Όσο κι αν κάποιοι προσπαθούν να μας πείσουν πως
«στο τέλος πάντα νικούν οι Γερμανοί», το παράδειγμα της Κούβας δείχνει
πως και οι «μικρές» ομάδες μπορούν να τα καταφέρουν, αν συνεχίζουν
απαρέγκλιτα να βαδίζουν στον δρόμο του αγώνα που εμπεριέχει στα σπλάχνα
του τις κινητήριες δυνάμεις της ελπίδας, της αξιοπρέπειας και της
δικαιοσύνης.
Η Γερμανία αποτελεί ως
γνωστόν τη καπιταλιστική ατμομηχανή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη χώρα που
καθοδηγεί και χαράζει την οικονομική πολιτική της. Η Κούβα,
αντίθετα, για πολλούς Γερμανούς θεωρείται ως ένα τριτοκοσμικό,
δικτατορικό, ανελεύθερο και λυμφατικό κράτος, αφού στη διακυβέρνησή της
από το 1959 ηγούνται οι κομμουνιστές.
Η πραγματικότητα, βέβαια, δεν είναι ακριβώς αυτή, αφού αν θέλει
κανείς να συνειδητοποιήσει την αλήθεια, θα πρέπει να κοιτάξει εκείνα τα
ποιοτικά χαρακτηριστικά που αποδεικνύουν την φροντίδα ενός κράτους για
τους πολίτες του. Ένα από αυτά είναι και η εκπαίδευση.
Σύμφωνα με τη μελέτη της
PISA για το 2018, που δημοσιεύτηκε στις
3 Δεκεμβρίου του 2019, η Γερμανία αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα στο εκπαιδευτικό της σύστημα. Μάλιστα, σε σύγκριση με την ίδια
μελέτη για το 2015, η Γερμανία έχει κάνει
βήματα προς τα πίσω.
Αντίθετα, το εκπαιδευτικό σύστημα της Κούβας θεωρείται ένα από τα καλύτερα στον κόσμο.
«Κανένα εκπαιδευτικό σύστημα της Λατινικής Αμερικής δεν μπορεί να
θεωρηθεί υψηλής ποιότητας, όταν μιλάμε με παγκόσμιους όρους εκτός από
αυτό της Κούβας. Το σχολικό της σύστημα παρουσιάζει αυξημένες ή
τουλάχιστον κατάλληλες παραμέτρους: ισχυρό ακαδημαϊκό ταλέντο, υψηλούς
μισθούς και υψηλή επαγγελματική αυτονομία. Έτσι χαρακτηρίζεται ως ένα
από τα πιο αποτελεσματικά εκπαιδευτικά συστήματα στον κόσμο, όπως αυτά
της Φινλανδίας, της Σιγκαπούρης, της Σαγκάης, της Δημοκρατίας της
Κορέας, της Ελβετίας, της Ολλανδίας και του Καναδά»», επισήμαινε η
έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας το 2016.
Παράλληλα, η Κούβα διαθέτει σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά αλφαβητισμού στον κόσμο (γύρω στο 99%), ενώ σε έκθεσή της το 2011 η Unesco
ανέφερε πως οι κουβανοί πολίτες απολαμβάνουν το πιο υψηλό μορφωτικό
επίπεδο της Καραϊβικής, κάτι που κατατάσσει τη χώρα τους στην 14η θέση διεθνώς. Μάλιστα, το 2013, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ επισήμανε πως «η Κούβα έχει καταφέρει να εκπληρώσει πολλούς από τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας του ΟΗΕ».
Την ίδια στιγμή, στη Γερμανία
6,2 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν σοβαρές δυσκολίες στη γραφή και την ανάγνωση, σύμφωνα με την πρόσφατη
έρευνα LEO του
Πανεπιστημίου του Αμβούργου.
Η σημασία της επιτυχίας της Κούβας μεγαλώνει αν σκεφτεί κανείς τους
διαχρονικούς περιορισμούς, το εμπάργκο και τη λυσσαλέα πολεμική που έχει
δεχθεί το νησί της Καραϊβικής από τους υπέρμαχους του φιλελευθερισμού,
από τις ΗΠΑ και τις γύρω σφαίρες επιρροής της. Η Κούβα, όμως, άντεξε
κόντρα σε όλους και σε όλα, καταφέρνοντας να ατενίζει το μέλλον της με
ακόμη περισσότερη αισιοδοξία.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ, Άνχελ Γκουρία, στην εισαγωγική παράγραφο της έκθεσης PISA για το 2018
αναφέρει πως «η ποιότητα των σχολείων σήμερα θα ενδυναμώσει την ισχύ
των οικονομιών αύριο», φράση που φανερώνει την ανησυχία του και τον
προβληματισμό του όχι μόνο για τη Γερμανία, αλλά για την πορεία
ολόκληρου του καπιταλιστικού συστήματος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης εν
γένει.
Εμείς, από τη δική μας οπτική γωνία, θα συμφωνήσουμε εν μέρει μαζί
του, πως η ποιότητα των σχολείων αποτελεί μια σημαντική παράμετρο για
την εξέλιξη ενός κράτους, προσθέτοντας πως η διαφορά ανάμεσα σε αυτά που η Γερμανία και η Κούβα προκρίνουν ως σημαντικά,
ως ουσιώδη και αναπόσπαστα μέρη της ματιάς που επιλέγουν να διατηρούν
απέναντι στον τρόπο που οραματίζονται τον κόσμο και τις μελλοντικές
κοινωνίες, δεν μπορούν παρά να τροφοδοτήσουν γενικότερες αλλαγές τα
επόμενα χρόνια, επαναστάσεις, λαϊκές εξεγέρσεις και προσπάθειες
κοινωνικής απελευθέρωσης.
Άλλωστε, η Κούβα δεν πρωτοπορεί μόνο στον τομέα της εκπαίδευσης,
αλλά έχει κατορθώσει σπουδαία πράγματα και στην υγεία. Έγινε η πρώτη
χώρα στον κόσμο που εξάλειψε την μετάδοση του AIDS και της σύφιλης από
τη μητέρα στο παιδί, έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά βρεφικής
θνησιμότητας διεθνώς και ανακάλυψε το πρώτο θεραπευτικό εμβόλιο για
ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα. Όλα αυτά στις λεγόμενες προηγμένες
χώρες, που διαθέτουν περισσότερους πόρους από την Κούβα, θα έπρεπε να
έχουν λυθεί προ πολλού, αλλά συνεχίζουν να παραμένουν θέματα που χρήζουν
διερεύνησης και απαντήσεων. Ο λόγος πίσω από αυτό κρύβεται στην ίδια
την οργάνωση του κράτους τους και της παραγωγής τους που είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το κέρδος και όχι με την ικανοποίηση των διευρυμένων σύγχρονων ανθρώπινων αναγκών.
Γιατί, όσο κι αν κάποιοι προσπαθούν να μας πείσουν πως «στο τέλος
πάντα νικούν οι Γερμανοί», το παράδειγμα της Κούβας δείχνει πως και οι
«μικρές» ομάδες μπορούν να τα καταφέρουν, αν παρά τα λάθη και τις
αδυναμίες τους, συνεχίζουν απαρέγκλιτα να βαδίζουν στον δρόμο του αγώνα
που εμπεριέχει στα σπλάχνα του τις κινητήριες δυνάμεις της ελπίδας, της
αξιοπρέπειας και της δικαιοσύνης, υπερασπιζόμενες την έννοια του
ανθρώπου έτσι όπως την έθετε ο Τσε Γκεβάρα: «ο άνθρωπος
πρέπει να περπατάει με το κεφάλι απέναντι στον ήλιο. Και ο ήλιος πρέπει
να κάψει το μέτωπο και καίγοντάς το να το σφραγίσει με τη σφραγίδα της
τιμής. Όποιος περπατάει σκυφτός, χάνει αυτήν την τιμή».
