«Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο» - 30 Μαρτίου 1952 η εκτέλεση Μπελογιάννη

Μια σπουδαία ταινία

Ένας ύμνος στα δημοκρατικά ιδεώδη.

Για τον λαϊκό αγωνιστή, Νίκο Μπελογιάννη που υπερασπίστηκε και με τη ζωή του τα λαϊκά συμφέροντα, τη δημοκρατία, την ειρήνη, την εθνική ανεξαρτησία.

«Ο Άνθρωπος Με Το Γαρύφαλλο»

του Νίκου Τζίμα

 

 

 

 

 

Βραβείο καλύτερης ταινίας ΕΚΚΑ, 1980»

«3ο Βραβείο καλύτερης ταινίας Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1980»

«Ειδικό Βραβείο στο Φεστιβάλ της Μόσχας, 1981»

«Ο Μπελογιάννης ζει μες στις καρδιές μας,

ο Μπελογιάννης ζει μες τις κορφές

ο Μπελογιάννης ζει κι είναι κοντά μας στων τραγουδιών

τις λεύτερες στροφές...»

«…O Mπελογιάννης μάς έμαθε άλλη μια φορά

πώς να ζούμε και πώς να πεθαίνουμε.

M’ ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία.

M’ ένα χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώσει...» Γιάννης Pίτσος,
«O Άνθρωπος με το γαρίφαλο»,  Aϊ Στράτης 31/3/1952

«Χαραυγή καταπάνω του θανάτου βάδιζεν η καρδιά σου παλικάρι

λες κι ήταν άλλος άγουρος που ορθρίζει ν' ανταμώσει

κρυφά την πρώτη αγάπη.»

Κώστας Βάρναλης: απ' τους «Μπελογιάννηδες»

Ο Ρώσος συγγραφέας Μαξίμ Γκόργκι έγραφε το
«Τραγoύδι για το γεράκι», για τους θαρραλέους των ταξικών αγώνων:

«Ω θαρραλέο γεράκι!/ Στη μάχη με τον εχθρό/ πλημμύρισες με αίμα.

Αλλά θα 'ρθει η ώρα/ και οι σταγόνες του ζεστού αίματός σου/

σαν σπίθες θ' ανάψουν/ στο σκοτάδι της ζωής.

Και πολλές θαρραλέες καρδιές/ θ' ανάψουν, με απερίσκεπτη

δίψα λευτεριάς, φώτα./ Ας πέθανες εσύ,

Αλλά... πιο τραγούδι των θαρραλέων/ πνευματικά δυνατών πάντοτε

Συ θα 'σαι ζωντανό/ παράδειγμα στην περήφανη

πρόσκληση της Λευτεριάς/ και του Φωτός.

Στους απερίσκεπτους θαρραλέου/ τραγουδάμε το τραγούδι!..».

Ο Ισπανός  ζωγράφος, χαράκτης, γλύπτης, Πάμπλο Πικάσο,

σε χειρόγραφο κατέγραφε το πορτρέτο του Μπελογιάννη:

«Το φως από το λαδοφάναρο που φώτιζε το σκοτάδι μιας μαγιάτικης βραδιάς στη Μαδρίτη, τα ευγενικά πρόσωπα του τουφεκισμένου λαού που τον δολοφόνησε ο ξένος άρπαγας στον πίνακα του Γκόγια, είναι η ίδια σπορά φρίκης που σπέρνει με τις ανοιχτές φούχτες των προβολέων πάνω στα ορθάνοιχτα στήθια της Ελλάδας μια κυβέρνηση που σκορπίζει το θάνατο, το φόβο και το μίσος. Ένα πελώριο άσπρο περιστέρι περνάει κι αφήνει το οργισμένο του πένθος πάνω στη γη».

ΑΠΟ ΤΗ NEW STAR
ΣΑΒΒΑΤΟ 29/03 & ΚΥΡΙΑΚΗ 30/03

ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ new star art cinema

Ο Άνθρωπος Με Το Γαρύφαλλο-(1980) - [Full Movie]

Σενάριο-Σκηνοθεσία: ΝΙΚΟΣ ΤΖΙΜΑΣ

Μουσική Σύνθεση: ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ

Δ/ντής Παραγωγής: ΑΡΗΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ

Δ/ντής Φωτογραφίας: ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΟΥΚΙΔΗΣ

Σκηνογραφία: ΤΑΣΟΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ, ΕΡΣΗ ΔΡΙΝΗ

Στίχοι Τραγουδιών: ΓΙΑΝΝΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ

Τραγουδούν: ΖΟΡΜΠΑΛΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΧΟΡΩΔΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Παραγωγή: ARMA FILMS ( ΗΛΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ )

Πρωταγωνιστούν: ΦΟΙΒΟΣ ΓΚΙΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΛΕΚΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΗΣ,

ΠΕΤΡΟΣ ΦΥΣΣΟΥΝ, ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΖΑΝ, ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΖΑΚΟΣ,ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ, ΑΙΜΙΛΙΑ ΥΨΗΛΑΝΤΗ,

ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ, ΑΝΕΣΤΗΣ ΒΛΑΧΟΣ, ΜΙΡΚΑ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, ΚΩΣΤΑΣ ΑΡΖΟΓΛΟΥ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΤΡΑΝΗΣ, ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ, ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΒΑΣΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΔΗΣ, ΜΙΡΚΑ ΚΑΛΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ, ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΛΟΒΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΜΕΣΑΡΗΣ,

ΑΘΗΝΟΔΩΡΟΣ ΠΡΟΥΣΑΛΗΣ,ΦΟΙΒΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ

            Ο Εμφύλιος Πόλεμος που ρήμαξε τη χώρα τελείωσε και ένας απ’ τους πολλούς φυγάδες αγωνιστές της Αριστεράς, ο Νίκος Μπελογιάννης, ο άνθρωπος με το αφοπλιστικό χαμόγελο και το γαρύφαλλο, πρώην λοχαγός του ΕΛΑΣ, επιστρέφει στην Ελλάδα… Με το συνθηματικό όνομα Κώστας κρύβεται στο σπίτι ενός συντρόφου κι έρχεται σ’ επαφή με τον Νίκο Πλουμπίδη, καθώς και με άλλα μέλη του παράνομου Κομμουνιστικού Κόμματος. Η κυβέρνηση Πλαστήρα, θέλοντας να εδραιώσει τη γαλήνη και να βοηθήσει την ανασυγκρότηση του τόπου, αντιμετωπίζει τους κομμουνιστές με σχετική επιείκεια. Οι στρατιωτικοί και οι μυστικές υπηρεσίες, όμως, με επικεφαλής τον Διευθυντή Ασφαλείας και τον αρχηγό της ΚΥΠ –υπό την άμεση καθοδήγηση του αμερικανού σταθμάρχη της ΣΙΑ και του πρέσβη των ΗΠΑ– δεν βλέπουν με καλό μάτι τις εξελίξεις, ιδιαίτερα όταν το κόμμα του Πλαστήρα ξανακερδίζει τις εκλογές. Στην προσπάθειά τους να υπονομεύσουν την κυβέρνηση, στήνουν μια «κομμουνιστική συνωμοσία» και δίνουν ευρεία δημοσιότητα στη σύλληψη του Μπελογιάννη και της αγαπημένης του συντρόφου Έλλης Ιωαννίδου, καθώς και μερικών άλλων μελών του ΚΚΕ. Το έκτακτο στρατοδικείο, με συνοπτικές διαδικασίες, τους καταδικάζει σε θάνατο αλλά ο πρωθυπουργός Πλαστήρας αναστέλλει την εκτέλεση της ποινής. Τους οδηγούν σε νέο, τακτικό στρατοδικείο αυτή τη φορά. Στη δίκη, οι κατηγορούμενοι καταθέτουν ευθαρσώς ότι δεν δικάζονται για τις πράξεις τους αλλά για τις ιδέες τους, κι αρνούνται διαρρήδην το χαλκευμένο κατηγορητήριο. Παρόλα αυτά, το δικαστήριο καταδικάζει σε θάνατο οκτώ από τους κατηγορούμενους και οι Αμερικανοί πιέζουν την κυβέρνηση και τον Βασιλιά να μην τους δώσει χάρη. Ο Πλουμπίδης στέλνει επιστολή, με την οποία διαβεβαιώνει ότι αυτός είναι ο επικεφαλής του παράνομου μηχανισμού του κόμματος και όχι ο Μπελογιάννης, αλλά τόσο οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες, όσο και η εκτός Ελλάδας ηγεσία του ΚΚΕ θεωρούν την επιστολή του πλαστή. 

Για να μην κινδυνεύσει η ενότητα του κόμματος, οι Μπελογιάννης και Πλουμπίδης δεν δίνουν περαιτέρω έκταση στο γεγονός.

Ο πρώτος και τρεις σύντροφοί του οδηγούνται νύχτα στο εκτελεστικό απόσπασμα.

Κριτικές για την ταινία

... O Νίκος Τζίμας δεν κρύβει την ιδεολογία του πίσω από συμβολισμούς

και υπονοούμενα, κι αυτό γιατί έχει μέσα του ξεκάθαρες απόψεις...

Οι ηθοποιοί είναι όλοι γνωστοί και όλοι καλοί. Πλην τού πρωταγωνιστή Φοίβου Γκικόπουλου πού αν και άγνωστος είναι ο καλύτερος...

ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ

Με ολοφάνερο σεβασμό στην ιστορική αλήθεια, ο Νίκος Τζίμας γύρισε

μια γνήσια λαϊκή - με την καλύτερη του όρου έννοια... Είδα την ταινία

στην Καλλιθέα. Γεμάτη η αίθουσα. Άνθρωποι κάθε ηλικίας σκουπίζουν

το δάκρυ για να χειροκροτήσουν. Ολοφάνερα ο σκηνοθέτης έχει πετύχει

τον στόχο του. Κι’ αυτό, με τέτοιο ακανθώδες θέμα δεν είναι καθόλου λίγο...

ΝΕΑ

…Με τον «Άνθρωπο με το γαρύφαλλο» βρίσκουμε ένα από τα χαμένα σκαλοπάτια που έπρεπε από χρονιά να είχε πατήσει ο ελληνικός κινηματογράφος για τη σταθερή ανοδική του πορεία…

… οι κριτικές πού γράφτηκαν ήταν όλες επαινετικές. Φυσικά — και ευτυχώς — δεν παραληρούσαν, δεν εκστασιάζονταν, δεν έδιναν κλειδιά,  δεν γράφτηκαν πάνω σε τεράστια σεντόνια.
Ήταν ήρεμες, ψύχραιμες και,  το σημαντικότερο λογικές…

…Η ταινία του Τζίμα έχει, κατά τη γνώμη μου, ένα μεγάλο προσόν: είναι περισσότερο φιλόδοξη απ ό,τι είναι ο ίδιος ο δημιουργός της. Το αποτέλεσμα είναι πιο ουσιαστικό απ’ όλες τις δηλώσεις που θα μπορούσε να κάνει ο σκηνοθέτης, τοποθετώντας, εξηγώντας, διευκρινίζοντας τις προθέσεις του.

Και το μεγαλύτερο επίτευγμα: η ταινία πια δεν του ανήκει. Μόνη της και χωρίς αυτόν, επικοινωνεί κατά θαυμαστό τρόπο με το ανώνυμο κοινό για το οποίο φτιάχτηκε…

…«Ό άνθρωπος με το γαρύφαλλο» θα μπορούσε σε μερικές λεπτομέρειες

της — να ήταν καλύτερη ταινία απ’ ό,τι είναι, θα μπορούσε όμως να ήταν

και χειρότερη ή κάκιστη. Είναι απλώς μία πολύ καλή ταινία τού ελληνικού κινηματογράφου, με λίγα λάθη, και απίστευτα προτερήματα. Και είναι,

κατά τη γνώμη μου, ένας μικρός προσανατολισμός προς τη σωστή κατεύθυνση, για την κινηματογραφία μας…

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

... Στον «Άνθρωπο με το Γαρύφαλλο», ο Νίκος Τζίμας πετυχαίνει να κάνει σαφές στο κοινό του την ευσυνείδητα, ιστορικά, εξακριβωμένη πιστότητα πάνω στην όποια στηρίχθηκε και στη ζεστασιά και την συγκίνηση, με την οποία έσκυψε πάνω στο θέμα του ...

ΒΗΜΑ

... Ο Τζίμας ακολούθησε πιστά τα ιστορικά γεγονότα δίνοντας με απλότητα άλλά και σεμνότητα, το δράμα του ήρωα του που πέφτει θύμα

των Αμερικανικών σχεδίων...

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Η ταινία αυτή δεν χρειάζεται κριτική, την δικαιώνουν τα χειροκροτήματα

που καλύπτουν το φινάλε της... Η ταινία του Τζίμα μας συγκλόνισε…

ΑΥΡΙΑΝΗ

... Ο θεατής θα απολαύσει το σφιχτό και γρήγορο γύρισμα την παθιασμένη ιστορία με όλα τα πρόσωπα που παρουσιάζονται σε μικρούς - μεγάλους ρόλους ... Από τούς ηθοποιούς - παίζει ολόκληρο το χού 'ζ χού του Ελληνικού κινηματογράφου - θα ήθελα να ξεχωρίσω τον Κατράκη...

ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ

... Είναι η τρίτη ταινία μεγάλου μήκους τού Νίκου Τζίμα ... και η πλήρης

η πιο γερά χτισμένη απ’ όσες έχει κάνει ως τώρα. Η μεγάλη του τύχη όταν αποφάσισε να γυρίσει αυτό το επικίνδυνο θέμα είναι ότι βρήκε έναν άνθρωπο άσχετο με τα κινηματογραφικά, τον Φοίβο Γκικόπουλο, ο οποίος δίνει

στον Μπελογιάννη ένα πρόσωπο που προδιαθέτει ευνοϊκά τον θεατή

γιατί είναι γεμάτο γλυκύτητα και τιμιότητα...

ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ

... Υπογραμμίζοντας παράλληλα τις αναμφισβήτητες σκηνοθετικές δυνατότητες του Τζίμα που τον βοηθούν να μιλάει σε μια άμεση κινηματογραφική γλώσσα που προσεγγίζει τον θεατή... Πολλοί και καλοί ηθοποιοί ... Άψογη

η τεχνική της ταινίας και ουσιαστική η συμβολή του Μ. Θεοδωράκη.

ΒΡΑΔΥΝΗ

Ο Νίκος Τζίμας, μας απέδειξε ότι είναι ένας προικισμένος δημιουργός,

από τον «Αστραπόγιαννο». Εδώ, δείχνει μία εντυπωσιακή άνοδο, καθώς φανερώνεται ένας περίτεχνος μάστορας του καθαρού κινηματογραφικού λόγου. Η ταινία από άποψη κινηματογραφική, είναι άψογη. Έχει ρυθμό λαμπρό, συναρπαστική ατμόσφαιρα, ένταση, ενδιαφέρον - ενδιαφέρον...

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

... Η ταινία του Νίκου Τζίμα υπηρετεί με συνέπεια το θέμα της, που είναι η δίκη και η εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη. Το σενάριο, τεκμηριωμένο

και πιστό στα γεγονότα, αναπαράγει τη ζοφερή επαύριον του εμφύλιου πολέμου... τη στυγνή επέμβαση των Αμερικανών στα εσωτερικά της χώρας μας και τα αποδίδει με λιτότητα και σαφήνεια, σε συνοπτικές έντονες σκηνές,

που παίρνουν δυναμική διάταξη ... Στο ρόλο του Μπελογιάννη

ο Φοίβος Γκικόπουλος αποδείχνεται ιδεώδης ερμηνευτής του.

ΑΥΓΗ

O Νίκος Μπελογιάννης πάντα ζούσε ανάμεσα μας. Από προχτές, όμως πλημμύρισε κυριολεκτικά τις καρδιές των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, ηλέκτρισε την αδούλωτη γενιά του Πολυτεχνείου. Αφορμή ή έντιμη θαρραλέα αληθινή - και γι’ αυτό θαυμάσια - ταινία του Νίκου Τζίμα

«Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο».

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

ΝΙΚΟΣ ΤΖΙΜΑΣ

Ο Νίκος Τζίμας γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ζάλογγο, στη νοτιοδυτική Ήπειρο. Τέταρτο παιδί μίας οικογένειας με 5 παιδιά, ο Νίκος Τζίμας έμαθε την ιστορία των προγόνων του και όλες του οι ταινίες είτε γυρίστηκαν στην  Ήπειρο, είτε έχουν τα κύρια χαρακτηριστικά εκείνης της περιοχής. Αφού τελείωσε το σχολείο, πήγε στην Αθήνα, έχοντας σαν όνειρο να φοιτήσει στην σχολή κινηματογράφου. Δούλεψε διαδοχικά σε πολλές δουλειές, για να συντηρήσει όχι μόνο τον εαυτό του, αλλά και τις 2 αδερφές του. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του και με την υποστήριξη της οικογένειάς του, έγινε σκηνοθέτης. Έχει σκηνοθετήσει 5 ταινίες μεγάλου μήκους και 2 μικρού μήκους. Όλες οι μεγάλου μήκους ταινίες του έτυχαν Διεθνούς Αναγνώρισης και απέσπασαν πολυάριθμα σημαντικά Βραβεία, έχουν όλες διανεμηθεί σε πολλές χώρες του εξωτερικού.

Τώρα ετοιμάζει την πρώτη του αγγλόφωνη ταινία, "Το Πέταγμα του Κύκνου".

Ως παραγωγός υπογράφει 45 ταινίες και 8 τηλεοπτικές σειρές μέσω της εταιρίας του Athens Films Productions.

Φιλμογραφία

Γι' αυτές τις ηρωίδες- Μικρού Μήκους

Το Κορίτσι με το Ράδιο- Μικρού Μήκους

Οι Νέοι Θέλουν Να Ζήσουν

Ο Τάφος των Εραστών

Ο Αστραπόγιαννος

Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο

Τα Χρόνια της Θύελλας

Το πέταγμα του Κύκνου

Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο

Δήλωση του Σκηνοθέτη για την Ταινία

Θέμα μου είναι, πως εδραιώνεται η αμερικάνικη εξουσία στην Ελλάδα, και πως κατ' επέκταση απλώθηκε η αμερικάνικη αυτοκρατορία ανά τον κόσμο. Η δίκη και η δολοφονία Μπελογιάννη είναι μέρος του γενικότερου σχεδίου με σκοπό την αποσταθεροποίηση, το γκρέμισμα της κυβέρνησης Πλαστήρα και ο απόλυτος έλεγχος της χώρας, στρατιωτικός, οικονομικός και πολιτικός.

Προσπάθησα να αφηγηθώ αυτό το ιστορικό γεγονός με την απλότητα και την αμεσότητα ενός λαϊκού αφηγητή, με τρόπο ρεαλιστικό αλλά καθόλου νατουραλιστικό-φωτογραφικό. Αντίθετα η κάθε σκηνή είναι απόλυτα συνθετική, εμπεριέχει την ουσία πολλών σκηνών, έπρεπε όμως να μοιάζει μορφικά με τις σκηνές από τις οποίες δημιουργήθηκαν και να δίνει την αίσθηση του ντοκουμέντου. Πίστευα πως μόνο με αυτόν τον σκηνοθετικό τρόπο θα μπορούσα μέσα σε λιγότερο από δύο ώρες που είναι μια ταινία να εξιστορήσω με σαφήνεια και πληρότητα μια ολόκληρη ιστορική περίοδο και να βγουν ολοκληρωμένα οι χαρακτήρες των ηρώων.

Προσπάθησα να αποφύγω κάθε σκηνοθετική επίδειξη, εφέ δεξιοτεχνίας, κλπ..., γιατί θα μείωνα την αλήθεια της ταινίας. Ήθελα ο θεατής να έχει την αίσθηση ότι πίσω από τις σκηνές δεν υπάρχει κάποιος σκηνοθέτης αλλά η ίδια η ζωή, τα γεγονότα.

Απoσπάσματα από την Απολογία του Νίκου Μπελογιάννη

«…Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από τους κατηγόρους μας. Το δείξαμε όταν κινδύνευε η Ελευθερία, η Ανεξαρτησία και η ακεραιότητά της. Και, ακριβώς, αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν για τη χώρα μας καλύτερες μέρες, χωρίς πείνα και πόλεμο.
Για το σκοπό αυτόν αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας…».

 «Είμαι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και ακριβώς για την ιδιότητά μου αυτή δικάζομαι, γιατί το κόμμα μου παλεύει και χαράζει το δρόμο της Ειρήνης, της Ανεξαρτησίας και της Ελευθερίας. Στο πρόσωπό μου δικάζεται η πολιτική του ΚΚΕ».
 «Εάν έκανα δήλωση αποκήρυξης θα αθωωνόμουνα κατά πάσα πιθανότητα μετά μεγάλων τιμών... Αλλά η ζωή μου συνδέεται με την ιστορία του ΚΚΕ και τη δράση του... Δεκάδες φορές μπήκε μπροστά μου το δίλημμα: να ζω προδίδοντας τις πεποιθήσεις μου, την ιδεολογία μου, είτε να πεθάνω, παραμένοντας πιστός σ' αυτές. Πάντοτε προτίμησα το δεύτερο δρόμο και σήμερα τον ξαναδιαλέγω».

«Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας έχει στο λαό βαθιές ρίζες. Συνδέεται μαζί του με ακατάλυτους δεσμούς αίματος και δεν μπορεί κανείς να το εξοντώσει ούτε με στρατοδικεία, ούτε με εκτελεστικά αποσπάσματα. Ο στόχος μας ήταν και είναι να προστατέψουμε τα συμφέροντα του λαού και της χώρας μας...»


«Τα δικαστήριά σας είναι δικαστήρια σκοπιμότητας. Γι' αυτό δε ζητώ την επιείκειά σας. Αντικρίζω την καταδικαστική σας απόφαση με περηφάνια και ηρεμία. Με το κεφάλι ψηλά θα σταθώ μπροστά στο εκτελεστικό σας απόσπασμα. Αλλά είμαι σίγουρος πως θα 'ρθει η μέρα, που οι ίδιοι δικαστές που τώρα με δικάζουν, θα ζητήσουν χάρη απ' τον ελληνικό λαό. Δεν έχω άλλο τίποτε να πω».

«Οι οργανωτές αυτής της δίκης, ντόπιοι και ξένοι, κατέβαλαν πρωτοφανείς προσπάθειες για να κατασυκοφαντήσουν τον αγώνα του ΚΚΕ, χωρίς να διστάσουν ούτε μπροστά στη διαστρέβλωση γνωστών κειμένων. Απέναντι σ' αυτές τις προσπάθειες εμείς βρεθήκαμε τελείως ανυπεράσπιστοι, γιατί μέσα στα απομονωτήρια της ασφάλειας δε μας δόθηκε καθόλου ο χρόνος και η δυνατότητα να μελετήσουμε και να συγκεντρώσουμε τα απαραίτητα για την υπεράσπισή μας στοιχεία. Ετσι υποχρεωθήκαμε να παλέψουμε κάτω από απαράδεχτα άνισους όρους. Αλλά παρ' όλα αυτά, αποδείχτηκε ότι το ΚΚΕ είναι κόμμα πατριωτικό, με τίτλους εθνικούς, που κανένα άλλο κόμμα δεν έχει να παρουσιάσει. Γιατί στο βωμό της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας της Ελλάδος έχει προσφέρει φοβερές εκατόμβες. Και αν δεν υπήρχαν σήμερα οι έμποροι και οι κάπηλοι του μίσους, η συμβολή του ΚΚΕ στην ειρήνευση του τόπου θα είχε εκτιμηθεί όχι μόνο από τους φίλους, αλλά και από τους τίμιους και καλόπιστους αντιπάλους μας. Γι' αυτό οι σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος δε δολοφονούν εμάς. Δολοφονούν την ειρήνευση και την τιμή της Ελλάδος».

Διαβάστε περισσότερα

Ο μύθος των ενδο-ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων

ΤΑΚΗΣ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

Το «πραξικόπημα από τα κάτω» για την ανατροπή του Ουκρανικού καθεστώτος, που οργάνωσε η Υπερεθνική Ελίτ (Υ/Ε) και εξετέλεσε με τις ειδικές δυνάμεις της, τους μισθοφόρους ελεύθερους σκοπευτές και φυσικά τους Ουκρανούς νεοναζιστές, είχε ένα στόχο: την ενσωμάτωση της χώρας στην ΝΔΤ της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, μέσα από την ένταξή της στην ΕΕ και στη συνέχεια στο ΝΑΤΟ. Γι’ αυτό και η πρώτη ενέργεια των κουίσλινγκ με πρωθυπουργό αυτόν που είχε «προβλέψει» η Αμερικανο-σιωνίστρια του Στέητ Ντιπάρτμεντ Βικτόρια Νιούλαντ (στην υποκλαπείσα συνομιλία της με τον Αμερικανό πρέσβη στην Ουκρανία) ήταν η υπογραφή ενός τμήματος της συμφωνίας σύνδεσης με την ΕΕ που είχε αρνηθεί η ανατραπείσα κυβέρνηση. Έτσι, σήμερα, οι («μακάριοι πτωχοί τω πνεύματι») διαδηλωτές της πλατείας Μαϊντάν που ζητούσαν ένταξη στην ΕΕ, θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν τη χαρά της ένταξης, με την οικονομική καταστροφή των λαϊκών στρωμάτων, όπως στην Ελλάδα. Τα μέτρα που ήδη ανακοινώθηκαν σε αντάλλαγμα της «βοήθειας» του ΔΝΤ είναι τα γνωστά μας «ευεργετικά» μέτρα: πετσόκομμα μισθών και συντάξεων, αυξήσεις στο γκάζι, ηλεκτρικό κ.λπ., και η συνακόλουθη ανεργία και φτώχεια.

Όμως, ο απώτερος σκοπός του πραξικοπήματος δεν ήταν, απλώς η ενσωμάτωση της Ουκρανίας στη ΝΔΤ, αλλά η αποτροπή της ένταξής της στην Ευρασιατική Ένωση, δηλαδή της ένωσης κυρίαρχων (εθνικά και οικονομικά) κρατών που αντιστέκονται στην ΝΔΤ, ακριβώς διότι θέλουν να έχουν τη δυνατότητα επιβολής κοινωνικών ελέγχων στις αγορές τους. Δηλαδή, ελέγχους παρόμοιους με αυτούς που εφαρμόζει σήμερα η Ρωσία, επισύροντας την μήνη των διεθνών οργάνων της Υ/Ε και κυρίως του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου που «αγωνίζεται» για την κατάργηση κάθε σημαντικού κοινωνικού ελέγχου πάνω στις αγορές, δηλαδή, για την πλήρη απελευθέρωση των αγορών κεφαλαίου, εργασίας και εμπορευμάτων. Ο στόχος είναι οι υπερεθνικές επιχειρήσεις, οι οποίες ορμώνται από τις χώρες της Υ/Ε και ήδη ελέγχουν την παγκόσμια οικονομία, να αλωνίζουν ελεύθερα τον πλανήτη, χωρίς το παραμικρό κοινωνικό πρόσκομμα, μεγιστοποιώντας τα κέρδη τους και οδηγώντας σε μια πρωτόγνωρη συγκέντρωση πλούτου, εισοδήματος και εξουσίας στα χέρια ενός πολλοστημόριου του παγκόσμιου πληθυσμού.

Σήμερα είναι πια φανερό ότι η σχέση ισοτιμίας μέσα στην ΝΔΤ δεν είναι δυνατή, ακόμη και για μια μεγάλη χώρα σαν τη Ρωσία. Αυτός είναι ο λόγος που βρίσκονται στο στόχαστρο της Υ/Ε οι χώρες του τέως σοβιετικού μπλοκ με επικεφαλής τη Ρωσία που επιδιώκουν, με την Ευρασιατική Ένωση, μια εναλλακτική παγκόσμια Τάξη που θα θεμελιώνεται σε κυρίαρχα κράτη. Αντίθετα, οι «Μαρξιστές της συμφοράς» επικαλούνται ενδο-αστικές ή ενδο-ιμπεριαλιστικές διαφορές, σε πλήρη αντίθεση με την στάση του Ρωσικού κομμουνιστικού κόμματος, αλλά και του ίδιου του Ουκρανικού ΚΚ που έχουν ταχθεί υπέρ της ένταξης στην Ευρασιατική Ένωση!

Οι Μαρξιστικοί όμως αυτοί φωστήρες (που στην πραγματικότητα ντροπιάζουν την ίδια την αριστερά) οι οποίοι μιλούν για ενδο-ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις, δεν εξηγούν γιατί άραγε όλα τα μέλη του Συμβ. Ασφαλείας του ΟΗΕ, και σήμερα και η Γεν. Συνέλευση, βρέθηκαν να έχουν επίσης ενδο-ιμπεριαλιστικές διαφορές με τη Ρωσία την οποία απομονώνουν (προφανώς κατ’ επιταγή της Υ/Ε από την οποία άμεσα ή έμμεσα εξαρτώνται). Και αυτό, διότι «παρανόμησε» όταν αποφάσισε να σεβαστεί το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του λαού της Κριμαίας που σχεδόν ομόφωνα ζήτησε την επανένωσή του με την Ρωσία! Ούτε εξηγούν γιατί άραγε οι μόνοι που βρέθηκαν να μην έχουν παρόμοιες ενδο-ιμπεριαλιστικές διαφορές με την Ρωσία είναι τα πιο προοδευτικά καθεστώτα του πλανήτη, που τυχαίνει επίσης να βρίσκονται υπό διωγμό, ακριβώς γιατί οι λαοί τους αντιστέκονται στην ίδια ΝΔΤ και την εγκληματική Υ/Ε: από την Βενεζουέλα, την Βολιβία, την Κούβα και την Νικαράγουα, μέχρι την Συρία.

Και ντροπιάζουν την Αριστερά γιατί, με την τήρηση ίσων αποστάσεων μεταξύ Υ/Ε και Ρωσίας/Ευρασιατικής Ένωσης, έχουν αφήσει στην Ευρωπαική ακροδεξιά τον αγώνα ενάντια στην νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση και την ΝΔΤ, (αφού βέβαια τα λαϊκά στρώματα έχουν εγκαταλείψει από καιρό την εκφυλισμένη «Αριστερά» τύπου ΣΥΡΙΖΑ) ενώ, δεν έκαναν την παραμικρή διαδήλωση ενάντια στο πραξικόπημα στην Ουκρανία. Και όλα αυτά γιατί είναι το ίδιο... ιμπεριαλιστική η Ρωσία με την Υ/Ε! Δηλαδή, χωρίς να το αντιληφθούμε, έχει και αυτή υπερεθνικές επιχειρήσεις όπως η Υ/Ε και ελέγχει τη παγκόσμια οικονομία, επιβάλλοντας παντού την κατάργηση της εθνικής και οικονομικής κυριαρχίας, είτε με την οικονομική βία, (π.χ. Ελλάδα) είτε με την φυσική βία και τους εγκληματικούς πολέμους της (Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Λιβύη κ.λπ.)!

Όμως, οι Μαρξιστές αυτοί της συμφοράς αδυνατούν (ή δεν θέλουν) να καταλάβουν ότι η ΕΕ και η Ευρασιατική Ένωση δεν είναι απλώς δύο παρόμοιες διακρατικές καπιταλιστικές ή ιμπεριαλιστικές ενώσεις, με συνακόλουθο επιμύθιο ότι θα μας σώσει, σε τρία τέρμινα, η σοσιαλιστική επανάσταση. Φυσικά, η Ευρασιατική Ένωση δεν είναι η ΚΟΜΕΚΟΝ αφού δεν υπάρχει πια «υπαρκτός». Όμως, για όποιον έχει την παραμικρή ιδέα τι σημαίνει παγκοσμιοποίηση και υπερεθνικές επιχειρήσεις, και δεν προσπαθεί να καταλάβει τα νέα αυτά φαινόμενα με βάση εκατόχρονα βιβλία που μιλούσαν για εθνικούς ιμπεριαλισμούς οι οποίοι σήμερα είναι ανύπαρκτοι, είναι φανερό ότι οποιαδήποτε συστημική αλλαγή δεν είναι πια δυνατή αν ένας λαός δεν έχει εθνική κυριαρχία. Και ο Σόιμπλε είναι σαφής: η εθνική κυριαρχία είναι πια...Ευρωπαική.

Επομένως, αναγκαία συνθήκη για οποιαδήποτε συστημική αλλαγή είναι η ρήξη με την ΝΔΤ της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, η οποία δεν μπορεί να γίνει βέβαια με «σοσιαλιστική επανάσταση σε μια χώρα» (που θα ανατρεπόταν την επομένη από «αυθόρμητη» εξέγερση made in USA), ούτε βέβαια με διεθνή σοσιαλιστική επανάσταση και άλλα παραμύθια...

Απαιτείται, δηλαδή, κοινός αγώνας των αντιστεκόμενων λαών ενάντια στη ΝΔΤ, και η Ευρασιατική Ένωση θα μπορούσε να προσφέρει αυτήν την δυνατότητα, παρόλο που, φυσικά, θα υπάρχουν και μέσα σε αυτήν τάσεις για μια «καλή παγκοσμιοποίηση», που θα μπορούσαν όμως οι λαοί μέσα σε αυτήν να τις αντιπαλέψουν. Σήμερα δεν νοείται κοινωνική απελευθέρωση χωρίς εθνική απελευθέρωση. Αλλά θα επανέλθω.

http://www.inclusivedemocracy.org/fotopoulos/greek/grE/gre2014/2014_03_30.html
http://www.inclusivedemocracy.org/fotopoulos/

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί τα φιλοσοφικά δοκίμια γίνονται ανάρπαστα στις μέρες μας

Τίνας Μανδηλαρά

Ο Σωκράτης, αυτός ο αρχετυπικός φιλόσοφος της αρχαίας αγοράς, ο άνθρωπος που δεν έγραψε τίποτα και δεν εξέλαβε τίποτα ως δεδομένο, είναι αυτός που θα αναζητούσες σήμερα δίπλα σου σε κάθε σου πρόβλημα. Μαζί του θα έβαζες τα ερωτήματα για το τι συμβαίνει όταν είσαι πραγματικά ερωτευμένος (Συμπόσιο), όταν αναζητάς την ουσιαστική Ψυχή (Φαίδρος), όταν αναρωτιέσαι αν υπάρχει ιδανικό πολίτευμα (Πολιτεία).

Κι αυτός, σαν καλός φίλος, θα πήγαινε μαζί σου μια βόλτα μέχρι τον Πειραιά (κατέβην χτες εις Πειραιάν) για να σου δείξει ότι ενδεχομένως αγαθοί άνθρωποι υπάρχουν και μπορούν να φτιάξουν, μέσα από τον διάλογο, τις ιδανικές πολιτείες. Αρκεί να μη σταματήσουν ποτέ να αναρωτιούνται, γιατί η ζωή που παραμένει ανεξέταστη είναι πραγματικά ανυπόφορη (βίος ανεξέταστος ου βιωτός ανθρώπω).

Κάπως έτσι ο Σωκράτης θα αποδεικνυόταν αποτελεσματικότερος από τον καλύτερο φίλο, όπως αντίστοιχα κι ο Νίτσε ιδανικότερος από οποιονδήποτε ψυχοθεραπευτή. Σε στιγμές κρίσης ο φιλόσοφος άρχεται από μια εικόνα σαθρής κατάστασης ή απελπισίας για να προσφέρει τη δική του δυνατότητα αναζήτησης (ή επίλυσης). Κάτι που προφανώς εξηγεί τον βασικό λόγο που ο άνθρωπος δεν θα πάψει ποτέ να αναρωτιέται για το καλό και το κακό, την έννοια του εαυτού και του άλλου, την περίπτωση της αδυναμίας της βούλησης (η λεγόμενη «ακρασία») και τη δυνατότητα της ορθής επιλογής.

Κι αν όλα αυτά φαίνονται περίτεχνα σε μια εποχή που η αμάλαγος πνευματικότητα έχει προ πολλού χαθεί, αρκεί η εικόνα ενός τρελαμένου ανθρώπου σε έναν παράλογο κόσμο για να καταλάβει κανείς γιατί απασχολεί τόσο σήμερα η φιλοσοφία.

Τα φιλοσοφικά δοκίμια γίνονται ανάρπαστα, οι βασικοί κανόνες φιλοσοφίας έχουν υποκαταστήσει τα βιβλία αυτογνωσίας (self help books) και ο φιλόσοφος είναι ο νέος διαδικτυακός σταρ (βλέπε εικόνα της Σιμόν ντε Μποβουάρ ως το απόλυτο doodle της Google).

Ειδικά στη χώρα μας, τα βιβλία αυτοβοήθειας μεταφράζονται αφειδώς και οι εκδοτικοί οίκοι που τόλμησαν να κυκλοφορήσουν σειρές εκλαϊκευτικής φιλοσοφίας κάνουν ήδη λόγο για ανέλπιστη επιτυχία.

Τι είναι, όμως, αυτό που κάνει τον κόσμο να προσφεύγει περισσότερο από ποτέ στα βιβλία εκλαϊκευτικής φιλοσοφίας; Επειδή οι συνθήκες των ανθρώπων άλλαξαν τα τελευταία χρόνια, είναι φυσικό να αυξάνεται η ανάγκη για την αναζήτηση της αυθεντίας που θα βοηθήσει ώστε να βρεθεί ο ορθός τρόπος σκέψης ή ζωής.

Ο Αλέν ντε Μποτόν με το χαρακτηριστικό βιβλίο Παρηγοριά της φιλοσοφίας ήταν από τους πρώτους που καθιέρωσαν διεθνώς τη φιλοσοφία ως τέχνη μεταμόρφωσης του βίου, εκλαϊκεύοντάς την και συγκεντρώνοντας τους δικούς του θιασώτες σε συγκεκριμένο βιβλιοπωλείο στο δεντροφυτεμένο υπέροχο Μπλούμσμπερι του Λονδίνου, το οποίο ονόμασε «Σχολείο της Ζωής».

Όπως επισημαίνεται «Τα τελευταία χρόνια είναι σαν να ξαναγυρίζουμε στις πηγές, με βιβλία που αναδεικνύουν την ιαματική δύναμη του λόγου των μεγάλων φιλοσόφων, και όχι μόνο. Στα οποία το ζητούμενο είναι η εξοικείωση και το αίσθημα της επικοινωνίας με τις σκέψεις για τη ζωή και τα βασικά θέματά της, διαλεγμένες μέσα από το έργο μεγάλων συγγραφέων τόσο διαφορετικών όσο ο Ουάιλντ, ο Έσσε, ο Κάφκα ή ο Ρίλκε, δίπλα σε φιλοσόφους όπως ο Νίτσε, ο Σοπενχάουερ ή ο Κίρκεγκορ και ο Επίκουρος ή οι Στωικοί, που έχουν ένα κοινό, ότι αναγνωρίζονται και είναι σοφοί και ότι επιπλέον, διαβάζοντας όλοι εμείς τις σκέψεις τους, νιώθουμε πραγματικά να σταλάζει στην ψυχή μας η παρηγοριά της φιλοσοφίας».

Δεν είναι, όμως, μόνο η παρηγορητική διάσταση της φιλοσοφίας που δικαιολογεί την επιτυχία που έχει σήμερα η φιλοσοφία αλλά και η ανταπόκρισή της σε θέματα πρακτικού βίου – όπως τα οικονομικά ζητήματα ή η πολιτική.

Γιατί όμως να προσφεύγουμε αρχαιόθεν στους φιλοσόφους για να μας εξηγήσουν την πρακτική διάσταση του βίου και όχι στους οικονομολόγους ή τους κοινωνιολόγους; Όπως λέει ο καθηγητής της φιλοσοφίας στο ΕΚΠΑ Γ.Πολίτης

«Οι κοινωνικές επιστήμες νομίζουν ότι κατανοούν ένα μέρος της πραγματικότητας και στη συνέχεια γενικεύουν την υποτιθέμενη γνώση τους για το σύνολο του κόσμου. Για τους οικονομολόγους, πάνω απ’ όλα, είναι η οικονομία. Πάρτε για παράδειγμα την ελληνική κρίση. Οι μαρξιστές λένε ότι για να σωθούμε πρέπει να στρέψουμε την οικονομία αριστερά, ενώ οι φιλελεύθεροι το αντίθετο. Κάνουν και οι δύο λάθος, γιατί το οικονομικό ναυάγιο δεν είναι αιτία του ελληνικού προβλήματος αλλά συνέπειά του. Αιτία είναι ότι η ελληνική κοινωνία έχει βουλιάξει στον παραλογισμό. Αν δεν ξεφύγει από αυτόν, όσο αριστερά και δεξιά και να πάει, τίποτα δεν τη σώζει. Αν όμως επανέλθει στη λογική, όλα θα είναι καλύτερα, ανεξάρτητα από το πόσο αριστερά ή δεξιά θα κινηθεί. Εδώ έρχεται η φιλοσοφία: κάνει τη διάγνωση, προτείνει και τη λύση.”

Γι’ αυτό και όχι τυχαία ο ίδιος συνέγραψε το σχετικό βιβλίο “Να σηκωθούμε όρθιοι, η επανάσταση της κοινής λογικής“ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Με την άποψη της ορθολογιστικής λύσης που προσφέρει η φιλοσοφία θα συμφωνήσει και ο εκδότης του Μεταιχμίου Νώντας Παπαγεωργίου: «Στους καιρούς που διανύουμε, όπου η εσωτερική αναζήτηση έχει γίνει εντονότερη από άλλοτε, τα βιβλία αυτά έρχονται να απαντήσουν στα πιο διαχρονικά ερωτήματα της ζωής. Ποιος είμαι; Τι ξέρω; Τι πρέπει να κάνω;». Γι’ αυτό και ο εκδοτικός οίκος έχει ήδη κυκλοφορήσει βιβλία όπως Τι είπε στ’ αλήθεια ο Νίτσε;, Τι είπε στ’ αλήθεια ο Μαρξ, ενώ τώρα αναμένεται και η έκδοση Η περιπέτεια της φιλοσοφίας, η ζωή και η σκέψη των μεγάλων φιλοσόφων.

Ανέκαθεν, άλλωστε, η φιλοσοφία υπήρξε μια ατελείωτη δεξαμενή πληροφοριών και αυτό δεν είναι καθόλου αρνητικό». Στη φιλοσοφία δείχνουν επομένως να καταφεύγουν σήμερα οι άνθρωποι –από τον πιο σπουδαγμένο μέχρι τον απλό εργάτη–, όχι μόνο ως καταφύγιο ή ως τρόπο επίλυσης προβλημάτων αλλά ως πραγματική παρηγοριά. Είπαμε, ο Σωκράτης μπορεί να αποδειχθεί ο καλύτερος ψυχογιατρός αλλά και ο καλύτερος φίλος

πηγή:  LIFO

Διαβάστε περισσότερα

Ο «βασιλιάς» του βυθού Ζακ-Ιβ Κουστό

Ο θαλασσοδαρμένος ωκεανογράφος και σύγχρονος εξερευνητής που μας δίδαξε τη μαγεία του υγρού στοιχείου!

Ο άνθρωπος που έκανε τους τηλεοπτικούς μας δέκτες να γεμίσουν από μπλε εικόνες δεν χρειάζεται περαιτέρω συστάσεις.

Ο πασίγνωστος δύτης και υποθαλάσσιος εξερευνητής αγάπησε το υγρό στοιχείο πιο πολύ και από τη ζωή του, γι' αυτό και του αφιερώθηκε ολόψυχα.

Φωτογράφος, κινηματογραφιστής, εφευρέτης καταδυτικού εξοπλισμού και συγγραφέας, έκανε μόνος του για την προώθηση της υποθαλάσσιας γνώσης και την προστασία του περιβάλλοντος όσα παλεύουν να κατορθώσουν ιδρύματα και παγκόσμιοι οργανισμοί!

Δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι στον Κουστό οφείλεται η -τηλεοπτική κυρίως- διαφώτιση του παγκόσμιου κοινού για τους θησαυρούς που κείτονται στα βάθη των ωκεανών αλλά και τη μόλυνση που απειλεί τα πάντα.

Και βέβαια το 1943 συνυπέγραψε την εφεύρεση του περίφημου «Aqua-Lung», της καταδυτικής συσκευής που επέτρεψε την υποθαλάσσια εξερεύνηση, συνδέοντας για πάντα το όνομά του με τη ζωή στο βαθύ μπλε.

Ποιος μπορεί εξάλλου να ξεχάσει την «Καλυψώ» του, με την οποία όργωσε πέλαγα και ωκεανούς, ή τη σπουδαία δουλειά του στον «Σιωπηλό Κόσμο»;

Αυτός ήταν ο θαλασσάνθρωπος Ζακ-Ιβ Κουστό, ο άνθρωπος που ένιωθε στη στεριά σαν ψάρι έξω από τα νερά του...

Πρώτα χρόνια

Ο Ζακ-Ιβ Κουστό γεννιέται σε χωριό της νοτιοδυτικής Γαλλίας, κοντά στο Μπορντό, στις 11 Ιουνίου 1910 ως το νεότερο από τα δύο παιδιά μιας μεσοαστικής οικογένειας. Ο Ζακ γεννιέται με προβλήματα στομάχου και αναιμία και το φιλάσθενο παιδί πέρασε προσεκτικά τα πρώτα χρόνια της ζωής του.

Παρά την εύθραυστη υγεία του ωστόσο, ο πατέρας τού μαθαίνει κολύμπι στην τρυφερή ηλικία των 4 ετών. Από τότε θα ξεκινήσει η μακρά και σφοδρή γοητεία που του άσκησε το υγρό στοιχείο, που μπορούσε να συγκριθεί μόνο με την άλλη του αγάπη, τη μεγάλη του περιέργεια για τα μηχανικά αντικείμενα και τον τρόπο λειτουργίας τους.

Στο σχολείο δεν τα πήγαινε ιδιαίτερα καλά και σε ηλικία 13 ετών στέλνεται εσώκλειστος σε σχολείο στην Αλσατία. Αφού ολοκληρώσει τις σχολικές του υποχρεώσεις και την απαραίτητη προπαρασκευαστική σχολή, το 1930 θα τον βρει στη Ναυτική Ακαδημία της Γαλλίας, με όνειρο να υπηρετήσει στις θάλασσες.

Αποφοιτώντας με τον βαθμό του αξιωματικού, υπηρετεί τελικά πάνω σε καράβι του γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού, μην παραλείποντας φυσικά να έχει πάντα μαζί του τη φωτογραφική του μηχανή, με την οποία απαθανατίζει θαλάσσια στιγμιότυπα ψαράδων και αλιέων μαργαριταριών. Αργότερα η φωτογραφική θα αντικατασταθεί από ερασιτεχνική κινηματογραφική μηχανή, με την οποία θα καταγράψει εξωτικούς προορισμούς στον Ινδικό και τον Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό.

Το 1933 ένα σφοδρό τροχαίο ατύχημα λίγο έλειψε να του στοιχίσει τη ζωή. Κατά τη διάρκεια της αποθεραπείας του, κολυμπά καθημερινά στη Μεσόγειο και γίνεται φίλος με ένα ζευγάρι γυαλιών κολύμβησης, που του ανοίγουν διάπλατα τις πόρτες σε ένα εντελώς νέο σύμπαν: τον βυθό!

Την εποχή αυτή είναι που αποφασίζει ο Κουστό να εξερευνήσει τα μυστήρια του θαλάσσιου πυθμένα, εγκαινιάζοντας έτσι την οδύσσεια μιας ολόκληρης ζωής για την κατανόηση του υποθαλάσσιου κόσμου.

Το 1937 ο Κουστό παντρεύτηκε την εκλεκτή της καρδιάς του, Simone Melchior, με την οποία θα αποκτούσε αργότερα δύο παιδιά, τα οποία τον ακολουθούσαν πάντα στις εξερευνητικές του αποστολές και τα υποθαλάσσια ταξίδια του.

Η σύζυγός του πέθανε το 1990 και έναν χρόνο αργότερα ο 80χρονος πια εξερευνητής παντρεύτηκε για δεύτερη φορά: με τη νέα του σύζυγο Francine Triplet απέκτησε μια κόρη και έναν γιο, καρποί που γεννήθηκαν μάλιστα όταν η Simone ήταν ακόμα στη ζωή.

Διάσημος εξερευνητής

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν το Παρίσι έπεσε στα χέρια του ναζί κατακτητή, ο Κουστό και η οικογένειά του βρήκαν καταφύγιο σε μια μικρή πόλη της Γαλλίας κοντά στα ελβετικά σύνορα. Εκεί θα συνεχίσει τις έρευνές του για την υποθαλάσσια ζωή και θα γυρίσει το πρώτο του φιλμάκι, την ίδια στιγμή που θα βαλθεί να αναπτύξει καταδυτικό εξοπλισμό για να μπορεί να παραμένει στον βυθό για περισσότερο χρόνο.

Τα χρόνια του Β' Παγκοσμίου ήταν ταυτοχρόνως καθοριστικά και για την επικράτεια του scuba diving. Ο Κουστό και η παρέα του συμμετέχουν στα πειράματα για τον έλεγχο των νέων τεχνολογιών το 1943 και βάζουν κι αυτοί το χεράκι τους στην ανάπτυξη των πρώτων αναπνευστικών συσκευών!

Πάνω στην ώρα, εξελίσσουν τεχνολογία που εμφανίστηκε εκείνη την εποχή και παρουσιάζουν το λειτουργικότατο «Αqua-Lung», τον αναπνευστικό μηχανισμό που επέτρεπε στους δύτες να παραμένουν υποβρύχια για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους...

Ο ίδιος διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο και στην ανάπτυξη της πρώτης αδιάβροχης κάμερας, μέσω ενός «κελύφους» που μπορούσε να αντέξει τις μεγάλες πιέσεις του βυθού. Την ίδια εποχή γράφει Ιστορία και σε έναν άλλο τομέα: στην καταγραφή της υποθαλάσσιας ζωής!

Γυρίζει το μνημειώδες «Σε βάθος 18 μέτρων» («Par dix-huit mètres de fond» - 1942/1943) ως το πρώτο ιστορικά φιλμάκι που γυρίστηκε κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Σειρά έχουν κατόπιν τα «Ναυάγια» («Épaves»), αν και η εξερευνητική δραστηριότητα έμελλε να διακοπεί από τον πόλεμο: ο Κουστό υπηρετεί στο Πολεμικό Ναυτικό και λαμβάνει μέρος στις ναυμαχίες, την ίδια ώρα που με την κάμερά του καταγράφει τις κινήσεις των στρατευμάτων.

Τα πολεμικά του κατορθώματα θα του φέρουν πλήθος μεταλλίων και τιμών από το γαλλικό κράτος, ενώ μετά το τέλος των φονικών εχθροπραξιών ο Κουστό θα συνεργαστεί για άλλη μια φορά με το Πολεμικό Ναυτικό, τώρα για την απομάκρυνση των υποθαλάσσιων ναρκών.

Ανάμεσα στις αποστολές αυτές ξεκλέβει πάντα χρόνο για τις προσωπικές του υποθέσεις, την υποθαλάσσια εξερεύνηση του βυθού δηλαδή. Στον ελεύθερο χρόνο του πειραματίζεται με καταδυτικές συσκευές και κινηματογραφικές τεχνικές και πού τον χάνεις πού τον βρίσκεις, πάντα κάτω από το νερό θα είναι.

Το 1948 είναι η στιγμή που ο Κουστό, από κοινού με τον καλό του φίλο και συνοδοιπόρο Philippe Tailliez, αλλά και μια ομάδα έμπειρων ναυτών και ακαδημαϊκών ερευνητών, θα κάνει την πρώτη μεγάλης κλίμακας υποθαλάσσια εξερεύνηση στη Μεσόγειο αναζητώντας ερείπια ρωμαϊκού πλοίου.

Αυτή έμελλε να είναι άλλη μια πρωτιά για τον μπροστάρη της υποθαλάσσιας ζωής, καθώς λογίζεται ως η πρώτη ιστορικά υποθαλάσσια αρχαιολογική επιχείρηση, στην οποία χρησιμοποιήθηκαν μηχανικά μέσα για την αναπνοή. Το γεγονός άνοιξε ένα νέο πεδίο έρευνας, την υποθαλάσσια αρχαιολογία!

Η μεγάλη στιγμή είναι ωστόσο το 1950, όταν ο Κουστό ναυλώνει ένα παλιό βρετανικό ναρκαλιευτικό και το μετατρέπει σε ωκεανογραφικό σκάφος. Κι έτσι γεννήθηκε η φημισμένη «Καλυψώ»...

Συγγραφικές, κινηματογραφικές και τηλεοπτικές δουλειές

Ο Κουστό πάλευε βέβαια πάντα να βρει χρηματοδότηση για τις αποστολές του και αναρίθμητες εξερευνήσεις έπρεπε να ματαιωθούν εξαιτίας της έλλειψης πόρων. Συνειδητοποίησε λοιπόν κάποια στιγμή ότι έπρεπε να τραβήξει την προσοχή των media, αλλά και να κάνει τον κόσμο να καταλάβει γιατί ήταν τόσο σημαντικές οι υποθαλάσσιες αποστολές του, ώστε να εξασφαλίσει τις απαραίτητες πηγές για τη συνέχιση της ερευνητικής δουλειάς του.

Κι έτσι το 1953 δημοσιεύει το βιβλίο «Ο Σιωπηλός Κόσμος», που θα γυριζόταν αργότερα στο πολυβραβευμένο και μνημειώδες ομώνυμο φιλμ, κάνοντάς τον διασημότητα!


Η τρομακτική επιτυχία τού επέτρεψε να χρηματοδοτήσει μόνος του πια την αποστολή στην Ερυθρά Θάλασσα, ενώ στην επόμενη στον Ινδικό Ωκεανό χορηγοί του ήταν η γαλλική κυβέρνηση και το National Geographic Society.

Στο υπόλοιπο της δεκαετίας, ο Κουστό έκανε αναρίθμητες εξερευνητικές αποστολές με την «Καλυψώ» και την οικογένειά του, τόσο την πραγματική όσο και το πιστό πλήρωμά του, φέρνοντας στο φως τα διαπρεπή μυστήρια του βυθού και τον άγνωστο κόσμο που κατοικεί στα έγκατα των θαλασσών.

Ο Κουστό θα εγκαινιάσει την τηλεοπτική του περιπέτεια με το ωριαίο αφιέρωμα «The World of Jacques-Yves Cousteau» στο δίκτυο ABC το 1966, ενώ δύο χρόνια αργότερα θα σκαρώσει την πρώτη του τηλεοπτική σειρά, το μνημειώδες «The Undersea World of Jacques Cousteau», το οποίο θα τρέξει για 9 ολόκληρες σεζόν!


Εκατομμύρια άνθρωποι έμαθαν για τον συναρπαστικό κόσμο του βυθού από τον Κουστό και το ατρόμητο πλήρωμά του, καθώς περιδιάβαιναν πέλαγα και ωκεανούς αποκαλύπτοντας τα χρονικά της ζωής στο υγρό στοιχείο. Ήταν μέσα από την περιήγησή του στις θάλασσες του κόσμου που θα άρχιζε ο Κουστό να συνειδητοποιεί προοδευτικά την καταστρεπτική δράση της παγκόσμιας μόλυνσης στους ωκεανούς της Γης. Το έργο του στον τομέα της ευαισθητοποίησης του κοινού για την περιβαλλοντική ρύπανση λογίζεται επίσης κολοσσιαίο.

Και βέβαια ο Κουστό ασχολήθηκε ειδικότερα με διάφορα θέματα του υποθαλάσσιου κόσμου, τα οποία ανέπτυξε στα γνωστά του βιβλία για τον «Καρχαρία» (1970) και τα «Δελφίνια» (1975), χαρίζοντάς μας παράλληλα και μια κριτική αποτίμηση του θαλάσσιου σύμπαντος στο «Jacques Cousteau: The Ocean World» του 1985.

Με τη φήμη που απολάμβανε πια και την υποστήριξη οργανισμών και κοινωφελών ιδρυμάτων, ο Κουστό ίδρυσε το Cousteau Society το 1973, σε μια ακόμη προσπάθεια να ευαισθητοποιήσει το παγκόσμιο κοινό για τα θαλάσσια οικοσυστήματα και την επαπειλούμενη καταστροφή τους. Ο οργανισμός επεκτάθηκε γρήγορα και σύντομα καμάρωνε τα 300.000 μέλη του σε διεθνές επίπεδο!

Στη δεκαετία του 1980, ο Κουστό συνέχισε τα τηλεοπτικά αφιερώματά του, αν και πλέον είχαν σαφώς πιο οικολογικό χαρακτήρα: ο θαλασσοδαρμένος εξερευνητής μετακινήθηκε προοδευτικά από τις εξερευνητικές επιχειρήσεις στην προσπάθεια για προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Τον Ιούνιο του 1979 ο Ζακ-Ιβ γνώρισε μια τραγωδία, όταν ο γιος του Φιλίπ σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα στην Πορτογαλία. Άλλο ένα «παιδί» του έμελλε να χαθεί στις 8 Ιανουαρίου 1996, όταν μια φορτηγίδα εμβόλισε κατά λάθος την «Καλυψώ» και αυτή αποτραβήχτηκε για πάντα στον βυθό έξω από το λιμάνι της Σιγκαπούρης.

Απτόητος ο μεγάλος θαλασσοπόρος, προσπάθησε να συγκεντρώσει κονδύλια για την απόκτηση νέου ωκεανογραφικού, αλλά δεν θα προλάβαινε να αντικαταστήσει το θρυλικό πλοίο, καθώς πέθανε αναπάντεχα στο Παρίσι στις 25 Ιουνίου 1997, σε ηλικία 87 ετών.

Μετά τον θάνατό του, τόσο η περιουσία όσο και το ίδρυμά του αποτέλεσαν μήλο της έριδος για τους οικείους του, σε μια μακρά δικαστική διαμάχη που τακτοποιήθηκε τελικά το 2000, όταν ο γιος του Ζαν-Μισέλ αποποιήθηκε την κληρονομιά και εγκατέλειψε το Cousteau Society ιδρύοντας το δικό του ίδρυμα, το Oceans Futures Society...

Διαβάστε περισσότερα

Κάπου στο λίμπο

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

​Τι θα μπορούσε να προκαλέσει στο πρόσωπο και στην εικόνα της χώρας μια υπόθεση όπως η τροπολογία για την τιμωρητική απέλαση μεταναστών, που κατατέθηκε, αποσύρθηκε, ξανακατατέθηκε για να ξανααποσυρθεί, και περιμένει πάλι τη σειρά της; Στη μεγάλη εικόνα, που φέρνει εδώ μιλιούνια τουρίστες, τίποτε. Υπάρχει ένας τεράστιος υπερεθνικός πληθυσμός που αδιαφορεί για τέτοιες λεπτομέρειες, αν δεν έχει ίδιες απόψεις με τον κ. Μπαλτάκο ή τον κ. Μιχελάκη. Ο πληθυσμός αυτός νοιάζεται για το αν είναι η κουζίνα φτηνή· αν φτήνυνε η ζωή των ανθρώπων, η ελευθερία, τα δικαιώματά τους, δεν είναι δική του έγνοια. Δεν δουλεύει έντεκα μήνες για να στενοχωριέται στον παραθεριστικό δωδέκατο με βάσανα τρίτων. Στο κάτω κάτω, πού να μάθει για τέτοια πράγματα; Ποια μεγάλα κανάλια της χώρας του ή υπερεθνικά τα παίζουν;

Με το πρόσωπο του τόπου τα πράγματα διαφέρουν. Αυτό είναι πιο τρωτό. Και δεν μακιγιάρεται. Η τροπολογία στο άρθρο 19 του Μεταναστευτικού Κώδικα λ.χ., που νομοθετεί την άμεση απέλαση όσων αλλοδαπών καταγγέλλουν ρατσιστική συμπεριφορά εις βάρος τους από τα Σώματα Ασφαλείας αλλά αδυνατούν να την αποδείξουν στις δικαστικές αρχές, θύμωσε μερικές εκατοντάδες Ευρωπαίους διανοούμενους. Που είδαν ότι το κυβερνητικό τέχνασμα (άλλο ένα προεκλογικό επίδομα στους ένστολους) προσβάλλει και την κοινή λογική. Πώς θα αποδείξει ο δαρείς ότι εδάρη, αν είναι ξένος; Με χαρτιά νοσοκομείου; Μα οι επαγγελματίες ξυλοκόποι ξέρουν να μην αφήνουν σημάδια· και μπορούν να «αποδείξουν», με δύο εκ συναδελφικής αλληλεγγύης ψευδομάρτυρες, ότι αυτοτραυματίστηκες. Με μαρτυρίες αυτοπτών συμπατριωτών του; Μα «αλλοδαπός μάρτυς, ουδείς μάρτυς». Με μαρτυρίες Ελλήνων αυτοπτών; Αν υπήρχαν, κι αν συγκινήθηκαν, θα έβαλαν κάποια φωνή στο όργανο, άρα τώρα θα είναι συγκατηγορούμενοι για αντίσταση κατά της αρχής…

Ποιος νοιάζεται λοιπόν για λίγους κουλτουριάρηδες. Κρατάμε προσωρινά την τροπολογία στη σιωπή και την ξαναφέρνουμε. Πού την κρατάμε; Στο μεταιχμιακό λίμπο του κάτω κόσμου των καθολικών. Αν και στην περίπτωσή μας το «λίμπο» έχει τη ναυτική του σημασία: πρόσκαιρη εκφόρτωση μέρους του φορτίου προς ελάττωση του βυθίσματος, ώστε το πλοίο να διέλθει ασφαλώς από τα αβαθή. Ε, πειράζει να γίνει μόνιμο το πρόσκαιρο;

Διαβάστε περισσότερα

Το μυστήριο με το κομμένο κεφάλι του Άρη

Φωτογραφίες και μία άγνωστη μαρτυρία ήρθαν να

φωτίσουν αυτές τις ημέρες τις τελευταίες ώρες του

Άρη Βελουχιώτη: Η μαρτυρία ενός διώκτη του

πρωτοκαπετάνιου του Ελληνικού Λαϊκού

Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ) και δύο

φωτογραφίες, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της

η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ».
Tα νέα τεκμήρια έφερε στο φως ο ιστορικός

Ιάσονας Χανδρινός και η μία φωτογραφία απεικονίζει

τα κομμένα κεφάλια του Άρη και του συντρόφου του

Τζαβέλλα σε φανοστάτη των Τρικάλων και μαζεμένο

πλήθος, ενώ η δεύτερη (που δημοσιεύθηκε και στον

ιστότοπο ιστορικής καταγραφής και έρευνας

ΧΥΖ Contagion) παρουσιάζει ανφάς το φρικτό

θέαμα τον Ιούνιο του 1945.
«Η μαρτυρία είναι χειρόγραφη και είναι του

κεφαλοκυνηγού Ζαχαρία Π. Επίσης, έχει ενδιαφέρον

πως οι κεφαλοκυνηγοί του Άρη ήταν και εδεσίτες

βετεράνοι του Γοργοποτάμου, όπως ο Βόιδαρος

ή ο Ζαφείρης.
Κάτι ακόμη: Ο Σωτήρης Δράκος, πρώην κατσικοκλέφτης,

πήγε και του έκοψε το κεφάλι και τον μετέφερε ο ίδιος,

για να τύχει ευνοϊκής μεταχείρισης από το κράτος.

Θυμίζει τα “καπάκια” την περίοδο του 1821. Αυτή

\είναι η ιστορία του κεφαλιού, τα ζωντανά κύτταρα

του κλεφταρματολισμού στην ελληνική επαρχία

του 1945.
Επίσης, ο αποκεφαλισμός του Άρη έστελνε το μήνυμα:

“Να η μοίρα των ληστών. Τώρα φτιάχνουμε κράτος”

σημειώνει ο ιστορικός Ιάσονας Χανδρινός.
Και δεν μπορούσε η ανακίνηση του θέματος να μην

ευαισθητοποιούσε το βιογράφο του Άρη Βελουχιώτη,

Διονύση Χαριτόπουλο.
Ο συγγραφέας που συνέγραψε το ογκώδες «Άρης,

ο Αρχηγός των Ατάκτων», ύστερα από εικοσαετή

έρευνα πάνω στη ζωή του θρυλικού πρωτοκαπετάνιου

διηγείται στα «ΝΕΑ» τις τελευταίες ώρες του Άρη και

στιγμές από το βίο και την καταδίωξή του.
«Οι φωτογραφίες που δημοσιεύθηκαν είναι αυθεντικές.

Αυτό δεν αμφισβητείται. Είναι πάντως τόσα που αγνοούμε

για τον Άρη και, κυρίως, παραποιούμε, που το κεφάλι του

μας μάρανε… Έχω φωτογραφίες κι εγώ και αξίζει να

σημειώσω πως δεν τον κυνηγούσαν μόνον παρακρατικοί,

αλλά και οι Εγγλέζοι. Ένας Άγγλος βρέθηκε για διακοπές

στη Χαλκιδική τη δεκαετία του ’70. Επεδείκνυε παντού

με καμάρι τη φωτογραφία του αποκεφαλισθέντος Άρη

και μάλιστα ο συγκεκριμένος ήταν παρών ως μέλος

αγγλικού αποσπάσματος καταδίωξής του.
Την άλλη ημέρα με κάποιον τρόπο η φωτογραφία έφτασε

στα χέρια μου» σημειώνει ο Χαριτόπουλος.

Το Ποντίκι

Διαβάστε περισσότερα