θα πρέπει να πληρώνουν φόρο για τα σπίτια στα οποία διαμένουν. Ω σαν να παράγουν εισόδημα, με άλλα λόγια ενοίκιο για το σπίτι τους.

10. Η Αριστερή (;) Κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι θα παγώσει τους πλειστηριασμούς για τρεις μήνες και για την πρώτη κατοικία. Αφήνοντας απέξω τα ακίνητα τα οποία δεν έχουν δηλωθεί ως πρώτη κατοικία και τις επιχειρήσεις. Μη παρέχοντας καμία βοήθεια σε επιχειρήσεις, μικρομεσαίους και ανέργους που δεν έχουν την δυνατότητα να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις. Η ασυλία του κράτους για την πρώτη κατοικία θα κατοχυρωθεί μόνον για τρεις μήνες.

11. 11. Ο Υπουργός οικονομικών Φ.Σόϊμπλε αποκαλύπτει την αλήθεια και δηλώνει επισήμως στο eurogroup ότι «το Ελληνικό πρόγραμμα»(προσέξτε αφαιρέθηκε η λέξη μνημόνιο κατά παράκληση της Ελληνικής Κυβέρνησης) «θα συνεχίσει να εκτελείται από την Τρόϊκα την οποία προφανώς δεν μπορούμε να αποκαλούμε Τρόϊκα πια». Δείχνοντας έτσι ότι το μνημόνιο θα συνεχιστεί, απλά με διαφορετικές ονομασίες.

12. Έπειτα την ολοκλήρωση του έκτακτου Eurogroup υπήρξε το εξής ανακοινωθέν με το οποίο ισχυρίζεται ότι διαφώνησε ο Πρωθυπουργός μέρος του οποίου αναφέρει: «Οι ελληνικές αρχές επανέλαβαν την κατηγορηματική ΔΕΣΜΕΥΣΗ τους στις οικονομικές ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ προς όλους τους ΠΙΣΤΩΤΕΣ τους. Οι ελληνικές αρχές συμφώνησαν να συνεργαστούν στενά και εποικοδομητικά με τα θεσμικά όργανα ώστε να διερευνήσουν τις δυνατότητες για την ΕΠΕΚΤΑΣΗ και την επιτυχή ολοκλήρωση του ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ λαμβάνοντας υπόψη τα σχέδια της νέας κυβέρνησης.» Δείχνοντας στην στροφή 180 μοιρών της Ελληνικής αντιπροσωπείας στα ζητήματα του μνημονίου.13. Η Ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να πηγαίνει σε νέο μνημόνιο το οποίο θα ονομαστεί πρόγραμμα, θα υπάρχει επιτήρηση και από τους τρεις φορείς (ΔΝΤ .Ε.Ε. και ΕΚΤ) και αυτό προκύπτει από τις προτάσεις της Ελληνικής αντιπροσωπείας οι οποίες έχουν ως εξής: ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ, χωρίς τη δόση του ΕSM δηλαδή τα 7,5 δισ. ευρώ. 2. Να δοθούν στην Ελλάδα τα 1,9 δισ. από τα κέρδη της ΕΚΤ από τα ελληνικά ομόλογα. 3. Να αυξηθεί το όριο έκδοσης των εντόκων κατά δέκα δισ. 4. Τα 11,4 δισ. του ΤΧΣ να κατευθυνθούν προς εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος για ρύθμιση «κόκκινων» δανείων. Επίσης η Ελληνική Κυβέρνηση πρότεινε να υπάρξει εξορθολογισμός του δημοσιονομικού πλαισίου, ώστε το πρωτογενές πλεόνασμα να ανέλθει στο 1,5 % του ΑΕΠ επί της ουσίας το οικονομικό επιτελείο ζητάει νέα χρηματοδότηση και νέα συμφωνία με την ονομασία «πρόγραμμα» με ελαφρά πιο ήπια μέτρα, χωρίς συγκρούσεις και δίχως μονομερείς ενέργειες.14.Τέλος οι αναφορές του πρωθυπουργού στα εθνικά θέματα σόκαραν πολλούς από εμάς. Με αποκορύφωμα την άνευ όρων παραχώρηση της Ελληνικής ιθαγέννειας και της σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις των Σκοπίων. Με άλλα λόγια ο κ. Τσίπρας υποχωρεί ακόμη και στο επίπεδο του ονόματος. Αποδέχεται το Μακεδονία ως γεωγραφικό προσδιορισμό ώστε να αναγνωρίσει ένα ακόμη τετελεσμένο μονομερούς στρατιωτικής επέμβασης και διάλυσης κυρίαρχου και ανεξάρτητου κράτους, της Γιουγκοσλαβίας.
    Βάσει των παραπάνω διαπιστώσεων γίνεται σαφές ότι η Ελληνική Kκυβέρνηση αποκλίνει σε μεγάλο βαθμό από το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, πραγματοποιώντας στροφή 180 μοιρών σε πολλά ζητήματα, με πρώτο και κύριο αυτό της Διαγραφής του μεγαλύτερου μέρους του χρέους. Ο Ελληνικός λαός δυστυχώς έδωσε ακόμη μια λευκή επιταγή με την υπογραφή του.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΙΣ ΑΝΕΠΤΥΓΜΕΝΕΣ ΧΩΡΕΣ ΤΑ ΧΡΕΗ ΘΑ ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ ΔΙΑΡΚΩΣ

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΕΛΑΣΤΙΚ*

Χρέη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα συνολικού ύψους 199 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (174 τρισεκατομμυρίων ευρώ) έχουν όλες μαζί οι 47 χώρες που εξετάζει έκθεση της διεθνούς εταιρείας συμβούλων επιχειρήσεων ΜακΚίνσεϊ – δηλαδή οι 22 μεγαλύτερες ανεπτυγμένες οικονομίες του κόσμου και οι 25 μεγαλύτερες αναπτυσσόμενες οικονομίες. «Η παγκόσμια υπερχρέωση έχει διπλασιαστεί από το έτος 2000. Το βουνό χρέους αυξάνεται στις περισσότερες χώρες πολύ εντονότερα από όσο η οικονομία» τιτλοφορούσε την παρουσίαση της έκθεσης η γερμανική συντηρητική εφημερίδα «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε».

Αύξηση των χρεών όμως με ρυθμούς ταχύτερους από την αύξηση του ΑΕΠ σημαίνει αφενός διόγκωση του συνολικού χρέους κάθε χώρας και αφετέρου κρίση και πτώση του βιοτικού επιπέδου, όταν καταστεί δυσκολότερη η εξεύρεση δανειστών και διαρκώς μεγαλύτερες οι δόσεις που πρέπει να πληρώνονται για να εξοφληθούν τα δάνεια. Τα συνολικά δάνεια στις 47 αυτές χώρες (δημόσιο χρέος, οφειλές του χρηματοπιστωτικού τομέα, χρέη επιχειρήσεων και χρέη νοικοκυριών) που εξετάζει η έκθεση της ΜακΚίνσεϊ ήταν το 2007, πριν από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, 142 τρισεκατομμύρια δολάρια. Μέσα σε επτά χρόνια αυξήθηκαν κατά 40%. Στο ίδιο χρονικό διάστημα αυτής της μαύρης επταετίας 2007-2014, στις 47 αυτές χώρες τα κράτη συνολικά δανείστηκαν σαφώς περισσότερα χρήματα. Το συνολικό δημόσιο χρέος των 47 αυτών κρατών ήταν 33 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2007 και εκτινάχθηκε στα 58 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2014.

Πρόκειται για μια αύξηση του δημόσιου χρέους κατά 75%. Οπως επισημαίνεται στην έκθεση, σε 10 από αυτές τις χώρες το δημόσιο χρέος ξεπέρασε το… 100% του ΑΕΠ! «Εδώ και αιώνες η ανεξέλεγκτη αύξηση των χρεών οδηγεί πάντα σε οικονομικές κρίσεις και σε απρόβλεπτα πλήγματα των αγορών» δήλωσε κατά την παρουσίαση της έκθεσης ο διευθυντής του ινστιτούτου Ρίτσαρντ Ντομπς. Η γρήγορα αυξανόμενη υπερχρέωση «καθυστερεί την ανάκαμψη, αυξάνει τους κινδύνους νέων κρίσεων και μειώνει την ικανότητα καταπολέμησης αποτελεσματικά αυτών των κινδύνων» υπογράμμισε η εκ των συγγραφέων της έκθεσης Σούζαν Λουντ. Το κακό είναι ότι δεν αυξάνεται μόνο το δημόσιο χρέος. Αυξάνονται παράλληλα τα χρέη τόσο των επιχειρήσεων όσο και των νοικοκυριών. Οι πιθανότητες μείωσης του χρέους είναι κακές, τονίζουν οι συγγραφείς της έκθεσης και εξηγούν ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης της οικονομίας που θα συνεπέφεραν μείωση του χρέους είναι κυριολεκτικά εξωπραγματικοί στις περισσότερες χώρες. Αναφέρουν το παράδειγμα της Ισπανίας, η οποία θα έπρεπε κατά την τρέχουσα πενταετία 2015-2019 να έχει ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 5,5% και τα πέντε συνεχόμενα χρόνια (!), ενώ το ΔΝΤ και η ΕΕ προβλέπουν μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης κατά τη διάρκεια και των πέντε αυτών ετών μόνο… 1,7%!

Πώς να συγκεραστεί το αναγκαίο 5,5% με το προβλέψιμο 1,7%; Αδύνατον, προφανώς. Ανησυχούν ιδιαίτερα τους ερευνητές που έχουν συντάξει την έκθεση οι εκρηκτικοί ρυθμοί που έχει προσλάβει η αύξηση του συνολικού δανεισμού στην Κίνα. Μέσα σε επτά μόλις χρόνια, το συνολικό χρέος δημόσιου και ιδιωτικού κινεζικού τομέα… τετραπλασιάστηκε! Από 7,4 τρισεκατομμύρια που ήταν το 2007, απογειώθηκε στα… 28,2 τρισεκατομμύρια το 2014! Σχεδόν 10 τρισεκατομμύρια της αύξησης αυτής οφείλεται στην έκρηξη των τιμών των ακινήτων στην αχανή χώρα με το 1,3 δισεκατομμύρια κατοίκους. Χώρια το γεγονός ότι πρόσθετος παράγοντας ανησυχίας για την Κίνα είναι η αλματώδης αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 36% ετησίως (!) του «σκιώδους» τραπεζικού τομέα – δηλαδή τα δάνεια που δίνουν οι παρατράπεζες και οι τοκογλύφοι!

Επιστρέφοντας στην Ευρώπη, η έκθεση του ινστιτούτου ΜακΚίνσεϊ επισημαίνει ότι πέραν της Ισπανίας και στις περιπτώσεις της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ολλανδίας και της Πορτογαλίας, οι ρυθμοί ανάπτυξης που αναμένονται είναι πολύ χαμηλότεροι από εκείνους που απαιτούνται για να μειωθεί το χρέος τους – άρα το συνολικό χρέος τους θα συνεχίσει να αυξάνεται.

Αντιθέτως, «από αυτή τη σκοπιά τα πράγματα δεν φαίνονται τόσο μαύρα για την Ελλάδα. Αρκεί μια ετήσια ανάπτυξη 2,5%, ποσοστό που αντιστοιχεί στις προβλέψεις των συγγραφέων της έκθεσης» αναγκάζεται να ομολογήσει η «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε», η οποία καθημερινά χύνει χολή εναντίον της πατρίδας μας στα άρθρα και στα ρεπορτάζ της.

*Δημοσιεύθηκε στο »ΕΘΝΟΣ» την Πέμπτη 12 Φεβρουαρίου 2015

Διαβάστε περισσότερα

Κι όμως, φταίνε και οι Γερμανοί! (must read)

Γράφει η Μαριάννα Τόλια

Γιατί η ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης είναι υπεύθυνη για την οικονομική κατάσταση όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και άλλων κρατών του ευρω-νότου. Μόνη λύση η διαγραφή χρεών. Τι υποστηρίζει σε άρθρο του γνωστός Ισπανός οικονομολόγος. 

Ένα από τα σταθερά μοτίβα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, που επανήλθε με την ανακίνηση του ελληνικού ζητήματος, υπήρξε η ριζική απόκλιση οπτικής ανάμεσα στα δημοσιογραφικά κείμενα και τις προσεγγίσεις των «ειδικών της οικονομικής ορθολογικότητας» – κάτι σαν μέρα με τη νύχτα…

Απέναντι στις τάξεις των δημοσιογράφων που εξαρχής ασπάστηκαν και παραμένουν προσηλωμένοι στην κυρίαρχη – γερμανικής προέλευσης – ερμηνεία της κρίσης, η οποία χωρίζει την Ευρώπη σε «ενάρετα» και «προβληματικά» έθνη, οι οικονομολόγοι εστίασαν, από την πλευρά τους, στα προβλήματα στην αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης και σήμερα αναλαμβάνουν την ένθερμη υπεράσπιση των προτάσεων του έλληνα ΥΠΟΙΚ Γ. Βαρουφάκη για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.

Από τις όχι λίγες ανάλογες προσεγγίσεις των ημερών, θα σας παρουσιάσω την πολύ ξεχωριστή παρέμβαση υπέρ της Ελλάδας και της Ευρώπης του Μάικλ Πέτις. Ο Μάικλ Πέτις είναι ένας Ισπανός τοπ σταρ οικονομολόγος, βετεράνος της Wall Street, με θητεία στις αγορές, την εμπορική τραπεζική, τις επιχειρήσεις, την οικονομική ανάλυση και τα πανεπιστήμια. Το πιο γνωστό βιβλίο του, το «The Volatility Machine: Emerging Economics and the Threat of Financial Collapse», τον έχει καθιερώσει ως τον πλέον διεισδυτικό και εικονοκλάστη αναλυτή των συναλλαγματικών κρίσεων και κρίσεων χρέους, όπως είναι και η κρίση της Ευρωζώνης.

Δυο μέρες μετά την αναγνωριστική συνάντηση Σόιμπλε-Βαρουφάκη την περασμένη εβδομάδα στο Βερολίνο, ο Πέτις παρενέβη στη συζήτηση για το ελληνικό χρέος με ένα μακροσκελές άρθρο με τίτλο «Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι γαλλικές αποζημιώσεις» το οποίο η συντακτική ομάδα των Financial Times ανέδειξε ως την καλύτερη ανάλυση για την ευρωπαϊκή κρίση που έχουμε δει μέχρι σήμερα.

Πράγματι, με μια διαβρωτική γραφή ο Πέτις αποδομεί συνολικά τη γερμανική αντίληψη ότι οι χώρες και οι κοινωνίες του Ευρωπαϊκού Νότου φέρουν την οποιαδήποτε συλλογική ευθύνη για την αποπληρωμή των προβληματικών χρεών που δημιούργησε η στρεβλή αρχιτεκτονική του ευρώ…

Κατά τον Ισπανό οικονομολόγο, η μόνη λύση για να σωθεί η Ευρώπη σήμερα είναι μέρος του κόστους της κρίσης να αναληφθεί από τους πιστωτές, με διαγραφές χρεών. Αλλά για να το δούμε αυτό πρέπει πρώτα οι δημοσιογράφοι, η κοινή γνώμη και οι οικονομικοί σύμβουλοι των κυβερνήσεων να ξεφύγουν από τη παγίδα της ρητορικής Σόιμπλε που μετατρέπει μια σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ διαφορετικών οικονομικών ομάδων σε σύγκρουση μεταξύ εθνικών κρατών.

Θα παρουσιάσω στη συνέχεια ορισμένα βασικά σημεία του άρθρου του Μάικλ Πέτις, που αποδομούν την αντίληψη ότι τα κράτη του Ευρωπαϊκού Νότου είναι υπεύθυνα για την κρίση και την αποπληρωμή μη βιώσιμου κρατικού χρέους, ενώ η Γερμανία είναι αθώα… Θα επανέλθω σε επόμενο κείμενο, με τα επιχειρήματα με τα οποία ο Μάικλ Πέτις υποστηρίζει ότι υπό τις σημερινές συνθήκες υπερχρέωσης του Ευρωπαϊκού Νότου, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις δεν θα αποφέρουν οικονομική ανάπτυξη μέχρις ότου γίνουν οι απαραίτητες διαγραφές χρεών και πως γι’ αυτό πρέπει τα κεντρώα ευρωπαϊκά κόμματα να υποστηρίξουν άμεσα το εγχείρημα Βαρουφάκη για ανασχεδιασμό του χρέους της Ελλάδας – με σκοπό να αποτελέσει πρότυπο για όλα τα κρατικά χρέη του Ευρωπαϊκού Νότου.

1. Οι οικονομικές ρίζες της ευρωπαϊκής κρίσης

Κατά τον Ισπανό οικονομολόγο, η ευρωπαϊκή κρίση χρέους δεν διαφέρει κατά βάση από τις παραδοσιακές συναλλαγματικές κρίσεις και κρίσεις χρέους που προκαλούνται από τις απότομες μεγάλες εισροές και εκροές κεφαλαίων σε ένα πολύπλοκο οικονομικό σύστημα. Θεμελιώδη ρόλο πάντως σε αυτήν έχει διαδραματίσει η υιοθέτηση του ευρώ, που σήμανε την ντε φάκτο κατάργηση του εθνικού νομίσματος και της εθνικής νομισματικής πολιτικής, των δύο κυριότερων δηλαδή μηχανισμών απορρόφησης της οικονομικής μεταβλητότητας.

«Γι’ αυτό το λόγο κατά την πρώτη 10ετία υιοθέτησης του ευρώ, εμφανίστηκαν μεγάλες ανισορροπίες ανάμεσα σε διάφορους κλάδους της ευρωπαϊκής οικονομίας. Έχουμε μεγάλη ιστορική εμπειρία με αυτό τον τύπο ανισορροπιών από τις οποίες πάσχει και θα εξακολουθήσει να πάσχει η Ευρώπη και από τα ιστορικά προηγούμενα, τρία πράγματα είναι ξεκάθαρα: Πρώτον, ότι οι ανισορροπίες που οδήγησαν εν τέλει στην κρίση έχουν τις ρίζες τους σε κρυφές μεταβιβάσεις μεταξύ οικονομικών κλάδων εντός της Ευρώπης και όχι σε μεταβιβάσεις ανάμεσα στις χώρες. Αυτές οι κρυφές μεταβιβάσεις οδηγούν σε τεχνητή άνοδο των αποταμιεύσεων σε κάποιες χώρες η οποία κατά τρόπο λογικά αναγκαίο οδηγεί σε άνοδο των παραγωγικών ή μη παραγωγικών (σε αναπτυγμένες χώρες, συνήθως των μη παραγωγικών) επενδύσεων ή σε τεχνητά χαμηλότερες αποταμιεύσεις σε άλλα μέρη του συστήματος και εν τέλει σε μη βιώσιμα χρέη».

Μια από τις πρώτες κρυφές μεταβιβάσεις μεταξύ διαφόρων οικονομικών κλάδων που έλαβε χώρα στην Ευρώπη, και στην οποία επανέρχεται αρκετές φορές ο Πέτις, ανάγοντας την σε μια από τις δομικές αιτίες της κρίσης, σημειώθηκε στη Γερμανία στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Τότε, με συμφωνία μεταξύ των γερμανικών συνδικάτων και της εργοδοσίας, καθηλώθηκαν οι μισθοί και πάγωσε η εγχώρια κατανάλωση. Η καθήλωση των γερμανικών μισθών οδήγησε σε αύξηση των επιχειρηματικών κερδών και η καθήλωση της κατανάλωσης οδήγησε σε μείωση των εγχώριων επενδύσεων και αύξηση των αποταμιεύσεων. Με τον τρόπο αυτό συντελέσθηκε μια κρυφή μεταβίβαση από τη γερμανική βιομηχανία και τις υπηρεσίες προς τον γερμανικό χρηματοπιστωτικό τομέα, ο οποίος στη συνέχεια, χάρη στην πλήρη απελευθέρωση της τραπεζικής πίστης στην Ευρωζώνη και τα ενιαία επιτόκια του ευρώ, αναζητούσε υψηλές αποδόσεις στις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου.

2. Η Γερμανία μετατρέπει μια οικονομική σύγκρουση σε εθνική

Η γερμανική θέση «για τα προβλήματα της Ελλάδας φταίει αυτή και μόνο και πάντως όχι η Γερμανία» αποτελεί καθαρό παραλογισμό, παρατηρεί ο Πέτις, που δυστυχώς μετατρέπει μια εντελώς παραδοσιακού τύπου σύγκρουση για το πώς θα μοιραστεί το κόστος μιας κρίσης υπερχρέωσης ανάμεσα σε δυο οικονομικές ομάδες με αντιτιθέμενα συμφέροντα, σε εθνική σύγκρουση.

«Η επίλυση μιας κρίσης χρέους δεν ενέχει κάτι άλλο από το πώς θα μοιραστεί το κόστος. Στις περισσότερες νομισματικές κρίσεις και κρίσεις χρέους στη μια πλευρά είναι οι πιστωτές, οι κάτοχοι ακινήτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων και οι επιχειρήσεις που επωφελήθηκαν από τις νομισματικές στρεβλώσεις. Στην άλλη πλευρά είναι οι εργαζόμενοι που πληρώνουν με τη μορφή της μείωσης των μισθών τους και της ανεργίας και σε κάποιες περιπτώσεις η μεσαία τάξη που πληρώνει με τη μορφή της σταδιακής διάβρωσης του εισοδήματός της και της αξίας των αποταμιεύσεών της. Τα πολιτικά κόμματα συνήθως καταλήγουν να αντιπροσωπεύουν τα συμφέροντα της μιας ή της άλλης πλευράς. Σήμερα στην Ευρώπη όλα τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα υπερασπίζουν την αξία του νομίσματος και προστατεύουν τα συμφέροντα των πιστωτών».

Επειδή το κόστος της κρίσης για τους εργαζομένους και τη μεσαία τάξη στις κοινωνίες του Νότου είναι υψηλό, η υπάρχουσα κατάσταση ευνοεί τα πολιτικά κόμματα που επιτίθενται στα συμφέροντα των πιστωτών και στην ΟΝΕ – και στο βαθμό που αυτό το κάνουν τα ακραία ή τα εθνικιστικά κόμματα της δεξιάς και της αριστεράς, όλα αυτά οδηγούν στην ενίσχυσή τους. Αν όμως αυτά τα κόμματα αυτά κυριαρχήσουν στο δημόσιο διάλογο και την πολιτική σκηνή, το ευρωπαϊκό πείραμα θα διαλυθεί και θα χρειαστούν ολόκληρες 10ετίες για να ξαναζωντανέψει – χωρίς κι αυτό να είναι σίγουρο.

3. Η Ευρώπη χρειάζεται διαγραφές χρεών αλλά…

Αποτελεί πολύ μεγάλο πρόβλημα η έλλειψη ευρύτερης κατανόησης των οικονομικών μηχανισμών της ευρωπαϊκής κρίσης. Κατά τον Πέτις, είναι μείζον δυστύχημα που σε επίπεδο πολιτικών αναλυτών και ευρωπαϊκής κοινής γνώμης έχουν κυριαρχήσει απλοϊκές και λανθασμένες ερμηνείας της κρίσης σε όρους διαφορετικών εθνικών χαρακτήρων, οικονομικής αρετής ή ηθικής διαπάλης μεταξύ σωφροσύνης και της ανευθυνότητας. Όσο οι ευρωπαϊκές κοινωνίες αντιμετωπίζουν την κρίση ως διαμάχη μεταξύ υπεύθυνων και ανεύθυνων εθνικών κρατών, δεν θα δεχτούν διαγραφές χρεών – αλλά αυτή είναι μοναδική λύση για να σωθεί η Ευρώπη.

4. Κανένας ευρωπαϊκός λαός δεν δάνεισε λεφτά σε άλλον

Το βασικό επιχείρημα εναντίον των διαγραφών χρεών είναι ότι ο φιλότιμος «γερμανικός λαός» (αν δηλώσουμε την ομάδα των πιστωτών με το περιεκτικό όνομα «Γερμανία», σημειώνει ο Πέτις) δάνεισε τον αστόχαστο «ισπανικό λαό» (ο ίδιος ως Ισπανός επιλέγει να δηλώσει τη ομάδα των κρατών δανειοληπτών με το όνομα της χώρας του). Αυτό όμως δεν ισχύει. Κάτι πιο πολύπλοκο έχει συμβεί στην Ευρώπη, το οποίο όσο κι αν δεν αρέσκεται κανείς να το περιγράφει σε όρους πάλης των τάξεων, είναι αδύνατο να το αποφεύγει εντελώς.

«Δεν δάνεισε ποτέ χρήματα ο γερμανικός λαός στον ισπανικό λαό. Αντίθετα, οι πολιτικές που εφάρμοσε το Βερολίνο και που οδήγησαν τη Γερμανία από τα εξωτερικά ελλείμματα της δεκαετίας του 1990 στα μεγάλα πλεονάσματα της δεκαετίας του 2000 επιβλήθηκαν σε βάρος των γερμανών εργαζομένων και είναι εν μέρει υπεύθυνες για την πολύ χαμηλή ανάπτυξη της παραγωγικότητας της Γερμανίας. Επιπλέον επειδή οι κεφαλαιακές ροές (δηλαδή η διαρκής μεταφορά χρήματος) από τη Γερμανία στην Ισπανία διασφάλιζε ότι ο ισπανικός πληθωρισμός θα ήταν υψηλότερος του γερμανικού, επιτόκια που ήταν λογικά στη Γερμανία, ήταν πολύ χαμηλά στην Ισπανία, ίσως και αρνητικά. Στο βαθμό λοιπόν που οι γερμανικές, ισπανικές και άλλες τράπεζες πρόσφεραν μια θάλασσα απίστευτα φτηνών δάνεια σε όποιον ισπανό ήθελε να τα πάρει, το γεγονός ότι κάποιοι από αυτούς τους δανειστές υπήρξαν άκρως ανεύθυνοι, δεν αποτελούσε μια «ισπανική επιλογή»».

«Διστάζω να το θέσω σε όρους που μοιάζουν με «πάλη των τάξεων», όμως αν ξεχωρίσουμε αυτούς που επωφελήθηκαν περισσότερο από τις ευρωπαϊκές πολιτικές πριν την κρίση και αυτούς που επωφελήθηκαν λιγότερο αλλά αναμένεται τώρα να πληρώσουν το μεγαλύτερο μέρος του κόστους της προσαρμογής, αντί να βλέπουμε μια σύγκρουση μεταξύ γερμανών και ισπανών, είναι πιο ακριβές να βλέπουμε μια σύγκρουση μεταξύ των επιχειρηματικών και χρηματοπιστωτικών ελίτ (μαζί με τους Ευρωπαίους αξιωματούχους) από τη μια μεριά και των εργαζομένων και των αποταμιευτών της μεσαίας τάξης από την άλλη».

5. Όταν οι γερμανοί βρέθηκαν το 1870 σε θέση παρόμοια με των ισπανών και των Ελλήνων το 2000, ανέπτυξαν τις ίδιες παθογένειες

Η οικονομική ιστορία δείχνει πως οι μεγάλες διασυνοριακές κεφαλαιακές ροές βλάπτουν αντί να ωφελούν τη χώρα που τις δέχεται. Αυτό συμβαίνει επειδή είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεθούν μέσα σε συμπυκνωμένο χρονικό διάστημα πολλά παραγωγικά σχέδια προς χρηματοδότηση σε μια χώρα. Κατά συνέπεια, η μεγάλη και απότομη αύξηση των κεφαλαιακών ροών αυξάνει τους μισθούς δυσανάλογα προς την αύξηση της παραγωγικότητας, πλήττει την εγχώρια ανταγωνιστικότητα και βιομηχανία, κατευθύνεται σε μεγάλο βαθμό στην αγορά ακινήτων και παράγει φούσκες αξιών. Όλα αυτά επιδεινώνουν το εξωτερικό ισοζύγιο και καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη έως αδύνατη την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους. Αυτό ισχύει εξίσου για «υπεύθυνες» και «ανεύθυνες» χώρες.

«Στην ίδια θέση που βρίσκονται σήμερα οι ισπανοί (και οι έλληνες και όλες οι κοινωνίες του Ευρωπαϊκού Νότου) έχουν βρεθεί παλαιότερα και οι γερμανοί, όταν μετά το τέλος του γαλλοπρωσικού πολέμου, το 1870, υποχρέωσαν τους γάλλους να τους καταβάλλουν υψηλές πολεμικές επανορθώσεις περί το 20% του ΑΕΠ τους μέσα σε τρία χρόνια, νομίζοντας ότι έτσι θα γονατίσουν οικονομικά τη Γαλλία και θα απαλλαγούν επί μακρόν από έναν επικίνδυνο αντίπαλο.

Εντελώς αντίθετα από τις προσδοκίες τους όμως, οι μεγάλες αυτές κεφαλαιακές ροές σάρωσαν εν τέλει τη γερμανική οικονομία, οδηγώντας την σε εξωτερικό έλλειμμα και πλήττοντας τη γερμανική βιομηχανία, μέσω της αύξησης της εγχώριας ζήτησης προς όφελος των γαλλικών, βρετανικών και αμερικάνικων βιομηχανικών αγαθών. Ο συνολικός αντίκτυπος στη Γερμανία ήταν πολύ αρνητικός και οι οικονομολόγοι επί χρόνια υποστήριζαν ότι η γερμανική οικονομία επλήγη αντί να στηριχθεί από τις γαλλικές αποζημιώσεις, και λόγω των επιπτώσεων τους στους όρους του εμπορίου και τον βιομηχανικό τομέα, και επειδή τροφοδότησαν πλήθος μη παραγωγικών επενδύσεων, μεταξύ άλλων τη χρηματιστηριακή κερδοσκοπική φούσκα του 1871-1873, και μια μεγάλη αύξηση στο χρέος».

Όλα αυτά κατέληξαν στη μεγάλη ύφεση του 1873 και την συναίνεση του συνόλου του γερμανικού πολιτικού κόσμου και των γερμανών οικονομολόγων ότι οι γαλλικές αποζημιώσεις είχαν καταστρέψει τη γερμανική οικονομία.

6. Αποδίδοντας ορθά την «ανευθυνότητα»: εθνικά κράτη, πιστωτές και τραπεζικό σύστημα

Είναι εντελώς ανόητο να κατηγορείς τα κράτη αποδέκτες των κεφαλαιακών ροών ως υπεύθυνα για την κρίση. Όποιος προσφέρει χρήμα με αρνητικά επιτόκια για να χρηματοδοτήσει κάθε βλακώδη ιδέα, δεν μπορεί να απορεί επειδή χρηματοδοτήθηκαν τόσες βλακώδεις ιδέες. Κατά τον Μάικλ Πέτις, αν είναι κάποιος πρωταρχικά υπεύθυνος για την κρίση είναι οι καθαροί δανειστές στην Γερμανία και την Ολλανδία, όχι οι δανειολήπτες στην Ιρλανδία, την Ισπανία και την Ελλάδα.

«Θα ήταν εκπληκτική σύμπτωση που τόσο πολλές χώρες αποφάσισαν να επιδοθούν σε ένα καταναλωτικό πάρτι ταυτόχρονα. Θα ήταν ακόμη πιο αξιοσημείωτο, αν αυτό βεβαίως ίσχυε, το ότι κατάφεραν να το κάνουν, ρουφώντας τα λεφτά από μια απρόθυμη Γερμανία. Είναι δηλαδή πολύ δύσκολο να πιστέψουμε ότι η δραματική αλλαγή στα ισοζύγια πληρωμών μεταξύ των χωρών μελών της Ευρωζώνης είχε ως βασική αιτία της κάτι διαφορετικό από την μεταβολή εντός της γερμανικής οικονομίας που οδήγησε στα ύψη τα εγχώρια συνολικά πλεονάσματα σε σχέση με τις εγχώριες συνολικές επενδύσεις».

Αλλά ο βασικότερος λόγος για τον οποίο δεν στέκει ο ισχυρισμός ότι η Ισπανία (η Πορτογαλία, η Ελλάδα κλπ) είναι πρωταρχικά υπεύθυνες για την κρίση, επειδή διαχειρίστηκαν ανόητα τις μεγάλες κεφαλαιακές ροές που προήλθαν από τη Γερμανία και είχαν τάχα την επιλογή να μη δεχτούν τα χρήματα και να αποφύγουν τα καταναλωτικά πάρτι, τις φούσκες στην αγορά ακινήτων κι όλες τις άλλες υπερβολές, είναι το ότι δεν υπάρχει κανέναν υποκείμενο του τύπου «Ισπανία», «Πορτογαλία», «Ελλάδα» που να λάμβανε αποφάσεις. (Εδώ βέβαια σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, είναι σωστό να κάνουμε τη διάκριση ανάμεσα στην ελληνική κοινωνία και τις κυβερνήσεις – ιδίως την κυβέρνηση Καραμανλή που έχει σοβαρές ευθύνες).

Τα γερμανικά λεφτά προς τον Ευρωπαϊκό Νότο διαμεσολαβήθηκαν από τράπεζες και πέρασαν σε νοικοκυριά, μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις, όχι από τα κράτη, παρατηρεί ο Πέτις. Στο βαθμό που μια χώρα αποτελείται από ένα μεγάλο αριθμό ατόμων, νοικοκυριών και επιχειρήσεων, δεν χρειάζεται ενιαία ή έστω πλειοψηφική ανευθυνότητα ώστε η οικονομία σαν σύνολο να κάνει κακή χρήση του απεριόριστου χρήματος με άκρως χαμηλά επιτόκια.

«Αν ένα πολύ μεγάλο απόθεμα κεφαλαίων, περί το 10% ως το 30% του ΑΕΠ μιας χώρας, διανέμεται υποχρεωτικά σε ένα άπειρο πλήθος οικονομικών οντοτήτων και ο μόνος τρόπος διανομής του περνά μέσα από ένα ευρύ δίκτυο τραπεζών, και τα κίνητρα που έχουν τεθεί, ορίζουν ότι όσο πιο αισιόδοξη και ανεύθυνη είναι μια τράπεζα, τόσο περισσότερο αυξάνει τα κέρδη της κι ότι όσο πιο αισιόδοξος και ανεύθυνος είναι ο δανειολήπτης, τόσο περισσότερα χρήματα παίρνει, πώς βγάζει νόημα η χρήση του όρου ανευθυνότητα, κι αν πράγματι βγάζει, σε ποια πλευρά πρέπει να την αποδώσουμε;».

Η προφανής απάντηση είναι ότι η ανευθυνότητα βρίσκεται πρωτίστως στην πλευρά του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος κι αυτών που όρισαν τους κανόνες του, όχι στην πλευρά των εθνικών κρατών.

Πάντως, καταλήγει ο Πέτις, ας κρατήσουμε το ότι η ιστορία δείχνει πως κάθε μεγάλη εισροή κεφαλαίων σε μα χώρα οδηγούσε σε προβληματικές καταστάσεις, ακόμη κι όταν υπήρχε μία και μόνη κρατική αρχή που λάμβανε αποφάσεις για την κατανομή τους, ακόμη κι όταν αυτή η αρχή είναι η ίδια η «ενάρετη» Γερμανία. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι οι γαλλικές αποζημιώσεις του 1871-73 προς τη Γερμανία δεν διαμεσολαβήθηκαν από τράπεζες, πήγαν κατ» ευθείαν στα δημόσια ταμεία και από αυτά έγινε η κατανομή τους.

Κι όμως, η υπεύθυνη κατανομή της γερμανικής κρατικής αρχής οδήγησε σε μια από τις μεγαλύτερες φούσκες αξιών της γερμανικής ιστορίας στο Χρηματιστήριο και την αγορά ακινήτων, μια σημαντική (αν και όχι τόσο μεγάλη όσο της Ισπανίας και της Ελλάδας πρόσφατα) άνοδο της κατανάλωσης και μια επενδυτική φρενίτιδα εντός κι εκτός Γερμανίας, που τμήμα της αφορούσε βλακώδεις και ζημιογόνες επενδύσεις.

Κι αν η Γερμανία γλίτωσε τη χρεοκοπία με την έλευση της ύφεσης του 1874 επειδή οι ροές των γαλλικών κεφαλαίων ήταν πολεμικές αποζημιώσεις και όχι δάνεια που όφειλαν να αποπληρωθούν, δεν τη γλίτωσε 50 χρόνια αργότερα.

Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1920, η Γερμανία κατακλύστηκε ξανά από φτηνά αμερικάνικα κεφάλαια που για ένα διάστημα την βοήθησαν να αποπληρώνει τις αποζημιώσεις του Α Παγκοσμίου Πολέμου αλλά καθώς μέρος τους κατευθύνθηκε σε βλακώδεις και ζημιογόνες επενδύσεις, με την έλευση της παγκόσμιας ύφεσης την έφεραν σε ολοκληρωτική στάση πληρωμών στο εξωτερικό της χρέος – ο λόγος για το δράμα του οποίου η κάθαρση ήρθε το 1953, με τη διαγραφή του μεσοπολεμικού γερμανικού χρέους, δυνατότητα που τώρα η γερμανική κυβέρνηση αρνείται στην Ελλάδα και τις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου.

 * Η κ. Μαριάννα Τόλια είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας του βιβλίου «Το ευρώ, ο Νότος και η Ελλάδα. Έρευνες και Προσεγγίσεις για την κρίση στον Ευρωπαϊκό Νότο και τον ρόλο του ευρώ», Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις, Αθήνα 2014.

Πηγή: euro2day.gr

Διαβάστε περισσότερα

Οι προειδοποιήσεις των τραπεζών

Το τρομακτικό ποσόν των 26,45 τρις $ σε παράγωγα είναι συνδεδεμένα με το ευρώ – οπότε, τυχόν κατάρρευση του στο 0,90 λόγω της πιθανής εξόδου της Ελλάδας, θα μπορούσε να αποβεί μοιραία για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.


Εν πρώτοις, διαπιστώνεται μία «αναζωπύρωση» του νομισματικού πολέμου, με το δολάριο να ανατιμάται απέναντι σε όλα σχεδόν τα νομίσματα του πλανήτη – δημιουργώντας τεράστια προβλήματα στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, καθώς επίσης στις ίδιες τις Η.Π.Α., αφού επιδεινώνει τις εξαγωγές πολλών αμερικανικών επιχειρήσεων, αυξάνει τις εισαγωγές της χώρας, ενώ προκαλεί ακόμη μεγαλύτερα ελλείμματα στο εμπορικό της ισοζύγιο.
Η εξέλιξη του συναλλαγματικού πολέμου φαίνεται καθαρά στο γράφημα που ακολουθεί – υπενθυμίζοντας πως συνήθως αποτελεί τον πρόλογο των συμβατικών πολέμων, με κριτήριο την παγκόσμια ιστορία. Με δεδομένη δε τη σύνδεση πολλών νομισμάτων με το ευρώ ή με το δολάριο, σε σταθερή (ανοιχτό χρώμα) ή σε ευέλικτη σχέση (πολύ ανοιχτό χρώμα), όταν ελάχιστα είναι συνδεδεμένα με ένα καλάθι νομισμάτων (πράσινο), η κατάσταση θα μπορούσε πολύ εύκολα να ξεφύγει από τον έλεγχο.



Ειδικότερα, η σύνδεση του νομίσματος μίας χώρας με το νόμισμα κάποιας άλλης, η οποία είναι εμπορικός εταίρος της, έχει σημαντικά πλεονεκτήματα – αφού οι επιχειρήσεις τους μπορούν να προγραμματίσουν καλύτερα, συμφωνώντας τις τιμές χωρίς να ανησυχούν για τις ξαφνικές συναλλαγματικές διακυμάνσεις.
Έως το 1970 άλλωστε τα περισσότερα νομίσματα ήταν συνδεδεμένα με το δολάριο, το οποίο ήταν με τη σειρά του συνδεδεμένο με το χρυσό – στα πλαίσια του συστήματος του Bretton Woods. Έκτοτε όμως η κατάσταση έχει αλλάξει, οπότε υπάρχουν οι εξής ιδιαιτερότητες:
(α)  Ορισμένες χώρες, όπως η Κίνα, αποφεύγουν τις διακυμάνσεις της ελεύθερης αγοράς – διαχειριζόμενες τα νομίσματα τους «κλειστά», με την υιοθέτηση ελέγχων στη διακίνηση των κεφαλαίων.
(β)  Άλλες χώρες συνδέουν το νόμισμα τους με κάποιο άλλο, συνήθως με το δολάριο, έτσι ώστε να αυξήσουν την αξιοπιστία του – με στόχο κυρίως την αντιμετώπιση του πληθωρισμού. Στην περίπτωση αυτή όμως δεν ασκούν οι ίδιες νομισματική πολιτική, εξαρτώμενες από την πολιτική που ασκεί η κεντρική τράπεζα της χώρας, με την οποία έχουν συνδέσει το νόμισμα τους.
(γ)  Η Ευρωζώνη συνιστά ουσιαστικά μία τρίτη «παραλλαγή», αφού οι διάφορες χώρες που την αποτελούν δεν έχουν τη δική τους νομισματική πολιτική, διατηρώντας όμως το ίδιο νόμισμα – κάτι εξαιρετικά επικίνδυνο, εάν δεν ακολουθήσει η τραπεζική, η δημοσιονομική, καθώς επίσης η πολιτική ένωση τους.
Συνεχίζοντας, οι παραπάνω «συνδέσεις» δεν έχουν μόνο πλεονεκτήματα, αλλά και μειονεκτήματα - αφού οι συνδεδεμένες χώρες «άγονται και φέρονται» από τη  νομισματική πολιτική της χώρας που την διαμορφώνει.
Εάν δε οι συμμετέχοντες στις αγορές διακρίνουν κάποιες αδυναμίες, όπως στην περίπτωση της Μ. Βρετανίας το 1992, όταν η στερλίνα ήταν συνδεδεμένη με το μηχανισμό συναλλαγματικών ισοτιμιών που προηγήθηκε του ευρώ, επιτίθενται στο νόμισμα – αναγκάζοντας τη χώρα να «σπάσει» τη σύνδεση, υποτιμώντας το (Βρετανία 1992) ή ανατιμώντας το (Ελβετία πρόσφατα).
Φυσικά η χώρα μπορεί να προσπαθήσει να το στηρίξει, όπως συνέβη αποτυχημένα με το ρούβλι ή επιτυχημένα μέχρι στιγμής με την κορώνα της Δανίας, με τη βοήθεια των συναλλαγματικών αποθεμάτων της – τα οποία όμως τις περισσότερες φορές δεν αρκούν, αναγκάζοντας τις κεντρικές τράπεζες να αλλάξουν στρατηγική.
Περαιτέρω, εάν προσθέσει κανείς στο νομισματικό πόλεμο που διεξάγεται (ανάλυση) τις προειδοποιήσεις των κεντρικών τραπεζών (άρθρο), καθώς επίσης πολλών άλλων μεγάλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων παγκοσμίως, θα συμπεράνει πως επίκειται μία μεγάλη κρίση, η οποία θα ξεσπάσει στους επόμενους μήνες.
Οι βασικότεροι φόβοι τους φαίνεται να είναι η υπερχρέωση του πλανήτη, η τυχόν πτώση της τιμής του πετρελαίου στα 20 $ το βαρέλι, η κατάρρευση του δείκτη θαλασσίων μεταφορών (Baltic Dry), η ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη (η οποία θα πίεζε το ευρώ στο 0,90 σε σχέση με το δολάριο, ενώ θα εκτόξευε τα επιτόκια δανεισμού της ευρωπαϊκής περιφέρειας), καθώς επίσης ο περιορισμός του παγκόσμιου ΑΕΠ άνω των 2.000 δις $ το 2015.

Οι επιστολές των τραπεζών

Οι περισσότερες μεγάλες τράπεζες, ειδικά οι επενδυτικές, στέλνουν τουλάχιστον μία φορά το χρόνο γράμματα προς τους πελάτες τους, αναφορικά με τις προβλέψεις τους. Οι σημερινές επιστολές τους διακατέχονται από μεγάλους φόβους, όπως συνέβαινε λίγο πριν από το ξέσπασμα της κρίσης του 2008 – ενώ κυκλοφορούν συχνά διαγράμματα, όπως το παρακάτω, τα οποία τεκμηριώνουν τη διαστρέβλωση των αγορών.
 .

 .
Βέβαια, καμία τράπεζα και κανένας επενδυτής δεν φαίνεται να γνωρίζει τι ακριβώς θα συμβεί την επόμενη ημέρα. Εν τούτοις, όλοι έχουν την άποψη πως θα συμβεί σύντομα κάτι, το οποίο δεν θα είναι καθόλου καλό - ελπίζοντας πως δεν θα προκληθεί από την αύξηση των βασικών επιτοκίων της Fed η οποία, αν και έχει ανακοινωθεί, δεν είναι πραγματοποιήσιμη.

Το πετρέλαιο

Πρόσφατα η τιμή του αναρριχήθηκε πάνω από τα 50 $ το βαρέλι – σε επίπεδα που είναι μεν καταστροφικά χαμηλά για πολλές χώρες εξόρυξης, αλλά δημιουργώντας την ελπίδα πως θα ανακάμψει, αγγίζοντας κάποιες τιμές που δεν θα προκαλούσαν μεγάλες ζημίες στην παγκόσμια οικονομία.
Όμως, πολλές μεγάλες τράπεζες υποστηρίζουν το αντίθετο – όπως, για παράδειγμα, η Citibank, η οποία θεωρεί ότι η τιμή του πετρελαίου θα φτάσει στα 20 $ το βαρέλι (πηγή). Αναφέρει βέβαια τους λόγους, για τους οποίους κάνει την παραπάνω πρόβλεψη – πείθοντας σε μεγάλο βαθμό αυτούς που τους διαβάζουν.
Θεωρεί δε πως κάπου στα τέλη του Μαρτίου ή στις αρχές του Απριλίου η τιμή θα πέσει στα 40 $ το βαρέλι, μετά θα ισορροπήσει σε αυτά τα επίπεδα και στη συνέχεια θα καταρρεύσει, φτάνοντας στα 20 $ – ενώ θα κλείσουν πολλές πετρελαϊκές πλατφόρμες όπως το 2008, όπου όμως η προσφορά θα συνεχίσει να είναι μεγαλύτερη από τη ζήτηση (σήμερα η προσφορά υπερβαίνει τη ζήτηση κατά 1 εκ. βαρέλια ημερησίως – πηγή), με αποτέλεσμα να μην ανακάμψει εύκολα.
Επειδή τώρα πολλές επιχειρήσεις εξόρυξης δεν έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τις ποσότητες που παράγουν, αρκετές είναι υπερχρεωμένες, άλλες δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τις υποχρεώσεις τους κοκ., θα δημιουργηθούν τεράστια προβλήματα και στις τράπεζες – πόσο μάλλον σε κράτη όπως η Ρωσία, το Ιράν, η Βενεζουέλα κοκ. Η κεντρική τράπεζα των κεντρικών τραπεζών έχει αναφερθεί αναλυτικά στο θέμα (πηγή), κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου.

Η παγκόσμια ανάπτυξη   

Πρόσφατα ο δείκτης θαλασσίων μεταφορών (πηγή), έπεσε σε επίπεδα χαμηλότερα από αυτά τις προηγούμενης βαθιάς ύφεσης – προειδοποιώντας μας ουσιαστικά για μία τεράστια μείωση της παγκόσμιας ανάπτυξης. Την ίδια στιγμή, αρκετοί χρηματιστηριακοί αναλυτές (Goldman Sachs) προβλέπουν πως ο τζίρος των μεγαλυτέρων αμερικανικών επιχειρήσεων (S$P 500) θα παραμείνει ως έχει – δεν θα αυξηθεί καθόλου δηλαδή, κυρίως λόγω της χαμηλής τιμής του πετρελαίου, καθώς επίσης της υψηλής ισοτιμίας του δολαρίου.
Σύμφωνα δε με την Bank of America, το παγκόσμιο ΑΕΠ θα περιορισθεί κατά 2.100 δις $ – διαμορφούμενο ως εξής ανά περιοχή του πλανήτη (γράφημα):


Κόσμος, οικονομία – οι προβλέψεις της BoA, που εμφανίζουν μια μείωση στο παγκόσμιο ΑΕΠ, κατά 2.100 δις  δολάρια. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η τεράστια προβλεπόμενη απώλεια στο ΑΕΠ της Ευρώπης (από 13.381 δις το 2014 -> στο 11.533 δις το 2015, μείωση κατά 1.848 δις δολάρια, δηλαδή πάνω από τα 2.100 δις του κόσμου/Μ.Ο.).
Σημείωση πίνακα: Με την ένδειξη «YA», συμβολίζονται οι αρχικές προβλέψεις του ΑΕΠ, ενώ με «NEW» οι αναθεωρημένες προβλέψεις. Οι αξίες είναι σε δις δολάρια (το αγγλικό «,» είναι ισοδύναμο με το ελληνικό «.», δεν είναι «κόμμα» δηλαδή, οπότε οι αξίες είναι σε χιλιάδες δις).
Εδώ αναφέρεται, ως μία από τις βασικές αιτίες, η επίπτωση της συνεχιζόμενης κρίσης της Ελλάδας – η οποία θα μπορούσε να επιδεινώσει σημαντικά τα υφιστάμενα προβλήματα της παγκόσμιας οικονομίας. Πόσο μάλλον εάν δεν υπάρξει μία τελική συμφωνία με την Κομισιόν, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να προβεί σε στάση πληρωμών ή/και να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη.
Συμπεραίνεται δε πως εάν τυχόν η χώρα μας εξέλθει από τη νομισματική ένωση, το μέλλον της Ευρωζώνης θα τεθεί σε κίνδυνο, οπότε το ευρώ θα καταρρεύσει - εν πρώτοις στο 0,90 σε σχέση με το δολάριο.
Με δεδομένο δε το ότι 26,45 τρις $ σε παράγωγα είναι συνδεδεμένα με το ευρώ, σύμφωνα με την BIS (πηγή), η κατάρρευση που θα ακολουθούσε θα μπορούσε να αποβεί μοιραία για το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα – οπότε για ολόκληρο τον πλανήτη. Είτε συμβεί όμως κάτι τέτοιο, είτε όχι, δεν θα αποφευχθεί τελικά το κραχ – με τη μορφή μίας καταιγίδας των καταιγίδων, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και στο τέλος του δυτικού πολιτισμού, έτσι όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.
.

Συμπέρασμα

Τα σήματα κινδύνου είναι πολλαπλά (άρθρο), οπότε δεν μπορεί να τα αγνοήσει κανένας, όσο αισιόδοξος και αν είναι. Φαίνεται δε πως η Ελλάδα είναι πολύ πιο σημαντική, από όσο θέλει να πιστεύουμε η Γερμανία, η οποία αναμφίβολα είναι πολύ καλή στο διεθνές διπλωματικό πόκερ (ανάλυση).
Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι πρέπει να υπερεκτιμήσουμε τις δυνατότητες μας, αλλά ούτε και να τις υποτιμήσουμε – με γνώμονα το συμφέρον της πατρίδας μας, το οποίο δεν είναι το ίδιο με αυτό της Γερμανίας, αν και κοινό με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης.
Ολοκληρώνοντας, όσον αφορά τις παγκόσμιες χρηματαγορές, απαιτείται πολύ μεγάλη προσοχή και εγρήγορση - αφού η κατάρρευση μπορεί να προκληθεί οποιαδήποτε στιγμή, από ένα εντελώς τυχαίο γεγονός (μαύρος κύκνος), το οποίο εν πρώτοις δεν θα αξιολογηθεί ως επικίνδυνο.
ΠΗΓΗ:Analyst.gr.

Διαβάστε περισσότερα