ΗΠΑ – Σαουδική Αραβία: φίλοι για όσο υπάρχει πετρέλαιο

Δημιουργία αραβικού στρατιωτικού συνασπισμού με πρωτοβουλία των ΗΠΑ

 ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΡΗΓΑΣ * 

   Η είδηση της περασμένης εβδομάδας  είναι ότι την Τετάρτη έγινε αλλαγή της σειράς διαδοχής στο βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας. Για πρώτη φορά στην ιστορία της, στην πιο παραδοσιακή και οπισθοδρομική χώρα τού μουσουλμανικού κόσμου, ο επόμενος μονάρχης δεν θα είναι κάποιο γηραιό μέλος της οικογένειας των Σαούντ. Ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν είναι μόλις 31 χρονών και αντικατέστησε τον προηγούμενο διάδοχο που ήταν 58 ετών. Αυτή η εξέλιξη είναι τρομακτικά καινοτόμα για ένα βασίλειο όπως αυτό της Σαουδικής Αραβίας.

   Η επιλογή όμως, σίγουρα, δεν είναι τυχαία. Ο νέος διάδοχος ήταν υπουργός Άμυνας της χώρας τα τελευταία δύο χρόνια και πρωτοστάτησε στην χάραξη της στρατηγικής στην πολεμική επέμβαση της Σαουδικής Αραβίας στην  Υεμένη την τελευταία διετία. Την ίδια στιγμή είναι ένας από τους κύριους υπέρμαχους της σκληρής αντιμετώπισης του Ιράν, και, ταυτόχρονα, ο πρώτος που επιθυμεί ισχυρή συνεργασία με τις ΗΠΑ.

  Η Σαουδική Αραβία βρίσκεται στα πρόθυρα οικονομικής κρίσης τα τελευταία χρόνια λόγω των χαμηλών τιμών του πετρελαίου [1] και δεν φαίνεται να κερδίζει στον μακροχρόνιο πόλεμο με την Υεμένη. Η προσπάθειά της, λοιπόν, γίνεται για να εξαγοράσει την στήριξη των ΗΠΑ και για να παίξει έναν σημαντικό ρόλο, στρατιωτικά, στην περιοχή κυρίως εναντίον του Ιράν. Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν έχει όλα τα απαραίτητα εχέγγυα για να εγγυηθεί μια τέτοια συνεργασία. Είναι «γεράκι» στην πολιτική του αντίληψη και έχει την αποδοχή των νέων της Σαουδικής Αραβίας. Πέρυσι μάλιστα εγκαινίασε ένα μεγαλεπήβολο πλάνο που το ονόμασε «Όραμα 2030», σύμφωνα με το οποίο η Σαουδική Αραβία θα πάψει να εξαρτά όλη της την οικονομία από το πετρέλαιο. [2]

Ο ρόλος των ΗΠΑ

   Πριν από ένα μήνα οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία υπέγραψαν την μεγαλύτερη συμφωνία πώλησης όπλων στην ιστορία των ΗΠΑ.

  Όταν ο Τραμπ έφτασε για την υπογραφή της συμφωνίας στο Ριάντ συναντήθηκε και φωτογραφήθηκε με τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, και μερικές εβδομάδες αργότερα ο τελευταίος είχε γίνει ο νέος διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας.

  Οι σχέσεις τους όμως δεν είχαν ξεκινήσει τότε, ο νέος διάδοχος έστειλε αντιπροσωπεία να συναντήσει τον νεοεκλεγμένο πρόεδρο Τραμπ στο Trump Tower για κατ’ ιδίαν συζητήσεις , ενώ τον Μάρτη μετέβη ο ίδιος στην Ουάσιγκτον για να προετοιμάσει την συμφωνία. Η συμφωνία που έκλεισε ήταν τελικά  αξίας 98 δισ. –η οποία μπορεί να ανέλθει μέχρι και τα 350 δισ. την επόμενη δεκαετία. Η συμφωνία αφορούσε εξοπλιστικά προγράμματα του στρατού. Στην Αμερική υποστηρίζεται από πολλούς  ότι ο Τραμπ προωθεί την δημιουργία ενός αραβικού στρατιωτικού συνασπισμού στα χνάρια του ΝΑΤΟ [3] , προκειμένου ο σχηματισμός αυτός να αναλάβει την αστυνόμευση της περιοχής και τον περιορισμό του Ιράν.

  Φαίνεται λίγο περίεργο, οι ΗΠΑ να προωθούν την δημιουργία ενός στρατιωτικού σχηματισμού σε μια τόσο νευραλγική, για τα συμφέροντά τους, περιοχή. Ωστόσο ενεργειακά οι ΗΠΑ εξαρτώνται από την Σαουδική Αραβία, ενώ η δεύτερη εξαρτάται τόσο οικονομικά όσο και στρατιωτικά από την Ουάσιγκτον. Το καθεστώς των Σαούντ (μία από τις τελευταίες απόλυτες μοναρχίες στον κόσμο) οφείλει την νομή της εξουσίας στην στήριξη της  Αμερικής. Η ρήξη μεταξύ των δύο χωρών είναι σχεδόν αδύνατη για όσο καιρό οι Σαούντ βρίσκονται στο τιμόνι της χώρας.

 Από την άλλη πλευρά οι Αμερικάνοι προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα κράτος- αστυφύλακα στην περιοχή που να είναι πειθήνιο όργανό τους και ταυτόχρονα να αποκομίσουν τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για την πολεμική τους βιομηχανία. Ακόμη και αν αυτό το σχέδιο δεν πάει όπως υπολογίζει η Ουάσιγκτον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η τεχνολογική τάση παγκοσμίως είναι να επεκταθεί η εκμετάλλευση  πηγών ενέργειας που δεν έχουν σχέση με το πετρέλαιο και τα ορυκτά καύσιμα γενικώς.

Όπως άλλωστε παραδέχτηκε ο ίδιος ο Τραμπ το 2015 κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας:

«ο μόνος λόγος που είμαστε σύμμαχοι με τους Σαουδάραβες είναι το πετρέλαιό τους και, πλέον, δεν το χρειαζόμαστε και τόσο πολύ. Πρέπει να αρμέξουμε την παχιά αγελάδα που λέγεται Σαουδική Αραβία όσο το δυνατόν περισσότερο και μόλις το πετρέλαιο τους τελειώσει να εγκαταλείψουμε για πάντα την Μέση Ανατολή».[4]

***

[1]  http://www.reuters.com/article/us-saudi-economy-idUSKBN1801P0

[2]  http://vision2030.gov.sa/en

[3] https://www.washingtonpost.com/news/josh-rogin/wp/2017/05/17/trump-to-unveil-plans-for-an-arab-nato-in-saudi-arabia/?utm_term=.886a47b452c2

[4] http://awdnews.com/top-news/donald-trump-we-should-milk-the-fat-saudi-arabia-as-much-as-possible,-and-when-the-wealthy-sheikhs-becomes-useless-we-should-abandon-the-middle-east

*Ο Σταμάτης Ρήγας είναι ιστορικός

Διαβάστε περισσότερα

Με τους σκουπιδιάρηδες ή με τα σκουπίδια;

 ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

mpog@imerodromos.gr

facebook.com/mpogiopoulos

O αγώνας που δίνουν οι συμβασιούχοι είναι αγώνας όλων μας.
Ενάντια στην πολιτική που αντιμετωπίζει τον άνθρωπο σαν σκουπίδι. Που ρίχνει τα εργασιακά  δικαιώματά του στα σκουπίδια. Αυτή η πολιτική είναι που έχει γεμίσει με σκουπίδια τους δρόμους.
Η πολιτική που κόβει μισθούς, που κόβει συντάξεις, που έχει θρυμματίσει την ελπίδα, που έχει κόψει το γέλιο, είναι η ίδια πολιτική που τώρα θέλει να μας κόψει και την ανάσα από τη μπόχα των σκουπιδιών.   

Η μετατροπή του δικαιώματος στη δουλειά σε εργαλείο ψηφοθηρίας, η ομηρεία των σύγχρονων μισθωτών σκλάβων στα σκλαβοπάζαρα του ιδιώτη ή «δημόσιου» εργοδότη, η μισή ζωή της ημιαπασχόλησης, η υπαγωγή της μόνιμης και διαρκούς ανάγκης της επιβίωσης σε καθεστώς «ορισμένου χρόνου» δουλείας, μας αφορά όλους.
Φτάνουν στο σημείο να κρύβονται πίσω από «αντισυνταγματικότητες» αυτοί που γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια δικαστικές αποφάσεις όταν αυτές κρίνουν αντισυνταγματικό τον ΕΝΦΙΑ ή τις περικοπές στις συντάξεις. Αυτοί, τώρα, κόπτονται για το Σύνταγμα και την εφαρμογή του. Βλέπετε ταξικές δεν είναι μόνο οι αποφάσεις της «ανεξάρτητης» Δικαιοσύνης. Ταξικά είναι και τα κριτήρια όσον αφορά την αλά καρτ εφαρμογή τους.
Φτάνουν στο σημείο να λένε ότι είναι «αντισυνταγματικό» (!) το δικαίωμα στη δουλειά, ποιού; Του εργάτη που μαζεύει τα σκουπίδια! Αλλά αν αυτός, ο εργάτης που μαζεύει σκουπίδια, είναι «αντισυνταγματικός» για τους νόμους τους, τότε τι έχουν να προσδοκούν όλοι οι υπόλοιποι;
Οι νόμοι τους. Ομως οι νόμοι τους δεν «φυτρώνουν». Δεν έρχονται από το υπερπέραν. Τους νόμους τους αυτοί τους φτιάχνουν. Επί των νόμων που αυτοί κόβουν και ράβουν έρχεται η Δικαιοσύνη τους να κρίνει ότι «νόμος είναι τα Μνημόνια», «νόμος είναι οι εργολάβοι», «νόμος είναι η απόλυση».
Οι νόμοι τους έχουν βρικολακιάσει. Γιατί το σύστημά τους έχει βρικολακιάσει. Και πίνει το αίμα ανθρώπων. Οι νόμοι τους και το σύστημά τους υπάρχει τρόπος να ριχτούν στα σκουπίδια και να πάνε στα τσακίδια. Με ένα νόμο και ένα άρθρο! Τον νόμο που θα γράφει με κεφαλαία γράμματα: «ΝΟΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΔΙΚΙΟ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΗ»!
Το δίκιο του εργάτη που μαζεύει τα σκουπίδια είναι δίκιο όλων μας. Το δικαίωμα του εργάτη που μαζεύει τα σκουπίδια να έχει δουλειά είναι δικαίωμα όλων μας. Αν αυτός ο εργάτης που μαζεύει σκουπίδια είναι «παράνομος» επειδή μαζεύει σκουπίδια, τότε είμαστε «παράνομοι» όλοι.
Η’ θα σταθούμε όλοι στο πλευρό των συμβασιούχων ή τότε θα αποδεχτούμε και την δική μας «ενοχή». Όποιος αισθάνεται «ένοχος» επειδή θέλει να έχει δουλειά, όποιος αισθάνεται «ένοχος» επειδή θέλει να πληρώνεται όταν δουλεύει, όποιος αισθάνεται «ένοχος» επειδή θέλει να ζει αυτός και τα παιδιά του μόνιμα και διαρκώς και όχι σύμφωνα με τα «οχτάμηνα», τα «εξάμηνα» ή τα «δίμηνα» του κάθε γραβατωμένου ή αγραβάτωτου πολιτικού Προκρούστη, τότε ας πάει με τους δήμιους του λαού.
Ο άλλος δρόμος, ο δρόμος της αξιοπρέπειας, ο δρόμος της επιβίωσης, είναι αυτός που γράφει «όλοι για έναν και ένας για όλους». Είναι ο δρόμος της συμπαράστασης, της αλληλεγγύης, της ενίσχυσης του αγώνα των συμβασιούχων, των ανθρώπων που μας μαζεύουν τα σκουπίδια.
Και όσο για τα τεχνάσματα των πολιτικών και της πολιτικής που μετέτρεψαν τις ζωές μας σε μια χωματερή απελπισίας,
η απάντηση σε αυτούς που τσακώνονται μεταξύ τους με φόντο τους χιλιάδες συμβασιούχους – που επί δεκαετίες όλοι μαζί τους εκμεταλλεύονται και όλοι μαζί τους εξαπατούν,
η απάντηση σε εκείνους που με υποκρισία χιλίων πιθήκων έχουν βάλλει την κασέτα να παίζει το ρεφρέν «ξέρετε, εμείς θέλουμε να βοηθήσουμε τους συμβασιούχους, αλλά “πώς” να το κάνουμε αφού δεν μας το επιτρέπει ο νόμος»,
η απάντηση στα δακρύβρεχτα «τι να κάνουμε» και στα επικοινωνιακά σκουπίδια εκείνων που βρίσκουν τον τρόπο να θέτουν τον τόπο υπό το Αγγλικό Δίκαιο, που βρίσκουν τον τρόπονα ξεπουλούν τη χώρα για 99 χρόνια, που βρίσκουν τον τρόπονα ορίζουν πλεονάσματα μέχρι το 2060,
η απάντηση στα «πώς να το κάνουμε» προς εκείνους που διατηρούν ανέγγιχτο τον αντισυνταγματικό ΕΝΦΙΑ, αλλά… δυσκολεύονται να βρουν νομικό δρόμο δικαίωσης των συμβασιούχων, είναι μια και είναι απλή. Κατανοητή. Ευθύβολη. Ξεκάθαρη. Και βαθύτατα πολιτική:
«Να κόψετε το σβέρκο σας»!
Έτσι να το κάνετε! 

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτρης Αποστολάκης: «Το πουριτανικό μοντέλο είναι η σημαία του μικροαστισμού»

Συνέντευξη στην Χάρις Γεωργίου | Φωτογραφίες: Γιάννης Νέγρης

Με αφορμή την παράσταση «Η εκδίκηση του πυριτίου», το κείμενο της οποίας αποτελεί το τελευταίο διήγημα του βιβλίου του «Φτου ξελευτερία για όλους», όπου παρακολουθήσαμε στο Θέατρο Κάρολος Κουν  – και αποτελεί μια σύμπραξη της χορευτικής ομάδας «Κι όμως κινείται», του μουσικού Μιχάλη Σιγανίδη σε σκηνοθεσία Χριστίνας Σουγιουλτζή, αλλά και το νέο δισκοβιβλίο του με τίτλο «Ευτυχισμέναι Ημέραι», συναντήσαμε τον Δημήτρη Αποστολάκη και συζητήσαμε μαζί του, για τη μουσική, την Κρήτη, την κοινωνία και πολλά ακόμα.

Ο Δημήτρης Αποστολάκης, αποτελεί ένα από εκείνα τα ιερά τέρατα της μουσικής και της γνώσης. Φυσικός, μουσικός, συγγραφέας μα πρωτίστως δάσκαλος, μετά τη συζήτησή σας, σίγουρα θα σε βυθίσει σε σκέψεις, όπως ακριβώς συμβαίνει με τις παραστάσεις, τα βιβλία του και τις συναυλίες των Χαΐνηδων. Συναντηθήκαμε στα Πετράλωνα, σε ένα ήσυχο καφέ, μεσημέρι Κυριακής, και παρά τις όποιες ατυχίες προέκυψαν αφενός με το αρχείο της ηχογράφησης (από το οποίο λείπουν κάποια αποσπάσματα), αφετέρου με τον καιρό, κατάφερα να συναντήσω αυτό το θρύλο και να πραγματοποιήσουμε μία συζήτηση που στερήθηκε χρόνου, λόγω του πιεσμένου του προγράμματος, αλλά ήταν καθόλα περιεκτική.
Καταρχάς, ας ξεκινήσουμε με τη βασική μου απορία. Φυσικός, μουσικός… πώς ξεκινήσατε να ασχολείστε με αυτά τα δύο;
Το ενδιαφέρον μου για τη μουσική, αλλά και τις φυσικές επιστήμες έχει την ίδια αφετηρία που δεν είναι άλλη από την ανάγκη να ανακαλύψω όλα εκείνα που μου ήταν άγνωστα. Όπως είπε και ο Αϊνστάιν η αναζήτηση του αγνώστου είναι η συγκλονιστικότερη εμπειρία για τον άνθρωπο. Και θεωρώ πως και η επιστήμη και η μουσική, έχουν ένα ευρύ πεδίο που σε βάζει σε μία διαρκή εξερεύνηση. Αυτός είναι και ο λόγος που προσπαθώ να μαθαίνω διαρκώς.
Είχατε μουσικά ερεθίσματα;
Μεγάλωσα στο χωριό, σε ένα μικρό σχετικά χωριό, την Πολυθέα. Τα ερεθίσματα, τα οποία είχαμε, ήταν κυρίως από πανηγύρια και γάμους, που παρατηρούσαμε τους μουσικούς, τους λυράρηδες να παίζουν τις λύρες τους και προσπαθούσαμε τότε σαν παιδιά μέσα από τη διαδικασία της μίμησης του παιξίματος να μάθουμε. Κάποια παιδιά δυσκολεύοταν και ξεσπούσαν, έσπαγαν τους στύλους της ΔΕΗ, επειδή δεν κατάφερναν να παίξουν όπως ακριβώς αυτό, το οποίο είχαν δει.
Μεγαλώνοντας, ωστόσο, είχα σημαντικούς δασκάλους, οι οποίοι ήταν και συνεργάτες. Έμαθα τα κρητικά με τον Ψαρογιάννη, τον αδερφό του Νίκου του Ξυλούρη και αργότερα ήρθε και η jazz που έμαθα με τον Θοδωρή Ρέλλο και τους Mode Plagal, ενώ σπουδαίος δάσκαλος ήταν επίσης ο Ross Daly.

Πέρα από τη μουσική, βλέπουμε πως η Κρήτη κρατά ζωντανή την παράδοση. Πιστεύετε ότι η παράδοση παίζει σημαντικό ρόλο;
Θεωρώ πως η παράδοση είναι σημαντική, εάν καταφέρουμε να διατηρήσουμε κάποια πράγματα, αλλά όχι με την έννοια που αναπαράγεται, ως τουριστικό και εμπορεύσιμο προϊόν. Δεν είναι κάτι έξω από εμάς. Πρέπει να κρατάμε τα θετικά από κάθε εποχή και κυρίως να τα εφαρμόζουμε στην καθημερινή μας ζωή. Από αυτά που διαβάζουμε, μέχρι πιο απλά πράγματα.
Φερειπείν, όταν κάποιος λέει «καλημέρα», όταν το λέει οφείλει και να το πιστεύει, πρέπει να έχει ένα ειδικό βάρος, να συνειδητοποιεί αυτό το οποίο λέει. Η γλώσσα είναι πολύ πλούσια, γι’ αυτό και πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Ειδικά, αν αναλογιστούμε ότι αποτελεί ένα κληροδότημα σχετικά καινούριο.
Αυτό με παραπέμπει σε αυτό το οποίο ακούσαμε στην «Εκδίκηση του πυριτίου», πως οι απλουστεύσεις και οι γενικεύσεις είναι επικίνδυνες…
Αυτό είναι γεγονός. Θεωρώ πως οι γενικεύσεις και οι απλουστεύσεις είναι επικίνδυνες και εν μέρει οδηγούν και στην άνοδο ακραίων απόψεων, όπως είναι και ο φασισμός.
Πώς μεγαλώσατε; Παρατηρείτε διαφορές στο τότε και στο τώρα;
Τότε δεν ήταν πυρηνικές οι οικογένειες. Ήταν φυλετικές οικογένειες. Το ξέρετε πως είναι η πρώτη φορά που τα μικρά παιδιά πάντα παίζουν με επίβλεψη; Αυτό το πράγμα ήταν αδιανότηο για εμάς. Αυτή τη στιγμή, οι γονείς δεν έχουν χρόνο για τον εαυτό τους. Τρέχουν τα παιδιά στο μπαλέτο, στο καράτε, στον οδοντίατρο. Έχουν χάσει ακόμα και τη φυλετική τους αναπαράσταση. Το παιδί έχει δύο κέρβερους από πάνω του να το κρίνουν, όπως στο big brother. Ένα παιδί το οποίο τρώει το χρόνο των γονιών. Όλοι είναι σε ένα συγκρουσιακό κλίμα και προσποιούνται τους ευτυχισμένους. Και μετά πάνε διακοπές και τσακώνονται όλοι με όλους.
Έπειτα, πλέον τα παιδιά γεννιούνται χωρίς ευθύνες. Στο σχολείο προσπαθούν να τα διδάξουν πράγματα και όχι να τους δημιουργήσουν απορίες. Και θεωρώ πως αυτό είναι λάθος. Τα παιδιά μας μαθαίνουν και τους μαθαίνουμε πράγματα. Δε πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε ως ημιτελή όντα. Εμείς στο χωριό από μικροί είχαμε ευθύνες. Ζευόμασταν τα κάρα, βοηθούσαμε στην οικογένεια. Και αυτό μας σκληραγωγούσε. Μας έκανε να νιώθουμε υπεύθυνοι. Και δε το λέω, με την τάση του αναχρονισμού αυτό. Απλά θεωρώ πως από κάθε εποχή πρέπει να συγκρατούμε κάτι, για να προχωράμε εξελισσόμενοι.
Τώρα τα παιδιά αντιμετωπίζονται με βάση το καταναλωτικό πρότυπο, το οποίο προωθείται. Δε θεωρώ πως τα παιδιά μαθαίνουν πράγματα μέσω του σχολείου. Οι δάσκαλοι θα έπρεπε να προσπαθούν να δημιουργούν ερωτήματα στα παιδιά, να προσπαθούν να τα εμπνέουν. Είναι λίγοι εκείνοι, οι εμπνευσμένοι πιστεύω, οι οποίοι ασχολούνται πραγματικά με το να δημιουργήσουν απορίες και αναζητήσεις στα παιδιά.
Οι «Χαϊνηδες» ήρθαν στα φοιτητικά χρόνια…
Τότε δημιουργήθηκαν, το 1990. 28 χρόνια τώρα. Έχουν στοιχεία κολεκτίβας, ισότητα αμοιβών, ζουν λιτά και ερευνούν τα άγνωστα τοπία της τέχνης.
Η επιλογή ονόματος; Το είδος μουσικής;
Τα ονόματα μας επιλέγουν. Το είδος μουσικής επίσης. Όλα αυτά ήτανε αυθόρμητες απαντήσεις του όλου στην ιερή αναγκαιότητα.
Σε ένα live σας, είχα ακούσει που είπατε τη φράση του Ηράκλειτου «Πόλεμος πατήρ πάντων» και μου άρεσε η τοποθέτησή σας…
Πράγματι, αυτό το απόφθεγμα του Ηράκλειτου με βρίσκει απολύτως σύμφωνο. Είμαι πολεμοχαρής σαν άνθρωπος, γι’ αυτό και έχω επιλέξει την ασκητική ζωή. Είναι ο τρόπος μου να προστατεύω τους άλλους από αυτή μου την τάση. Με τους φίλους, συχνά γίνομαι αυστηρός. Αλλά θεωρώ πως το να είσαι αυστηρός με τους άλλους, δεν είναι αντίθετο της αγάπης. Το αντίθετο της αγάπης είναι η αδιαφορία.
Όσον αφορά τον πόλεμο, πιστεύω στην ιερότητα του πολέμου. Πιστεύω σε οτιδήποτε γίνεται με ιερότητα. Μέσα από τον πόλεμο, την ιερή σύγκρουση, οδηγούμαστε σε κάτι καινούριο, σε μία ανάσταση. Μόνο αν πεθάνει κανείς, μπορεί να αναγεννηθεί. Πρέπει να περάσουμε μέσα από αυτή την κατάσταση για να καταφέρουμε να νικήσουμε τους ίδιους μας τους εαυτούς. Ο εαυτός μας πιστεύω πως είναι και ο μεγαλύτερος εχθρός μας. Αν δεν καταφέρουμε, όπως το φίδι να αλλάξουμε δέρμα, να αλλάξουμε κάποια πράγματα, επαναπαυόμαστε στη σιγουριά και την ασφάλεια.
Αυτό, το οποίο λέτε με παραπέμπει στον Αριστοτέλη, σε εκείνο που έχει γραφεί πως «πρέπει να είναι κανείς δυνατός για να επιβάλλεται στα πάθη του»…
Δεν είμαι αριστοτελικός. Συμφωνώ περισσότερο με τον Νίτσε σε αυτό. Δε θεωρώ πως πρέπει να επιβαλλόμαστε στα πάθη μας, γιατί κάτι τέτοιο συνιστά καταπίεση. Πιστεύω πως πρέπει να βρούμε απλά τον τρόπο για να τα διοχετεύσουμε.
Ορμώμενη από τα πάθη, θα ήθελα να σας ρωτήσω για τη θέση σας για τον έρωτα. Τι είναι έρωτας για σας;
Όπως αναφέρεται και στην παράσταση, έρωτας είναι το κόλπο του άνθρακα για να ταξιδεύουν τα ανθρακικά σωματίδια στο χρόνο. Πέρα από αυτό, όμως, θεωρώ πως ο έρωτας είναι ένα συναίσθημα, το οποίο μπορούν να βιώσουν όσοι ζουν στο παρόν. Όταν κουβαλάς μνήμες από το παρελθόν ή αναλώνεσαι στο μέλλον, πάντοτε χάνεις το παρόν. Και ο έρωτας μπορεί να υπάρξει μόνο στο παρόν. Τον έρωτα τον βιώνει κανείς, όταν δε θεωρεί τον άλλο κτήση του. Όταν θελει να τον βλέπει ελεύθερο. Όπως ένα λουλούδι που βρίσκεται στη φύση και το θαυμάζεις, να το βλέπεις και να χαίρεσαι, να μη θες να το κόψεις.
Ωστόσο, ο έρωτας εμπεριέχει εγωισμό, μία έννοια την οποία ακούσαμε και στην παράσταση…
Ο εγωισμός είναι σύμφυτος με την ανθρώπινη φύση. Δεν εμπεριέχεται μόνο στον έρωτα. Είναι σαν την τριβή. Ένα αυτοκίνητο δε μπορεί να κινηθεί σε έναν δρόμο, χωρίς να υπάρχει η τριβή. Η τριβή είναι εκείνη που δημιουργεί την κίνηση.
Μιας και αναφερθήκαμε στην παράσταση, θα ήθελα να σταθούμε λίγο εκεί. Πώς προέκυψε η σύλληψη αυτής της ιδέας;
Η παράσταση αποτελεί το τελευταίο διήγημα από το βιβλίο που είχε κυκλοφορήσει πέρυσι από τις εκδόσεις Καστανιώτη, με τίτλο «Φτου ξελευθερία για όλους» και αποτελεί την πρώτη παράσταση επιστημονικής φαντασίας που ανεβαίνει στην Ελλάδα. Η σκηνοθέτης και χορογράφος, η Χριστίνα Σουγιουλτζή, είχε την ιδέα να μεταφερθεί σε παράσταση και κάπως έτσι, και σε συνεργασία με τον Μιχάλη Σιγανίδη, πραγματοποιήθηκε η παράσταση που παρακολουθήσατε.
Τι είναι θάνατος;
Θάνατος είναι ο φόβος του θανάτου. Θα στο πω, όπως μου το είχε πει ένα κοριτσάκι 4 χρονών και το έχω συγκρατήσει, «Πεθαίνουν μόνο, όσοι φοβούνται να πεθάνουν.»
Ας μιλήσουμε, τώρα για το νέο σας δισκοβιβλίο με τίτλο «Ευτυχισμέναι ημέραι», το οποίο έχει ήδη κυκλοφορήσει…
Το δισκοβιβλίο αυτό, το οποίο έχει ως κύριο ήχο το ρεμπέτικο, θέτει τρία ερωτήματα. Το πρώτο, «υπάρχει σήμερα τραγούδι απλό, αλλά όχι απλοϊκό; Λαϊκό, αλλά όχι λαϊκιστικό; Ξερό αλλά όχι άτεχνο;». Το δεύτερο, «ο λαός φτιάχνει τη γλώσσα ή η γλώσσα το λαό»; Και τέλος το τρίτο, «μπορεί η τέχνη να προειδοποιήσει για ακραία καιρικά φαινόμενα;». Γενικά, εγώ δε φτιάχνω τραγούδια. Εγώ φτιάχνω το κάδρο.
Το οποίο από ότι έχουμε ενημερωθεί έχει αρκετές ενδιαφέρουσες συνεργασίες…
Συμμετέχουν ο Νίκος ο Σπυρόπουλος, ο Δημήτρης Πουλικάκος ο Σωκράτης Μάλαμας, ο Φώτης Σιώτας, ο Θοδωρής Κοτονιάς, η Φωτεινή Βελεσιώτου, ο Μανώλης ο Πάππος, ο Χρήστος ο Μαστέλος, ο Κωνσταντίνος Αβυσσινός.
Θα ήθελα τώρα να μου πείτε για τις πολεμικές τέχνες με τις οποίες ασχολείστε…
Οι πολεμικές τέχνες με έχουν βοηθήσει να βρω το κέντρο μου. Με έκαναν να συνειδητοποιήσω πως ο δυισμός του Θεού, είναι τα ζώα. Ο άνθρωπος είναι κάτι ενδιάμεσο.

Όσον αφορά την ελληνική κοινωνία, παρατηρούμε παθογένειες οι οποίες έρχονται στην επιφάνεια, όπως φερειπείν ο εθνικισμός…
Είναι παγκόσμιο φαινόμενο αυτό. Για πρώτη φορά ο πλανήτης δεν έχει όραμα. Παλαιότερα οι μαρξιστές περίμεναν την αταξική κοινωνία, οι πιστοί χριστιανοί τη Δευτέρα παρουσία και ούτω καθεξής, την άφεση αμαρτιών. Κάτι περίμεναν. Η κυκλική αναπαράσταση του χρόνου των αρχαίων κοινωνιών ήταν λυτρωτική. Για πρώτη φορά ο άνθρωπος, είναι αντιμέτωπος με την ιστορία. Γιατί έχει επικυριαρχήσει η γραμμική αναπράσταση του χρόνου. Σήμερα δε περιμένουμε τίποτα. Ταυτόχρονα, με την οικονομική ανέχεια και με το δυισμό – ένα συμβολικό δυισμό – ενώ όλοι ζουν τόσο ομοιόμορφα και καταναλώνουν τα ίδια προϊόντα, τείνουν να είναι τόσο μοναχικοί. Οπότε τρέχουν να μπουν σε μία ομάδα, να νιώσουν αλληλέγγυη με κάποιον, να βρουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Νιώθουν ότι είναι αμυνόμενοι απέναντι σε κάποιον εισβολέα, οπότε περιχαρακώνονται σε ναρκισιστικές ιδέες. Γιατί και ο εθνικισμός  είναι ιδέα και απόχρωση συλλογικού ναρκισισμού. Νιώθουν ότι έχουν κάτι κοινό. Νιώθουν ότι με αυτό τον τρόπο αντιμετωπίζουν τον εισβολέα. Η χαμένη κοινωνική συμπάγεια, ο χαμένος κοινωνικός ιστός, αντικαθίσταται από την αίσθηση μιας κοινότητας που προσφέρει μια ομάδα. Δηλαδή απουσία οραμάτων, οικονομική εξαθλίωση, φοβικότητα απέναντι στο ξένο. Εθνικισμός. Όλα αυτά είναι επικίνδυνα φαινόμενα τα οποία θυμίζουν μεσοπόλεμο. Ο εθνικισμός του «επιτίθεμαι στον ξένο», εκκινεί από το φόβο και το φοβισμένο ζώο επιτίθεται.
Ίσως, τελικά, ο φόβος να αποτελεί τροχοπέδη…
Μας πάει μπροστά αν καταφέρουμε να τον διαχειριστούμε σωστά. Αν καταφέρουμε να του δώσουμε ένα όνομα. Στα πανεπιστήμια, μας έλεγαν ότι η λύση του προβλήματος υπάρχει, όταν το διατυπώσεις. Όταν διατυπώνεις με τη μέγιστη οικονομία, χωρίς να απουσιάζει κάτι, ούτε ένα κόμμα.
Σχετικά με τον ιερό πόλεμο, τον οποίο αναφέραμε νωρίτερα, αυτό μπορεί να παρερμηνευτεί. Για παράδειγμα «ιερός πόλεμος», αποκαλείται το «τζιχάντ»…
Δεν είναι ιερός πόλεμος αυτά τα οποία παρακολουθούμε. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τις έννοιες. Μην συγχέουμε τις λέξεις με τις έννοιες. Αν αυτό, το οποίο παρακολουθούμε στα διεθνή είναι ιερός πόλεμος, τότε και το Υπουργείο προστασίας του πολίτη είναι πράγματι υπουργείο προστασίας του πολίτη, ενώ είναι του οπλίτη. Αυτός είναι ο ιερός πόλεμος; Οι παρερμηνείες του Κορανίου; Θα μπορούσαμε κι εμείς να παρερμηνεύσουμε αυτό που έλεγε ο Χριστός «ουκ ηρθα βαλείν ειρήνη, αλλά μάχαιρα» και να πάρουμε μια μαχαίρα και να σφάζουμε αλλόθρησκους. Αυτή είναι η ερμηνεία των κειμένων; Κάθε πράγμα μπορεί να το ερμηνεύσει κανείς κατά το δοκούν. Το ιερό δε χωρίζει, όμως. Ενώνει.
Παρατηρώντας την προσφυγική κρίση, ποια είναι η θέση σας; Πιστεύετε ότι μπορούμε να συνδράμουμε ατομικά;
Προφανώς. Συνήθως οι άνθρωποι πάνε να λύσουν ένα ζήτημα και το βλέπουν αποσπασματικά. Το θεμελιακό είναι να λυθεί, να μη σβήσεις τη φωτιά σε ένα κλαδί, να σβήσεις την εστία της φωτιάς που καίει τα κλαδιά. Αυτό το αποφεύγουμε. Δηλαδή πρέπει να αλλάξουμε το αξιακό σύστημα, του χώρου της παθογένειας. Ακόμα και στο real politik, που φυσικά εγώ είμαι μακριά από οτιδήποτε αποτελεί real politik, γιατί με αποτρέπει η ασυνέπειά της, ακόμη και σε επίπεδο αυτοκρατοριών που έχουν διαμορφωθεί. Δηλαδή η αυτοκρατορία της γηραιάς Aλβιόνας. Ποια αυτοκρατορία, που εννοείται ότι έχει την ιστορική μνήμη όλων των αλλαγών στο φαντασιακό του ανθρώπου, στον πολίτη της αναγέννησης, του διαφωτισμού θα επέτρεπε τόσες πολλές εστίες φωτιάς στα νότια σύνορά της;
Ας το πάρουμε σε ατομικό επίπεδο. Θα επέτρεπε ποτέ ένας άνθρωπος που έχει ένα νοικοκυρεμένο σπιτάκι, στη νότια πόρτα του να έρχονται κάποιοι και να το αποσταθεροποιούν; Αυτή είναι βέβαια η άποψη του real politik. Αυτό είναι ένα μεγάλο και τραγικό λάθος, αυτό που ακόμα και η ίδια η αμερικανική πολιτική μετάνιωσε πικρά και σύμπασα η αρθρογραφία το ονόμασε αραβική άνοιξη κατ’ αναλογία με τον ιερό πόλεμο και το Υπουργείο προστασίας του πολίτη.
Γενικά πιστεύω πως όλα αυτά, τα οποία αδυνατούμε να εξηγήσουμε, επιλέγουμε να τα στοχοποιήσουμε, τα αντιμετωπίζουμε έξω από εμάς…
Δεν έχουμε μάθει ούτε να σκεφτόμαστε, ούτε να αντιλαμβανόμαστε, ούτε να δρούμε. Η περιρρέουσα παιδεία – γιατι το έλλειμμα είναι καθαρά πολιτισμικό, είναι έλλειμα παιδείας δηλαδή, το πώς αντιλαμβάνεσαι μία ιστορική στιγμή, το πώς την αποτιμάς, πώς την επεξεργάζεσαι και πως δρας με εφαλτήριο την παρατήρηση σου – είναι ίδιον των προηγμένων κοινωνιών, των κοινωνιών που έχουν ισχυρή πυκνότητα σημασιών. Θα σας πω ένα πολύ απλό παράδειγμα.
Οι αρχαίοι Αθηναίοι δεν ήταν οικολόγοι, ούτε είχαν την ιδανική κοινωνία. Τους προσάπτω, όμως, την τρομερή ιδέα της άμεσης δημοκρατίας, του σπέρματος, ότι ένας άνθρωπος θέλει να ορίσει τη μοίρα του. Δεν είναι η μοίρα του στα χέρια κάποιου βασιλιά, στα χέρια κάποιου μονάρχη. Πρέπει να συμμετέχει ενεργά στην κοινότητα. Δεν ήταν οικολόγοι, όμως. Οι λύκοι είχαν περιμετρικά απλωθεί σε όλο το λεκανοπέδιο, έτρωγαν από πρόβατα μέχρι και ανθρώπους. Επικυρήξανε το θάνατο των λύκων, πώς; Πέντε δραχμές αν σκότωνες αρσενικό λύκο και μόνο μία αν σκότωνες θηλυκό. Γιατί παρόλο που τους κατέστρεφαν οι αγέλες των λύκων δεν ήθελαν να εξαφανιστούν. Χωρίς να έχουν συνείδηση οικολογίας.
Αυτό που θέλω να πω, είναι πως η περιρρέουσα παιδεία που δεν είναι μόνο ιδρυματική, είναι ελάχιστα ιδρυματική έως καθόλου, είναι αυτή που κάνει να αναδύονται οι ιδέες της αυτοθέσμισης, του σεβασμού, οι ιδέες της φιλοξενείας, οι ιδέες του να είσαι δεκτικός στο διαφορετικό, οι ιδέες του να ακούς την απέναντι άποψη, η καλλιέργεια του να βλέπεις τα πράγματα εποπτικά, η καλλιέργεια να μπορείς να δεις την αλήθεια, να μπεις στη θέση του άλλου. Όλα αυτά ήταν περιρρέουσα παιδεία, οπότε αμέσως αναδύονται οι λύσεις από τη διάχυση και μόνο του πολιτισμικού κεφαλαίου.
Όσον αφορά τον μικροαστισμό… τι είναι για σας;
Αυτό που είναι για όλους. Δε κατηγορώ το μικροαστικό φαινόμενο, το οποίο στα σπάργανά του ήταν πολύ προοδευτικό. Ωστόσο, έτσι όπως έχει εξελιχθεί στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες συνάδει με τη φοβικότητα, το ξένο, το περιχαράκωμα, το συντηρητισμό, τη ζωή του προγραμματισμού, την εξάλειψη του προσωπικού θέλω, το γήρας με παράπονα, τις διακοπές.
Ουσιαστικά, λοιπόν, μαζοποιούμαστε…
Η μαζικότητα και η ομοιομορφία είναι σύμφυτα του καταναλωτικού μοντέλου. Οι άνθρωποι αρέσκονται να προστατεύονται από την ομοιομορφία – τους δίνει μια ασφάλεια, μια προστασία. Αυτό είναι και βασικά ο εκβιασμός που κάνει μία κοινωνία στα άτομα. Αν πεις την πραγματική σου αλήθεια, σε περιμένει μοναξιά κι αυτό δεν είναι τόσο κοινωνική τιμωρία, όσο βιολογική – γιατί ξέρουμε από τους χιμπατζήδες ακόμα, πως αν ένα πιθηκάκι μείνει χωρίς αγέλη, θα πεθάνει. Οπότε η κοινωνία σε απειλεί με θάνατο αν πεις την αλήθεια. Άρα είναι βολικό να συμφωνούμε όλοι σε πράγματα. Φερειπείν, λέγεται πως έχουμε δωρεάν παιδεία στην Ελλάδα. Κανείς δε το αμφισβητεί αυτό. Ωστόσο, πείτε μου εσείς ποιο παιδί περνά χωρίς φροντιστήρια. Και όχι μόνο αυτό. Και άλλες ιδέες, οι οποίες είναι πιο γελοίες και πιο ασυνεπείς. Βαφτίζουμε το ψάρι κρέας.
Ειδικά αυτό το ζήτημα των εξετάσεων, με έχει προβληματίσει. Αυτό που παρατηρείται στους μικροαστούς είναι το να πιέζουν τα παιδιά να κυνηγήσουν το κέρδος…
Το πουριτανικό μοντέλο είναι η σημαία του μικροαστισμού. Γενικά, οι πυρηνικές οικογένειες είναι βάναυσες. Η οικογένεια σήμερα, γι’ αυτό έχει αποτύχει. Δεν υπάρχει ένα ανάλογο στην ιστορία ως πυρηνική οικογένεια. Μαμά, μπαμπάς, παιδί σε μία κλειστοφοβική κατάσταση. Αυτά τα πράγματα είναι νοσηρά. Χρονοβόρα ευνουχίζει ο ένας τον άλλο. Σαν να εγκλωβίζεις ποντικάκια με διαφορετικά θέλω και διαφορετικά στάδια εξέλιξης σε ένα κλωβό.
Γινόμαστε σαν τα “guinea pigs”, ενός νέου μοντέλου ζωής…
Και έχουμε δικλείδες εκτόνωσης για να μην επαναστατήσουμε, όπως είναι η τηλεόραση, η διασκέδαση, οι διακοπές. Νοσηρά πράγματα.
Θα μπορούσε να ειπωθεί πως ζουμε στην επιφάνεια των πραγμάτων…;
Δε ξέρω πως ζούνε οι άλλοι. Εγώ προτιμώ τον χαρούμενο ασκητισμό μου.
Ωστόσο, η σύγκρουση, η ρήξη δεν μας οδηγεί και κάπου;
Ναι, αλλά η σύγκρουση με μεγάλους εχθρούς, με ποιητικούς. Ο κάθε πολεμιστής καταξιώνεται από τον αντίπαλό του. Υπάρχει μία μαντινάδα του Καζαντζάκη γι’ αυτό, που είναι παμπάλαια, μιλά για τους ασκορδαλιούς, «Στσ’ ασκορδαλούς εχάλασα τα μπαρουτάσκαγά μου και δα σε βλέπω πέρδικα και καίγεται η καρδιά μου». Αν χαλάσεις όλα σου τα πολεμοφόδια σε αψιμαχίες, τότε ποια θα σου μείνουν για τον πραγματικό πόλεμο;
Τι είναι ουτοπία για εσάς;
Η μόνη πραγματικότητα.
Πώς προέκυψε η συμμετοχή σας στην ομάδα που ανακάλυψε το σωματίδιο του Θεού στο CERN;
Έτυχε να αγαπώ πολύ τη φυσική, να κάνω μεταπτυχιακά και κάποια στιγμή βρέθηκα στο μεγαλύτερο κέντρο πυρηνικής ενέργειας στον κόσμο, το CERN. Μου άρεσε πάρα πολύ, γιατί όπου υπάρχει αφιέρωση, μου αρέσει. Είδα αφιερωμένους ανθρώπους, κορυφαία μυαλά στον πλανήτη και όλα μαζί προσπαθούσαν να αποκωδικοποιήσουν το σχέδιο του θεϊκού νόμου.
Πιστεύετε ότι η επιστήμη μπορεί να φτάσει στο σημείο να δημιουργεί άλλους ανθρώπους;
Το πιο απλό πράγμα που μπορώ να σου πω είναι πως πλέον είμαστε σε θέση να πάρουμε ένα βλαστοκύτταρο και να φτιάξουμε έναν άνθρωπο, όπως με την κλωνοποίηση.
Ωστόσο, όσον αφορά τα πυριτικά όντα συγκεκριμένα – που αναφέρονται στην παράσταση, ο άνθρωπος έχει κάτι που αυτά δεν έχουν, το συναίσθημα…
Δε ξέρετε τι θα γίνει στο μέλλον!
Info: Οι Χαϊνηδες εμφανίζονται την Κυριακή 11 Ιουνίου στα Λιπάσματα Δραπετσώνας.
Το δισκοβιβλίο του Δημήτρη Αποστολάκη «Ευτυχισμέναι Ημέραι», κυκλοφορεί σε επιλεγμένα σημεία διανομής και ηλεκτρονικά στα εξής: iTunes, Spotify, Deezer και είναι μία παραγωγή της Novel Vox  under exclusive license to Chromodiastasi Ltd / MLK.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο ένθετο του Νόστιμον Ήμαρ το Σάββατο 10.6.2017

Διαβάστε περισσότερα

Παιδικές φιλίες. Πότε επεμβαίνουμε;

Η φιλία δίνει νόημα στη ζωή μας.  Αρχικά όμως τα παιδιά αναπτύσσουν φίλους μέσα από το παιχνίδι. Τα κοινά παιχνίδια τους ενώνουν.
Γίνονται μια ομάδα με στόχο τη διασκέδαση, μ’ αυτόν τον τρόπο  επικοινωνούν, έρχονται σε επαφή και φυσικά καταλήγουν πολλές φορές και σε καυγάδες αλλά και αυτές οι φιλίες καταλήγουν πολλές φορές να είναι φιλίες μιας ζωής.
Τι θα πρέπει να κάνετε όταν παρουσιαστούν δυσκολίες στις φιλίες των παιδιών σας;
Οκτώ tips από την παιδοψυχολόγο Αλεξάνδρα Καππάτου.

• Είναι προτιμότερο να μην αναμειχθείτε.
• Nα ακούτε προσεκτικά τα παράπονα του παιδιού για το φίλο του.
• Δε χρειάζεται να μεγαλοποιείτε τις καταστάσεις, όμως η στήριξή σας θα είναι πολύτιμη είτε επιλυθεί η διαφωνία είτε όχι.
• Eίναι γνωστό ότι οι φίλοι φιλονικούν. Το να τα ξαναφτιάξουν ύστερα από έναν καβγά είναι μια σπουδαία ικανότητα που το παιδί είναι καλό να καλλιεργήσει από νωρίς.
• Όταν το παιδί δείχνει αδύναμο να λύσει το πρόβλημα χωρίς βοήθεια, τότε μπορείτε να επέμβετε συζητώντας μαζί του και ίσως κάνοντας κάποιες προτάσεις, π.χ. «προσπάθησε αυτό, κι αν δεν έχει αποτέλεσμα, θα σκεφτούμε μαζί κάτι άλλο».
• Όταν εμφανιστούν δυσκολίες στο να αναπτυχθεί μια φιλία, αντισταθείτε στον πειρασμό να δείξετε υπερβολική συμπόνια. Ίσως δώσετε το μήνυμα στο παιδί σας ότι το γεγονός είναι τραγικό.
• Aντίθετα, τονίστε του ότι το συγκεκριμένο παιδί -ή παιδιά- ίσως έχει άλλα ενδιαφέροντα ή ίσως θα έπρεπε να χρησιμοποιήσει άλλες μεθόδους για να το πλησιάσει.
• Όταν το παιδί σας κάνει διαρκώς παράπονα για τους φίλους του, σκεφθείτε τι μήνυμα θέλει να σας δώσει. Αναλογιστείτε τον τρόπο που το μεγαλώνετε, μήπως το υπερπροστατεύετε, μήπως σπεύδετε με το παραμικρό να λύνετε εσείς τα προβλήματά του κ.λπ. Αν διαπιστώσετε κάτι τέτοιο, ίσως χρειάζεται να αλλάξετε πλεύση.

ΠΗΓΗ: superdad.gr

Διαβάστε περισσότερα

«Και συ, τσούλα των δήμιων, Επιστήμη (…) και συ, πρόστυχη Πένα και ψοφίμι…»

 ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

mpog@imerodromos.gr

facebook.com/mpogiopoulos

    Από τη «δικαιολόγηση» των Ταγμάτων Ασφαλείας μέχρι το ξέπλυμα της χούντας, ένας Καλύβας «αναθεωρητικός» δρόμος. Μιλάμε για τον δρόμο της «αναθεώρησης» της Ιστορίας. Όχι επί τη βάσει στοιχείων, έρευνας, μαρτυριών, αξιόπιστων πηγών, διασταύρωσης. Όχι, δηλαδή, με όρους Επιστήμης.

    Αυτή η ανασκολόπιση, που η «αντικειμενικότητά της» εδράζεται στην τακτική να παίρνει ορισμένα πραγματικά γεγονότα και να τα ρίχνει στο μίξερ της διαστρέβλωσης σαν άλλοθι του εκκωφαντικού της ψεύδους, έχει μια αποστολή: Το ξαναγράψιμο της Ιστορίας με τρόπο που ό,τι αμφισβητεί το καθεστώς κυριαρχίας της αστικής τάξης θα συκοφαντείται και ό,τι ξεπλένει την δικτατορία του κεφαλαίου θα καθαγιάζεται.
    Αλλά ας δούμε κατ’ αρχάς το ποιόν του συγκεκριμένου. Ονομάζεται Καλύβας Ευστάθιος. Τι εστί «Καλύβας»; Διαβάζουμε: 

«Ο Στάθης Καλύβας είναι καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Yale των ΗΠΑ, ενώ έχει διδάξει και σε άλλα αμερικανικά και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια και ινστιτούτα. Η έρευνά του για τους εμφυλίους πολέμους έχει χρηματοδοτηθεί από το Harry Frank Guggenheim Foundation, το United States Peace Institute (Ινστιτούτο χρηματοδοτούμενο από το αμερικανικό Κογκρέσο), τη Folke Bernadotte Academy (χρηματοδοτούμενη από τη σουηδική κυβέρνηση) και από το Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης»  («23+Παθιασμένα ψέματα για τον ένοπλο λαικό αγώνα 1941-1949», Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, Σύγχρονη Εποχή).

    Πριν φτάσουμε στο τελευταίο «επιστημονικό κατόρθωμα» του εν λόγω, δηλαδή στον εκθειασμό εκ μέρους του της επταετούς χούντας των συνταγματαρχών – όπως συνέβη από τις στήλες της «Καθημερινής» στις 18/6/2017 σε άρθρο του υπό τον τίτλο «Μια παράδοξη κληρονομιά» – θα πάρουμε μια γεύση από προηγούμενα «επιστημονικά του ανδραγαθήματα».
    Αυτός, λοιπόν, ο Καλύβας, μαζί με έναν άλλον (Μαραντζίδης), από την εκπνοή του προηγούμενου αιώνα – και από τις αρχές του νέου πιο μαχητικά – ανέλαβαν την αναθεώρηση της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Ασφαλώς δεν είναι του παρόντος να ανατρέξει κανείς σε όλες τις πλευρές του εγχειρήματός τους. Ορισμένες επισημάνσεις όμως είναι απαραίτητες για να φανεί η κατεύθυνση και ο προσανατολισμός τους.

• Το 2004 οι δύο αυτοί κύριοι εγκαινίασαν έναν διάλογο μέσα από την εφημερίδα τα «Νέα» όπου προέβαλαν επιτακτικά την ανάγκη η σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας να αναθεωρηθεί. Το εναρκτήριο λάκτισμα το έδωσαν με κοινό άρθρο στο φύλλο της 20-03-2004 όπου μεταξύ άλλων έγραφαν:

«Ώριμη για διερεύνηση είναι πλέον και η ιδέα πως η συνεργασία με τον εχθρό δεν ήταν πραγματικά ελληνικό φαινόμενο, πως μόνο λίγοι “καιροσκόποι” έπαιρναν εντολές από τους Γερμανούς. Το όλο ζήτημα της ελληνικής συνεργασίας θα αποτελέσει αντικείμενο συνεδρίου που θα πραγματοποιηθεί το ερχόμενο καλοκαίρι. Είναι σαφές όμως ότι οι Έλληνες εργάστηκαν πλάι στους Γερμανούς για πολλούς λόγους: ένας είναι το κοινό αντικομμουνιστικό μένος, ένας άλλος ο φόβος των Βουλγάρων (στον Βορρά) και ένας τρίτος το μίσος και ο φόβος του EAM/ΕΛΑΣ».

    Δηλαδή: Όλες αυτές οι προδοτικές συμμορίες – κι ανάμεσά τους η κορυφαία, τα Τάγματα Ασφαλείας – που… «εργάστηκαν» πλάι στους ναζί, δεν είχαν καμία σχέση με την προδοσία της πατρίδας και του ελληνικού λαού. Δεν ήταν προδότες και δοσίλογοι. Ήταν «απλώς» αντικομμουνιστές, ήταν «απλώς» αντιεαμίτες και – γιατί όχι – πατριώτες αφού ήθελαν να αντιμετωπίσουν τον Βούλγαρο κατακτητή!!! Άλλωστε μπροστά στο Βούλγαρο κατακτητή γιατί να μη συνεργάζεται κανείς με τον Γερμανό ναζί κατακτητή; (!!!).

• Το συνέδριο που προανήγγειλαν αυτοί οι κύριοι έγινε και τα πρακτικά του κυκλοφόρησαν σε βιβλίο με τον τίτλο «Οι άλλοι καπετάνιοι». Τι ήταν οι άλλοι καπετάνιοι; Μας το λέει ο Μαραντζίδης στην εισαγωγή του βιβλίου:

«Στον όρο άλλοι καπετάνιοι – γράφει- συμπεριλαμβάνονται όσοι κατά τα χρόνια της Κατοχής ηγούνται κάποιας μικρής ή μεγάλης ομάδας ένοπλων ανδρών και ήρθαν αντιμέτωποι με το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ με τη στάση και τη δράση τους. Κάτω από τον τίτλο του αντικομουνιστή ενόπλου παρουσιάζονται τρεις βασικές κατηγορίες καπεταναίων: α) αυτοί οι οποίοι συμμετείχαν σε αντιστασιακές οργανώσεις πολεμώντας μέχρι το τέλος της Κατοχής σε έναν διμέτωπο αγώνα ενάντια στους στρατούς κατοχής και από το 1943 ενάντια στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ β) όσοι συνεργάσθηκαν αμέσως με τις δυνάμεις κατοχής συγκροτώντας ένοπλα σώματα, όπως ο Πούλος και γ) αυτοί που, ξεκινώντας να δημιουργήσουν αντιστασιακές ομάδες, οδηγήθηκαν μέσω της εμφύλιας σύγκρουσης του 1943-1944 σε σταδιακή συνεργασία με τους Γερμανούς, αναγορεύοντας σε σημαντικότερο παράγοντα τον κίνδυνο κυριαρχίας του ΕΑΜ και του ΚΚΕ στο μεταπολεμικό πολιτικό σκηνικό».

    Με άλλα λόγια: Όσοι πρόδωσαν δεν πρόδωσαν γιατί ήταν φασίστες, ή γιατί θέλησαν να ωφεληθούν από τις δυνάμεις κατοχής. Όλοι αυτοί δεν ήταν προδότες. Ήταν «απλώς» αντικομουνιστές! Κι όσοι δεν ξεκίνησαν από την αρχή με σκοπό να συνεργαστούν με τον κατακτητή, στη συνέχεια… υποχρεώθηκαν να συνεργαστούν με ευθύνη του ΕΑΜ!!! Ιδού, συνεπώς, ο αντικομμουνισμός σαν δικαιολογητική βάση του δοσιλογισμού! 

• Ο Καλύβας, αφιερωμένος στο καθήκον του να παραδώσει άσπιλο και αμόλυντο στους νεώτερους Έλληνες τον δοσιλογισμό επί Κατοχής, σε άρθρο του με τίτλο «Το “ταμπού” του δοσιλογισμού» (Βήμα, 24/12/2006) μας εξηγεί ότι αυτή ροπή των δοσίλογων προς την προδοσία προέκυψε ένεκα

«μιας ευρείας τρομοκρατικής εκστρατείας που εξαπέλυσε το ΕΑΜ και που είχε ως αποτέλεσμα την εξώθηση ενός σημαντικού τμήματος του πληθυσμού σε συνεργασία με τους Γερμανούς…».

    Τουτέστιν, οι δοσίλογοι δεν ήταν δοσίλογοι, τρομοκρατημένοι από το ΕΑΜ καλοί άνθρωποι ήταν, που «εξωθήθηκαν» (από το ΕΑΜ!) στην προδοσία…  

• Ο ίδιος αυτός λαμπρός επιστήμων για να κατοχυρώσει τον ισχυρισμό του περί «τρομοκρατών» κομμουνιστών που… εξωθούσαν άλλους καλούς ανθρώπους στον δοσιλογισμό, φέρνει σαν απόδειξη εξαιρετικές πηγές.

    Μια από αυτές  βρίσκεται στο πόνημά του «Κόκκινη τρομοκρατία: Η βία της Αριστεράς στην Κατοχή» (περιλαμβάνεται στο συλλογικό βιβλίο «Μετά τον πόλεμο», εκδόσεις Αλεξάνδρεια) και δεν είναι άλλη από τις καταδικαστικές εναντίον αγωνιστών αποφάσεις του Εφετείου Ναυπλίου. Τι δεν λέει ο εξαίρετος επιστήμων;

Ότι η «ιστορική πηγή» του, δεν είναι άλλη από τις αποφάσεις ενός δικαστηρίου σκοπιμότητας που με χαλκευμένες κατηγορίες καταδίκασε εκατοντάδες κομμουνιστές και αγωνιστές του ΕΑΜ για «εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου» κατά τα ειωθότα της μεταβαρκιζιανής περιόδου…

• Ο Καλύβας μαζί με τον άλλον (Μαραντζίδης) σε φρέσκο πόνημά τους («Τα εμφύλια πάθη, 23 ερωτήσεις και απαντήσεις για τον Εμφύλιο, εκδόσεις Μεταίχμιο) έχουν αξιομνημόνευτης αντικειμενικότητας απαντήσεις στο «γιατί» της απήχησης του ΕΑΜ στον ελληνικό λαό. Μεταξύ άλλων λόγων, όπως λένε, πολλοί Έλληνες προσχώρησαν στο ΕΑΜ

«γιατί απλούστατα δεν είχαν άλλη επιλογή, καθώς το ΕΑΜ δεν δίσταζε να τιμωρήσει παραδειγματικά όσους παράκουαν τις εντολές του».

    Δεν ήταν, δηλαδή, ότι «το ΕΑΜ μας έσωσε από την πείνα, θα μας σώσει κι από τη σκλαβιά», όπως τραγουδούσε ο λαός, ήταν η… τιμωρητική συμπεριφορά του ΕΑΜ να θέλει να κάνει τους Έλληνες με το ζόρι… πατριώτες! Τέτοια άποψη έχουν για τον πατριωτισμό του ελληνικού λαού οι δυο καθηγητάδες. 

• Κι αφού δεν έκανε αντίσταση το ΕΑΜ, τότε ποιος έκανε; Κι εδώ η απάντηση του Καλύβα (και του άλλου) είναι σαφέστατη όσον αφορά την ψευδολογία, τη διαστρέβλωση και την καθεστωτική αγιαστούρα:

«Η ύπαρξη της εξόριστης κυβέρνησης στη διάρκεια του πολέμου – γράφουν – έδωσε στη χώρα διπλωματική και θεσμική συνέχεια, καθιστώντας τη μέρος του συμμαχικού κόσμου και επιτρέποντάς της να σταθεί δίπλα στους νικητές…» (ο.π.)

    Καταλάβατε; «Αγωνιστές» οι άκαπνοι στο Κάιρο και τα παλατιανά απολειφάδια που την κοπάνησαν μαζί με τον χρυσό της χώρας για τα Λονδίνα και… κατσαπλιάδες οι κομμουνιστές που οργάνωσαν το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ.    

• Εν πάση περιπτώσει, όμως, σε αυτόν τόπο το ΕΑΜ έκανε αντίσταση. Τι γνώμη έχει ο Καλύβας (και ο άλλος) γι’ αυτή την αντίσταση; Πάρτε βαθιά ανάσα:

«Ένα κρίσιμο ερώτημα είναι αν η αντίσταση ωφέλησε ή έβλαψε τη χώρα. Συνέβαλε, για παράδειγμα, στην ήττα του Άξονα στο Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο;… Οι λίγες χιλιάδες γερμανικές απώλειες… δεν αποτέλεσαν ουσιαστική προσφορά και με κανέναν τρόπο δεν ισοσκελίζουν, ούτε καν πλησιάζουν σε απόσταση, τις ελληνικές απώλειες… Οι ζημιές στις υποδομές της χώρας υπήρξαν τεράστιες και πολλές προκλήθηκαν από την ίδια την Αντίσταση (…) ιδιαίτερα η ένοπλη αντίσταση ενίσχυσε τη συνεργασία με τους κατακτητές αντί να την περιορίσει και ταυτίστηκε με έναν εμφύλιο πόλεμο που οδήγησε σε νέες μεταπολεμικές εμφυλιακές συγκρούσεις…» (ο.π.)

    Πρόκειται για θαύμα!

• Ο Γοργοπόταμος και το Κούρνοβο δεν ήταν αντίσταση, ήταν πράξεις βλαπτικές για τις υποδομές της χώρας!
• Ο ΕΛΑΣ δεν έπρεπε να καθηλώσει έως και 12 μεραρχίες ναζί στην Ελλάδα συμβάλλοντας στην αντιφασιστική νίκη.
• Ο ΕΛΑΣ δεν έπρεπε να έχει απελευθερώσει τα ¾ της χώρας πριν ακόμα φύγουν οι ναζί.
• Το ΕΑΜ δεν έπρεπε να ματαιώσει με τις ηρωικές διαδηλώσεις την υποχρεωτική επιστράτευση των Ελλήνων στα Νταχάου.
• Δεν έπρεπε να διασώζει τους Εβραίους.
• Δεν έπρεπε να ακυρώνει την επέκταση της βουλγαρικής κατοχής.
• Δεν έπρεπε να δίνει τη μάχη των συσσιτίων ώστε να μην πεθάνουν κι άλλες εκατοντάδες χιλιάδες Ελλήνων από την πείνα.
• Όσο, δε, για τον εμφύλιο, δεν ευθύνεται η ανελέητη ταξική επίθεση της άρχουσας τάξης σε συνεργασία με τα αποβράσματα που ξέβρασε η Κατοχή, ευθύνονται εκείνοι που πήραν τα όπλα ενάντια στον κατακτητή. Και γιατί ευθύνονται, μα διότι πήραν τα όπλα! Και τι έπρεπε να κάνουν; Να κάτσουν στ’ αυγά τους! Και εδώ στην Ελλάδα, και στη Γιουγκοσλαβία, και στη Γαλλία παντού!

    Μόνο που αυτή δεν είναι καινούργια Ιστορία. Είναι η ιστορία όπως επιχείρησαν να την γράψουν τα κηρύγματα του  Τσολάκογλου. Αυτά που λέει σήμερα ο Καλύβας (και ο άλλος), τα ίδια έλεγε τότε ο Τσολάκογλου.

• Και για τα Τάγματα Ασφαλείας; Τι λέει ο Καλύβας για τα Τάγματα Ασφαλείας; Ξαναπάρτε βαθιά ανάσα:

«Η κυβέρνηση Ράλλη αντιλαμβανόμενη ότι η έκβαση στα μέτωπα του Β’ Παγκοσμίου πολέμου θα οδηγούσε σχετικά σύντομα στην αποχώρηση των Γερμανών… μετέβαλλε τις προτεραιότητές της. Η διασφάλιση της δημόσιας τάξης στις πόλεις και στην ύπαιθρο και η προστασία του κοινωνικού καθεστώτος αποτέλεσε τη στιγμή εκέινη την υπ’ αριθμό ένα έγνοια της. Στο πλαίσιο αυτό, δημοσιεύτηκε στις 18 Ιουνίου 1943, ο νόμος για την ίδρυση των Ταγμάτων Ασφαλείας». (ο.π)

    Είδατε γιατί ήταν απαραίτητα τα Τάγματα Ασφαλείας που ορκίζονταν πίστη στον Χίτλερ; Μα, καλέ, για την τήρηση της δημόσιας τάξης (!) και φυσικά για την «προστασία του κοινωνικού καθεστώτος»! Ήταν, βλέπετε, ζήτημα προτεραιοτήτων: Αν για να διατηρηθεί το καθεστώς της πλουτοκρατίας πρέπει να φτιαχτούν τάγματα ένοπλων δοσίλογων στην υπηρεσία των ναζί, τότε να φτιαχτούν! Ετσι κύριε Καλύβα;    
    Εδώ, φυσικά, σας οφείλουμε ένα ευχαριστώ για την ομολογία σας: Τέτοιο που ήταν και είναι το κοινωνικό καθεστώς τους, τέτοιοι απολογητές του καθεστώτος που είναι οι Καλύβες (και ο άλλος), τέτοιους προστάτες θα έχουν του κοινωνικού καθεστώτος τους: Ταγματασφαλίτες.

***  

    Αυτή η σαβούρα, λοιπόν, του έσχατου αντικομμουνισμού, μέσω του οποίου – όπως σημειώνει ο ιστορικός Γιώργος Μαργαρίτης – «ο ναζισμός όχι μόνο αθωώνεται αλλά αξίζει να ακολουθήσει κανείς τα ίχνη του», που φτάνει στο σημείο να αθωώνει και τα ναζιστικά ολοκαυτώματα και τους ντόπιους συνεργάτες των ναζί, μιας και κατά ορισμένους όλα αυτά δεν ήταν παρά …αντίποινα και αντανακλαστικές κινήσεις την ευθύνη των οποίων φέρει η δράση του ΕΛΑΣ (!), πέρασε από την «δικαιολόγηση» των Ταγμάτων Ασφαλείας στο μακιγιάρισμα της χούντας των συνταγματαρχών.
    Μικρή η απόσταση, θα πείτε. Ειδικά για κάποιον που εξηγεί τα Τάγματα Ασφαλείας σαν «προτεραιότητα» των Κουίσλινγκ για την «προστασία του κοινωνικού καθεστώτος», να φτάνει στο να εκθειάζει την «παράδοξη κληρονομιά» της χούντας των (και ταγματασφαλίτη) Παπαδόπουλου,  Παττακού, Μακαρέζου, Ιωαννίδη. Σωστό.
    Ας πάρουμε μια γεύση, λοιπόν, από το άρθρο του Καλύβα, που βρήκε τόσο φιλόξενη θέση στην Καθημερινή (όλο εδώ: http://www.kathimerini.gr/914382/opinion/epikairothta/politikh/mia-parado3h-klhronomia), την εφημερίδα που προ δεκαετίας εκθείαζε σε αφιέρωμά της τη χούντα του Μεταξά:

«Ένα από τα πιο ευαίσθητα ζητήματα που σχετίζονται με την ερμηνεία και την αποτίμηση της δικτατορίας είναι το θέμα της λαϊκής αποδοχής της. Δεν υπάρχουν ασφαλείς δείκτες για να μετρηθεί, όμως αρκετοί αντικειμενικοί παρατηρητές της εποχής κάνουν λόγο για μια επιφανειακή μεν αλλά πλατιά αποδοχή. Πράγματι, η δικτατορία ταυτίστηκε με μια εποχή μεγάλης οικονομικής ανόδου και αισιοδοξίας, με την κορύφωση ουσιαστικά του μεταπολεμικού ελληνικού οικονομικού θαύματος. Η χώρα αστικοποιήθηκε, η οικοδομική δραστηριότητα γνώρισε δόξες, το οδικό δίκτυο επεκτάθηκε, ο εξηλεκτρισμός της χώρας ολοκληρώθηκε και πραγματοποιήθηκαν μεγάλης κλίμακας ξένες επενδύσεις. Παρά τις αυταρχικές πρακτικές του καθεστώτος, πολλές τέχνες άνθησαν και η νεολαία προσέγγισε μαζικά τα δυτικά πρότυπα διασκέδασης, κατανάλωσης και ζωής. Η κοινωνία του 1974 μικρή σχέση είχε με αυτή του 1964. Η διαδικασία κοινωνικού εκσυγχρονισμού είχε, βέβαια, ξεκινήσει πριν από τη δικτατορία, αλλά εκείνη την επιτάχυνε γνωρίζοντας πως η αποδοχή της εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από την οικονομική ανάπτυξη και ενισχύοντας την τάση των ανθρώπων για αναζήτηση της ευτυχίας στην ιδιωτική σφαίρα (…). Η δικτατορία ξεπεράστηκε εύκολα και γρήγορα. Ισως γιατί υπήρξε ένα μικρό διάλειμμα δίχως μεγάλη σημασία. Ισως γιατί μας θυμίζει κάποιες ενοχλητικές πτυχές της Ιστορίας που προτιμάμε να βάζουμε στην άκρη. Ισως πάλι, γιατί χωρίς αυτήν, ο πολιτικός και κοινωνικός εκσυγχρονισμός της χώρας να είχε απαιτήσει πολύ πιο μακρόχρονες και επίπονες διαδικασίες. Η δικτατορία είναι σαν ένα από αυτά τα μεγάλα παλιά έπιπλα που δεσπόζουν σε ένα δωμάτιο τόσο πολύ που δεν τα παρατηρούμε ποτέ».

    Αλήθεια, τι να πρωτοθαυμάσει κανείς!

• Την «πλατιά αποδοχή» της χούντας, που προφανώς εκδηλώθηκε στο αδικαίωτο μυριόστομο μεταπολιτευτικό αίτημα «δώστε τη χούντα στο λαό» άμα τε και αναμετάξυ των «σεσημασμένων» της Γυάρου, της Μπουμπουλίνας, του Ωρωπού, των γυναικείων φυλακών Αβέρωφ…
• Τις «πολλές τέχνες (που) άνθησαν», όπως την «τέχνη» να στέλνεις στην εξορία τον Ρίτσο και τον Θεοδωράκη, να στέλνεις στην σιωπή τον Σεφέρη, να στέλνεις τον λογοκριτή και τον χαφιέ από «Το μεγάλο μας τσίρκο» μέχρι την «Απανεμιά», την ώρα που οργανώνεις «εθνοσωτήριες» γελοιότητες στο Παναθηναικό Στάδιο…
• Την «επιτάχυνση» του «πολιτικού και κοινωνικού εκσυγχρονισμού» και την «ενίσχυση της τάσης των ανθρώπων για αναζήτηση της ευτυχίας στην ιδιωτική σφαίρα» (!) αφού μάλλον οι δολοφονίες του Ελή, του Κομνηνού, του Μυρογιάννη, της Καλαβρού, του Μανδηλαρά, του Χαλκίδη, του Τσαρουχά, το σακάτεμα του Μουστακλή, η αποτυπωμένη κτηνωδία στο σώμα του Κάππου, δεν συνιστούσαν πολιτικό και κοινωνικό πισωγύρισμα, αλλά ένα ελαφρύ ξεστράτημα κατά την «αναζήτηση της ευτυχίας στην ιδιωτική σφαίρα»…
• Το «εύκολο και γρήγορο ξεπέρασμα» της δικτατορίας συγκρινόμενο με εκείνο το 40% της Κύπρου που παραμένει ξεροκέφαλα, 43 χρόνια τώρα, σε κατάσταση χουντικής προδοσίας…
• Το ότι η δικτατορία «υπήρξε ένα μικρό διάλειμμα δίχως μεγάλη σημασία» αφού τι σημασία έχει εκείνος ο κατάλογος των 7.840 ονομάτων που καταρτίστηκε με τη συμβολή του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αγωνιστών (ΣΦΕΑ) και περιλαμβάνει όσους βίωσαν τη χούντα στη ζωή τους σαν ένα «μικρό διάλειμμα» φυλακίσεων και εξοριών…
• Την ευδαιμονία για τη «νεολαία (που) προσέγγισε μαζικά τα δυτικά πρότυπα διασκέδασης» έχοντας σαν αξεσουάρ της εκδυτικοποιησής της ένα τανκ στην πύλη του Πολυτεχνείου…

    Και πως να μη θαυμάσει κανείς την τέτοια «ιστορική» εκπόρνευση που παριστάνει την  «επιστήμη» όταν έχει βυθιστεί σε τέτοιο καθεστωτικό βούρκο σε σημείο που θέλει να ξεπλύνει τον φασισμό ανασύροντας την γελοιότητα περί «οικονομικού θαύματος» ή την τρισγελοιότητα ότι «η χούντα έφτιαξε δρόμους»!

***

    Ο Βάρναλης το περιέγραφε έτσι:

Και συ, τσούλα των δήμιων, Επιστήμη,

της Αλήθειας εσχάτη τεφροδόχα,

και συ, πρόστυχη Πένα και ψοφίμι,

του βούρκου λιβανίζετε την μπόχα!

    Άλλως πως:
    Η ιστορική άγνοια αποτελεί λίπασμα για την πολιτική αφασία. Ο φασισμός γίνεται «ελκυστικός» έτσι: Πατώντας πάντα στο έδαφος της αφασίας και της άγνοιας.
    Το κράτος μας με τους θύλακες της αέναης και μηδέποτε συντελούμενης «αποχουντοποίησης», συμπεριλαμβανομένων αφενός των εκπροσώπων της «τσούλας των δημίων, Επιστήμης», αφετέρου μερίδας της «τέταρτης εξουσίας» που υπηρετεί τον βούρκο, έχει κάθε λόγο να καλλιεργεί την αφασία και την άγνοια, ώστε έτσι να κρατά πάντα ζεστό τον κόρφο που επωάζει τα «φίδια» του.
    Πάνω σε αυτό το έδαφος, της καλλιεργούμενης άγνοιας και της αφασίας, της ιστορικής παραχάραξης και της μαζικού τύπου πολιτικής λοβοτομής, αναπτύσσονται σήμερα οι γνωστές θεωρίες για το «πόσο καλύτερα ήταν τα πράγματα επί χούντας»…
    Η αλήθεια, φυσικά, είναι ότι δεν υπάρχει χούντα – στην Ελλάδα και οπουδήποτε στον κόσμο – που να μην είναι κυλισμένη στο αίμα της τρομοκρατίας και των δολοφονιών. Στην αγριότητα των ανά τον κόσμο «ΕΑΤ – ΕΣΑ». Στην ταξική βαρβαρότητα και στο βούρκο της διαφθοράς.
    Όσον αφορά στο τελευταίο, στο ζήτημα της διαφθοράς, της βρωμιάς και της δυσωδίας, με τους «ημέτερους» συνταγματάρχες είχαμε εκείνη ακριβώς τη διαφθορά και εκείνη την «τιμιότητα» που άρμοζε στη γελοιότητά τους:

• Ήταν τόσο γελοίοι όσο και οι κομπίνες τους στην υπόθεση με τα «κρέατα του Μπαλόπουλου». Ήταν τόσο αντιφαυλοκράτες όσο και οι «τακτοποιήσεις» των γαμπρών του Παττακού, των αδερφών του Παπαδόπουλου και των ίδιων των πραξικοπηματιών που «νομοθέτησαν» τον… διπλασιασμό των μισθών τους.
• Σημειώστε: Μια από τις πρώτες πράξεις των χουνταίων ήταν να δώσουν αυξήσεις στον… εαυτό τους. Με τον Αναγκαστικό Νόμο 5/1967, οι «Παπαδόπουλοι» φρόντισαν να υπερδιπλασιάσουν τον μισθό του πρωθυπουργού από τις 23.600 στις 45.000 δραχμές και των υπουργών και υφυπουργών από τις 22.400 στις 35.000 δραχμές. Αυτοί ήταν που κατέβασαν τα τανκς για να σώσουν την Ελλάδα από την «φαυλοκρατία»…
• Ήταν τόσο «τίμιοι» και αντικομφορμιστές όσο και οι τρεις βίλες του Παπαδόπουλου: Μια στο Ψυχικό, μία στην Πάρνηθα και μια Τρίτη στο Λαγονήσι (η τελευταία ήταν προσφορά του Ωνάση).
• Ήταν τόσο «πατριώτες» που – εκτός του μέγιστου εγκλήματος κατά της Κύπρου – το βοούν και οι ληστρικές συμβάσεις με«Litton», «Μακντόναλντ», «Τομ Πάππας» και «Ζήμενς» – πάντα η… «Ζήμενς».
• Ήταν τόσο θεομπαίχτες που έφτασαν να βουτάνε λεφτά ακόμα και από το… παγκάρι! Γνωστή η ιστορία με την ανέγερση του «θαυματουργού» (καθότι… αόρατος) Ναού του Σωτήρος. Μόνο από εκεί, από έναν προϋπολογισμό ύψους 450 εκατομμυρίων, φαγώθηκαν τα 400…).

    Αλλά αφού εκτός από τα φασιστοειδή του «εγέρθητου» βρέθηκε και κοτζάμ καθηγητής του Yale να αρθρογραφεί αναπαράγοντας το τόσο γελοίο όσο και «προσφιλές» τροπάρι περί του δήθεν «οικονομικού θαύματος» επί χούντας των συνταγματαρχών, ας υπενθυμίσουμε την πραγματικότητα (τα παρακάτω στοιχεία είδαν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας το 1975. Πηγή: Journal of the Hellenic Diaspora Vol 2 -1975-, Permanent URL:http://hdl.handle.net/10066/4929. Για αναλυτικότερη ενημέρωση στην επισκόπηση του Βασίλη Καρίφη, «Η ελληνική οικονομία κατά τη διάρκεια της δικτατορίας (1967 – 1974)», στο «greekjunda.blogspot.com»):   
     1) Το δημόσιο χρέος από 32 δισ. δραχμές το 1966 εκτινάχτηκε στα 87,5 δισεκατομμύρια δραχμές τον Ιανουάριο του 1973 ενώ το 1974 απογειώθηκε στα 114 δισ. δραχμές. Δηλαδή ήταν τέτοιο το έγκλημα που συντελέστηκε στην ελληνική οικονομία επί χούντας ώστε το δημόσιο χρέος υπερτριπλασιάστηκε! Το επίτευγμα της χούντας ήταν τέτοιο που δεν μπορούσε να κρυφτεί ούτε επί των ημερών της. Στο «Βήµα» της 20/10/1973, καταγράφεται ότι στην εξαετία της δικτατορίας το εξωτερικό χρέος αυξήθηκε όσο δεν είχε αυξηθεί από την γέννηση του ελληνικού κράτους το 1821! Σε έξι χρόνια οι χουντικοί έκαναν το χρέος 1,5 φορά µεγαλύτερο απ’ όσο είχε αυξηθεί σε διάστηµα 145 χρόνων!
     2) Το εμπορικό έλλειμμα το 1973 έγινε τέσσερις και πέντε φορές μεγαλύτερο από αυτό του 1968. Παρά τη λογοκρισία που ασκείτο στον Τύπο, ήταν τέτοια η κατρακύλα που δεν κρυβόταν με τίποτα: «Η δεύτερη µεγάλη θυσία της ελληνικής οικονοµίας κατά την περίοδο αυτήν (έγραφε το «Βήμα» στο ίδιο άρθρο) υπήρξε η θεαµατική διόγκωση του εµπορικού ισοζυγίου. Το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου από 745 εκατ. δολάρια προβλέπεται ότι θα φτάσει τελικά το τέλος του 1973 τα 2.600 εκατ. δολάρια, δηλαδή περίπου θα τετραπλασιασθεί»…
     3) Στην Ελλάδα, που 1961-71 είχε το χαμηλότερο ποσοστό πληθωρισμού μεταξύ όλων των χωρών του ΟΟΣΑ (2,2%), ο δείκτης καταναλωτικών τιμών αυξήθηκε κατά 15,3% από το 1972 έως το 1973 και κατά 37,8% από τον Απρίλη του 1973 μέχρι τον Απρίλη του επόμενου έτους, και μάλιστα σε τομείς όπως τα είδη πρώτης ανάγκης και η υγεία. Το 1973 το ποσοστό του πληθωρισμού είχε επιφέρει μειώσεις των πραγματικών μισθών κατά 4%. Με δυο λόγια επί χούντας οι πλούσιοι έγιναν πλουσιότεροι. Πράγμα που επίσης δεν κρυβόταν με τίποτα. Ο Τύπος έγραφε (στο ίδιο): «Ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας της οικονοµίας περιορίστηκε. Τα συµπτώµατα κερδοσκοπίας εντάθηκαν. Έχει ήδη σηµειωθεί ένταση στην ανισοκατανοµή µε την αύξηση της µερίδας των κερδών έναντι της µερίδας των µισθών στο εθνικό εισόδηµα. Πρέπει να προστεθεί ότι η τελευταία πληθωριστική διαδικασία δεν έθιξε τα υπέρογκα κέρδη της περιόδου αυτής».
    4) Το ποσοστό των δαπανών για την εκπαίδευση στο σύνολο των γενικών κρατικών δαπανών μειώθηκε από 11,6% σε 10%, όταν οι δαπάνες για την «άμυνα» και «δημόσια ασφάλεια» του αστυνομοκρατικού καθεστώτος μέσα σε μια πενταετία σχεδόν διπλασιάστηκαν.
     5) Οι προσωπικές καταθέσεις μειώθηκαν ως αποτέλεσμα της οικονομικής δυσχέρειας των λαϊκών στρωμάτων από 34,2 δισεκατομμύρια δραχμές το 1972 σε 19,6 δισεκατομμύρια δραχμές το 1973.
     6) Στον αγροτικό τομέα, όπου απασχολείτο το 44% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, αντί της πενταετούς πρόβλεψης του καθεστώτος για ανάπτυξη 5,2%, η αγροτική οικονομία αναπτύχθηκε κατά μόλις 1,8% στην περίοδο 1967 – 1974, σε αντίθεση με το 4,2% κατά την περίοδο 1963 – 1966. Οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων μειώθηκαν από το 63% του συνόλου των εξαγωγών το 1968 στο 48% το 1972. Το αποτέλεσμα ήταν το κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα να πέσει από το 55% στο 43% του μέσου κατά κεφαλήν εθνικού εισοδήματος.
     7) Οι φόροι που επιβάρυναν τα λαϊκά στρώματα ανέρχονταν στο 91% επί του συνόλου των φορολογικών εσόδων του καθεστώτος τα οποία αυξάνονταν σταθερά: Τα φορολογικά έσοδα από 27,4% του ΑΕΠ το 1966, επί συνταγματαρχών και μέχρι το 1972 αυξήθηκαν στο 29,2%. Αυτά για τα λαϊκά στρώματα. Από την άλλη:

• Οι φόροι επί των επιχειρήσεωνμειώθηκαν κατά 10,9% την περίοδο 1972 – 73.
• Η φορολογική «μεταρρύθμιση» του 1968 μετέφερε το φορολογικό φορτίο στους ώμους της εργατικής τάξης με τις μεγάλες επιχειρήσεις και τους πλουτοκράτες να απολαμβάνουν μεγαλύτερα φορολογικά προνόμια. Συνέπεια: Οι φοροαπαλλαγές 464 μεγάλων επιχειρήσεων το 1971 ήταν κατά τρεις φορές υψηλότερες από τους φόρους που οι ίδιες εταιρείες είχαν καταβάλει!
• Τα φορολογικά έσοδα από τις ναυτιλιακές εταιρείες μειώθηκαν από 109 εκατομμύρια δραχμές το 1968 σε 29 εκατομμύρια το 1972 (μείωση 73%!), περίοδος κατά την οποία ο ελληνικός στόλος αυξήθηκε κατά 16,7 εκατομμύρια τόνους.

     8) Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά οχτώ φορές, μεταξύ του 1967 και 1972. Το ισοζύγιο πληρωμών από μέσο πλεόνασμα 14,6 εκατ. δολαρίων την περίοδο 1960 – 66, εμφάνισε μέσο έλλειμμα την περίοδο 1967-73 ύψους 117 εκατομμυρίων δολαρίων.
     9) Οσο για την «ανάπτυξη» που σημειώθηκε επί συνταγματαρχών, το άρθρο του οικονομολόγου Αδαμάντιου Πεπελάση στις 2/8/1974, είναι αποκαλυπτικό και για το χαρακτήρα της «ανάπτυξης» και για το ξεπούληµα της Ελλάδας στο ξένο κεφάλαιο. Γράφει:

«Η ανάπτυξη της επταετίας είχε αντιλαϊκό χαρακτήρα. Η µεγάλη µάζα δηλαδή επωµίσθηκε το βάρος της ανάπτυξης, καρπώθηκε τα λιγότερα ωφελήµατα κι έφερε το κόστος των διάφορων αντιφατικών και συγκυριακών µέτρων για την προσπάθεια επαναφοράς της οικονοµίας σε σχετική σταθερότητα και ισορροπία. Ιδιαίτερα τα µέτρα των τελευταίων 12 µηνών ήταν εξοντωτικά για τα µικρά εισοδήµατα. Η άνοδος των τιµών κατά 40%-45% το 1973 (και κατά 9% για το πρώτο εξάµηνο του 1974) υπερκάλυψε την αύξηση των αστικών εισοδηµάτων ενώ το αγροτικό εισόδηµα άρχισε να συρρικνώνεται σηµαντικά. Οι ξένες παραγωγικές επενδύσεις µειώνονται εντυπωσιακά. Ενώ στην περίοδο 1965-66 εισάγονται 200 εκατ. δολάρια για παραγωγικές επενδύσεις, σ’ όλη την επταετία 1967-1973 εισάγεται πραγµατικά το µισό περίπου της προηγούµενης επταετίας. Τα άλλα ξένα κεφάλαια που εισέρρευσαν ήταν ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ – αγορά γης, οικοπέδων και παρόµοια».

***

    Από τη μια, λοιπόν, χούντα σήμαινε φορολογικά και κάθε λογής προνόμια σε ντόπια και ξένα μονοπώλια, χαριστικές πράξεις στους φιλικά προσκείμενους στη χούντα Ωνάσηδες και Τομ Πάπες, φτηνό και φιμωμένο εργατικό δυναμικό, απαλλαγές από δασμούς και πακτωλός επιχορηγήσεων («νόμοι» 89/1967 και 378/1968) σε εργολάβους, βιομήχανους, μεγαλεμπόρους, μεγαλοξενοδόχους, επιβολή 300 ειδικών μέτρων παροχής πλήρους ελευθερίας στο εγχώριο και ξένο κεφάλαιο να κερδοσποπεί χωρίς κανέναν έλεγχο.
     Από την άλλη «ξεχαρβάλωμα» όλων των οικονομικών δεικτών, αποσάθρωση της εγχώριας παραγωγής, βάρη στο λαό και μια πλασματική «ανάπτυξη» που πίσω της έκρυβε αθρόες εισαγωγές, επιμήκυνση πιστώσεων και τεχνητή κυκλοφορία χρήματος, που προέκυπτε από αναγκαστικό δανεισμό κι άλλες τέτοιες υψηλού επιπέδου δημοσιονομικές αλχημείες.
     Αυτό ήταν το οικονομικό… «θαύμα» του καθεστώτος των συνταγματαρχών. Αυτά είναι και τα παραμύθια της Χαλιμάς από τους γκεμπελίσκους επιγόνους τους και από τους «τακτοποιημένους» του καθεστώτος που γέννησε εκείνη τη μαύρη για τον τόπο περίοδο.
    Και θα ρωτήσει τώρα κάποιος: Μα κοτζάμ Yale, δεν τα γνωρίζει αυτά ο κύριος καθηγητής;  Φοβόμαστε ότι δεν προσέχτηκαν όσο έπρεπε τα λόγια του Βάρναλη. Τα επαναλαμβάνουμε:

«Και συ, τσούλα των δήμιων, Επιστήμη,

της Αλήθειας εσχάτη τεφροδόχα,

και συ, πρόστυχη Πένα και ψοφίμι,

του βούρκου λιβανίζετε την μπόχα!»

Διαβάστε περισσότερα

Η θεραπεία της κατάθλιψης με ασπιρίνη

Της Εύης Νικολοπούλου
Όταν ο αξέχαστος ηθοποιός Νικήτας Πλατής, στην ελληνική ταινία του 1960 “Ο φίλος μου ο Λευτεράκης ” ως ψυχασθενής που μέσα στο παραλήρημα του νόμιζε ότι ήταν ψυχίατρος, έλεγε στον Ντίνο Ηλιόπουλο  “θα σου κάνω μια εγχείρηση πάνω από τα ρούχα“, γελάγαμε όλοι, κατανοώντας την παραδοξότητα του πράγματος. Κάπως παρόμοιο ωστόσο είναι και το εγχείρημα της παρέμβασης των ειδικών ψυχικής υγείας σε χώρες με ανθρωπιστική κρίση. Φυσικά, όταν οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι έχουμε αποστολή να δουλέψουμε με καταθλιπτικούς και αυτοκτονικούς ασθενείς, να αντιμετωπίσουμε αγχώδεις διαταραχές, με αποκλειστικά εργαλεία την ανάλυση, την γνωσιακή αναδόμηση των καταθλιπτικών σκέψεων και τα αντικαταθλιπτικά χάπια, το κωμικό-τραγικό στοιχείο είναι δυσδιάκριτο, αλλά βρίσκεται εκεί.

Σε μια κοινωνία που νοσεί σύμπασα, με βαθιά, συστημικά προβλήματα ανεργίας, οικονομικής δυσπραγίας, με ψευδεπίγραφη ισονομία, με έλλειμμα δημοκρατίας, σε μια κοινωνία με ταξική φορολόγηση και δικαιοσύνη, που αθωώνει συστηματικά και αποκλειστικά τους άρχοντες και καταρρακώνει τους φτωχούς, οι ειδικοί ψυχικής υγείας είμαστε  ουσιαστικά το άλλοθι του συστήματος στα εγκλήματα που διαπράττονται ενάντια στη δημόσια  υγεία. Είμαστε το άλλοθι, όταν αποσιωπείται αυτό ακριβώς το γενεσιουργό πλαίσιο. Είμαστε κυματοθραύστες της ανθρώπινης απελπισίας. Απορροφούμε τους κοινωνικούς κραδασμούς, ώστε η ενοχή και η βαρύτητα της ατομικής ευθύνης να εμποδίζει την απόδοση ευθυνών στους πραγματικούς υπαιτίους.
Εάν η αυτοκτονικότητα  είχε αποκλειστικά ιδιοσυστατικούς και νευροβιολογικούς αιτιολογικούς παράγοντες, τότε κάποιο λάθος θα υπάρχει στις αναρίθμητες έρευνες που συνδέουν τη λιτότητα με την πτώση στο προσδόκιμο ζωής, με την κατακόρυφη αύξηση των ψυχικών ασθενειών, της κατάθλιψης, των αυτοκτονιών, και την επανεμφάνιση επιδημιών, όπως φυματίωση και χολέρα*. Στη μελέτη της Oxfam για την Ελλάδα, αναφέρεται ότι μέσα σε ένα χρόνο, από την χρονιά που μπήκαμε στο Μνημόνιο το 2010 έως το 2011, οι αυτοκτονίες αυξήθηκαν κατά 26.5%.*

“Κατά την άποψή μου, η αυτοκτονία αποτελεί μια απ’ τις ενδεχόμενες, ύστατες και απέλπιδες, αντιδράσεις της ατομικής προσωπικότητας στην αλλοτριωτική και νοσογόνα δράση που ασκούνεπάνω της οι διάφοροι κατασταλτικοί θεσμοί. Ανάμεσα σ’ αυτούς ιδιαίτερη θέση κατέ­χει το τριαδικό θεσμικό πλαίσιο (οικογένεια, σχολείο. Στρατός) που προετοιμάζει το άτομο για την ένταξη και την ολοκληρωτική καθυπόταξή του στην κατακερματισμένη, αποπροσωποποιημένη, εξαρτημένη και καταναγκαστική εργασιακή δραστηριότητα, η οποία βρίσκει την ολοκλήρωση της στην γενίκευση και την καθολικοποίηση του καθεστώτος της μισθωτής δουλείας, που αποτελεί το κύριο γνώρισμα της εποχής μας σ’ όλη την έκταση του δυτικού-ιδιωτικού, όσο και του ανατολικού-γραφειοκρατικού καπιταλισμού. ”
ΚΛΕΑΝΘΗΣ ΓΡΙΒΑΣ, Διδάκτωρ ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ
“ Εννέα ερωτήματα για την αυτοκτονία” 1985

Τα πραγματικά αίτια των καταθλίψεων και των νευρώσεων, που σαρώνουν κυρίως τους πληττόμενους από τις πολιτικές λιτότητας, δεν βρίσκονται σε κάποιο ελαττωματικό κατασκευαστικό πρόβλημα του ανθρώπου, δεν οφείλονται στον κακό τρόπο διαχείρισης των προβλημάτων από τον άνεργο ή τον εξαθλιωμένο εργαζόμενο, και δεν θα λυθούν ως δια μαγείας επειδή εμείς θα τους μάθουμε να διαχειρίζονται το άγχος ή το θυμό τους, ή να διαχειρίζονται καλύτερα τις καταθλιπτικές σκέψεις.
Η κατάθλιψη που προέρχεται από τη ρεαλιστική ανάγνωση της ζοφερής πραγματικότητας και την επίγνωση του απελπιστικά δυστοπικού μέλλοντος που μας επιφυλάσσουν οι επιλογές των “δημοκρατικών” μας κυβερνήσεων, -των  ίδιων κυβερνήσεων που έχουν ως στρατηγική επιλογή τις δραματικές περικοπές στα δημόσια συστήματα υγείας και περίθαλψης- δεν μπορεί να εξαφανιστεί με τη γνωστική τροποποίηση, με τη συμπεριφοριστικη αλλαγή. Τα χάπια είναι μια κάποια λύσις, αλλά μόνο ως  προσωρινή κάλυψη των παθήσεων.
Το να προσπαθείς ως ειδικός ψυχικής υγείας να εργαστείς σε μια κοινωνία που βιώνει  ανθρωπιστική κρίση, χωρίς να μιλάς για το πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργήθηκε, παλεύοντας έτσι  παράλληλα για την εξάλειψη και ανατροπή των κοινωνικο-οικονομικών και πολιτικών συνθηκών μέσα στις οποίες ευδοκιμεί η  ψυχική ασθένεια, δεν είναι απλά στρουθοκαμηλισμός. Είναι ηθικά επιλήψιμο. Είναι ανέντιμο το να αποσιωπούμε την πολιτειακή ευθύνη και να αναδεικνύουμε μόνο την ατομική. Είναι σαν να μην  αποκαλύπτεις στον ασθενή που νοσεί από καρκίνο του πνεύμονα ότι για την αρρώστια του ευθύνεται το κάπνισμα και, ακολουθώντας την ίδια λογική, να μην παροτρύνεις τον κόσμο να κόψει το κάπνισμα.
Είναι σαν να προσπαθείς να θεραπεύσεις τον καρκίνο ή την κατάθλιψη με ασπιρίνη.
ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
-*Φυματίωση: Τι είναι η αρρώστια των φτωχών και αδύναμων
Από <http://www.iatronet.gr/ygeia/anapnefstiko/article/31394/fymatiwsi-ti-einai-i-arrwstia-twn-ftwxwn-kai-adynamwn.html>
-*Κ. Ι. Γουργουλιάνης: Η φυματίωση «έρχεται» μαζί με τη φτώχεια
Από <http://health.in.gr/news/epidemiology/article/?aid=1500070380>
Κλεάνθης Γρίβας: ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ – ΕΝΝΕΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ (1985)
Από <http://www.grivas.info/psixiatriki/216-1985>

Διαβάστε περισσότερα

Η εργασία απελευθερώνει(!)…

Του Δημήτρη Κούλαλη

ΕΛΛΟΓΑ ΠΑΡΑΛΟΓΑ

Στον Τ.
Ήταν πρωτομαγιά του 1886, στο Σικάγο, ημέρα της μεγάλης απεργίας, όταν χιλιάδες κόσμου διαδήλωναν στους δρόμους με αίτημα την καθιέρωση της 8ωρης εργάσιμης μέρας. Εκείνη την εποχή, ο ημερήσιος εργάσιμος χρόνος στα εργοστάσια και τους άλλους παραγωγικούς τομείς ήταν 10, 11, ακόμη και 14 ώρες. Η απεργία συνεχίστηκε δυναμικά και τις επόμενες μέρες. Η κατάληξή της; Βάφτηκε στο αίμα. Η αστυνομία, έπειτα από αίτημα των εργοδοτών, κατέστειλε βίαια τις κινητοποιήσεις των εργατών. Οκτώ από τους πρωτεργάτες της απεργίας, συνελήφθησαν και δικάστηκαν σε δίκη- παρωδία με την κατηγορία της ευθύνης για τη συμμετοχή τους στην (προβοκατόρικη) βομβιστική επίθεση που σημειώθηκε σε μια από τις εργατικές συγκεντρώσεις. Οι Πάρσονς, Σπάις, Φίσερ και Έγκελ οδηγήθηκαν στην αγχόνη στις 11 Νοεμβρίου 1887. Ο Λιγκ βρέθηκε νεκρός στο κελί του, ενώ οι υπόλοιποι, Νιμπ, Σουάμπ και Φίλντεν, καταδικάστηκαν σε πολλά χρόνια καταναγκαστικά έργα…
Αυτή δεν είναι μια ιστορία βγαλμένη από τ’ ανήλιαγα υπόγεια της σκέψης μερικών δογματικών που αρνούνται να πιστέψουν ότι έχασαν. Δεν είναι μια προσπάθεια ηρωοποίησης και υποκριτικής θυματοποίησης. Είναι άλλη μια απόδειξη ότι το οκτάωρο και εν γένει όλα τα εργατικά κεκτημένα κατακτήθηκαν με αίμα. Κατακτήθηκαν με το αίμα ανθρώπων που διεκδίκησαν με κάθε μέσο, πληρώνοντας βαρύ τίμημα, το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή καθημερινότητα μακριά από το μυκηθμό απογοήτευσης που γεννά η φτώχεια, η η ανασφάλεια, η υποαπασχόληση, οι εξοντωτικοί ρυθμοί εργασίας με τους μισθούς πείνας, η ανεργία…
Όμως, σήμερα, 131 χρόνια από την Πρωτομαγιά του Σικάγου, ποια η θέση των εργατών, ποια η εργασιακή καθημερινότητα που βιώνει ο κόσμος του μεροκάματου;
***
«Ολοένα και μικρότερο μερίδιο του εθνικού εισοδήματος αντιπροσωπεύουν τα εισοδήματα των εργαζομένων τις τελευταίες δεκαετίες στις ανεπτυγμένες και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Ιδιαίτερα μεγάλη είναι η μείωση των μεσαίων εισοδημάτων και παράλληλα η διεύρυνση της ανισότητας». Σε αυτή τη διαπίστωση καταλήγει το ΔΝΤ, το οποίο σε Έκθεσή του για την παγκόσμια οικονομία το 2017 αποδίδει αυτή την αρνητική εξέλιξη αφενός στη ραγδαία τεχνολογική πρόοδο και αφετέρου στην παγκοσμιοποίηση και στις αλλαγές στον καταμερισμό εργασίας που αυτή έχει επιφέρει.
Στις ανεπτυγμένες οικονομίες η εξέλιξη άρχισε να καταγράφεται από τη δεκαετία του 1980, με το ποσοστό των μισθών επί του ΑΕΠ να φτάνει στο χαμηλότερο επίπεδό του ακριβώς πριν από το «Κραχ» του 2008. Έκτοτε, όχι μόνο δεν έχει ανακάμψει, αλλά σήμερα βρίσκεται σχεδόν 4% χαμηλότερα από το αντίστοιχο του 1970. Η πτωτική πορεία είναι παρεμφερής τόσο στις αναδυόμενες αγορές όσο και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, με αφετηρία τις αρχές της δεκαετίας του 1990.  Παραδόξως (; ),  η μείωση των εισοδημάτων των εργαζομένων είναι μεγαλύτερη στις ισχυρότερες από τις οικονομίες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Στην Κίνα, για παράδειγμα, όπου υπάρχουν καταγεγραμμένες 32 εκατομμύρια ιδιωτικές επιχειρήσεις, τα μεταφορικά μονοπώλιά της διακινούν το 67% του συνόλου των εμπορευματοκιβωτίων παγκοσμίως, ενώ το σύνολο των κινεζικών επενδύσεων στις ΗΠΑ μόνο το 2016 ξεπέρασε τα $50 δισ., κατέχοντας μέρος του αμερικανικού δημόσιου χρέους σε ομόλογα ύψους άνω των $1,3 τρισ., μολονότι τις τελευταίες δύο δεκαετίες επήλθε δραστική μείωση της φτώχειας, το ποσοστό των εισοδημάτων των εργαζομένων επί του ΑΕΠ έχει μειωθεί σχεδόν κατά 3 εκατοστιαίες μονάδες.
Συγκεκριμένα, οι μισθοί των εργαζομένων κυμαίνονται μεταξύ 300-400 ευρώ, με τάσεις μείωσης λόγω της αναπτυξιακής επιβράδυνσης  σε μια κοινωνία στην οποία το κόστος ζωής ολοένα και αυξάνεται.
Το ΔΝΤ καταγράφει, παράλληλα, τη διεύρυνση της ανισότητας μεταξύ διαφορετικών εισοδηματικών κατηγοριών, εν μέρει εξαιτίας της χαμηλής αύξησης της παραγωγικότητας. Μάλιστα τονίζει ότι οι χαμηλά αμειβόμενοι εργαζόμενοι έχουν υποστεί τη μεγαλύτερη μείωση των εισοδημάτων τους, επειδή περιορίστηκαν σημαντικά τα επαγγέλματα μεσαίας εξειδίκευσης και μεσαίου εισοδήματος. Κάτι απόλυτα λογικό αν προσμετρήσει κανείς το γεγονός ότι η «συγκέντρωση κεφαλαίου στα χέρια επιχειρηματιών έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω διεύρυνση της εισοδηματικής ανισότητας».
Οι σαρκοβόροι γύπες του Ταμείου επισημαίνουν ακόμη τις μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στους ρυθμούς ανάπτυξης διαφορετικών χωρών. Την ίδια στιγμή, όμως, υπεραμύνονται της παγκοσμιοποίησης και της τεχνολογικής προόδου που «έχει συνεισφέρει σημαντικά στην παγκόσμια ανάπτυξη και στην αύξηση της ευημερίας». Ωστόσο, μιας και η όξυνση των ανισοτήτων είναι οφθαλμοφανής, αναγνωρίζουν  πως «σε ορισμένες ανεπτυγμένες οικονομίες  έχουν χαθεί και εξακολουθούν να χάνονται πολλές θέσεις εργασίας εξαιτίας αφενός του αυτοματισμού και αφετέρου της μεταφοράς τμημάτων της παραγωγής σε χώρες χαμηλού κόστους».
Όσον αφορά το πρώτο, είναι θεμιτό να υπενθυμίσουμε ότι, σύμφωνα με το πόρισμα της Έκθεσης που δημοσιοποιήθηκε μετά την περσινή διάσκεψη του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (ΠΟΦ) στο Νταβός της Ελβετίας, με τίτλο «The future of jobs: employment, skills and work strategy for the fourth Industrial Revolution», η «4η Βιομηχανική Επανάσταση», όπως βάφτισαν την πλήρη είσοδο της ρομποτικής στην παραγωγική διαδικασία, θα έχει ως αποτέλεσμα να χαθούν σε βάθος δεκαπενταετίας ως πλεονασματικές περίπου 5 εκατ. θέσεις εργασίας.
Για το λόγο αυτό ο Κλάους Σβαμπ, ιδρυτής και πρόεδρος του ΠΟΦ , επέστησε την προσοχή στους «ισχυρούς» συνομιλητές του λέγοντας πως «χωρίς επείγουσα και στοχευμένη δράση σήμερα για τη διαχείριση της κοντινής αυτής μετάβασης (…) οι κυβερνήσεις θα (…) αντιμετωπίσουν αυξανόμενη ανεργία και ανισότητες».
***
Πριν λίγο καιρό, η έρευνα του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας με τίτλο: «Δεύτερη Ευρωπαϊκή Έρευνα για την Ποιότητα Ζωής», η οποία εξέτασε τη σχέση εργασίας- οικογένειας, διαπίστωσε ότι «η δυσαρέσκεια που νιώθουν οι Ευρωπαίοι, επειδή αφιερώνουν λίγο χρόνο στις οικογένειές τους, είναι πολύ μεγαλύτερη από τη δυσαρέσκεια που τους δημιουργεί η ανάγκη για επιπλέον εργάσιμο χρόνο».
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, αντί η οικογενειακή ζωή των εργαζομένων να διευκολύνεται μέσα από τις συνθήκες απασχόλησης, εκείνο που συμβαίνει είναι η οικογενειακή ζωή να έχει προσαρμοσθεί στις απαιτήσεις της εργασίας. Στις βορειο-ευρωπαϊκές χώρες, η δυσαρέσκεια οφείλεται στο ότι δε διαθέτουν αρκετό χρόνο στην οικογένεια, ενώ, αντίθετα στις χώρες της Κεντρικής και Νότιας Ευρώπης, οι εργαζόμενοι καταγγέλλουν ότι η σχέση αυτή επηρεάζεται αρνητικά από την κόπωση που νιώθουν εξαιτίας των μη ικανοποιητικών συνθηκών εργασίας, αλλά και των πολλών ωρών εργασίας. Βέβαια, αν μείνει κανείς σ’ αυτή τη διαπίστωση, το πρώτο που θα συμπεράνει είναι ότι ευθύνεται ο χρόνος. Μόνο που ο χρόνος είναι ημερήσιος και μοιράζεται σε εργάσιμο και ελεύθερο…
Ωστόσο, για τους χρυσοκάνθαρους δυνάστες μας, ο χρόνος σημαίνει χρήμα. Κι όσο περισσότερος είναι ο αφιερωμένος στην εργασία χρόνος του εκμεταλλευόμενου τόσο μεγαλώνει το κέρδος για τον εκμεταλλευτή.
Τι επιπτώσεις όμως έχει αυτή η εξαντλητική διαδικασία για τον ανθρώπινο οργανισμό;  Μπορεί η υπερεργασία, τα επίμονα επαγγελματικά mails και τα μηνύματα στο κινητό ακόμη και μετά τη λήξη του ωραρίου, να απειλούν την υγεία, πνευματική και ψυχική, των μισθωτών;
Ο Κ. Μαρξ στον πρώτο τόμο του «Κεφαλαίου» αναφέρει σχετικά: «Η αξία της εργατικής δύναμης, εξαιτίας της φθοράς της, μεγαλώνει όταν μεγαλώνει η διάρκεια της λειτουργίας της και μεγαλώνει σε μεγαλύτερη αναλογία από την αύξηση της διάρκειας της λειτουργίας της».  Για να συνεχίσει  παρακάτω λέγοντας: «με την παράταση της εργάσιμης ημέρας η κεφαλαιοκρατική παραγωγή, που είναι ουσιαστικά παραγωγή υπεραξίας, απορρόφηση υπερεργασίας, δεν προκαλεί απλώς το μαρασμό της ανθρώπινης εργατικής δύναμης, που της στερούν τους κανονικούς όρους της ηθικής και φυσικής ανάπτυξης και δραστηριότητάς της. Προκαλεί την πρόωρη εξάντληση και θανάτωση αυτής της ίδιας της εργατικής δύναμης. Παρατείνει για ένα ορισμένο διάστημα τον παραγωγικό χρόνο του εργάτη, συντομεύοντας το χρόνο της ζωής του».
Τον Γερμανό φιλόσοφο επιβεβαιώνει ο ψυχίατρος Μάζντα Αντιο, ο οποίος σχολίαζε πρόσφατα στην «Deutsche Welle» : «Η μόνιμη διαθεσιμότητα μέσω τηλεφώνου ή υπολογιστή ενός εργαζομένου, ακόμα κι όταν δεν βρίσκεται εν ώρα και εν τόπω εργασίας, συνιστά σοβαρό παράγοντα άγχους», (…) γενικεύει την αίσθηση της ψηφιοποίησης σχεδόν όλου του 24ώρου μας, ενώ συνδέεται και με την εμφάνιση ασθενειών, όπως η εξάντληση και η υπερκόπωση».
Για το λόγο αυτό, πάρθηκαν ορισμένα μέτρα. Τον περασμένο Ιανουάριο, φερειπείν, η Γαλλία ψήφισε νομοθεσία που απαγορεύει την αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων εκτός ωρών εργασίας από τους εργοδότες στους εργαζομένους. Ωστόσο, η ρύθμιση αφορά μόνο εταιρείες που απασχολούν περισσότερους από 50 εργαζομένους. Επιπλέον, στη Γερμανία και συγκεκριμένα στον τηλεπικοινωνιακό όμιλο Deutsche Telekom, ναι μεν απαγορεύθηκε η αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, μολοταύτα, η ρύθμιση αυτή αφορά μόνον τους μόνιμους υπαλλήλους. Όσοι έχουν σχέση ελεύθερης συνεργασίας με την Deutsche Telekom, πρέπει να είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμοι, κάτι που δηλοί ότι  το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο επαρκεί μέχρι ενός ορίου. Γιατί, μπορεί να ορίζει ότι κανείς δεν υποχρεώνεται να εργάζεται πέραν των συμβατικών ωρών εργασίας, ωστόσο, πολλοί εργαζόμενοι υπό το φόβο πως μια άρνηση σε αυτήν την επικοινωνία πιθανώς να σημαίνει αυτόματα και την εκδίωξή τους, δεν διαμαρτύρονται, καταλήγει η Deutsche Welle.
Πρόκειται ουσιαστικά για ημίμετρα που τοποθετούν απλά το πρόβλημα κάτω από το χαλάκι. Και πώς να μην το κάνουν άλλωστε, όταν η ίδια η ΕΕ έχει προωθήσει, τουλάχιστον, την 65ωρη εβδομάδα εργασίας με ταυτόχρονη διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου σε ετήσια βάση, έτσι που συνολικά να φαίνεται ότι η βδομάδα δουλειάς δεν ξεπερνά κατά μέσο όρο τις 48 ώρες; Πώς να μην το κάνουν όταν το τεχνοκρατικό ιερατείο των Βρυξελλών, αρχικά με την Οδηγία 93/104/ΕΚ και στην συνέχεια με την Οδηγία 2003/88/ΕΚ (Άρθρο 3), η οποία ισχύει μέχρι σήμερα, θεωρεί  ότι «τα κράτη µέλη θεσπίζουν τα αναγκαία μέτρα ώστε κάθε εργαζόμενος να διαθέτει, ανά εικοσιτετράωρο, περίοδο ανάπαυσης ελάχιστης διάρκειας ένδεκα συναπτών ωρών»;
Πώς να μην το κάνουν όταν, έπειτα από το σπάσιμο της χρηματοπιστωτικής «φούσκας» το 2008, προωθείται ακόμη εντονότερα η 6ήμερη εργάσιμη βδομάδα, δηλαδή οι 78 εργάσιμες ώρες/εβδομάδα ή η 7ήμερη, δηλαδή 91 ώρες/εβδομάδα; Πώς να μην το κάνουν όταν οι πέραν του 8ωρου ώρες ενός εργαζόμενου δεν πληρώνονται ως υπερωρία, ούτε καν ως υπερεργασία, αφού με τη διευθέτηση  δίνονται σε ρεπό ή σε άδειες;
Οι σχέσεις εργασίας που καταργούν το σταθερό ημερήσιο εργάσιμο χρόνο προωθούνται από την ΕΕ ήδη από τις αρχές  ’90. Στη συνέχεια, μέσω  της «Στρατηγικής της Λισαβόνας» και της στρατηγικής  «Ευρώπη – 2020»,  το δικαίωμα στην οκτάωρη εργασία δέχθηκε ανηλεή επίθεση με σκοπό, κυρίως, την εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας των ευρωενωσιακών μονοπωλιακών ομίλων στο πλαίσιο των οξύτατων ανταγωνισμών της διεθνούς αγοράς.

Ακόμη, στην «Πράσινη Βίβλο», στο κεφάλαιο με τίτλο «Εκσυγχρονισμός της εργατικής νομοθεσίας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του 21ου αιώνα» που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή  το 2006,  περιλαμβανόταν η μεταρρύθμιση του ευρωπαϊκού Εργατικού Δικαίου, η προσαρμογή και η κωδικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας, αποσκοπώντας στην υλοποίηση των στόχων της «Στρατηγικής της Λισαβόνας» και της μετεξέλιξής της, της «Στρατηγικής Ευρώπη – 2020». Η «Πράσινη Βίβλος», δηλαδή, κωδικοποιούσε σε όλο τον πολιτικό χάρτη της ΕΕ την πλήρη ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, την διάλυση του σταθερού ημερήσιου εργάσιμου χρόνου και την κατεδάφιση των κοινωνικών, ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Όσον αφορά την Ελλάδα, αρκεί, αρχικά, να λεχθεί ότι  σε έρευνα που διενήργησε το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ το 1996, σε δείγμα 1.046 εργαζομένων, σε Αθήνα και Πειραιά:

• Το 16% των απασχολουμένων είχε δεύτερη εργασία ή συνέχιζε να εργάζεται μετά το κανονικό ωράριο στην πρώτη του εργασία.
• Η πλειονότητα των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα διπλοαπασχολούνταν σε ποσοστό 11%, ενώ 1/3 εκπαιδευτικούς συνέχιζε να εργάζεται μετά το τυπικό του ωράριο ή έπιανε δεύτερη εργασία.
• Ο εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας ανερχόταν σε 46,7 ώρες κατά μέσο όρο. Οι αυτοαπασχολούμενοι εργάζονταν 55 ώρες, οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα 44,6 ώρες και οι μισθωτοί του Δημοσίου 39,3 ώρες.

Ακόμη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνών του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ το 1997:

• Το 20% των εργαζομένων στην Ελλάδα πολυαπασχολούνταν κυρίως για οικονομικούς λόγους – καθώς το 63% των εργαζομένων αντιμετώπιζε με δυσκολίες τις ανάγκες του νοικοκυριού του, ενώ ιδιαίτερα στην κατώτερη εισοδηματική ομάδα το ποσοστό αυτό έφτανε περίπου το 83%- , κι έτσι οι εργαζόμενοι υποχρεώνονταν να εργάζονται κατά 89% περισσότερο χρόνο για να αποκτήσουν τα ίδια αγαθά με τον μέσο Ευρωπαίο συνάδελφό τους. Ενώ, ένα αντίστοιχο ποσοστό επιθυμούσε την προσφυγή στην πολυαπασχόληση σε δεδομένη ευκαιρία!

Προσθετικά, αξίζει να αναφερθεί ότι στην Ελλάδα της «ευμάρειας», τότε που δουλεύαμε λιγότερο και ζούσαμε «πολύ πάνω από τις δυνατότητές μας ως χώρα»* , ο καθηγητής, κ. Σάββας Ρομπόλης, σημείωνε: «Είμαστε η χώρα με τις περισσότερες ώρες εργασίας στην Ευρώπη».  Ενώ πρόσθετε ακόμη ότι «η ανεργία θα μπορούσε να δεχτεί γερό χτύπημα αν το αίτημα για 35 ώρες εργασίας γινόταν αποδεκτό ­ με συνολικότερη βέβαια αναπτυξιακή πολιτική. Το πιστεύετε ότι όταν συνοδεύουμε το αίτημα για 35ωρο με εκείνο για μείωση των υπερωριών, πολλοί εργαζόμενοι λένε ότι “χωρίς υπερωρίες δεν μπορούμε να ζήσουμε”; Σκεφτείτε ότι οι πραγματικοί μισθοί στη βιομηχανία είναι στο επίπεδο του 1982, ενώ οι μισθοί των μισθωτών αντιστοιχούν στο 65% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
«Επιπλέον η παραοικονομία και η διπλοαπασχόληση», σημείωνε ο επιστημονικός συνεργάτης του ΙΝΕ κ. Πέτρος Λινάρδος – Ρυλμόν,  «οδηγούν σε καθήλωση της οικονομίας. Όσον αφορά την προσπάθεια των εργαζομένων να συμπληρώσουν το εισόδημά τους, παρατηρείται πολλές φορές το φαινόμενο να δουλεύουν πολύ χωρίς να έχουν ανάλογα οικονομικά οφέλη».
Πρόκειται για συνειδητή επιλογή, προκειμένου να ενισχυθεί το οικογενειακό εισόδημα, θα ισχυριστούν κάποιοι.
Ας είναι. Ωστόσο, αφήνοντας για λίγο στην άκρη τον ραφιναρισμένο κυνισμό τους, ας απαντήσουν στο εξής απλό ερώτημα: Είναι ή δεν είναι παράλογο, στην Ελλάδα του «εκσυγχρονισμού», της «ανάπτυξης», στην ισχυρή Ελλάδα του Ευρώ, προ κρίσης δηλαδή, οι άνθρωποι να υπερεργάζονται προκειμένου να τα βγάλουν πέρα;…
***
Οι απολογητές του κεφαλαίου, πίσω από το πρόσχημα της συναίνεσης, ισχυρίζονται ότι η υπερεργασία είτε εντός του εργασιακού χώρου είτε εκτός, δεν είναι δυσμενής για τον εργαζόμενο.
Με τη ρήτρα αυτοεξαίρεσης (opt-out), φερειπείν,  που προβλέπεται στη Οδηγία 2003/88/ΕΚ (Άρθρο 22) για κάθε κράτος – μέλος που το επιθυμεί, το 78ωρο ως εβδομαδιαίος χρόνος εργασίας γίνεται κανόνας για τους εργαζομένους που δηλώνουν τη συναίνεσή τους στον εργοδότη, πάντα, βέβαια, κάτω από τον βούρδουλα της απόλυσης και το άφατο σκοτάδι της ανεργίας.
Τη δυνατότητα αυτή εκμεταλλεύτηκε πρώτη απ’ όλους η Μ. Βρετανία, ήδη με την πρώτη Οδηγία 93/104/ΕΚ για να την ακολουθήσουν η Δανία, η Πορτογαλία και τα περισσότερα από τα νέα κράτη – μέλη. Το 8ωρο και το 48ωρο έχουν ήδη αρχίσει να καταργούνται από τις εθνικές νομοθεσίες των κρατών – μελών εδώ και 14 χρόνια, υλοποιώντας έτσι μια από τις βασικές αξιώσεις των κεφαλαιούχων για  τη διαμόρφωση του χρόνου εργασίας ανάλογα με τις ανάγκες της «αγοράς» και μάλιστα χωρίς αμοιβή για υπερωρίες, εξασφαλίζοντας έτσι για την ίδια υπηρεσία μείωση του εργατικού κόστους!
Το Ευρωκοινοβούλιο, πιστό στον υπηρετικό- αντιλαϊκό του ρόλο, ως μακρύ χέρι της άρχουσας τάξης, ενέκρινε στις 14/1/2013,  την ήδη ψηφισμένη από το 2005 (11/5)  Έκθεση της «Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων» της ΕΕ, τη λεγόμενη «Έκθεση Σέρκας», βάσει της οποίας δινόταν, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα στις επιχειρήσεις να χωρίζουν τον ημερήσιο εργάσιμο χρόνο σε ενεργό και ανενεργό, ενώ, παράλληλα, να μπορεί να υπάρξει διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου σε 12μηνη βάση.
Το 2002, στην Επιτροπή Απασχόλησης του Ευρωκοινοβουλίου, ο πάλαι ποτέ Συνασπισμός,  δια του σημερινού αντιπροέδρου του Ευρωκοινοβουλίου και ευρωβουλευτή του, Δ. Παπαδημούλη, υπερψήφισε την «Έκθεση Σέρκας» από κοινού με το Λαϊκό Κόμμα, τους Σοσιαλδημοκράτες, τους Φιλελεύθερους, τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Βέβαια, κάτω από την επακόλουθη κατακραυγή, αναγκάστηκε τελικά να την καταψηφίσει στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου. Ωστόσο, εκείνο που δεν κατάφερε τότε, έρχεται σήμερα, ως κυβέρνηση, και μάλιστα επικαλούμενη το ήθος και τις αξίες της «Αριστεράς», να το εφαρμόσει με νόμο.
Και, τι γίνεται όταν η κατάργηση του σταθερού εργάσιμου χρόνου έρχεται να κουμπώσει με την εργασιακή επισφάλεια;
Να υπενθυμίσουμε, εν αρχή, ότι, όπως αναφέρεται στη νέα επιστημονική έρευνα των κ.κ. Σάββα Γ. Ρομπόλη, και Βασίλειου Γ. Μπέτση, από σήμερα μέχρι το 2024 το ποσοστό των νέων θέσεων απασχόλησης στην Ελλάδα που θα είναι ευέλικτες (μερική και εκ περιτροπής) θα αποτελεί το 64% των νέων προσλήψεων και από το 2025 μέχρι το 2055 θα αποτελεί το 75% .
Αξίζει επίσης να αναφερθεί, ότι, παρά τα πανηγύρια (και αυτής) της κυβέρνησης για την μείωση της ανεργίας, ορμώμενοι πάντα από το ισχνό θετικό ισοζύγιο προσλήψεων – απολύσεων, η αρένα της αγοράς εργασίας συνεχίζει να διαμορφώνει φτωχούς εργαζομένους που υποκύπτουν σε μισθούς πείνας και αποδέχονται δουλειές που δεν τους εξασφαλίζουν κανένα από τα εργασιακά τους δικαιώματα. Ακόμη, επειδή το παραμύθι της ανάπτυξης έπαψε πια να ‘χει δράκο έπειτα από 7 χρόνια κοροϊδίας και υφαρπαγής του λαϊκού εισοδήματος, όπως καταγράφει το ΙΝΕ – ΓΣΕΕ, το πραγματικό ποσοστό ανεργίας στη χώρα μας αγγίζει το 30%, προσμετρώντας στους ανέργους τους αποθαρρυμένους ανέργους, το λοιπό εν δυνάμει εργατικό δυναμικό και τη μη ηθελημένη μερική απασχόληση. Σύμφωνα με την Έκθεση:

• 9/10 ανέργους βρίσκονται στο περιθώριο χωρίς καμία απολύτως στήριξη από τον ΟΑΕΔ, ούτε με τη μορφή επιδόματος ανεργίας ούτε με τη μορφή επιδότησης απασχόλησης.
• 1/5 εργαζομένους (500χιλ.) είναι ανασφάλιστος.
• Περίπου 300 χιλ. εργαζόμενοι ενώ καταγράφονται ως μισθωτοί, κατ’ ουσία είναι αυτοαπασχολούμενοι αναλαμβάνοντας εξ ολοκλήρου την υποχρέωση καταβολής ασφαλιστικών τους εισφορών.
• Περισσότεροι από 190 χιλ. άνθρωποι ενώ εργάζονται 8 ώρες/ημέρα στην πραγματικότητα καταχωρούνται ως μερικά απασχολούμενοι.

Ας επανέλθουμε, όμως, στο αρχικό μας ερώτημα: Τι γίνεται όταν η κατάργηση του οκταώρου έρχεται να «κουμπώσει» με την εργασιακή επισφάλεια;
Την απάντηση μας τη δίνει ένας επαγγελματίας οδηγός σε αθηναϊκή εταιρεία ραδιοταξί, συνεργάτης της Uber: «Αν έχετε διαθέσιμες δύο ώρες μετά τη δουλειά σας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το ιδιωτικό σας αυτοκίνητο και να κάνετε τη δουλειά μου, εξυπηρετώντας επιβάτες και παίρνοντας το μερίδιό σας ανά κούρσα μέσω κάρτας, αφού η εταιρεία λάβει την προμήθειά της».
Το θέμα, ωστόσο, της «αναρχίας», μιας και έτσι χαρακτηρίζονται οι ανταγωνιστικές υπηρεσίες της Uber, έρχεται όταν στη συζήτηση εισάγονται οι τρόποι με τους οποίους η εταιρεία παρακινεί τους οδηγούς στην επίτευξη των στόχων της οικονομίας διαμοιρασμού. Όπως χαρακτηριστικά τόνιζε μια νέα στατιστική μελέτη των New York Times, εταιρείες όπως η Uber, ή η ανταγωνιστική της Lyft στις  ΗΠΑ, αλλά και η Amazon Mechanical Turk, χρησιμοποιούν με σύγχρονους τρόπους τα δεδομένα της επιστήμης της ψυχολογίας στην παροχή κινήτρων προς τους εργαζομένους και όχι μόνο.
Η Uber δεν έχει εργαζομένους, αλλά ελεύθερους επαγγελματίες, άρα δεν υπάγεται σε κάποιο προστατευτικό για τους υπαλλήλους της ρυθμιστικό πλαίσιο και σε υποχρεώσεις όπως η καταβολή ελάχιστου ωρομίσθιου και η πληρωμή υπερωριών. Επιπρόσθετα, διαθέτει έναν τεράστιο όγκο δεδομένων που της επιτρέπει να ελέγχει πόσα δρομολόγια έκαναν οι οδηγοί, πόσα χρήματα έβγαλαν, πόση ώρα ήταν συνδεδεμένοι στην εφαρμογή της εταιρείας, τι αξιολογήσεις πήραν κ.ά.
Σύμφωνα με τους Times, η Uber θέτοντας στην υπηρεσία της την ψυχολογία, ωθεί την οικονομία σε παλαιότερες εποχές, πριν από το «Νιου Ντιλ», εποχή κατά την οποία οι επιχειρήσεις ασκούσαν ασφυκτικό έλεγχο επί των εργαζομένων, χωρίς να υπόκεινται σε περιορισμούς. (Όχι βέβαια, ότι οι μεσοβέζικες, σοσιαλδημοκρατικού τύπου πολιτικές, όπως το «Νιου Ντιλ» ήταν ποτέ ικανές να λύσουν την βασική αντίθεση κεφαλαίου-εργασίας).
Η Uber, χρησιμοποιεί ψυχολογικά τρικάκια, όπως, λόγου χάριν, εκείνο που προέρχεται από τα βιντεοπαιχνίδια και το πώς «επιβραβεύουν» με εικονική κονκάρδα τους παίκτες ύστερα από το πέρασμα στον επόμενο στόχο, πιέζοντας έτσι έμμεσα τους εργαζομένους για το μέγιστο κέρδος. «Μερικές φορές πρέπει να πιέσω τον εαυτό μου να μη δουλέψει ακόμη περισσότερο», λέει ο Ελι Σόλομον, έμπειρος οδηγός της Uber και της Lyft στο Σικάγο.
Για να κατανοήσουμε πώς ασκείται ο σύγχρονος, πλήρης έλεγχος της εργοδοσίας και το πρεσάρισμα έναντι των σύγχρονων εργατών αρκεί να αναφέρουμε ένα από τα πολλά μηνύματα που μπορεί να λάβει ένας οδηγός της εταιρείας τη στιγμή που εργάζεται: «Σου λείπουν 6 δολάρια για να βγάλεις 40 δολάρια καθαρά. Είσαι σίγουρος ότι θες να σταματήσεις» ;
Κατά τον Ράιαν Κάλο, καθηγητή Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, «έχουμε να κάνουμε με χειραγώγηση που επηρεάζει το εισόδημα των ανθρώπων και η Uber χρησιμοποιεί όλα τα δεδομένα των οδηγών της, ώστε να τους κατευθύνει προς την επιθυμητή κατεύθυνση». Ωστόσο, η ίδια επικαλείται την ελεύθερη βούληση. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπό της, Μάικλ Αμόντεο: «Εμείς δείχνουμε τις περιοχές υψηλής ζήτησης στους οδηγούς ή τους παροτρύνουμε να οδηγήσουν πιο πολλές ώρες, αλλά ο καθένας τους μπορεί να πατήσει ένα κουμπί και να βγει από την εφαρμογή της Uber. Η απόφαση είναι 100% δική του». Ωστόσο, σχολίαζαν οι ΝΥΤ, η εταιρεία διαπίστωσε ότι πολλοί οδηγοί της εγκατέλειπαν την προσπάθεια πριν φθάσουν στις 25 διαδρομές, οπότε δικαιούνταν μπόνους. Το 25 δεν επιλέχθηκε τυχαία από τους ψυχολόγους και τους αναλυτές δεδομένων της Uber, καθώς, έπειτα από έρευνες, διαπίστωσαν ότι μετά τον αριθμό αυτό οι οδηγοί δεν άντεχαν άλλο.
Την ίδια, έμμεση πίεση αποκάλυψε το 2013 η «Le Monde diplomatique»** ότι ασκεί στους εργαζόμενούς της η πολυεθνική Αmazon. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, κάτω από το τοιχοκολλημένο σε όλους τους εργασιακούς χώρους της Amazon σύνθημα: «Δούλεψε σκληρά, διασκέδασε, γράψε ιστορία» , οι εργάτες στις αποθήκες της εταιρείας βιώνουν μια τραγική εργασιακή πραγματικότητα. Όχι μόνο αναγκάζονται να δουλέψουν κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, σε χώρους όπου «δεν υπάρχει ούτε ένα παράθυρο, ούτε και κλιματισμός- ενώ- το καλοκαίρι, η θερμοκρασία ξεπερνά τους 40 βαθμούς και έτσι είναι πολύ συχνές οι αδιαθεσίες». Όχι μόνο, όλα τα σχετικά  με την παραγωγικότητά τους δεδομένα καταγράφονται και συλλέγονται ηλεκτρονικά μέσα σε δευτερόλεπτα, επιτρέποντας έτσι στους επιστάτες να τους εντοπίζουν ανά πάσα στιγμή στον χώρο των αποθηκών, να έχουν στη διάθεσή τους τις καμπύλες και το ιστορικό των επιδόσεών τους, ωθώντας τους παράλληλα στον ανταγωνισμό. Αλλά, υποβάλλονται και σε ιδιαίτερα στρεσογόνες διαδικασίες:  Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε μία εκ των υπαλλήλων, ένα από το εργατικά «χέρια», όπως τους αποκαλεί ο ιδρυτής και πρόεδρος της εταιρείας Τζεφ Μπέζος, «μια μέρα, κατά τη διάρκεια των εορτών, μας είχαν βάλει χαρντ ροκ στο τέρμα για να μας κάνουν να δουλέψουμε πιο γρήγορα. Ήταν τόσο δυνατά που είχα πονοκέφαλο, μου προκαλούσε ταχυπαλμίες. Όταν ζήτησα από τον προϊστάμενο να χαμηλώσει την ένταση, με περιγέλασε επειδή είμαι πάνω από τα πενήντα, λέγοντάς μου ότι εδώ είναι νεανική επιχείρηση. Εγώ ήμουν μεγαλύτερη και μου ζητούσαν να έχω την ίδια παραγωγικότητα(…) με έναν εικοσιπεντάχρονο νεαρό. Μετά όμως από τον θάνατο του συζύγου μου, δεν είχα άλλη επιλογή, έπρεπε να δεχτώ αυτή τη δουλειά».

(Το τοιχοκολλημένο σε όλους τους εργασιακούς χώρους της Amazon σύνθημα).
Η εν λόγω τακτική, έρχεται να μας θυμίσει ένα πείραμα που είχε λάβει χώρα στις ΗΠΑ, το οποίο έφερε το 2014 στο φως πάλι η Le Monde Diplomatique***.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το υπουργείο Άμυνας της χώρας έχει διαθέσει σημαντικά ποσά για την έρευνα της συμπεριφοράς των αποδημητικών πτηνών και ιδιαίτερα ενός είδους τσίχλας με λευκό λαιμό. Και αυτό γιατί, σε αντίθεση με τα περισσότερα από τα υπόλοιπα είδη, το συγκεκριμένο χαρακτηρίζεται από την ιδιαιτερότητα ότι, κατά τη διάρκεια της αποδημίας του, μπορεί να μείνει ξύπνιο έως και επτά συνεχόμενες ημέρες, κάτι που του επιτρέπει να πετάει τη νύχτα και να αναζητεί την τροφή του κατά τη διάρκεια της ημέρας, χωρίς να ξεκουράζεται.
Διάφοροι ερευνητές πανεπιστημίων –όπως στο Μάντισον του Ουισκόνσιν- χρηματοδοτήθηκαν αδρά με σκοπό  να μελετήσουν την εγκεφαλική δραστηριότητα των πτηνών κατά τη διάρκεια των περιόδων στέρησης ύπνου. Στόχος των ερευνών ήταν η απόκτηση γνώσεων, οι οποίες θα μπορούσαν στη συνέχεια να μεταφερθούν στο ανθρώπινο είδος.
«Προσπαθούν να δημιουργήσουν έναν στρατιώτη ο οποίος δεν θα κοιμάται», σχολίαζε η εφημερίδα. Για να συνεχίσει παρακάτω λέγοντας ότι «η μελέτη αυτού του είδους τσίχλας αποτελεί ένα πολύ μικρό τμήμα ενός κατά πολύ ευρύτερου σχεδίου το οποίο αποσκοπεί στην επίτευξη της, έστω μερικής, κυριαρχίας πάνω στον ανθρώπινο ύπνο. Ο βραχυπρόθεσμος στόχος συνίσταται στη δημιουργία μεθόδων οι οποίες θα επιτρέπουν σε έναν στρατιώτη να βρίσκεται σε επιχειρησιακή ετοιμότητα χωρίς να κοιμάται επί τουλάχιστον επτά ημέρες. Σε πιο μακροπρόθεσμο επίπεδο, ο στόχος είναι να διπλασιαστεί αυτό το χρονικό διάστημα, ενώ παράλληλα θα διατηρούνται σε υψηλό επίπεδο οι σωματικές και οι πνευματικές δυνατότητες των άγρυπνων στρατιωτών. Μέχρι σήμερα, τα μέσα που διαθέταμε για να επιτύχουμε καταστάσεις αϋπνίας συνοδεύονταν πάντα από έλλειμμα ψυχικών και διανοητικών ικανοτήτων (για παράδειγμα, μειωμένο επίπεδο επαγρύπνησης). Όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο στόχος της επιστημονικής έρευνας δεν είναι πλέον η ανακάλυψη μεθόδων για την τόνωση της εγρήγορσης, αλλά ο περιορισμός της ίδιας της σωματικής ανάγκης για ύπνο. (…)Όπως έχει ήδη αποδείξει η ιστορία, οι καινοτομίες που προκύπτουν από τη στρατιωτική έρευνα έχουν στη συνέχεια την τάση να μεταφέρονται στην ευρύτερη κοινωνική σφαίρα. Έτσι, ο άγρυπνος στρατιώτης ενδέχεται να αποτελέσει τον πρόδρομο του άγρυπνου εργαζόμενου ή του άγρυπνου καταναλωτή».
Πρόκειται για την εξύμνηση εκείνου του είδους του ατόμου που είναι «απασχολημένο ανά πάσα στιγμή, πάντοτε σε διασύνδεση, αλληλεπίδραση, επικοινωνία, αντίδραση ή συναλλαγή με ένα οποιοδήποτε τηλεματικό περιβάλλον», εξηγούσαν στην ανάλυσή τους για τον σημερινό καπιταλισμό, ο Λικ Μπολτάνσκι και η Ιβ Τσιαπέλο.
Σύμφωνα με τη μελέτη τους, σε διάφορες « περιοχές του πλανήτη(…) θεωρείται σημαντικό το να κάνεις ανά πάσα στιγμή κάτι, να βρίσκεσαι σε κίνηση, να αλλάζεις, ενώ συχνά η σταθερότητα θεωρείται συνώνυμο της αδράνειας. Αυτό το μοντέλο δραστηριότητας δεν εμφανίζεται ως μια απλή τροποποιημένη μορφή τού προηγούμενου μοντέλου της εργασιακής ηθικής, αλλά ως ένα εντελώς νέο μοντέλο προτύπων, το οποίο, για να λειτουργήσει, απαιτεί χρονικούς ρυθμούς του τύπου(…)24/7. (…)Υπάρχει μια, ανώδυνη υποτίθεται, αλλά πολύ διαδεδομένη έκφραση που χαρακτηρίζει την κατάσταση ενός υπολογιστή ή μιας μηχανής: η  sleep mode . Η ιδέα της μηχανής που είναι διαθέσιμη ανά πάσα στιγμή, λειτουργώντας σε χαμηλή ένταση, τείνει να επαναπροσδιορίσει την έννοια του ύπνου ως μια απλή κατάσταση περιορισμένης ή ετεροχρονισμένης λειτουργικότητας και προσβασιμότητας. Η λογική του πλήκτρου on/off είναι πλέον ξεπερασμένη : Στο εξής, τίποτε δεν μπορεί να είναι πλέον εντελώς off. Δεν υπάρχει πλέον κατάσταση πραγματικής ανάπαυσης». Και αυτό γιατί, για το καπιταλιστικό σύστημα, ο ύπνος «δημιουργεί εμπόδια στις(…) διαδικασίες (…)συσσώρευσης κεφαλαίου, στην κυριαρχία του χρηματοοικονομικού τομέα», προκαλώντας παράλληλα «ανυπολόγιστες απώλειες στους τομείς της παραγωγής, της κυκλοφορίας και της κατανάλωσης αγαθών»
Η παραπάνω έρευνα έρχεται να διαψεύσει τα όσα περιέγραφε ο  John Maynard Keynes στο δοκίμιο του το 1930  με τίτλο «Economic Possibility of Our Grandchildren». Τότε, ο Keynes, προέβλεπε ότι μελλοντικά θα άλλαζαν πολλά πράγματα στη σχέση του χρόνου εργασίας και του ελεύθερου χρόνου καθώς «για πρώτη φορά από τη δημιουργία του ο άνθρωπος θα πρέπει να έρθει αντιμέτωπος με το πραγματικό και το αιώνιο πρόβλημά του, δηλαδή πώς να χρησιμοποιήσει την ελευθερία του, πως να αξιοποιήσει τον ελεύθερο χρόνο του, πώς να ζήσει καλά».
Η πραγματικότητα, 87 χρόνια μετά, το διαψεύδει πανηγυρικά…
Δεν είναι μόνο χώρες σαν την Ελλάδα, όπου οι εργαζόμενοι (όσοι εργάζονται πια, καθότι μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2017 η επίσημη ανεργία ανερχόταν στο 23,3%, ενώ 7/10 βρίσκονται εκτός παραγωγικής διαδικασίας τουλάχιστον για ένα χρόνο)  θα πρέπει να αυτοπροσδιορίζονται  μέσα στα σαδιστικά καλούπια του κεφαλαίου.
Δεν είναι μόνο στην Ελλάδα, όπου οι άνθρωποι  υπερεργάζονται σε καθεστώς εργοδοτικής αυθαιρεσίας και μάλιστα με τη βούλα του κράτους. Μόλις στο πρόσφατο Eurogroup χαιρετίστηκαν οι αντεργατικές ανατροπές, που διασφαλίζουν τις προηγούμενες «μεταρρυθμίσεις» για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, καθώς το νέο εργασιακό καθεστώς για τις ομαδικές απολύσεις ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις «βέλτιστες πρακτικές» της ΕΕ, το περίφημο «ευρωπαϊκό κεκτημένο».
Δεν είναι δηλαδή, μόνο στην Ελλάδα όπου εταιρείες, όπως τα «Τσιμέντα Χαλκίδας», θυγατρική της  πολυεθνικής «LafargeHolcim», της εταιρείας που ερευνάται από τη γαλλική δικαιοσύνη, αναφορικά με τις δραστηριότητές της στη Συρία και τις φημολογούμενες σχέσεις της με ένοπλες οργανώσεις, ωθούν σωρηδόν τον κόσμο στο γκισέ του ταμείου ανεργίας.
Δεν είναι μόνο στην Ελλάδα, όπου δηλώσεις σαν κι αυτές, διαμορφώνουν την ζοφερή  εργασιακή πραγματικότητα χιλιάδων ανθρώπων :
Όλα αυτά δεν αποτελούν ελληνική «μοναδικότητα», καθώς:

• Αυτή είναι εδώ και καιρό η προωθούμενη πολιτική της ΕΕ. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι όταν ακόμα εκκρεμούσε η δικαστική υπόθεση για τις ομαδικές απολύσεις στα «Τσιμέντα Χαλκίδας», ο Γενικός Εισαγγελέας του Δικαστηρίου της ΕΕ σε εισήγησή του, ανέφερε ότι: «Η ΕΕ βασίζεται στην ελεύθερη οικονομία της αγοράς, γεγονός που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να έχουν την ελευθερία να ασκούν τις δραστηριότητές τους κατά το δοκούν» και ότι «…είναι εξίσου σημαντικό να μειωθεί το σύνολο των παραγόντων που αποθαρρύνουν τις νέες επιχειρήσεις από το να πραγματοποιούν επενδύσεις…».
• Εκτός από την κατάργηση του σταθερού ωραρίου εργασίας, η μεταμφίεση της σχέσης εξαρτημένης εργασίας σε «ανεξάρτητες» μορφές απασχόλησης, όπως η «ψευδοαυτοαπασχόληση» και η «υπεργολαβία», διαμέσου της Οδηγίας Μπολκεστάιν και της Οδηγίας 96/71/ΕΚ για την απόσπαση εργαζομένων, έχει καιρό τώρα ανοίξει το δρόμο της υπερεκμετάλλευσης της εργατικής τάξης.
• Η ίδια η Κομισιόν με Ανακοίνωσή στις 4/4/2006 για τις «Κατευθύνσεις για την απόσπαση εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών» επικαλείται τη νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ παρέχοντας τη δυνατότητα στους επιχειρηματίες της ΕΕ να δηλώνουν σαν έδρα της εταιρείας τις χώρες εκείνες της Ένωσης με το χαμηλότερο επίπεδο μισθών και εργασιακών δικαιωμάτων, ώστε, απασχολώντας το εργατικό δυναμικό των χωρών αυτών στις χώρες παροχής υπηρεσιών, να αποκομίζουν το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος.
• Μόνο στη Γερμανία, από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 έως και το 2009 οι Γερμανοί εργοδότες, σε συνεργασία με την κυβέρνηση, κατάφεραν να παγώσουν ουσιαστικά τους μισθούς, αφού έως το 1999 ήταν στάσιμοι, ενώ, σταδιακά, έως το 2009, μειώθηκαν.
• Είναι η ίδια η Κομισιόν η οποία στην Έκθεσή της για την «Απασχόληση στην Ευρώπη» ομολογεί κυνικά ότι: «Η τήρηση των αυστηρών κανόνων (…) που παραμένουν άθικτοι σε ευρεία κλίμακα- στα εργασιακά- (…) δημιουργεί αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγικότητα». (…) οι εργαζόμενοι αισθάνονται καλύτερα προστατευμένοι από ένα σύστημα υποστήριξης σε περίπτωση ανεργίας παρά από τη νομοθεσία για την προστασία της απασχόλησης».
• Σύμφωνα με τον οικονομολόγο στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, Erik Hurst, στις ΗΠΑ: «Το 2015, το 22% των λιγότερο καταρτισμένων νέων αντρών, μεταξύ 21 έως 30 ετών, δεν έχει  εργαστεί τους προηγούμενους 12 μήνες», ενώ την ίδια στιγμή, ήδη από το 2013, η αμερικανική οικονομία αναπτυσσόταν με ρυθμούς περίπου 2,5%.  Όπως έγραφε ο Eric Le Boucher στην οικονομική εφημερίδα «Les Echos»:  «Η ανάπτυξη επιβεβαιώνεται αλλά οι μισοί πολίτες χάνουν τα εισοδήματά τους. Οι ανισότητες αυξάνονται όπως και εκείνοι που έχουν όλο και λιγότερα να ξοδέψουν. Την ίδια ώρα, εταιρείες όπως η “Apple” αλλά και άλλοι παγκόσμιοι κολοσσοί κάθονται πάνω σε βουνά ζεστού χρήματος που δεν ξέρουν τι να τα κάνουν. Τα χρήματα συγκεντρώνονται στα χέρια λίγων “happy fews”, επιχειρήσεων και ιδιωτών».

***
«…Όταν η εργασία που κάνει κάποιος», έγραφε ο Πωλ Λαφάργκ στο «Δικαίωμα στην τεμπελιά», «δεν του προσφέρει καμιά χαρά, καμιά απόλαυση και κανένα νόημα στη ζωή του, κι αυτό ισχύει για την τεράστια πλειοψηφία των εργαζομένων, τότε πρόκειται για μια (…) άρρωστη κατάσταση. Σ’ αυτή την περίπτωση, το μόνο πράγμα που μπορεί να απαλύνει τουλάχιστον αυτή την απαλλοτρίωση, είναι να έχει πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού του την προοπτική της ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος»…
Η οικοδόμηση, λοιπόν, ενός κόσμου στον οποίο η εργασία θα σημαίνει προσφορά, ενός κόσμου στον οποίο οι άνθρωποι θα μοιράζονται τα αγαθά, ενός κόσμου του οποίου το πεπρωμένο δεν θα αποδεικνύεται μοιραίο για τον ανθρώπινο πληθυσμό, ενός κόσμου δίχως δισεκατομμυριούχους, ενός κόσμου στον οποίο η ιστορία θα μπορέσει να ακολουθήσει μια καμπή διαφορετική,  περνά μέσα από την κουζίνα  της Φλόρενς Ρις, της συζύγου του καθοδηγητή του συνδικάτου ανθρακωρύχων στο Harlan County του Κεντάκι, το 1931.
Ήταν την  περίοδο του “Harlan County War”, της σφοδρής σύγκρουσης των ανθρακωρύχων με την εργοδοσία, όταν η Φλόρενς, ύστερα από την επίθεση που δέχθηκε η ίδια και τα παιδιά της από έμμισθους τραμπούκους των εταιρειών και την αστυνομία σε μια προσπάθεια εκφοβισμού της οικογένειάς της, έγραψε στο ημερολόγιο της κουζίνας: “Which side are you on?’’…
Αυτή η ερώτηση θα μείνει ανεξίτηλα γραμμένη στο αλμανάκ της ανθρωπότητας. Θα μείνει εκεί, για να υπενθυμίζει πως η απάντησή της είναι ο μόνος τρόπος για να εμποδιστεί η ολοκληρωτική επικράτηση της βαρβαρότητας…

 

*Το σκίτσο του κειμένου είναι του Λευτέρη Παπαθανάση αποκλειστικά για το Νόστιμον Ημαρ.

Πηγές, αρθρογραφία-βιβλιογραφία:

ΤΟ ΒΗΜΑ, 27/4/1997, «Ζούμε για να δουλεύουμε».
Οδηγία 2003/88/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Νοεμβρίου 2003, σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας -Επίσημη Εφημερίδα αριθ. L 299 της 18/11/2003 σ. 0009 – 0019.
Ριζοσπάστης, 22/5/2005, «ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ – ΕΚΘΕΣΗ ΣΕΡΚΑΣ, Οδηγία επιστροφής στο Μεσαίωνα».
Ριζοσπάστης, 16/12/2012,  «ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΜΟΥ ΧΡΟΝΟΥ- Από τη «Στρατηγική της Λισαβόνας» στην «Έκθεση Σέρκας».
Ριζοσπάστης, 20/1/2013, « «ΕΚΘΕΣΗ ΣΕΡΚΑΣ» ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ- Σφίγγουν το χαλκά για να σωθούν τα μονοπώλια από την κρίση».
**Le Monde Diplomatique, 11/2013, «Amazon, l’envers de l’écran».
*** Le Monde diplomatique, 28/6/2014, «Vingt-quatre heures sur vingt-quatre, sept jours sur sept- A l’assaut du sommeil».
Ριζοσπάστης, 30/1/2015, «Η σχέση εργάσιμου – ελεύθερου χρόνου και το τσάκισμα των εργατών».
Ριζοσπάστης, 22/3/2015,  «Η φτώχεια στη Γερμανία σπάει κόκαλα… Η έξοδος από την κρίση σε όφελος του κεφαλαίου και η καπιταλιστική ανάπτυξη δε φέρνουν κανένα όφελος για το λαό».
Ριζοσπάστης, 15/2/2016, «ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΕΕ- Οι «βέλτιστες πρακτικές» της ΕΕ οδηγός για το σάρωμα κάθε εργατικού δικαιώματος».
Ριζοσπάστης, 4/5/ 2016,  «Η ευελιξία στις εργασιακές σχέσεις και η διευθέτηση του εργάσιμου χρόνου κάνουν επίκαιρο το ζήτημα του 8ωρου – 7ωρου σταθερού ημερήσιου εργάσιμου χρόνου».
The Atlantic , 13/9/2016, «The Free Time Paradox in America».
Η Εφημερίδα των Συντακτών, 16/11/2016,  «O Ρόμποκοπ στο ταμείο ανεργίας».
Ριζοσπάστης, 15/12/2016, «Οι «βέλτιστες πρακτικές» της ΕΕ οδηγός για το σάρωμα κάθε εργατικού δικαιώματος».
Ριζοσπάστης, 19/2/2017, Προσυνεδριακός διάλογος, «Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα: Να ενισχυθεί η αντικαπιταλιστική γραμμή πάλης».
Καθημερινή, 8/4/2017 , «Το δικαίωμα να είναι κανείς «οffline» μετά τη δουλειά του».
Καθημερινή ,10/04/2017 , «Πώς η Uber «χειρίζεται» ψυχολογικά τους οδηγούς της με στόχο το κέρδος».
Ημεροδρόμος, 10/4/2017, «Αποικίες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου».
Καθημερινή, 11/04/2017 , «Συνεχίζεται η πτώση των μισθών, αυξάνεται η εισοδηματική ανισότητα».
Ριζοσπάστης, 11/6/2017, «Η οργάνωση του χρόνου εργασίας με αφορμή το νομοσχέδιο για τους γιατρούς».
ΤΑ ΝΕΑ, «Με μισό ωράριο και μισό μισθό το 50% των νέων θέσεων εργασίας», 12/6/2017.
Η Εφημερίδα των Συντακτών, 13/6/17, «Κατασκευαστικός κολοσσός υπό έρευνα για χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων».
*Καθημερινή, 14/6/2017, «Από την οργή στην ελπίδα;».
Καθημερινή, 16/6/2017, «Τουλάχιστον 12 μήνες χωρίς εργασία παραμένουν επτά στους δέκα ανέργους»
Ριζοσπάστης, 16/6/2017, «Αντιλαϊκή κλιμάκωση με νέο εφαλτήριο το «κλείσιμο» της δεύτερης «αξιολόγησης».
«Το δικαίωμα στην Τεμπελιά», Πωλ Λαφάργκ, Νησίδες, 1985.

*Το σκίτσο του κειμένου είναι του Λευτέρη Παπαθανάση αποκλειστικά για το Νόστιμον Ημαρ.

Διαβάστε περισσότερα