Ερημη πόλη, πού πήγαν όλοι;

ΙΩΑΝΝΑ ΦΩΤΙΑΔΗ

• 

  Εκκωφαντική σιωπή στον πεζόδρομο του ιστορικού κέντρου Μεσολογγίου. Πλήθος κλειστών καταστημάτων στην οδό Ελεύθερων Πολιορκημένων.

Απαξ και νυχτώσει, η ερημιά γίνεται εκκωφαντική σε πολλές επαρχιακές πόλεις. Η οικονομική κρίση περιόρισε το κατά κεφαλήν εισόδημα των κατοίκων και επέφερε αναγκαίους εξορθολογισμούς και συγχωνεύσεις στο Δημόσιο. «Τα ΤΕΙ Μεσολογγίου είχαν παλιά εγγεγραμμένους 7.000 σπουδαστές, εκ των οποίων οι 4.000 ζούσαν εδώ», αναφέρει στην «Κ» ο Δημήτρης Μαλαβέτας από το messolonghinews. Οι πεζόδρομοι έσφυζαν από ζωή, γέλια και φωνές αντηχούσαν παντού. Ο νεαρόκοσμος, ωστόσο, δεν αποτελούνταν μόνον από σπουδαστές. «Ανά δύο μήνες υποδεχόμασταν στο στρατόπεδο 700 νεοσύλλεκτους, κάθε σχολική χρονιά τοποθετούνταν στα σχολεία δεκάδες αναπληρωτές, ενώ στο Μεσολόγγι μετακόμιζαν και δημόσιοι υπάλληλοι». Μαγαζάτορες αλλά και πολλοί ιδιοκτήτες ακινήτων, που είχαν «επενδύσει» σε αυτές τις πληθυσμιακές ομάδες, αναπολούν το «χρυσό» 2004 με τις αφίξεις-ρεκόρ, εποχή κατά την οποία για μια γκαρσονιέρα χρειαζόσουν... μέσον.
«Τα οκτώ τμήματα του ΤΕΙ έγιναν τρία με 150 άτομα εισακτέους έκαστο», εξηγεί ο κ. Μαλαβέτας, «λίγοι, βέβαια, μετακομίζουν εδώ». Ταυτόχρονα, σχέδιο εξορθολογισμού βρίσκεται εν εξελίξει και στις Ενοπλες Δυνάμεις, που προωθούν την κατάργηση των κέντρων εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων, οι οποίοι θα καλούνται απευθείας στις περιοχές ευθύνης μειζόνων σχηματισμών, στην παραμεθόριο και στα νησιά. «Παλιά, το Μεσολόγγι ήταν διοικητικό κέντρο, αλλά με τον “Καλλικράτη” πολλές υπηρεσίες μεταφέρθηκαν στο Αγρίνιο και στην Πάτρα». Κάτι ανάλογο παρατηρείται και με τους εκπαιδευτικούς. «Από διακόσιους, φέτος έχουμε ίσως πενήντα άτομα», απαντά ο κ. Μαλαβέτας, «διατίθενται λιγότερες θέσεις αλλά και οι ίδιοι προτιμούν τα δυσπρόσιτα μέρη για τα μόρια». Τα νέα δεδομένα έχουν επηρεάσει μέχρι και τη λειτουργία του αστικού λεωφορείου.

Οι σκισμένες αφίσες για πάρτι και τα πρόχειρα γκράφιτι στους τοίχους μαρτυρούν την πάλαι ποτέ ύπαρξη νεολαίας στο Μεσολόγγι.

Καθώς ο κ. Μαλαβέτας εργάζεται και στην οικογενειακή επιχείρηση εστίασης, επιβεβαιώνει τα παραπάνω ιδίοις όμμασι. «Παλιά, τέτοια ώρα, υπήρχε κοσμοσυρροή στον δρόμο μας», σχολιάζει στις 5.30 μ.μ. Σύμφωνα με τον ίδιο, αχτίδα φωτός διαφαίνεται από την Αirbnb, τους ταξιδιώτες- φωτογράφους του Σαββατοκύριακου, που φιλοδοξούν να απαθανατίσουν τα τοπία της λιμνοθάλασσας, αλλά και όσους αγαπούν το bird watching.

Η αποδυνάμωση των κέντρων νεοσυλλέκτων έχει δημιουργήσει πονοκέφαλο και στη Θήβα. «Διαθέτουμε ΤΕΙ, ποτέ όμως δεν “ποντάραμε” στους σπουδαστές, αλλά στους στρατιώτες», σημειώνει κάτοικος, «οι Αθηναίοι φοιτητές λόγω εγγύτητας ανέκαθεν πηγαινοέρχονταν με το ΚΤΕΛ που έχει δρομολόγιο ανά μία ώρα και κοστίζει με το πάσο 6,60 ευρώ ανά διαδρομή».
Στέγαση προσφύγων
Στη γειτονική Λιβαδειά, η κρίση και η ανεργία είχαν αφήσει το αποτύπωμά τους στο real estate. «Μάννα εξ ουρανού αποδείχθηκε το πρόγραμμα στέγασης προσφύγων από την Υπατη Αρμοστεία», σχολιάζει στην «Κ» ο δημοσιογράφος Γιάννης Μπαρδώσας, «νοικιάστηκαν 250 σπίτια, κάτι που έδωσε μεγάλη ανάσα στην τοπική οικονομία». Την εν λόγω προοπτική «φλερτάρουν» πολλοί και στη μακρινή Εδεσσα, που παρά τα χιλιόμετρα που τη χωρίζουν από το Μεσολόγγι, έχει αντίστοιχα προβλήματα. «Φιλοξενούσαμε ένα τμήμα του ΠΑΜΑΚ και διαθέταμε δύο στρατόπεδα», εξιστορεί ο κ. Πέτρος Γιώσης, που ως επιχειρηματίας στην εστίαση βίωσε τις επιπτώσεις της μεταφοράς του τμήματος και της συρρίκνωσης των στρατοπέδων. «Είχα δύο μπαράκια που τα έκλεισα το 2012 και το 2014», συμπληρώνει. «Από το 2015 έχω ανοίξει μαγέρικο, το οποίο εν μέρει λειτουργεί χάρη σε σύμβαση που έχω συνάψει με ιταλική εταιρεία, η οποία έχει αναλάβει την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου από την Κασπία Θάλασσα». Καθημερινά, εβδομήντα εργαζόμενοι κάθε εθνικότητας γευματίζουν στο εστιατόριό του.

Διαβάστε περισσότερα

Βασίλης Αυλωνίτης… ωρέ που πάμε;

Πρόκειται ίσως για την καλύτερη σκηνή στον παλιό ελληνικό κινηματογράφο εν γένει. Ο απίθανος Γύλος ή αλλιώς Σπανοβαγγελοδημήτρης Νικόλας καταθέτει στο δικαστήριο και εξαναγκάζεται από τον έξαλλο πρόεδρο… Διονύση Παπαγιαννόπουλο να δείξει με το δάχτυλο την κατηγορούμενη - καθ’ ότι αλλήθωρος - μπας και βγει άκρη!

Ο λόγος φυσικά για τον Βασίλη Αυλωνίτη. Ακόμη ένα από τα μεγάλα ιερά τέρατα του ασπρόμαυρου ελληνικού σελιλόιντ, που έγραψαν ιστορία με τις ξεκαρδιστικές ατάκες τους, οι οποίες πολλές φορές δεν ήταν τίποτα άλλο από αυτοσχεδιασμός της στιγμής.
Ο Βασίλης Αυλωνίτης γεννήθηκε στο Θησείο την 1η Ιανουαρίου 1904. Προερχόταν από πολύ φτωχή οικογένεια και δούλευε από μικρός κάνοντας διάφορες εργατικές δουλειές. Κάποια στιγμή η ζωή τον έφερε στο θέατρο Έντεν όπου εργάστηκε ως βοηθός σκηνικών.
Από βοηθός σκηνικών… πάνω στη σκηνή!
Η δική του σκηνική παρουσία όμως ήταν μάλλον ανεπανάληπτη. Γεννημένος κωμικός δεν άργησε να τραβήξει τα βλέμματα: «Ένα βράδυ ο θεατρώνης κ. Σκούρας για πλάκα τον έσπρωξε στη σκηνή. Εκείνος τα έχασε, αλλά άρχισε να κουνά τα χέρια και τα πόδια του και να κάνει γκριμάτσες και το κοινό αμέσως τον υποδέχτηκε γελώντας μέχρι δακρύων».
Από κει και πέρα πήρε τη φυσική του θέση πάνω στη σκηνή και σε μικρό χρονικό διάστημα καθιερώθηκε ως ηθοποιός σε επιθεωρήσεις.
Εμφανίστηκε για πρώτη φορά επί σκηνής το 1924 στην οπερέτα του Ν. Χατζηαποστόλου «Το κορίτσι της γειτονιάς». Στη συνέχεια συνεργάστηκε με διάφορους θιάσους μέχρι το 1928, οπότε και στράφηκε προς την επιθεώρηση επικεφαλής δικού του θιάσου.
Την περίοδο του '40 σχημάτισε θίασο με τον Κυριάκο Μαυρέα και ερμήνευσε το στρατιώτη Πολυχρόνη Περονόσπορο στο ηθογραφικό χρονικό Από την Αλβανία στο Ρίμινι.
Στο θεατρικό σανίδι πέρασε τεράστιο μέρος της ζωής του. Υπήρξε για πολλά χρόνια βασικό στέλεχος των επιθεωρησιακών θιάσων του θεάτρου Ακροπόλ και διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής του (1956-61).
Ο τελευταίος του θίασος συγκροτήθηκε με τον Κώστα Χατζηχρήστο, το 1967 - 68. Μαζί περιόδευσαν σε πολλές επαρχιακές πόλεις, αλλά λόγοι υγείας τον ανάγκασαν να διακόψει την περιοδεία.
Ένοπλη επίθεση στο θέατρο Περοκέ 


Τον Αύγουστο του 1931 ανέβηκε στο θέατρο Περοκέ η επιθεωρησιακή οπερέτα «Κατεργάρα» των Καπετανάκη - Κατριβάνου. Ήταν στα χρόνια της τελευταίας πρωθυπουργίας του Ελευθέριου Βενιζέλου, μάλιστα οχτώ μήνες πριν πέσει η κυβέρνηση.
Όπως και οι άλλες επιθεωρήσεις της εποχής ήταν λάβρες κατά της κυβέρνησης Βενιζέλου, έτσι και η «Κατεργάρα». Τα πράγματα όμως ένα βράδυ έγιναν επικίνδυνα. Ενώ ο Βασίλης Αυλωνίτης βρισκόταν στη σκηνή για το νούμερό του, τέσσερις θεατές - φανατικοί Βενιζελικοί, σύμφωνα με τον τύπο - όρμηξαν πάνω στη σκηνή και άνοιξαν πυρ εναντίον του με περίστροφο.
Ο ηθοποιός πρόλαβε να καλυφθεί και δεν τραυματίστηκε. Δυστυχώς, οι σφαίρες βρήκαν τον 35χρονο τεχνικό του θεάτρου, ο οποίος πέθανε ακαριαία. Αρκετοί από τους θεατές, ο λογιστής του θεάτρου και μια ηθοποιός, τραυματίστηκαν ελαφρά.
Την επόμενη μέρα, ο τότε αρχηγός της αντιπολίτευσης Παναγής Τσαλδάρης, καταδίκασε τη δολοφονική επίθεση και βρήκε την ευκαιρία να πάρει μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης με το μέρος του. Στην κηδεία του τεχνικού έγινε αντικυβερνητική διαδήλωση. Το περιστατικό συγκλόνισε τον θεατρικό κόσμο, αφού εκτός από τη ζωή που χάθηκε, αμέσως μετά επιβλήθηκε προληπτική λογοκρισία σε όλα τα θέατρα.
Ως ηθικός αυτουργός των γεγονότων θεωρήθηκε ο Παύλος Γυπάρης (1882-1966), για τον οποίο εκδόθηκε και ένταλμα σύλληψης, αλλά ουδέποτε συνελήφθη. Ο ίδιος είχε εμπλακεί στην υπόθεση δολοφονίας του Ίωνα Δραγούμη.
Ο Αυλωνίτης μπορεί να γλίτωσε αλλά όπως έλεγε ο ίδιος, δεν κατάφερε ποτέ να ξεπεράσει το αιματηρό συμβάν καθώς ένιωθε τύψεις για τον άνθρωπο που χάθηκε άδικα για ένα σατιρικό νούμερο στο θέατρο.
Κεφάλαιο κινηματογράφος
Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1929 στην ταινία του Αχιλλέα Μαδρά, «Μαρία Πενταγιώτισσα». Ακολούθησαν άλλες ογδόντα ταινίες από τις οποίες ξεχωρίζουν:
«Η ωραία των Αθηνών» (1954), «Λατέρνα Φτώχεια και Φιλότιμο» (1955), «Λατέρνα Φτώχεια και Γαρύφαλλο» (1957), «Ο Κλέαρχος η Μαρίνα και ο Κοντός» (1960), «Η Χιονάτη και τα 7 Γεροντοπαλίκαρα» (1960), «Η Κυρία Δήμαρχος» (1960), «Τέρμα τα Δίφραγκα» (1962), «Οι Γαμπροί της Ευτυχίας» (1962), «Κορόιδο Γαμπρέ» (1962), «Η Σοφερίνα» (1964)…


Για τελευταία φορά εμφανίστηκε στην ταινία «Η Αριστοκράτισσα και ο Αλήτης» το 1970. Λίγες μέρες αφότου ολοκληρώθηκαν τα γυρίσματα, στις 10 Μαρτίου, πέθανε από καρδιακή προσβολή. Ο ίδιος είχε δει ελάχιστες ταινίες του.
Είχε πει κάποτε στον δημοσιογράφο Δημήτρη Λυμπερόπουλο: «Δημητράκη, θα τις δω στον άλλο κόσμο, όπου, δεν μπορεί, κάποιος Εβραίος ή Έλληνας θα έχει στήσει σινεμά…»

Η σκηνή με την κατάθεση του Γύλου στο δικαστήριο γυρίστηκε όχι μία, αλλά δέκα φορές. Όχι γιατί ο Αυλωνίτης δεν μπορούσε να την ολοκληρώσει, αλλά γιατί το… ακροατήριο δεν μπορούσε να κρατήσει τα γέλια του!

Μεγάλη αποκάλυψη θεωρήθηκε η ερμηνεία του στο «Λατέρνα, Φτώχεια και Φιλότιμο». Μάλιστα λέγεται ότι ο Σακελλάριος δυσκολεύτηκε να πείσει το Φίνο να του εμπιστευτεί το ρόλο. Τελικά ευτυχώς τα κατέφερε. Έτσι ο Αυλωνίτης πήρε κεντρικό ρόλο στην ταινία και να αποδείξει ότι έχει ιδιαίτερες ικανότητες και σε δραματικούς ρόλους.
Ακολούθησε μάλιστα και η ταινία «Λατέρνα, Φτώχεια και Γαρύφαλλο» με έναν ακόμη πιο δραματικό ρόλο για τον Αυλωνίτη. Τη στιγμή που ο Αυλωνίτης βλέπει το όνειρο με τις μαυροντυμένες τσιγγάνες, ο Σακελλάριος την καμάρωνε ως μία από τις καλύτερες του ελληνικού κινηματογράφου.

Η σκηνή από το «Λατέρνα, Φτώχεια και Γαρύφαλλο»

Το ερωτικό σκάνδαλο…
Πριν τον γνωρίσει ο κόσμος ευρέως μέσω του κινηματογράφου, στα νιάτα του, ο Βασίλης Αυλωνίτης υπήρξε γόης! Και μάλιστα μεγάλος. Σπάνια όμως μιλούσε για την προσωπική του ζωή την οποία φρόντιζε να κρατά μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.
Την κοινή γνώμη απασχόλησε μια και μόνη φορά, το 1931, όταν η εφημερίδα «Ελεύθερος Άνθρωπος», τον ενέπλεξε σε ένα ερωτικό σκάνδαλο.

Το δημοσίευμα ήθελε τον ηθοποιό να διατηρεί ερωτική σχέση με θαυμάστριά του κατά την ίδια περίοδο που ανέβαινε η «Κατεργάρα». Το αιματηρό περιστατικό ήταν αυτό που έγινε αφορμή να αποκαλυφθεί το ειδύλλιο καθώς εκείνη έστειλε εκείνο το βράδυ αυτοκίνητο να τον πάρει από το αστυνομικό τμήμα όπου κατέθεσε και να τον πάει να τη συναντήσει.
Ο ηθοποιός που τότε ήταν παντρεμένος με μια χορεύτρια στο θέατρο την Πόπη, ερωτεύτηκε παράφορα την μυστηριώδη άγνωστη. Εγκατέλειψε τη γυναίκα του και έφυγε μαζί της στο Παρίσι. Η εφημερίδα ανέφερε ότι άφησε ένα γράμμα στην εγκαταλειφθείσα σύζυγό του όπου έγραφε:
«Η μοίρα, μου έριξε μπροστά μου μια γυναίκα που με λατρεύει, μια γυναίκα που θα με κάνη μεγάλον, μια γυναίκα που θα με χωρίση βέβαια από σένα, αλλά θα με υποστήριξη. Μη ζητήσης να μάθης περισσότερα…», και κατέληγε με τον χαιρετισμό: «Γεια σου για πάντα, Βασίλης».
Ιδού και η φωτογραφία από την εφημερίδα της εποχής από την Μηχανή του Χρόνου:

Διαβάστε περισσότερα

Έκρηξη φτώχειας: Με 382 ευρώ το μήνα ζουν 5,1 εκατ. άτομα

Αυξάνεται αλματωδώς το 2019

Του Ηλία Γεωργάκη
Έκρηξη της φτώχειας προβλέπεται από το 2019 με τους νεόπτωχους εργαζόμενους, συνταξιούχους,ανέργους και νέους να αυξάνονται αλματωδώς. Σήμερα το 48% του πληθυσμού, δηλαδή 5,1 εκατομμύρια άτομα, ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, που είναι 382 ευρώ τον μήνα. Και από αυτό το 48% υπάρχουν 1,5 εκατομμύρια άτομα που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, δηλαδή κάτω από 182 ευρώ τον μήνα. Μαλιστα στη χώρα μας στην κατηγορία των φτωχών-ανέργων τα επισημα στοιχεία είναι εντυπωσιακά αφου εντάσσονται ο ενας στους δύο ανέργους (48%).
Σύμφωνα με νέα μελέτη του ομ. Καθηγητή του Παντείου κ. Σάββα Ρομπόλη, με τις μειώσεις που έρχονται το 2019 -2020 η μέση σύνταξη, που σήμερα είναι 722 ευρώ, θα πέσει στα 480 ευρώ και αν εφαρμοστεί το 2020 και η μείωση του αφορολόγητου, οπότε θα μπουν οι χαμηλές συντάξεις στη φορολόγηση, τότε η μέση καθαρή σύνταξη στην Ελλάδα θα διαμορφωθεί στα 450 ευρώ.
Με αυτά τα δεδομένα ο κ. Ρομπόλης θεωρεί ότι θα είναι πολύ δύσκολη η επιβίωση αυτής της κατηγορίας των ανθρώπων και πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι, βάσει επίσημων στοιχείων, το 48% του πληθυσμού, δηλαδή 5,1 εκατομμύρια άτομα, ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, που είναι 382 ευρώ τον μήνα. Και από αυτό το 48% υπάρχουν 1,5 εκατομμύρια άτομα που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, δηλαδή κάτω από 182 ευρώ τον μήνα.’’ Αυτά πρέπει να τα λάβει υπόψη η πολιτεία, αλλά και οι δανειστές, με τους οποίους πρέπει να γίνει διαπραγμάτευση, καθώς, εκτός από την οικονομική, πρέπει να κοιτάμε και την κοινωνική κανονικότητα.’’,παρατηρεί ο κ. Ρομπόλης.
Επισημαίνεται ότι οι συντάξεις μετά την εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου (με τις 22 μιεώσεις που επέφερε) οδηγήθηκαν σε νέες περικοπές. Aπό τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας (σύστημα «Ηλιος»-Δεκεμβριος 2017) φαίνεται, ότι σχεδόν μία στις τρεις συντάξεις δεν ξεπερνά τα 500 ευρώ τον μήνα ενώ στο σύνολο των συνταξιούχων η μέση κύρια σύνταξη από όλα τα ταμεία διαμορφώνεται στα 722 ευρώ.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι η περικοπή της προσωπικής διαφοράς στις καταβαλλόμενες συντάξεις,από το 2019 , με την οποία θα μειωθούν περαιτέρω οι παλιές κύριες και επικουρικές συντάξεις, αγγίζει τα 2,5 δισ. ευρώ. Συνδυαστικά με τη νέα μείωση του αφορολόγητου που έρχεται, θα επηρεαστούν συνολικά όλοι οι συνταξιούχοι της χώρας -2,6 εκατομμύρια- καθώς θα απολέσουν από 1 έως 3 συντάξεις. Οι μειώσεις που θα συντελεστούν με βάση το κόψιμο της προσωπικής διαφοράς – κατά 18% – θα πραγματοποιηθούν ήδη μέσα στο 2018, καθώς οι συντάξεις του Ιανουαρίου 2019 θα καταβληθούν τον Δεκέμβριο του 2018.
Δυστυχώς, όμως,οι περικοπές των συντάξεων (κύριων και επικουρικών) δεν περιορίζονται μόνο στο 18%. Από 1/1/2023 κάθε αύξηση στο ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης (λόγω ρήτρας ανάπτυξης) δεν θα προστίθεται ως επιπλέον ποσό στη σύνταξη, αλλά θα συμψηφίζεται αφαιρούμενη για όσα χρόνια χρειαστεί από τουπόλοιπο της προσωπικής διαφοράς μέχρι την πλήρη εξάλειψή της (άρθρ. 14, Ν.4387/2016 και άρθρ.1, Ν.4472/2017.
Με δυο λόγια, όλοι οι σημερινοί συνταξιούχοι θα εξισωθούν πλήρως με τους νέους πουδιαμόρφωσε το ασφαλιστικό μόρφωμα Κατρούγκαλου, το οποίο μάλιστα στην πλήρη εφαρμογή του θαδίνει συντάξεις 40%-50% μικρότερες σε σχέση με εκείνες του 2014.
Αλλα και για τους εργαζόμενους εκτιμάται ότι τα επόμενα χρόνια το όριο της φτώχειας θα βρεθεί σε υψηλότερα επίπεδα, διότι εκτός από τη μείωση των εισοδημάτων δημιουργείται σταδιακά μια νέα κατηγορία, οι λεγόμενοι εργαζόμενοι – φτωχοί, άνθρωποι δηλαδή οι οποίοι εργάζονται με ευέλικτη μορφή απασχόλησης και οι αμοιβές τους θα κυμαίνονται από 200 έως 300 ευρώ τον μήνα, δηλαδή κάτω από 4.150 ευρώ ετησίως, που είναι το όριο της φτώχειας σήμερα.
Ηδη καταγράφεται ανακύκλωση της ανεργίας – με μοίρασμα μίας θέσης εργασίας σε 2 ή και 3 ανέργους, γεγονός που αποδεικνύει την κατάρρευση της πλήρους και σταθερής απασχόλησης. Επισημαίνεται ότι ήδη από την 1/1/2018, όλοι οι μισθοί μειώνονται λόγω της κατάργησης της έκπτωσης 1,5% στην παρακράτηση φόρου, ενώ την 1/1/2020 επέρχεται και νέα περικοπή στις καθαρές αποδοχές των μισθωτών, λόγω της μείωσης του αφορολογήτου -για δεύτερη συνεχόμενη φορά- στα 5.700 ευρώ.
Ηδη η γενιά των «φτωχών» εργαζομένων, με μισθό 327 ευρώ, δηλαδή χαμηλότερο ακόμη και από το επίδομα ανεργίας (360 ευρω) καθιερώθιηκε στην αγορά εργασίας επι κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.
Παράλληλα, διευρύνεται και φτωχοποιείται ακόμη περισσότερο η γενιά των «φτωχών» εργαζόμενων, που δημιουργήθηκε -για πρώτη φορά- με Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, καθώς ο 1 στους 3 μισθωτούς στην Ελλάδα απασχολείται πλέον με μερική απασχόληση και με μισθούς «βοηθήματα».
in.gr

Διαβάστε περισσότερα

Ο «θείος Όσκαρ» πήρε το όπλο του

 ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ 

mpog@imerodromos.gr

facebook.com/mpogiopoulos

Φέτος στην 90η τελετή των βραβείων Όσκαρ δεν τιμήθηκαν μόνο δημιουργοί του κινηματογράφου. 

Η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου έκανε μια επιλογή: Να καταθέσει τα διαπιστευτήρια της στον στρατό των ΗΠΑ και στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό.

Οι ιθύνοντες της Ακαδημίας ανέθεσαν στον ηθοποιό Γουές Στάντι να βγει στη σκηνή και να δηλώσει με περηφάνια πως υπηρέτησε στο Βιετνάμ. Ως δευτεροκλασάτος ηθοποιός ο συγκεκριμένος η αλήθεια είναι ότι δεν επέδειξε οσκαρική ερμηνεία στο ρόλο του «απελευθερωτή» που του ανέθεσε η Αμερικανική Ακαδημία. 

Στη συνέχεια ακολούθησε ειδικό βίντεο – αφιέρωμα σε ταινίες του Χόλιγουντ που ενώ στην πλειοψηφία τους είναι αντιπολεμικές η Ακαδημία δια του κονφερασιέ της ισχυρίστηκε ότι είναι αφιερωμένες σε εκείνους που πολεμούν για την ελευθερία…

Το εν λόγω βίντεο τέλειωσε με το μήνυμα που βλέπετε στην κεντρική φωτογραφία του δημοσιεύματος μας: 

Τα Όσκαρ ευχαριστούν και τιμούν τους άνδρες και τις γυναίκες που υπηρετούν τον (αμερικανικό) στρατό σε ολόκληρο τον κόσμο. 

Με αυτόν τον τρόπο η κατά τα άλλα προοδευτική – και πραγματικά για τα αμερικανικά δεδομένα σε ορισμένα ζητήματα είναι – Ακαδημία Κινηματογράφου βάρεσε προσοχή στο στρατιωτικό και οικονομικό κατεστημένο. 

Προφανώς, δεν χρειάζεται να αναφέρουμε για ποια ελευθερία αγωνίζεται ο στρατός των ΗΠΑ, ούτε να υπενθυμίσουμε τον τεράστιο κατάλογο των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων των Αμερικανών και των συμμάχων τους, ούτε να μετρήσουμε τα θύματα και την καταστροφή που έφεραν και φέρνουν οι αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις στον κόσμο, από την εποχή της Χιροσίμα και του Βιετνάμ μέχρι την Γιουγκοσλαβία και το Αφγανιστάν. Τα γνωρίζουν καλύτερα από εμάς οι κύριοι της Ακαδημίας (κι αν υποθέσουμε ότι δεν τα γνωρίζουν ας δούνε μερικές ταινίες που έχουν βραβεύσει στο παρελθόν).

Το σίγουρο είναι πως καλές είναι οι ευαισθησίες του Χόλιγουντ και της αμερικανικής βιομηχανίας του θεάματος στα δικαιώματα των παρενοχλημένων γυναικών, καλά και τα αστειάκια για τον Τραμπ αλλά υπάρχουν και όρια.

Κι όταν πρόκειται για τον αμερικανικό στρατό και τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, όταν πρόκειται για το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα τότε ο «θείος Όσκαρ» αποδεικνύεται ένα στρατιωτάκι που βαράει προσοχές.

 Δείτε το σχετικό βίντεο από την τελετή:

The 90th #Oscars honor the men and women of the United States military. pic.twitter.com/DoaztJB7fS

— ABC Network (@ABCNetwork) 5 Μαρτίου 2018

Διαβάστε περισσότερα

Εμιλιάνο Ζαπάτα: «Είναι καλύτερα να πεθάνεις όρθιος, παρά να ζεις γονατισμένος».

O Μεξικανός κτηνοτρόφος που επαναστάτησε κατά των μεγαλοτσιφλικάδων και δημιούργησε τον επαναστατικό στρατό των Ζαπατίστας. Το τραγικό τέλος

Στην αρχική φωτογραφία απεικονίζεται ο επαναστάτης Εμιλιάνο Ζαπάτα. Τραβήχτηκε το 1915 στην πόλη του Μεξικού, Κουερναβάκα. Ο Ζαπάτα με το μεγάλο μουστάκι, φοράει καπέλο σομπρέρο και με το δεξί του χέρι κρατά του τουφέκι του. Ήταν ο ήρωας των αγροτών του Νότιου Μεξικού που αγωνίστηκε για τον αναδασμό των κτημάτων και επαναστάτησε κατά του μεξικανικού καθεστώτος.

Για τους Μεξικανούς ήταν ο «ρομπέν των δασών» που μέχρι το τέλος της ζωής του μαχόταν για τους φτωχούς και την ελευθερία.
Είχε γεννηθεί τον Αύγουστο του 1879 στο χωριό Ανεκουίλκο της μεξικανικής πολιτείας Μορέλο. Ο πατέρας του ήταν κτηνοτρόφος και είχε ακόμη 9 αδέρφια. Στα 17 του χρόνια, έμεινε ορφανός από πατέρα και ασχολήθηκε με την εκτροφή αλόγων. Παρόλο που δεν είχε λάβει ανώτερη μόρφωση, είχε ανεπτυγμένο το αίσθημα του δικαίου και αναζητούσε τρόπους για να αναπτυχθεί η αγροτική παραγωγή και η οικονομική κατάσταση των φτωχών μεξικανών αγροτών. Την περίοδο εκείνη την εξουσία είχε ο δικτάτορας Πορφίριο Ντίαζ, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες ανισότητες στην κοινωνία. Χαρακτηριστικά, το 85% της ιδιοκτησίας της γης -«haciendas»-, ανήκε στο 2% του πληθυσμού!
Ο Ζαπάτα τάχθηκε κατά των μεγαλοτσιφλικάδων και στα 18 του χρόνια φυλακίστηκε για τη δράση του υπέρ της επιστροφής των κτημάτων που είχαν δημευθεί από τους τσιφλικάδες.

Εμιλιάνο Ζαπάτα Σαλασάρ ήταν ολόκληρο το όνομά του υπήρξε ο προστάτης των φτωχών αγροτών της πατρίδας του. Πήρε τα όπλα με σύνθημα «γη κι ελευθερία»

Μέχρι τα 30 του χρόνια είχε κερδίσει τον σεβασμό των συγχωριανών του και χρίστηκε επικεφαλής της Επιτροπής Άμυνας, που σκοπό είχε την περιφρούρηση των περιουσιών των μικρο-γαιοκτημόνων. Ζητούσε από την κυβέρνηση δίκαιη αναδιανομή της γης και την επιστροφή των εδαφών που είχαν παραχωρηθεί στους μεγαλογαιοκτήμονες. Ωστόσο τα αιτήματά του έπεφταν στο κενό με αποτέλεσμα μαζί με 80 συμπατριώτες του να πάρουν τα όπλα και να αρχίσουν να διεκδικούν με τη βία τα εδάφη που τους ανήκαν.
Σύντομα, τον ακολούθησαν και άλλοι αγρότες και έγινε ηγέτης μιας επαναστατικής δύναμης που ονομάστηκε «Απελευθερωτικός Στρατός του Νότου». Σε λίγο διάστημα η ομάδα του αριθμούσε 1.000 άνδρες, γνωστοί ως Ζαπατίστας. Οι Ζαπατίστας εργάζονταν κανονικά στα χωράφια και παράλληλα μάχονταν κατά του καθεστώτος. Σημειώνεται ότι ήταν ο μοναδικός επαναστατικός στρατός που αποτελούνταν και από γυναίκες.

Ο «τίγρης του Νότου» κατά της δικτατορίας του Ντίαζ 

Το 1910,  οι Μεξικανοί επαναστάτησαν υπό τον Φρανσίσκο Μαδέρο κατά της δικτατορίας του στρατηγού Ντίαζ, με τον Ζαπάτα να αναδεικνύεται σε ηγετική μορφή της επανάστασης. Με το σύνθημα «Γη και ελευθερία» έμπαιναν στις πόλεις και καταλάμβαναν τα εδάφη των τσιφλικάδων.
Σε διάστημα  τριών ετών, μαζί με τους ήρωες της επανάστασης, Πάσκουαλ Ορόζκο και Πάντσο Βίγια, ανέτρεψαν το δικτάτορα της χώρας, Ντίαζ.
Ο Μαδέρο ανέλαβε την κυβέρνηση, όμως δεν ικανοποίησε τα αιτήματα των επαναστατημένων αγροτών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αποκτήσει πολλούς εχθρούς και να δολοφονηθεί από τον στρατηγό Χουέρτα, ο οποίος αυτοανακηρύχτηκε πρόεδρος του Μεξικού.

Απρίλιος του 1911 οι Ζαπατίστας καταλαμβάνουν την Κουερναβάκα. Ο Ζαπάτα κατάρτισε δικό του αγροτικό πρόγραμμα, γνωστό ως Σχέδιο Αγιάλα. Με αυτό απαιτούσε την κατάσχεση της γης απ’ όλους τους ξένους και του 1/3 των εδαφών των φεουδαρχών, καθώς και την επιστροφή των εδαφών που είχαν κατασχεθεί από τους ντόπιους.

Στις 10 Απριλίου 1919 ο Ζαπάτα έπεσε θύμα ενέδρας. Εκτελέστηκε εν ψυχρώ από τις κυβερνητικές δυνάμεις, κατά τη συνάντησή του με έναν στρατηγό που υποτίθεται ότι ήθελε να προσχωρήσει στην επανάσταση.

Η επανάσταση συνεχιζόταν με τον Ζαπάτα να μπαίνει στην πόλη του Μεξικού από τον Νότο ενώ τον Πάντσο Βίγια από το Βορρά. Μαζί με 60.000 στρατιώτες συναντήθηκαν στο Εθνικό Παλάτι και συμφώνησαν να μην διεκδικήσουν κυβερνητικά αξιώματα και να ενώσουν τις δυνάμεις τους για την ολοκλήρωση της αγροτικής μεταρρύθμισης.
Ο Βίγια συμμάχησε με τον Βενουστιάνο Καράντζα, τον οποίο βοήθησε να ανέλθει στην εξουσία με τον Χουέρτα να διαφεύγει εκτός Μεξικού.
Στη συνέχεια επέστρεψε στον Βορρά και ο Ζαπάτα πήγε στην πολιτεία Μορέλο, η οποία είχε περιέλθει υπό τον έλεγχό του.
Σκοπός του ήταν η εφαρμογή της αγροτικής μεταρρύθμισης, του επαναστατικού αγροτικού προγράμματος που είχε δημιουργήσει ήταν γνωστό ως «πρόγραμμα Αγιάλα». Προέβλεπε τη δήμευση του ενός τρίτου των γαιών των φεουδαρχών και το μοίρασμα της στους ακτήμονες καθώς επίσης και την επιστροφή στους μικροϊδιοκτήτες τα εδαφών που είχαν δημευθεί λόγω χρεών.
Ο Ζαπάτα επέμενε στην εφαρμογή του προγράμματος Αγιάλα με τον Καράντζα να εναντιώνεται με αποτέλεσμα να ξεσπάσει εμφύλιος ανάμεσα στους επαναστάτες. Ο Καράντζα είχε υπό τον έλεγχό του το Κεντρικό Μεξικό, ο Βίγια τον Βορρά και ο Ζαπάτα τον Νότο. Το 1917 ο Καράντζα εκλέχτηκε συνταγματικός πρόεδρος του Μεξικού. Ωστόσο, ο Ζαπάτα, στεκόταν εμπόδιο στην καθολική αποδοχή του από τον λαό, καθώς επηρέαζε χιλιάδες Μεξικανούς.

Ο θάνατος του Ζαπάτα

Για τον λόγο αυτό, ο Βενεουστιανό Καράντζα αποφάσισε να δολοφονήσει τον Ζαπάτα με τη βοήθεια του στρατηγού, Ιησού Γκουαγιάρντο. Ο  Γκουαγιάρντο τον προσέγγισε και του ζήτησε να συναντηθούν κρυφά στην έπαυλη de San Juan της  Τσιναμέκα του Μορέλος, δήθεν γιατί ήθελε να να προσχωρήσει στους «Ζαπατίστας».
Στις 10 Απριλίου 1919 ο «τίγρης του Νότου», όπως αποκαλούσαν τον Ζαπάτα έφτασε στο σημείο συνάντησης και οι άντρες του Γκουαγιάρντο τον εκτέλεσαν. Μετά τη δολοφονία του ο «Απελευθερωτικός Στρατός» του διαλύθηκε και ο Καράντζα έλεγξε τον Νότο. Ο Ζαπάτα έζησε και πέθανε όπως επιθυμούσε, καθώς, όπως είχε πει: «Είναι καλύτερα να πεθάνεις όρθιος, παρά να ζεις γονατισμένος».

Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1915 στην Κουερναβάκα. Επιχρωματίστηκε από τον Χρήστο Καπλάνη

Διαβάστε περισσότερα

Για τον Hugo Chavez

O Hugo Rafael Chavez Frias (1954-2013) αποτελεί τον αναμορφωτή της λαϊκής Βενεζουέλας.

Συμεών Ανδρονίδης*

«Γόμες, σεισμέ της Βενεζουέλας, πνίγεις αργά αργά φυσιογνωμίες, διάνοιες μέσα στον κρατήρα του. Ο άνθρωπος πέφτει τη νύχτα μέσα σου κουνώντας τα χέρια, σκεπάζοντας το πρόσωπο απ’ τα άγρια χτυπήματα, ρουφιέται από τους βάλτους, βουλιάζει σε υπόγειες φλέβες, ξαναπροβάλλει σκαφτιάς στους χωματόδρομους, μ’ αλυσίδες στα πόδια, ως να πεθάνει, κατακομματιασμένος, ν’ αφανιστεί, να χαθεί».
( Pablo Neruda, ‘O Γόμες’, ‘Η προδομένη άμμος’).
O Hugo Rafael Chavez Frias (1954-2013) αποτελεί τον αναμορφωτή της λαϊκής Βενεζουέλας. Ο πρώην συνταγματάρχης των ειδικών δυνάμεων της Βενεζουέλας εξελέγη πρόεδρος το 1998. Από εκείνη τη χρονιά ορόσημο για τη σύγχρονη ιστορία της χώρας, εκκίνησε ουσιαστικά η διαδικασία της μπολιβιαριανής επανάστασης. Ο comandante Chavez αρέσκονταν να χρησιμοποιεί τον όρο ‘επανάσταση’ για να περιγράψει και για προσδώσει νόημα στις πολιτικές μίας εκτεταμένης αναδιανομής πλούτου που πραγματοποίησε.
Ο ‘δικός του’ σοσιαλισμός, ή σοσιαλισμός του 21ου αιώνα αποτελούσε ένα σύμμεικτο ιδεολογικό-πολιτικό αμάλγαμα, το οποίο περιλάμβανε αναφορές στον Simon Bolivar και στον εθνικοαπελευθερωτικό του αγώνα, ‘πρωτόλειες’ ριζοσπαστικές-αριστερές πτυχές, εστίαση σε μία ριζική αναδιαμόρφωση των θεσμών, ενεργοποίηση του λαϊκού-εργατικού παράγοντα, έναν αντιαμερικανισμό της δράσης που όμως προσέλαβε κύρια τη μορφή της καταδίκης της ιμπεριαλιστικής πολιτικής των ΗΠΑ, ‘ανασυγκρότηση’ της Νότιας Αμερικής ως ‘χώρου’ όπου συνυφαίνονται το θεώρημα της εθνικής ανεξαρτησίας ή της απόκτησης εθνικής ανεξαρτησίας με μία συγκεκριμένη ριζοσπαστική κοινωνική ταυτότητα.
Οι πολιτικές του ‘Κινήματος για την Πέμπτη Δημοκρατία’ άγγιξαν το πεδίο του κοινωνικού, το ίδιο το πλαίσιο αναπαραγωγής των κοινωνικών τάξεων της Βενεζουέλας.
Οι κοινωνικές-ταξικές ρήξεις που προκλήθηκαν υπήρξαν το προϊόν που ‘γέννησε’ η συγκρότηση και η δραστηριοποίηση ενός οιονεί λαϊκού-εργατικού μπλοκ, το οποίο ακριβώς ως ‘εργαλείο’ κοινωνικής κίνησης έφερε την ιδεολογική σφραγίδα της σοσιαλιστικής-μπολιβαριανής επανάστασης.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, οι πολιτικές που εφάρμοσαν οι διαδοχικές κυβερνήσεις του Hugo Chavez είχαν ως αποτέλεσμα την ανάδυση και την αποκρυστάλλωση μίας βαθιάς διαιρετικής τομής, την οποία σχηματικά θα αποκαλούσαμε ως τομή μεταξύ ενός κοινωνικού, λαϊκής υφής σοσιαλιστικού τσαβισμού και ενός κατά βάση πλουτοκρατικού αντιτσαβισμού που συσπείρωνε γύρω του τμήματα-μερίδες της αστικής τάξης καθώς και της νέας μικροαστικής τάξης.
Το κομματικό σύστημα της χώρας συνυφάνθηκε και δραστηριοποιήθηκε γύρω από αυτή τον διαιρετικό άξονα. Κι οι ταξικά μεροληπτικές πολιτικές του Comandante ήταν εξόχως σημαντικές: μεγάλη μείωση της ‘ενδημικής’ φτώχειας’, καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, δραστική επέκταση της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, αναδιανομή πλούτου και ισχύος από τα ‘άνω προς τα κάτω’, διαμέσου της διανομής προς το μπλοκ των λαϊκών τάξεων πετρελαϊκού μερίσματος, αναδόμηση των λαϊκών συνοικιών του Καράκας και των υπόλοιπων αστικών κέντρων της χώρας, συγκρότηση συμμαχιών και διακρατικών ενώσεων που αντιστρατεύονταν το πλέγμα στρατιωτικής-οικονομικής ισχύος και κυριαρχίας των ΗΠΑ. Η πολιτική αυτή ενείχε τα ‘κατάλληλα αποτελέσματα’.
Μία δραστική αλληλουχία-εναλλαγή της πολιτικής και οικονομικής πάλης των τάξεων έλαβε χώρα στη Βενεζουέλα, ή αλλιώς, ιδωμένη με άλλους όρους, η εργατική τάξη, ευρύτερα οι υποτελείς τάξεις ανήλθαν εμπροσθοβαρώς στην πολιτική σκηνή, μεταβάλλοντας τους ίδιους τους κανόνες της πολιτικής αντιπροσώπευσης και της συνάρθρωσης κοινωνικών συμφερόντων. Μία κριτική αξιολόγηση του μπολιβαριανού σοσιαλισμού, επιβάλλει και την αναφορά στις προσίδιες δυσλειτουργίες του, την έμφαση σε έναν εν πολλοίς μονολιθικό κοινοβουλευτισμό, την ‘απόσπαση’ συναίνεσης από  τις ηγεμονικές (και μη) μερίδες της αστικής τάξης, την εκλογικίστικη τακτική,  τη μη προώθηση περαιτέρω ριζοσπαστικών πολιτικών, την εισπήδηση του κόμματος στο κρατικό-κυβερνητικό πεδίο, τη συγκρότηση ενός κρατικού γραφειοκρατισμού που προσομοίαζε σε μία ιδιαίτερη νομή της εξουσίας.
Ο σοσιαλισμός του Comandante σχετίζεται με την ίδια τη διαδικασία επανεπινόησης του μπολιβαριανού φαντασιακού και της μπολιβαριανής πρακτικής, προσαρμοσμένων στις σύγχρονες συνθήκες ενός συγκεκριμένου κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού. Η μπολιβαριανή επανάσταση εγγράφει στο εσωτερικό της τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά ενός σταδιακού κοινωνικοπολιτικού ριζοσπαστισμού, ο οποίος ιδωμένος υπό το πλαίσιο ιδιαίτερων συνθηκών και εναλλασσόμενος με έναν περιώνυμο «ρεαλισμό της συνύπαρξης», προσδιορίζει τη δράση της.
Εντός αυτής της διαδικασίας ανακύπτουν ζητήματα που σχετίζονται με την διφυή φύση του σοσιαλισμού: έμφαση στον κοινοβουλευτικό δρόμο για το σοσιαλισμό, ή προσφυγή σε μία μορφή ένοπλης ταξικής βίας, βία, που, την ίδια στιγμή, «καθαγιάζεται» από το σκοπό;  Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πως ο πολιτικός-ιδεολογικός τσαβισμός, ένεκα της ιδεολογίας της ‘αφύπνισης’ που περιλαμβάνει, συγκροτεί μία «ιδιαίτερη στιγμή θέασης» του ιστορικού προτσές: τη συγκεκριμένη και φορτισμένη περίοδο, o Hugo Chavez αποτελεί ένα ιδιότυπο μείγμα πολιτικού-στρατιωτικού ο οποίος, άλλοτε ριζοσπαστικά «ανυπόμονος» και άλλοτε ρεαλιστικά «εγκρατής» δρα με στόχο να μεταβάλλει την κοινωνική ταυτότητα της χώρας του.
Η συγκροτούμενη και τσαβική «ιδιαίτερη στιγμή θέασης» του προτσές της εξέλιξης, έγκειται στην ικανότητα του Hugo Chavez να  ενσαρκώνει τον «μύθο», τον πολιτικό «μύθο» που διατρέχει την ιστορία μαζί με την πραγματικότητα: ο «μύθος» του αντιιμπεριαλιστή ηγήτορα που με τους πύρινους λόγους του καταδικάζει το ρόλο και την ιμπεριαλιστική δράση των ΗΠΑ στην αποκαλούμενη και «πίσω αυλή» της, (Νότια Αμερική), αποκτώντας τα χαρακτηριστικά του ηγέτη του νοτιοαμερικάνικου μπλοκ του αντιιμπεριαλισμού, (που όμως, «συμβιβάζεται» με την πραγματικότητα, προχωρώντας στη συγκρότηση συμμαχιών με συγκεκριμένα κράτη με στόχο την απόκρουση της επιθετικότητας του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού),  ο «μύθος» του σοσιαλιστική ηγέτη που προβάλλει ως υπερασπιστής των προλετάριων, ορμώμενος από την κοινωνική-οικονομική τους περιθωριοποίηση, ο «μύθος» του ριζοσπάστη που σκέπτεται ρεαλιστικά, που διαβλέπει κάθε φορά τους καταναγκασμούς της πραγματικότητας,  ο «μύθος» του προέδρου που κατατροπώνει τους πολιτικούς του αντιπάλους. Ο πολιτικός «μύθος» λοιπόν και η βιωμένη πραγματικότητα, οι αντιφάσεις και η γραμμική-σταθερή πορεία αποτελούν αξεδιάλυτες όψεις της προσωπικότητας του πρώην συνταγματάρχη.
Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας υπήρξε ένα πρόσωπο του καιρού του. Αναζητώντας τις νομιμοποιητικές του αναφορές στους ήρωες της Βενεζουελάνικης και νοτιοαμερικάνικης ανεξαρτησίας, προβάλλει ως «εργαλείο» και μορφή ώσμωσης και συνύφανσης του ατομικού πράττειν με το συλλογικό, ήτοι με την εμπροσθοβαρή κίνηση των λαϊκών-υποτελών τάξεων της Βενεζουέλας. Η δημιουργία του ‘Κινήματος για την Πέμπτη Δημοκρατία’ αποτελεί μείζον γεγονός για το πολιτικό-κομματικό σύστημα της χώρας. Στο εσωτερικό του κόμματος συνυφαίνονται οι απελευθερωτικές-αντιαποικιακές αναφορές μαζί με τη θεωρία της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης, η καθημερινή πολιτική πρακτική και δράση μαζί με τον κύριο στόχο που είναι ουσιαστικά η «δημιουργία» μίας ‘νέας’ χώρας.
Και πράγματι, η Μπολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας αποτελεί τον «καρπό» των προσπαθειών του τσαβικού κόμματος, μία Δημοκρατία που συγκροτείται αφενός μεν  στον αντίποδα των προηγούμενων συστημάτων διακυβέρνησης, αφετέρου δε στη βάση μίας κοινωνικής λαϊκότητας που προσδιορίζεται όχι με βάση την συλλογική (εργατική) κατοχή των μέσων παραγωγής αλλά κύρια στο υπόβαθρο της διεκδίκησης και της «συν»-διαχείρισης του πλούτου της χώρας. Αν επιχειρήσουμε να αναλύσουμε λίγο διαφορετικά τα γεγονότα, θα λέγαμε πως αν o  presidente Chavez συνέβαλλε στη διαμόρφωση του κόμματος τότε ήταν το κόμμα εκείνο που συνέβαλλε στη διαμόρφωση μίας ‘νέας’ χώρας της κοινωνικής αναδιανομής. Μετεβλήθη η θέση και ο ρόλος των κοινωνικών τάξεων και μερίδων τάξεων της χώρας. Όμως, μία ‘νέα’ μικροαστική τάξη των εξειδικευμένων επαγγελματιών ‘αυτονομήθηκε’ πολιτικά στην πορεία.
Μιλώντας με γκραμσιανούς όρους, θα αναφέραμε πως το κόμμα λειτούργησε ως συλλογικός διανοούμενος που διαμεσολαβούσε τα αιτήματα, τις στοχεύσεις και τα συμφέροντα μίας πολύ σημαντικής μερίδας των λαϊκών-κυριαρχούμενων τάξεων. Γενικά μιλώντας, ένα ριζοσπαστικό κόμμα οφείλει να δρα έχοντας ως στόχο το μετασχηματισμό των υποτελών τάξεων σε ιστορικό ‘μπλοκ’, σε συμπαγή μερίδα δύναμης ανατροπής του βιωμένου (κεφαλαιοκρατικού) ‘είναι’.
Προκύπτει έτσι ένα σχήμα ταξικής (διαταξικής) στη βάση της Δημοκρατίας, ακριβώς διότι συγκροτώντας το πλαίσιο του «λαού»[1] των εργαζομένων (των λαϊκών τάξεων), τον αναδίδει στο προσκήνιο, όχι ως αποκλειστικό κάτοχο-νομέα των μέσων παραγωγής και της εξουσίας αλλά ως προνομιακό συνδιαχειριστή. Η Μπολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας είναι η Δημοκρατία των μη-προνομιούχων που δεν μετασχηματίζονται σε αποκλειστικά προνομιούχους, μη παύοντας όμως να αποτελεί Δημοκρατία μίας  οιονεί βαθιάς ταξικότητας.
Η ‘νέα’ Μπολιβαριανή Δημοκρατία της Βενεζουέλας αποτελεί το πρακτικό πολιτικό αποτέλεσμα των αντιφάσεων (και της προσπάθειας άρσης τους) που συσσώρευσαν η δράση του συγκροτήματος εξουσίας, ευρύτερα η κατίσχυση και η αναπαραγωγή του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής. Υπήρξε το αποτέλεσμα του τέλους της ταξικής ανακωχής, που δεν έφθασε μέχρι την κήρυξη ενός ολοκληρωτικού ταξικού ‘πολέμου’.  Η υποκειμενικότητα της Δημοκρατίας εμφιλοχωρεί στην πρακτική κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα.
Ο απολογισμός είναι θετικός. Ο Ηugo Rafael  Chavez Frias  διεκδικεί μία θέση όχι στο ‘εικονοστάσιο’ των ηρώων του σοσιαλισμού, αλλά στο κάδρο εκείνων των ηγετών που μέσα από αντινομίες, δυσλειτουργίες και παλινωδίες αντέστρεψαν τη φορά των πραγμάτων, την κοινωνική και πολιτική ιστορία.  Μία εκ νέου ανάδυση μίας εθνικής ταυτότητας αντίστασης ενυπάρχει στο συγκροτησιακό πυρήνα του τσαβισμού, τη στιγμή που η ιστορία ενός συλλογικού οργάνου (μπολιβαριανό κόμμα) ενέχει και συγκροτεί την σύγχρονη κοινωνική-πολιτική ιστορία της Βενεζουέλας.
*Ο Συμεών Ανδρονίδης είναι υποψήφιος διδάκτωρ του τμήματος πολιτικών επιστημών του ΑΠΘ.
[1] Ήταν πολύ σημαντική η συνεισφορά των λαϊκών τάξεων της Βενεζουέλας κατά τη διάρκεια της απόπειρας πραξικοπήματος το 2002, ένα πραξικόπημα που έφερε τη σφραγίδα της ανοιχτής δράσης των ΗΠΑ και των ηγεμονικών και πλέον αντιδραστικών μερίδων της αστικής τάξης. Τι πραγματικά μικρή πίστη στο ιδεώδες της Δημοκρατίας και στα σημαινόμενα της, ένα από τα οποία είναι η διενέργεια εκλογών και η συνακόλουθη αρχή της εναλλαγής στην εξουσία!

Διαβάστε περισσότερα

5 Μάρτη 1943: Ο λαός τσακίζει τους ναζί! – του Νίκου Μπογιόπουλου

 ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

mpog@imerodromos.gr

facebook.com/mpogiopoulos

Η 5^η Μάρτη 1943 είναι μια επική σελίδα της ελληνικής Ιστορίας. Είναι η ημέρα που μια σκλαβωμένη και υπόδουλη χώρα αλλά με έναν αδούλωτο λαό – η Ελλάδα της Αντίστασης – στέκεται ολόρθη απέναντι στον κατακτητή, αψηφά τη Βέρμαχτ, τη Γκεστάπο και τα Ες Ες, ανατρέπει τους σχεδιασμούς τους να αλυσοδέσουν τα παιδιά του λαού στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και τσακίζει τη θηριωδία τους.
Ήταν πριν από 74 χρόνια. Ήταν ακριβώς σαν σήμερα, όταν ο ελληνικός λαός ματαιώνει τα σχέδια του Χίτλερ για την επιστράτευση των Ελλήνων στα γερμανικά Νταχάου.
Τα γεγονότα εκτυλίχτηκαν ως εξής: Στις 30 Γενάρη του 1943 ο αντιστράτηγος Αλεξάντερ Λερ, στρατιωτικός διοικητής των γερμανικών στρατιωτικών Δυνάμεων ΝΑ Ευρώπης εξέδωσε διαταγή στην οποία έγραφε:

 «1… Κάθε κάτοικος της Ελλάδας ηλικίας από 16-45 χρονών είναι υποχρεωμένος, όταν το απαιτήσουν οι συνθήκες, να αναλάβει δουλειά για γερμανικές ή ιταλικές υπηρεσίες που του υποδείχθηκε. Ανδρικές εργατικές δυνάμεις είναι υποχρεωμένες να εργαστούν κι έξω από τον μόνιμο τόπο κατοικίας τους, αν χρειαστεί σε κοινότητες στρατοπέδευσης. 2. Η πρόσκληση για την ανάληψη της δουλειάς γίνεται άμεσα από τις γερμανικές υπηρεσίες ή μέσω των εντεταλμένων απ’ αυτές ελληνικών υπηρεσιών, ιδιαίτερα των επιθεωρήσεων εργασίας και των δημάρχων… Όποιος δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τις παραγράφους 1 και 2 τιμωρείται με χρηματική ποινή απεριορίστου ύψους, φυλάκιση ή ειρκτή ή με στρατόπεδο αναγκαστικής εργασίας».

Ο Γκέμπελς στις 19 Φλεβάρη εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση: 

«Ο γερμανικός λαός δίνει το αίμα του, η υπόλοιπη Ευρώπη ας δώσει την εργασία της». Την επομένη, 20 του μηνός, από τις δυνάμεις κατοχής ανακοινώνεται ότι: «Ο αρχηγός του τρίτου Ράιχ Αδόλφος Χίτλερ, εκτιμών τη γενναιότητα του ελληνικού λαού, την οποίαν επέδειξεν εις το πεδίον της μάχης, επιθυμεί να έχει τούτον συμπαραστάτην του εις την ιστορικήνπορείαν την οποίαν εχάραξεν διά τη δημιουργία ενός νέου κόσμου και ζητεί προς τούτο τη βοήθειάν του η οποία πρέπει να εκδηλωθεί κατά τρόπον ενεργητικόν και θετικόν».

Η απειλή της επιστράτευσης παίρνει συγκεκριμένη μορφή 3 μέρες αργότερα. Στις 23 Φλεβάρη του 1943 «επί τη βάσει της υπό του Φύρερ και Ανωτάτου Αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων χορηγηθείσης εξουσιοδοτήσεως» εκδίδεται το γερμανικό διάταγμα που προέβλεπε την επιστράτευση Ελλήνων πολιτών για εργασία στην υπηρεσία των κατακτητών. Στο διάταγμα επαναλαμβανόταν ότι όποιος αρνιόταν να πειθαρχήσει θα είχε να αντιμετωπίσει «…χρηματικήν ποινή ή φυλάκισιν ή ειρκτήν ή στρατόπεδον καταναγκαστικών έργων».
Η θύελλα ξέσπασε στις 5 του Μάρτη. Η γενική απεργία υπήρξε καθολική. Ο λαός της Αθήνας και του Πειραιά βρέθηκε στους δρόμους. Τα πλακάτ με σύνθημα «Κάτω η επιστράτευση!» γεμίζουν τους δρόμους μαζί με χιλιάδες προκηρύξεις του ΕΑΜ και του ΚΚΕ.
Ο παράνομος «Ριζοσπάστης» εκείνη τη μέρα θα κυκλοφορήσει δύο φορές καλώντας το λαό σε συναγερμό ως τη νίκη. Οι διαδηλωτές, που υπολογίζονται σε πάνω από 300 χιλιάδες καταλαμβάνουν το υπουργείο Εργασίας και καίνε τις καταστάσεις των εργατών που ήταν για επιστράτευση. Οι ναζί θα απαντήσουν στη λαϊκή έκρηξη με τα όπλα.
Ο «Ριζοσπάστης» την επομένη σε έκτακτη έκδοσή του μιλούσε για 12 νεκρούς και πάνω από εκατό τραυματίες. Στην πραγματικότητα οι νεκροί υπερέβαιναν τους 18 και οι τραυματίες υπολογίζονταν σε 135. Κάτω από την λαϊκή έκρηξη οι ναζί εξαναγκάζονται σε υποχώρηση και σε ματαίωση της επιστράτευσης!

«Όσοι συχνά με μοιρολατρική διάθεση – έγραφε πριν μερικά χρόνια ο Νίκος Καραντηνός – αποδέχονται με σκυμμένο το κεφάλι τα αμέτρητα όσα καθημερινά εξοντωτικά γίνονται σε βάρος του λαού πάνω στο ψωμί, πάνω στη ζωή του, στο αύριο αυτής της χώρας, στα δικαιώματά του θα πρέπει να διαβάσουν πώς με τυπωμένα όλα αυτά τα διατάγματα, μ’ έτοιμους τους καταλόγους, τελικά αναγκάστηκαν να τα πάρουν όλα πίσω. Και δημόσια να ανακοινώσουν οι εθνοπροδότες τη ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης».

Τα αποσπάσματα που ακολουθούν περιγράφουν με αυθεντικό τρόπο το πώς γεννήθηκε η 5^ηΜάρτη του 1943. Το κείμενο είναι του Νίκου Πλουμπίδη. 
Γράφτηκε στις 5 Μάρτη 1954, στις φυλακές της απομόνωσης όπου το μετεμφυλιακό κράτος είχε καταδικάσει τον άνθρωπο, τον κομμουνιστή, τον δάσκαλο Νίκο Πλουμπίδη.

***

«Η 5η του Μάρτη, του 1943, είναι ιστορική ημέρα για το Ελληνικό Λαϊκό επαναστατικό κίνημα με παγκόσμια απήχηση και σημασία. Την ημέρα αυτή ολόκληρος ο Αθηναϊκός λαός με ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕ ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ στο κέντρο της Αθήνας επέβαλε στο Χίτλερ και στους Ελληνες πράκτορές του να ανακαλέσουν την ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ. Με λίγα λόγια και χωρίς φιλολογία η 3η Μάρτη εγεννήθη έτσι:
Στις 20 Φλεβάρη ο Γραμματέας της ΚΟΑ (Κομμουνιστική Οργάνωση της Αθήνας) ο αξέχαστος Κ. Χατζήμαλης (σσ: γραμματέας της Επιτροπής Πόλης της ΚΟΑ του ΚΚΕ, εκτελέστηκε από τους γερμανοτσολιάδες στη Θεσσαλονίκη το 1944) ήλθε στο σπίτι μου και μου ανέφερε ότι την επόμενη οι ΔΥ (Δημόσιοι Υπάλληλοι) κατεβαίνουν σε απεργία, ότι όλα είναι έτοιμα και σε ότι σε μια ώρα συνέρχεται η επιτροπή Γκρούπας (ομάδας Αχτίδων) των ΔΥ για να κανονίσουν τις λεπτομέρειες. Πριν δώσω τη συγκατάθεσή μου (διότι καθοδηγούσα την ΚΟΑ από το ΠΓ) θέλησα να εξετάσω προσωπικά τα πράγματα και πήγα στη συνεδρίαση (…). Από όσα ειπώθηκαν έκρινα ότι η απεργία ΔΕΝ είχε προπαρασκευαστεί και ΔΕΝ είχαν εκλεγεί απεργιακά όργανα παντού (…).Ανέβαλα την απεργία για μια βδομάδα και έδωσα συγκεκριμένες οδηγίες για την εκλογή απεργιακών οργανώσεων κ.λπ. Ταυτόχρονα έδωσα εντολή στην ΚΟΑ να προπαρασκευάσει τους εργατοϋπαλληλικούς κλάδους και τις λαϊκές μάζες των συνοικιών έτσι που όταν κηρύξουμε απεργία των Δ.Υ. να την επεκτείνουμε και να την γενικεύσουμε.
Στις 27 Φλεβάρη ξανασυνήλθε η επιτροπή Δ.Υ. (…). Εγώ αφού ανέπτυξα ότι δεν κάνουμε την απεργία για την απεργία αλλά την κάνουμε για να επιβάλουμε τη λύση των εργατικών διεκδικήσεων, ότι η απεργία είναι μια σοβαρή μάχη και η έκβασή της παίζει μεγάλο ρόλο, ότι οι Δ.Υ. χωρίς το βαρύ πυροβολικό τους, το ΤΤΤ, δεν μπορεί νάχουν την επιβολή που χρειάζεται και τον αντίκτυπο στην κοινή γνώμη, ανέβαλα για μια βδομάδα ακόμη και συνέστησα ειδικά συγκεκριμένα μέτρα για τα ΤΤΤ, και το Υπουργείο Οικονομικών.
Στις 4 του Μάρτη, πριν ακόμα φωτίσει, ήλθε ξαφνικά ο Κ. Χατζήμαλης και μου αναφέρει ότι «απεφασίσθη η πολιτική επιστράτευση και ότι αύριο στις 5 του μηνός θα το αναγγείλει από το Ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών ο Πρωθυπουργός Λογοθετόπουλος». Η είδηση ήταν σοβαρή με εξαιρετική πολιτική σημασία. Έπρεπε να προλάβουμε τον εχθρό, προτού αναγγείλει την απόφασή του. Είπα να συγκληθεί αμέσως η επιτροπή πόλης και με συνδέσμους να ειδοποιηθούν τα στελέχη της ΚΟΑ να είναι σε επιφυλακή (…) το ζήτημα ήταν σοβαρότατο, ήταν γενικό πολιτικό ζήτημα (…). Κατέληξα να αναλάβω τις ευθύνες, έβλεπα καθαρά την επιτυχία και τη ΝΙΚΗ, όχι συναισθηματικά, αλλά με τη μελέτη της κατάστασης και αποφάσισα να κατεβάσω στις 5 του Μάρτη τους εργατοϋπαλληλικούς κλάδους της Αθήνας σε ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ και όλο το λαό της Αθήνας σε ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ με σύνθημα: ΚΑΤΩ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ. ΨΩΜΙ, ΔΟΥΛΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ.
Σε δυο ώρες συνήλθε η επιτροπή πόλης της ΚΟΑ που αποτελούνταν από διαλεχτούς αγωνιστές. Εκεί ανέπτυξα την πρότασή μου (σ.σ.: ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ και ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ με σύνθημα: ΚΑΤΩ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ. ΨΩΜΙ, ΔΟΥΛΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ) και ετόνισα τις ιστορικές ευθύνες που αναλαμβάνουμε. Όλα τα μέλη δέχτηκαν με ενθουσιασμό την πρότασή μου. Καθορίσαμε το γενικό πρόγραμμα δράσης και όλοι έφυγαν για να κινητοποιήσουν τους τομείς που καθοδηγούσε ο καθένας. Είπαμε να ειδοποιηθεί και η Κ.Ο. Πειραιά να βοηθήσει κι αυτή.
Από το μεσημέρι της Τρίτης 4 Μάρτη δεκάδες χιλιάδες λαϊκοί αγωνιστές βρίσκονταν σε πυρετώδη κίνηση. Τα τυπογραφεία και οι πολύγραφοι δούλευαν αδιάκοπα. Πλακάτ, σημαίες, συνθήματα ετοιμάστηκαν. Τα σχέδια πορείας του κάθε κλάδου και τομέα καταστρώθηκαν. Χιλιάδες προκηρύξεις και τρικ μοιράστηκαν. Οι συνδέσεις των διαφόρων κρίκων εκανονίστηκαν.
Τα ΧΩΝΙΑ τότε εφευρέθηκαν και τέθηκαν σε εφαρμογή. ΟΛΟΙ οι τομείς ΟΛΑ τα γρανάζια της πολύπλευρης και πολύπλοκης μηχανής τέθηκαν σε κίνηση και άρχισαν να δουλεύουν ταχύτατα και κανονικά. Ξημέρωσε η Τετάρτη 5 Μάρτη του 1943. Όλη η κίνηση, όλες οι υπηρεσίες σταματημένες.
Η ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ήταν πράγματι ΚΑΘΟΛΙΚΗ. Όλα νεκρώθηκαν. Εργάτες, υπάλληλοι, βιοτέχνες, έμποροι, όλοι απεργούν, όλα κλειστά και τότε άρχισε να ξεχύνεται στο κέντρο της Αθήνας ο λαϊκός χείμαρρος των συνοικιών. Για πρώτη φορά τόσο πυκνές λαϊκές μάζες κατέβηκαν στο πεζοδρόμιο για να διεκδικήσουν και να επιβάλουν τα αιτήματά τους. Για πρώτη φορά παρουσιάστηκε μια τόσο μεγάλη σε όγκο και μαχητικότητα ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ. Αυτό ήταν πρωτοφανές όχι μόνο για την Αθήνα αλλά και για τις μεγάλες ξένες πρωτεύουσες κι αυτό όχι σε καιρούς ειρηνικούς αλλά κάτω απ’ τον πιο βάρβαρο καταχτητή.
Το παλλαϊκό ξεσήκωμα ήταν τέτοιο που οι κατακτητές αναγκάστηκαν να ανακαλέσουν την απόφασή τους και να δηλώσουν ότι «ΔΕΝ ΤΙΘΕΤΑΙ ζήτημα πολιτικής επιστράτευσης για την Ελλάδα». Η 5η του Μάρτη του 1943 δεν έσωσε μόνο τα ελληνόπουλα από τα γερμανικά κάτεργα αλλά συνετέλεσε και στην πορεία και την εξέλιξη του πολέμου και έδειξε το δρόμο που πρέπει να ακολουθούν οι λαοί για να επιβάλουν τις θελήσεις τους (…)».
(Ν. Πλουμπίδης, Φυλακές Απομόνωσης 5.3.54).
(*) «Τα χωνιά του ΕΑΜ» και το χαρακτικό με θέμα τη διαδήλωση εναντίον της επιστράτευσης της 5ης Μάρτη 1943 είναι έργα του μεγάλου εικαστικού Α. Τάσσου.

Διαβάστε περισσότερα

Η Νότια Αφρική παίρνει πίσω τη γη από τους λευκούς

Το κοινοβούλιο της Νότιας Αφρικής αποφάσισε να προχωρήσει η χώρα σε αναδιανομή της γης, παίρνοντας εκτάσεις από τους λευκούς αγρότες για να τις αναδιανείμει στους μαύρους. Από τα περίπου 55 εκατομμύρια κατοίκων της χώρας το 80% είναι μαύροι και το 9% λευκοί. Ωστόσο, σύμφωνα με τα τελευταία κυβερνητικά στοιχεία του 2017, οι λευκοί κατέχουν το 72% της νοτιοαφρικανικής γεωργικής γης. Ο νέος πρόεδρος της χώρας, Σίριλ Ραμαφόσα, δεσμεύτηκε να προχωρήσει στην αναδιανομή, υποσχόμενος ότι αυτό θα γίνει με ασφάλεια για την οικονομία και την αγροτική παραγωγή της χώρας.

Η αναδιανομή της γης είναι ένα ζήτημα που απασχολεί τη Νότια Αφρική από το τέλος του Απαρτχάιντ. Αμέσως μετά τις εκλογές του 1994, το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC) που ανέλαβε την εξουσία, έθεσε ως στόχο να αναδιανείμει μέσα σε πέντε χρόνια το 30% της αγροτικής γης στους μαύρους. Απέτυχε, αφού ως σήμερα μόλις το 7% έχει αναδιανεμηθεί και μάλιστα το μεγαλύτερο μέρος του δεν έχει παραγωγική χρήση. Τώρα, το κοινοβούλιο της χώρας αποφάσισε να πάει σε συνταγματική αναθεώρηση προκειμένου να προχωρήσει σε απαλλοτριώσεις, χωρίς αποζημίωση, κι έτσι να προχωρήσει γρήγορα η αναδιανομή.
Γη και ιστορία
Αρχικά πώς και γιατί οι μεγαλύτερες εκτάσεις γης βρέθηκαν στα χέρια των λευκών αγροτών; Οι πρώτοι καλβινιστές Ολλανδοί άποικοι έφτασαν στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας το 1652 και σύντομα άρχισαν να εκμεταλλεύονται τις αρόσιμες καλλιέργειες γύρω από το Κέιπ Τάουν. Στις επόμενες δεκαετίες αυξήθηκε ο αριθμός των Ολλανδών (και κάποιων Γερμανών και Γάλλων) αποίκων. Αυτοί διεκδικούσαν γη από τους ντόπιους έως ότου αποίκησαν ολόκληρο το ακρωτήριο.
Οι Βρετανοί κατέλαβαν την περιοχή το 1795. Ακολούθησαν αρκετά χρόνια συγκρούσεων με τους πρώτους Ολλανδούς αποίκους που ονομάστηκαν Μπόερς (η λέξη προφέρεται μπουρ στα ολλανδικά και σημαίνει αγρότης). Για να ξεφύγουν από την βρετανική κυριαρχία οι Μπόερς κατέφυγαν στα βόρεια και βορειοανατολικά διεκδικώντας γη στο Ελεύθερο Κράτος της Οράγγης, το Τράνσβααλ (και τα δύο μαζί έγιναν γνωστά ως «Δημοκρατίες των Μπόερς»), καθώς σε ένα μικρό μέρος της επαρχίας Νατάλ.
Ακολούθησαν πολυάριθμοί πόλεμοι και συγκρούσεις μεταξύ των αποίκων, δηλαδή μεταξύ Βρετανών και Μπόερς αλλά και των ντόπιων πληθυσμών, ιδιαίτερα όταν ανακαλύφθηκαν στις περιοχές χρυσός και διαμάντια. Οι άποικοι εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός ότι είχαν καλύτερα όπλα και διεκδίκησαν περισσότερα εδάφη. Οι εντάσεις μεταξύ Βρετανών και Μπόερς εκτροχιάστηκαν με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν δυο πόλεμοι. Μετά τον δεύτερο πόλεμο, οι Βρετανοί ένωσαν τις αποικίες σε μια χώρα που ονομάστηκε Ένωση της Νότιας Αφρικής.
Ο νόμος που επιβλήθηκε στη χώρα το 1913 όριζε ότι μόλις το 8% της γης προοριζόταν για τους μαύρους κατοίκους. Οι λευκοί που αποτελούσαν περίπου το 20% του πληθυσμού είχαν στην κατοχή τους το 90% της γης. Ο νόμος αυτός καθόρισε το πλαίσιο για τον έλεγχο της γης στη Νότια Αφρική έως και την πτώση του Απαρτχάιντ το 1991.
Ποιος πραγματικά κατέχει τη γη
Τα ποσοστό γης που κατέχουν οι λευκοί είναι ένα ζήτημα που αμφισβητείται από κάποιους που χαρακτηρίζουν ασαφή τα στατιστικά στοιχεία. Οι Νοτιοαφρικανοί πολιτικοί που στηρίζουν μια αγροτική μεταρρύθμιση, με αναδιανομή της γης, υποστηρίζουν ότι σε μια χώρα 55 εκατομμυρίων ανθρώπων, το 80% της γης κατέχουν μόλις 40.000 λευκοί αγρότες.
Ωστόσο, ο ιστότοπος Africa Check παρουσίασε μια δική του μελέτη βάση της οποίας υποστηρίζει ότι ο ισχυρισμός αυτός δεν είναι σωστός. «Η ιδιοκτησία της γης εξακολουθεί να έχει φυλετικά χαρακτηριστικά αλλά τα στοιχεία αυτά δεν αντικατοπτρίζουν την τρέχουσα κατάσταση», υποστηρίζει η καθηγήτρια Τσέριλ Γουόκερ, ειδική σε θέματα Νοτίου Αφρικής, σύμφωνα με το Russia Today.
Η Γουόκερ πέρσι συνέταξε ένα ενημερωτικό δελτίο αναφορικά με τη διανομή γης για το Ινστιτούτο Φτώχειας, Γης και Αγροτικών Μελετών. Αυτό αναφέρει ότι το 67% της γης της Νότιας Αφρικής χρησιμοποιείται για τη γεωργία. Η Γουόκερ υποστηρίζει ότι λίγοι μαύροι κάτοικοι που είχαν πρόσβαση σε κεφάλαια κατάφεραν να αποκτήσουν γη χωρίς την αγροτική μεταρρύθμιση, ωστόσο, παραδέχεται ότι η μεγάλη πλειοψηφία της γης παραμένει στα χέρια των λευκών αγροτών.
Πως φτάσαμε στην αναδιανομή
Το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC), που κυβερνά την Νότιο Αφρική από την πτώση του Απαρτχάιντ και, είχε υποσχεθεί μεταρρυθμίσεις για την αποκατάσταση των φυλετικών ανισοτήτων στην ιδιοκτησία της γης. Αλλά παρότι πέρασαν 20 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, οι λευκοί εξακολουθούν να κατέχουν το μεγαλύτερο μέρος των εκτάσεων της χώρας.
Η αναδιανομή της γης ήταν το βασικό θέμα του τελευταίου συνεδρίου του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου, όπου ο Σίριλ Ραμαφόσα επελέγη για να αντικαταστήσει τον Ζούμα ως ηγέτης του κόμματος. Το κόμμα εμφανιζόταν βαθιά διχασμένο έως και τις τοπικές εκλογές του Δεκέμβρη κι ενώ εξακολουθεί να κυριαρχεί στο πολιτικό τοπίο της Νότιας Αφρικής, πήρε σε αυτές το χειρότερο ποσοστό του από το 1994.
Την περασμένη Τρίτη, ωστόσο, το αριστερό ριζοσπαστικό κόμμα Μαχητές για την Οικονομική Ελευθερία, που ελέγχει μόλις 25 από τις 400 έδρες του κοινοβουλίου, υπέβαλε μια πρόταση για την αλλαγή του Συντάγματος ώστε να επιτρέπεται η απαλλοτρίωση γης χωρίς αποζημίωση. Η πρόταση υποστηρίχθηκε από το ANC που ελέγχει 249 έδρες και πέρασε.
Μιλώντας στο κοινοβούλιο, ο ηγέτης του αριστερού κόμματος, Τζούλιους Μαλέμα, δήλωσε: «ήρθε η ώρα για δικαιοσύνη» στο ζήτημα της γης. «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα αποκαταστήσουμε την αξιοπρέπεια του λαού μας χωρίς να αποζημιώσουμε τους εγκληματίες που έκλεψαν τη γη μας», πρόσθεσε.
Το βασικό κόμμα της αντιπολίτευσης, αυτό της Δημοκρατικής Συμμαχίας (DA) είναι αντίθετο με την αναδιανομή της Γης. Ο εκπρόσωπος του, δήλωσε στο κοινοβούλιο ότι η κίνηση αυτή είναι απλώς ένας τρόπος για να αποσπαστεί η προσοχή της κοινής γνώμης από την αποτυχία των διαδοχικών κυβερνήσεων του ANC. Πρόσθεσε ότι η αναδιανομή θα υπονομεύσει τα δικαιώματα ιδιοκτησίας και θα τρομάξει δυνητικούς επενδυτές.
Πώς θα γίνει η αναδιανομή;
Η αναδιανομή της γης είναι ένα βήμα πιο κοντά μετά την ψηφοφορία της Τρίτης, ωστόσο, το πώς θα γίνει η διαδικασία μένει να αποσαφηνιστεί από την κυβέρνηση. Μετά την ανάληψη της προεδρίας, ο Ραμαφόσα δήλωσε ότι η απαλλοτρίωση γης χωρίς αποζημίωση θα είναι ένα από τα μέτρα που θα χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση για την επιτάχυνση της αναδιανομής.
Αναφερόμενος στην αναδιανομή γης στην οποία προχώρησε ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε στη Ζιμπάμπουε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000, την οποία ακολούθησε κατάρρευση της παραγωγής τροφίμων και της οικονομίας, ο νέος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής τόνισε ότι η διαδικασία στη δική του χώρα θα αντιμετωπιστεί σωστά κι όχι «σαν ληστεία».
«Θα το χειριστούμε με ευθύνη. Θα το χειριστούμε με τρόπο που δεν θα βλάψει την οικονομία μας και την αγροτική παραγωγή», υποστήριξε και πρόσθεσε, «η Νότια Αφρική δεν θα κάνει τα λάθη που έκαναν οι άλλοι» στην «αντιμετώπιση αυτού του περίπλοκου θέματος».
Οι προθέσεις και οι πολιτικές της κυβέρνησης θα γίνουν γνωστές το επόμενο διάστημα. Εξάλλου η αναδιανομή της γης αναμένεται να είναι μια χρονοβόρα διαδικασία. Το θέμα τώρα έχει παραπεμφθεί στην συνταγματική επιτροπή του κοινοβουλίου, η οποία πρέπει να υποβάλει την σχετική έκθεση μέχρι τις 30 Αυγούστου.

Διαβάστε περισσότερα

Όσκαρ Ουάιλντ: Η ψυχή του ανθρώπου στο σοσιαλισμό

• 1k
• 0
• 
  
• 
  

Του Γιάννη Γεράσιμου
«Η ανυπακοή, στα μάτια όποιου έχει διαβάσει ιστορία, είναι η προπατορική αρετή του ανθρώπου. Από την ανυπακοή γεννήθηκε η πρόοδος, από την ανυπακοή και η επανάσταση!!»
«Μονάχα η Φύση,  που οι απαλές της βροχές πέφτουν “επί δικαίων και αδίκων”, θα μου προσφέρει την αγκαλιά των βράχων της να κρύψω το πρόσωπό μου και θα μ’ αφήσει στις κρυφές κοιλάδες της, στη σιωπή τους, να κλάψω χωρίς οι άνθρωποι να μ’ ενοχλούν. Και θα στολίσει μ’ αστέρια τη νύχτα, για να μπορώ να περπατάω στα σκοτεινά χωρίς να σκοντάφτω, θα στείλει τους ανέμους να σκορπίσουν τ’ αχνάρια των ποδιών μου, για να μην με φτάσουν οι άνθρωποι, και θα με αποκαθάρει στα πλατιά της νερά και θα με γιάνει με τα μυστικά της βότανα». Αντισυμβατικός, χαρισματικός και διεισδυτικός παρατηρητής και κριτικός της βικτωριανής εποχής και των ηθών της ο Όσκαρ Ουάιλντ θα αναζητήσει μέσα από ένα από τα τελευταία του κείμενα, το «De profundis», τα αόρατα νήματα μιας ταραχώδους ζωής και ενός πεπρωμένου που έμελλε να χαραχτεί ανεξίτηλα από τον στιγματισμό που επέφερε ο κοινωνικός κομφορμισμός της εποχής του βρισκόμενος πίσω από το κελί της φυλακής. Γεννημένος στις 16 Οκτωβρίου του 1854 στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας ο Όσκαρ Ουάιλντ, ένας από τους σημαντικότερους μυθιστοριογράφους, θεατρικούς συγγραφείς και ποιητές της βικτωριανής ιστορικής περιόδου θα αναδείξει μέσα από το έργο του και τον αντισυμβατικό τρόπο ζωής του έναν διαφορετικό τρόπο θεώρησης για την τέχνη και την κοινωνική συμβίωση ερχόμενος συχνά σε αντιπαράθεση με τις κυριάρχες αντιλήψεις της εποχής του και τον στιγματισμό που αυτές επέφεραν σε όσους δεν τις υιοθετούσαν. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Δουβλίνο και στην Οξφόρδη θα δημοσιεύσει τις πρώτες ποιητικές του συλλογές και θα ασπαστεί το κίνημα του αισθητισμού που αποτελούσε μια αγγλική παραλλαγή του γαλλικού συμβολισμού. Μετά τα ταξίδια του στη Νέα Υόρκη και στο Παρίσι, τις εκεί διαλέξεις και το γάμο του με την Κόνσταντ Λόυς ο Όσκαρ Ουάιλντ θα αρθρογραφήσει σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες της εποχής του και θα δημοσιεύσει κάποια από τα σημαντικότερα έργα του με κυριότερα εκ των οποίων: «Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέυ» το 1890 και «Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός» το 1895. Παρά τη φήμη που του απέφερε η λογοτεχνική του οξυδέρκεια και η ικανότητα ανάδειξης της κοινωνικής πραγματικότητας της εποχής του και των βαθύτερων αδιεξόδων και αντιφάσεων αυτής, ο Όσκαρ Ουάιλντ θα πέρασει τα τελευταία του χρόνια στη φυλακή έχοντας καταδικαστεί για το ποινικό αδίκημα της ομοφυλοφιλίας και θα πεθάνει άπορος στο Παρίσι το Νοέμβριο του 1900 σε ηλικία μόλις 46 ετών.
Στο μοναδικό πολιτικό του κείμενο «Η ψυχή του ανθρώπου στο σοσιαλισμό», έργο που θα συγγράψει το 1891 στο απόγειο ακόμη της λογοτεχνικής του φήμης ο Όσκαρ Ουάιλντ θα επιχειρήσει να αναδείξει την ανάγκη μια κριτικής επίγνωσης της ανθρώπινης ιστορίας και μιας εναλλακτικής θεώρησης του ανθρώπινου πολιτισμού η οποία αποδεσμευόμενη από τον στενό ορίζοντας μια επιφανειακής φιλανθρωπίας που υποβιβάζει τον άνθρωπο καθιστώντας τον αιχμάλωτο ενός μεγαλύτερου κοινωνικού εγκλωβισμού θα φέρει στο προσκήνιο την ανάγκη της συλλογικής κοινωνικής χειραφέτησης και της διαρκούς αναζήτησης μιας κοινωνικής ουτοπίας στην οποία κάθε άνθρωπος θα είναι σε θέση να αναπτύξει πλήρως τον εαυτό του. Η βαθιά αγωνία του Όσκαρ Ουάιλντ για την εύρεση ενός εναλλακτικού δρόμου οργάνωσης της κοινωνίας που θα επιτρέπει την ανθρώπινη ολοκλήρωση μέσα από την αμοιβαία κατανόηση και επικοινωνία θα αποτυπωθεί όμως και σε άλλα έργα του Ουάιλντ όπως στον «Εγωιστή γίγαντα» όπου ο ανήλιαγος κήπος του κτητικού εγωισμού και των μαραζομένων λουλουδιών θα ξανααποκτήσει ζωή μέσα από το αθώο βλέμμα των παιδιών, την αγάπη και την επικοινωνία. Όπως και στην περίπτωση της ταραχώδους ζωής του Όσκαρ Ουάιλντ και της απεγνωσμένης αναζήτησης διεξόδου από τα δεσμά του κομφορμισμού και στιγματισμού που του επιφύλασσε η κοινωνία της εποχής του η μόνη απάντηση μπορεί να προέλθει από την αναζήτηση ενός συλλογικού δρόμου κριτικής διερεύνησης, ανθρώπινης επικοινωνίας και συλλογικής χειραφέτησης στο δρόμο ενός κόσμου που δεν έχει ακόμα γεννηθεί. Γιατί όπως θα παραδεχτεί κάποτε ο Όσκαρ Ουάιλντ: «Ναι, είμαι ονειροπόλος!! Γιατί ονειροπόλος είναι αυτός που μπορεί να βρει το δρόμο του μόνο με το φως του φεγγαριού και η τιμωρία του είναι ότι βλέπει το ξημέρωμα πριν από τον υπόλοιπο κόσμο!!».

http://www.nostimonimar.gr

Διαβάστε περισσότερα

Μέσα ενημέρωσης σε κρίση

By Ignacio Ramonet
Η υποταγή των ΜΜΕ σε επιχειρηματικούς ομίλους, ο ανταγωνισμός με το Διαδίκτυο και η κατασκευή ειδήσεων με σκοπό την εντυπωσιοθηρία ή την εξυπηρέτηση πολιτικών συμφερόντων αδυνατίζει τον ρόλο του Τύπου και υπονομεύει τη λειτουργία του ως δικλείδα δημοκρατικού ελέγχου.
Τίποτα δεν συμβολίζει καλύτερα τη σύγχυση που επικρατεί στον γαλλικό Τύπο, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με μείωση των κυκλοφοριών του. Σημείο αιχμής, η απόφαση της -κάποτε μαοϊκής- εφημερίδας «Libération» να δώσει το πράσινο φως για την εξαγορά του 37% του κεφαλαίου της από τον τραπεζίτη Εντουάρ ντε Ροτσίλντ…  Πριν από λίγο καιρό, ο όμιλος Socpresse, που εκδίδει περίπου 70 τίτλους, μεταξύ των οποίων η εφημερίδα «Le Figaro», τα περιοδικά «L’Express», «L’Expansion και δεκάδες τοπικές εφημερίδες, πέρασε στα χέρια ενός κατασκευαστή όπλων, του Σερζ Ντασό.  Γνωρίζουμε, επίσης, ότι ένας άλλος βιομήχανος όπλων, ο Αρνό Λαγκαρντέρ, κατέχει ήδη τον όμιλο Hachette (1), ο οποίος εκδίδει 47 περιοδικά (ανάμεσα στα οποία το «Elle», το «Parents», το «Première») και περιφερειακές εφημερίδες όπως οι «La Provence», «Nice-Matin» και «Corse-Presse». Αν συνεχιστεί η πτώση της κυκλοφορίας, ο ανεξάρτητος Τύπος κινδυνεύει να περάσει, σιγά-σιγά, υπό τον έλεγχο λίγων βιομηχάνων – Bouygues, Dassault, Lagardere, Pinault, Arnault, Bollore, Bertelsmann… – οι οποίοι συνεργάζονται μεταξύ τους και απειλούν τον πλουραλισμό.
Ο μεγαλύτερος ανεξάρτητος όμιλος τύπου, La Vie-Le Monde, γνώρισε πρόσφατα σημαντικές αναταράξεις, κυρίως από την παραίτηση του διευθυντή σύνταξης της «Le Monde». Εξαιτίας του σημαντικού ρόλου της εφημερίδας στην πνευματική ζωή της Γαλλίας, ευχόμαστε να μπορέσει να προστατευθεί από τα γεράκια που καραδοκούν. Να ευχηθούμε επίσης η νέα περίοδος που ξεκινάει να χαρακτηρίζεται λιγότερο από τη σκηνοθεσία της είδησης και περισσότερο από «την αναζήτηση της ακρίβειας», που θα επιτρέπει στους αναγνώστες «να βρουν μια αναφορά, μια σίγουρη απάντηση, μια επικύρωση», με λίγα λόγια «μια εφημερίδα όπου η ικανότητα θα κυριαρχεί, πάνω από κάθε είδους συνενοχή», όπως έγραψε ο Ζαν-Μαρί Κολομπανί στη «Le Monde», στις 16 Δεκεμβρίου 2004.
Η πτώση αγγίζει πλέον και τα έντυπα αναφοράς. Πρώτη φορά, εδώ και δεκαπέντε χρόνια, αφορά και τη «Le Monde diplomatique»: η εφημερίδα μας, που από το 1990 αύξαινε συνεχώς την κυκλοφορία της, και η οποία, ανάμεσα στο 2001 και το 2003 είχε πωλήσεις που σημείωσαν ρεκόρ αύξησης -μεγαλύτερη από 25%- χωρίς αμφιβολία θα υποστεί το 2004 (οι τελικοί αριθμοί δεν έχουν καθοριστεί ακόμα) μείωση της κυκλοφορίας 12% (2). Οι περισσότερες από τις μεγάλες εφημερίδες εθνικής κυκλοφορίας θα υποστούν επίσης σημαντικές μειώσεις, οι οποίες συχνά θα έρθουν να προστεθούν στις κυκλοφοριακές μειώσεις του 2003.
Το φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στη Γαλλία. Η αμερικανική εφημερίδα «International Herald Tribune», για παράδειγμα, μείωσε τις πωλήσεις της κατά 4,16% το 2003. Στην Αγγλία, η «Financial Times» έχασε το 6,6% των φύλλων της. Στη Γερμανία, τα πέντε τελευταία χρόνια η κυκλοφορία μειώθηκε κατά 7,7%, στη Δανία 9,5%, στην Αυστρία 9,9%, στο Βέλγιο 6,9%, ακόμα και στην Ιαπωνία, της οποίας οι κάτοικοι είναι πρώτοι στην κατάταξη αγοράς εφημερίδων, η μείωση έφτασε το 2,2%. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα τελευταία οκτώ χρόνια, ο αριθμός των φύλλων έπεσε κατά επτά εκατομμύρια αντίτυπα… Σε παγκόσμια κλίμακα, ο αριθμός των φύλλων που πωλούνται πέφτει, κατά μέσο όρο, 2% κάθε χρόνο. Σε σημείο που κάποιοι αναρωτιούνται μήπως ο Τύπος ανήκει στο παρελθόν, μήπως είναι ένα μέσο ενημέρωσης της βιομηχανικής εποχής που απειλείται με εξαφάνιση.
Εδώ κι εκεί εφημερίδες κλείνουν: Στην Ουγγαρία, στις 5 Νοεμβρίου 2004, η εφημερίδα «Magyar Hirlap» (ιδιοκτησία του ελβετικού ομίλου Ringier) κατέβασε ρολά. Την προηγουμένη, 4 Νοεμβρίου, στο Χονγκ Κονγκ, το εβδομαδιαίο έντυπο αναφοράς «Eastern Economic Review» (ιδιοκτησία του αμερικανικού ομίλου Doen Jones) σταματούσε την κυκλοφορία του. Στη Γαλλία, στις 7 Δεκεμβρίου 2004, το μηνιαίο έντυπο «Nova Magazine» επίσης σταμάτησε να κυκλοφορεί. Στις ΗΠΑ, ανάμεσα στο 2000 και το 2004, περισσότερες από δύο χιλιάδες θέσεις εργασίας στον Τύπο -δηλαδή το 4%- χάθηκαν. Η κάμψη αγγίζει επίσης τα πρακτορεία Τύπου που τροφοδοτούν τις εφημερίδες με πληροφορίες. Το κυριότερο από αυτά, το Ρόιτερ, ανακοίνωσε πρόσφατα 4.500 απολύσεις προσωπικού.
Οι εξωτερικές αιτίες της κρίσης είναι γνωστές: Από τη μία, η καταστροφική επίθεση των δωρεάν εφημερίδων. Στη Γαλλία, με όρους αναγνωσιμότητας, η εφημερίδα «20 Minutes» βρίσκεται στην κορυφή και αγγίζει περισσότερα από δύο εκατομμύρια αναγνώστες τη μέρα, πολύ μπροστά από την «Le Parisien» (1,7 εκατομμύρια). Μία άλλη δωρεάν εφημερίδα, η «Metro», διαβάζεται κάθε μέρα από 1,6 εκατομμύρια άτομα. Τα έντυπα αυτά στραγγίζουν ένα σημαντικό μέρος των διαφημιστικών εσόδων, καθώς οι διαφημιζόμενοι δεν ξεχωρίζουν τον αναγνώστη που αγοράζει την εφημερίδα του από εκείνον που την παίρνει δωρεάν.
Για να αντισταθούν στον ανταγωνισμό, κάποιες εφημερίδες, κυρίως στην Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα και την Τουρκία, προτείνουν, με μικρή αύξηση της τιμής, DVD, περιοδικά κόμικς, CD, βιβλία, άτλαντες, εγκυκλοπαίδειες, ή ακόμα συλλογές γραμματοσήμων ή και σετ ποτηριών, παιχνίδια, σκάκι κ.λπ. Γεγονός που αυξάνει τη σύγχυση ανάμεσα σε πληροφόρηση και εμπορευματοποίηση.  Οι εφημερίδες χάνουν την ταυτότητά τους, το όνομά τους χάνει την αξία του και τίθεται σε κίνηση ένας διαβολικός μηχανισμός, του οποίου κανείς δεν γνωρίζει το αποτέλεσμα.
Η άλλη εξωτερική αιτία είναι φυσικά το Διαδίκτυο, το οποίο συνεχίζει την εξαιρετική του εξάπλωση. Μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2004, δημιουργήθηκαν περισσότερες από 4,7 εκατομμύρια καινούργιες ιστοσελίδες. Σ’ ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν σήμερα περίπου 70 εκατομμύρια ιστοσελίδες και οι χρήστες του Διαδικτύου φτάνουν τα 700 εκατομμύρια.
Στις αναπτυγμένες χώρες, πολύς κόσμος παρατάει την ανάγνωση των εφημερίδων, ακόμα και την τηλεόραση, για χάρη του υπολογιστή. Το ADSL είναι αυτό που κυρίως αλλάζει το σκηνικό. Με μια τιμή που κυμαίνεται από 10 έως 30 ευρώ το μήνα, μπορούμε να συνδεθούμε με το γρήγορο Ίντερνετ. Ήδη στη Γαλλία, περισσότερα από 5,5 εκ. σπίτια έχουν πρόσβαση με πολύ υψηλές ταχύτητες στον Τύπο του Διαδικτύου (το 79% των εφημερίδων παγκοσμίως διαθέτουν ιστοσελίδες), σε κάθε είδους κείμενα, στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, σε φωτογραφίες, μουσική, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές, ταινίες, ηλεκτρονικά παιχνίδια κ.λπ.

Κατά συρροήν ψέματα
Υπάρχει επίσης το φαινόμενο των «blogs», ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της δικτυακής κουλτούρας, που γνώρισε πραγματική έκρηξη το δεύτερο τρίμηνο του 2004. Με ύφος προσωπικού ημερολογίου, ανακατεύουν χωρίς κανένα κόμπλεξ πληροφορία και γνώμη, επιβεβαιωμένα γεγονότα και φήμες, τεκμηριωμένες αναλύσεις και φαντεζί εντυπώσεις. Στην Ινδία, η Times Internet, θυγατρική εταιρεία πολυμέσων της εφημερίδας «Times of India», στέλνει κάθε μήνα 30 εκατομμύρια πληροφορίες στα κινητά των συνδρομητών της με SMS, μια τεχνολογία που προσφέρει γρήγορη (σε χρόνο), σύντομη (σε έκταση) και φθηνή επικοινωνία. Στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, όλο και περισσότερα άτομα πληροφορούνται μέσω του κινητού τους. Λαμβάνουν ραδιοφωνικές εκπομπές αλλά και τηλεοπτικά κανάλια. Το αποτέλεσμα είναι ότι όλοι οι τομείς της πληροφόρησης, εκτός από το Διαδίκτυο, χάνουν το κοινό τους εξαιτίας του πολύ μεγάλου ανταγωνισμού ανάμεσα στα μέσα ενημέρωσης (3).
Όμως η κρίση έχει και εσωτερικές αιτίες, που οφείλονται κυρίως στην απώλεια της αξιοπιστίας του Τύπου. Κατ’ αρχήν γιατί, όπως είδαμε, ο Τύπος ανήκει σε βιομηχανικούς ομίλους που ελέγχουν την οικονομική εξουσία και είναι συνένοχοι με την πολιτική εξουσία. Και, επίσης, γιατί η μεροληψία, η έλλειψη αντικειμενικότητας, τα ψέματα, η χειραγώγηση και ακόμα, πολύ απλά, τα «φτιαγμένα» ρεπορτάζ αυξάνουν συνεχώς. Ξέρουμε πως ποτέ δεν υπήρξε «χρυσός αιώνας» της πληροφόρησης, όμως οι παρεκκλίσεις αυτές αφορούν τώρα και ποιοτικές εφημερίδες. Στις ΗΠΑ, η υπόθεση Τζέισον Μπλερ, βεντέτας της δημοσιογραφίας, ο οποίος παραποιούσε τα γεγονότα, αντέγραφε κείμενα που έβρισκε στο Διαδίκτυο και επινοούσε δεκάδες ιστορίες, έκανε απίστευτη ζημιά στη «New York Times», η οποία συχνά δημοσίευε τα παραμύθια του στο πρωτοσέλιδό της (4). Η εφημερίδα, που θεωρείται από τους επαγγελματίες έντυπο αναφοράς, έζησε έναν πραγματικό σεισμό. Οι δύο επικεφαλής της σύνταξης, ο Χάουελ Ρέινς και ο Τζέραλντ Μπόιντ, υποχρεώθηκαν σε παραίτηση, ενώ πρώτη φορά δημιουργήθηκε η θέση του «ombudsman» (μεσολαβητή), την οποία κάλυψε ο Ντάνιελ Όκρεντ, δοκιμιογράφος και πρώην αρχισυντάκτης του περιοδικού «Time».
Λίγους μήνες πριν, είχε ξεσπάσει ένα ακόμα πιο παταγώδες σκάνδαλο. Αφορούσε την πρώτη σε κυκλοφορία εφημερίδα στις ΗΠΑ, την «USA Today»: Οι αναγνώστες της έμειναν εμβρόντητοι ανακαλύπτοντας ότι ο πιο διάσημος ρεπόρτερ της, ο Τζακ Κέλεϊ, ένας διεθνής σταρ που είχε «οργώσει τον πλανήτη», είχε πάρει συνέντευξη από 36 αρχηγούς κρατών και είχε καλύψει πάνω από δέκα πολέμους, στην πραγματικότητα ήταν ένας ψυχαναγκαστικός απατεώνας, ένας κατά συρροήν «κατασκευαστής» ρεπορτάζ. Ανάμεσα στο 1993 και το 2003, ο Κέλεϊ εφηύρε εκατοντάδες ιστορίες που έκαναν πάταγο. Ως διά μαγείας, πάντα βρισκόταν στον τόπο όπου διαδραματίζονταν τα γεγονότα και έφερνε πίσω μαζί του εξαιρετικά ρεπορτάζ. Σε ένα από αυτά, υποστήριζε πως υπήρξε μάρτυρας τρομοκρατικής ενέργειας σε μια πιτσαρία στην Ιερουσαλήμ, και περιέγραφε τρεις άντρες που έτρωγαν δίπλα του και των οποίων τα πτώματα τινάχτηκαν ψηλά με την έκρηξη και ξανάπεσαν στο έδαφος με τα κεφάλια τους αποχωρισμένα από τον κορμό, να κυλούν στον δρόμο…
Το πιο χονδροειδές ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε στις 10 Μαρτίου 2000 και αφορούσε την Κούβα: ο Κέλεϊ φωτογράφισε μια εργαζόμενη σ’ ένα ξενοδοχείο, τη «Jacqueline», και διηγήθηκε με λεπτομέρειες την προσπάθεια εξόδου της από τη χώρα μέσα σ’ ένα καρυδότσουφλο, και τον τραγικό πνιγμό της στο στενό της Φλόριντα. Στην πραγματικότητα, η γυναίκα, που ονομάζεται Γιαμιλέ Φερνάντεζ, είναι ζωντανή, ποτέ δεν έζησε τέτοια περιπέτεια, ενώ ένας άλλος δημοσιογράφος της «USA Today», ο Μπλέικ Μόρισον, την συνάντησε διαψεύδοντας τα παραμύθια του Κέλεϊ (5). Η αποκάλυψη της απάτης, που θεωρείται από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της αμερικανικής δημοσιογραφίας, στοίχισε τη θέση τους στη διευθύντρια σύνταξης, Κάρεν Γιούργκενσεν, και σε δύο άλλους σημαντικούς διευθυντές, τον Μπράιαν Γκάλαχερ, βοηθό της, και τον Χαλ Ρίτερ, υπεύθυνο πληροφόρησης (6).
Πρόσφατα, στη μέση της προεκλογικής καμπάνιας, ένας νέος δεοντολογικός σεισμός ταρακούνησε τον κόσμο των μέσων ενημέρωσης: ο Νταν Ράδερ, ο παρουσιαστής-βεντέτα του τηλεοπτικού δελτίου ειδήσεων του CBS και της εκπομπής κύρους Sixty Minutes, παραδέχτηκε ότι έδωσε στη δημοσιότητα, χωρίς να τα έχει ελέγξει, παραποιημένα έγγραφα που αποδείκνυαν ότι ο πρόεδρος Μπους είχε χρησιμοποιήσει υψηλά μέσα για να γλιτώσει από τον πόλεμο του Βιετνάμ (7).  Ο Νταν Ράδερ ανακοίνωσε ότι θα αφήσει τη δουλειά του και θα βγει στη σύνταξη…

Το δηλητήριο για το Ιράκ
Σε όλες αυτές τις καταστροφές, πρέπει να προσθέσουμε την αναμετάδοση, από όλα τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης, τα οποία μετατράπηκαν σε όργανα προπαγάνδας, ιδιαίτερα το κανάλι Fox News (8), των ψεμάτων του Λευκού Οίκου σε σχέση με το Ιράκ.  Οι εφημερίδες δεν διασταύρωσαν -ούτε αμφισβήτησαν- τις δηλώσεις της κυβέρνησης Μπους. Αν το είχαν κάνει, το ντοκιμαντέρ «Fahrenheit 9/11» του Μάικλ Μουρ δεν θα είχε τέτοια επιτυχία. Οι πληροφορίες που παρουσιάζει η ταινία ήταν γνωστές από πολύ καιρό, όμως τα μίντια τις είχαν αποκρύψει.
Ακόμα και η «Washington Post» και η «New York Times» συμμετείχαν στην «πλύση εγκεφάλου», όπως κατέδειξε ο ειδικός στα μέσα ενημέρωσης Τζον Πίλγκερ: «Πριν από την εισβολή, οι δύο εφημερίδες φώναζαν βοήθεια για λογαριασμό του Λευκού Οίκου. Στο πρωτοσέλιδο της “New York Times” διαβάζαμε τίτλους όπως “Μυστικό οπλοστάσιο [στο Ιράκ]”, “Λιποτάκτης περιγράφει τις έρευνες για την ατομική βόμβα στο Ιράκ”, “Ιρακινός μιλάει για τις εργασίες ανακαίνισης στις τοποθεσίες χημικών και πυρηνικών όπλων” και “Λιποτάκτες εξετάζουν τους αμερικανικούς φακέλους για το Ιράκ”, λένε επίσημες πηγές. Ολα τα άρθρα αποδείχθηκαν καθαρή προπαγάνδα. Σε εσωτερικό μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (το οποίο δημοσίευσε η “Washington Post”), η διάσημη δημοσιογράφος της “New York Times” Τζούντιθ Μίλερ παραδέχεται ότι κύρια πηγή της υπήρξε ο Αχμέτ Σαλάμπι, εξόριστος Ιρακινός, απατεώνας, καταδικασμένος από το δικαστήριο, ο οποίος διηύθυνε το Εθνικό Ιρακινό Κογκρέσο (ΕΙΚ) με βάση την Ουάσιγκτον και χρηματοδότηση από τη CIA. Έρευνα του αμερικανικού Κογκρέσου έδειξε αργότερα ότι σχεδόν όλες οι πληροφορίες που έδωσε ο Σαλάμπι και άλλοι εξόριστοι ήταν αβάσιμες» (9).
Αξιωματούχος της CIA, ο Ρόμπερτ Μπάερ, αποκάλυψε τον μηχανισμό του συστήματος προπαγάνδας. «Το ΕΙΚ έπαιρνε πληροφορίες από ψευτο-λιποτάκτες και τις έδινε στο Πεντάγωνο. Έπειτα το ΕΙΚ έδινε τις ίδιες πληροφορίες στους δημοσιογράφους, λέγοντάς τους “Αν δεν το πιστεύετε, τηλεφωνήστε στο Πεντάγωνο”. Οι πληροφορίες κυκλοφορούσαν έτσι σε κύκλο και η “New York Times” μπορούσε να λέει ότι είχε δύο πηγές για τα όπλα μαζικής καταστροφής στο Ιράκ. Το ίδιο και η “Washington Post”. Οι δημοσιογράφοι δεν έψαχναν περισσότερο. Άλλωστε, συχνά, οι αρχισυντάκτες τους ζητούσαν να υποστηρίξουν την κυβέρνηση. Από πατριωτισμό» (10).
Ο αρχισυντάκτης της «Washington Post» Στιβ Κολ αναγκάστηκε να παραιτηθεί, στις 25 Αυγούστου 2004, μετά από έρευνα η οποία αποκάλυπτε το πόσο ελάχιστος χώρος δόθηκε σε άρθρα που αμφισβητούσαν την κυβερνητική θέση, την περίοδο πριν από την εισβολή στο Ιράκ (11). «Η New York Times» αναγκάστηκε επίσης να ζητήσει συγγνώμη. Στο εντιτόριαλ της 26ης Μαΐου 2004, αναγνώρισε την έλλειψη ακρίβειας που επέδειξε στην παρουσίαση των γεγονότων που οδήγησαν στον πόλεμο και δήλωσε τη λύπη της για το γεγονός ότι μετέδωσε «λανθασμένες πληροφορίες».
Στη Γαλλία, οι μιντιακές καταστροφές δεν είναι μικρότερες, όπως έδειξε ο χειρισμός των υποθέσεων Πατρίς Αλέγκρ, του νεαρού που κουβαλούσε βαλίτσες στο αεροδρόμιο Ορλί, της ομάδας παιδόφιλων στο Ουτρό και της Μαρί Λ., που υποστήριξε ότι δέχτηκε αντισημιτική επίθεση στο RER D (12). Το φαινόμενο είναι το ίδιο και σε άλλες χώρες. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, μετά από τις τρομοκρατικές επιθέσεις, στις 11 Μαρτίου 2004, τα μέσα ενημέρωσης που ήλεγχε η κυβέρνηση του Χοσέ Μαρία Αθνάρ επιδόθηκαν σε χειραγώγηση, προσπαθώντας να επιβάλουν την «επίσημη αλήθεια», για να εξυπηρετήσουν τα εκλογικά τους συμφέροντα, κρύβοντας την ευθύνη της Αλ Κάιντα και φορτώνοντας το έγκλημα στη βασκική οργάνωση ΕΤΑ. Όλες αυτές οι υποθέσεις, όπως και η όλο και πιο στενή σχέση με την οικονομική και πολιτική εξουσία, έχουν προκαλέσει πολύ μεγάλη κάμψη της αξιοπιστίας των μέσων. Αποκαλύπτουν ένα ανησυχητικό δημοκρατικό έλλειμμα. Κυριαρχεί η δημοσιογραφία της ευμένειας, ενώ η κριτική δημοσιογραφία υποχωρεί. Πρέπει, μάλιστα, να αναρωτηθούμε, αν, την ώρα της παγκοσμιοποίησης και των τεράστιων ομίλων των μέσων ενημέρωσης, η έννοια του ελεύθερου Τύπου δεν κινδυνεύει να εξαφανιστεί.

«Υγιείς ιδέες»
Υπό αυτήν την οπτική, οι δηλώσεις του Σερζ Ντασό επιβεβαιώνουν τους χειρότερους φόβους. Μόλις ανέλαβε καθήκοντα, ο νέος ιδιοκτήτης της «Figaro» δήλωσε στους συντάκτες: «Θα ήθελα, στο μέτρο του δυνατού, να προβάλλει η εφημερίδα τις επιχειρήσεις μας. Εκτιμώ ότι, μερικές φορές, υπάρχουν πληροφορίες που απαιτούν προσοχή. Αυτό συμβαίνει με τα άρθρα που αναφέρονται σε συμβόλαια υπό διαπραγμάτευση. Υπάρχουν πληροφορίες που κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό. Υπάρχει φόβος να βάλουμε σε κίνδυνο τα εμπορικά ή βιομηχανικά συμφέροντα της χώρας μας» (13).
Αυτό που ο Ντασό ονομάζει «η χώρα μας», καταλάβατε, φαντάζομαι, ότι είναι η εταιρεία κατασκευής όπλων ιδιοκτησίας του, η Dassault Aviation. Και, χωρίς αμφιβολία, λογόκρινε μια συνέντευξη για τη δόλια πώληση αεροπλάνων Μιράζ στην Ταϊβάν, για να την προστατέψει. Όπως λογόκρινε και μια πληροφορία για τις συνομιλίες του Ζακ Σιράκ και του Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα με θέμα το σχέδιο πώλησης αεροπλάνων Ραφάλ στην Αλγερία (14).
Οι πρόσφατες εξηγήσεις του για τις αιτίες που τον οδήγησαν να αγοράσει το περιοδικό «L’Express» και την εφημερίδα «Le Figaro» – «η εφημερίδα επιτρέπει να περάσουν κάποιες υγιείς ιδέες» δήλωσε- ενίσχυσαν την ανησυχία των δημοσιογράφων (15).
Αν συνδυάσουμε τις δηλώσεις αυτές με τις δηλώσεις του Πατρίκ λε Λε, αφεντικού του TF1 (16), για τον πραγματικό ρόλο του καναλιού του, γίγαντα των γαλλικών μίντια («Η δουλειά του TF1 είναι να βοηθήσει την Κόκα Κόλα να πουλήσει το προϊόν της. Εμείς πουλάμε στην Κόκα Κόλα διαθέσιμο χρόνο του ανθρώπινου εγκεφάλου (17)»), βλέπουμε σε ποιους κινδύνους μπορεί να οδηγήσει η ανάμειξη των ειδών, όπως μπορούμε να χαρακτηρίσουμε την αντίφαση ανάμεσα στη μανία του εμπορίου και την ηθική της πληροφόρησης.
Η ανάμειξη των ειδών μπορεί να φτάσει πολύ μακριά εν αγνοία των αναγνωστών. Ο Ουόλτερ Ουέλς, διευθυντής της «International Herald Tribune» -ανήκει στον όμιλο New York Times, που είναι καταχωρισμένος στο χρηματιστήριο- πρόσφατα προειδοποίησε για τις συνέπειες της εισόδου στο χρηματιστήριο των επιχειρήσεων Τύπου: «Συχνά, εκείνοι που πρέπει να πάρουν μια δημοσιογραφική απόφαση αναρωτιούνται αν αυτή θα μειώσει ή θα αυξήσει κατά λίγα σεντς τη χρηματιστηριακή αξία της μετοχής της εκδοτικής εταιρείας. Αυτού του είδους οι σκέψεις έχουν γίνει κεφαλαιώδεις, οι διευθυντές των εφημερίδων λαμβάνουν συνεχώς οδηγίες από τους ιδιοκτήτες. Πρόκειται για ένα νέο δεδομένο στη σύγχρονη δημοσιογραφία. Πριν, δεν ήταν έτσι τα πράγματα» (18).
Στο Διαδίκτυο, η σύγχυση αυτή, που τελικά παγιδεύει τους αναγνώστες, είναι ακόμα μεγαλύτερη. Έτσι, η ιστοσελίδα Forbes.com, του αμερικανικού οικονομικού περιοδικού «Forbes», χρησιμοποιεί ένα νέο εργαλείο διαφήμισης, το οποίο την ενσωματώνει στο κείμενο του άρθρου. Οι διαφημιζόμενοι αγοράζουν λέξεις-κλειδιά και, όταν περάσει από πάνω τους το «ποντίκι» του υπολογιστή, ανοίγει ένα παράθυρο με το διαφημιστικό μήνυμα. Οι δημοσιογράφοι δεν γνωρίζουν από πριν ποιες είναι οι λέξεις που αγοράζουν οι διαφημιζόμενοι, αλλά κάποιοι αναρωτιούνται αν σε λίγο καιρό δεν θα τους ζητηθεί να γράφουν κείμενα χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες λέξεις, οι οποίες θα φέρνουν χρήματα στην εκδοτική εταιρεία.
Όλο και περισσότερο, οι πολίτες συνειδητοποιούν τους νέους κινδύνους. Δείχνουν ιδιαίτερη ευαισθησία προς τη μιντιακή χειραγώγηση και μοιάζουν πεπεισμένοι ότι στην, υπερβολικά μιντιακή κοινωνία μας, ζούμε, παραδόξως, σε κατάσταση πληροφοριακής ανασφάλειας. Η πληροφορία είναι άφθονη, όμως έχει μηδενική εγγύηση πιστότητας. Συχνά διαψεύδεται. Παρακολουθούμε τον θρίαμβο της δημοσιογραφίας της κερδοσκοπίας και του θεάματος, εις βάρος της δημοσιογραφίας της πληροφορίας.  Η σκηνοθεσία (η συσκευασία) είναι πιο σημαντική από τη διασταύρωση των γεγονότων.
Αντί να υψώνονται ως τελευταίο ανάχωμα ενάντια στην παρέκκλιση που οφείλεται στην ταχύτητα και την αμεσότητα, πολλές εφημερίδες αποτυγχάνουν στην αποστολή τους, και μερικές φορές συμβάλλουν, στο όνομα μιας τεμπέλικης ή αστυνομικής αντίληψης (19) της δημοσιογραφίας της έρευνας, στο να απαξιώνεται αυτό που κάποτε ονομάζαμε «τέταρτη εξουσία». Ο ιδρυτής μας, ο Ιμπέρ Μπεβ-Μερί, έλεγε πάντα: «Τα γεγονότα είναι ιερά, η γνώμη είναι ελεύθερη». Όμως η τάση που εξαπλώνεται στα μίντια φαίνεται να αντιστρέφει τη ρήση αυτή. Όλο και περισσότερο, οι δημοσιογράφοι θεωρούν ότι η γνώμη τους, σπάνια τεκμηριωμένη, είναι ιερή, ενώ δεν διστάζουν να παραποιούν τα γεγονότα, ώστε να τα προσαρμόζουν στην επιβεβαίωση της γνώμης τους.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, με τον ενθουσιασμό να υποχωρεί, ενώ εξαπλώνεται ένα απαισιόδοξο όραμα για το μέλλον, η σύνταξη της «Le Monde diplomatique» δουλεύει σκληρά για να βελτιώσει το περιεχόμενό της και θεωρεί ότι τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από το να μην προδώσει την εμπιστοσύνη των αναγνωστών της. Υπολογίζουμε στην ενεργοποίησή τους και την αλληλεγγύη τους, για να υπερασπίσουμε την ανεξαρτησία του εντύπου μας και την ελευθερία που μας εγγυάται (20). Ο καλύτερος τρόπος να μας υποστηρίξουν είναι να γραφτούν οι ίδιοι συνδρομητές και να γράψουν και τους φίλους τους.
Θέλουμε να είμαστε η εφημερίδα της κοινωνίας που βρίσκεται σε κίνηση, εκείνων που θέλουν να αλλάξει ο κόσμος. Και προσπαθούμε να μένουμε πιστοί στις βασικές αρχές που χαρακτηρίζουν τον τρόπο που αξιολογούμε τις πληροφορίες.  Μειώνοντας την ταχύτητα της ενημέρωσης, στοιχηματίζοντας στη δημοσιογραφία του διαφωτισμού για να διαλύσουμε τις σκιές της επικαιρότητας, ενδιαφερόμενοι για καταστάσεις που δεν συγκεντρώνουν τους προβολείς της επικαιρότητας αλλά μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα το διεθνές πεδίο, προτείνοντας αφιερώματα ακόμα πιο ολοκληρωμένα, πιο βαθιά και καλύτερα τεκμηριωμένα για τα μεγάλα σύγχρονα ζητήματα, πηγαίνοντας στο βάθος των προβλημάτων με μέθοδο, ακρίβεια και σοβαρότητα, παρουσιάζοντας πρωτότυπες πληροφορίες και αναλύσεις που συχνά έχουν αποσιωπηθεί, προσπαθώντας να πάμε ενάντια στο ρεύμα των κυρίαρχων μέσων ενημέρωσης. Είμαστε πεπεισμένοι ότι η ποιότητα της πληροφορίας εξαρτάται από τον διάλογο των πολιτών. Η φύση του διαλόγου καθορίζει, στο υψηλότερο στάδιο, τον πλούτο της δημοκρατίας.

1. Η Hachette Filipacchi Medias, θυγατρική της εταιρίας Lagardere Media, είναι ο μεγαλύτερος εκδοτικός οίκος περιοδικών στον κόσμο, με 245 τίτλους σε 36 χώρες. Βλ. την ιστοσελίδα www.observatoire-medias.info. Στον όμιλο Le Monde Α.Ε. -κύριο μέτοχο (51%) της Monde diplomatique Α.Ε. – ο όμιλος Lagardère είναι μέτοχος (10 %) της εφημερίδας «Midi libre» και της «Monde interactif».
2. Αντίθετα, ο αριθμός των άρθρων που διαβάζονται (δωρεάν) στην ιστοσελίδα μας www.monde-diplomatique.fr, υπερδιπλασιάστηκε το 2004. Το διεθνές μας κοινό συνεχίζει επίσης να μεγαλώνει. Οι διεθνείς μας εκδόσεις φτάνουν σήμερα τις 45, σε 20 γλώσσες, και η αθροιστική κυκλοφορία τους ξεπερνά το 1,1 εκατ. αντίτυπα.
3. Στις ΗΠΑ, η καθημερινή τηλεθέαση των τηλεοπτικών δελτίων των μεγάλων καναλιών μειώθηκε, κατά μέσο όρο, από 36,3 εκατ. το 1994 σε 26,3 εκατ. το 2004.
4. Βλ. «Le Monde», 21 Μαΐου 2003, και «Time», 16 Ιουνίου 2003.
5. Woman who died in Cuba story alive in USA, www.usatoday.com/news/2004-03-19-2004-03-19-kelley-cuba_x.htm
6. «Le Monde», 30 Απριλίου 2004.
7. «Le Monde», 28 Σεπτεμβρίου 2004.
8. Βλ. το ντοκιμαντέρ του Ρόμπερτ Γκρίνγουολντ «Outfoxed» (2004).
9. John Pilger, «Fabriquer des citoyens consommateurs, mal informes et bien-pensants », «Le Monde diplomatique», Οκτώβριος 2004.
10. Στο ντοκιμαντέρ του Ρόμπερτ Γκρίνγουολντ «Uncovered» (2003).
11. «The Washington Post», 12 Αυγούστου 2004.
12. Βλ. Gilles Balbastre, «Les faits divers, ou le tribunal implacable des medias», «Le Monde diplomatique», Δεκέμβριος 2004.ΣτΕ: Patrice Alegre, δολοφόνος κατά συρροήν. Παραδέχτηκε πέντε φόνους και έξι βιασμούς. Το 2002 καταδικάστηκε σε ισόβια. Ο Αμπντελραζάκ Μπεσεγκίρ, 27 ετών, καταδικάστηκε για εμπορία όπλων, τα οποία βρέθηκαν στη βαλίτσα που κουβαλούσε. Αθωώθηκε με την ομολογία του ατόμου που είχε «κατασκευάσει» την κατηγορία με τη συνέργεια της οικογένειας της συζύγου του Μπεσεγκίρ. Ο ιερέας Ντομινίκ Βιέλ και η φουρνάρισσα Ροζλύν Νορμά αθωώθηκαν από τις κατηγορίες της σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων στην πόλη Ουτρώ. Το RER είναι η γραμμή του μετρό για τα προάστια και τις κοντινές πόλεις. Η γραμμή D θεωρείται «επικίνδυνη», μια που οδηγεί και σε πόλεις-γκέτο.
13. «Le Monde», 9 Σεπτεμβρίου 2004.
14. «Le Canard enchaine», 8 Σεπτεμβρίου 2004.
15. Μετά από την εξαγορά της Socpresse από τον Serge Dassault, 268 δημοσιογράφοι του ομίλου, δηλαδή περίπου το 10% του προσωπικού, έκαναν χρήση της ρήτρας μεταβίβασης και ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους.
16. ΣτΜ: Το κανάλι TF1, η πρώτη συχνότητα που ιδιωτικοποιήθηκε στη Γαλλία, ανήκει στον γνωστό κατασκευαστικό κολοσσό Bouygues.
17. Στο βιβλίο «Les Dirigeants face au changement», Editions du Huitieme Jour, Παρίσι, 2004.
18. «El Mundo», Μαδρίτη, 12 Νοεμβρίου 2004.
19. Οπου συχνά μπερδεύονται πηγές και πληροφοριοδότες, πραγματικές έρευνες και δημοσίευση ψεμάτων.
20. ΣτΜ: Η Α.Ε. Le Monde diplomatique ανήκει σε δύο συλλόγους, τον σύλλογο των εργαζομένων και τον σύλλογο των φίλων της, καθώς και στην Α.Ε. Le Monde (κατά 51%). Χάρη σε ειδικό όρο, η Α.Ε. Le Monde δεν έχει δικαίωμα να επέμβει στην εκδοτική γραμμή, ούτε να τοποθετήσει διευθυντή στη «Le Monde diplomatique».

Ignacio Ramonet

Δημοσιογράφος, πολιτικός αναλυτής και συγγραφέας. Διετέλεσε διευθυντής της «Le Monde diplomatique» την περίοδο 1990-2008.

Διαβάστε περισσότερα