Στον μύλο του χρόνου

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

Για να πιάσουμε απ’ την αρχή το νήμα του βαρύτατου 2015, με τις απανωτές ανατροπές και τις μεταλλάξεις του, μπορούμε να θεωρήσουμε βέβαιο το εξής: Την Πρωτοχρονιά, ούτε οι στενότεροι φίλοι τους δεν θα είχαν την ευγενή καλοσύνη να ευχηθούν «Αντε και πρόεδρος φέτος» στον κ. Μεϊμαράκη, στην κ. Γεννηματά και στον κ. Λαφαζάνη· τέτοιες ευχές, όσο κολακευτικές, θα μετρούσαν σαν σαρκασμός. Για ποικίλους λόγους (ανάμεσά τους και η καθαυτό πολιτική τους προσωπικότητα), ουδείς εκ των τριών ονειρευόταν το άμεσο πολιτικό του μέλλον με τη μορφή αρχηγικού θώκου.

Πλην, άλλαι μεν βουλαί πολιτικών, άλλα δε κάλπη κελεύει. Η κάλπη του Γενάρη έδωσε εντολή συνταξιοδότησης του κ. Σαμαρά και του κ. Βενιζέλου. Αλλά και πάλι, ελάχιστοι θα περίμεναν ότι η πυκνότητα του πολιτικού χρόνου θα υποχρέωνε τη Ν.Δ. να διανύσει προεκλογική περίοδο με αρχηγό τον κ. Μεϊμαράκη και όχι έναν προβεβλημένο δελφίνο, της οικογένειας Μητσοτάκη λ.χ. Οσο για την κ. Γεννηματά, με δεδομένη την άχρωμη ή αποτυχημένη διέλευσή της από ποικίλα αξιώματα, σε ένα μόνο θα μπορούσε να ποντάρει: στην παράδοση του ΠΑΣΟΚ να εκλέγει αρχηγό βάσει επωνυμίας και θρυλοποιημένων προγόνων. Οσο για την κάλπη του δημοψηφίσματος, αυτή ένωσε στιγμιαία, στο αντιφατικά πολυσυλλεκτικό «Οχι», τους έξι στους δέκα Ελληνες, για να χωρίσει όμως σχεδόν από την επομένη το κόμμα που με την απόφασή του για δημοψήφισμα και με το 62% έμοιαζε γρανιτένιο: τον ΣΥΡΙΖΑ. Με τη διάσπασή του γεννήθηκε η ΛΑΕ του κ. Λαφαζάνη, η πρωτοκαθεδρία του οποίου πάντως αμφισβητείται από τη δεσποτική κ. Κωνσταντοπούλου και την υμνωδό της, την κ. Μακρή. Αλεσε πολλά ο μύλος του 2015: ιδέες, πολιτικές, αρχηγούς και αρχηγίσκους, αισθήματα, ελπίδες. Τα προεδρικά απροσδόκητά του άλλωστε δεν είναι μόνο τα προαναφερθέντα. Δεν πρέπει ν’ άκουσε πολλούς την Πρωτοχρονιά ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας να του εύχονται «καλή προεδρία». Και δεν θα περίμενε βέβαια ο εξαπανέκαθεν «Κύριος Πρόεδρος», ο κ. Λεβέντης της Ενωσης Κεντρώων και του αγοραίου τηλελαϊκισμού, ότι θα ξεπεράσει το ΠΑΣΟΚ στη Θεσσαλονίκη. Στο οποίο ΠΑΣΟΚ υπήγαγε τη ΔΗΜΑΡ ο νέος πρόεδρός της, ο κ. Θεοχαρόπουλος. Μάλλον δεν τον συγκινεί το ότι ο χώρος της ανανεωτικής Αριστεράς αυτοπροσδιοριζόταν πάντα με θεμέλιο την αντιπαλότητά του προς το ΠΑΣΟΚ και τον διάχυτο πασοκισμό.

Διαβάστε περισσότερα

Κουδούνι, με … 6.500 κενά!

ΗΜΕΡΟΔΡΟΜΟΣ 

Σε χιλιάδες μετρώνται και φέτος τα κενά με τα οποία ανοίγουν σήμερα τα σχολεία. Το υπουργείο Παιδείας κάνει λόγο για 6.500 κενά που η κάλυψή τους εκκρεμεί, ενώ κανένας αναπληρωτής δεν πρόκειται να βρίσκεται σε σχολείο πριν από τις 21 Σεπτέμβρη, αφού η διαδικασία αιτήσεων για πρόσληψη είναι ακόμα σε εξέλιξη.
Σε συνέντευξη Τύπου, η υπηρεσιακή υπουργός Παιδείας, Αγγελική – Ευφροσύνη Κιάου, παρουσίασε χτες τις ενέργειες που έγιναν το τελευταίο δεκαήμερο, προκειμένου να ετοιμαστεί η νέα σχολική χρονιά. «Στα πλαίσια του εφικτού και λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές συνθήκες της χώρας μας, είμαστε σε παρά πολύ καλό δρόμο» δήλωσε χαρακτηριστικά. Αυτό που θα βιώσουν για μια ακόμα χρονιά μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικοί, είναι σχολεία χωρίς εκπαιδευτικούς και εργασιακές σχέσεις – «λάστιχο» στην Εκπαίδευση.
Οπως είπε η υπηρεσιακή υπουργός, για τη στελέχωση των σχολείων έχουν εξασφαλιστεί 12.000 πιστώσεις αναπληρωτών μέσω ΕΣΠΑ, 3.000 από τον τακτικό προϋπολογισμό και 4.000 από τη μεταφορά πόρων του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων στο υπουργείο Παιδείας. Σημείωσε, ωστόσο, πως ο αριθμός αυτός δεν αρκεί για την κάλυψη των αναγκών, επειδή τα χρήματα δίνονται από το ΕΣΠΑ με συγκεκριμένους όρους και περιορισμούς, αυξήθηκαν οι ανάγκες λόγω 3.500 συνταξιοδοτήσεων και παραμένει η ανάγκη για 6.000 αναπληρωτές ειδικά στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και την Ειδική Αγωγή. Σημειώνεται πως τα κενά αυτά υπολογίζονται με βάση την οδηγία για πληθωρικά τμήματα και με βάση τις ανάγκες, όπως αυτές τις καθορίζει η κυρίαρχη πολιτική.
Το υπουργείο Παιδείας έχει καλέσει τις κατά τόπους Διευθύνσεις να πάρουν μέτρα για ν” ανοίξουν τα σχολεία και σε αυτό το πλαίσιο προωθεί το μέτρο των «εθελοντικών μετακινήσεων» εκπαιδευτικών από σχολείο σε σχολείο. Ηδη, η Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Πελοποννήσου έχει καλέσει «λόγω της εξαιρετικά δύσκολης κατάστασης από την έλλειψη διδακτικού προσωπικού» να αναζητηθεί από τις όμορες σχολικές μονάδες «η εθελοντική μετακίνηση εκπαιδευτικών για την εξυπηρέτηση της υπηρεσίας». Την ίδια στιγμή, σήμερα, μια σειρά σχολεία δε θ” ανοίξουν, όπως τα Ειδικά Δημοτικά Σχολεία Αχαρνών και Ωρωπού, ενώ εικόνα ελλείψεων φτάνει απ” όλη τη χώρα.
Χτες το μεσημέρι, έγινε στο υπουργείο Παιδείας παράσταση διαμαρτυρίας από πρωτοβάθμια σωματεία εκπαιδευτικών της Αττικής, την ΟΛΜΕ και τη ΔΟΕ, ενώ τις επόμενες μέρες προγραμματίζονται παραστάσεις διαμαρτυρίας σε κατά τόπους Διευθύνσεις Εκπαίδευσης.
Πηγή: «Ριζοσπάστης» 

Διαβάστε περισσότερα

«Μαύρος Οκτώβρης»: Τι έρχεται σε εργασιακά και ασφαλιστικό μετά τις εκλογές

ΚΩΣΤΑΣ ΤΡΑΚΟΣΑΣ 

Μπορεί η προεκλογική περίοδος να κινείται στον αστερισμό του γνωστού δικομματικού δίπολου. Μπορεί να τσακώνονται για το παλιό και το νέο, για το «Τσίπρας ή Μεϊμαράκης», για το «μπροστά ή πίσω». Αλλά η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για την πλέον κάλπικη προεκλογική αντιπαράθεση, καθώς όλα έχουν προαποφασιστεί, έχουν υπογραφεί, έχουν συμφωνηθεί και έχουν ψηφιστεί. Τρανή απόδειξη είναι πως ήδη από τον Αύγουστο ξέρουμε πως ο φετινός Οκτώβριος, θα είναι ο μήνας εφαρμογής μιας ακόμη αντιλαϊκής λαίλαπας, με κύρια «θύματα» τις συντάξεις και τα εργασιακά δικαιώματα.

Το ασφαλιστικό

Τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται ιδιαίτερη κινητικότητα για το ασφαλιστικό. Η λεγόμενη «Επιτροπή Σοφών», που συνέστησε ο πρώην υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Γιώργος Κατρούγκαλος, μετά την τελευταία της συνεδρίαση (10/9) μετέθεσε για μετά τις εκλογές την υποβολή του σχεδίου για το νέο Ασφαλιστικό και τις περικοπές στις συντάξεις. Όπως και να έχει, όμως, η νέα κυβέρνηση θα είναι υποχρεωμένη μέσα σε ελάχιστο διάστημα να έχει έτοιμες τις νέες προτάσεις της, καθώς θα πλησιάζει η «αξιολόγηση» του Οκτωβρίου από το «κουαρτέτο».

Το πρώτο και βασικό που πρέπει να γίνει σαφές είναι πως στους επόμενους 18 μήνες, αρχής γενομένης από τον Οκτώβριο, οι έμμεσες και άμεσες περικοπές συντάξεων και παροχών ενδέχεται να ξεπερνούν τα 7 δισ. ευρώ! Συγκεκριμένα, το μνημόνιο δεσμεύει τις ελληνικές κυβερνήσεις για περικοπές 0,25% του ΑΕΠ για το 2015 και 1% για το 2016. Δηλαδή, 2,25 δισ. ευρώ. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να ληφθούν ισοδύναμα για την εφαρμογή της απόφασης του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματικές τις μνημονιακές περικοπές, δηλαδή, επιπρόσθετα μέτρα 2 έως 3 δισ. ευρώ. Τέλος, αν δεν εφαρμοστεί η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, τα λεγόμενα «ισοδύναμα» θα είναι επιπλέον 1,4 δισ. ευρώ (όσο, δηλαδή, το έλλειμμα των ταμείων).

«Βάση» ο νόμος Λοβέρδου

Ο νόμος Λοβέρδου (3863/2010) αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα κινηθεί η Επιτροπή Σοφών του Κατρούγκαλου. Άλλωστε, η πλήρης εφαρμογή του νόμου Λοβέρδου, αποτελεί το βασικό ζητούμενο και του νέου μνημονίου. Σύμφωνα με αυτό η συμμετοχή του κράτους περιορίζεται στην καταβολή της βασικής σύνταξης (360 ευρώ), ενώ το μέσο ποσοστό αναπλήρωσης δεν θα ξεπερνά το 50% (δηλαδή, ο εργαζόμενος ύστερα από 40 χρόνια εργασίας ή μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του, θα λαμβάνει κύρια σύνταξη μικρότερη από το μισό του μέσου μισθού του).

Σε αυτό λοιπόν το πλαίσιο, τα επόμενα βήματα που θα γίνουν άμεσα (Οκτώβριος 2015) είναι:

1. Η υπαγωγή όλων των επικουρικών ταμείων σε αυτό των μισθωτών ΕΤΕΑ (έγινε από 1/9). Εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείματος ή λήψη αντισταθμιστικών μέτρων. Σε δεύτερο πλάνο (Ιανουάριος 2016) χρηματοδότηση των επικουρικών αποκλειστικά από τις εργοδοτικές – εργατικές εισφορές.
2. Στενότερη σύνδεση μεταξύ εισφορών και παροχών. Αυτό το μέτρο αναμένεται να χτυπήσει ιδιαίτερα τους αυτοαπασχολούμενους καθώς ο τρόπος υπολογισμού των εισφορών τους θα γίνεται με βάση το πραγματικό εισόδημα.
3. Κατάργηση όλων των φόρων υπέρ τρίτων που είναι συνδεδεμένοι με τη χρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων από την 31η Οκτωβρίου. Οι απώλειες των ταμείων θα αντικατασταθούν από τη μείωση των επιδομάτων ή την αύξηση των εισφορών.
4. Σταδιακή εναρμόνιση των κανόνων για τις συντάξεις του ΟΓΑ με αυτά που ισχύουν στα άλλα ταμεία.
5. Η κατάληξη (σε πρώτη φάση) θα έρθει το Δεκέμβριο του 2015 με την ενοποίηση όλων των ταμείων σε μία ενιαία οντότητα.

Περικοπές και στις συντάξεις του Σεπτεμβρίου

Όσοι, βέβαια, αφελώς πιστεύουν ότι οι πραγματικές περικοπές θα αρχίσουν από το νέο έτος, πλανώνται.

Με τις συντάξεις Οκτωβρίου, οι συνταξιούχοι θα δουν επιπρόσθετες μειώσεις.

Συγκεκριμένα:

• Θα παρακρατηθούν αναδρομικά οι αυξημένες εισφορές υπέρ υγείας (6% από 4% στις κύριες και επιπλέον 6% στις επικουρικές) για τους μήνες Ιουλίου και Αυγούστου.
• Το τρίμηνο Οκτωβρίου – Νοεμβρίου – Δεκεμβρίου, μαζί με τις νέες αυξημένες εισφορές, θα παρακρατηθούν και τα αναδρομικά από τις κρατήσεις του Ιουλίου και του Αυγούστου σε τρεις ισόποσες δόσεις.
• Νέες μειώσεις, τουλάχιστον 5%, αναμένονται στις επικουρικές συντάξεις μιας σειράς κλάδων (ένστολοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι γιατροί, μηχανικοί και δικηγόροι, πρώην ναυτικοί και τεχνικοί Τύπου), καθώς από την 1η Σεπτεμβρίου οι κλάδοι τους εντάχθηκαν στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ).
• Αν δεν υπάρξουν ισοδύναμα μέτρα για τη μη εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος, αναμένονται νέες περικοπές κοντά στο 8% για όλους τους συνταξιούχους του ΕΤΕΑ.

Τι γίνεται με τα εργασιακά

Η αλήθεια είναι ότι στην αγορά εργασίας οι αλλαγές δεν αναμένεται να είναι το ίδιο δραστικές όπως στο ασφαλιστικό.

Ο λόγος είναι απλός: Η αγορά εργασίας έχει πλήρως αποδιαρθρωθεί από τα προηγούμενα μνημόνια και αυτό που προέχει είναι πλέον η αντιμετώπιση της τεράστιας ανεργίας (η οποία αναμένεται να εκτιναχθεί παραπάνω, ελέω capital control). Εξ ου και η βαρύτητα στην κατάρτιση και στα προγράμματα δεξιοτήτων και πιστοποίησης, καθώς η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων πρέπει να εμπεδωθεί ακόμη βαθύτερα.

Ωστόσο, ακόμη και εδώ υπάρχουν μια σειρά από άμεσα μέτρα (Οκτώβριος & Δεκέμβριος):

1. Επανέρχεται η μετενέργεια, δηλαδή το χρονικό διάστημα ισχύος των συλλογικών συμβάσεων μετά τη λήξη τους, στους 3 μήνες, από 6 μήνες που είχε γίνει με τροπολογία Σκουρλέτη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι εάν μία σύμβαση λήξει και περάσουν 3 μήνες, θα μετενεργούν μόνο τέσσερα επιδόματα: σπουδών, προϋπηρεσίας, τέκνων και βαρέων και ανθυγιεινών.
2. Διαβούλευση και επανεξέταση υφιστάμενου πλαισίου της αγοράς εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των ομαδικών απολύσεων, της συλλογικής δράσης και των συλλογικών διαπραγματεύσεων (Οκτώβριος 2015). Σε αυτό το πλαίσιο και μέχρι τα τέλη του 2015 αναμένεται η ευθυγράμμιση της νομοθεσίας για τα παραπάνω θέματα με τις βέλτιστες πρακτικές στην ΕΕ (δηλαδή, την παραπέρα ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων).
3. Σχέδιο για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας και ταυτόχρονη θεσμοθέτηση του πλαισίου κατάρτισης και μαθητείας, μαζί με τον προσδιορισμό των αναγκών σε επίπεδο δεξιοτήτων και την αναβάθμιση των προγραμμάτων πιστοποίησης. Τα παραπάνω, που θα πρέπει να γίνουν μέχρι τον Δεκέμβριος 2015, συνδέονται άμεσα με την υλοποίηση των βέλτιστων πρακτικών της ΕΕ!

Διαβάστε περισσότερα

Κώστας Κάππος: “Έχουμε μια ιδεολογία με την οποία ή για την οποία πεθαίνουμε”

Όταν άλλοι πανηγύριζαν για την επερχόμενη και διαρκή «ευημερία» που θα γνώριζε η Ελλάδα στην ΕΕ και στην Ευρωζώνη, εκείνος – άρθρο στην εφημερίδα «Τα Νέα» το 2000 - τόνιζε: «Η κατάσταση για τη χώρα μας θα χειροτερέψει μετά την ένταξη στην ΟΝΕ (…). Κατά συνέπεια θα έχουμε για τους εργαζόμενους λιτότητα χωρίς τέλος».
    Η ορθότητα των εκτιμήσεών του δεν προέκυπτε από κάποιες μαντικές ή προφητικές ικανότητες. Ήταν απόρροια των ταξικών εργαλείων ανάλυσης της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας. «Εμείς – έλεγε στην «Ελευθεροτυπία» το 2004 – επιμένουμε στην πραγματικότητα, που είναι η ύπαρξη της ταξικής πάλης και το διακηρύσσουμε πανηγυρικά ψηφίζοντας ΚΚΕ».  


    «Ονομάζεται Κώστας Κάππος, είναι 37 ετών πατέρας ενός ανήλικου αγοριού. Στις 25 Απριλίου 1968 το απόγευμα συνελήφθη. Κρατήθηκε στη Γενική Ασφάλεια ένα μήνα και μετά οδηγήθηκε στο Διόνυσο. Βασανίστηκε ένα μήνα εκεί και τον ξανάφεραν στην Ασφάλεια Αθηνών, από όπου οδηγήθηκε στη Λέρο. Καμία κατηγορία δεν απαγγέλθηκε εις βάρος του. Κανένας μάρτυρας δεν τον κατάγγειλε για τίποτα. Η δουλειά του ήταν λογιστής. Αρτιμελής, καλοφτιαγμένος, από τη φύση του. Το μόνο που δεν ήξερε ήταν η αντοχή του. Αυτή την δοκίμασε στον Διόνυσο και αργότερα στο Μπογιάτι. Όσοι τον ήξεραν πριν, είδαν ότι τόσο η φυσιογνωμία του, όσο και η διάπλαση του είχαν αλλοιωθεί. Τα βασανιστήρια είχαν αλλοιώσει τη διάπλαση και τη μορφή του. Δεκαέξι βασανιστές, εκτός από εκείνους που έδιναν μόνο ξύλο, όργωσαν κυριολεκτικά το κορμί του. Νοσηρές διάνοιες, σατανικοί εφευρέτες. Τέσσερεις στο Διόνυσο, 12 στο Μπογιάτι. (…) 500 περίπου (οι) ώρες βασανιστηρίων, που συνολικά πέρασε σε μπουντρούμια, φυλακές, στα κρατητήρια και στις απομονώσεις (…)».

(Απόσπασμα από το βιβλίο «Η Επανάσταση που έρχεται»,

Επιλογή από άρθρα, κείμενα, συνεντεύξεις του Κώστα Κάππου,

εκδόσεις «Αλήθεια»).

  
   Δέκα χρόνια συμπληρώθηκαν χτες από τον θάνατο του Κώστα Κάππου. Αυτού του μοναδικού ανθρώπου. Που όταν τον ρωτούσαν για τις αντιπάθειές του, εκείνος απαντούσε: «Εγώ δεν αντιπαθώ κανέναν, ούτε τους βασανιστές μου».
    Ο Κάππος δεν εξαργύρωσε ποτέ τα σημάδια που «φιλοτέχνησαν» πάνω σε ολόκληρο το κορμί του οι δεσμοφύλακές του. Ήταν κομμουνιστής. Κανονικός. Στα λόγια και στα έργα. Γι’ αυτό και ήταν ένας από εκείνους τους ξεχωριστούς που σημάδεψαν μια ολόκληρη εποχή, μια ολόκληρη γενιά.
   Σε ένα δημοσίευμα των «Νέων» (27-28 Οκτωβρίου 2000) ο αείμνηστος Γιάννης Διακογιάννης σημείωνε:

«Οκτώ χρόνια από τότε που πήρε τη βουλευτική σύνταξη, δίνει χωρίς ποτέ να βαρυγκωμήσει, το μεγαλύτερο τμήμα της στη μακρινή Κούβα και στο ΚΚΕ . Και αν δεν είναι σήμερα ενταγμένος σε αυτό συνεχίζει να το ψηφίζει. Ο κ. Κάππος, τελικώς, αν δεν έδινε τα χρήματα του στη χώρα όπου αγωνίστηκε ο Τσε Γκεβάρα και στο Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά τα έπαιζε στο Χρηματιστήριο, αξιοποιώντας τις οικονομικές του γνώσεις, ίσως με τα 40.000.000 που πρόσφερε από το 1992 (200.000 δρχ. τον μήνα στην Αβάνα και άλλα τόσα στο ΚΚΕ) να ήταν σήμερα πλούσιος».

   Στην ίδιαεκείνη συνέντευξη είχε ρωτηθεί γιατί συνέχιζε να ενισχύει το ΚΚΕ παρότι δεν ήταν πια βουλευτής και κοινοβουλευτικός του εκπρόσωπος και είχε πάψει να είναι οργανωμένος σε αυτό μετά την αποχώρησή του και την διαφωνία του με την κυβέρνηση Τζανετάκη: «…με το ΚΚΕ δεν προσμένεις σε οφίτσια, τιμές και απολαβές. Ε, αυτό δεν είναι και λίγο! Μου αρέσει»,απαντούσε…

    Ο Κάππος δεν έγινε ποτέ πλούσιος με την έννοια των πολιτικών αντιπάλων του. Δεν το είχε ανάγκη: «… πέρα από τα χρήματα, υπάρχουν οικουμενικές αξίες, υπάρχουν ιδανικά. Οι αστοί ιδεολόγοι, βέβαια δεν καταλαβαίνουν από τέτοια γιατί η ιδεολογία τους χωρίς οικονομική στήριξη είναι ανύπαρκτη», έγραφε. Έζησε μαζί με την συντρόφισσά του την Πόπη και τα δυο τους παιδιά, τον Θανάση και την Φωτεινή, σε ένα μικρό τριάρι, στο Γκύζη. Εκεί πέθανε.
   Ο Κάππος έζησε και πέθανε όπως έλεγε ο Γληνός: «Έχουμε μια ιδεολογία με την οποία ή για την οποία πεθαίνουμε», απαντούσε ο Κάππος όταν τον ρωτούσαν να σχολιάσει τις θεωρίες για το «τέλος των ιδεολογιών» («Ριζοσπάστης», 2005).
    Δεν υπήρξε μάχη για την υπεράσπιση των αρχών του, της κομμουνιστικής κοσμοθεωρίας για μια καλύτερη και δικαιότερη κοινωνία, δεν υπήρξε μικρός ή μεγάλος αγώνας για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζόμενων που ο Κάππος δεν ήταν εκεί. «Χαμένοι αγώνες είναι αυτοί που δεν γίνονται»,έλεγε ο Κάππος.
    Ο Κάππος ήταν ένας άνθρωπος που δεν έπαψε μέχρι την τελευταία στιγμή να ψάχνει, να σκέφτεται, να αμφιβάλει, να αναζητά απαντήσεις: «… αν τα φαινόμενα ταυτίζονταν με την ουσία, δεν θα χρειαζόταν καμία επιστήμη», επαναλάμβανε μνημονεύοντας τον Μαρξ.
    Δεν έχασε ποτέ την εμπιστοσύνη του στον άνθρωπο. «Δεν υπάρχει αναλλοίωτη ανθρώπινη φύση,έλεγε. Ο άνθρωπος μεταβάλλεται με την αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών. Απέναντι στους κήρυκες του ατομικού συμφέροντος υπάρχουν οι άνθρωποι του πνεύματος, οι επαναστάτες, τα μαρξιστικά κόμματα που αγωνίζονται και θυσιάζονται για την ανθρώπινη απελευθέρωση» έγραφε λίγο πριν το θάνατό του («Ελευθεροτυπία», 2005).
    Ο Κάππος ήταν άνθρωπος της δράσης και της σκέψης. Όταν στην Ελλάδα έδιναν και έπαιρναν τα ευρω-πανηγύρια, ο Κάππος με αφορμή την έλευση του ευρώ εξηγούσε: «… τώρα που δεν θα μπορεί να υποτιμηθεί το εθνικό νόμισμα θα πιέζονται προς τα κάτω οι μισθοί και τα μεροκάματα» («Νέα», 2000). «Η Αργεντινή δεν είναι μακριά», έγραφε στην ίδια εφημερίδα, ήδη από το 2002.

   Ο Κάππος ήταν ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος. Εργάτης και διανοούμενος μαζί. Η ζωή του υπήρξε μια εκκωφαντική διάψευση της ανόητης θεωρίας ότι η ένταξη ενός διανοούμενου στον οργανωμένο αγώνα, στον αγώνα του λαού, στον κομμουνιστικό αγώνα, οδηγεί στην «ισοπέδωση της προσωπικότητας». Η προσωπικότητά του Κάππου, οι ιδιαίτερες αρετές του αναδείχτηκαν ακριβώς εκεί: Μέσα στο συλλογικό αγώνα.
    Όλα όσα ειπώθηκαν για τον Κώστα ήταν έτσι. Τίποτα παραπανίσιο. Τίποτα ψεύτικο. Ευγενικός, προσηνής και ταυτόχρονα απαιτητικός με τους συνεργάτες του. Μελετητής και ταυτόχρονα μαθητής σε κάθε του βήμα. Ακέραιος και συνεπής. Έντιμος. Ευθύς. Ντόμπρος.Ήταν «κύριος» με κεφαλαίο «Κ». Γιατί ο Κάππος ήταν φτιαγμένος από εκείνη τη σπάνια στόφα που, όπως έλεγε ο Μαγιακόφσκι, φτιάχνονται οι «ανθρώπινοι άνθρωποι». Γιατί ο Κάππος ήταν Κομμουνιστής. Ήταν τύχη να τον έχεις σύντροφο. Ήταν τιμή να τον έχεις αντίπαλο.
    Όσοι είχαμε την τύχη και την τιμή να τον γνωρίσουμε ποτέ δεν εξηγήσαμε πραγματικά εκείνο που πρόβαλε μπροστά μας ανεπιτήδευτο: Πως γινόταν σε κάποιον σαν αυτόν – ήταν ο Κάππος! - να μην κολλάει επάνω του ούτε ένας κόκκος έπαρσης;
   Ο Κώστας Κάππος δεν έπαψε ούτε στιγμή να υπερασπίζεται τις ιδέες του για μια καλύτερη κοινωνία. Το έκανε με κάθε κόστος. Είτε στα κρατητήρια της χούντας, είτε ως βουλευτής του ΚΚΕ από το 1974 μέχρι το 1989, είτε κατόπιν ως μισθοσυντήρητος λογιστής που αρνιόταν να κρατάει τα λογιστικά μεγάλων εταιρειών που «εκμεταλλεύονταν εργάτες».
    «Την τιμήδεν την χάνεις ό,τι κι αν πουν οι άλλοι. Την τιμή μόνος σου μπορείς να τη χάσεις, με τα καμώματά σου»,συνήθιζε – μνημονεύοντας τον Ζαχαριάδη - να λέει στους φίλους του, χαμογελώντας με κείνο το δικό του χαμόγελο και κοιτώντας τους μέσα από τα χοντρά γυαλιά του.
    Ο Κάππος είχε ένα ατράνταχτο επιχείρημα για τον λόγο που τον υποχρέωνε να κρατά ψηλά τη σημαία της τιμής και του καθήκοντος: «Το όνομα ‘‘Κάππος’’– έλεγε -γράφεται με δύο ‘‘Πι’’. Το πρώτο ανήκει σ΄ εμένα, το δεύτερο ανήκει στους άλλους…….»         


email: mpog@enikos.gr  

Διαβάστε περισσότερα

Υπάρχει «καλό ευρώ»;, του Ηλία Ιωακείμογλου

Εάν υπάρχει «καλή δραχμή», αναρωτιέται ο Μισέλ Iσόν, γνωστός Γάλλος οικονομολόγος της 4ης Διεθνούς, σε άρθρο του θέλοντας να συμβάλει στη δημόσια συζήτηση που υποτίθεται ότι διεξάγεται στην Ελλάδα γύρω από το δίλημμα ευρώ έναντι δραχμής. Το άρθρο του αναλώνεται σε μια προσπάθεια να καταδείξει ότι δεν υπάρχει «καλή δραχμή», αναδεικνύοντας τις δυσκολίες που θα υπάρξουν στη διάρκεια μιας ενδεχόμενης μετάβασης από το ευρώ στο εθνικό νόμισμα. Καμία έκπληξη λοιπόν που δημοσιεύθηκε στην «Εποχή», σε μια εφημερίδα που έχει προσχωρήσει στο στρατόπεδο του μεταλλαγμένου, μνημονιακού ΣΥΡΙΖΑ.

Με δε­δο­μέ­νη τώρα την απή­χη­ση που είχε το άρθρο του Μισέλ Ισόν ακόμη και σε κύ­κλους που στέ­κο­νται κρι­τι­κά ένα­ντι του μνη­μο­νια­κού ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ (μετά και από την ανα­δη­μο­σί­ευ­ση του άρ­θρου στο rednotebook), αξί­ζει να συ­νε­χί­σου­με τη δου­λειά που ξε­κί­νη­σε ο Γάλ­λος οι­κο­νο­μο­λό­γος από εκεί που την άφησε, θέ­το­ντας δη­λα­δή εμείς το ερώ­τη­μα εάν υπάρ­χει «καλό ευρώ». Γιατί όποιος ρω­τά­ει μόνο εάν υπάρ­χει «καλή δραχ­μή», αφή­νει τη δου­λειά μι­σο­τε­λειω­μέ­νη.
Με το ευρώ, εσω­τε­ρι­κή υπο­τί­μη­ση για πάντα
Το ευρώ, λοι­πόν, είναι εκ φύσεως «κακό», διότι επιβάλλει σε κάθε οι­κο­νο­μία της νο­μι­σμα­τι­κής ένωσης να αντι­με­τω­πίζει τις μα­κρο­οι­κο­νο­μι­κές της ανι­σορ­ρο­πίες με τη δια­δι­κα­σία της εσω­τε­ρι­κής υποτίμησης, δη­λα­δή με τρόπο που στρέφεται ευθέως κατά των ερ­γα­ζόμενων τάξεων και των συν­δι­κα­λι­στι­κών τους ορ­γα­νώσεων. Το ευρώ επιβάλλει τη δια­δι­κα­σία της εσω­τε­ρι­κής υποτίμησης ανεξάρτητα από τους θε­σμούς που ορί­ζουν τον τρόπο λει­τουρ­γί­ας της Ευ­ρω­ζώ­νης, της Ευ­ρω­παϊκής Κε­ντρι­κής Τράπεζας και των άλλων βαθ­μί­δων της νο­μι­σμα­τι­κής ένωσης. Είναι η θε­σμο­θε­τη­μένη μορφή της εσω­τε­ρι­κής υποτίμησης - και όλοι μας πλέον γνω­ρί­ζου­με τι ση­μαί­νει εσω­τε­ρι­κή υπο­τί­μη­ση. Επο­μέ­νως, δεν είναι μια πο­λι­τι­κή (και μόνο κα­τα­χρη­στι­κά την απο­κα­λού­με έτσι), διότι στην έν­νοια της πο­λι­τι­κής εμπε­ριέ­χε­ται η έν­νοια της επι­λο­γής. Στην πε­ρί­πτω­ση, όμως, της εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης, από τη στιγ­μή που υιο­θε­τείς το ευρώ, δεν υπάρ­χει επι­λο­γή, πρό­κει­ται για δια­δι­κα­σία προ­σαρ­μο­γής που ακο­λου­θεί ανα­γκα­στι­κά κάθε χώρα της Ευ­ρω­ζώ­νης όταν πρέ­πει να μειω­θούν οι τιμές της ένα­ντι των αντα­γω­νι­στών της, για λει­τουρ­γία χτι­σμέ­νη μέσα στην δομή του οι­κο­νο­μι­κού συ­στή­μα­τος, ανα­γκα­στι­κή και υπο­χρε­ω­τι­κή - και αυτό που της προσ­δί­δει αυτόν τον ανα­γκα­στι­κό χα­ρα­κτή­ρα είναι η υιο­θέ­τη­ση του ευρώ ως εθνι­κού νο­μί­σμα­τος. Δεν χρειά­ζε­ται, δη­λα­δή, να υπάρ­ξει πο­λι­τι­κή από­φα­ση, επί­ση­μη ανα­κοί­νω­ση και εναρ­κτή­ριο λά­κτι­σμα της δια­δι­κα­σί­ας ώστε να εκ­κι­νή­σει η εσω­τε­ρι­κή υπο­τί­μη­ση - θα ξε­κι­νή­σει μόνη της, έχει αυ­τό­μα­το πι­λό­το που εγκα­τα­στά­θη­κε εδώ με την υιο­θέ­τη­ση του ευρώ. Ούτε μπο­ρεί κά­ποιος να απαλ­λα­γεί από την εσω­τε­ρι­κή υπο­τί­μη­ση επει­δή απαλ­λά­χθη­κε από τα μνη­μό­νια (που βε­βαί­ως ενι­σχύ­ουν και διευ­ρύ­νουν τα απο­τε­λέ­σμα­τά της). Η Ισπα­νία και η Ιτα­λία δεν υπά­χθη­καν σε μνη­μό­νιο, αλλά η δια­δι­κα­σία της εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης ξε­κί­νη­σε εκεί και ανα­πτύ­χθη­κε πλή­ρως. Ούτε απαλ­λάσ­σε­ται μια χώρα από την εσω­τε­ρι­κή υπο­τί­μη­ση επει­δή μεί­ω­σε το εξω­τε­ρι­κό χρέος της.
Για να γίνει κα­τα­νοη­τό, όμως, για ποιο λόγο ισχύ­ουν αυτά, πρέ­πει να κά­νου­με έναν μικρό απο­λο­γι­σμό των εσω­τε­ρι­κών υπο­τι­μή­σε­ων.

Μι­κρός απο­λο­γι­σμός των εσω­τε­ρι­κών υπο­τι­μή­σε­ων

Ας ξε­κι­νή­σου­με με την αφή­γη­ση της δια­δι­κα­σί­ας της εσω­τε­ρι­κής υποτίμησης από τους ίδιους τους κα­θε­στω­τι­κούς οι­κο­νο­μο­λό­γους στην ιδε­α­τή, στην κα­θα­ρή μορφή της, στην «αγνό­τη­τα» που εμ­φα­νί­ζει στο εσω­τε­ρι­κό της δικής τους θε­ω­ρί­ας. και ας δούμε μετά τι πραγ­μα­τι­κά έχει απο­δώ­σει αυτή η εσω­τε­ρι­κή υπο­τί­μη­ση.
Το κα­θε­στω­τι­κό δι­ή­γη­μα της εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης πάει ως εξής:

• Μέρος πρώτο: Στην οι­κο­νο­μία επι­βάλ­λε­ται ένα αρ­νη­τι­κό σοκ, μια μεγάλη εκού­σια ή ακού­σια μείωση της ζήτησης, που οδη­γεί αμέ­σως σε μείωση της πα­ρα­γω­γής και της απα­σχό­λη­σης, και συ­να­κό­λου­θα σε άνοδο της ανερ­γίας - η οι­κο­νο­μία λοι­πόν εισέρχε­ται σε περίοδο ύφεσης. Καθώς δεν υπάρχει εθνι­κό νόμισμα να υπο­τι­μη­θεί για να μειώ­σει τις εγ­χώ­ριες τιμές και να αυξήσει έτσι την αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τα και τη μειω­μέ­νη ζήτηση,[1] ανοίγεται ανα­γκα­στι­κά ο δρόμος σε έναν άλλον τρόπο προ­σαρ­μο­γής της οι­κο­νο­μίας, αυτόν που ονο­μά­ζε­ται «εσω­τε­ρι­κή υπο­τί­μη­ση» (και πε­ρι­γρά­φε­ται αμέ­σως πα­ρα­κά­τω ως δεύ­τε­ρο και τρίτο μέρος της κα­θε­στω­τι­κής αφή­γη­σης).
• Μέρος δεύ­τε­ρο: Στο νέο, μειω­μένο επίπεδο πα­ρα­γω­γής και αυ­ξη­μένης ανερ­γίας, τα συν­δι­κάτα και οι ερ­γα­ζόμενοι θα απολέσουν ένα μέρος από τη δια­πραγ­μα­τευ­τι­κή τους δύναμη, με αποτέλεσμα οι μι­σθοί τους να μειω­θούν. Θα πρέ­πει δε να κα­τα­νο­ή­σουν ότι επι­βάλ­λε­ται να απο­δε­χθούν τις τόσο γνω­στές σε εμάς διαρ­θρω­τι­κές αλ­λα­γές στην αγορά ερ­γα­σί­ας για να βοη­θή­σουν τη χώρα - και όταν δεν το κα­τα­νο­ούν, οι δυ­σμε­νείς αλ­λα­γές θα πρέ­πει να τους επι­βλη­θούν από την πο­λι­τι­κή ηγε­σία με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στο όνομα του γε­νι­κού συμ­φέ­ρο­ντος (όπως το κα­τα­νο­εί η κυ­ρί­αρ­χη τάξη των κε­φα­λαιο­κρα­τών και των οι­κο­νο­μο­λό­γων που τους υπη­ρε­τούν).
• Μέρος τρίτο: Η μείωση του κόστους ερ­γα­σίας που θα προ­κύ­ψει έτσι, υπο­τί­θε­ται ότι θα οδηγήσει σε μείωση των εγ­χω­ρί­ων τιμών, επομένως και σε βελτίωση της αντα­γω­νι­στι­κότητας τιμής. Εάν π.χ. το κό­στος ερ­γα­σί­ας ανά μο­νά­δα προ­ϊ­ό­ντος μειω­θεί κατά 20%, πε­ρί­που όσο και στην Ελ­λά­δα, οι τιμές θα μπο­ρού­σαν να μειω­θούν έως και 20% χωρίς να θι­γούν τα πε­ρι­θώ­ρια κέρ­δους των επι­χει­ρή­σε­ων. Ιδού, λοι­πόν, που υπάρ­χει υπο­τί­μη­ση (μεί­ω­ση των εγ­χω­ρί­ων τιμών) χωρίς εθνι­κό νό­μι­σμα, χωρίς νο­μι­σμα­τι­κή υπο­τί­μη­ση.

Αυτά δι­η­γεί­ται η κα­θε­στω­τι­κή θε­ω­ρία. Αυτά που αφη­γεί­ται στο πρώτο και το δεύ­τε­ρο μέρος της, δη­λα­δή η ύφεση, η άνο­δος της ανερ­γί­ας, η μεί­ω­ση των μι­σθών και η κα­τα­στρο­φή των θε­σμών της αγο­ράς ερ­γα­σί­ας που προ­στα­τεύ­ουν τους ερ­γα­ζό­με­νους, βε­βαί­ως και έχουν επα­λη­θευ­θεί πλή­ρως - όχι μόνο στην Ελ­λά­δα. Το τρίτο μέρος της θε­ω­ρί­ας τους, όμως, ότι θα μειω­θούν οι τιμές, και χάρη σε αυτό θα αυ­ξη­θούν η αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τα, οι εξα­γω­γές, το ΑΕΠ και η απα­σχό­λη­ση, δεν το εί­δα­με,[2] ούτε στην Ελ­λά­δα και την Πορ­το­γα­λία που ήταν σε μνη­μό­νιο,[3] ούτε στην Ισπα­νία και την Ιτα­λία που δεν ήταν σε μνη­μό­νιο, είτε σε άλλες χώρες που είχαν πιο σύ­ντο­μα είτε λι­γό­τε­ρο σφο­δρά επει­σό­δια εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης (π.χ. Γαλ­λία, Γερ­μα­νία στα χρό­νια της agenda 2010).[4] Το μέσο πε­ρι­θώ­ριο κέρ­δους των επι­χει­ρή­σε­ων είτε έμει­νε άθι­κτο είτε αυ­ξή­θη­κε (με­ρι­κές φορές θε­α­μα­τι­κά) με αντί­στοι­χη μείωση του μέσου μι­σθού συ­νο­δευό­με­νη από ορια­κές μόνο μειώ­σεις των τιμών των εξα­γω­γών (που είναι και το τε­λι­κό ζη­τού­με­νο μιας υπο­τί­μη­σης). Πα­ντού η δια­δι­κα­σία της εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης απο­δυ­νά­μω­σε τα ερ­γα­τι­κά σω­μα­τεία και τους θε­σμούς που απο­κρυ­στάλ­λω­ναν τις πα­λιές κα­τα­κτή­σεις τους, πα­ντού ο συ­σχε­τι­σμός δυ­νά­με­ων με­τα­τρά­πη­κε δρα­μα­τι­κά υπέρ του κε­φα­λαί­ου χάρη στη δια­δι­κα­σία της εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης και στο όνομα του ευρώ.[5] Πα­ντού οι ορια­κές μόνο μειώ­σεις των τιμών δεν οφεί­λο­νταν σε κά­ποια εθνι­κή ιδιο­μορ­φία, σε ελ­λι­πή εφαρ­μο­γή των προ­γραμ­μά­των προ­σαρ­μο­γής ή σε κά­ποια αμέ­λεια των κυ­βερ­νή­σε­ων, αλλά οφεί­λο­νταν σε δο­μι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά του κε­φα­λαιο­κρα­τι­κού τρό­που πα­ρα­γω­γής,[6] χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά αμε­τά­βλη­τα, που ισχύ­ουν δη­λα­δή για όλες τις χώρες του ανα­πτυγ­μέ­νου κα­πι­τα­λι­σμού σε όλες τις επο­χές και συ­γκυ­ρί­ες.
Στην πα­ρα­πά­νω πε­ρι­γρα­φή της εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης, είτε όπως αυτή εμ­φα­νί­ζε­ται στην κα­θε­στω­τι­κή αφή­γη­σή της, είτε όπως υπάρ­χει πραγ­μα­τι­κά, δεν πα­ρεμ­βάλλε­ται που­θε­νά ο χα­ρα­κτήρας της Ευ­ρω­παϊκής Κε­ντρι­κής Τράπεζας, ούτε κάποιου άλλου θε­σμού της νο­μι­σμα­τι­κής ένωσης, δεν γί­νε­ται καμιά ανα­φο­ρά σε άλλα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά της Ευ­ρω­ζώ­νης: Απλά και μόνον η ύπαρξη κοι­νού νομίσμα­τος, του ευρώ, απο­τε­λεί την ανα­γκαία και ικανή συνθήκη της εσω­τε­ρι­κής υποτίμησης. Το ευρώ είναι η ικανή και ανα­γκαία συν­θή­κη για την ύπαρ­ξη ενός πα­νί­σχυ­ρου μη­χα­νι­σμού εκτό­νω­σης της πίεσης του διε­θνούς αντα­γω­νι­σμού πάνω στην αγορά ερ­γα­σίας, είναι η μη­χα­νή που με­τα­τρέπει συ­νε­χώς το συ­σχε­τι­σμό δυνάμεων σε βάρος των ορ­γα­νω­μένων δυνάμεων των ερ­γα­ζο­μένων. Το ευρώ μόνο του, χωρίς να χρειά­ζε­ται κα­νέ­ναν άλλο θεσμό ή χα­ρα­κτη­ρι­στι­κό της Ευ­ρω­ζώ­νης, υπο­χρε­ώ­νει κάθε ερ­γα­τι­κή τάξη να πε­ρά­σει μέσα από τις μυ­λό­πε­τρες της εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης. Η εσω­τε­ρι­κή υποτίμηση υπάρ­χει επει­δή είναι εν­σω­μα­τω­μένη στην ύπαρξη του ευρώ.[7] Δεν υπάρ­χει, ούτε μπο­ρεί να υπάρ­ξει «καλό ευρώ».
_____________________

Σημειώσεις
[1] Για τον τρόπο που λει­τουρ­γεί η οι­κο­νο­μία όταν υπάρ­χει υπο­τί­μη­ση του νο­μί­σμα­τος, βλ. στο άρθρο “Η αλή­θεια για τις νο­μι­σμα­τι­κές υπο­τι­μή­σεις” στο http://​rproject.​gr/​article/​i-alitheia-gia-tis-nomismatikes-ypotimiseis
[2]  Artus P. “What is to be done in the euro zone since internal devaluations do not work?”, 7 Μαρ­τί­ου 2013, Natixis, http://​cib.​natixis.​com/​flushdoc.​aspx?​id=68885
[3] Οι εξε­λί­ξεις στην Ιρ­λαν­δία δεν είχαν τον ίδιο έντο­νο χα­ρα­κτή­ρα καθώς η χώρα αυτή δια­τη­ρεί προ­νο­μια­κές εμπο­ρι­κές και πα­ρα­γω­γι­κές σχέ­σεις με τις ΗΠΑ, όπου το ΑΕΠ αυ­ξή­θη­κε μετά την οξεία φάση της χρη­μα­το­πι­στω­τι­κής κρί­σης (2008-2009) και προ­κά­λε­σε με­γέ­θυν­ση των ιρ­λαν­δι­κών εξα­γω­γών. Η δια­δι­κα­σία της εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης δεν μεί­ω­σε τις τιμές των εξα­γω­γών πα­ρό­τι μεί­ω­σε τις εγ­χώ­ριες τιμές για εσω­τε­ρι­κή κα­τα­νά­λω­ση.
[4] Χρειά­στη­κε μια κρίση βα­θύ­τε­ρη και με­γα­λύ­τε­ρης διάρ­κειας από την με­γά­λη κρίση της δε­κα­ε­τί­ας του 1930 στις ΗΠΑ για να μειω­θούν οι εγ­χώ­ριες τιμές στην Ελ­λά­δα κατά 4% (με­τα­ξύ πρώ­του τρι­μή­νου 2010 και πρώ­του τρι­μή­νου 2015). Βλ. ανα­λυ­τι­κά στις ετή­σιες εκ­θέ­σεις του ΙΝΕ ΓΣΕΕ για την ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μία και την απα­σχό­λη­ση. Για την Πορ­το­γα­λία και την Ισπα­νία βλ. στο Gonzalez & Gutierrez (2014) “Internal devaluation in the European periphery: the story of a failure”, UCLM, http://​dialnet.​unirioja.​es/​servlet/​articulo?​codigo=4830673&​orden=1&​info=...​. Για άλλες χώρες βλ. στο Artus P., “Prices are sticky in virtually all countries, which means nominal adjustments and"internal devaluations" are doomed to fail”, 7 Νο­εμ­βρί­ου  2012, http://​cib.​natixis.​com/​flushdoc.​aspx?​id=66833
[5] Φυ­σι­κά και ο συ­νο­λι­κός συ­σχε­τι­σμός δυ­νά­με­ων δεν με­τα­τρά­πη­κε απο­κλει­στι­κά χάρη σε αυτά, φυ­σι­κά και υπήρ­ξαν και άλλες πα­ράλ­λη­λες επι­θέ­σεις ενα­ντί­ον των δυ­νά­με­ων της ερ­γα­σί­ας, αλλά η δια­δι­κα­σία της εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης πα­ντού ήταν η κύρια συ­νι­στώ­σα της επί­θε­σης.
[6] Στη διάρ­κεια των κρί­σε­ων του κα­πι­τα­λι­σμού, επι­τε­λεί­ται μια «φυ­σι­κή επι­λο­γή» των αν­θε­κτι­κό­τε­ρων κε­φα­λαί­ων και μια κα­τα­στρο­φή των λι­γό­τε­ρο απο­δο­τι­κών κε­φα­λαί­ων. Η συ­νο­λι­κή ζή­τη­ση πε­ριο­ρί­ζε­ται εξαι­ρε­τι­κά, αλλά όχι τόσο για κάθε επι­χεί­ρη­ση ξε­χω­ρι­στά, αφού οι ισχυ­ρό­τε­ρες επι­χει­ρή­σεις που επι­ζούν ιδιο­ποιού­νται την ζή­τη­ση των αντα­γω­νι­στών τους που υπέ­κυ­ψαν στην κρίση. Κάθε ξε­χω­ρι­στή επι­χεί­ρη­ση που επέ­ζη­σε, μπο­ρεί κα­νι­βα­λί­ζο­ντας τους αντα­γω­νι­στές της, να υπε­ρα­σπί­ζε­ται αρ­κε­τά απο­τε­λε­σμα­τι­κά το ύψος των τιμών της. Μια ανά­λο­γη δια­δι­κα­σία κα­τα­στρο­φής δεν πα­ρα­τη­ρεί­ται στην αγορά ερ­γα­σί­ας, όπου οι άνερ­γοι δεν εξα­φα­νί­ζο­νται όπως εξα­φα­νί­ζε­ται το απα­ξιω­μέ­νο κε­φά­λαιο των επι­χει­ρή­σε­ων που υπέ­κυ­ψαν στην κρίση, αλλά πα­ρα­μέ­νουν στην αγορά ερ­γα­σί­ας για πολύ καιρό και ασκούν πτω­τι­κή πίεση επί των μι­σθών. Αυτά δεν απο­τε­λούν κά­ποια εθνι­κή ιδιο­μορ­φία της μιας ή της άλλης χώρας, αλλά δο­μι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά του κε­φα­λαιο­κρα­τι­κού τρό­που πα­ρα­γω­γής.
[7] Ας προ­σθέ­σου­με σε αυτά και ότι καθώς οι τιμές δεν μειώ­νο­νται ου­σια­στι­κά με την εσω­τε­ρι­κή υπο­τί­μη­ση, αυτή δεν υπο­κα­θι­στά τη βα­σι­κή λει­τουρ­γία της υπο­τί­μη­σης ενός εθνι­κού νο­μί­σμα­τος η οποία κα­θι­στά αμέ­σως φθη­νό­τε­ρα τα εγ­χώ­ρια προ­ϊ­ό­ντα. Με το ευρώ, τα ελ­λείμ­μα­τα στο εξω­τε­ρι­κό εμπό­ριο αγα­θών και υπη­ρε­σιών δεν κλεί­νουν μέσω αλ­λα­γών στις τιμές αλλά με μεί­ω­ση της ζή­τη­σης, δη­λα­δή με ύφεση (χα­ρα­κτη­ρι­στι­κές πε­ρι­πτώ­σεις της Ελ­λά­δας, της Ισπα­νί­ας και της Πορ­το­γα­λί­ας στη διάρ­κεια της τρέ­χου­σας κρί­σης). Έτσι, σε κα­θε­στώς ευρώ, η ύφεση και η βρα­δεία ανά­πτυ­ξη είναι προ­ϋ­πο­θέ­σεις για να υπάρ­χει ισο­σκε­λι­σμέ­νο ισο­ζύ­γιο τρε­χου­σών συ­ναλ­λα­γών. Αυτό μπο­ρεί να ανα­τρα­πεί με με­γά­λες αλ­λα­γές στο πα­ρα­γω­γι­κό σύ­στη­μα (βελ­τί­ω­ση ποιό­τη­τας, πα­ρα­γω­γή νέων προ­ϊ­ό­ντων κ.λπ.). Οι αλ­λα­γές αυτές όμως πραγ­μα­το­ποιού­νται σε ορί­ζο­ντα δε­κα­ε­τί­ας και ευ­νο­ού­νται από συν­θή­κες τα­χεί­ας συσ­σώ­ρευ­σης κε­φα­λαί­ου - κάτι που δεν ευ­νο­εί η δια­δι­κα­σία της εσω­τε­ρι­κής υπο­τί­μη­σης.
Πηγή: Rproject

Διαβάστε περισσότερα

Όραμα εναντίον οράματος, πράξη δεύτερη, της Αναστασίας Ματσούκα

Δύο μήνες μετά το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου αποδείχθηκαν αρκετοί για να πραγματοποιηθούν εξαιρετικά σημαντικές και πυκνές ανακατατάξεις στο ελληνικό πολιτικό σκηνικό και φυσικά στην ελληνική αριστερά. Η αποτυχία του εγχειρήματος του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης της αριστεράς έδειξε πως ήταν επαρκής συνθήκη για να αναδιατάξει πολιτικά, ιδεολογικά και οργανωτικά την πλειοψηφία των αριστερών οργανώσεων και να δημιουργήσει μια ιδιάζουσα ρευστότητα και αμηχανία σε όσες και όσους τοποθετούνται εντός του χώρου αυτού.

Ο κόσμος αυτός (συμπεριλαμβανομένης και της υπογράφουσας), αργά ή γρήγορα θα ολοκληρώσει τον κύκλο της απογοήτευσης και μελαγχολίας, θα προχωρήσει, αν δεν το έχει ήδη κάνει, σε αναγκαίες αποδεσμεύσεις και θα πρέπει να εξετάσει το πολύ βασικό ερώτημα που αναδύεται: Ποια είναι η αριστερά, η αριστερή προοπτική και στρατηγική βάσει των οποίων θα προχωρήσουμε στο εξής, μέσω (αυτο)κριτικών διαπιστώσεων και ανασυνθέσεων. Τι είναι αυτό το οποίο μπορεί να φέρει κοντά τον κόσμο της αριστεράς μετά την ήττα, να μας ενώσει, να μας επιτρέψει να επικοινωνούμε με κοινό κώδικα, να δημιουργήσουμε συλλογικά, να διεκδικήσουμε, να αγωνιστούμε, να πέσουμε και να ξανασηκωθούμε με ακόμα μεγαλύτερο πείσμα.

Πολλά ακούγονται στη σχετική επιχειρηματολογία το τελευταίο διάστημα ως πιθανές απαντήσεις εντός του προεκλογικού διαλόγου και κλίματος. Ενδεικτικά, διατυπώνεται συχνά πως λόγο και στόχο ύπαρξης της αριστεράς σε κοινή ανασυνθετική βάση συνιστούν η ήττα του μνημονιακού καθεστώτος, η ήττα της ΤΙΝΑ, η ήττα της αντιδραστικής Ευρώπης, η ήττα και του ίδιου του μεταλλαγμένου ΣΥΡΙΖΑ. Όλα τα παραπάνω είναι σωστά και συνιστούν αναγκαία στοιχεία του αριστερού λόγου και της αριστερής ύπαρξης σήμερα. Λείπει, όμως, κάτι. Λείπει, η αιτία εκείνη που μπορεί να μας κάνει να ανασυντάξουμε πραγματικά και να οικοδομήσουμε εκ νέου την αριστερά που αρμόζει στους αγώνες που δώσαμε τα χρόνια που έχουν περάσει.

Λείπει αυτό το οποίο εντοπιζόταν και σε ένα κείμενο του Σεπτέμβρη του 2012 [1], το όραμα από το οποίο θα πρέπει να εκκινεί η αριστερή στρατηγική και το οποίο θα πρέπει να τη διαπνέει. Εκεί ο Αλ. Ζαχιώτης διατύπωνε το επιχείρημα πως η νεοφιλελεύθερη εμβάθυνση στην Ευρώπη συνιστά ακριβώς την προσπάθεια των κυρίαρχων για φυγή προς τα μπρος με την επιβολή ενός νέου οράματος, το οποίο επιδιώκει να πείσει πως μέσα από τη λιτότητα ο καπιταλισμός μπορεί να επανακάμψει και να επιστρέψει στις παλιές καλές του εποχές. Απέναντι σε αυτό το οραματικής υφής σχέδιο, εμείς αρκεστήκαμε απλά στην επίκληση της δικής μας πραγματιστικής πολιτικής. Εγκλωβιστήκαμε στην ίδια την πίστη μας πως η αριστερή στρατηγική εντός ευρωζώνης και εκτός μνημονίων είναι εφικτή. Αφήσαμε να ξεχαστεί και να ενσωματωθεί το όραμα μιας άλλης κοινωνίας στην ιδέα πως η αριστερά πρέπει να κυβερνήσει εδώ και τώρα, με βάση το ρεαλιστικό της σχέδιο και πρόγραμμα.

Η πραγματιστική πολιτική έγινε αποκλειστική καθοδηγητική δύναμη, με αποτέλεσμα απέναντι στο εξελισσόμενο όραμα της νεοφιλελεύθερης Ευρώπης των πολλών ταχυτήτων, της οικονομικής επιβολής, της πραξικοπηματικής περιστολής της δημοκρατίας, να αντιπαρατίθεται απλά η δυνατότητα των ορίων που μας τίθενται από τις περιστάσεις. Απέναντι σε έναν τέτοιο αντίπαλο, εκ των υστέρων, φαίνεται πολύ λογική και αναμενόμενη η ήττα μας. Αν όμως παραδεχτούμε πως, πλέον, δεν έχουμε έλλειψη αντίληψης αλλά ούτε και άλλοθι (κυρίως απέναντι στους ίδιους μας τους εαυτούς), και, επιπλέον, αν συνυπολογίσουμε πως αυτή τη στιγμή και το όραμα του αντιπάλου τίθεται υπό σοβαρή αμφισβήτηση, καθώς ο παγκόσμιος καπιταλισμός φαίνεται να εισέρχεται σε νέα φάση βαθύτερης ύφεσης, μπορούμε να πούμε πως χρειάζεται απαραίτητα να σχηματοποιήσουμε σε νέες βάσεις το δικό μας όραμα και να σκεφτόμαστε και να λειτουργούμε με κριτήριο αυτό. Να αρχίσουμε να το φτιάχνουμε και να μας φτιάχνει από την αρχή.

Γιατί, στη μάχη που εξελίσσεται, δεν μπορεί η ορμή του νεοφιλελευθερισμού να εξακολουθεί να συγκρούεται μόνο με τα όρια της πραγματικότητάς μας, με τη δυνατότητά μας αυτή τη φορά να κυβερνήσουμε αποτελεσματικότερα με άλλο όνομα, αλλά με βάση την ίδια μεθοδολογία και τη διορθωμένη πραγματιστική πολιτική μας. Αν θέλουμε να το θέσουμε και κάπως διαφορετικά, χρειάζεται να εμπλακούμε και σε μία άλλη τάξη λόγου και πραγμάτων που θα μοιάζει ίσως σε ο,τι προσπαθεί να περιγράψει η μπενγιαμινική θεϊκή βία και η αναγκαιότητα της επαναστατικής ρήξης. Όπως τίθεται και στο δοκίμιο του 1921 του Walter Benjamin «Για μία Κριτική της βίας», δεν πρέπει να είναι το πλέγμα της οριοθετημένης από το δίκαιό πραγματικότητας που θα βρίσκεται στον πυρήνα της κοινής μας δύναμης και δράσης, αλλά, αντίθετα, η ίδια η δυνατότητα της δικαιοσύνης και της ριζικής κοινωνικής και ιστορικής αλλαγής.

Έτσι, λοιπόν, το όραμά μας δεν μπορεί να θεωρεί όριο τις πολιτικές επιλογές της αστικής τάξης σε Ελλάδα και Ευρώπη, δε μπορεί να θεωρεί όριο και ανυπέρβλητο εμπόδιο την ευρωζώνη και την οικονομική πολιτική της ΕΕ, δεν μπορεί να θεωρεί όριο τη βία που ασκείται στην προσπάθεια συντήρησης της υπάρχουσας ισχύος και την επαναθεμελίωσή της σε νέες πιο στέρεες βάσεις, τη βία (στις ποικίλες της εκφάνσεις) που δύναται να ασκηθεί και στο μέλλον με σκοπό τον απόλυτο θρίαμβο του νεοφιλελευθερισμού. Η δυνατότητα μιας άλλης ζωής μας περιλαμβάνει και φτιάχνεται από όλους και όλες. Δεν γίνεται να δείξουμε τώρα επιμονή και καρτερικότητα, εμείς, η γενιά που ενηλικιώθηκε, σπούδασε και πλέον δουλεύει (ή όχι) σε καθεστώς μνημονίων με την ελπίδα να έχουν μια καλύτερη μοίρα τα παιδιά μας, όπως δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του ο πρώην πρωθυπουργός.

Οφείλουμε να οργανωνόμαστε και να αγωνιζόμαστε στο σήμερα για την εργασία μας, τη μόρφωσή μας, την καθημερινότητά μας, να παλεύουμε μέσα στο πεδίο του κοινωνικού, χωρίς όμως να διαγράφουμε ξαφνικά την ανάγκη της πολιτικής παρουσίας και συγκρότησης. Την ανάγκη οι μικροί και επιμέρους αγώνες μας να βλέπουν στην αλλαγή της ίδιας της πραγματικότητας μέσα από την ρηξιακή πολιτική πάλη. Ο αγώνας ενάντια στην κάθε μορφής εκμετάλλευση και εξουσία συνεχίζεται παράλληλα με τον αγώνα ενάντια και στο ίδιο το κράτος, και ταυτόχρονα εντός αυτού. Απλά αυτή φορά θα πρέπει να είμαστε και εμείς (η γενιά μας, που πλέον δεν έχει μόνο αναγνώσματα του παρελθόντος αλλά και δικές της εμπειρίες) πιο υποψιασμένοι/ες για τη δυσκολία του να παλέψεις εντός των κρατικών μηχανισμών χωρίς να σε ενσωματώσουν στον κανόνα τους, και βεβαίως για την ίδια τη δυσκολία του να αλλάξεις την πραγματικότητα.

Ας προχωρήσουμε, λοιπόν, ανιχνεύοντας ξανά το όραμα αυτό, δίνοντάς του το όνομα και τη θέση που του πρέπει στη συγκρότηση και ενεργητική παρουσία ολόκληρου του φάσματος της αριστεράς. Όπως το θέτει αλλιώς και ο Σάββας Μιχαήλ με αφορμή το σχολιασμό της διορατικότητας του ανωτέρω κείμενου του Walter Benjamin ως προς τα λάθη του γερμανικού εργατικού κινήματος του μεσοπολέμου, «ο μαρξισμός παύει να υπάρχει εάν χάσει την ελευθεριακή ψυχή του» [2]. Και η τύχη του μαρξισμού σήμερα κρίνεται μάλλον από το εάν η αριστερά θα καταφέρει να αποκαταστήσει αυτή την ίδια του την ψυχή και να την αποτυπώσει μέσα στο όραμα της και τη στρατηγική που θα το συνοδεύει.

1. http://rnbnet.gr/details.php?id=6803
2. Σ. Μιχαήλ, «Ο Walter Benjamin και η επαναστατική βία», Ουτοπία, τχ 48, σελ.135

Διαβάστε περισσότερα

Ο δεύτερος… πνιγμός

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΓΚΑΛΙΔΗΣ 

Όταν οι Κινέζοι υποστήριξαν ότι μία φωτογραφία έχει τη δύναμη χιλίων λέξεων και μάλιστα σε εποχή που δεν υπήρχε το… internet, άρα δεν είχαμε όσες οθόνες θέλαμε στη διάθεσή μας, προφανώς και δεν το είπαν στην τύχη. Έφτανε μια εικόνα του άψυχου κορμιού του Αϊλάν, για να συγκλονιστεί ο κόσμος και δη ο αθλητικός.
Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή δημιούργησε έκτακτο ταμείο, αποδεσμεύοντας 2.000.000 ευρώ, προκειμένου να διοχετευτούν σε προγράμματα βοήθειας προς τους πρόσφυγες, ενώ η Μπάγερν Μονάχου ανακοίνωσε δωρεά ύψους 1.000.000 ευρώ, αλλά και ότι θα προσφέρει άλλα τόσα χρήματα, μέσω διεθνούς φιλικού αγώνα, τα έσοδα του οποίου θα διατεθούν για τους πρόσφυγες.
Σε μια συμβολική κίνηση, οι ποδοσφαιριστές της Μπάγερν θα εισέλθουν στο Allianz Arena, στον επόμενο αγώνα τους για το πρωτάθλημα (στις 12 Σεπτεμβρίου), κρατώντας από τη μια έναν μικρό Γερμανό κι από την άλλη έναν μικρό πρόσφυγα.
Υπήρξε ένα κύμα, σαν αυτό που έπνιξε τον μικρό Αϊλάν, συμπάθειας και προσφοράς χρημάτων, από φορείς και οργανώσεις, που αίφνης αντιλήφθηκαν ότι παιδιά πνίγονται στη Μεσόγειο, πως άνθρωποι πεθαίνουν, επιχειρώντας να σωθούν από πόλεις – φαντάσματα, σαν τη Χομς στη Συρία.
Για τους Σύρους η επιλογή είναι: Πεθαίνεις στον τόπο σου, ή μπαίνεις σε ένα φουσκωτό κι αν είσαι τυχερός δεν πνίγεσαι. Το μπρος η Χομς και πίσω ρέμα, είναι το σύγχρονο δίλημμα, μόνο που δεν πρόκειται για απάντηση σε τηλεπαιχνίδι, αλλά σε μια απόφαση (πραγματικά) «ζωής και θανάτου».
Ο κόσμος των σπορ, ο αθλητικός κόσμος, έχει μια ροπή προς τη φιλανθρωπία. Δεν είναι κατ” ανάγκη κακό, όμως είναι πολύ ψεύτικο. Θα είχε πραγματική αξία, αν οι παίκτες της Μπάγερν έβγαιναν στο γήπεδο με μήνυμα στις εμφανίσεις κατά των επεκτατικών ιμπεριαλιστικών πολέμων, κατά συνθηκών όπως το «Δουβλίνο ΙΙ», κατά όλων αυτών που οδηγούν παιδιά στον θάνατο.
Ουτοπία και μόνο η σκέψη. Είναι πολλά τα λεφτά και κανείς δεν θέλει την πολιτική στον αθλητισμό. Άλλωστε, όλες οι μεγάλες ομοσπονδίες δίνουν μάχη να κρατήσουν καθαρά τα γήπεδα, από διαμαρτυρόμενους πολίτες. Είναι πολλά τα λεφτά…
Τα χρήματα που παίρνει ο τελευταίος ποδοσφαιριστής της Μπάγερν, ίσως έφταναν για να ζήσει έξι μήνες ολόκληρο το χωριό του Αϊλάν, αλλά ποιος ασχολείται με αυτά; Ο άτυχος πιτσιρικάς, θύμα της αναλγησίας των πολιτικών του κέρδους, σκυλεύεται και μετά θάνατο. Τον πνίγουν για δεύτερη φορά. Χρησιμοποιείται ως φύλλο συκής από τους πλούσιους του πλανήτη, για να δείξουν πόσο αγαπούν τα καημένα τα προσφυγόπουλα. Θα τα κρατήσουν κι από το χέρι και θα μπουν μαζί στο γήπεδο…
Ειρωνεία είναι πως η Εθνική Γερμανίας βρίθει οικονομικών μεταναστών (πρώτης ή δεύτερης γενιάς), προσφύγων κι άλλων που ήταν πιο τυχεροί από τον Αϊλάν. Πού ξέρετε, αν δεν είχε πνιγεί, ίσως σε λίγα χρόνια να ήταν κι ο μικρός μέλος των ακαδημιών της Μπάγερν. Γιατί, αν σ” αυτόν τον κόσμο ξέρεις να τραγουδάς, να κλοτσάς την μπάλα, ή να την καρφώνεις, αν τρέχεις γρήγορα, τότε δεν έχει σημασία η καταγωγή σου. Διαφορετικά, αν είσαι τυχερός, θα γίνουν αγώνες προς τιμήν σου. Αφού πρώτα θα έχεις πνιγεί…
Αντί επιλόγου: Αν τα χρήματα που δίνονται για την ντόπα, εν γνώσει Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (αυτό θα το συζητήσουμε κάποια άλλη στιγμή), δίνονταν σε προγράμματα για τους μετανάστες, σε ενίσχυση των αδύναμων οικονομικά χωρών, θα είχαμε έναν καλύτερο κόσμο, χωρίς ντοπαρισμένους αθλητές, που κι αυτοί φλερτάρουν με τον θάνατο, θύματα του πάθους για τη δόξα και το χρήμα…

Διαβάστε περισσότερα