«Θανάσιμα» για την Ευρώπη τα γερμανικά φετίχ – Η Γερμανία μοιάζει υγιής μόνο γιατί η μισή Ευρώπη μοιάζει ετοιμοθάνατη

 Ambrose Evans-Pritchard

Η Γερμανία μοιάζει υγιής μόνο γιατί η μισή Ευρώπη μοιάζει ετοιμοθάνατη, λέει ο Ambrose Evans-Pritchard της Telegraph. Το εκρηκτικό κοκτέιλ γήρανσης, έλλειψης δημοσίων επενδύσεων και Hartz IV. Πώς το γερμανικό μοντέλο καταστρέφει τη… Γερμανία.

Μπορεί η Γαλλία να μοιάζει με τον μεγάλο ασθενή της Ευρώπης, όμως τα προβλήματα της Γερμανίας είναι ακόμα βαθύτερα, υποστηρίζει ο Ambrose Evans-Pritchard σε άρθρο του στην Telegraph, χαρακτηρίζοντάς τα θανάσιμα για την Ευρώπη.

Τα προβλήματα της Γερμανίας έχουν τη ρίζα τους στο εμποροκρατικό δόγμα, στη θεοποίηση της αποταμίευσης για χάρη της αποταμίευσης, αλλά και στη διαβρωτική ψυχολογία της γήρανσης.

«Η Γερμανία θεωρεί τον εαυτόν της μοντέλο για τον κόσμο, όμως η υπερηφάνεια προηγείται της πτώσης», λέει στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Η Γερμανική Φούσκα: Το τελευταίο Ζήτω ενός Μεγάλου Οικονομικού Έθνους» ο επικεφαλής οικονομικών της Die Welt, Olaf Gersemann.

Όπως αναφέρει, το Δεύτερο Οικονομικό Θαύμα, από το 2005 και ύστερα, «έχει φουσκώσει τα μυαλά της Γερμανίας». Η χώρα συγχέει τη σύγκλιση διαφόρων εξαιρετικών γεγονότων με τη μόνιμη υπεροχή. Δεν μπορεί να συνεχίσει να ζει από τις εξαγωγές κεφαλαιακών αγαθών στην Κίνα και στις BRICS, ούτε κλέβοντας τον ευρωπαϊκό νότο μέσω συμπίεσης των μισθών.

Ο επικεφαλής του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW) Marcel Fratzscher, ασκεί παράλληλη κριτική στο δικό του βιβλίο «Die Deutschland Illusion», στρεφόμενος κατά του δημοσιονομικού φετιχισμού του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε – που πλέον έχει περάσει στο Σύνταγμα ως νόμος για ισοσκελισμένο προϋπολογισμό από το 2016 και έπειτα, με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν αδύνατο να ακυρωθεί.

Πρόκειται για την αυταπάτη μιας χώρας που επαναπαύεται στις δάφνες της, εγκλωβισμένη στην πλάνη ότι οι οικονομίες είναι σαν τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, και η οποία λανθασμένα καθησυχάζεται από τις κολακείες των ξένων, οι οποίοι σπάνια κοιτάζουν κάτω από το καπό για να δουν τη γερμανική μηχανή.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο παρακίνησε ευγενικά το Βερολίνο να κάνει αυτό που του αναλογεί, σε μια παγκόσμια οικονομία που διψάει για ζήτηση, για το δικό του καλό. «Η Γερμανία μπορεί να χρηματοδοτήσει την απαραίτητη δημόσια επένδυση στις υποδομές, χωρίς να παραβιάζει τους δημοσιονομικούς κανόνες», ανέφερε χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, υπάρχει πιθανότητα 40% για τριπλή ύφεση στην ευρωζώνη τους επόμενους μήνες και 30% πιθανότητα αποπληθωρισμού.

Η γερμανική οικονομία βρίσκεται ήδη σε τέλμα. Η παραγωγή συρρικνώθηκε το β” τρίμηνο. Οι βιομηχανικές παραγγελίες μειώθηκαν 5,7% τον Αύγουστο. Οι Πέντε Σοφοί του συμβουλίου οικονομικών ειδημόνων της Γερμανίας προχωρούν σε υποβάθμιση των προβλέψεών τους για την ανάπτυξη της χώρας, του χρόνου, στο 1,2%.

Ο κ. Fratzscher κατηγορεί τις ελίτ της Γερμανίας ότι έχασαν την μπάλα από κάθε σημαντική άποψη. Οιεπενδύσεις έχουν μειωθεί από το 23% στο 17% του ΑΕΠ από την αρχή της δεκαετίας του 1990. Οι καθαρές δημόσιες επενδύσεις είναι αρνητικές τα τελευταία 12 χρόνια.

Η ανάπτυξη από την αρχή της δεκαετίας βρίσκεται κατά μέσο όρο στο 1,1%, με αποτέλεσμα η Γερμανία να βρίσκεται στη 13η θέση από τις 18 χώρες της ευρωζώνης (ή 156η μεταξύ 166 χωρών παγκοσμίως τα τελευταία 20 χρόνια). Αυτή η χρόνια αδυναμία κρύφτηκε πίσω από την ελαφρώς καλύτερη ανάπτυξη μετά την κρίση της Lehman, και από τη δυναμική πιστωτή-οφειλέτη της κρίσης χρέους της ευρωζώνης. Εν ολίγοις, η Γερμανία μοιάζει υγιής μόνο γιατί η μισή Ευρώπη μοιάζει ετοιμοθάνατη.

Οι μεταρρυθμίσεις Hartz IV (που αφορούν τα επιδόματα ανεργίας και την κοινωνική ασφάλιση), οι οποίες χαιρετίζονται ως το θεμέλιο της γερμανικής ανταγωνιστικότητας και πλέον επιβάλλονται στη νότια Ευρώπη, δεν αύξησαν την παραγωγικότητα. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, η ανάπτυξη της γερμανικής παραγωγικότητας υποχώρησε στο 0,3% ετησίως την περίοδο από το 2007 μέχρι το 2012, έναντι 0,5% της Δανίας, 0,7% της Αυστρίας, 0,9% της Ιαπωνίας, 1,3% της Αυστραλίας, 1,5% των ΗΠΑ και 3,2% της Κορέας.

Σύμφωνα με τον κ. Fratzscher, η βασική επίπτωση ήταν να επιτραπεί στις επιχειρήσεις να συμπιέσουν τους μισθούς μέσω της εργασιακής διαιτησίας. Οι πραγματικές αμοιβές έχουν μειωθεί στα επίπεδα που ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Το κληροδότημα του Hartz IV είναι ένα λούμπεν προλεταριάτο 7,4 εκατ. ανθρώπων με «μίνι δουλειές», δηλαδή με μερική απασχόληση η οποία είναι αφορολόγητη έως το ποσό των 450 ευρώ. Αυτό μπορεί να λειτουργεί θετικά για το ποσοστό της ανεργίας, όμως η Γερμανία έχει μετατραπεί σε διχασμένη κοινωνία, πιο άνιση από οποτεδήποτε άλλοτε στη σύγχρονη ιστορία. Το ένα πέμπτο των παιδιών στη Γερμανία μεγαλώνει στη φτώχεια.

Ο Philippe Legrain, πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, λέει πως το μοντέλο της πολιτικής ισχυροποίησης σε βάρος άλλων χωρών που χρησιμοποιεί η Γερμανία, λειτουργεί πιέζοντας τους μισθούς ώστε να πριμοδοτηθούν οι εξαγωγές, προς όφελος των επιχειρηματικών ελίτ. Πρόκειται γιαπροβληματική τακτική, και όσο οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προσπαθούν να επεκτείνουν το μοντέλο αυτό και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης τόσο πιο επικίνδυνη γίνεται.

Οι ροές κεφαλαίων εντός της ΟΝΕ ήταν ένας τρόπος χρηματοδότησης από τον πωλητή για να διευκολυνθούν οι αγοραστές γερμανικών εξαγωγών, όμως θα πρέπει να είναι εμφανές ότι μια τέτοια δομή θα φτάσει σε σημείο καμπής -τόσο για τη Γερμανία όσο και για την ΟΝΕ- αν η Γαλλία και η Ιταλία υποχωρήσουν στις απαιτήσεις της Γερμανίας και ακολουθήσουν την Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία στην εφαρμογή μισθολογικού αποπληθωρισμού. Η Ευρώπη ήδη διολισθαίνει σταδιακά σε υφεσιακή δίνη, επαναλαμβάνοντας τα λάθη του Κανόνα του Χρυσού της δεκαετίας του 1930.

Η Γερμανία πρέπει να κινηθεί με μεγαλύτερη προσοχή. Όπως υποστηρίζει στο βιβλίο του ο κ. Gersemann, η χώρα απολαμβάνει τις τελευταίες ημέρες ενός ιδιαίτερα ισχυρού δημογραφικού μερίσματος, που σύντομα θα γυρίσει τούμπα.

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη γήρανση του πληθυσμού (2012) ανέφερε πως το εργατικό δυναμικό της Γερμανιας θα συρρικνώνεται κατά 200.000 άτομα ετησίως αυτήν τη δεκαετία. Ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων θα εκτιναχθεί από το 31% το 2010 στο 26% το 2020, στο 41% το 2025, στο 48% το 2030 και στο 57% το 20,45, μέγεθος που ισοδυναμεί με εθνική αυτοκτονία.

Πρόκειται για μια σοβαρή αποτυχία της δημόσιας πολιτικής σε διάστημα δεκαετιών. Οι φορολογικές πολιτικές και οι κοινωνικές δομές έχουν ενθαρρύνει την κατάρρευση του δείκτη γονιμότητας. Η έλλειψη επενδύσεων έχει υπερτονίσει το λάθος. Μέσα σε πέντε χρόνια σίγουρα θα γίνει εμφανές σε όλους ότι η Γερμανία έχει σοβαρό πρόβλημα, που δεν λύνεται με έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Μέσα σε δέκα χρόνια, η Γαλλία θα είναι η κυρίαρχη δύναμη της Ευρώπης.

http://www.euro2day.gr/specials/opinions/article/1263051/pritchard-ta-thanasima-provlhmata-ths-germanias.html

Πηγή: euro2day Το είδαμε στην Παρέμβαση

Διαβάστε περισσότερα

Στα ίχνη των κλεμμένων της Κατοχής

Ρεπορτάζ: ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΑΚΑΟΥΝΑΚΗ, Φωτογραφίες: ENRI CANAJ

Στις 30 Μαρτίου του 2013, ο Ρόναλντ Ομπερμάιερ, μηχανικός στο επάγγελμα, πήγε στο ταχυδρομείο της μικρής γερμανικής πόλης Ρίμσινγκ όπου ζει, κρατώντας ένα δέμα, που ύστερα από πολλή σκέψη είχε αποφασίσει να αποχωριστεί. Το προηγούμενο βράδυ είχε αμπαλάρει το περιεχόμενό του με μεγάλη προσοχή: 73 αρχαία αντικείμενα που χρονολογούνται από τα ελληνιστικά χρόνια μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ. ― αγαλματίδια, λυχνάρια, γυάλινα αγγεία και νομίσματα. Μια ζωή θυμόταν τα αρχαία αυτά στην κεντρική βιτρίνα του σαλονιού του σπιτιού του και τον πατέρα του να τα περιεργάζεται και να του αφηγείται τη συναρπαστική τους ιστορία.

«Μεγάλωσα με αυτά, αλλά μια ημέρα είπα στον εαυτό μου ότι ήρθε η ώρα. Πρέπει τα αρχαία να επιστρέψουν εκεί όπου ανήκουν». Ο παραλήπτης του δέματος ήταν το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κω, εκεί όπου είχε ζήσει ο πατέρας του Ομπερμάιερ ως πολεμικός ανταποκριτής του γερμανικού ναυτικού πριν από επτά δεκαετίες, το 1942, όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν το νησί.

Στο χειρόγραφο γράμμα που έστειλε ο Ομπερμάιερ στο μουσείο και δημοσιεύει για πρώτη φορά η «Κ», εξιστορεί όσα θυμάται από τις διηγήσεις του πατέρα του για την «ιστορία των αρχαιοτήτων», όπως το τιτλοφορεί: «Ως τοπικό αρχηγείο (οι Γερμανοί) κατέλαβαν ένα κτίριο που χρησίμευε ως μουσείο. Τα εκθέματα που βρίσκονταν εκεί τα πέταξαν από το παράθυρο. Ο πατέρας μου μάζεψε μερικά κομμάτια και κέρματα από αυτά και τα έφερε στη Γερμανία. Μετά τον θάνατο του πατέρα μου, το 1996, έχω εγώ αυτά τα εκθέματα και θα ήθελα πολύ να τα επιστρέψω σε ένα μουσείο στην Κω».

Η λεηλασία του μικρού αυτού μουσείου το ’41 από τους Γερμανούς και η παράνομη φυγάδευση εκείνων των αρχαίων αντικειμένων είναι μια από τις εκατοντάδες ιστορίες της Κατοχής που θα έμεναν για πάντα άγνωστες αν δεν αποφάσιζε ο ίδιος ο Ομπερμπάιερ να επιστρέψει τα κλεμμένα αρχαία.

Η μόνη γραπτή πηγή που έχουμε σήμερα για τις απώλειες σε αρχαία αντικείμενα στην περίοδο της Κατοχής είναι το «ζημίαι των αρχαιοτήτων εκ του πολέμου και των στρατών κατοχής», ένας τόμος 165 σελίδων του 1946, γεμάτος ιστορίες κλοπών παράνομων ανασκαφών και ζημιών σε ολόκληρη την Ελλάδα και από τις τρεις δυνάμεις κατοχής, γερμανικής, ιταλικής και βουλγαρικής. «Το έργον δεν είναι πλήρες», όπως σημειώνει στον πρόλογο ο τότε υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων του 1946, με εντολή του οποίου οι μεγαλύτεροι αρχαιολόγοι της εποχής έκαναν αυτή την καταγραφή. Με την Ελλάδα στα πρόθυρα του Εμφυλίου Πολέμου άλλωστε, κάθε ημέρα έφταναν νέα δεδομένα, ενώ για πολλές πόλεις δεν υπάρχει καν καταγραφή γιατί το αρχαιολογικό προσωπικό ήταν «ελλιπέστατον».

Τη λίστα αυτή αποφάσισε να επικαιροποιήσει η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού.

Μια ομάδα έξι αρχαιολόγων και ιστορικών πήρε πέρυσι την πρωτοβουλία να καταγράψει από την αρχή όσα αρχαία αγνοούνται και όσα έχουν επαναπατριστεί μετά τη λήξη του πολέμου. «Η λίστα του ’46 ήταν η αφετηρία, αλλά πλέον είχαμε τη δυνατότητα να εκμεταλλευτούμε αρχεία των Γερμανών, που μόλις την τελευταία δεκαετία είναι προσβάσιμα και δίνουν πλήθος πληροφοριών για όσα έγιναν εκείνα τα χρόνια, αλλά και πολλές άλλες πηγές», εξηγεί η κ. Σουζάνα Χούλια, επικεφαλής της Διεύθυνσης.

Πλέον, σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Πολιτισμού πρόκειται να αναζητήσει πάνω από 100 αρχαία αντικείμενα μέσω της Interpol. «Είναι βέβαιο ότι πάρα πολλά αρχαία που απομακρύνθηκαν την περίοδο της Κατοχής ακόμα αγνοούνται. Μπορεί να μην έχουμε ακριβή συνολικό αριθμό, αλλά πολλά από αυτά τα έχουμε τεκμηριώσει επαρκώς και τώρα πρέπει να εντοπιστούν», εξηγεί η κ. Χούλια.

Ηδη έχει ξεκινήσει η έρευνα σε ιστοσελίδες μεγάλων μουσείων, όπου περιλαμβάνονται αρχαία με την ένδειξη «αντικείμενα με άγνωστη προέλευση από την περίοδο του πολέμου». Προτεραιότητα είναι αρχαία των οποίων η ταυτότητα αλλά και η ιστορία κλοπής θεωρείται πλέον τεκμηριωμένη. Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πήλινα γυναικεία ειδώλια, τα οποία είχαν αφαιρέσει δύο Ιταλοί υπολοχαγοί από σπίτι ντόπιου στη Σίφνο, όπου φυλάσσονταν και άλλα πολύτιμα ευρήματα από ανασκαφές που είχαν γίνει το 1935 στο νησί. Ακόμη, μαρμάρινες επιτύμβιες στήλες από τη συλλογή Καστελίου Κισσάμου, που είχαν αφαιρεθεί το 1943 από τους Γερμανούς, αλλά και ένα γυναικείο άγαλμα ύψους 0, 70 μ. περίπου, το οποίο, σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, είχε ζητήσει και είχε λάβει από τον νομάρχη ο Γερμανός στρατιωτικός διοικητής Λαρίσης όταν μπήκε πρώτος στην πόλη.

Οποιο από αυτά τα αντικείμενα εντοπιστεί, θα μπει στη λίστα των -26 μέχρι σήμερα- επιτυχημένων υποθέσεων επαναπατρισμού αρχαίων από την περίοδο της Kατοχής, εκ των οποίων οι πρώτες έγιναν το καλοκαίρι του 1948.

Ο Σπύρος Μαρινάτος έκανε το πρώτο ταξίδι

Στις 18 Μαΐου του 1948, ο αρχαιολόγος Σπυρίδων Μαρινάτος έμπαινε στο αεροπλάνο για Ρώμη με έναν και μοναδικό σκοπό: να εντοπίσει και να φέρει πίσω τα κλεμμένα αρχαία της Kατοχής με εντολή του υπουργείου Θρησκευμάτων και Εθνικής Παιδείας που είχε κάνει και την πρώτη καταγραφή.

Ως καθηγητής αρχαιολογίας «που μιλούσε τρεις ξένες γλώσσες, πολυταξιδεμένος, με σπουδές στο Βερολίνο και εθνικόφρων, είχε όλα εκείνα τα στοιχεία που τον καθιστούσαν τον εθνικό αρχαιολόγο εκείνης της εποχής», εξηγεί η κ. Ελένη Ματζουράνη, καθηγήτρια Ιστορίας, που μαζί με την κόρη του Μαρινάτου, Ναννώ, επιμελήθηκαν πρόσφατη έκδοση για τη ζωή του και επεξεργάστηκαν, μαζί με ομάδα ιστορικών, ανέκδοτες ιστορίες και αρχειακό υλικό από το άγνωστο μέχρι σήμερα εκείνο ταξίδι.

Στη βαλίτσα του ο Μαρινάτος είχε μεταφρασμένη την περίφημη λίστα του 1946 με τις καταγεγραμμένες κλοπές, αρκετά χρήματα -σε δολάρια- και το ελεύθερο να αποφασίσει πέρα από τη Ρώμη, το Βερολίνο και το Γκρατς, που ήταν οι προγραμματισμένοι σταθμοί, πού αλλού θα χρειαζόταν να ταξιδέψει, οδηγούμενος από την έρευνά του. Το σημαντικότερο όμως εφόδιο που διέθετε ήταν η καμπαρντινέ στολή του ταγματάρχη που φορούσε μαζί με τον ανάλογο βαθμό που είχε πάρει με συνοπτικές διαδικασίες από το Α΄ Σώμα Στρατού έναν μήνα νωρίτερα: θα αποδεικνύονταν απαραίτητα για να μπορέσει να συνδιαλλαγεί με τις συμμαχικές δυνάμεις για τον εντοπισμό και τον επαναπατρισμό των αρχαιοτήτων.

«Αντισυνταγματάρχης έπρεπε να είχα γίνει» φέρεται να είχε παραπονεθεί σε έναν καλό του φίλο αρχαιολόγο, όταν τον συνόδευσε στο αεροδρόμιο λίγο προτού πετάξει για τον πρώτο σταθμό του ταξιδιού του, τη Ρώμη. Φαίνεται ότι ο Μαρινάτος ανησυχούσε για το αν ο βαθμός του θα του έδινε το κύρος που χρειαζόταν για να τον πάρουν σοβαρά. Ηδη προτού ξεκινήσει, οι συμμαχικές δυνάμεις στο Βερολίνο είχαν αρχίσει να του δημιουργούν δυσκολίες και να φέρνουν αντιρρήσεις στο επικείμενο ταξίδι του. Χαρακτηριστικό το απόσπασμα από ένα γράμμα που είχε στείλει στη γυναίκα του και αναφέρεται σε επιστολή που είχαν στείλει οι ρωσικές δυνάμεις κατοχής του Βερολίνου. Ο Μαρινάτος γράφει ότι ένας Ρώσος συνταγματάρχης «ισχυρίζεται ότι τα στοιχεία μας είναι ανεπαρκή για να αποδώσουν κάποιο άγαλμα. Διότι, λέγει, δεν φέρει όνομα. Εσκέφθην να το βαπτίσω εγώ Μακεδονία και να ζητήσω την άμεση αποκατάστασίν του».

Στο ταξίδι, που διήρκεσε 75 ημέρες, συνάντησε πολλές ανάλογες δυσκολίες, όπως ότι δεν κατάφερε ποτέ να φτάσει στο πολλά υποσχόμενο για την αποστολή του Βερολίνο, καθώς οι συμμαχικές δυνάμεις κατοχής της πόλης δεν του το επέτρεψαν, προβάλλοντας δικαιολογίες και γραφειοκρατικά εμπόδια, ενώ στους άλλους δύο σταθμούς -όπως γράφει ο ίδιος ο Μαρινάτος στην αναφορά του- τόσο οι στρατιωτικοί όσο και κάποιοι αρχαιολόγοι τον αντιμετώπιζαν με απροθυμία ή ακόμα και δυσπιστία.

Ο Μαρινάτος περιόδευσε σε μουσεία και πανεπιστήμια ψάχνοντας τα αρχαία της λίστας και χάρη σε παλιές του γνωριμίες από τη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα μπόρεσε να βρει κάποια άκρη και βέβαια πολλά από τα κλεμμένα.

Στη Ρώμη στόχος του ήταν να εντοπίσει και να επιστρέψει στην Ελλάδα δεκάδες αρχαία που είχαν φύγει από τη Ρόδο, το 1940, για να συμπεριληφθούν σε μια μεγάλη έκθεση αρχαιοτήτων, που είχε γίνει στη Νάπολη. Μεταξύ των αρχαιοτήτων αυτών και η Αφροδίτη της Ρόδου, η οποία έφτασε με το υπερωκεάνιο «Νέα Ελλάς» έξι μήνες αργότερα, γιατί ο Μαρινάτος και ο Ελληνας πρόξενος της Νάπολης είχαν αποφασίσει ότι ήταν παρακινδυνευμένο να ταξιδέψει ασυνόδευτη με ξένο μέσο.

Δεύτερος σταθμός του ταξιδιού ήταν το Γκρατς, όπου έφτασε τον Ιούλιο του 1948. Η μικρή πόλη της Αυστρίας δεν έχει επιλεγεί τυχαία ― ήταν η πόλη απ’ όπου καταγόταν ο διάσημος Αυστριακός στρατηγός Ρίνγκελ και ο οποίος το 1941 είχε κάνει στρατηγείο του τη βίλα Αριάδνη στην Κνωσό, αφαιρώντας από τις συλλογές τόσο της Κνωσού όσο και της Γόρτυνας πλήθος αρχαιοτήτων, τα οποία στη συνέχεια απέστειλε στην πατρίδα του.

Οταν ο Μαρινάτος φτάνει εκεί, απογοητευμένος από την άρνηση των συμμαχικών δυνάμεων κατοχής του Βερολίνου να τον δεχτούν, βιώνει μια ακόμη απογοήτευση: μαθαίνει ότι ο στρατηγός Ρίνγκελ έχει εγκαταλείψει την πόλη καθώς τον αναζητούσαν για να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου, ενώ η έπαυλή του είχε λεηλατηθεί από τις ρωσικές δυνάμεις, οι οποίες είχαν πάρει μαζί και όλα τα αρχαία.

Ο Μαρινάτος όμως δεν το έβαλε κάτω. Ερευνώντας έμαθε ότι κάποια από τα κλοπιμαία της Κνωσού είχαν γίνει δωρεά από τον Ρίνγκελ στο κρατικό πανεπιστήμιο της πόλης και έτσι κατάφερε να τα εντοπίσει. Αφού τα μελέτησε, τα πακέταρε και έτσι τρία μεγάλα κιβώτια έφτασαν τότε στην Ελλάδα. Μάλιστα, τον Σεπτέμβριο του 1948, ταξίδεψε ξανά μαζί με τις αρχαιότητες, αυτήν τη φορά για να τις παραδώσει ο ίδιος στον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού.

Επιχείρηση απόκρυψης από τους Γερμανούς

Λίγο μετά το ταξίδι του 1948, στην Ιταλία και την Αυστρία, ο Μαρινάτος αναλαμβάνει γενικός διευθυντής Αρχαιοτήτων. Πέρα από τους επαναπατρισμούς, υπάρχει και το τιτάνιο έργο της αναδιοργάνωσης των μουσείων όλης της χώρας που κατά τη διάρκεια της Κατοχής είχαν μείνει κλειστά και τα αρχαία τους κρυμμένα για να προστατευτούν τόσο από τους βομβαρδισμούς όσο και από τις λεηλασίες των κατακτητών.

Με χρήματα από το σχέδιο Μάρσαλ προσλαμβάνεται κόσμος γι’ αυτό ακριβώς το έργο ― ανάμεσα σε αυτούς και η νεαρή τότε αρχαιολόγος Εβη Τουλούπα, η οποία πιάνει πρώτη ημέρα δουλειά στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο τον χειμώνα του 1950.

«Ο ενθουσιασμός μου ήταν μεγάλος γιατί τα χρόνια των σπουδών μας τα μουσεία ήταν κλειστά και οι γνώσεις μας ήταν θεωρητικές. Ανυπομονούσα να κρατήσω στα χέρια μου τα αρχαία», θυμάται σήμερα η ενενηντάχρονη κ.Τουλούπα. Η ομάδα της κατευθύνεται στα ημιυπόγεια του μουσείου όπου είχαν φυλαχτεί σε κουτιά τα αγγεία και οι ταναγραίες. Οι ετικέτες με τους αριθμούς είχαν φθαρεί από την υγρασία και η ταύτισή τους ήταν εξαιρετικά δύσκολη δουλειά.

«Τα αγγεία ήταν τυλιγμένα μέσα σε μπαμπάκια και χαρτιά που με έκπληξη βρίσκαμε καμιά φορά ματωμένα. «Είναι από τα ποντίκια”, έλεγε ο Σταύρος, ο βοηθός μου». Η ίδια ήταν ενθουσιασμένη, αλλά η ατμόσφαιρα ήταν φορτισμένη. Ο πατέρας του βοηθού της Σταύρου Κασανδρή ήταν ένας παλιός αρχιτεχνίτης που είχε συμμετάσχει ενεργά στην επιχείρηση απόκρυψης των αγαλμάτων στα υπόγεια που ανοίχτηκαν κάτω από τις αίθουσες του μουσείου. Εναν χρόνο αργότερα είχε πεθάνει από ασιτία.

Η επιχείρηση απόκρυψης, στην οποία είχε λάβει μέρος ο πατέρας Κασανδρής, είχε ξεκινήσει επίσημα στις 11 Νοεμβρίου του 1940. Εκείνη την ημέρα οι διευθύνσεις όλων των μουσείων είχαν παραλάβει αναλυτικές οδηγίες φύλαξης για να προστατευτούν τα αρχαία. Ετσι και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο μια επίλεκτη ομάδα αρχαιολόγων, τεχνιτών και εθελοντών ξεκινούσε ένα έργο που διήρκεσε έξι ολόκληρους μήνες. «Πολύ πρωί, προτού δύσει η Σελήνη, συγκεντρώνονταν στο μουσείο όσοι είχαν αναλάβει την εργασία τούτη. Νύχτα έφευγαν το βράδυ για να πάνε στα σπίτια τους», γράφει χαρακτηριστικά η Σέμνη Καρούζου, μέλος της επιτροπής απόκρυψης και ασφάλισης των εκθεμάτων.

«Η φύλαξη των γλυπτών γινόταν ανάλογα με το μέγεθος και τη σημασία του καθενός. Δεν ήξεραν πόσο χρόνο είχαν στη διάθεσή τους και ήταν εκατοντάδες γλυπτά», εξηγεί ο Κώστας Πασχαλίδης, επιμελητής Αρχαιοτήτων, που έχει μελετήσει έγγραφα και αρχεία του μουσείου στο οποίο δουλεύει. Τα αγγεία και τα μικρότερα αγάλματα μπήκαν σε κούτες και κρύφτηκαν στα υπόγεια, τα χρυσά κοσμήματα μεταφέρθηκαν σε θησαυροφυλάκια των τραπεζών, ενώ για τα μεγαλύτερα αγάλματα έσκαψαν ορύγματα. Μαρμάρινα αγάλματα, όπως ο τρίμετρος Κούρος του Σουνίου, θάφτηκαν ξανά κάτω από το χώμα.

Την ίδια στιγμή, παρόμοιες επιχειρήσεις απόκρυψης πραγματοποιούνται σε ολόκληρη την Ελλάδα: σε σπήλαια, όπως στην Ακρόπολη, σε αρχαίους τάφους, όπως στους Δελφούς, στον κήπο του μουσείου της Θεσσαλονίκης, όπου και εκεί είχαν ορύγματα για να κρυφτούν τα μαρμάρινα αγάλματα της συλλογής, ή στα Ιωάννινα, όπου οι εργαζόμενοι του μουσείου σφράγισαν σε κρύπτη κάτω από τον μιναρέ του τζαμιού την πολύτιμη συλλογή με χάλκινα αντικείμενα. Κάποια αγάλματα μεταφέρθηκαν χιλιόμετρα μακριά για να προστατευτούν, όπως ο ηνίοχος των Δελφών που φιλοξενήθηκε στις κρυψώνες του Αρχαιολογικού Μουσείου της Αθήνας. Τα ευρετήρια όλων των θησαυρών των μουσείων ασφαλίστηκαν σε θυρίδες της Τραπέζης της Ελλάδος.

Ετσι, όταν από τις πρώτες ημέρες τους στην Ελλάδα, τον Απρίλιο του 1941, οι Γερμανοί κατακτητές άρχισαν να επισκέπτονται τα μουσεία, έβρισκαν το ένα μετά το άλλο κλειστά ή άδεια. Καθ’ όλη τη διάρκεια της Κατοχής, η γερμανική στρατιωτική υπηρεσία για την προστασία της τέχνης ασκούσε έντονες πιέσεις για την επαναλειτουργία τους. Μοναδική περίπτωση που η ελληνική πλευρά αποδέχτηκε το επίμονο αίτημα ήταν η περίπτωση του αρχαιολογικού μουσείου του Κεραμεικού, με την αιτιολογία ότι είχε ανεγερθεί με γερμανική δωρεά. Αποτέλεσμα ήταν σε ξενάγηση Γερμανών αξιωματούχων, στις 9 Νοεμβρίου του 1941, να κλαπεί μελανόμορφος πίνακας με παράσταση νεκρού, η οποία μέχρι και σήμερα αγνοείται…

Πηγή: Καθημερινή

Διαβάστε περισσότερα

FT: Γιατί οι παγκόσμιες αγορές επέστρεψαν σε κατάσταση συναγερμού

«Στα 6 τελευταία χρόνια, ακόμη και μέσα σε μεγάλες φουρτούνες, οι αγορές είχαν πάντα την άγκυρα των κεντρικών τραπεζών. Με την αναπόφευκτη λήξη της παροχής ρευστότητας μέσω QE, η άγκυρα σηκώνεται και οι αγορές μπαίνουν σε αχαρτογράφητα νερά. Η μεταβλητότητα επιστρέφει» γράφουν, μεταξύ άλλων, οι Financial Times, που εξηγούν την αναταραχή στις αγορές .

Σύμφωνα με την εφημερίδα, στα έξι χρόνια από την κατάρρευση της Lehman Brothers, οι διεθνείς αγορές είχαν μία και μόνο βεβαιότητα: Οι κεντρικές τράπεζες ήταν φίλοι τους, έτοιμοι να στηρίξουν και να αναπτύξουν τα απεριόριστα πυρομαχικά της μονοπωλιακής τύπωσης χρήματος.

Αναλυτικά το ρεπορτάζ των Financial Times:

Η δύναμη των κινήσεων -ή απλώς και μόνο των υπονοούμενων- των κεντρικών τραπεζών ενέπνευσε εντυπωσιακά ράλι σε όλες τις αγορές. Από τον πάτο μετά την κρίση τον Μάρτιο του 2009, οι αμερικανικές μετοχές έχουν ξεπεράσει προηγούμενες κορυφές, με τον S&P 500 να έχει ενισχυθεί 170% και τον FTSE All-World 130% σε αυτό το διάστημα. Τα yields των ομολόγων, που κινούνται αντιστρόφως των τιμών, βούλιαξαν σε ιστορικά χαμηλά. Στην ηπειρωτική Ευρώπη, οι επενδυτές πληρώνουν για να δανείζουν βραχυπρόθεσμα τις κυβερνήσεις.

Ακόμη και στις περιόδους κρίσης της ευρωζώνης και γεωπολιτικής αστάθειας, οι επενδυτές θεωρούσαν τις κεντρικές τράπεζες άγκυρα σταθερότητας. Αλλά η αναμενόμενη λήξη του προγράμματος παροχής ρευστότητας QE της αμερικανικής Federal Reserve αυτόν τον μήνα θα σηματοδοτήσει τη στιγμή που η άγκυρα αρχίζει να σηκώνεται. Μολονότι η επιδείνωση της αμερικανικής οικονομίας μπορεί να υποχρεώσει τη Fed να επιστρέψει στο QE, το επόμενο βήμα της θα είναι πιθανότερα η αύξηση επιτοκίων, που παραμένουν μηδενικά επί έξι σχεδόν χρόνια. Η τελευταία φορά που αύξησε η Fed τα επιτόκια ήταν το 2006 .

Η λήξη του QE αναστατώνει ήδη τις αγορές. Καθώς οι προοπτικές για τη διεθνή οικονομία επιδεινώνονται -το ΔΝΤ προειδοποίησε για μια νέα εποχή με μετριοπαθή ανάπτυξη- οι επενδυτές ετοιμάζονται για πιο δύσκολες ώρες. Ο παγκόσμιος δείκτης All-World Share Index έχει διολισθήσει 9% από τις αρχές Σεπτεμβρίου και τα yields στα αμερικανικά Treasuries βούλιαξαν κάτω από το 2%.

Η αβεβαιότητα για το τι θα συμβεί στη συνέχεια στη διεθνή οικονομία και στις αγορές επιβεβαιώνει ότι θα υπάρξουν κι άλλες αναταραχές. «Το τρέχον νομισματικό καθεστώς έχει γίνει σε όλους μας δεύτερη φύση και αν αλλάξει αυτό το καθεστώς, να μην εκπλαγούμε αν οι αρχικές αντιδράσεις είναι ακραίες», προειδοποιεί ο George Magnus, πρώην ανώτατος οικονομολόγος της UBS.

Το πώς θα αντιδράσουν οι αγορές θα καθορίσει και την επιτυχία ή όχι της πρωτοφανούς πιστωτικής επίθεσης των κεντρικών τραπεζών. Παράλληλα με τη Fed, η ΕΚΤ πλημμύρισε το πιστωτικό ζήτημα της ευρωζώνης με ρευστότητα και οι κεντρικές τράπεζες της Βρετανίας και της Ιαπωνίας εφάρμοσαν επιθετικά προγράμματα QE.

Ο στόχος ήταν να αποτραπεί η οικονομική καταστροφή και να διασφαλιστεί η καλή λειτουργία των αγορών. Μια σχετικά ήπια μετάβαση στην πιο ομαλή πιστωτική λειτουργία θα βοηθούσε τη διεθνή οικονομίααυξάνοντας την επενδυτική εμπιστοσύνη και επιτρέποντας στις αγορές να διοχετεύσουν χρήμα στην πραγματική οικονομία. Αλλά μια δύσκολη αλλαγή θα ανατρέψει την πρόοδο που έχει γίνει και θα πυροδοτήσει τον φόβο ότι τα QE κουκούλωσαν τη σοβαρή αδυναμία του συστήματος, οδήγησαν τις αγορές σε εξάρτηση από τη στήριξη των κεντρικών τραπεζών και δημιούργησαν τις συνθήκες για την επόμενη κρίση.

Η διαχείριση των σημείων καμπής στους κύκλους των επιτοκίων ποτέ δεν ήταν εύκολη υπόθεση. «Ιστορικά, οι αυξήσεις των αμερικανικών επιτοκίων πάντα προκαλούσαν αρνητικές αντιδράσεις στη διεθνή οικονομία. Η συμβουλή μου προς τους επενδυτές είναι: δέσατε τις ζώνες ασφαλείας σας», προειδοποίησε πρόσφατα ο Axel Weber, πρόεδρος της UBS και πρώην διοικητής της Bundesbank.

Το 1994, η ξαφνική μεγάλη αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων προκάλεσε χάος στις αγορές ομολόγων. Η Fed έκτοτε έχει βελτιώσει τις επικοινωνιακές της ικανότητες και προχωράει τώρα με πολύ προσεκτικά βήματα, ενημερώνοντας άτυπα τις αγορές ότι η πρώτη αύξηση επιτοκίων απέχει τουλάχιστον έξι μήνες. Αλλά η πρόκληση που αντιμετωπίζει η Fed στην πλοήγηση της παγκόσμιας οικονομία στη μετά QE εποχή είναι ιδιαίτερα περίπλοκη.

Κατ’ αρχάς, η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε πολύ άβολη κατάσταση. Αν και η οικονομία των ΗΠΑ ανακάμπτει, η Ευρώπη πιθανόν πέφτει πάλι σε ύφεση και οι αναδυόμενες αγορές είναι εμφανώς ευάλωτες. Η χαλαρότερη πιστωτική πολιτική σε Ιαπωνία και ευρωζώνη θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντίβαρο στη σύσφιγξη της Fed, αλλά σίγουρα θα εκδηλωθούν βίαιες κινήσεις στις αγορές συναλλάγματος.

«Οπωσδήποτε υπάρχει κίνδυνος σοβαρών επιπλοκών σε αυτόν τον κόσμο των πολλών ταχυτήτων κεντρικών τραπεζών. Αν κρίνουμε από την Ιστορία, όταν γίνονται έντονες και ταχείες συναλλαγματικές προσαρμογές, σχεδόν πάντα κάτι θα σπάσει» δηλώνει ο Mohamed El-Erian, ανώτατος οικονομικός σύμβουλος της Allianz.

Επειδή τα επιτόκια είναι χαμηλά για τόσο μεγάλο διάστημα, ακόμη και μια μικρή αύξηση θα έχει πολύ μεγαλύτερη επίδραση απ’ όσο στο παρελθόν. Επίσης το QE ίσως έχει αλλάξει τον τρόπο λειτουργίας των αγορών. Το τεράστιο μέγεθος των μηχανισμών των κεντρικών τραπεζών σημαίνει ότι συχνά αυτές οι ίδιες είναι οι αγορές, καθώς λειτουργούν ως οι πιο σημαντικοί δανειστές ή αγοραστές των ενεργητικών.

Καθώς θα αυξάνει τα επιτόκια, η Fed θα πρέπει να ανακτήσει τον έλεγχο στο κόστος δανεισμού. «Οι κεντρικές τράπεζες έχουν παρέμβει στο βασικό υδραυλικό σύστημα,» εξηγεί ο Manmohan Singh του ΔΝΤ. Η κεντρική τράπεζα είχε μπόλικο χρόνο να προετοιμαστεί και πλέον ερευνά νέους τρόπους για τον έλεγχο του κόστους δανεισμού. Αλλά η επικοινωνία με τις αγορές σίγουρα θα γίνει αρκετά τραυματική καθώς πλησιάζει η ώρα της αύξησης επιτοκίων.

«Η Fed, όπως και η Bank of England, θα χρειαστούν μεγάλες δεξιότητες για να καταστήσουν γνωστό αυτό που σκέφτονται στις αγορές -εφόσον βέβαια γνωρίζουν τι σκέφτονται», σχολιάζει ο κ. Magnus.

Ένας από τους στόχους του QE ήταν να ενθαρρυνθεί η ανάληψη κινδύνου για να τονωθεί η ανάπτυξη. Τον Ιούνιο, ωστόσο, η Bank for International Settlements, η κεντρική τράπεζα των κεντρικών τραπεζών, προειδοποίησε ότι οι αγορές «μέσα στην ευφορία τους έχουν αποκοπεί από την οικονομική πραγματικότητα».

Παραμένει πράγματι ασαφές σε ποιον βαθμό το QE έχει αλλάξει την επενδυτική συμπεριφορά. Ένα εντυπωσιακό στοιχείο στη φετινή χρονιά ήταν, μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες, η απουσία μεταβλητότητας στις αγορές, σε περιόδους αυξημένης γεωπολιτικής έντασης -λόγω είτε της ρωσικής επέλασης στην Ουκρανία, είτε του χάους στο Ιράκ είτε των διαδηλώσεων στο Χονγκ Κονγκ. Μια εξήγηση είναι ότι οι αγορές μαγεύτηκαν και πίστεψαν ότι οι κεντρικές τράπεζες θα τρέχουν πάντα να τις σώζουν.

Οι επενδυτές έχουν συνηθίσει έναν κόσμο απεριόριστης ρευστότητας, προειδοποιεί ο κ. Magnus. «Όταν αλλάξει αυτό, θα αλλάξει και όλη η ψυχολογία των επενδύσεων».

Σε κάθε περίπτωση, επικρατεί ευρεία συμφωνία ότι η μεταβλητότητα στις αγορές θα αυξάνεται, καθώς θα πλησιάζει η στιγμή της αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων.

Η αβεβαιότητα για το πώς θα αντεπεξέλθουν οι αγορές στην ανάκληση των προγραμμάτων παροχής ρευστότητας γίνεται ακόμη μεγαλύτερη γιατί συμπίπτει με την αναστάτωση που προκαλούν οι αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο στόχος ήταν να αυξηθεί η ανθεκτικότητα του συστήματος, αλλά οι αλλαγές των κανόνων μπορεί να έχουν αιφνιδιαστικές επιπτώσεις.

Για παράδειγμα, για να είναι οι τράπεζες πιο ασφαλείς, οι dealers διατηρούν πλέον σχετικά λίγα «αποθέματα», δηλαδή πακέτα ομολόγων που έχουν στόχο να ανταποκριθούν ταχέως σε εντολές. Ως εκ τούτου, οι αγορές έχουν τώρα το ίδιο πρόβλημα που είχε η Lehman, ισχυρίζεται ο Alberto Gallo της RBS. Αν η εμπιστοσύνη εξαφανιστεί, θα επέλθει κραχ ρευστότητας.

Όταν οι εντάσεις αυξάνονται, οι απελπισμένοι πωλητές ίσως μπορούν να πωλούν μόνο εφόσον κατεβάσουν κάθετα τις τιμές – με επιπτώσεις χιονοστιβάδας. «Τα χαμηλά επιτόκια έχουν τροφοδοτήσει τις εκδόσεις ομολόγων, που κρύβουν κάθε είδους έκδοση στην αγορά – και αυτό μας ανησυχεί πολύ. Τι θα γίνει όταν τα επιτόκια ενισχυθούν και οι επενδυτές χρειαστεί να πωλήσουν ομόλογα; Χωρίς «μαξιλάρια» υπάρχει πιθανότητα ανώμαλων εξελίξεων στις τιμές» εξηγεί ο Richard Prager της BlackRock.

Η αίσθηση της νευρικότητας είναι εμφανής στις αγορές. Ο δείκτης μεταβλητότητας Vix έφτασε στα υψηλότερα επίπεδα από την κρίση της ευρωζώνης. Οι αγορές ακούν με μεγάλη ανησυχία τα σχόλια από τη Fed και άλλες κεντρικές τράπεζες, ελπίζοντας σε καθυστέρηση της αυστηρότερης πιστωτικής πολιτικής. Κάθε υπόνοια νέας χαλάρωσης εκλαμβάνεται θετικά, ακόμη κι αν τη συνοδεύει επιδείνωση της οικονομίας. Η υπόνοια που άφησε μέλος της Fed ότι δεν αποκλείεται νέος κύκλος QE κατάφερε πρόσφατα να εμπνεύσει μια βραχεία σταθεροποίηση.

Μια νέα πραγματικότητα ίσως ξημερώνει στις αγορές. Η μεταβλητότητα επέστρεψε και η σχέση τους με τις κεντρικές τράπεζες αλλάζει, με απρόβλεπτες επιπτώσεις.

Διαβάστε περισσότερα

Ο κόσμος αγνοεί το μεγάλο δημοκρατικό και κοινωνικό πείραμα των Κούρδων (γράφει ο David Graeber)

Γράφει ο David Graeber*
Μετάφραση Μ.Θεοδοσιάδης
Μέσω Guardian

Το 1937, ο πατέρας μου προσφέρθηκε εθελοντικά να πολεμήσει στις Διεθνείς Ταξιαρχίες για την υπεράσπιση της Ισπανικής Δημοκρατίας.
Ένα επίδοξο φασιστικό πραξικόπημα είχε διακοπεί προσωρινά από μια εξέγερση εργατών, καθοδηγούμενη από αναρχικούς και σοσιαλιστές, και σε μεγάλο τμήμα της Ισπανίας μια πραγματική κοινωνική επανάσταση ακολούθησε, έχοντας ως αποτέλεσμα ολόκληρες πόλεις να περάσουν κάτω από αμεσοδημοκρατική διαχείριση, βιομηχανίες υπό τον έλεγχο των εργαζομένων, και τη ριζοσπαστική ενδυνάμωση των γυναικών.
Οι Ισπανοί επαναστάτες ήλπιζαν να δημιουργήσουν ένα όραμα για μια ελεύθερη κοινωνία, που όλος ο κόσμος θα μπορούσε να ακολουθήσει. Αντ ‘αυτού, παγκόσμιες δυνάμεις προτίμησαν μια πολιτική «μη παρέμβασης» και διατήρησαν έναν αυστηρό αποκλεισμό στη δημοκρατία, ακόμα αφότου ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι (που δήθεν είχαν υπογράψει συμφωνία) άρχισαν να στέλνουν στρατεύματα με στόχο να ενισχύσουν τη φασιστική πλευρά. Το αποτέλεσμα ήταν ένας χρόνιος εμφύλιος πόλεμος, που έληξε με την καταστολή της επανάστασης και μερικές από τις πιο αιματηρές σφαγές ενός αιματηρού αιώνα.
Ποτέ στη ζωή μου δεν σκέφτηκα ότι το ίδιο πράγμα θα μπορούσε ξανά να συμβεί. Προφανώς, δεν υπάρχει ιστορικό γεγονός που συμβαίνει ποτέ πραγματικά δύο φορές. Υπάρχουν χιλιάδες διαφορές μεταξύ του τι συνέβη στην Ισπανία το 1936 και του τι συμβαίνει στη Ροζάβα, τις τρεις ευρέως Κουρδικές επαρχίες της βόρειας Συρίας, σήμερα. Αλλά μερικές από τις ομοιότητες είναι τόσο εντυπωσιακές και τόσο θλιβερές, που θεωρώ ότι είναι υποχρέωσή μου – όντας κάποιος που μεγάλωσε σε μια οικογένεια της οποίας οι πολιτικές πεποιθήσεις ποικιλοτρόπως καθορίστηκαν από την ισπανική επανάσταση – να πω ότι δεν μπορούμε να επιτρέψουμε το ίδιο τέλος και πάλι.
Η αυτόνομη περιοχή της Ροζάβα, όπως υπάρχει σήμερα, είναι ένα από τα λίγα φωτεινά σημεία - εν τούτοις ένα πολύ φωτεινό - που αναδύεται από την τραγωδία της συριακής επανάστασης. Έχοντας εκδιώξει πράκτορες του καθεστώτος Άσαντ το 2011, και παρά την εχθρότητα από σχεδόν όλους τους γείτονές της, η Ροζάβα έχει όχι μόνο διατηρήσει την ανεξαρτησία της, αλλά αποτελεί ένα αξιόλογο δημοκρατικό πείραμα.
Λαϊκές συνελεύσεις έχουν δημιουργηθεί, ως το απόλυτο όργανο λήψης αποφάσεων, συμβούλια έχουν επιλεγεί με προσεκτική εθνοτική ισορροπία (σε κάθε δήμο, για παράδειγμα, τα τρία κορυφαία στελέχη πρέπει να περιλαμβάνουν έναν Κούρδο, έναν Άραβα και έναν Ασσύριο ή Αρμένιο Χριστιανό, και τουλάχιστον το ένα από τα τρία άτομα πρέπει να είναι μια γυναίκα), υπάρχουν συμβούλια γυναικών και νεολαίας, και, σε μια αξιοσημείωτη αντήχηση της ένοπλης Mujeres Libres (Ελεύθερες Γυναίκες) της Ισπανίας, ένας φεμινιστικός στρατός, η πολιτοφυλακή του “YJA Star” - “Ένωση των Ελεύθερων Γυναικών“ (το αστέρι εδώ αναφέρεται στην αρχαία θεά της Μεσοποταμίας, την Ιστάρ), έχει αναλάβει ένα μεγάλο ποσοστό πολεμικών επιχειρήσεων εναντίον των δυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους.

Πώς μπορεί κάτι τέτοιο να συμβαίνει και να εξακολουθεί να αγνοείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τη διεθνή κοινότητα, ακόμη, και σε μεγάλο βαθμό, από τη Διεθνή Αριστερά;

Η νέα στρατηγική του PKK

Κυρίως, φαίνεται ότι, επειδή το επαναστατικό κόμμα της Ροζάβα, το PYD, εργάζεται συμμαχικά με το Τουρκικό Κόμμα των Κούρδων Εργατών (PKK), ένα μαρξιστικό αντάρτικο κίνημα που έχει από τη δεκαετία του 1970 εμπλακεί σε μακροχρόνιο πόλεμο εναντίον του τουρκικού κράτους. Το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και η ΕΕ επισήμως το κατέταξαν στις «τρομοκρατικές» οργανώσεις. Εν τω μεταξύ, οι αριστεροί σε μεγάλο βαθμό το διαγράφουν θεωρώντας το σταλινικό.
Αλλά, στην πραγματικότητα, το ίδιο το PKK δεν έχει πλέον καμία σχέση με το παλιό, πάνω-κάτω λενινιστικό κόμμα, που ήταν κάποτε. Η δική του εσωτερική εξέλιξη καθώς και η θεωρητική μεταστροφή του δικού του ιδρυτή, Aμπουλάχ Οτσαλάν, που έλαβε χώρα ενώ ο ίδιος βρίσκεται φυλακισμένος σε ένα τουρκικό νησί από το 1999, είχε ως αποτέλεσμα να αλλάξει εντελώς τους στόχους και την τακτική του.
Το PKK έχει δηλώσει ότι δεν επιδιώκει πια να δημιουργήσει ένα κουρδικό κράτος. Αντ’ αυτού, εμπνευσμένο εν μέρει από το όραμα της κοινωνικής οικολογίας του αναρχικού Μάρεϊ Μπούκτσιν, έχει υιοθετήσει το όραμα του «ελευθεριακού κοινοτισμού», καλώντας τους Κούρδους να δημιουργήσουν ελεύθερες αυτοδιοικούμενες κοινότητες με βάση τις αρχές της άμεσης δημοκρατίας, οι οποίες [κοινότητες] θα έρθουν κοντά η μία με την άλλη ξεπερνώντας τα εθνικά σύνορα, για τα οποία υπάρχει η πίστη ότι με την πάροδο του χρόνου θα χάσουν όλο και περισσότερο το νόημά τους. Έτσι λοιπόν, πρότεινε τον κουρδικό αγώνα ο οποίος θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για ένα παγκόσμιο κίνημα προς την πραγματική δημοκρατία, τη συνεργατική οικονομία, και τη σταδιακή διάλυση του γραφειοκρατικού κράτους-έθνους.
Από το 2005 το ΡΚΚ, εμπνευσμένο από τη στρατηγική των ανταρτών Ζαπατίστας στην Τσιάπας, κήρυξε μονομερή κατάπαυση του πυρός με το τουρκικό κράτος και άρχισε να επικεντρώνει τις προσπάθειές του στην ανάπτυξη δημοκρατικών δομών στις περιοχές που ήδη ελέγχει.
Ορισμένοι αμφισβητούν πόσο σοβαρά όλα αυτά είναι πραγματικά. Σαφώς, αυταρχικά στοιχεία παραμένουν. Αλλά το τι συνέβη στη Ροζάβα, όπου η Συριακή επανάσταση έδωσε στους Κούρδους ριζοσπάστες την ευκαιρία για διεξαγωγή τέτοιων πειραμάτων σε ένα μεγάλο και συναφή έδαφος, αποτελεί κάτι πολύ περισσότερο από προσπάθεια επίδειξης. Συμβούλια, συνελεύσεις και λαϊκές πολιτοφυλακές έχουν σχηματιστεί, το καθεστώς ιδιοκτησίας έχει μετατραπεί σε εργατική διαχείριση συνεταιρισμών - και όλα αυτά παρά τις συνεχείς επιθέσεις των ακροδεξιών δυνάμεων της ISIS. Τα αποτελέσματα ανταποκρίνονται στον ορισμό μιας κοινωνικής επανάστασης.
Στη Μέση Ανατολή, τουλάχιστον, αυτές οι προσπάθειες έχουν παρατηρηθεί: ιδιαίτερα αφότου οι δυνάμεις του PKK και της Ροζάβα παρενέβησαν πολεμώντας νικηφόρα στο δρόμο τους μέσω του εδάφους της ISIS στο Ιράκ για να σώσουν χιλιάδες Γεζίντι πρόσφυγες που είχαν εγκλωβιστεί στο όρος Σινχάρ αφότου οι τοπικοί πεσμεργκά εγκατέλειψαν το πεδίο. Αυτές οι ενέργειες ευρέως γιορτάζονταν στην περιοχή, αλλά και αξιοσημείωτα έχουν περάσει σχεδόν απαρατήρητες από τον Ευρωπαϊκό ή το Βορειο-αμερικανικό Τύπο.
Τώρα η ISIS έχει επιστρέψει, με σειρές από Αμερικανικής κατασκευής άρματα μάχης και βαρύ πυροβολικό που λαμβάνει από τις ιρακινές δυνάμεις, για να πάρει εκδίκηση ενάντια σε πολλές από αυτές τις ίδιες επαναστατικές πολιτοφυλακές στο Κομπάνι, δηλώνοντας την πρόθεσή της να σφαγιάσει και να υποδουλώσει - ναι, κυριολεκτικά να υποδουλώσει - το σύνολο του άμαχου πληθυσμού. Εν τω μεταξύ, ο τουρκικός στρατός βρίσκεται στα σύνορα εμποδίζοντας ενισχύσεις ή πυρομαχικά να φτάσουν στους υπερασπιστές, και τα αεροπλάνα των ΗΠΑ βουίζουν από ψηλά, πραγματοποιώντας περιστασιακά, συμβολικά, πολύ μικρά χτυπήματα - προφανώς, μόνο και μόνο για να είναι σε θέση να πουν ότι σαν μια ομάδα που ισχυρίζεται πως είναι σε πόλεμο με αυτούς που προσπαθούν να συντρίψουν τους υπερασπιστές ενός μεγάλου δημοκρατικού πειράματος στον κόσμου, δεν έμειναν απολύτως απαθείς.

Αν σήμερα υφίσταται κάτι παράλληλο με τους επιφανειακά κατανυκτικούς δολοφονικούς Φαλαγγίτες του Φράνκο, τί άλλο θα μπορούσε να είναι εκτός από την ISIS; Αν υπάρχει ένας παραλληλισμός με την Mujeres Libres της Ισπανίας, ποιός άλλος θα μπορούσε να είναι, πέρα από τις θαρραλέες γυναίκες που υπερασπίζονται τα οδοφράγματα στο Κομπάνι; Πρόκειται ο κόσμος - και αυτή τη φορά πιο σκανδαλωδώς από όλα, η διεθνής αριστερά - πραγματικά να καταστεί συνένοχος αφήνοντας την ιστορία επαναληφθεί;

* Ο David Graeber είναι επιφανής ανθρωπολόγος με αναρχικές πεποιθήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Ο σκληρόκαρδος γίγαντας, Όσκαρ Ουάιλντ

Κάθε απόγευμα, φεύγοντας απ' το σχολείο, τα παιδιά το 'χαν συνήθεια να παίζουν στον κήπο του γίγαντα.Ήταν ένας πελώριος, μαγευτικός κήπος, μ' απαλή πράσινη χλόη και χιλιάδες πολύχρωμα λουλούδια όμοια μ' αστέρια κι ακόμα, εδώ κι εκεί, δώδεκα ροδα-κινιές φορτωμένες ρόδινα κι ολόλευκα ντελικάτα ανθάκια απ' της άνοιξης τ' άγγιγμα, που το φθινόπωρο βάραιναν απ' τα πολύχυμα φρούτα.
Τα πουλιά κάθονταν στα δέντρα και κελαηδούσαν τόσο γλυκά, που τα παιδιά σταματούσαν το παιχνίδι για να τ' ακούσουν. «Πόσο ευτυχισμένα εί-μαστε εδώ!» έλεγαν αναμετάξυ τους. Κάποια μέρα ο γίγαντας γύρισε. Εφτά ολάκερα χρόνια ήταν σ' επίσκεψη, στο φίλο του το δράκο της Κόρνις, κι όταν τα χρόνια πέρασαν κι εκείνος είχε τελειώσει ό,τι είχε να πει -αφού δεν είχε και πολλά να συζητήσει- αποφάσισε το γυρισμό στο κάστρο.
Την ώρα που ‘φτασε, αντίκρισε τα παιδιά να παίζουν στον κήπο.
«Τι δουλειά έχετε εδώ;» φώναξε μ' οργή, και τα παιδιά το 'βαλαν στα πόδια τρομαγμένα.
«0 κήπος είναι μοναχά δικός μου», είπε ο γίγαντας. «Όλοι μπορούν να το καταλάβουν, και δεν θα επιτρέψω σε κανένα να παίζει εδώ, έξω από μέ-να».
Κι έτσι, έχτισε έναν πελώριο τοίχο ολόγυρα στον κήπο, κι ύστερα, κάρφωσε μια πινακίδα που 'λεγε: Οι παραβάτες τιμωρούνται
Ήταν, αλήθεια, ένας πολύ σκληρόκαρδος γίγαντας.
Τα δύστυχα τα παιδιά τώρα δεν είχαν μέρος να παίξουν. Δοκίμασαν να παίξουν στο δρόμο, όμως ήταν γεμάτος σκόνη και στουρναρόπετρες και δεν τους άρεσε.
Βάλθηκαν τότε να περιπλανιούνται γύρω απ' τους ψηλούς τοίχους, όταν τέλειωναν τα μαθήματά τους, νοσταλγώντας τον όμορφο κήπο.
«Πόσο ευτυχισμένα ήμασταν εκεί», έλεγαν αναμετάξυ τους.
Κι ύστερα ήρθε η άνοιξη.
Η εξοχή γιόμισε από μικρά μπουμπούκια και πουλάκια. Μονάχα στον κήπο του Σκληρόκαρδου Γίγαντα ήταν ακόμα χειμώνας.
Τα πουλιά ούτε που νοιάστηκαν να τραγουδήσουν για 'κείνον, αφού δεν υπήρχαν παιδιά εκεί, και τα δέντρα λησμόνησαν ν' ανθίσουν.
Αν καμιά φορά κανένα όμορφο λουλουδάκι έβγαζε το κεφαλάκι του απ' το γρασίδι, μόλις αντίκριζε την πινακίδα ένιωθε τέτοια λύπη για τα παιδιά, που λούφαζε ξανά στο χώμα, συνεχίζοντας τον ύπνο του.
Οι μόνοι που 'ταν ευχαριστημένοι απ' αυτή την κατάσταση ήταν το χιόνι και η παγωνιά.
«Η άνοιξη λησμόνησε αυτό τον κήπο», έλεγαν, «κι έτσι εμείς θα μείνουμε εδώ όλο το χρόνο».
Το χιόνι τύλιξε το γρασίδι με τον ολόλευκο μανδύα του κι η παγωνιά μπογιάτισε όλα τα δέντρα ασημένια.
‘Υστερα προσκάλεσαν και το Βόρειο Άνεμο να 'ρθει να μείνει μαζί τους κι εκείνος ήρθε τυλιγμένος με βαριά γουναρικά. Ολημερίς ούρλιαζε πάνω απ' τον κήπο και φύσαγε μες στις καμινάδες.
«Μα τούτο είναι ένα θαυμάσιο μέρος», έλεγε• «πρέπει να καλέσουμε και το χαλάζι».
Κι έτσι, το χαλάζι, ντυμένο στα γκρίζα και μ' ανάσα όμοια με πάγο, ήρθε.
Κάθε μέρα, για τρεις ώρες, χοροπηδούσε πάνω στη στέγη του κάστρου, μέχρι που τα περισσότερα κεραμίδια ράγισαν, κι ύστερα, γυρνοβόλαγε στον κήπο, όσο πιο γρήγορα μπορούσε.
«Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί η άνοιξη άργησε να 'ρθει», συλλογιζόταν ο Σκληρόκαρδος Γίγαντας, καθώς γερμένος στο παράθυρο, κοιτούσε τον παγωμένο, ολόλευκο κήπο.
«Ελπίζω να φτιάξει ο καιρός»...
Όμως η άνοιξη δεν ήρθε ποτέ, μήτε το καλοκαίρι.
Κι έτσι ήταν πάντα χειμώνας εκεί κι ο Βόρειος Άνεμος και το χαλάζι και το χιόνι κι η παγωνιά ασταμάτητα χόρευαν ανάμεσα στα δέντρα.
Κάποιο πρωινό, ο Γίγαντας ήταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι του μ' ανοιχτά μάτια, όταν άκουσε μια θεσπέσια μουσική.
Ηχούσε τόσο γλυκά στ' αυτιά του που πίστεψε πως μάλλον θα 'ταν οι μουσικοί του βασιλιά που πέρναγαν -κι όμως, ήταν μονάχα ένας μικρούλης σπίνος που τραγουδούσε έξω απ' το παραθύρι του.
Μα είχε κυλήσει τόσο πολύς καιρός από τότε που το στερνό τιτίβισμα είχε ακουστεί στον κήπο του, που θάρρεψε πως ήταν η ομορφότερη μουσική στον κόσμο.
Κι άξαφνα, το χαλάζι σταμάτησε το χορό του πάνω απ' το κεφάλι του γίγαντα, ο Βόρειος Άνεμος έπαψε να βρυχάται, και μια μεθυστική ευωδιά τον τύλιξε, περνώντας απ' τ' ανοιχτό παραθυρόφυλλo.
«Θαρρώ πως η άνοιξη επιτέλους έφτασε», είπε ο Γίγαντας και πηδώντας από το κρεβάτι κοίταξε έξω.
Μα τι ήταν αυτό που 'πνιξε τη ματιά του;
Ήταν η πιο μαγευτική εικόνα. Από ένα άνοιγμα στον τοίχο, τα παιδιά σύρθηκαν μέσα και σκαρφάλωσαν στα μπράτσα των δέντρων .Σε κάθε δέντρο που αγκάλιαζε το μάτι του αντίκριζε κι ένα παιδάκι. Και τα δέντρα πετάριζαν από χαρά για τα παιδιά που γύρισαν, κι έτσι ντύθηκαν με λουλούδια και λύγιζαν τα μπράτσα τους απαλά, πάνω από τα παιδικά κεφαλάκια.
Τα πουλιά φτερούγιζαν ολόγυρα τιτιβίζοντας μαγευτικά και τα λουλούδια κρυφοκοίταζαν μέσ' από την πράσινη χλόη και ξεκαρδίζονταν στα γέλια.
Ήταν μια όμoρφη εικόνα, μα όμως στην άκρη της κρατούσε ακόμα ο χειμώνας. Ήταν που στην πιο απόμερη γωνιά του κήπου, στέκονταν ένα μικρό αγόρι. Κι ήταν τόσο μικρό που μήτε τα κλαδιά του δέντρου δεν μπόραγε να φτάσει, έτσι που απελπισμένο βάλθηκε να κόβει βόλτες γύρω του κλαίγον-τας γοερά.
Το καημένο το δεντράκι ήταν ακόμα σκεπασμένο από πάγο και χιόνι ο Βόρειος Άνεμος φυσούσε και μούγκριζε από πάνω του.
«Σκαρφάλωσε, μικρό μου αγοράκι», έλεγε το δέντρο, και λύγιζε τα κλαδιά του όσο μπορούσε, αλλά το αγόρι ήταν μικρό, τόσο μικρό.
Η καρδιά του Γίγαντα έλιωσε καθώς το έβλεπε.
«Πόσο σκληρόκαρδος ήμουνα», συλλογίστηκε. «Τώρα ξέρω γιατί η άνοιξη δεν θα 'ρχονταν ποτέ εδώ. Να, τώρα θ' ανεβάσω αυτό το αγοράκι στην κoρφή του δέντρου κι έπειτα θα γκρεμίσω τον τοίχο, έτσι που ο κήπος μου θα 'ναι μόνο για
τα παιχνίδια των παιδιών».
Κι αλήθεια, μετάνιωσε πολύ για ό,τι είχε κάνει.
Έτσι, περπάτησε στις μύτες των ποδιών του, κι ανοίγοντας την εξώπορτα πολύ σιγά, βγήκε στον κήπο.
Όμως, να, μόλις τα παιδιά τον είδαν σκιάχτηκαν τόσο πολύ, που όλα μαζί το 'βαλαν στα πόδια κι ο χειμώνας ήρθε ξανά στον κήπο. Μόνο το μικρό αγόρι δεν έφυγε, γιατί τα ματάκια του που 'ταν γεμάτα δάκρυα δεν είδαν το Γίγαντα που ερχόταν .
Κι ο Γίγαντας ήρθε κλεφτά πίσω του, το πήρε απαλά στο χέρι του και το ανέβασε στο δέντρο. Και το δέντρο άνθισε. Τα πουλιά ήρθαν και τραγού-δησαν πάνω του και τ' αγοράκι τύλιξε τα χεράκια του γύρω στο λαιμό του Γίγαντα και τον φίλησε.
Και τ' άλλα παιδιά, σαν είδαν πως ο Γίγαντας δεν ήταν πια κακός, γύρισαν τρέχοντας και μαζί τους ήρθε η άνοιξη.
«Τώρα είναι ο κήπος σας αυτός, μικρά μου παιδάκια», είπε ο Γίγαντας, και παίρνοντας ένα μεγάλο τσεκούρι γκρέμισε τον τοίχο. Κι όταν οι άνθρωποι περνούσαν για την αγορά στις δώδεκα η ώρα βρήκαν τον Γίγαντα να παίζει στον πιο όμορφο κήπο που είχαν δει ποτέ.
Ολημερίς έπαιζαν και το βράδυ πήγαν στο Γίγαντα να τον αποχαιρετίσουν.
«Όμως, πού είναι ο μικρός σας σύντροφος;» είπε. «Το αγόρι που ανέβασα στο δέντρο». Βλέπετε ο Γίγαντας το αγαπούσε απ' τ' άλλα περισσότερο, γιατί τον είχε φιλήσει.
«Δεν ξέρουμε», αποκρίθηκαν τα παιδιά. «έφυγε».
«Πρέπει να του πείτε να 'ρθει οπωσδήποτε αύριο», είπε ο Γίγαντας.
Αλλά τα παιδιά είπαν πως δεν ήξεραν πού έμενε και πως δεν το είχαν δει ποτέ πριν. Κι ο Γίγαντας ήταν πολύ λυπημένος. Κάθε απόγευμα, όταν το σχολείο τέλειωνε, τα παιδιά έρχονταν κι έπαιζαν με το Γίγαντα, μα το μικρό αγόρι, που ο Γίγαντας αγαπούσε, ποτέ δε φάνηκε. Εκείνος φέρνονταν καλά σ' όλα τα παιδιά κι όμως του έλειπε ο πρώτος μικρός του φίλος και συχνά μιλούσε γι ' αυτόν θλιμμένα. «πόσο θα 'θελα να τον έβλεπα!» έλεγε κάθε τό-σο.
Τα χρόνια κύλησαν. Κι ο Γίγαντας γέρασε κι αδυνάτισε. Δεν μπορούσε να παίξει πια κι έτσι κάθονταν σε μια πελώρια πολυθρόνα και παρακολουθού-σε τα παιχνίδια των παιδιών και θαύμαζε τον κήπο. «Έχω πολλά όμορφα λουλούδια», έλεγε. «μα τα παιδιά είναι τα ωραιότερα απ' όλα».
'Ενα χειμωνιάτικο πρωινό κοίταξε έξω απ' το παράθυρο, καθώς ντυνόταν. Δεν μισούσε τώρα το χειμώνα, γιατί ήξερε πως η άνοιξη κοιμόταν μόνο και τα λουλούδια ξεκουράζονταν .
Ξάφνου έτριψε τα μάτια του από απορία και κοίταζε... και κοίταζε... Ήταν βέβαια κάτι το θαυμάσιο...
Στην πιο απόμερη γωνιά του κήπου ένα δέντρο ήταν σκεπασμένο μ , ολόλευκα λουλούδια. Τα κλαδιά του ήταν χρυσαφένια κι ασημένια φρούτα κρέμονταν, ενώ πλάι του στεκόταν το μικρό αγόρι που 'χε τόσο αγαπήσει.
Όρμησε τρέχοντας στις σκάλες ο Γίγαντας, γιομάτος χαρά, και τρέχοντας βγήκε στον κήπο. Έτρεξε πάνω στο γρασίδι κι ήρθε κοντά στο παιδί. Κι όταν το έφτασε, το πρόσωπό του κοκκίνισε απ' την οργή κι είπε: «Ποιος τόλμησε να σε πληγώσει;». Γιατί στις παλάμες του αγοριού και στα μικρά του πόδια διακρίνονταν οι πληγές από καρφιά.
«Ποιος τόλμησε να σε πληγώσει;» φώναξε ο Γίγαντας. πες μου κι εγώ θα πάρω το μεγάλο μου σπαθί να τόνε κάνω κομμάτια!».
«Κανένας!» αποκρίθηκε το παιδί. «όμως αυτές είναι οι πληγές της αγάπης!».
«Ποιος είσαι;» είπε ο Γίγαντας, κι ένας παράξενος φόβος τον κυρίεψε και γονάτισε μπρος στο παιδί.
Και το παιδί του χαμογέλασε και του είπε: «Μ' άφησες κάποτε να παίξω στον κήπο σου, απόψε εσύ θα 'ρθεις μαζί μου στο δικό μου κήπο, τον Πα-ράδεισο».
Κι όταν τα παιδιά ήρθαν τρέχοντας το απόγεμα, βρήκαν το Γίγαντα νεκρό κάτω απ' το δέντρο, σκεπασμένο ολάκερο με κάτασπρα λουλούδια

Διαβάστε περισσότερα

Το πορτρέτο του...Όσκαρ Ουάιλντ.

Σαν σήμερα το 1854 γεννήθηκε στο Δουβλίνο ο Ιρλανδός μυθιστοριογράφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός Όσκαρ Ουάιλντ.

Ο Όσκαρ Ουάιλντ γεννήθηκε στο Δουβλίνο και ανατράφηκε στους κόλπους μιας Προτεσταντικής οικογένειας. Η μητέρα του, Τζέην Φραντσέσκα Έλτζι (Jane Francesca Elgee), ήταν επιτυχημένη συγγραφέας (γνωστή και με το ψευδώνυμο Speranza) ενώ ο πατέρας του, Σερ Ουίλλιαμ Ουάιλντ, ήταν επιτυχημένος ιατρός και χειρουργός. Μέχρι την ηλικία των εννέα ετών, λάμβανε μαθήματα κατ' οίκον ενώ την περίοδο 1864- 1871 φοίτησε στο Portora Royal School, 160 χιλιόμετρα έξω από την πόλη του Δουβλίνου. Μετά την αποφοίτησή του, σπούδασε στο Trinity College μέχρι το 1874 όπου διακρίθηκε ως εξαιρετικός φοιτητής, κερδίζοντας για τις επιδόσεις του, το Χρυσό Μετάλιο Μπέρκλεϊ, το οποίο αποτελούσε την μεγαλύτερη τιμητική διάκριση για φοιτητή του κολεγίου. Του χορηγήθηκε επιπλέον υποτροφία για το Magdalen College της Οξφόρδης, όπου και συνέχισε τις σπουδές του μέχρι το 1878, λαμβάνοντας το βραβείο Newdigate για την ποιητική του σύνθεση με τίτλο Ραβέννα (Ravenna) και αποφοιτώντας με άριστα. Την ίδια περίοδο πρέπει να επηρεάστηκε από το ρεύμα του αισθητισμού και τις θεωρίες των John Ruskin και Walter Pater, οι οποίοι δίδασκαν στην Οξφόρδη κατά τη διάρκεια των σπουδών του Ουάιλντ.
Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του το 1878 εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Λονδίνο. Εκεί γνώρισε γρήγορα τον θαυμασμό της λονδρέζικης αριστοκρατίας, που τον παρακολουθούσε και τον μιμούταν ως πρότυπο. Όλοι επαναλάμβαναν τις πνευματώδης φράσεις του, αγόραζαν πολύτιμες πέτρες και κοιτούσαν με υπεροψία τη ζωή, όμοια μ' αυτόν. Το 1891 έφτασε στο απόγειο της λογοτεχνικής του δόξας με το μοναδικό του μυθιστόρημα «Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέη».
Ο Ουάιλντ θεωρείται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του ρεύματος του αθλητισμού, το οποίο αναπτύχθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στη Βρετανία και αποτέλεσε σε ένα βαθμό προέκταση του συμβολισμού στη Γαλλία. Επηρεάστηκε ιδιαίτερα από το έργο των John Ruskin και Walter Pater και υπερασπίστηκε το δόγμα της τέχνης για την τέχνη, αρνούμενος την αναγκαιότητα ύπαρξης μιας ηθικής παραμέτρου στην τέχνη. Ως προβεβλημένος εκπρόσωπος του αισθητισμού, ο Ουάιλντ απέκτησε σημαντική φήμη και αναγνωρισιμότητα. Οι διαλέξεις που έδωσε στην Αμερική ήταν αφιερωμένες στο αισθητικό βρετανικό κίνημα, αν και δεν είχαν σημαντική απήχηση.
Όσον αφορά την προσωπική του ζωή γνώρισε το καλοκαίρι του 1884, την Κόνστανς Λόυντ, κόρη εύπορης Ιρλανδικής οικογένειας, την οποία παντρεύτηκε και μαζί απέκτησαν δύο γιούς ονόματι Cyril και Vyvyan, το 1885 και 1886 αντίστοιχα. Παρόλα αυτά το 1895 κατηγορήθηκε για ομοφυλοφιλία λόγω των στενών του σχέσεων με τον νεαρό ομότεχνό του Άλφρεντ Ντάγκλας με αποτέλεσμα να δικαστεί και να καταδικαστεί σε δύο χρόνια καταναγκαστικών έργων. Μάλιστα κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του έγραψε το δραματικό αυτοβιογραφικό μονόλογο «De Profundis» (Εκ βαθέων), με παραλήπτη τον Άλφρεντ Ντάγκλας.
Η περίοδος της φυλάκισης επέδρασε στην υγεία του Όσκαρ Ουάιλντ, ο οποίος μετά την αποφυλάκισή του στις 19 Μάιου του 1897, πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του απομονωμένος από τον κοινωνικό του περίγυρο.
Η αυλαία της  ζωής του έπεσε στις 30 Νοεμβρίου του 1900 από μηνιγγίτιδα, σ' ένα φθηνό ξενοδοχείο του Παρισιού, ενώ πριν το θάνατό του ασπάστηκε τον Καθολικισμό. Σχετικά με τα αίτια του θανάτου του, έχουν δοθεί διαφορετικές ερμηνείες. Ο βιογράφος του Richard Ellmann, υποστήριξε πως οφειλόταν σε σύφιλη, ωστόσο ο Μέρλιν Χόλαντ, επίσης βιογράφος και εγγονός του Ουάιλντ, θεωρεί πως η ερμηνεία αυτή αποτελεί παρανόηση συνδέοντας τη μηνιγγίτιδα που τον προσέβαλε με μία χειρουργική επέμβαση που είχε προηγηθεί. Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, όπως αυτή επιβεβαιώνεται και από αναφορές των ιατρών του Ουάιλντ, τα αίτια του θανάτου του δεν σχετίζονται με πιθανή σύφιλη. Σήμερα ο τάφος του βρίσκεται στο Παρίσι.

Διαβάστε περισσότερα

“Τα πιάνουν” βουλευτές;

   Πρώτο: Δεν ξέρουμε αν υπάρχουν βουλευτές που «τα πιάνουν» για να ψηφίζουν Προέδρους της Δημοκρατίας, για να ψηφίζουν νόμους, για να ρίχνουν ή για να ανεβάζουν κυβερνήσεις.
    Δεύτερο: Ξέρουμε ότι εκείνη η διαπίστωση πως «όταν παίρνονται παρουσίες στη Βουλή, είναι πολλοί βουλευτές που δεν ξέρουν τι πρέπει να απαντήσουν: "Παρών" ή "αθώος"...» είναι μια φράση που αποδίδεται στον Ρούσβελτ. Όχι σε Έλληνα αξιωματούχο. Συνεπώς τη δράση της πολιτικής «βιομηχανίας» που λειτουργεί με όρους προσωπικής ιδιοτέλειας ή υπό την κατεύθυνση ισχυρών ταξικών συμφερόντων, που προωθεί διατάξεις και (ν)τροπολογίες εξυπηρέτησης «φίλων» και «ημετέρων», θα πρέπει να την αναζητήσουμε αλλού. Στην Αμερική ενδεχομένως. Στην Ελλάδα, όχι…
    Τρίτο: Ξέρουμε ότι στην Ελλάδα της «Ζήμενς», του «έκανε ένα δωράκι στον εαυτό του» και του «ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό» παλιά υπήρξαν «Τσιριμώκοι». Παλιά υπήρξαν «αποστάτες». Παλιά υπήρξαν «Γαρουφαλιάδες». Παλιά υπήρξαν και καταγγελίες για «συνομωσία», για «προδοσία» και για «συνασπισμό οικονομικών συμφερόντων» που όπως έλεγε ο κ.Μητσοτάκης έριξαν την κυβέρνησή του το 1993. Αυτά παλιά. Τώρα ο κ.Μητσοτάκης γίνεται αποδέκτης των φιλοφρονήσεων του κ.Σαμαρά στα γενέθλια της ΝΔ και ο κ.Σαμαράς γίνεται αποδέκτης του χειροκροτήματος του κ.Μητσοτάκη.
    Τέταρτο:  Κάθε φορά που η πολιτική ζωή αποσπάστηκε από τον «φυσικό της δικαστή», δηλαδή την κοινωνία, όποτε μπήκε πίσω από το παραβάν της δικαστικής τηβέννου, οψέποτε κατρακύλησε να διεξάγεται με όρους δικαστικών ερευνών, από την υπόθεση «Enron» στις ΗΠΑ και τα «καθαρά χέρια» στην Ιταλία μέχρι τα Ειδικά Δικαστήρια στην Ελλάδα, αυτό τίποτα το καινοτόμο, τίποτα το «καθαρτήριο», τίποτα το φιλολαϊκό δεν προσέφερε σε ό,τι αφορά το πραγματικό περιεχόμενο της πολιτικής. Και άρα της ζωής των ανθρώπων.
    Πέμπτο: Το παιχνίδι της τεχνητής πολιτικής πόλωσης αξιοποιείται, πάντα, ως αντιπερισπασμός για να ξεστρατίζει ή να συμπιέζεται η έκφραση των πραγματικών κοινωνικών αντιθέσεων.
    Έκτο: Στο παιχνίδι της τεχνητής πολιτικής πόλωσης και ειδικά όταν το κλίμα θερμαίνεται επικίνδυνα, κανείς δεν είναι αθώος του αίματος. Είτε η συμμετοχή του είναι εκούσια, είτε η συμμετοχή του είναι ακούσια. Είτε είναι πρωταγωνιστής στη τεχνική της τεχνητής έντασης είτε μετατρέπεται σε παρακολούθημά της.
    Έβδομο (και σημαντικότερο): Κάθε κουβέντα στις συνθήκες που ζούμε η οποία δεν θέτει στο προσκήνιο της πολιτικής αντιπαράθεσης τα (πραγματικά) αίτια για το γεγονός ότι μόλις προχτές η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε ότι 4 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν υπό τον ζόφο της φτώχειας, κάθε πολιτική καντρίλια που αντιλαμβάνεται και παρουσιάζει τα αντιτιθέμενα κοινωνικά συμφέροντα με όρους «μονομαχίας» και με όρους «κοκορομαχίας» μεταξύ πολιτικών ηγεσιών, αποτελεί αποπροσανατολισμό. Αποτελεί πυροτέχνημα. Αποτελεί κοροϊδία. Και αυτή την κοροϊδία στην Ελλάδα του δικομματισμού την γνωρίσαμε κοντά 40 χρόνια. Από αυτή την κοροϊδία χορτάσαμε. Νισάφι.

***

    Υστερόγραφο: Ενώ οι εισαγγελείς του Αρείου Πάγου ψάχνουν αν υπάρχουν βουλευτές που χρηματίζονται, και ενώ κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση ανταλλάσουν πυρά στα ΜΜΕ, στη Βουλή συζητείται νομοσχέδιο για την χρηματοδότηση των κομμάτων. Με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο  (στο οποίο θα επανέλθουμε) και με πρόσχημα τον έλεγχο στα οικονομικά των κομμάτων, επιτρέπεται και επίσημα πλέον η χρηματοδότηση κομμάτων και βουλευτών από επιχειρήσεις ενώ θεσπίζονται μάλιστα και… εκπτώσεις από το φορολογητέο εισόδημα του χρηματοδότη – επιχειρηματία για να χρηματοδοτεί κόμματα και βουλευτές! Και αυτό αποκαλείται «διαφάνεια» και «χτύπημα της διαπλοκής»! 

Διαβάστε περισσότερα

Μνημόνιο και χωρίς τα λεφτά του ΔΝΤ!

Δεύτερο χαστούκι στο κυβερνητικό σχέδιο «απογαλακτισμού» από την τρόικα – Στην Ουάσιγκτον η συνέχεια των πιέσεων, εν μέσω αντιθέσεων για την απειλή νέας ύφεσης στην Ε.Ε.

Του Γιάννη Κιμπουρόπουλου

Η είδηση στα καθεστωτικά Mέσα παρουσιάστηκε ως εξής: «Μικρότερη η ύφεση το 2012 και το 2013». Στα ψιλά γράμματα της ανακοίνωσης της ΕΛΣΤΑΤ, όμως, μπορούσε να διαπιστώσει κανείς ότι η στατιστική βελτίωση της ύφεσης των δύο προηγούμενων ετών αντισταθμιζόταν από σημαντική αύξηση του ίδιου δείκτη για τα έτη 2010 και 2011. Και το σημαντικότερο, ο ιλιγγιώδης «λογαριασμός» της επταετίας: από το 2008 η ελληνική οικονομία έχασε το 1/3 του μεγέθους της, σωρεύοντας ύφεση άνω του 30%. Κι αυτό αν πράγματι το τρέχον έτος κλείσει με μηδενική μεταβολή του ΑΕΠ, όπως ελπίζει η κυβέρνηση.
Ωστόσο, με εξαίρεση τον τουρισμό, καμιά ένδειξη μέχρι στιγμής δεν συνηγορεί υπέρ της κυβερνητικής αισιοδοξίας για έστω συμβολική λήξη της ύφεσης. Ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής έπεσε άλλο ένα 2,8% στο οκτάμηνο του έτους (μέχρι Αύγουστο), οι οικοδομικές άδειες μειώθηκαν κατά 8% επιπλέον. Οι πωλήσεις αυτοκινήτων εμφανίζουν μια θεαματική βελτίωση, αλλά θα πρέπει να ψάξει κανείς πόσες από αυτές συνδέονται με τις εταιρείες ενοικίασης και τον τουρισμό. Οι στατιστικοί ισχυρισμοί, επίσης, περί μείωσης της ανεργίας στο 26,4% τον Ιούλιο σκιάζονται από το δεδομένο ότι περίπου 100.000 θέσεις επιδοτούμενης κατάρτισης και «κοινωνικής εργασίας» εξωραΐζουν την πραγματικότητα, χωρίς να αφήσουν πίσω τους πραγματικές θέσεις εργασίας.

Ούτε εξωραϊσμός
Οι δανειστές θα ήθελαν πολύ να στηρίξουν αυτό τον εξωραϊσμό, αλλά δεν είναι τόσο εύκολο. Το ΔΝΤ, για παράδειγμα, στην πρόσφατη έκθεσή του έσπευσε να συμφωνήσει με την πρόβλεψη της κυβέρνησης, που έχει ενσωματωθεί και στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, για ανάπτυξη 2,9% το 2015. Αλλά αυτό δεν βρίσκει καθόλου σύμφωνα τα επτά γερμανόφωνα οικονομικά ινστιτούτα που, για λογαριασμό του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, προβλέπουν ανάπτυξη μόλις 0,9% για την Ελλάδα και εκτιμούν ότι η ανεργία δεν θα πέσει κάτω από το 26% το επόμενο έτος. Η προσγείωση των εκτιμήσεων συνδέεται προφανώς και με το ευρύτερο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Όταν η γερμανική οικονομία κολλάει και η Ευρωζώνη, ένα χρόνο από την πανηγυρική «λήξη της κρίσης», αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο νέου κύκλου ύφεσης, από πού θα προέλθει ένα ελληνικό άλμα;
Μ’ αυτά τα μηνύματα από τη λεγόμενη πραγματική οικονομία, το απονενοημένο διάβημα Σαμαρά για έξοδο από το Mνημόνιο, παραίτηση από το υπόλοιπο του δανείου του ΔΝΤ και δανεισμό από τις αγορές είναι λογικό να αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό ή άρνηση από τους επιτηρητές. Προηγήθηκε ο Μάριο Ντράγκι, που την προηγούμενη εβδομάδα ζήτησε «επίσημο, ευρωπαϊκό πρόγραμμα στήριξης και εποπτείας», προκειμένου να ενταχθούν τα τιτλοποιημένα δάνεια και τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα παροχής ρευστότητας από την ΕΚΤ. Τώρα, ήταν η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ που «κούρεψε» το όνειρο Σαμαρά. Χωρίς ιδιαίτερο τακτ, απέρριψε εμμέσως την κυβερνητική δήλωση παραίτησης από το υπόλοιποι δάνειο του ΔΝΤ και αντέτεινε ότι το Ταμείο θα τασσόταν υπέρ μιας «προληπτικής στήριξης» της Ελλάδας και μάλιστα με «ευρωπαϊκή εγγύηση». Και ο Πολ Τομσεν έσπευσε να συμπληρώσει ότι, με τα σημερινά επίπεδα spreads, έξοδος στις αγορές είναι επισφαλής.
Όσο και να το εξωραΐσει κανείς, όπως και να το βαφτίσει, Ντράγκι και Λαγκάρντ παραπέμπουν ευθέως σε νέο πρόγραμμα και νέο μνημόνιο. Ακόμη κι αν σταματήσει ο δανεισμός του ΔΝΤ, ακόμη κι αν θελήσει η κυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ, εφόσον επιβιώσει, να «φεσώσει» την ελληνική κοινωνία με νέο ακριβό δανεισμό από τις αγορές. Τα spreads επιμένουν να παραπέμπουν σε επιτόκιο 7%. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό το φέσι; Περίπου 600 εκατ. τον χρόνο, ήτοι 6 δισ. στη δεκαετία, αν η κυβέρνηση αποφασίσει να βγει στις αγορές ύψους 9 δισ. το 2015, για να αντικαταστήσει τον αντίστοιχο δανεισμό του ΔΝΤ. Αυτό, για λόγους που μόνο το υπουργείο Οικονομικών γνωρίζει, έχει φροντίσει κρυφά και πονηρά να το προεξοφλήσει στο προσχέδιο του Προϋπολογισμού, στο οποίο εμφανίζει αύξηση του χρέους σε ομόλογα κατά 9 δισ. και αντίστοιχη μείωση του χρέους προς τους δανειστές το 2015.

Συνέχεια στην Ουάσιγκτον
Προφανώς, δεν μασάει η κατσίκα ταραμά. Οι δανειστές το έχουν πάρει μυρωδιά, εξού και η συγχρονισμένη υπόδειξη ΕΚΤ και ΔΝΤ για νέο πρόγραμμα στήριξης. Φυσικά, η μορφή της μπορεί να είναι συζητήσιμη και μια ιδέα θα πάρουν την Κυριακή στην Ουάσιγκτον οι Χαρδούβελης και Στουρνάρας, στη συνάντηση με Λαγκάρντ στο περιθώριο της συνόδου ΔΝΤ και Παγκόσμιας Τράπεζας. Εκεί μπορεί να πάρει πιο συγκεκριμένη μορφή η «προληπτική στήριξη με ευρωπαϊκή εγγύηση» που ζητάει το ΔΝΤ, παίζοντας τον ρόλο του ως εγγυητή της παγκόσμιας τοκογλυφίας. Το μήνυμα είναι περίπου: «Mην πάρετε τα λεφτά μας, δανειστείτε από τις αγορές, αλλά είτε εμείς είτε οι Ευρωπαίοι (δια του ESM) θα πρέπει να εγγυηθούμε με κάποιον τρόπο τα νέα ομόλογα». Τέτοιους μηχανισμούς προληπτικής ρευστότητας διαθέτουν και το ΔΝΤ και η ΕΚΤ και ο ESM. Αλλά, είναι απίθανο να συμβεί το θαύμα αυτός ο μηχανισμός να μη συνοδεύεται από μνημόνιο ή άλλης μορφής επιτήρηση.
Η κυβέρνηση, πάνω στον πολιτικό πανικό της, άνοιξε ένα κεφάλαιο που στην πραγματικότητα δεν μπορεί να ελέγξει ούτε σε μια παράγραφό του. Η διαπραγμάτευση με την τρόικα έχει μείνει στη μέση, ιδιαίτερα στο κεφάλαιο «κόκκινα δάνεια» που επηρεάζει με ποικίλους τρόπους το θέμα του χρέους, τα stresstests στις 26 του μηνός θα αποτυπώσουν τις νέες ανάγκες των τραπεζών, άρα και του μαξιλαριού των 11 δισ. του ΤΧΣ, και το σκανδαλώδες τρικ του αναβαλλόμενου φόρου που, στην ουσία, φορτώνει στους φορολογούμενους οφειλές των τραπεζών, αμφισβητείται από την ΕΚΤ και από την EBA (Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή, που εποπτεύει την τραπεζική ένωση) οι οποίες απαιτούν εφαρμογή του ισχύοντος πλέον bailin. Πιασ’ τ’ αυγό και κούρεφ’ το.

Απόλυτη αβεβαιότητα
Το μοναδικό πλεονέκτημα που διαθέτει η κυβέρνηση είναι ότι η απόλυτη αβεβαιότητα η οποία διακρίνει τον σχεδιασμό της αντισταθμίζεται από μια αντίστοιχη αβεβαιότητα στο μέτωπο των δανειστών. Μια ματιά στα τεκταινόμενα στην Eτήσια Σύνοδο ΔΝΤ και Παγκόσμιας Τράπεζας αποκαλύπτει ότι η προοπτική νέας ύφεσης στην Ευρωζώνη τροφοδοτεί βαθιές αντιθέσεις. Ο Ντράγκι επιμένει σε ποσοτική χαλάρωση αμερικανικού τύπου, με αγορά κρατικών ομολόγων και καλεί τις κυβερνήσεις να χαλαρώσουν τη δημοσιονομική λιτότητα, ο Σόιμπλε το θεωρεί απαράδεκτο γιατί θα ανακόψει τον «μεταρρυθμιστικό» οίστρο των κυβερνήσεων και ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Λόρενς Σάμερς εκτίμησε ότι η Ευρώπη μπορεί να βυθιστεί σε ένα μακρόχρονο τέλμα αποπληθωρισμού και ύφεσης, όπως η Ιαπωνία τη δεκαετία του ’90. Αν αυτή η «προφητεία» αποκτήσει ρεαλισμό, το ελληνικό «πείραμα» θα χάσει και το ήδη μικρό ενδιαφέρον που έχει πλέον για τους δανειστές. Υπό αυτές τις συνθήκες, η κατά Σαμαρά έξοδος από το Mνημόνιο μπορεί να γίνει μόνο σε ρήξη με τους δανειστές. Προς το παρόν αυτό αποτελεί το τελευταίο, συντομότερο ανέκδοτο.

Διαβάστε περισσότερα

Οι Κούρδοι στην Κομπάνι με τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη

Η μουσική του Μίκη Θεοδωράκη συνεχίζει να συγκινεί και να εμπνέει τους μαχητές της ελευθερίας σε όλους τους τόπους της γης.
Έτσι κι ένας νεαρός Κούρδος, θέλοντας να φτιάξει ένα βιντεάκι για την πολιορκία της Κομπάνι από το Ισλαμικό Κράτος και να επαινέσει την ηρωική αντίσταση των γυναικών του YPJ, δεν βρήκε καταλληλότερη μουσική για να το «ντύσει» από το σάουντρακ του Μίκη Θεοδωράκη από την ταινία «Ζ».
Είναι πραγματικά σημαντικό αλλά και συγκινητικό άνθρωποι που θέλουν να «μιλήσουν» για τον αγώνα τους μέσω του διαδικτύου να επιλέγουν τις νότες του μεγάλου Έλληνα συνθέτη. Επίσης στο βίντεο θα δείτε τις πολεμίστριες του YPG να χορεύουν πυρρίχιο, πράγμα που αποδεικνύει αυτό που ισχυρίζονται και οι γλωσσολόγοι, ότι Κούρδοι και Έλληνες έχουν πανάρχαιους κοινούς δεσμούς.

Διαβάστε περισσότερα

Το σχολείο «βλάπτει σοβαρά» την θρησκοληψία!

Ένας επιπλέον χρόνος εκπαίδευσης, 10% λιγότερη θρησκεία και 11% πτώση στις προλήψεις – Τι δείχνουν έρευνες σε 11 ευρωπαϊκές χώρες, την Τουρκία και τον Καναδά – Αναλυτική σκέψη και θετικές επιστήμες αδυνατίζουν τις θρησκευτικές πεποιθήσεις

Βασίλης Γαλούπης
Είναι μια είδηση των τελευταίων ημερών που δεν έχει παίξει καθόλου στα ελληνικά ΜΜΕ, όμως παρουσιάζει σίγουρα ενδιαφέρον. Αρκεί, λοιπόν, μόνο ένας παραπάνω χρόνος στο σχολείο για να κάνει κάποιον κατά 10% λιγότερο θρησκόληπτο ή θρησκευόμενο. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε η μελέτη «Compulsory schooling laws and formation of beliefs-education, religion and superstition» του National Bureau of Economic Research, που δημοσιεύθηκε στις 6.10.14.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε 11 ευρωπαϊκές χώρες. Κι επικεντρώθηκε στην θρησκευτική πίστη και κατά πόσο αυτή επηρεάστηκε από τις αλλαγές που έγιναν το διάστημα 1960-1985 με την σταδιακή αύξηση της διάρκειας της υποχρεωτικής σχολικής εκπαίδευσης.
Το National Bureau of Economic Research, με έδρα στην Αμερική, εξειδικεύεται στις οικονομικές επιστήμες, ωστόσο οι έρευνές του είναι πολλές φορές ευρύτερου κοινωνικού και ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος. Ιδρύθηκε το 1920 και στις τάξεις των συνεργατών του συμπεριλαμβάνονται τουλάχιστον 20 Νομπελίστες, μεταξύ των οποίων και οι Πολ Κρούγκμαν, Τζόζεφ Στίγκλιτς και Μίλτον Φρίντμαν. Είναι ο μεγαλύτερος Οργανισμός οικονομικών μελετών στις ΗΠΑ, με προγράμματα και για την ηλικία, τα παιδιά, την εκπαίδευση, την ενέργεια και το περιβάλλον, την υγεία κ.α.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τις απαντήσεις του κόσμου στα ερωτηματολόγια της European Social Survey, ένας μόνο επιπλέον χρόνος υποχρεωτικής εκπαίδευσης καθιστά κατά 10% λιγότερο πιθανό για κάποιον να πηγαίνει σε εκκλησία, τζαμί ή οποιονδήποτε γενικά χώρο θρησκευτικής λατρείας, να προσεύχεται ιδιωτικά ή να περιγράφει τον εαυτό του ως θρησκευόμενο.
Οι επιστήμονες έκαναν σύγκριση μεταξύ ανθρώπων που προέρχονται από παρόμοια backgrounds, δηλαδή που είναι μεγαλωμένοι σε σχεδόν ίδια περιβάλλοντα και συνθήκες. Και διαπίστωσαν ότι όσοι ανήκαν στις πρώτες «φουρνιές» μαθητών που έτυχε να συμπέσουν με την χρονιά αλλαγής διάρκειας της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, ήταν δηλαδή οι πρώτοι που έμειναν παραπάνω στο σχολείο σε σχέση με προηγούμενους μαθητές, είχαν διαφορετική συμπεριφορά σχετικά με την θρησκεία. Η μελέτη συμπεραίνει ότι αυτή ακριβώς η επιπλέον εκπαίδευση προκάλεσε μείωση ή αν θέλετε κάμψη της θρησκευτικότητας.
Η έρευνα, μάλιστα, επισημαίνει ότι συνήθως στην διάρκεια αυτών των επιπρόσθετων χρόνων στο σχολείο, οι μαθητές διδάσκονται πιο εξελιγμένα μαθηματικά, φυσική και θετικές επιστήμες, με συνέπεια η μεγαλύτερη εξοικείωση των παιδιών στην αναλυτική σκέψη να αδυνατίζει την πίστη σε θρησκευτικές πεποιθήσεις.
Παρόμοια μελέτη που εκδόθηκε νωρίτερα φέτος και πραγματοποιήθηκε εκτός Ευρώπης, καταγράφει ότι στην Τουρκία, κι όταν η χώρα αύξησε τα χρόνια υποχρεωτικής εκπαίδευσης από πέντε σε οκτώ το 1997, επήλθε πολύ σημαντική κοινωνική αλλαγή. Το ποσοστό των γυναικών που αυτοπροσδιορίζονταν ως θρησκευόμενο, φορούσε μαντήλα ή ήταν ψηφοφόροι του ισλαμικού κόμματος έπεσε από 30% – 50%.
Παραδόξως, η έρευνα δεν κατέγραψε καμιά σημαντική αλλαγή στους Τούρκους άντρες.
Μια τρίτη μελέτη του 2011 που έγινε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στον Καναδά, επικεντρώθηκε επίσης στον ρόλο της αύξησης των χρόνων υποχρεωτικής εκπαίδευσης της χώρας, αλλαγή που πραγματοποιήθηκε στο εκπαιδευτικό σύστημα μεταξύ 1950-1960.
Οι Καναδοί ερευνητές συμπέραναν ότι κάθε επιπλέον χρονιά στο σχολείο είχε σαν αποτέλεσμα μια πτώση τεσσάρων ποσοστιαίων μονάδων στην πιθανότητα το άτομο να ταυτίζεται ή να ακολουθεί κάποια θρησκεία. Η μεγαλύτερη παραμονή στο σχολείο εξηγεί, σύμφωνα με την μελέτη, και την αύξηση στα ποσοστά των Καναδών που δηλώνουν ότι δεν ανήκουν σε καμία θρησκεία: Από 4% του πληθυσμού το 1971 στο 16% το 2001.
Η «φρέσκια» μελέτη του Οκτώβρη 2014, εξάλλου, καταδεικνύει ακόμη ότι ένας μόνο επιπλέον χρόνος στο σχολείο οδηγεί σε «πτώση» κατά 11 ποσοστιαίες μονάδες σε προλήψεις, προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες, αν και οι συγκεκριμένες αρχέγονες «πρακτικές» και πεποιθήσεις παραμένουν δημοφιλείς στον γενικό πληθυσμό.
Το 40% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι συμβουλεύονται συχνά το ωροσκόπιό τους και το 25% δήλωσε πως θεωρεί ότι του φέρνει τύχη κάποιου είδους γούρι.
Στην συγκεκριμένη επιστημονική μελέτη, δεν διακρίνει κανείς «θέση», δηλαδή κρίσεις περί του αν η θρησκευτική πίστη είναι κάτι καλό ή κακό, ούτε ενοχοποιούνται θρησκείες και προσωπικά πιστεύω. Άλλες έρευνες, εξάλλου, έχουν δείξει ότι η πίστη σε κάποια θρησκεία φαίνεται να κάνει τους ανθρώπους πιο χαρούμενους και, υπό συγκεκριμένες συνθήκες, πιο υγιείς. Το να ισχυριστεί κανείς, πάντως, ότι κάτι τέτοιο αντισταθμίζει τα οφέλη της επιπλέον εκπαίδευσης, θα απαιτούσε ένα… «άλμα πίστης».

Διαβάστε περισσότερα

“Πιστεύομεν και εις την λαοκρατίαν”!

    Το είδαμε κι αυτό: Τα γνωστά ΔουΝουΤοειδή της «μνημονιοκρατίας» να παριστάνουν από τους… «αντιμνημονιακούς» μέχρι και τους διώκτες της «πλουτοκρατίας»!
    Προσέξτε τώρα ποιοι είναι οι σημαιοφόροι της «εξόδου της χώρας από το Μνημόνιο»:
    Ο Γεωργιάδης. Ο Γεωργιάδης είναι ο άνθρωπος που ψήφισε με χέρια και με πόδια όλα τα Μνημόνια. Είναι ο άνθρωπος που «έβριζε» τον Σαμαρά όταν εκείνος δεν είχε ψηφίσει το πρώτο Μνημόνιο. Είναι ο άνθρωπος που ως υφυπουργός της κυβέρνησης Παπαδήμου και ως υπουργός Υγείας της κυβέρνησης Σαμαρά «μάλωνε» τους δημοσιογράφους  γιατί δεν αντιλαμβάνονταν ότι είναι - όπως έλεγε – μνημονιακότερος ακόμα και από τον Τόμσεν. Τώρα, το ίδιο πρόσωπο, ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ, ηγείται της… «εξόδου της χώρας από το Μνημόνιο».
    Ο Βορίδης. Ο Βορίδης είναι ο άνθρωπος που ως βουλευτής του ΛΑΟΣ ψήφισε το πρώτο Μνημόνιο. Είναι ο άνθρωπος που ως υπουργός της κυβέρνησης Παπαδήμου εφάρμοσε και υπεραμύνθηκε όσο ελάχιστοι την εκδοχή Πάγκαλου ότι τα Μνημόνια είναι μια «ευτυχία».  Τώρα, το ίδιο πρόσωπο, ως υπουργός της συγκυβέρνησης και ως εισηγητής της ΝΔ στην συζήτηση στη Βουλή για την ψήφο εμπιστοσύνης, ηγείται της… «εξόδου της χώρας από το Μνημόνιο».
    Ο Χρυσοχοΐδης. Ο Χρυσοχοΐδης είναι ο άνθρωπος που δήλωσε ότι ψήφιζε τα Μνημόνια χωρίς καν να τα διαβάσει. Αλλά τώρα, αφού έκανε κριτική στον Βενιζέλο ότι το ΠΑΣΟΚ δεν τα έχει βάλει με την πλουτοκρατία (!), ως υπουργός της κυβέρνησης των Μνημονίων, ηγείται της… «εξόδου της χώρας από το Μνημόνιο».
    Ο Βενιζέλος. Ο Βενιζέλος είναι ο άνθρωπος που εφαρμόζει και επιβάλει τα Μνημόνια από συστάσεώς τους. Είναι εκείνος που αν και συνταγματολόγος, για να ψηφιστεί το πρώτο Μνημόνιο κατά παράβαση του Συντάγματος, μιας και η ψήφισή του απαιτούσε 180 ψήφους, έφτασε στο σημείο να ανακαλύψει στη Βουλή την έννοια της «τυπικής Δημοκρατίας» (!) ώστε το Μνημόνιο να περάσει με μόλις 151 ψήφους. Ο διαρκής αντιπρόεδρος των κυβερνήσεων των Μνημονίων, ο άνθρωπος – συνώνυμο του PSI, που κατέστρεψε μικροομολογιούχους και διέλυσε Νοσοκομεία, Ασφαλιστικά Ταμεία, Πανεπιστήμια κλπ, τώρα ηγείται της…  «εξόδου από το Μνημόνιο».
    Ο Σαμαράς. Ο Σαμαράς είναι ο άνθρωπος που δεν ψήφισε το πρώτο Μνημόνιο για να μπορεί μετά να το… εφαρμόσει. Είναι ο άνθρωπος που όταν ρωτήθηκε ενώπιον της Μέρκελ γιατί δεν ψήφισε το πρώτο Μνημόνιο δήλωσε… «ουδείς  αναμάρτητος»! Είναι ο άνθρωπος που πριν γίνει πρωθυπουργός έφτασε να στείλει και δήλωση υπογεγραμμένη προς τους «εταίρους» ότι θα εφαρμόζει όλα τα Μνημόνια, και όσα δεν ψήφισε και όσα ψήφισε. Ο κ.Σαμαράς είναι ο πρωθυπουργός του δεύτερου Μνημονίου, των 500 νόμων των Μνημονίων, των 22.000 εφαρμοστικών άρθρων των Μνημονίων, του Πολυνομοσχεδίου με τις 855 μνημονιακές ρυθμίσεις, των μνημονιακών  «μαύρων» στην ΕΡΤ και των επαναλαμβανόμενων Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου της μνημονιακής Δημοκρατίας. Ε, λοιπόν, τώρα ο κ.Σαμαράς «σκίζει Μνημόνια» και ηγείται της… «εξόδου από το Μνημόνιο».



    Είναι σαφές: Η συγκυβέρνηση από τη στιγμή που στην πολιτική ζωή κατίσχυσε ο διαχωρισμός «μνημονιακός – αντιμνημονιακός» θα φτάσει να παραστήσει ακόμα και την Μπουμπουλίνα της «αντιμνημονιακής» σταυροφορίας, μπας και μπορέσει να οικοδομήσει το προεκλογικό της παραμύθι.
    Η εξέλιξη είναι άκρως σοβαρή καθότι είναι άκρως γελοία. Τόσο γελοία, δε, που το αντίστοιχο της άφατης πολιτικής υποκρισίας θα πρέπει – τηρουμένων των ιστορικών αναλογιών - να το αναζητήσουμε στα προ 70ετίας γεγονότα.
    Ήταν και πάλι Οκτώβρης. Ο Οκτώβρης του 1944. Ο Γεώργιος Παπανδρέου μιλούσε από το Σύνταγμα. Από κάτω ένα αμέτρητο πλήθος λαού που πανηγύριζε για την απελευθέρωση από τους Γερμανούς. Η ατμόσφαιρα δονείτο από την ιαχή της λαοθάλασσας: «Λαοκρατία – Λαοκρατία!». Τότε λοιπόν, ο άνθρωπος που δυο μήνες μετά ματοκύλισε το λαό της Αθήνας και που λίγες βδομάδες πριν είχε στείλει τηλεγράφημα στον Τσόρτσιλ με το οποίο  καλούσε την Βρετανία να προχωρήσει σε «άμεση παρουσία εντυπωσιακών βρετανικών δυνάμεων εις την Ελλάδα» για να καταπνιγεί το ΕΑΜικό κίνημα, απηύθυνε από το μπαλκόνι την πασίγνωστη φράση που έμελλε έκτοτε να γίνει προσδιοριστικό εκείνου που αποκαλείται «παπατζηλίκι»: «Πιστεύομεν και εις την λαοκρατίαν»!...
    Εβδομήντα χρόνια μετά από το «Πιστεύομεν και εις την λαοκρατίαν» αυτό που ζούμε είναι ακριβώς το φαινόμενο η Ιστορία, που γράφεται ως τραγωδία, να επαναλαμβάνεται ως φάρσα.

email: mpog@enikos.gr 

Διαβάστε περισσότερα

Κροίσοι από την κρίση και την φτώχεια

 

Του Γιώργου Κ. Καββαδία*
Σε συνθήκες παρατεταμένης κρίσης ο πλούτος αυξάνεται, ενώ ταυτόχρονα η φτώχεια παίρνει γιγάντιες διαστάσεις βαθαίνοντας τις κοινωνικές ανισότητες. Και αυτό δεν είναι  κάποια στερεότυπη αριστερή άποψη, αλλά καταγράφεται στην έκθεση “Wealth Report Europe” της ελβετικής ιδιωτικής τράπεζας Julius Bar. Σύμφωνα με αυτή η περιουσία στην Ευρώπη αυξάνεται συνεχώς και κατανέμεται ολοένα και πιο άνισα. Μέσα στο 2013 οι ιδιωτικές περιουσίες στην Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 1,7 % σε σχέση με το 2012 και ανήλθαν συνολικά στα 56 τρισεκατομμύρια ευρώ, υπερβαίνοντας  τα επίπεδα στα οποία βρίσκονταν πριν από την οικονομική κρίση. Αυτές παρουσίασαν αύξηση έως και κατά δύο τρίτα σε χώρες όπως Αυστρία, Γερμανία, Γαλλία και Ελβετία, ενώ σε χώρες, όπως Βρετανία, Ιταλία, Ισπανία και Ελλάδα υπήρξε σαφής συρρίκνωσή τους.
Η Ευρώπη έχει πλέον 248 δισεκατομμυριούχους, με συνολικό πλούτο 1 τρις ευρώ. Περισσότερο από το ένα τρίτο αυτού του πλούτου βρίσκεται στην κατοχή των 25 πλουσιότερων ανθρώπων της ηπείρου. Ανάμεσά τους είναι οι άνθρωποι πίσω από μερικές από τις πιο αγαπημένες μάρκες και καταστήματα, όπως η Louis Vuitton, η Ikea, η H & M, η Nutella και άλλα.
Την ίδια ώρα περισσότεροι από  120 εκατ. Ευρωπαίοι ζουν σε συνθήκες  παρατεταμένης φτώχειας. Η Ευρώπη  όλο και περισσότερο βυθίζεται στη μαζική ανεργία, τον κοινωνικό αποκλεισμό και τη ξενοφοβία,  τη διεύρυνση των ανισοτήτων. Με πολιτικές που αντιμετωπίζουν τον άνθρωπο ως μέσο, ως καύσιμη ύλη για την «ανάπτυξη». Γιατί η φτώχεια, η ανεργία, ο κοινωνικός αποκλεισμός δεν είναι φυσικά φαινόμενα, αλλά σύμφυτα χαρακτηριστικά της καπιταλιστικής κοινωνίας που έχει ως βάση το κέρδος και όχι τις ανάγκες των ανθρώπων.  Σπέρνουν, δηλαδή, την πείνα και τον θάνατο για να θερίσουν μυθικά πλούτη οι κερδοσκόποι. Έτσι, η  απόγνωση, η κατάθλιψη, η παραίτηση συνθέτουν τη δύσκολη ψυχολογική κατάσταση πολλών Ευρωπαίων πολιτών. Εκατομμύρια άνθρωποι συνωστίζονται στα συσσίτια, χωρίς πρόσβαση σε φάρμαμα και περίθαλψη.
Όλα αυτά δεν είναι παράξενα, αλλά ερμηνεύονται με βάση τους νόμους της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Συσσώρευση πλούτου για τους λίγους από τη μια πλευρά και συσσώρευση φτώχειας για τους πολλούς από την άλλη. Ταυτόχρονα η κρίση γίνεται η μεγάλη ευκαιρία για τη ληστρική αναδιανομή του πλούτου. Μάλιστα στην εξαρτημένη Ελλάδα ο βαθμός εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης στην Ελλάδα, είναι υψηλότερος από τις άλλες χώρες της προηγμένης Ευρώπης.
Την ίδια ώρα που το 1/3 της κοινωνίας  βυθίζεται στη φτώχεια και την εξαθλίωση στην έκθεση του ΔΝΤ αναφέρεται σε «αύξηση των περιθωρίων κερδοφορίας για τους εξαγωγείς. Επιπλέον 206 εισηγμένες εταιρίες στο χρηματιστήριο που αύξησαν τα κέρδη τους κατά 150,6 % στο εννεάμηνο του 2013. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο κατά τη διάρκεια του 2014 οι Έλληνες εφοπλιστές έχουν επενδύσει περίπου 5 δις. ευρώ, ενώ η Ελλάδα για ντο 2013 – 2014 αποτελεί την κυρίαρχη ναυτιλιακή δύναμη ελέγχοντας το 21, 04% του ευρωπαϊκού εμπορικού στόλου.
Εύστοχα ο Κ. Μαρξ τόνιζε ότι «ο εθνικός πλούτος είναι ταυτόσημος με τη λαϊκή φτώχεια» («Το Κεφάλαιο»). Γιατί η κυρίαρχη πολιτική οδηγεί στην διόγκωση των κοινωνικών ανισοτήτων, την αύξηση της φτώχειας, της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει ότι το 2013 το ποσοστό του πληθυσμού που ζούσε υπό τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού αυξήθηκε στο 35,7% (3.903.800 άτομα) από 34,6% που ήταν το 2012 (3.795.100 άτομα). Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις 10 πρώτες θέσεις του «αναπτυγμένου κόσμου» με την πιο άνιση κατανομή εισοδήματος. Το πλουσιότερο 20% των νοικοκυριών κατέχει 6,6 φορές μεγαλύτερο μερίδιο εισοδήματος απ’  ό, τι το φτωχότερο 20%, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης είναι 5,1 για το σύνολο των χωρών της ΕΕ.
Η φτώχεια έχει πάρει σήμερα πλανητικές διαστάσεις και συνυπάρχει με πρωτοφανείς μορφές πλούτου ως αποτέλεσμα της απάνθρωπης εκμετάλλευσης που χαρακτηρίζει την ίδια τη  δομή του καπιταλιστικού συστήματος. Οι . Κροίσοι σε όλο τον πλανήτη τρέφονται από την κρίση. Έτσι στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκονται 32 εκατομμύρια άνθρωποι, μόλις το 0,7% του παγκόσμιου πληθυσμού ενηλίκων με ατομική περιουσία μεγαλύτερη του ενός εκατομμυρίου ευρώ έκαστος. Αυτό, λοιπόν, το 0,7% κατέχει σήμερα το 41% του παγκόσμιου πλούτου! Την ίδια ώρα περίπου το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, δηλαδή πάνω από 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν με εισόδημα μικρότερο από 2,5 δολάρια τη μέρα.
Η κρίση εγκυμονεί κινδύνους, αλλά αποτελεί και μια ευκαιρία αντίστασης και ανατροπής της κυρίαρχης πολιτικής που θέτει τα κέρδη πάνω από τους ανθρώπους. Αγώνες χρειάζονται κοινωνικοί ενάντια στις κυρίαρχες πολιτικές που αντιμετωπίζουν τον άνθρωπο ως μέσο, ως καύσιμη ύλη για την καπιταλιστική ανάπτυξη. Αγώνες για μια άλλη κοινωνία με κέντρο τον άνθρωπο.
* Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» και αρθρογράφος στο «ΕΘΝΟΣ»

Διαβάστε περισσότερα