Σύστημα Μοντεσσόρι: Τι είναι και τι διδάσκει

 

Ανεξαρτησία, ελευθερία με όρια και σεβασμός για την φυσική ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού είναι το τρίπτυχο που αποτελεί την ουσία του Μοντεσσοριανού συστήματος εκπαίδευσης, το οποίο συνεχίζει, αν και με αρκετές παραλλαγές, να εφαρμόζεται σε χιλιάδες σχολεία ανά τον κόσμο, ενώ έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και τις καθημερινές συνήθειες τόσο της οικογένειας όσο και της κοινωνίας.

Η αρχή μιας ιδέας

Το Μοντεσσοριανό σύστημα εκπαίδευσης προέρχεται από την Μαρία Μοντεσσόρι, η οποία γεννήθηκε το 1870 στην Ιταλία, σπούδασε Ιατρική και στην συνέχεια Παιδαγωγικά, Φιλοσοφία και Ψυχολογία, στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης. Στην ψυχιατρική κλινική του Πανεπιστημίου ασχολήθηκε με παιδιά με νοητική υστέρηση και διαπίστωσε ότι η Παιδαγωγική πρέπει να συνεργαστεί με την Ιατρική για την θεραπεία αυτών των παιδιών. «Ακόμα και αυτά τα άτυχα παιδιά, όταν ενθαρρύνονται κατάλληλα, αποκτούν ένα αυθόρμητο ενδιαφέρον στη μάθηση και μία αυθόρμητη αυτοπειθαρχία», είχε πει χαρακτηριστικά.

Την μέθοδό της στην συνέχεια εφάρμοσε και στα ομαλώς αναπτυσσόμενα παιδιά, τα οποία παρατήρησε ότι «έμεναν πίσω» σε σχέση με τις δυνατότητές τους εξαιτίας των εκπαιδευτικών αρχών που ακολουθούνταν μέχρι τότε στην Ιταλία. Σαν υφηγήτρια του Πανεπιστημίου του Ρώμης ίδρυσε και οργάνωσε κέντρα προσχολικής αγωγής, «σπίτια του παιδιού». Εκεί τα παιδιά λάμβαναν «την αγωγή των αισθήσεων, την αγωγή των μυών, την αγωγή της ευφυΐας, την αγωγή των κοινωνικών συναισθημάτων και την ηθική της βούλησης», όπως η ίδια γράφει.

Η φιλοσοφική και ψυχολογική βάση της μεθόδου της, η οποία είναι το άτομο, σαν πυρήνας της κοινωνίας, και η ελευθερία του, επεκτάθηκε με την πάροδο των ετών πέρα από τα όρια του εκπαιδευτικού συστήματος και έφερε αλλαγές τόσο στο πλαίσιο της οικογένειας όσο και στο πλαίσιο της κοινωνίας.

Οι θεωρίες του Μοντεσσοριανού συστήματος

Η βάση του Μοντεσσοριανού συστήματος είναι η βαθιά εμπιστοσύνη στο παιδί και ο απεριόριστος σεβασμός στις ικανότητές του να αναπτυχθεί από μόνο του. Μότο δε της μεθόδου αποτελεί το «βοήθησέ με να το κάνω μόνος μου» και γι’αυτό η αγωγή του παιδιού πρέπει να είναι τέτοια ώστε να σέβεται την ανάγκη του για προσωπική ελευθερία, τον ατομικό του ρυθμό και τα ενδιαφέροντά του. Όσο για το ζήτημα της πειθαρχίας, αυτή, σύμφωνα με την Μοντεσσόρι, βρίσκεται εν δυνάμει στο βαθύτερο «είναι» το παιδιού.

Μοντεσσοριανά κέντρα εκπαίδευσης

Το μοντεσσοριανό σύστημα εκπαίδευσης εφαρμόζεται σήμερα σε περίπου 20.000 σχολεία παγκοσμίως, στα οποία συμμετέχουν παιδιά από την γέννησή της έως τα δεκαοκτώ τους έτη.

Κάτω από την ταμπέλα «Μοντεσσόρι» έχουν με την πάροδο των χρόνων εξελιχθεί διάφορες εκπαιδευτικές πρακτικές. Ωστόσο, σύμφωνα τουλάχιστον με τον Διεθνή Μοντεσσοριανό Σύνδεσμο και την Αμερικανική Μοντεσσοριανή Κοινότητα, τα ουσιαστικά στοιχεία που πρέπει να χαρακτηρίζουν τα σχολεία αυτά είναι:

-Μεικτές ηλικιακές τάξεις, συνήθως με παιδιά από 2 ½ έως 9 ετών.

-Επιλογή δραστηριοτήτων από τους ίδιους τους μαθητές, από μία γκάμα προκαθορισμένων επιλογών.

-Αδιάλειπτοι χρονικοί «κύκλοι» εργασίας.

-Εποικοδομητικό ή «εξερευνητικό» μοντέλο, στο οποίο οι μαθητές μαθαίνουν την έννοια της εργασίας μέσω υλικών και όχι μέσω απευθείας καθοδήγησης.

-Εξειδικευμένα εκπαιδευτικά υλικά, δημιουργημένα από την Μοντεσσόρι και τους συνεργάτες της.

Το Παιδαγωγικό Σύστημα Μοντεσσόρι σήμερα εφαρμόζεται κυρίως στην προσχολική αγωγή (από τα 3 έως τα 6 έτη) και ανήκει ολοκληρωτικά στον ιδιωτικό τομέα εκπαίδευσης.

Διαφορές κλασικής και μοντεσσοριανής εκπαίδευσης

Πολλοί είναι αυτοί σήμερα που θεωρούν το σύστημα Μοντεσσόρι ξεπερασμένο, με την έννοια ότι αυτά που πρεσβεύει έχουν εν πολλοίς γίνει αυτονόητες διαδικασίες στο μεγάλωμα ενός παιδιού. Ο μόνος τομέας τον οποίον δεν επηρέασε σε τόσο μεγάλο βαθμό, παραδόξως, είναι η εκπαίδευση: Η κλασική εκπαίδευση παραμένει επικρατούσα και παρόλο που πολλά έχουν αλλάξει τα τελευταία 50 χρόνια, οι αρχές της παραμένουν ίδιες: Ο εκπαιδευτικός παραμένει το κεντρικό πρόσωπο στην τάξη, είναι αυτός που θα επιβάλλει την πειθαρχία, ενώ οι γνώσεις που μεταλαμπαδεύονται είναι συγκεκριμένες και τυποποιημένες.

Αντίθετα, στη μοντεσσοριανή εκπαίδευση κυρίαρχο ρόλο στην τάξη έχει το παιδί, το οποίο μαθαίνει να αυτοπειθαρχεί μέσα από το περιβάλλον και την μέθοδο που του διδάσκεται. Επιπλέον, η γνώση αναπτύσσεται σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα και τον προσωπικό ρυθμό του κάθε παιδιού, ενώ οι τάξεις-ομάδες αποτελούνται από παιδιά διαφόρων ηλικιών που συνεργάζονται και βοηθούν το ένα το άλλο.

Πέρα από την εκπαίδευση

Στο πλαίσιο της μεθόδου Μοντεσσόρι περιλαμβάνονται δραστηριότητες της πρακτικής ζωής, όπως φροντίδα του σώματος που οδηγεί το παιδί στην αυτοπαρατήρηση και γνωριμία με το σώμα του, φροντίδα ζώων και φυτών, δραστηριότητες ευγένειας (π.χ. χαιρετισμός), συζητήσεις όπου το παιδί μαθαίνει να ρωτά και να απαντά, δραστηριότητες φυσικής και ψυχοκινητικής αγωγής, εικαστικές δραστηριότητες κ.λ.π.

Για τις διδασκαλία αυτών των δραστηριοτήτων έχει δημιουργηθεί κατάλληλη υλικό (αισθητηριακό, λογικομαθηματικό, γλωσσικό και υλικό χώρου), δηλαδή παιχνίδια και αντικείμενα που είτε υπάρχουν στο περιβάλλον του παιδιού είτε μπορεί κανείς να βρει εύκολα σήμερα στο εμπόριο.

 -Παιχνίδια κατάλληλα για την ανάπτυξη των αισθήσεων. Για παράδειγμα, υλικό για χρώματα, σχήματα, μεγέθη. Ήχοι φυσικών και τεχνητών αντικειμένων. Υλικά που πλάθονται, τρίβονται, κόβονται. Υλικά που βοηθούν στην διάκριση των γεύσεων.

-Παιχνίδια λογικομαθηματικών δραστηριοτήτων, π.χ. ταξινόμησης, αντιστοίχησης, σειροθέτησης, σύγκρισης, απαρίθμησης κ.λ.π. Πιο συγκεκριμένα, ιδιαίτερη παιδαγωγική αξία έχουν τα δομημένα ανεικονικά υλικά, όπως τα χρωματιστά ραβδάκια, οι κύβοι, τα αβάκια, τα αριθμητήρια, καρτέλες με γράμματα και εικόνες, εικονογραφημένα κείμενα κ.λ.π.

-Υλικό αντίληψης του χώρου: Ο χώρος στον οποίον κινούνται τα παιδιά είναι εξίσου σημαντικός στην ομαλή ανάπτυξή τους. Υλικά που μπορούν να βοηθήσουν στην καλύτερη αντίληψη του χώρου είναι διάφορα χαρτόνια που αναπαριστάνουν επίπεδα σχήματα (τρίγωνα, τετράγωνα κ.λ.π.), στέρεα αντικείμενα (έπιπλα, κιβώτια) που αναπαριστάνουν στέρεα σώματα (κύβους, κυλίνδρους, πυραμίδες).

Διαβάστε περισσότερα

Ξέσπασμα Καντονά για το Μουντιάλ: "Κλιματιζόμενα γήπεδα, χιλιάδες θάνατοι, μία ανθρώπινη φρίκη"

Ο θρύλος της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Ερίκ Καντονά, εξαπέλυσε για μία ακόμα φορά επίθεση κατά του Κατάρ, και στην επιστολή του που μεταδόθηκε από τον επίσημο λογαριασμό που προωθεί το μποϊκοτάζ στο προσεχές Παγκόσμιο Κύπελλο, τόνισε πως δεν θα παρακολουθήσει κανένα παιχνίδι του τουρνουά, που ξεκινά στις 20 Νοεμβρίου.

Message de service d'Eric Cantona #BoycottQatar2022 pic.twitter.com/pWMQuXPHLQ

— Christian Lehmann (@LehmannDrC) September 13, 2022

"Εγώ ο λάτρης του ποδοσφαίρου, γνωστοποιώ την απόφασή μου, ότι θα ακολουθήσω κι άλλες προσωπικότητες όπως ο Φίλιπ Λαμ, ο Βίνσεντ Λίντον και ούτω καθεξής και δεν θα δω ούτε ένα παιχνίδι αυτού του Μουντιάλ.

Αρχικά, επειδή το Κατάρ δεν είναι ποδοσφαιρική χώρα. Χωρίς θέρμη, χωρίς γεύση. Είναι μια οικολογική παρέκκλιση, με όλα αυτά τα γήπεδα με κλιματισμό... τι τρέλα, τι βλακεία. Αλλά πάνω απ' όλα, μια ανθρώπινη φρίκη... πόσες χιλιάδες θάνατοι για να χτιστούν αυτά τα γήπεδα, για ποιο λόγο; Για να διασκεδάσουν το πλήθος για δύο μήνες... και κανείς δεν νοιάζεται... Μια καρικατούρα του τι μπορεί να φέρει μέσα του ο άνθρωπος ως ακραία βρομιά.

Το να μας λέμε ότι δεν παίζουμε, ότι δεν εκπέμπουμε, δεν διαφημίζουμε... Είναι αρκετά εφικτό. Μερικές φορές στη ζωή, πρέπει να πάρεις αποφάσεις, ακόμα κι αν σου κοστίσει. Από μικρός ήταν ένα γεγονός που λάτρεψα, που περίμενα και παρακολουθήσω με πάθος. Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς, δεν έχει νόημα! Είναι μια παρέκκλιση.

Είτε κερδίσει η Γαλλία, είτε χάσει, τίποτα δεν έχει σημασία! Στη ζωή, υπάρχουν πράγματα πολύ πιο σημαντικά από το ποδόσφαιρο! Αντίθετα, θα ξαναδώ όλα τα επεισόδια του Colombo, έχω πολύ καιρό που τα έχω δει.

Και βγάλτε λεφτά για όσους κλείνουν τα μάτια τους και κρύβονται πίσω από το μικρό τους δάχτυλο λέγοντας "δεν είναι δική μας ευθύνη, δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα", κράτη, ομοσπονδίες, ραδιοτηλεοπτικοί φορείς, διαφημιστές κ.λπ. Αν μπορείτε να το κάνετε, απλώς πάρτε μια απλή απόφαση".

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΕ Μεσολογγίου: Ένα σχολείο αποκλειστικά για ενήλικες

 

Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας είναι δημόσια, καινοτόμα σχολεία του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, τα οποία απευθύνονται αποκλειστικά σε ενήλικες που ενδιαφέρονται να λάβουν τον απολυτήριο τίτλο του γυμνασίου. Τη σχολική χρονιά 2021-2022, αποφοίτησαν από το σχολείο μας 31 εκπαιδευόμενοι και εκπαιδευόμενες, μετά από επιτυχή παρακολούθηση του προγράμματος σπουδών. 

Η φοίτηση στα ΣΔΕ είναι δωρεάν και διαρκεί μόνο 2 εκπαιδευτικά έτη, χωρίς γραπτές εξετάσεις ή διαγωνίσματα. Τα μαθήματα πραγματοποιούνται καθημερινά, απογευματινές ώρες 16:20 μ.μ. έως 20:20 μ.μ. Βασικός στόχος του σχολείου είναι η απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων, η ενίσχυση της προσωπικότητας και η διαμόρφωση θετικής στάσης προς τη μάθηση, αλλά και η προσφορά νέων δυνατοτήτων στους ενήλικες, ώστε να έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας. 

Τα ΣΔΕ διαθέτουν σύμβουλο ψυχολόγο και σύμβουλο σταδιοδρομίας, οι οποίοι πραγματοποιούν με τους εκπαιδευόμενους/ες ατομικές και ομαδικές συνεδρίες. Οι εγγραφές για τη σχολική χρονιά 2022-2023 ξεκινούν την 1η Σεπτεμβρίου 2022, απογευματινές ώρες και θα διαρκέσουν όλο τον Σεπτέμβριο.

Απαραίτητα δικαιολογητικά για εγγραφές:

• Ταυτότητα ή Διαβατήριο
• Απολυτήριο Δημοτικού
• Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης

Προσωρινό ωράριο λειτουργίας: 17:00 μ.μ. έως 20:00 μ.μ.
Σχολικό συγκρότημα ΕΠΑΛ-ΕΚ-ΔΙΕΚ Μεσολογγίου
Διεύθυνση: Τέρμα Σπ. Τρικούπη, 302 00 Μεσολόγγι
Τηλέφωνο: 26310 28176
email: sdemesol@sch.gr
Ιστοσελίδα: http://sde-mesol.ait.sch.gr/
Facebook: https://www.facebook.com/sdemesol/

Διαβάστε περισσότερα

"Ισχυρός Δήμος, Δυνατές Κοινότητες, Ευημερία Πολιτών"- Δίκτυο ύδρευσης Μεσολογγίου, ένα έργο για το οποίο πρέπει να ενημερωθούμε διεξοδικά

 Ακούσαμε στην ανακοίνωση του Δημάρχου, ότι ξεκινάει το έργο αντικατάστασης του δικτύου ύδρευσης στην πόλη του Μεσολογγίου.

Ένα έργο σίγουρα αναγκαίο, τόσο για την ποιότητα του νερού όσο και για την ελαχιστοποίηση των μεγάλων απωλειών από το πεπαλαιωμένο δίκτυο. 

Η ποιότητα του νερού που πίνουμε συμβάλλει άμεσα και στην υγεία μας.

Η ανάγκη ποιοτικής μεταφοράς του νερού στην πόλη με αλλαγή του δικτύου ύδρευσης, έχει διαπιστωθεί από το 1997 όταν και έγινε η πρώτη αίτηση της ΔΕΥΑΜ για αντικατάσταση των σωλήνων. Το 2005-2006 ξεκίνησε και εκπονήθηκε μελέτη για τη βιωσιμότητα της επιχείρησης στην οποία περιλαμβάνεται και η αλλαγή του δικτύου, ενώ τα έτη 2016-2017 και 2019-2020 γίνονται εκ νέου ενέργειες για την χρηματοδότησή του. 

Το 2021 αποφασίζεται η χρηματοδότηση του έργου από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δυτική Ελλάδα 2014-2020 και έτσι φτάνουμε στο 2022, που υπογράφεται η σύμβαση για να ξεκινήσει το έργο με προϋπολογισμό 6.5 εκατομμύρια ευρώ και συνολική προθεσμία εκτέλεσης 2 χρόνια από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης.

Μαζί με τα εν λόγω έργα, για των οποίων τις λεπτομέρειες μπορείτε να ενημερωθείτε εδώ  ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΙΠ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ - Δήμος Ι.Π. Μεσολογγίου, χρειάζεται να δρομολογηθούν παράλληλα, πέρασμα καλωδίων ή σωλήνων για καλώδια, ώστε να μην χρειαστεί να ξανασκάψουμε τους δρόμους. 

Έπειτα, η δημοτική αρχή πρέπει στο τεχνικό πρόγραμμα του 2023 να εντάξει συνοδό έργο οδοποιίας ώστε στα σημεία που θα γίνουν εκσκαφές για την αλλαγή των αγωγών, να γίνεται ασφαλτόστρωση σε όλο το οδόστρωμα και όχι μπάλωμα στον εκάστοτε δρόμο. 

Έτσι, παράλληλα με το νέο δίκτυο ύδρευσης θα έχουμε ασφαλτοστρώσει και ένα μεγάλο κομμάτι της πόλης.

Εξίσου σημαντικό για την εξασφάλιση ποιοτικής μεταφοράς νερού είναι να διεκδικήσουμε πρόσθετη χρηματοδότηση για τα έργα που θα γίνουν στον Εύηνο ώστε να πετύχουμε:

α) Αλλαγή της δεξαμενής συλλογής νερού (η υπάρχουσα είναι μικρή), 

β) Να αντικατασταθεί ο 12 χλμ αγωγός που συνδέει το δίκτυο με τη δεξαμενή (χαλυβδοσωλήνας), διότι είναι στρωμένος με πίσσα η οποία αποκολλάται

γ) Να αντικατασταθούν και οι σωλήνες των γεωτρήσεων.

Τα έργα που θα γίνουν στον Εύηνο για την αποκατάσταση της γέφυρας επηρεάζουν την υδροδότηση του Δήμου Μεσολογγίου. Αντλούν χρηματοδότηση από τα προβλεπόμενα αντιπλημμυρικά έργα. Είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να διεκδικήσουμε πρόσθετη χρηματοδότηση ώστε τα έργα υδροδότησης να γίνουν ολοκληρωμένα και σωστά και να μην γίνουν περικοπές στα αντιπλημμυρικά έργα. 

Αντίστοιχα έργα, οφείλεται να δρομολογηθούν και στις Δημοτικές ενότητες Αιτωλικού και Οινιαδών.

Η δημοτική αρχή να συγκαλέσει δημοτικό συμβούλιο ενημερώνοντας εκτενώς για το έργο και τον τρόπο υλοποίησης, τους πολίτες.

Εκ μέρους του 

Ανεξάρτητου Δημοτικού συνδυασμού 

"Ισχυρός Δήμος, Δυνατές Κοινότητες, Ευημερία Πολιτών"

info@olgadaskali-ischirosdimos.gr

6978539302 - 6972204494

Διαβάστε περισσότερα

Η γενιά του Pronote: συμπεράσματα από τη χρήση σχολικής ψηφιακής πλατφόρμας στη Γαλλία

 

• Lucie Tourette
• Βασίλης Παπακριβόπουλος (μετάφραση)

Το λογισμικό διαχείρισης της σχολικής ζωής Pronote, που χρησιμοποιείται στα δύο τρίτα των σχολικών μονάδων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Γαλλία, προσφέρει καλές υπηρεσίες στις οικογένειες και στην εκπαιδευτική κοινότητα, ιδίως όσον αφορά την αντιμετώπιση των τελευταίων μεταρρυθμίσεων στο λύκειο. Όμως, καθώς μετατρέπει την άμεση ανταπόκριση σε κανόνα, επιφέρει βαθιές αλλαγές στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού, καθώς και στις σχέσεις ανάμεσα στους γονείς, στους μαθητές και στους διδάσκοντες.

Ένας μαθητής απουσιάζει την πρώτη ώρα, την ώρα των μαθηματικών; Ο καθηγητής τσεκάρει «απών» στο αντίστοιχο τετραγωνάκι του λογισμικού Pronote. Στο Γραφείο Σχολικής Ζωής της σχολικής μονάδας, ένας βοηθός εκπαίδευσης¹ ενημερώνεται αμέσως και στέλνει μήνυμα στους γονείς του μαθητή. Ο καθηγητής ιστορίας ανέβασε τους βαθμούς του τελευταίου διαγωνίσματος στο Pronote; Μια ειδοποίηση ενημερώνει τους μαθητές και την οικογένειά τους. Σε ποια αίθουσα θα πραγματοποιηθεί το επόμενο μάθημα; Γρήγορα, μια ματιά στο Pronote, στο ημερήσιο πρόγραμμα. Τι πρέπει να ετοιμάσουμε για το αυριανό μάθημα; Η απάντηση στο «τετράδιο κειμένων» του Pronote. «Το Pronote; Το χρησιμοποιούμε καθημερινά!», απαντούν ομόφωνα μαθητές, εκπαιδευτικοί, διευθυντές σχολείων, βασικοί σύμβουλοι εκπαίδευσης² και βοηθοί εκπαίδευσης.

Ακόμα και οι μαθητές που δεν χρησιμοποιούσαν ιδιαίτερα το λογισμικό υποχρεώθηκαν να προσαρμοστούν κατά την περίοδο της πανδημίας Covid-19. Κατά τις περιόδους της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, εκεί έβρισκαν όλες τις πληροφορίες, τις εργασίες που έπρεπε να ετοιμάσουν και τον σύνδεσμο για την πλατφόρμα που είχε επιλέξει κάθε καθηγητής για να κάνει το μάθημά του μέσω τηλεδιάσκεψης. «Τα ψηφιακά εργαλεία έχουν καταλάβει υπερβολικά δυσανάλογο χώρο», σχολιάζει ο Ολιβιέ Κυζόν, καθηγητής φυσικής και χημείας στη Βρέστη. «Οι μαθητές υποχρεώθηκαν να τα χρησιμοποιούν. Όσοι δεν είχαν πρόσβαση, βρέθηκαν αποκλεισμένοι από ένα μέρος της εκπαίδευσης και της επικοινωνίας.»

Το Pronote αναπτύχθηκε το 1999 από την ιδιωτική εταιρεία Index Education, που το 2020 εξαγοράστηκε από τον όμιλο εταιρειών του Ταχυδρομείου (La Poste)³. Δεν είναι το μοναδικό λογισμικό διαχείρισης της σχολικής ζωής, έχει όμως αποκτήσει συντριπτική υπεροχή απέναντι στους ανταγωνιστές του. Χρησιμοποιείται σήμερα από το 68% των γαλλικών γυμνασίων και λυκείων, δηλαδή σε περισσότερες από 10.000 σχολικές μονάδες. Το 2019 καταγράφηκαν 1,2 δισεκατομμύρια συνδέσεις σε αυτό, ενώ τη σχολική χρονιά 2020-2021, που σημαδεύτηκε από την τηλεκπαίδευση, οι συνδέσεις σχεδόν τριπλασιάστηκαν (3,4 δισ.). Κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας, η εφαρμογή είχε έως και 22 εκατομμύρια συνδέσεις την ημέρα, ενώ σήμερα κυμαίνονται μεταξύ 16 και 18 εκατομμυρίων ημερησίως.

Στην ιστοσελίδα της, η Index Education παρουσιάζεται ως «ο πρώτος ψηφιακός εταίρος της γαλλικής παιδείας». Το 2020, ο κύκλος εργασιών της ανερχόταν σε 21,5 εκατομμύρια ευρώ, με το 30% του ποσού να προέρχεται από το Pronote. Το 2019, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για τη «σχεδόν πλήρη εξάρτηση του υπουργείου Παιδείας όσον αφορά το λογισμικό διαχείρισης της σχολικής ζωής» και συνιστούσε στις δημόσιες αρχές να «ανακτήσουν τον έλεγχό τους»⁴. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις ζητούν την πραγματική εθνικοποίηση του λογισμικού και τη δωρεάν χρήση του.

Η απόφαση για ανανέωση της ετήσιας συνδρομής στο Pronote ανήκει στην αρμοδιότητα του διευθυντή της σχολικής μονάδας και σπάνια αποτελεί αντικείμενο συζήτησης στον σύλλογο των διδασκόντων. Η χρέωση είναι ανάλογη με το μέγεθος της σχολικής μονάδας: το 2021, κυμαινόταν από 647,74 ευρώ (μετά φόρων) για το «Πακέτο 30 καθηγητών» έως 1.186,74 ευρώ για το «Πακέτο απεριόριστων καθηγητών». Αρχικά, το Pronote προέκυψε από αιτήματα διευθυντών σχολείων. Η αυτοματοποίηση της σύνταξης του προγράμματος μαθημάτων με το λογισμικό EDT (άρχισε να χρησιμοποιείται το 1992) είχε οδηγήσει σε τόσο μεγάλη εξοικονόμηση χρόνου ώστε ζήτησαν από την Index Education να δημιουργήσει ένα εργαλείο διαχείρισης των σχολικών ελέγχων. Στη συνέχεια, η εταιρεία πάντα προσάρμοζε το Pronote στις ανάγκες των πελατών της: εργαλείο ανταλλαγής ηλεκτρονικών μηνυμάτων, τετράδιο κειμένων… Καθώς προστίθενταν διαρκώς νέες λειτουργίες, η εφαρμογή έγινε κεντρικός χώρος ανταλλαγών και επικοινωνίας της εκπαιδευτικής κοινότητας σε κάθε σχολείο-πελάτη.

«Δεν θα μπορούσαμε πια να δουλέψουμε χωρίς αυτό»

Ο Φιλίπ Βενσάν, διευθυντής του Λυκείου Βωβενάργκ στην Αιξ-αν-Προβάνς και πρώην γενικός διευθυντής του Εθνικού Συνδικάτου Διευθυντικού Προσωπικού της Εκπαίδευσης (SNPDEN, η σημαντικότερη οργάνωση στελεχών της εκπαίδευσης)⁵, έχει παρακολουθήσει την πορεία της Index Education από τα πρώτα βήματά της και είναι ενθουσιασμένος με την «ικανότητα προσαρμογής» της επιχείρησης: «Πρόσφεραν μια υπηρεσία που η ανάγκη της είχε καταστεί εμφανής. Σήμερα, δεν γνωρίζω ούτε έναν βασικό σύμβουλο εκπαίδευσης που να μην χρησιμοποιεί το Pronote». Η πλειονότητα των συμβούλων εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών θεωρούν το λογισμικό πρακτικό και αξιόπιστο. «Δεν θα μπορούσαμε πια να δουλέψουμε χωρίς αυτό», «Δεν ξέρω τι θα έκανα δίχως αυτό» είναι φράσεις που επαναλαμβάνονται όταν η συζήτηση φτάνει σε αυτό το ζήτημα.

Όσους εκπαιδευτικούς ρωτήσαμε, απάντησαν ομόφωνα: η πρόσφατη μεταρρύθμιση του λυκείου δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί χωρίς το Pronote. Από την πρώτη εφαρμογή της κατά το σχολικό έτος 2019-2020, οι κατευθύνσεις σπουδών αντικαταστάθηκαν από ειδικεύσεις και επιλογές, με βάση τις οποίες ο μαθητής συνθέτει τη δική του εκπαιδευτική διαδρομή. Σε ορισμένα λύκεια μπορεί να υπάρχουν έως και εκατό πιθανοί συνδυασμοί σπουδών. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι μαθητές μιας συγκεκριμένης τάξης σπάνια κάνουν μάθημα μαζί. Οι καθηγητές βρίσκονται μπροστά σε μαθητές από διαφορετικές τάξεις, ανάλογα με τις ειδικεύσεις και τις επιλογές που έχουν διαλέξει. Για παράδειγμα, ένας εκπαιδευτικός μπορεί να κάνει μάθημα με μια ομάδα μαθητών που προέρχονται από έξι διαφορετικές τάξεις. Οφείλει λοιπόν να συνεργάζεται με έξι υπεύθυνους τμημάτων και να συμμετέχει σε έξι συμβούλια τμημάτων. Και αυτό ισχύει για καθένα από τα μαθήματα που κάνει. Κάθε εκπαιδευτικός καταλήγει να αλληλεπιδρά με τόσους πολλούς συνομιλητές ώστε δεν έχει τον χρόνο να δει προσωπικά τον καθέναν. Έτσι, και σε αυτή την περίπτωση, το Pronote επιβάλλεται ως ο αναπόφευκτος μεσάζοντας.

Καθώς η εφαρμογή έχει καταστεί απαραίτητη, εξασφαλίζει στη δημιουργό εταιρεία της την ετήσια ανανέωση της συνδρομής, αναγκαία προϋπόθεση για την επιβίωση και την επέκταση του λογισμικού. Όμως, από το αναγκαίο έως το φορτικό η απόσταση είναι πάρα πολύ μικρή. Καθώς το Pronote έχει αποκτήσει κομβική θέση στη ζωή των σχολικών μονάδων, επιφέρει βαθύτατες αλλαγές στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού.

Η αρχική πρόθεση του Ολιβιέ Καλντερόν, προέδρου και γενικού διευθυντή της Index Education, ήταν να επιτρέψει στους εκπαιδευτικούς να κερδίσουν χρόνο προκειμένου να αφιερώνουν περισσότερη ώρα στους μαθητές τους. Πρώην καθηγητής μαθηματικών, δηλώνει ότι «θαυμάζει τους εκπαιδευτικούς», υπογραμμίζει την «τεράστια πίεση που υφίστανται», τις «δυσκολίες του επαγγέλματος» και επισημαίνει «την έλλειψη χρόνου για να βοηθήσουν τους μαθητές που αντιμετωπίζουν δυσκολίες»⁶. Ωστόσο, 22 χρόνια μετά τη δημιουργία της εφαρμογής, πολλοί καθηγητές τονίζουν ότι δημιουργεί μια δυσανάλογη αύξηση των διοικητικών καθηκόντων. Η σύνοψη του μαθήματος στο Pronote έχει πλέον γίνει σχεδόν εξίσου σημαντική με την ίδια τη διαδικασία του μαθήματος. Έτσι, μια φιλόλογος από την περιφέρεια Σαντρ-Βαλ ντε Λουάρ, η οποία ζήτησε να τηρηθεί η ανωνυμία της, θεωρεί ότι οι τυπικές διαδικασίες γραμματειακής υποστήριξης που συνδέονται με το Pronote έχουν μετατραπεί σε «ουσιώδη καθήκοντα της δουλειάς μας»: «Παίρνω απουσίες στο Pronote, ανεβάζω τη δουλειά που κάναμε στην τάξη και τις εργασίες που τους δίνω για το σπίτι στο Pronote. Αυτή είναι δηλαδή η δουλειά του εκπαιδευτικού; Ο λόγος που δεν κάνουμε ποιοτικό μάθημα δεν είναι επειδή δεν συμπληρώσαμε το τετράδιο κειμένων στην πλατφόρμα».

Το Pronote συμβάλλει επίσης στην απομόνωση των εκπαιδευτικών. Η Αλίς Ροντριγκές, καθηγήτρια ιστορίας-γεωγραφίας⁷ στο Βαλ ντε Μαρν, αναφέρει το παράδειγμα της έκδοσης των τριμηνιαίων δελτίων βαθμολογίας, των γνωστών μας «ελέγχων». Παλιότερα, γινόταν στην αίθουσα των καθηγητών, όπου συμπληρώνονταν ογκώδη βιβλία βαθμολογίας. Το γεγονός ότι όφειλες να περάσεις από αυτόν τον κοινό χώρο καθιστούσε εφικτή τη συλλογική επικοινωνία. Σήμερα, κάθε εκπαιδευτικός καταγράφει τα αποτελέσματα των μαθητών στον προσωπικό υπολογιστή του. «Το Pronote στέλνει τον κόσμο σπίτι του», συνοψίζει η Ροντριγκές.

Όταν όμως γυρίσουν σπίτι τους, αν και βρίσκονται μακριά από τους συναδέλφους τους, οι εκπαιδευτικοί εξακολουθούν να βρίσκονται στο έλεος καινούργιων εργασιακών απαιτήσεων. Το Pronote συγκεντρώνει στο ίδιο μέρος πολύ διαφορετικές λειτουργίες. Έτσι, ένας καθηγητής που συνδέεται για να ανεβάσει βαθμούς ή να συμπληρώσει το τετράδιο κειμένων, μπορεί να δει να αναβοσβήνει μια ειδοποίηση που τον ενημερώνει για μη αναγνωσμένα μηνύματα. Σε αυτή την περίπτωση, είναι μεγάλος ο πειρασμός να τα ανοίξει. Κανένας από τους εκπαιδευτικούς με τους οποίους συνομιλήσαμε δεν αναφέρθηκε σε συζητήσεις στον σύλλογο των διδασκόντων για το ενδεχόμενο αποσύνδεσης του εσωτερικού ηλεκτρονικού ταχυδρομείου μετά τις οκτώ το βράδυ ή τα σαββατοκύριακα.

Όσον αφορά τους βασικούς συμβούλους εκπαίδευσης και τους βοηθούς εκπαίδευσης, το Pronote μεταφράζεται σε κέρδος χρόνου. Η σημαντικότερη αλλαγή αφορά την αυτοματοποίηση του απουσιολογίου. Προηγουμένως, ένας βοηθός εκπαίδευσης όφειλε να κάνει τον γύρο όλων των τάξεων για να συγκεντρώσει τα φύλλα απουσιολογίου που είχαν συμπληρώσει οι εκπαιδευτικοί και να τα μεταφέρει στο Γραφείο Σχολικής Ζωής, όπου υπογράφονταν από τον βασικό σύμβουλο εκπαίδευσης.

Γενικότερα, όπως αναλύει η Λυζ Ματραί, βασική σύμβουλος εκπαίδευσης σε ένα σχολικό συγκρότημα της περιφέρειας της Λυών, «η παρακολούθηση της φοίτησης των μαθητών βρίσκεται στην καρδιά του επαγγέλματός μας. Το Pronote μάς επιτρέπει να έχουμε μια συνολική εικόνα του μαθητή: το σημειωματάριο αλληλογραφίας εκπαιδευτικού-γονέων, τις περιστάσεις κάθε συμβάντος κ.λπ. Έχουμε επίσης δημιουργήσει για κάθε τάξη έναν διαδικτυακό χώρο συζήτησης όπου ανταλλάσσουμε πληροφορίες με τους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν σε αυτήν. Όλα αυτά συμβάλλουν στη συνοχή της εκπαιδευτικής διαδικασίας». Η σύμβουλος παρατηρεί ωστόσο ότι η χρήση του λογισμικού αποδεικνύεται «χρονοβόρα, σε βάρος των διά ζώσης σχέσεων» και υπογραμμίζει το γεγονός ότι «δεν πρόκειται για εργαλείο που εγγυάται την ποιότητα της επικοινωνίας». Στο Μπορντό, ο Ζαν-Φρανσουά Φερμπό, βασικός σύμβουλος εκπαίδευσης σε ένα λύκειο του κέντρου της πόλης, είναι της ίδιας άποψης: «Πρόκειται για ένα πολύ πρακτικό εργαλείο, είναι όμως το μέσο, όχι ο σκοπός». Όσο για τον Κυζόν, τον καθηγητή φυσικής και χημείας, προτείνει την καθιέρωση ενός «δικαιώματος στη λήθη», θεωρώντας ότι «είναι περίεργο να μπορείς να βλέπεις στο τέλος της χρονιάς όλες τις μικροποινές, τις καθυστερήσεις, τα λόγια ενός μαθητή από την αρχή της χρονιάς. Έχουμε πρόσβαση ακόμα και στα στοιχεία της προηγούμενης χρονιάς».

Από την πλευρά τους, οι σημερινοί μαθητές γυμνασίου και λυκείου έχουν περάσει όλα τα χρόνια των σπουδών τους συνοδευόμενοι από το Pronote και γνωρίζουν ότι, πριν καν γυρίσουν σπίτι, οι γονείς τους έχουν ήδη ενημερωθεί για τις απουσίες, τις καθυστερήσεις ή τους βαθμούς τους. Αντίθετα από τους ενήλικες που βρίσκονται κοντά τους, μερικές φορές δυσκολεύονται να φανταστούν ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά. Για τον Φερμπό, «για τον έφηβο, μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες πτυχές του σχολείου είναι η δυνατότητα να βρεθεί εκτός του οικογενειακού περιβάλλοντος. Το γυμνάσιο και το λύκειο αποτελούν χώρους όπου μπορεί να ξεφύγει από την οικογενειακή κοινωνικοποίηση, γεγονός σημαντικό για την οικοδόμηση της προσωπικότητας ενός εφήβου». Όμως, με το Pronote, οτιδήποτε συμβαίνει στο σχολείο μεταφέρεται αμέσως στους γονείς. «Όλο αυτό δημιουργεί μια πολύ περίεργη σχέση ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά τους», παρατηρεί με λύπη η Αν Τιερύ, μητέρα μαθητή και μέλος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Γονέων (FCPE), που έχει χάσει προ πολλού τους κωδικούς πρόσβασής της στο Pronote. «Πολλοί γονείς έχουν κατεβάσει την εφαρμογή Pronote στο κινητό τους και λαμβάνουν ειδοποιήσεις. Μπορούν να γνωρίζουν τον βαθμό του παιδιού τους πριν καν αυτό γυρίσει από το σχολείο.» Για την Τιερύ, αυτός ο τρόπος λειτουργίας καθιστά τους μαθητές λιγότερο υπεύθυνους: «Να μάθεις να αναλαμβάνεις την ευθύνη της αναγγελίας ενός κακού βαθμού στους γονείς σου αποτελεί κι αυτό ένα κομμάτι της εκπαίδευσής σου.» Αντίστοιχα, ένας καλά εξοικειωμένος με το Διαδίκτυο γονιός «δεν χρειάζεται να έχει πλέον εμπιστοσύνη στο παιδί του», καθώς έχει άμεση πρόσβαση σε οτιδήποτε συμβαίνει στο σχολείο του. Όμως, «ένα μέρος της μαθητείας του γονιού είναι και να βλέπει την αυτονομία του παιδιού του να διευρύνεται».

«Και τι κάνουμε σχετικά με τα μυστικά του σχολείου;», αναρωτιέται ο Κυζόν. «Όταν ένας μαθητής καθυστερεί πέντε λεπτά να μπει στην τάξη, οι γονείς του ενημερώνονται σε πραγματικό χρόνο. Όμως, ένας μαθητής που καθυστέρησε λιγάκι επειδή φλέρταρε στην αυλή αποτελεί ένα από τα μικρογεγονότα της ζωής στο λύκειο.» Ενεργό μέλος της ένωσης Planning Familial για τον οικογενειακό προγραμματισμό, έχει συνοδεύσει αρκετές φορές μαθήτριες του λυκείου του στο νοσοκομείο για να πραγματοποιήσουν άμβλωση. Από το 2001, ο νόμος Ομπρύ-Γκυϊγκού επιτρέπει στις ανήλικες να έχουν πρόσβαση στην εθελούσια διακοπή της κύησης χωρίς γονική συναίνεση. Ωστόσο, η κοπέλα οφείλει να συνοδεύεται από έναν ενήλικα της επιλογής της, που αναλαμβάνει την εκπροσώπησή της. Ο Κυζόν έχει παίξει αυτόν τον ρόλο αρκετές φορές. Παλαιότερα, η έφηβη απουσίαζε ολόκληρο το πρωινό από το λύκειο. Ο διευθυντής της σχολικής μονάδας, το μοναδικό άλλο μέλος της σχολικής κοινότητας που ήταν ενήμερο για την υπόθεση, πήγαινε απλά στο Γραφείο Σχολικής Ζωής και απέσυρε το όνομά της από το απουσιολόγιο. Σήμερα, λέει με λύπη ο Κυζόν, «δεν έχουμε πλέον αυτά τα περιθώρια ελιγμών. Η πληροφορική μάς βάζει σε δύσκολη θέση. Οι γονείς ειδοποιούνται στη στιγμή. Και δεν έχω την παραμικρή όρεξη να διηγηθώ σε όλους τους καθηγητές τι συμβαίνει…».

Επιπλέον στρες

Δεν είναι όλοι οι γονείς συνδεδεμένοι με το Pronote. Όμως, είτε το μάτι των γονιών είναι καρφωμένο στο λογισμικό είτε όχι, ο τρόπος λειτουργίας του Pronote έχει επιπτώσεις στις σχέσεις των μαθητών με το σχολικό σύμπαν. Προηγουμένως, οι μαθητές μάθαιναν τους βαθμούς τους κατά τη διάρκεια των αντίστοιχων μαθημάτων. Πλέον όμως, οι βαθμοί τους μπορούν να εμφανιστούν ανά πάσα στιγμή στην οθόνη του κινητού τους, μόλις τους ανεβάσουν στο σύστημα οι εκπαιδευτικοί. Αυτή η αμεσότητα δημιουργεί ένα επιπλέον στρες, εντείνοντας ακόμα περισσότερο την πίεση της αξιολόγησης. Έτσι, το Pronote συμβάλλει στην εμμονή με τις επιδόσεις. «Όταν δίνω το διορθωμένο γραπτό στους μαθητές, γνωρίζουν ήδη τον βαθμό τους και δεν ενδιαφέρονται για τον διάλογο που το συνοδεύει», αναφέρει με λύπη η φιλόλογος από την περιφέρεια του Σαντρ-Βαλ ντε Λουάρ. «Όμως, ο ίδιος βαθμός σημαίνει κάτι διαφορετικό για δύο διαφορετικούς μαθητές.»

Μία από τις συχνές συνέπειες του Pronote είναι η δημιουργία εντάσεων στις σχέσεις μεταξύ των εκπαιδευτικών, των μαθητών και των γονέων, καθώς μετατρέπει σε κανόνα την άμεση ανταπόκριση. Υπάρχουν οι μαθητές που, αμέσως μόλις βγουν από την τάξη, εκπλήσσονται επειδή ο καθηγητής δεν έχει ακόμα ανεβάσει στην πλατφόρμα το κείμενο που τους είχε υποσχεθεί κατά τη διάρκεια της παράδοσης. Υπάρχουν οι γονείς που ζητούν αργά το βράδυ της Παρασκευής εξηγήσεις για έναν κακό βαθμό του παιδιού τους. Και σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει ο κίνδυνος να γίνουν οι μαθητές λιγότερο υπεύθυνοι. «Έχουμε μια πολύ πιο άμεση σχέση με τους γονείς», υπογραμμίζει η φιλόλογος, κρίνοντας από την εμπειρία της: «Προηγουμένως, ο μαθητής βρισκόταν στο επίκεντρο της σχέσης μεταξύ γονέων και καθηγητών. Οι μαθητές έβλεπαν τα σχόλια στο σημειωματάριο αλληλογραφίας εκπαιδευτικού-γονέων. Στις μέρες μας παραγκωνίζονται από αυτή τη σχέση». Αντιμετωπίζοντάς τα σαν νήπια και εντείνοντας την πίεση πάνω τους, σε μια ηλικία όπου θα έπρεπε να διευρύνεται η αυτονομία τους, τι είδους ενήλικες θα γίνουν τα παιδιά του Pronote;

---

1. (Σ.τ.Μ.) Στη Γαλλία, οι «βοηθοί εκπαίδευσης» είναι ωρομίσθιοι συμβασιούχοι, συνήθως φοιτητές καθηγητικών σχολών ή νεαροί απόφοιτοί τους, οι οποίοι προσλαμβάνονται από τον διευθυντή της σχολικής μονάδας. Έχουν τις εξής αρμοδιότητες: απουσίες των μαθητών, εξασφάλιση της πειθαρχίας και επιτήρηση των μαθητών κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων τους εκτός τάξης, επίλυση των μικροπροβλημάτων της σχολικής ζωής, μέριμνα για τους μαθητές με ειδικές ανάγκες, αλλά και παροχή κάθε είδους βοήθειας στους εκπαιδευτικούς και στους μαθητές, συμπεριλαμβανομένης της τεχνικής υποστήριξης και της βοήθειας στις νέες τεχνολογίες. Υπάγονται στον «βασικό σύμβουλο εκπαίδευσης».
2. Ο «βασικός σύμβουλος εκπαίδευσης» αντιστοιχεί κατά κάποιον τρόπο στον υποδιευθυντή ενός ελληνικού σχολείου. Δεν διδάσκει, αλλά αναλαμβάνει μεγάλο μέρος του σχεδιασμού και της οργάνωσης της σχολικής ζωής, ενώ παράλληλα λειτουργεί και ως διαμεσολαβητής μεταξύ εκπαιδευτικών, γονέων και μαθητών, και προσπαθεί να βοηθήσει τους μαθητές που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Επιπλέον, φροντίζει για την οργάνωση εκδηλώσεων και για την κοινωνική ζωή στο πλαίσιο του σχολείου. Αυτή η θέση προϋποθέτει την επιτυχία σε έναν εσωτερικό διαγωνισμό του Υπουργείου Παιδείας.
3. Στη Γαλλία, το Ταχυδρομείο λειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και αποτελεί έναν ισχυρότατο όμιλο επιχειρήσεων που κατέχει σημαντική θέση στον χρηματοπιστωτικό τομέα.
4. «Le service public numérique pour l’éducation. Un concept sans stratégie, un déploiement inachevé», Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, Παρίσι, Ιούλιος 2019.
5. (Σ.τ.Μ.) Στη Γαλλία, τα διευθυντικά στελέχη της εκπαίδευσης εντάσσονται σε διαφορετικά συνδικάτα από εκείνα των εκπαιδευτικών, καθώς θεωρείται ότι έχουν εντελώς διαφορετικά συμφέροντα.
6. Συνομιλία η οποία μεταδόθηκε διαδικτυακά στο Edtech France Le podcast, 21 Νοεμβρίου 2019.
7. (Σ.τ.Μ.) Στη Γαλλία, το μάθημα της ιστορίας είναι πολύ λιγότερο εθνοκεντρικό και η ιστορία μιας περιοχής του κόσμου διδάσκεται σε συνάρτηση με τα γεωγραφικά και οικονομικά δεδομένα που συνέβαλαν στη διαμόρφωσή της.

• Lucie Tourette
  
  Δημοσιογράφος
• Βασίλης Παπακριβόπουλος (μετάφραση)

Διαβάστε περισσότερα