Η κακή ποιότητα του Διαδικτύου και οι καταναλωτές περιεχομένου

Τα μόνα φίλτρα που μπορεί να έχουν κάποιο αποτέλεσμα βρίσκονται στη νοημοσύνη και την κριτική σκέψη του καθενός. Όταν όμως οι αναγνώστες, ως κομμάτι της ανθρωπότητας που έχει μάθει να περιμένει έτοιμες λύσεις, ιδέες και σωτήρες, έχουν μετατραπεί -κυριολεκτικά- σε καταναλωτές περιεχομένου, το μέλλον προμηνύεται σκοτεινό.

Η ποιότητα του Διαδικτύου φθίνει συνεχώς, με τους άλλοτε υγιείς αναγνώστες να έχουν μετατραπεί σε άβουλους καταναλωτές «ενημέρωσης».

To Διαδίκτυο είναι σαν ένας ζωντανός οργανισμός που συνεχώς εξελίσσεται. Τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια που έγινε πιο μαζικό, οι αλλαγές που έχουν συμβεί είναι «κοσμογονικές». Και αυτό, προφανώς, είναι κάτι λογικό καθώς η τεχνολογία ούτως ή άλλως προχωράει και διαμορφώνεται δημιουργώντας νέα δεδομένα και ξαποστέλνοντας άλλα.
Πολλά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε για όλη αυτήν την εξέλιξη, η οποία είναι -ολοφάνερα- επιλεκτικά υποκινούμενη από τα συμφέροντα του marketing. Άλλωστε, το 99% των ιστοσελίδων σήμερα είναι στην πραγματικότητα χώροι φιλοξενίας διαφημίσεων ή εφαρμόζουν το λεγόμενο «content marketing». Αυτό μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει, αν λάβουμε υπόψη μας το πόσο ακριβό είναι ένα σοβαρό hosting, τα αναγκαία εργαλεία και η συντήρηση μιας ιστοσελίδας. Εύλογη είναι επίσης και η επιθυμία αποκομιδής εσόδων από μια τέτοια δραστηριότητα.
Δυστυχώς όμως, τα παραπάνω επιδρούν στην ποιότητα του περιεχομένου και ο κατήφορος δε φαίνεται να έχει σταματημό. Έξαλλου, στο ασύνορο Διαδίκτυο χωράνε τα πάντα. Ιστοσελίδες επιστημονικές, ψυχαγωγικές, τεχνολογικές αλλά και συνωμοσιολογικές, ψευδείς ειδήσεις και κάθε είδους θεματολογία.
Το εύκολο κέρδος είχε ως αποτέλεσμα την εμφάνιση «μηχανών παραγωγής δημοσιεύσεων» και ιστοσελίδων χαμηλής ποιότητας, οι οποίες πολλαπλασιάζονται σαν μανιτάρια καλύπτοντας κάθε φάσμα ενδιαφέροντος και βρίσκονται πλέον στην κορυφή της επισκεψιμότητας παγκοσμίως, ενώ σε χώρες με χαμηλή κοινωνική παιδεία αποτελούν ως ακόμα και «ειδησεογραφικές» πηγές. Δημοσιογράφοι, πολιτικοί μα και απλοί χρήστες αναπαράγουν «ειδήσεις» από τέτοιες σελίδες και αυτό μπορείτε να το εξακριβώσετε πολύ εύκολα. Αρκεί μια ματιά στη ροή των επικρατέστερων κοινωνικών δικτύων.
Αυτή είναι η κατάσταση σήμερα και δεν πρόκειται να καταπολεμηθεί αφού πρακτικά δε συμφέρει κανέναν. Αναλογιστείτε τι θα σήμαινε η ολοκληρωτική εξάλειψη τέτοιων ιστοσελίδων από μια επιχείρηση όπως το Facebook ή η αποπομπή τους από τη Google. Στην πραγματικότητα κανένας δε θέλει να σταματήσει την αναπαραγόμενη ηλιθιότητα εφόσον τα έσοδα που αποδίδει είναι μεγάλα. Και αυτό είναι μόνο η μία πλευρά.
Τι κατάφερε όμως η τεχνολογία όσον αφορά τη χρηστικότητα των ιστοσελίδων τα τελευταία χρόνια; Σίγουρα οι σελίδες είναι πολύ πιο εξελιγμένες από τα 90s, με περισσότερα χαρακτηριστικά και δυνατότητες. Προσφέρουν στους επισκέπτες τους καθαρό περιεχόμενο χωρίς περισπασμούς, χωρίς να μπερδεύουν και χωρίς να εξαπατούν; Την απάντηση την ξέρουμε όλοι. Ακόμα και με τη χρήση adblock λογισμικών η ανάγνωση μιας δημοσίευσης στην πλειονότητα των διαδικτυακών τόπων μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη και χρονοβόρα. Παρεμβαλλόμενες διαφημίσεις στις προτάσεις, παραπομπές προς διαφημιστικά προϊόντα και διάφορα άλλα τέτοια στοιχεία έχουν πια ενσωματωθεί ούτως ώστε να δίνουν την εντύπωση πως πρόκειται για δημοσιεύσεις της εκάστοτε σελίδας.
Και όλα αυτά αν καταφέρει κάποιος να φτάσει στη δημοσίευση. Πρώτα έχει να ξεπεράσει την αναδυόμενη ενημέρωση για τα cookies —που τώρα πια είναι υποχρεωτικό να υπάρχει λόγω νομοθεσίας. Στη συνέχεια θα χρειαστεί να κρύψει το παραθυράκι της εγγραφής στο newsletter της ιστοσελίδας. Αμέσως μετά θα πρέπει να κλείσει το άλλο που αφορά τις ειδοποιήσεις στην επιφάνεια εργασίας από την συγκεκριμένη ιστοσελίδα. Και ενώ όλα δείχνουν πως ακολουθεί -επιτέλους- το άρθρο, τις περισσότερες φορές εμφανίζεται η απαίτηση απενεργοποίησης του adblock λογισμικού. Σκεφτείτε πόσες φορές έχετε εγκαταλείψει την προσπάθεια ανάγνωσης μιας δημοσίευσης που σας φάνηκε αρχικά ενδιαφέρουσα, όταν βρεθήκατε αντιμέτωποι με τα παραπάνω.
Επιπλέον, μπορεί να μην καταφέρει τελικά ο δύσμοιρος αναγνώστης να φτάσει στην ανάγνωση του άρθρου για κάμποσους λόγους ακόμα, όπως είναι η κακή δομή της σελίδας ή το ότι αυτή η «δημοσίευση» ήταν απλά μια παράγραφος-δόλωμα και για τη συνέχειά της θα πρέπει να ακολουθήσει έναν σύνδεσμο, ευρισκόμενος ξανά αντιμέτωπος με την ίδια διαδικασία αποδοχής και αναδυόμενων. Τέτοιες ιστοσελίδες (και ελληνικές, φυσικά) βρίσκονται συνήθως ψηλά στη σχετική κατάταξη —κυρίως λόγω των πολλών ακόλουθων στα κοινωνικά δίκτυα.
Συνεπώς, η κατάσταση που διαμορφώνεται στο Διαδίκτυο και η συνέχεια αυτής θα μπορούσε να ήταν το περιεχόμενο μιας δυστοπικής cyberpunk ταινίας. Πρόκειται για κάτι που δε θα τελειώσει σύντομα αλλά, αντίθετα, αυτήν τη στιγμή βρίσκεται σε «οργασμό». Βέβαια, αν το δούμε ρεαλιστικά, όλα αυτά δεν είναι παρά η αντανάκλαση της πραγματικότητας και του ιδιαίτερα μπερδεμένου κόσμου που μας περιβάλλει.
Τα μόνα φίλτρα που μπορεί να έχουν κάποιο αποτέλεσμα βρίσκονται στη νοημοσύνη και την κριτική σκέψη του καθενός. Όταν όμως οι αναγνώστες, ως κομμάτι της ανθρωπότητας που έχει μάθει να περιμένει έτοιμες λύσεις, ιδέες και σωτήρες, έχουν μετατραπεί -κυριολεκτικά- σε καταναλωτές περιεχομένου, το μέλλον προμηνύεται σκοτεινό.
osarena.

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί να αρνείται την ανθρωπιστική βοήθεια ο Μαδούρο;

Τώρα που τα πρώτα φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια από τις ΗΠΑ, την οποία ζήτησε ο αυτοανακηρυχθείς πρόεδρος της Βενεζουέλας Χουάν Γκουαϊδό, έχουν φτάσει στα σύνορα της χώρας με την Κολομβία αξίζει να θυμηθούμε μια μικρή ιστορία, όχι και τόσο παλιά.

Πηγή: TPP
Τη δεκαετία του 1980 η CIA παρείχε στρατιωτικό εξοπλισμό στους αντάρτες Contra που μάχονταν για την ανατροπή της κυβέρνησης της Νικαράγουας μέσω αεροπλάνων που μετέφεραν «ανθρωπιστική βοήθεια».

Ειρωνεία της τύχης: εγκέφαλος αυτής της επιχείρησης ήταν ο Έλιοτ Έιμπραμς. «Ο αξιωματούχος που ήταν επικεφαλής του προγράμματος ανθρωπιστικής βοήθειας για τους αντάρτες στη Νικαράγουα δήλωσε σήμερα ότι ζήτησε δύο φορές τα αεροπλάνα να μεταφέρουν όπλα στους Contras στην Κεντρική Αμερική έπειτα από εντολή του Έλιοτ Έιμπραμς», ανέφεραν σε σύντομο άρθρο τους οι New York Times στις 15 Αυγούστου του 1987.
Στη συνέχεια ο Έιμπραμς είπε ψέματα στο Κογκρέσο για την επιχείρηση αυτή, κάτι για το οποίο καταδικάστηκε το 1991, αν και αργότερα έλαβε χάρη από τον Τζόρτζ Μπους τον πρεσβύτερο. Το 2002 όταν έγινε το αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του εκλιπόντα προέδρου της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες ο Έιμπραμς εργαζόταν στον Λευκό Οίκο και ήταν εκείνος που έδωσε το πράσινο φως για το πραξικόπημα.
Το έργο του Έιμπραμς στη Λατινική Αμερική δεν περιορίστηκε στη Νικαράγουα. Το 1981, την πρώτη ημέρα που ανέλαβε τη θέση του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών αρμόδιου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τις Ανθρωπιστικές Υποθέσεις στην κυβέρνηση του Ρόναλντ Ρίγκαν ο Έιμπραμς φρόντισε να συγκαλύψει τη σφαγή που διέπραξε ο αμερικανικός στρατός το χωρίο Ελ Μοσότε.
Συνολικά πάνω από 800 άνθρωποι σκοτώθηκαν από τα αμερικανικά στρατεύματα, τα οποία διέπραξαν και πολλές ακόμη ωμότητες.
Ο Έιμπραμς δήλωσε στη Γερουσία ότι τα δημοσιεύματα του Τύπου σχετικά με τη σφαγή «δεν είναι αξιόπιστα» και ότι η όλη υπόθεση χρησιμοποιείται ως προπαγάνδα από τους αντικυβερνητικούς αντάρτες.
Στα τέλη Ιανουαρίου ο Έλιοτ Έιμπραμς διορίστηκε από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Βενεζουέλα. Χθες (Πέμπτη) ο ειδικός απεσταλμένος διευκρίνισε ότι, αν και οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να στείλουν βοήθεια στον λαό της Βενεζουέλας, δεν πρόκειται να το κάνουν «δια της βίας».
Από την πλευρά του ο Γκουαϊδό σε ανάρτησή του στο Twitter έγραψε: «Θα καταφέρουμε να περάσει αυτή η ανθρωπιστική βοήθεια στη Βενεζουέλα διότι έχει στόχο να σώσει ζωές». Τόνισε μάλιστα ότι η σκιώδης κυβέρνησή του, που στηρίζεται από τις ΗΠΑ, εργάζεται «καθημερινά» ώστε η βοήθεια αυτή να εισέλθει στη χώρα, ενώ κατηγόρησε τον πρόεδρο της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο ότι «στερεί φάρμακα και τρόφιμα από αυτούς που τα έχουν άμεση ανάγκη».
Όμως ο Μαδούρο έχει αρνηθεί την ξένη βοήθεια, προβλέποντας, μάλλον δικαιολογημένα, ότι θα ανοίξει τον δρόμο σε μια αμερικανική επέμβαση για την ανατροπή του. «Κανείς δεν θα εισέλθει, ούτε ένας εισβολέας στρατιώτης», έχει δηλώσει.
Βέβαια τα περισσότερα μεγάλα διεθνή μέσα ενημέρωσης συντάσσονται στο πλευρό του Γκουαϊδό, επιλέγοντας τίτλους όπως: «Ο Μαδούρο της Βενεζουέλας προσπαθεί να εμποδίσει την αμερικανική ανθρωπιστική βοήθεια» (CBS), «Οξύνεται η ένταση αναφορικά με την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στη Βενεζουέλα» και «Ο Πομπέο επικρίνει τον πρόεδρο της Βενεζουέλας επειδή εμποδίζει την ανθρωπιστική βοήθεια» (Washington Post), «Ο στρατός κλείνει αυτοκινητόδρομο για να εμποδίσει τη βοήθεια που οργάνωσε η αντιπολίτευση της Βενεζουέλας» (The New York Times). Το BBC επισημαίνει ότι «τα φορτηγά με τη βοήθεια έχουν εγκλωβιστεί στη μεθοριακή πόλη της Κολομβίας», ενώ και τα μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία προτάσσουν την αντίθεση Μαδούρο στην είσοδο της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Βενεζουέλα.
Προς το παρόν ο στρατός της Βενεζουέλας, που μέχρι στιγμής στηρίζει τον Μαδούρο, έχει κλείσει τη γέφυρα που ενώνει την κολομβιανή πόλη Κούκουτα με την Ουρένια στη Βενεζουέλα, ώστε να εμποδίσει τη διέλευση των φορτηγών με την ανθρωπιστική βοήθεια.
Ο Γκουαϊδό, απευθυνόμενος χθες στους Βενεζουελάνους στρατιώτες μέσω ενός βίντεο, τους προειδοποίησε ότι «πρέπει να λάβουν μια σημαντική απόφαση», την ώρα που μεταδίδονταν πλάνα από τα εμπορευματοκιβώτια που έχει τοποθετήσει ο στρατός στη γέφυρα για να την κλείσει.
«Θα στηρίξετε κάποιον που είναι απομονωμένος και δεν προστατεύει κανέναν ή θα βρεθείτε στο πλευρό όχι μόνο του συντάγματος αλλά και της ανθρωπιάς;». Το παιχνίδι φαίνεται ότι πλέον θα επικεντρωθεί στην αντιπαράθεση των δύο ανδρών για την ανθρωπιστική βοήθεια, με τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης να προωθούν τη δαιμονοποίηση του Μαδούρο ο οποίος θα συνεχίσει να παρουσιάζεται ως αυτός που στερεί από τον λαό του τρόφιμα και φάρμακα που χρειάζονται.
Άλλη μία ζωτικής σημασίας παράμετρος για την έκβαση της κρίσης είναι η στάση του στρατού, που προς το παρόν δεν φαίνεται διατεθειμένος να προδώσει τον Βενεζουελάνο πρόεδρο, καθώς η στήριξή του είναι κρίσιμης σημασίας τόσο για την επιβίωση του Μαδούρο, όσο και για την εδραίωση του Γκουαϊδό.
Ο Μαδούρο κάνει καθημερινά εμφανίσεις στην κρατική τηλεόραση μαζί με στρατεύματα, προκειμένου να δείξει ότι εξακολουθεί να έχει τη στήριξή τους.
Από την πλευρά του ο Μπόλτον έχει δηλώσει ότι οι ΗΠΑ θα εξετάσουν το ενδεχόμενο να άρουν τις κυρώσεις εναντίον όποιου ανώτερου αξιωματικού στηρίξει τον Γκουαϊδό. Και ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο εξέφρασε αυτή την εβδομάδα την ελπίδα ο στρατός της Βενεζουέλας «με τον καιρό να συνειδητοποιήσει ότι έχει τελειώσει ο χρόνος του Μαδούρο και ότι επίκειται αλλαγή».

Διαβάστε περισσότερα

Συνδυασμός για το Συμβούλιο Κοινότητας Μεσολογγίου......."Για την Κοινότητα Μεσολογγίου"!

“ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ”

Η Κοινότητα, πυρήνας της ελληνικής κοινωνίας, θεσμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ Βαθμού, εξελίσσεται αποκτώντας καινούριες αρμοδιότητες και ρόλο. Ο νέος νόμος (ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι) με στόχο την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στη διαχείριση και τον έλεγχο των κοινών προβλέπει, μεταξύ άλλων, την εκλογή του Προέδρου και των μελών του Συμβουλίου της Κοινότητας με ξεχωριστή κάλπη, πέρα από αυτή για την εκλογή του Δημοτικού Συμβουλίου.

Στην μία κάλπη θα ψηφίζουμε για Δήμαρχο-Δημοτικό Συμβούλιο και στην άλλη κάλπη θα ψηφίζουμε για Πρόεδρο Κοινότητας- Συμβούλιο Κοινότητας.

Εμείς, ως υποψήφιοι του συνδυασμού «ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ» διεκδικούμε τη συμμετοχή μας στο Συμβούλιο της Κοινότητας Μεσολογγίου θέλοντας να εκπροσωπήσουμε τους πολίτες που έχουν όραμα και θέλουν να γίνουν μαζί μας κοινωνοί των αλλαγών στην περιοχή μας. Τα τοπικά συμβούλια έχουν ουσιαστικές αρμοδιότητες (αρ. 83 Ν.4555/2018) και επαφίενται στα άτομα που τα αποτελούν να τις ενεργοποιήσουν. Όλα κρίνονται από την εφαρμογή τους και από τους ανθρώπους που πλαισιώνουν έναν θεσμό και ένα σύστημα.

Παρατηρούμε την Πόλη μας να μένει στάσιμη και να βαλτώνει. Τον πληθυσμό και τους νέους της να φεύγουν. Το χαμόγελο να χάνεται. Ωστόσο, την ίδια ώρα, διαπιστώνουμε ότι βρισκόμαστε σε έναν τόπο μοναδικό, ένα τόπο ιστορικό με εκπληκτικό τοπίο και φυσικό περιβάλλον. Έναν τόπο με ανεξάντλητες δυνατότητες, μια πόλη που μπορεί και πρέπει να γίνει σταθμός στη Δυτική και όχι μόνον, Ελλάδα.

Συμμετέχουμε λοιπόν στις προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές γιατί θέλουμε:

·       να συνδιαμορφώσουμε την καθημερινότητά μας.

·       να ζούμε και να εργαζόμαστε στο Μεσολόγγι με αξιοπρέπεια.

·      να διατυπώσουμε και να υλοποιήσουμε προτάσεις για την αξιοποίηση των πόρων της περιοχής μας.

·     να βελτιώσουμε τα πράγματα στην ύδρευση, στην αποχέτευση, στο οδικό δίκτυο, στο φωτισμό, στην καθαριότητα, στη διαχείριση των αποβλήτων, στον αστικό σχεδιασμό, στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, στην πολιτιστική διαχείριση, στο σχεδιασμό πρόληψης φυσικών καταστροφών, στη διαχείριση των αδέσποτων ζώων.

·        να δούμε τους δημόσιους χώρους να ζωντανεύουν, τους νέους να επιλέγουν το Μεσολόγγι ως τόπο κατοικίας και εργασίας, την τρίτη ηλικία να έχει αξιοπρεπή διαβίωση στην πόλη, τους ταξιδιώτες να επισκέπτονται το Μεσολόγγι για να το γνωρίσουν και να το θαυμάσουν, τα άτομα με ειδικές ανάγκες να έχουν πρόσβαση σε όλους τους χώρους, τα παιδιά να παίζουν και να χαίρονται, τους καλλιτέχνες να έχουν πηγές έμπνευσης, τους φοιτητές να αριστεύουν και να διαπρέπουν, τους αθλητές να προπονούνται και να πρωτεύουν.

Πιστεύουμε στη διαπροσωπική επαφή και στο διάλογο. Θα χαρούμε να βρεθούμε από κοντά, να γνωριστούμε, να συνομιλήσουμε και να ανταλλάξουμε ιδέες για την κοινότητα μας. Στις επαφές μας θα μας βοηθήσουν επικουρικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία θεωρούμε εργαλεία γνωστοποίησης και έτσι τα χρησιμοποιούμε. Για την επικοινωνία μας μπορείτε να στέλνετε τις ερωτήσεις, τις προτάσεις και τις παρατηρήσεις σας στο e-mail koinotitamessolonghi@gmail.com , ενώ, αν θέλετε να μιλήσουμε, τηλεφωνήστε στο 698 776 7587 ώστε να κανονίσουμε συνάντηση από κοντά.

Οι θέσεις και οι τοποθετήσεις μας για τα θέματα της κοινότητας Μεσολογγίου θα δημοσιεύονται στον ιστότοπο https://koinotitamessolonghi.gr/

και δελτία τύπου θα αποστέλλονται σε όλα τα τοπικά μέσα ενημέρωσης.

Σας καλούμε να γνωριστούμε από κοντά, να συζητήσουμε, να προτείνουμε και να ενδυναμώσουμε ό,τι μας ενώνει.

Μας ενδιαφέρει το αίσθημα της κοινότητας και το μέλλον την πόλης.

ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ

Όλγα Δασκαλή - Επικεφαλής Κίνησης, Νομικός - Διαχειρίστρια Πολιτιστικών Έργων, ΒΑ Νομικής Αθηνών, ΜΑ Ευρωπαϊκές Σπουδές KU Leuven.

Ανδριανή (Άντα) Χαλαζιά Βαλλιανάτου, Διευθύντρια Γυμνασίου Αιτωλικού - Φυσικός, Υποψήφια Διδάκτωρ ΕΚΠΑ.

Γιώργος Λαμπρόπουλος, Επιχειρηματίας, BA European Studies, University of Hertfordshire, UK. BA Διοίκηση Κοινωνικών - Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων και Οργανώσεων, ΤΕΙ Μεσολογγίου.

Γιώργος Ντέκας, Ελεύθερος Επαγγελματίας, Μηχανολόγος Τεχνικής Σχολής.

Κωνσταντίνος Βελτσίστας, Σύμβουλος Επιχειρήσεων - Οικονομολόγος (ΑΣΟΕΕ) MSc Financial Economics City University, London.

Μάριος Βλαχογιάννης, Ιδιωτικός Υπάλληλος στο χώρο της Εστίασης.

Νεραντζής Παπαδόπουλος, Επιχειρηματίας με έδρα το Λονδίνο και εξειδίκευση σε Social Marketing & Επικοινωνία για την Βιομηχανία της Φιλοξενίας.

Κατερίνα Χαβαλίνα, Λογοθεραπεύτρια, Α.Τ.Ε.Ι Καλαμάτας.

Νικόλαος Κ. Σταμάτης, Χημικός - Διευθυντής στο Λύκειο Ευηνοχωρίου.

Χρήστος Φούντας, Επιχειρηματίας στο χώρο της εστίασης - Μηχανολόγος  Τ.Ε.Ι Πατρών.

Διαβάστε περισσότερα

Ανδρέας Παπανδρέου: Ο “αποστάτης του τροτσκισμού” που άλωσε το εργατικό κίνημα

Κατιούσα

Αν η Μεταπολίτευση ήταν ΠΑΣΟΚ και έκλεισε τον κύκλο της μαζί του, η προσωπικότητα που την σημάδεψε όσο κανείς ήταν αναμφίβολα ο Ανδρέας Παπανδρέου. Η ιστορία μπορεί να ακολουθούσε παρόμοια βήματα και χωρίς αυτόν, αλλά σταμάτησε στο πιο χαρισματικό άτομο που θα μπορούσε να εκφράσει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο κάποιες τάσεις: την εμφάνιση της σοσιαλδημοκρατίας και την ενσωμάτωση του ριζοσπαστισμού (που όσο εντυπωσιακός ήταν, εξίσου θεαματικά “εξαϋλώθηκε” σταδιακά…)

Η διαδρομή του Παπανδρέου έχει πολλά ενδιαφέροντα κεφάλαια που και μόνο η ονομαστική τους αναφορά θα έπιανε μεγάλη έκταση:

-Η πρώτη του εμφάνιση στα κοινά με τη σύλληψή του από τη δικτατορία του Μεταξά και τον Ανδρέα να προδίδει τους συντρόφους του στην τροτσκιστική ομάδα που συμμετείχε (μαζί με τον Καστοριάδη μεταξύ άλλων) για να κερδίσει ως αντάλλαγμα την ελευθερία του.
-Η φυγή του στο εξωτερικό, η θητεία στο αμερικάνικο ναυτικό, η αμερικάνικη υπηκοότητα, η απουσία του απ’ όλα τα σημαντικά γεγονότα της δεκαετίας του 40′ -που δεν τον εμπόδισε να καπηλευτεί το ιστορικό τους φορτίο.
-Η σύνδεσή του με το κόμμα των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, τους κύκλους του Κένεντι και κεϊνσιανούς οικονομολόγους, όπως ο Γκαλμπρέιθ ο πρεσβύτερος, που συνδιαμόρφωσαν τη σκέψη του και τη θεωρία του “πατερναλιστικού καπιταλισμού”.
-Η επιστροφή του στην Ελλάδα μετά από πρόσκληση του Καραμανλή! Η αντιφατική σχέση με τον πατέρα του (το “γέρο της αστικής δημοκρατίας”) κι η προσπάθειά του να ξεφύγει από τη σκιά του, μετακινούμενος σε πιο “αριστερές, ριζοσπαστικές” θέσεις.

-Τα Ιουλιανά, η υπόθεση “Ασπίδα” κι η χούντα των συνταγματαρχών, που στο παπανδρεϊκό αφήγημα ήταν απλώς η ετεροχρονισμένη απάντηση του συστήματος στις μαζικές κινητοποιήσεις των Ιουλιανών και το φόβο που προκάλεσε στα κυρίαρχα στρώματα.
-Η αντιδικτατορική δράση από το εξωτερικό, το ΠΑΚ ως πρόδρομος του ΠΑΣΟΚ, ο ηγεμονισμός κι οι ελιγμοί που τορπίλιζαν κάθε πιθανότητα αντιδικτατορικής ενότητας, υπηρετώντας ωστόσο πιστά το προσωπικό πολιτικό σχέδιό του.
-Η διορατική εκτίμηση ότι χρειάζεται ένα νέο πολιτικό μόρφωμα -κι όχι μια απλή ανακαίνιση της Ένωσης Κέντρου- κι ότι υπήρχε το έδαφος για ένα σύγχρονο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, που εναρμονιζόταν με τα δυτικά πρότυπα, αν και αρχικά είχε καταγγελτική στάση ενάντια στις συμβιβαστικές τάσεις της “Σοσιαλιστικής Διεθνούς” και πασπάλιζε με μαρξιστικές κορόνες και ριζοσπαστικά συνθήματα τον πολιτικό λόγο του ΠΑΣΟΚ.
-Τα αντι-ιμπεριαλιστικά συνθήματα (ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο), η εναντίωση στις βάσεις του θανάτου και την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ, η υπόσχεση για σχετικό δημοψήφισμα, που ξεχάστηκε από την “κυβέρνηση της Αλλαγής” μαζί με πολά άλλα, αφού είχε εξαργυρωθεί εκλογικά κι είχε παίξει το ρόλο της.
-Η εκλογική λεηλασία της βάσης του ΕΑΜικού κόσμου κι η ελλιπής, κουτσουρεμένη αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης -που έφερε όμως πολλά ψηφαλάκια στο ΠΑΣΟΚ, με τις αντιστασιακές συντάξεις.
-Οι μικρές αλλαγές που δεν έφεραν την Αλλαγή, λειτούργησαν όμως αποπροσανατολιστικά για το “άθροισμα των δυνάμεων της Αλλαγής”, το στόχο της “πραγματικής Αλλαγής” (με κατεύθυνση το σοσιαλισμό) κοκ.
-Οι κλαδικές, τα ρουσφέτια, η άλωση του εργατικού κινήματος και το πραξικόπημα στη ΓΣΕΕ, ο μαζικός εκμαυλισμός συνειδήσεων που πισωγύρισε θεαματικά το μαζικό κίνημα και το έστειλε σπίτι του.
-Η προσπάθεια άλωσης του τύπου, που δεν είχε αντίστοιχο αίσιο τέλος για το ΠΑΣΟΚ. Το σκάνδαλο Κοσκωτά ως απόρροια, που γκρέμισε προσωρινά τον Παπανδρέου από την εξουσία -ή μάλλον από την κυβέρνηση, όπως είπε κι ένας όψιμος μαθητής του.



-Η παραπομπή στο ειδικό δικαστήριο και το αφήγημα για το “βρώμικο 89′” που μεταξύ πολλών άλλων ξεχνάει βολικά ότι συμμετείχε και το ΠΑΣΟΚ στη δεύτερη οικουμενική, το Νοέμβρη του ίδιου έτους, αφήνοντας στην άκρη τις “αρχές” του περί μη συνεργασίας με τη Δεξιά.
-Η “άγρια, κινηματική” αντιπολίτευση και η γρήγορη επάνοδος στην κυβέρνηση, όπου δεν υπήρχαν περιθώρια για “φιλοσοβιετικό χαρτί”, “κίνημα Αδεσμεύτων” και λοιπούς ελιγμούς, παρά μόνο για φραστικές διαφοροποιήσεις και τοποθετήσεις, σαν κι αυτήν για το Ευρωπαϊκό Διευθυντήριο, με αφορμή τη FYROM (παρά την εξασθένισή του, η ρητορική δεινότητα παραμένει).



Καταγγέλλουμε, ανησυχούμε, θα δώσουμε μάχες, αλλά δεν υπάρχει άλλος δρόμος…
Κάτι τέτοια τον έκαναν αγαπητό στην ηγεσία του Σύριζα, που δεν τον φτάνει βέβαια ούτε στο δαχτυλάκι του. Και τον έβαλαν στο στόχαστρο φιλελέδων κι αστών αναλυτών που χρειάζονται πλέον ένα διαφορετικό αφήγημα και παρουσιάζουν την οκταετία της Αλλαγής, ως τη μητέρα όλων των κακών: από το χρέος ως το λαϊκισμό…
Εϊναι όμως το λιγότερο “αχαριστία” να μην αναγνωρίζουν τις πολύτιμες υπηρεσίες που προσέφερε στο σύστημα σε μια κρίσιμη για αυτό καμπή. Κι αν μη τι άλλο, η παρουσία του -με τον ένα ή τον άλλο τρόπο- στο προσκήνιο σήμερα δείχνει την εμβέλεια της προσωπικότητάς του -κι αυτός δεν υπάρχει λόγος να μην το αναγνωρίζουμε.

Διαβάστε περισσότερα

Γαλλία: Οι αιτίες της οργής ενάντια στους φόρους

By Alexis Spire and Βασίλης Παπακριβόπουλος (μετάφραση)

Η κινητοποίηση των «κίτρινων γιλέκων» ενάντια στους φόρους στα καύσιμα, οργανωμένη εκτός του πλαισίου των πολιτικών και των συνδικαλιστικών οργανώσεων και με ιδιαίτερη επιτυχία στις περιαστικές ζώνες και στην ύπαιθρο, εντυπωσιάζει με τον αυθόρμητο χαρακτήρα της. Ανέδειξε με ξαφνικό τρόπο το αίσθημα της φορολογικής αδικίας που υπέβοσκε εδώ και πολλά χρόνια στους χαμηλόμισθους και στους μικρούς ελεύθερους επαγγελματίες. Σε μια χώρα όπου οι φόροι εξακολουθούν να αποτελούν τον μοχλό της αναδιανεμητικής πολιτικής, πώς είναι δυνατόν να εξηγηθεί το γεγονός ότι οι φόροι αμφισβητούνται περισσότερο από εκείνους ακριβώς που βρίσκονται στα χαμηλότερα σκαλιά της κοινωνικής πυραμίδας;

«Στοπ στους φόρους», «Μακρόν τσιφούτη», «Κατάντησε πολυτέλεια να πηγαίνουμε στη δουλειά», «Αριστερά, δεξιά = φόροι», «Σταματήστε τη ληστεία, η εξέγερση του πανίσχυρου λαού μπορεί να καταλήξει σε επανάσταση»… Η ποικιλία των συνθημάτων που ακούστηκαν μετά τις 17 του προηγούμενου Νοεμβρίου στις λαϊκές διαδηλώσεις, οι οποίες μπλόκαραν την κυκλοφορία στους μεγάλους οδικούς άξονες ως διαμαρτυρία ενάντια στην αύξηση της φορολογίας των καυσίμων, εκφράζει ταυτόχρονα ένα ρευστό, πολύμορφο κίνημα αλλά και μια οργή με στόχο ένα πολύ συγκεκριμένο αντικείμενο: τους φόρους, το θεμέλιο του κοινωνικού κράτους.
Κατά τη διάρκεια του 20^ού αιώνα, οι λαϊκές τάξεις δεν ασχολήθηκαν ιδιαίτερα με το φορολογικό ζήτημα. Η καθιέρωση της προοδευτικής κλίμακας στη φορολογία εισοδήματος μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο προκάλεσε κυρίως την έντονη αντίδραση των ελεύθερων επαγγελματιών και των αγροτών, που συγκρότησαν ενώσεις φορολογούμενων (1). Στη συνέχεια, με εξαίρεση την περίοδο του Λαϊκού Μετώπου (1936-1938), το ζήτημα της φορολογικής αδικίας παρέμεινε περιθωριακό για το εργατικό κίνημα, ιδίως σε σχέση με τις μισθολογικές διεκδικήσεις και την προστασία των θέσεων εργασίας. Ακόμα και ο άδικος χαρακτήρας των έμμεσων φόρων επί της κατανάλωσης όπως ο ΦΠΑ –ο οποίος αποφέρει το ήμισυ των γαλλικών φορολογικών εσόδων όταν ο φόρος εισοδήματος αποφέρει μονάχα το ένα τέταρτο– σπάνια αποτέλεσε αφορμή για την κινητοποίηση συνδικάτων και κομμάτων της Αριστεράς.
Ωστόσο, εδώ και μερικά χρόνια, η αμφισβήτηση απέναντι στη φορολογία δυναμώνει. Σε τέτοιο σημείο μάλιστα ώστε να επιβάλλεται ως κεντρικό επίδικο στους αγώνες ενάντια στη λιτότητα. Στην Πορτογαλία, τον Μάιο του 2010, δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές διαμαρτύρονταν για την αύξηση των φόρων και τις δημοσιονομικές περικοπές. Δύο χρόνια αργότερα, εκατοντάδες χιλιάδες Ισπανοί κινητοποιούνταν ενάντια στη δημοσιονομική αυστηρότητα, τις ιδιωτικοποιήσεις και την αύξηση του ΦΠΑ –που, ενδεικτικά, για τα σχολικά είδη πέρασε από το 4% στο 21%. Στην Ελλάδα, μισθωτοί του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα κατέβαιναν στον δρόμο για να διαμαρτυρηθούν για τις μειώσεις μισθών και τις αδικίες στη φορολόγηση. Μερικούς μήνες αργότερα, Γάλλοι εργάτες σε εργοστάσια τροφίμων, απειλούμενοι με απόλυση, συμμετείχαν στο κίνημα των «Κόκκινων Σκούφων» (2), δημιουργημένο από αγρότες και μικροεπιχειρηματίες που επιθυμούσαν την κατάργηση του οικολογικού φόρου στις οδικές μεταφορές.
Η ανατροπή των όρων του διαλόγου σχετικά με τη φορολογία πηγάζει κατ’ αρχάς από τις κρατικές πολιτικές. Με την επιδείνωση της μαζικής ανεργίας και την εντατικοποίηση του διεθνούς ανταγωνισμού, οι κυβερνήσεις σταδιακά παραιτήθηκαν από την παρέμβαση στην πρωτογενή κατανομή των εσόδων ανάμεσα στους μισθούς και τα επιχειρηματικά κέρδη. Μέσα σε διάστημα λίγων ετών, το κοινωνικό ζήτημα, προηγουμένως διατυπωμένο με όρους διαμοιρασμού των κερδών, έδωσε τη θέση του στο φορολογικό ζήτημα, διαμορφωμένο ως εργαλείο για την προσέλκυση ψηφοφόρων από τα λαϊκά στρώματα. Το 2007, το σύνθημα του Νικολά Σαρκοζί «Δουλεύουμε περισσότερο για να κερδίζουμε περισσότερα» και η πρότασή του για αφορολόγητες υπερωρίες γοήτευσαν πολλούς υπαλλήλους και εργάτες. Πέντε χρόνια αργότερα, η υπόσχεση για καθιέρωση κλίμακας φόρου 75% σε εισοδήματα άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ ετησίως επέτρεψε στον Φρανσουά Ολάντ να προσδώσει ένα κάποιο λαϊκό χρώμα στο προεκλογικό πρόγραμμά του: το μέτρο σχεδιάστηκε με τέτοια προχειρότητα ώστε το Συνταγματικό Συμβούλιο δεν δυσκολεύτηκε διόλου να το ακυρώσει. Και ο Εμμανουέλ Μακρόν χρησιμοποίησε το 2017 την κατάργηση του φόρου κατοικίας προκειμένου να εξισορροπήσει την εικόνα του ως υποψηφίου των ελίτ, πριν τελικά εξαγγείλει ότι θα υλοποιηθεί σε βάθος τριετίας.
Η πολιτικοποίηση του φορολογικού ζητήματος στηρίζεται σε ένα μεγάλο παράδοξο: ολοένα περισσότερα άτομα από τις λαϊκές τάξεις γίνονται επικριτικά απέναντι στο ύψος της φορολογίας, έστω και αν εκείνα ωφελούνται περισσότερο από το σύστημα αναδιανομής που εξασφαλίζει η φορολογία. Ο τόπος κατοικίας οξύνει αυτή τη δυσπιστία. Όσο περισσότερο απομακρυνόμαστε από τις μεγάλες πόλεις τόσο περισσότερο αυξάνεται η αίσθηση της αδικίας στη φορολόγηση: οι κάτοικοι της υπαίθρου και των περιαστικών ζωνών εμφανίζονται οι πλέον επικριτικοί απέναντι στο φορολογικό σύστημα, σε αντίθεση με τους Παριζιάνους.
Μετά από πολλά χρόνια πολιτικών προώθησης της ιδιοκατοίκησης (3), πολλά νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα χρεώθηκαν για να αγοράσουν την κατοικία τους, ενώ παράλληλα βρέθηκαν αντιμέτωπα με τακτικές αυξήσεις του φόρου ακίνητης περιουσίας, που επιβλήθηκαν για να αντισταθμιστεί η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης στην τοπική αυτοδιοίκηση. Σε ορισμένες περιφέρειες, η αίσθηση της αδικίας πυροδοτείται από την υποβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών και από τις δυσκολίες στις μετακινήσεις, που εντείνονται από την κατάργηση σιδηροδρομικών σταθμών (4). Όλα αυτά συμβαίνουν ενόσω οι κάτοικοι αυτών των περιοχών, που μετακινούνται κατά κύριο λόγο με αυτοκίνητο και πλήττονται ριζικά από την αύξηση της τιμής των καυσίμων, βλέπουν να εξαφανίζονται όλοι οι θεσμοί, από το ταχυδρομείο και το σχολείο έως τον σιδηροδρομικό σταθμό, οι οποίοι στα μάτια τους συμβολίζουν το χειροπιαστό αποτέλεσμα του χρήματος που κοινωνικοποιείται μέσω των φόρων.

Ένα κράτος απόμακρο, στην υπηρεσία των ισχυρών
Η δυσπιστία απέναντι στην εφορία εγγράφεται σε μια ιδιαίτερη συγκυρία, σημαδεμένη από μια σειρά σκανδάλων. Το 2011, η Λιλιάν Μπετανκούρ, η πλουσιότερη γυναίκα της Γαλλίας, απέκρυψε από την εφορία περισσότερα από 100 εκατομμύρια ευρώ και διέθεσε «μαύρα» μετρητά για να στηρίξει την προεκλογική εκστρατεία του Νικολά Σαρκοζί. Ακολούθησε η υπόθεση Ζερόμ Καϋζάκ: ο υπουργός Οικονομικών του Ολάντ, αρμόδιος για την πάταξη της φοροδιαφυγής, ομολόγησε το 2013 ότι ήταν δικαιούχος ενός μυστικού λογαριασμού στην Ελβετία ύψους 600.000 ευρώ –αφού προηγουμένως το είχε αρνηθεί ενώπιον της Βουλής. Παράλληλα, αρχίζει ένα πραγματικό σήριαλ στα μέσα ενημέρωσης: τα διάφορα επεισόδιά του –LuxLeaks, SwissLeaks, OffshoreLeaks, «Panama Papers» και «Paradise Papers»– φέρνουν στο φως τους μηχανισμούς φοροδιαφυγής των πολυεθνικών, των πολιτικών ηγετών και των διασημοτήτων από τον χώρο του θεάματος και του αθλητισμού. Η εξέλιξη αυτή κάνει την αρχή της ισότητας απέναντι στη φορολόγηση να μοιάζει με παραμύθι που υπάρχει μόνο στα νομικά εγχειρίδια, ενώ ο κόσμος χωρίζεται πλέον σε δύο κατηγορίες: από τη μία πλευρά στους απλούς φορολογούμενους, αναγκασμένους να δεχθούν να καταβάλουν ακόμα μεγαλύτερες προσπάθειες για την ανόρθωση των δημόσιων οικονομικών και, από την άλλη, στους ισχυρούς που μπορούν να απαλλαγούν από τις νόμιμες υποχρεώσεις τους χωρίς να ανησυχούν για ενδεχόμενες κυρώσεις (καμία μήνυση δεν κατατέθηκε εναντίον της Μπετενκούρ –πέθανε το 2017– και ο Καϋζάκ καταδικάστηκε σε τετραετή φυλάκιση, αλλά με αναστολή).
Η εμπειρία που αποκομίζουν οι λαϊκές τάξεις από την επαφή τους με τη δημόσια διοίκηση εντείνουν την αντίληψη περί «δύο μέτρων και δύο σταθμών». Οι φτωχότεροι φορολογούμενοι, που δεν κατέχουν την αφηρημένη γλώσσα των φορολογικών θεμάτων, στηρίζονται συχνά στη βοήθεια των δημόσιων υπαλλήλων για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους (5). Όμως, η μείωση του αριθμού των δημόσιων υπαλλήλων οδηγεί στην υποβάθμιση της εξυπηρέτησης. Από το 2005 ώς το 2017, οι διαδοχικές κυβερνήσεις κατήργησαν περισσότερες από 35.000 θέσεις στο σύνολο των υπηρεσιών του υπουργείου Οικονομικών, κυρίως εκείνες που αφορούσαν την εξυπηρέτηση των πολιτών. Στην ύπαιθρο, οι ώρες λειτουργίας περιορίστηκαν, ενώ στις αστικές περιοχές οι ουρές μεγάλωσαν, δημιουργώντας προβλήματα στους φορολογούμενους με χαμηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο, οι οποίοι προτιμούν να συναλλάσσονται με υπάλληλο και αποφεύγουν τις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Ιδίως όταν πρόκειται να αιτηθούν μείωση φόρου λόγω οικονομικής δυσπραγίας, δηλαδή να αποδείξουν ότι αδυνατούν να καταβάλουν τον φόρο κατοικίας, τον φόρο ακίνητης ιδιοκτησίας ή το τέλος υπέρ της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Με την αύξηση της ανεργίας και της εργασιακής επισφάλειας, ο αριθμός των αιτήσεων αυτού του είδους πέρασε από τις 695.000 το 2003 στο 1,4 εκατομμύριο το 2015. Ωστόσο, οι πιθανότητες να εξευμενιστεί ο έφορος ποικίλλουν ανάλογα με την κοινωνική τάξη: σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποιήσαμε το 2017 (6), από τους φορολογούμενους που διαφωνούσαν με μια απόφαση της δημόσιας διοίκησης, δικαιώθηκε το 69% των μελών των ανώτερων τάξεων, έναντι 51% των λαϊκών τάξεων.
Στις γραφειοκρατικές εντάσεις προστίθενται και οι επιπτώσεις της κρίσης. Για τους μισθωτούς και τους μικροεπαγγελματίες, των οποίων η αγοραστική δύναμη παραμένει στάσιμη ή υποχωρεί, οι φόροι και τα τέλη εκλαμβάνονται λιγότερο ως αντάλλαγμα για τις παρεχόμενες δημόσιες υπηρεσίες και περισσότερο ως μια επιπλέον δαπάνη. Η αίσθηση αδικίας πολλαπλασιάζεται: στην αδυναμία τους να πληρώσουν τα απαιτούμενα ποσά προστίθεται η πεποίθηση ότι αυτά τα χρήματα χρησιμοποιούνται για να πλουτίζουν «οι από πάνω». Μετά την κρίση του 2008, η διάλυση του βιομηχανικού ιστού της χώρας και οι απώλειες θέσεων εργασίας αναδεικνύουν με σκληρό τρόπο πόσο ανίσχυροι είναι οι κυβερνώντες, οι οποίοι αδυνατούν να εμποδίσουν τη μεταφορά της παραγωγικής δραστηριότητας σε χώρες με χαμηλό εργατικό κόστος. Το κράτος, που κάποτε θεωρούνταν μια εγγύηση προστασίας, εμφανίζεται πλέον ως μια απόμακρη εξουσία στην υπηρεσία των ισχυρών.
Επιπλέον, στις μικρές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα εκτεθειμένες στον διεθνή ανταγωνισμό, ο φόρος συχνά φαντάζει ως άμεση απειλή για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Αυτή η αντίληψη, ενισχυμένη από το διαρκές σφυροκόπημα της δημοσιογραφικής ρητορικής περί (ασφαλιστικών) «επιβαρύνσεων που αυξάνουν το κόστος εργασίας» (7), ανοίγει τον δρόμο για προσέγγιση μεταξύ εργοδοτών και μισθωτών, κυρίως όταν τίθεται θέμα αμφισβήτησης των παρακρατήσεων ή της ύπαρξης υπερβολικών ρυθμίσεων και κανονισμών.
Σε έναν κόσμο θρυμματισμένης εργασίας, όπου οι εργοδότες καταφεύγουν πολύ άνετα στην υπεργολαβία, η αμφισβήτηση της φορολόγησης μπορεί να εκφραστεί επίσης από τη φωνή των νεαρών εργαζομένων χωρίς πτυχίο, εργατών και υπαλλήλων, που έχουν πληγεί βαρύτατα από την ανεργία και την εργασιακή επισφάλεια. Για πολλούς, η εξατομίκευση της εργασίας συνοδεύτηκε από τη διάβρωση της συλλογικής αλληλεγγύης, ενθαρρύνοντας μια μορφή αποχώρησης από την κοινότητα των εργαζομένων: εξοβελισμένοι από τη μονιμότητα που απολαμβάνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι, τρέφουν μια δυσαρέσκεια απέναντι στο κράτος και στους υπαλλήλους του, οι οποίοι απολαμβάνουν ένα καθεστώς προστασίας που οι ίδιοι δεν δικαιούνται.
Για τα άτομα που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση, το καθεστώς του αυτοαπασχολούμενου αποτελεί μία από τις λύσεις. Όμως, αυτή η προοπτική κοινωνικής ανόδου συνδυάζεται πολύ συχνά με την υιοθέτηση μιας ρητορικής που καταγγέλλει τις «υπερβολικές επιβαρύνσεις». Σε αυτήν την περίπτωση, η εικόνα της μικρής επιχείρησης που στραγγαλίζεται από τις εισφορές και τη φορολογία συμπίπτει με εκείνη ενός κράτους απόμακρου και αδιάφορου απέναντι στις δυσκολίες των τοπικών κοινωνιών. Η ανάδειξη της εργασίας ως πηγής αξιοπρέπειας που αξίζει να ανταμειφθεί συμβαδίζει με τον στιγματισμό των δικαιούχων των κοινωνικών παροχών, χρηματοδοτούμενων από τους φόρους. Έτσι, η αποσταθεροποίηση ολόκληρων τμημάτων της χαμηλόμισθης εργασίας συνέβαλε στην ανάπτυξη στους κόλπους των λαϊκών τάξεων μιας ολοένα εντονότερης δυσπιστίας απέναντι στη φορολογία, στο όνομα της πάση θυσία διατήρησης των θέσεων εργασίας.
Αυτή η προδομένη εμπιστοσύνη των λαϊκών τάξεων απέναντι στις πηγές της χρηματοδότησης του κοινωνικού κράτους αποσιωπήθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα στον δημόσιο διάλογο για τη φορολογία. Στον βαθμό που χρησιμοποιούν το θέμα κατά τη διάρκεια των προεκλογικών περιόδων, οι πολιτικοί ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο να εξασφαλίσουν την αποδοχή της φορολόγησης από τις ανώτερες και, ειδικά, τις μεσαίες τάξεις –μια κοινωνική ομάδα με την οποία ταυτίζεται η πλειονότητα των ψηφοφόρων. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, παρατηρείται ένας πολλαπλασιασμός των στοχευμένων φοροαπαλλαγών και των ειδικών φορολογικών καθεστώτων που επιτρέπουν τη μείωση του φόρου εισοδήματος, τη στιγμή που ο ΦΠΑ παραμένει ίδιος για όλους τους καταναλωτές και οι φόροι στα καύσιμα αυξάνονται χωρίς να προβλέπεται η παραμικρή εξαίρεση (πέρα από τους επαγγελματίες του τομέα των μεταφορών). Δωρεές σε κόμματα και σε οργανώσεις ή σωματεία, απασχόληση προσωπικού κατ’ οίκον, επενδύσεις σε ακίνητα προς ενοικίαση, εργασίες για την ενεργειακή αναβάθμιση ακινήτων: υπάρχουν πάρα πολλοί μηχανισμοί φοροαπαλλαγής που επιτρέπουν σε υπόχρεους τη μείωση του οφειλόμενου ποσού, διανοίγοντας μάλιστα νόμιμες οδούς «φορολογικής βελτιστοποίησης» στους ευπορότερους.

Δώρο στους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων
Τέτοιου είδους φορολογικές απαλλαγές και ελαφρύνσεις επηρεάζουν τον τρόπο με το οποίο γίνεται αντιληπτό το επίπεδο της φορολόγησης. Σύμφωνα με την έρευνά μας, οι φορολογούμενοι που τυγχάνουν τουλάχιστον μίας απαλλαγής ή ελάφρυνσης έχουν 1,4 λιγότερες πιθανότητες να θεωρούν ότι «η Γαλλία είναι μια χώρα όπου ο κόσμος πληρώνει υπερβολικά υψηλούς φόρους» σε σχέση με όσους δεν απολαμβάνουν καμία. Εξάλλου, το περασμένο φθινόπωρο, η δραματοποίηση με την οποία αντιμετώπισαν τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης το ζήτημα της καθιέρωσης της παρακράτησης του φόρου εισοδήματος στην πηγή έδειξε μια κυβέρνηση έτοιμη να κινητοποιηθεί προκειμένου να εγγυηθεί τους μηχανισμούς που ευνοούν τους πιο ευκατάστατους: ο πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ αποφάσισε τελικά ότι το 60% ορισμένων επιστροφών φόρου θα καταβάλλονταν ήδη από τον Ιανουάριο του 2019 και όχι έξι μήνες αργότερα, όπως προβλεπόταν αρχικά.
Παράλληλα, η κυβερνητική πλειοψηφία υιοθέτησε και άλλα μέτρα υπέρ των πλουσιότερων, όπως την επέκταση του «Συμφώνου Ντυτρέιγ» (8), που επιτρέπει στους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων να κληροδοτούν ή να μεταβιβάζουν με γονική παροχή το μερίδιό τους στην επιχείρηση με σημαντική –ή και πλήρη– απαλλαγή από τον αντίστοιχο φόρο. Καθώς αυτό το δώρο πέρασε εντελώς απαρατήρητο, δεν υπάρχει ακριβής αποτίμηση για το ύψος του. Όμως, από τη στιγμή που διευρύνεται ένα φορολογικό «παραθυράκι» που ήδη κόστιζε 500 εκατομμύρια ευρώ στον γαλλικό προϋπολογισμό, οι δικαιούχοι του μέτρου θα αποκομίσουν σημαντικά οφέλη.
Στο μεταξύ, δημοσιογράφοι και πολιτικοί έχουν στρέψει όλη τους την προσοχή στα «κίτρινα γιλέκα» και προσπαθούν να απαντήσουν στο ερώτημα εάν πρέπει να προστατεύσουμε το περιβάλλον ή να προκαλέσουμε οικονομική ασφυξία στους γιωταχήδες. Αν και είναι ακόμη πολύ νωρίς για να μετρήσουμε τη συνεισφορά αυτού του κινήματος σε ενδεχόμενες εξελίξεις, η σημαντικότερη αξία του συνίσταται στο γεγονός ότι έριξε φως στο αίσθημα φορολογικής αδικίας που υποβόσκει εδώ και πολλά χρόνια στους κόλπους των λαϊκών τάξεων.

1. Nicolas Delalande, «Les batailles de l’impôt. Consentement et résistances de 1789 à nos jours», Seuil, συλλ. «L’Univers historique», Παρίσι, 2011.
2. (Σ.τ.Μ.) Κίνημα που ξέσπασε τον Οκτώβριο του 2013 στη Βρετάνη ως αντίδραση στην επιβολή οικολογικού φόρου στα φορτηγά οχήματα. Η οικονομία της Βρετάνης στηρίζεται στην υπερεντατική γεωργία και κτηνοτροφία και στη βιομηχανία τροφίμων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αυτός ο φόρος θα καθιστούσε ακόμα λιγότερο ανταγωνιστικές τις επιχειρήσεις του τομέα και τους Γάλλους αγρότες, που αντιμετωπίζουν ήδη σκληρό ανταγωνισμό από τα προϊόντα των ευρωπαϊκών χωρών του πρώην Ανατολικού Μπλοκ και της Γερμανίας, καθώς έχουν εξασφαλίσει χαμηλότερο εργατικό κόστος. Το έμβλημα της κινητοποίησης, οι κόκκινοι σκούφοι, παραπέμπει στους επαναστάτες του 1789. Αντίθετα από την περίπτωση των Κίτρινων Γιλέκων, το κίνημα είχε δομή, αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες και τοπικές επιτροπές, ενώ προέβη και στη σύνταξη της «Χάρτας των Κόκκινων Γιλέκων». Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του κινήματος έπαιξαν και οι τοπικές ιδιαιτερότητες και ο βρετονικός εθνικισμός. Επίσης, το κίνημα διαχώρισε απόλυτα τη θέση του από το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν. Σύμφωνα με μια ηγετική μορφή του, τον Κριστιάν Τροαντέκ, «το Εθνικό Μέτωπο είναι ένα δηλητήριο για τη Βρετάνη, ενώ το να είσαι Κόκκινος Σκούφος είναι το αντίδοτο». Οι διαδηλώσεις και οι αποκλεισμοί δρόμων και κόμβων κράτησαν μέχρι τον Μάρτιο του 2014, ενώ σημειώθηκαν και πολλές καταστροφές πυλώνων αυτόματης είσπραξης του οικολογικού φόρου. Η κυβέρνηση Ολάντ κλονίστηκε και απέσυρε τον φόρο. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι, εκείνη την εποχή, ο Μελανσόν χαρακτήρισε τους Κόκκινους Σκούφους «αφελείς βλάκες» και «σκλάβους που διαδηλώνουν για τα δικαιώματα των αφεντικών τους». Ιδιαίτερα επικριτική στάση είχαν κρατήσει και οι Πράσινοι της EELV και ο Ζοζέ Μποβέ, καθώς θεωρούσαν ότι το κίνημα χειραγωγείται από τους μεγαλοαγρότες και τη βιομηχανία τροφίμων.
3. (Σ.τ.Μ.) Στη Γαλλία, η ιδιοκατοίκηση ήταν ιστορικά περιορισμένη και συναντιόταν συνήθως στις μεσαίες και ανώτερες τάξεις και στις αγροτικές περιοχές. Στις πόλεις, τα άτομα με τα χαμηλότερα εισοδήματα στεγάζονταν στα HLM, κρατικά ή δημοτικά συγκροτήματα κοινωνικής κατοικίας με ενοίκιο που διαμορφώνεται με κοινωνικά κριτήρια. Δεδομένου ότι την τελευταία τριακονταετία έχουν μειωθεί κατακόρυφα οι δημόσιες επενδύσεις στην κοινωνική κατοικία, έχει προκύψει οξύ στεγαστικό πρόβλημα στις μεγάλες πόλεις, με εκτίναξη των ενοικίων (αλλά και της αξίας των ακινήτων). Έτσι, οι κυβερνήσεις στρέφουν τον κόσμο προς την ιδιοκατοίκηση μέσω δανεισμού. Ωστόσο, αυτό έχει επιπτώσεις στην κινητικότητα των εργαζόμενων: ενώ παλαιότερα ο εργαζόμενος μπορούσε να αλλάξει σχετικά εύκολα περιοχή εργασίας καθώς είχε τη δυνατότητα να βρει στέγη σε ένα HLM κοντά στη δουλειά του, σήμερα πολύ συχνά βρίσκεται μπλοκαρισμένος στο σπίτι που έχει αγοράσει και αποπληρώνει και είναι αναγκασμένος να διανύει καθημερινά μεγάλες αποστάσεις όταν, λόγω της κορεσμένης αγοράς εργασίας, είναι αναγκασμένος να δεχθεί μια θέση εργασίας σε μακρινή περιοχή.
4. Βλ. Jean-Michel Dumay, «La France abandonne ses villes moyennes», «Le Monde diplomatique», Μάιος 2018.
5. Yasmine Siblot, «Faire valoir ses droits au quotidien. Les services publics dans les quartiers populaires», Presses de Sciences Po, συλλ. «Sociétés en mouvement», Παρίσι, 2006.
6. (Σ.τ.Μ.) Η έρευνα που διενήργησε ο συγγραφέας για το βιβλίο του «Αντιστάσεις στη φορολόγηση, προσήλωση στο κράτος: Έρευνα στους Γάλλους φορολογούμενους» (Seuil, Παρίσι, 2018) στηρίχθηκε αφενός στο ερωτηματολόγιο που συμπληρώθηκε από ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.700 ατόμων και, αφετέρου, στην ποιοτική έρευνα που πραγματοποιήθηκε προσεγγίζοντας φορολογούμενους στις θυρίδες εξυπηρέτησης δημόσιων υπηρεσιών.
7. (Σ.τ.Μ.) Στη γαλλική γλώσσα, στην καθομιλουμένη και στην δημοσιογραφική ορολογία, αντί για τον όρο «ασφαλιστικές εισφορές» τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει ο όρος «επιβαρύνσεις» (charges), συμβάλλοντας στη διαμόρφωση ενός υποσυνείδητου αρνητικού κλίματος απέναντι στην κοινωνική ασφάλιση.
8. Το Σύμφωνο καθιερώθηκε με τον νόμο Ντυτρέιγ (οφείλει το όνομά του στον Renaud Dutreil, Υφυπουργό Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων εκείνη την εποχή) ή «Νόμο περί οικονομικής πρωτοβουλίας» της 1^ης Αυγούστου 2003.

Διαβάστε περισσότερα

Τα χειρότερα μέρη για να είσαι παιδί

Τα παιδιά στο στόχαστρο
Της Μαριάνθης Πελεβάνη
Πέντε εκατομμύρια παιδιά ηλικίας μικρότερης των 5 ετών πέθαναν στην Αφρική από ασθένειες που μπορούσαν να προληφθούν ή να ιαθούν, από πείνα, από τραύματα και άλλες άμεσες και έμμεσες συνέπειες ένοπλων συρράξεων στην ήπειρο από το 1995 ως το 2015, τονίζουν οι συγγραφείς της μελέτης που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση The Lance.
Τα ευρωπαϊκά κράτη πρέπει να κάνουν περισσότερα ώστε να προστατεύσουν χιλιάδες παιδιά από το να πέσουν στα χέρια δουλεμπόρων που δρουν σε εγκληματικά δίκτυα ή ακόμα και στις ίδιες τους τις οικογένειες, προειδοποιεί η Europol, υπογραμμίζοντας τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν αγόρια και νεαροί πρόσφυγες. Οι δουλέμποροι στοχοθετούν ολοένα και περισσότερο παιδιά από χώρες όπως η Νιγηρία και το Βιετνάμ και τα εξαναγκάζουν να εργάζονται σε αγροκτήματα και εργοστάσια ή τα πουλάνε για σεξουαλική εκμετάλλευση, επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία.
Τουλάχιστον 4 εκατομμύρια παιδιά παγκοσμίως πέφτουν θύματα εξαναγκαστικής εργασίας και σεξουαλικής εκμετάλλευσης, σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Αυτά τα παιδιά τα αναγκάζουν να επαιτούν, να κλέβουν στον δρόμο ή από καταστήματα, ενώ τα δίνουν σε παράνομες υιοθεσίες και τα υποχρεώνουν σε ψεύτικους γάμους, σύμφωνα με την έκθεση. Εξάλλου, η εμπορία ανθρώπων για εργασιακή εκμετάλλευση καταγράφει άνοδο στην Ευρώπη και υπερτερεί της σεξουαλικής εκμετάλλευσης ως κυρίαρχη μορφή της σύγχρονης δουλείας σε αρκετές χώρες, μεταξύ αυτών της Βρετανίας, του Βελγίου και της Πορτογαλίας, σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης.
Το μέλλον των εκατομμυρίων παιδιών που ζουν σε χώρες που πλήττονται από ένοπλες συγκρούσεις κινδυνεύει, καθώς τα εμπόλεμα μέρη εξακολουθούν να διαπράττουν σοβαρά εγκλήματα κατά των παιδιών και οι ηγέτες του κόσμου απλώς παρακολουθούν – λέει η Unicef. «Τα παιδιά που ζουν σε ζώνες σύγκρουσης σε όλο τον κόσμο συνέχισαν να υποφέρουν από ακραίες βιαιότητες τους τελευταίους 12 μήνες και ο κόσμος εξακολουθεί να αποτυγχάνει. Διαπράττονται βίαιες πράξεις με ατιμωρησία και η κατάσταση χειροτερεύει», λέει ο Manuel Fontaine, διευθυντής προγραμμάτων έκτακτης ανάγκης της Unicef. Τα παιδιά που ζουν σε χώρες που βρίσκονται σε πόλεμο χρησιμοποιούνται ως ανθρώπινες ασπίδες, συλλαμβάνονται, στρατολογούνται για να πολεμήσουν, σκοτώνονται, πεθαίνουν από πείνα, από δίψα, από αρρώστιες. Επίσης, ο βιασμός, ο αναγκαστικός γάμος και η απαγωγή έχουν γίνει συνηθισμένες τακτικές στη Συρία στην Υεμένη, στο Κονγκό, στη Νιγηρία, στο Νότιο Σουδάν και στη Μιανμάρ.
Στο Αφγανιστάν, η βία και η αιματοχυσία είναι καθημερινότητα, ενώ περίπου 6.000 παιδιά βρήκαν το θάνατο το 2018. Σχεδόν τα μισά παιδιά στο Αφγανιστάν δεν πηγαίνουν σχολείο εξαιτίας των συγκρούσεων, της φτώχειας, των γάμων ανηλίκων και των διακρίσεων εις βάρος των κοριτσιών. Και βέβαια, όταν τα παιδιά δεν είναι στα σχολεία, κινδυνεύουν περισσότερο να κακοποιηθούν, να πέσουν θύματα εκμετάλλευσης και στρατολόγησης.

Πριν λίγους μήνες, σοκ προκάλεσε βίντεο που δείχνει μια ομάδα στρατιωτών στο Καμερούν να εκτελεί εν ψυχρώ δύο μητέρες με τα δύο παιδιάς τους. Οι εκτελεστές ήταν άνδρες του στρατού του Καμερούν. Στο βίντεο ακούγονται να φωνάζουν στους τέσσερις προς εκτέλεση «είστε μέλη της Μπόκο Χαράμ, θα πεθάνετε». Τον Νοέμβριο, επίσης, περισσότεροι από 80 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων πολλών παιδιών, απήχθησαν από σχολείο στο Nkwen, στα βορειοδυτικά της χώρας και απελευθερώθηκαν λίγες μέρες αργότερα. Μέχρι σήμερα, 93 χωριά φέρονται να έχουν καεί εν μέρει ή εξ ολοκλήρου εξαιτίας συγκρούσεων στις περιοχές, ενώ πολλά παιδιά βιώνουν ακραία βία.

Πέντε χρόνια μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, η κατάσταση είναι απελπιστικά σκληρή για τα παιδιά στη χώρα. Περίπου 1,5 εκατομμύριο αγόρια και κορίτσια, δηλαδή τα δύο τρίτα των παιδιών στη χώρα των περίπου 4,5 εκατομμυρίων κατοίκων, χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια. Πάνω από 43.000 παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε ετών προβλέπεται να αντιμετωπίσουν πολύ υψηλό κίνδυνο θανάτου από ακραίο οξύ υποσιτισμό μέσα στο 2019, προειδοποιεί η υπηρεσία του ΟΗΕ. Το ένα στα τέσσερα παιδιά είτε έχει εκτοπιστεί, ή ζει στην προσφυγιά. Χιλιάδες παιδιά ζουν παγιδευμένα στις τάξεις ένοπλων ομάδων, χρησιμοποιούνται σαν στρατιώτες και βοηθητικοί, ενώ χιλιάδες άλλα είναι θύματα σεξουαλικής βίας. «Τα σκελετωμένα σώματα των παιδιών που ήταν αρκετά τυχερά για να καταφέρουν να φθάσουν στην πτέρυγα του μοναδικού παιδιατρικού νοσοκομείου της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας που είναι αφιερωμένη στην αντιμετώπιση του υποσιτισμού ουσιαστικά ουρλιάζουν “λιμός”», τονίζει η UNICEF. Κι όλα αυτά στη χώρα, που διαθέτει πλούσια κοιτάσματα διαμαντιών αλλά παραμένει βυθισμένη στην απόλυτη φτώχεια.

Περίπου 700.000 παιδιά υποφέρουν από υποσιτισμό στην Κασάι, 400.000 από τα οποία «κινδυνεύουν να πεθάνουν» σε αυτή την περιοχή της κεντρικής Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, θύματα μιας σύγκρουσης από τον Σεπτέμβριο του 2016 έως τα μέσα του 2017, ανέφερε η Unicef. Η ενδοεθνική βία και οι συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και των ένοπλων ομάδων-πολιτοφυλακών έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στα παιδιά. Επιπλέον, περίπου 4,2 εκατομμύρια παιδιά διατρέχουν τον κίνδυνο σοβαρού υποσιτισμού ενώ η χώρα πλήττεται από την επιδημία «Έμπολα» Η κατάσταση εντείνεται από τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της αναγκαστικής στρατολόγησης από ένοπλες ομάδες και της σεξουαλικής κακοποίησης.

Στο Ιράκ, ακόμη και αν οι συγκρούσεις έχουν μειωθεί σε μεγάλο βαθμό, τέσσερα παιδιά σκοτώθηκαν το Νοέμβριο στο βόρειο τμήμα της χώρας, όταν το φορτηγό που ταξίδευαν στο σχολείο δέχθηκε σε επίθεση. Τα παιδιά και οι οικογένειες που επιστρέφουν στα σπίτια τους σε περιοχές που είχαν προηγουμένως πληγεί από ακραία βία συνεχίζουν να εκτίθενται στον κίνδυνο μη εκραγέντων πυρομαχικών. Χιλιάδες οικογένειες παραμένουν εκτοπισμένες και τώρα αντιμετωπίζουν τις πρόσθετες απειλές των χειμερινών θερμοκρασιών και των πλημμυρών.
Στη Συρία, από τον Ιανουάριο έως τον Σεπτέμβριο του 2018, ο ΟΗΕ επαλήθευσε τη δολοφονία 870 παιδιών – τον υψηλότερο αριθμό που σημειώθηκε ποτέ στους πρώτους εννέα μήνες κάθε έτους από την έναρξη της σύγκρουσης το 2011.

Ο ανταρτοπόλεμος των τζιχαντιστών της Μπόκο Χαράμ, που άρχισε το 2009 στη βορειοανατολική Νιγηρία, έχει στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 27.000 ανθρώπους, ανάμεσά  τους χιλιάδες παιδιά και έχει προκαλέσει σοβαρή ανθρωπιστική κρίση, με τον εκτοπισμό 2,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Μετά τη μαζική απαγωγή των νεαρών κοριτσιών στην Τσιμπόκ τον Απρίλιο του 2014, η πόλη και αρκετά κοντινά χωριά έχουν υποστεί επανειλημμένα επιθέσεις από τους τζιχαντιστές της Μπόκο Χαράμ και βέβαια τα σχολεία αποτελούν απαγορευμένη ζώνη. Οι ένοπλες ομάδες συνεχίζουν να στοχεύουν τα κορίτσια, τα οποία βιάζονται, αναγκάζονται να γίνουν σύζυγοι μαχητών ή να χρησιμοποιηθούν ως «ανθρώπινες βόμβες».

«Η γενοκτονία» των μουσουλμάνων Ροχίνγκια στη Μιανμάρ συνεχίζεται, κατήγγειλε ο επικεφαλής της αποστολής έρευνας του ΟΗΕ. Ο εξοστρακισμός, οι διακρίσεις σε βάρος μιας εθνοτικής ομάδας, η προσπάθεια παρεμπόδισης των γεννήσεων, ο εγκλεισμός των μειονοτικών σε στρατόπεδα συνεχίζουν να είναι παρόντα. Τα ίδια και όσον αφορά τα δικαιώματα στην ελεύθερη κυκλοφορία και τα εμπόδια πρόσβασης στην υγεία και την εκπαίδευση.
Στην Παλαιστίνη, σκοτώθηκαν πάνω από 50 παιδιά και το 2018 και τραυματίστηκαν εκατοντάδες, πολλά από τα οποία καταδεικνύουν την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης στη Γάζα. Τα παιδιά στην Παλαιστίνη αλλά και στο Ισραήλ είναι μόνιμα εκτεθειμένα στο φόβο, στη βία και τους τραυματισμούς. Ειδικά στη Γάζα η ζωή για τα παιδιά είναι ένας περιορισμός.
Δύο χρόνια μετά την ανεξαρτησία του από το Σουδάν, το Νότιο Σουδάν βυθίστηκε το 2013 σε έναν εμφύλιο πόλεμο που έχει προκαλέσει τον θάνατο δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων, τον εκτοπισμό έξι εκατομμυρίων και μια καταστροφική ανθρωπιστική κρίση. Ο επικεφαλής της υπηρεσίας του ΟΗΕ για τον συντονισμό της ανθρωπιστικής βοήθειας Μάρκ Λόουεκ, είπε ότι στο Νότιο Σουδάν βρίσκονται στο στάδιο 5 (δηλαδή πεθαίνουν της πείνας) περίπου 25.000 άνθρωποι, τα περισσότερα παιδιά.
Στην Υεμένη, ο ΟΗΕ έχει επαληθεύσει ότι 1.427 παιδιά σκοτώθηκαν τους τελευταίους μήνες. Τα σχολεία και τα νοσοκομεία δέχονται επίθεση ή χρησιμοποιούντα για στρατιωτικούς σκοπούς, αρνούμενα την πρόσβαση των παιδιών στο δικαίωμά τους στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη. Αυτό προκαλεί περαιτέρω κρίση σε μια χώρα όπου κάθε 10 λεπτά, ένα παιδί πεθαίνει λόγω ασθενειών που μπορούν να προληφθούν και 400.000 παιδιά υποφέρουν από έντονο υποσιτισμό. Η πείνα που μαστίζει την Υεμένη είναι δέκα φορές χειρότερη από εκείνη στο Νότιο Σουδάν, εκτίμησε ο επικεφαλής της υπηρεσίας του ΟΗΕ για τον συντονισμό της ανθρωπιστικής βοήθειας Μάρκ Λόουεκ.

Η εύθραυστη εκεχειρία που επιτεύχθηκε στο στρατηγικής σημασίας λιμάνι της Χοντέιντα και σε άλλα μέτωπα γέννησε ελπίδες για μια πολιτική διευθέτηση της κρίσης, παρότι συνοδεύθηκε από καταγγελίες των κυβερνητικών ότι οι αντάρτες Χούτι λυμαίνονται την ανθρωπιστική βοήθεια και από κατηγορίες των ανταρτών ότι οι κυβερνητικές δυνάμεις (μαζί με τους Άραβες και δυτικούς συμμάχους τους) χρησιμοποιούν την πείνα ως όπλο.
Τις παραμονές της πρωτοχρονιάς η εφημερίδα New York Times ανέδειξε μια άλλη διάσταση της ανθρωπιστικής κρίσης που… ενώνει τις μοίρες των φτωχών της Υεμένης και του Νότιου Σουδάν. Τις φέρνει τόσο πολύ κοντά, ώστε η επιβίωση των μεν να εξαρτάται από τον θάνατο των δε, καθώς η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στρατολογούν μαχητές από το Σουδάν και τους βάζουν να πολεμήσουν για λογαριασμό τους στην Υεμένη. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, μεταξύ των μισθοφόρων είναι ανήλικα αγόρια καθώς και βετεράνοι πολεμιστές της διαβόητης πολιτοφυλακής Τζαντζαουίντ ή μέλη οικογενειών που καταστράφηκαν από τον πόλεμο του Νταρφούρ, μίας από τις πολλές συγκρούσεις στο εσωτερικό του Σουδάν, που έχει στοιχίσει τη ζωή 300.000 ανθρώπων και τον εκτοπισμό περισσότερων από 1 εκατομμύριο.
Οι μισθοφόροι μεταφέρονται αεροπορικώς στη Σαουδική Αραβία, όπου λαμβάνουν μια στοιχειώδη στρατιωτική εκπαίδευση τεσσάρων εβδομάδων πριν ριχτούν στις μάχες κατά των ανταρτών 2.000 χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο τους, με «μηνιάτικα» που κυμαίνονται από 480 δολάρια (για τους άπειρους) μέχρι 530 δολάρια για τους βετεράνους. Εφόσον επιζήσουν, οι Σουδανοί επιστρέφουν στην πατρίδα τους μετά από έξι μήνες, παίρνοντας επίσης ένα «μπόνους» 10.000 δολαρίων ο καθένας, ολόκληρη περιουσία για τα δεδομένα της πάμφτωχης χώρας. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες που κατέγραψε ο δημοσιογράφος Ντέιβιντ Κιρκπάτρικ, οι Σουδανοί που πήγαν στον πόλεμο της Υεμένης ανέρχονται σε πολλές χιλιάδες, ίσως και δεκάδες χιλιάδες. Σε αρκετές περιπτώσεις οι επίδοξοι μισθοφόροι χρειάστηκε να «λαδώσουν» αξιωματούχους για να πάνε στην Υεμένη. “Δώσαμε μίζα 1.300 δολάρια”, είπε ο αδελφός ενός Σουδανού αξιωματικού που δεν επέστρεψε ποτέ. Η χήρα του και τα τρία παιδιά τους πήραν αποζημίωση 35.000 δολάρια. «Αυτά έχει η ζωή» είπε ο αδελφός.
Η κυβέρνηση του προέδρου Ομάρ Αλ Μπασίρ, που αποτελεί τμήμα της αραβικής συμμαχίας, αρνείται να δώσει στοιχεία για τους στρατιώτες που έστειλε στην Υεμένη, τις αμοιβές ή τις απώλειες. Η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ αρνούνται κατηγορηματικά ότι στρατολογούν παιδιά. Οι ανήλικοι οι οποίοι μίλησαν στον Αμερικανό δημοσιογράφο περιέγραψαν τις μάχες στις οποίες πήραν μέρος και τις τοποθεσίες υποστηρίζοντας ότι έκαναν τη βρόμικη δουλειά για εκείνες τις αραβικές χώρες που δεν αντέχουν να χάσουν δικούς τους πολίτες στον πόλεμο. Όσο για τον Μπασίρ, που κυβερνά το Σουδάν επί τρεις δεκαετίες, κατηγορείται μεν από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου στο Νταρφούρ, αλλά αυτό δεν εμποδίζει τις πλούσιες μοναρχίες του Κόλπου και τους δυτικούς συμμάχους τους να τον αντιμετωπίζουν ως έναν σημαντικό εταίρο.
Σημειώνεται ότι το 2019 σηματοδοτεί την 30ή επέτειο της σύμβασης-ορόσημο για τα δικαιώματα του παιδιού και την 70η επέτειο των συμβάσεων της Γενεύης, αλλά σήμερα περισσότερες χώρες εμπλέκονται σε εσωτερικές ή διεθνείς συγκρούσεις σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη στιγμή τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.
tvxs.gr

Διαβάστε περισσότερα

Δάσκαλοι: Το «δοχείο» των μαθητών

Πόπη Τεμεκενίδου, Ψυχολόγος – ψυχοθεραπευτρια
Πολλά έχουν γραφτεί για το ότι τα παιδιά είναι η συνέχεια των γονέων. Κουβαλούν τα κατάλοιπα αυτών και τις περισσότερες φορές πασχίζουν να καλύψουν τις συνειδητές και κυρίως ασυνείδητες ανάγκες και επιθυμίες των γονέων. Το ασυνείδητο από μόνο του σαν λέξη, προσδίδει κάτι το μυστήριο, το μη εμφανές, το κρυμμένο. Το ασυνείδητο είναι κάτι που μας ελκύει αλλά μας τρομάζει ταυτόχρονα. Είναι όλα εκείνα τα ένστικτα, οι σκέψεις, τα συναισθήματα, και οι συμπεριφορές που είναι ακατανόητες και δεν μπορεί το παιδί, το άτομο, να επεξεργαστεί γνωστικά αλλά και συναισθηματικά.

Κάθε μαθητής όταν ξεκινάει την πορεία του στην σχολική μονάδα, είναι μια «μάζα» συνειδητών και ασυνείδητων  ψυχικών δυνάμεων. Αυτές οι ψυχικές δυνάμεις απαρτίζονται από το φύλο του μαθητή, το όνομά του, την εθνικότητα του, την θρησκεία του, την εκπαίδευση του.  Μπαίνοντας σε μια τάξη, συναντάει  όλους τους υπόλοιπους συμμαθητές με παρόμοια ή διαφορετικά χαρακτηριστικά και τον δάσκαλο. Ο δάσκαλος σαν μια αυτόνομη οντότητα είναι αυτός που αποτελεί τον ηγέτη της ομάδας. Είναι ο πατέρας ή η μητέρα όπου τα παιδιά θα πρέπει να ακούνε, να λαμβάνουν τιμωρίες, να αποτελούν αντικείμενο γνήσιας φροντίδας και να μπορούν να εμπιστευτούν. Όταν μια ομάδα αρχίζει και διαμορφώνεται, στην προσπάθειά της να βρει κοινά χαρακτηριστικά και στόχους, αρχίζει να βρίσκει σημεία ταύτισης. Αυτά τα σημεία, είναι εκείνες οι στιγμές όπου παιδιά και δάσκαλος φαίνεται να ενεργοποιούν όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα οδηγήσουν στο δέσιμο της ομάδας, θα μείνουν στις ομοιότητες και όχι στις διαφορές και θα επικοινωνήσουν εντός κανόνων.
Καθώς η ομάδα εξελίσσεται και ξεκινάει η συναισθηματική της διεργασία, τότε οι ταυτίσεις αρχίζουν να υποχωρούν και την θέση τους λαμβάνουν οι πρωταρχικές ανάγκες των παιδιών αλλά και οι ψυχικές δυνάμεις του δασκάλου. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό σημείο καθώς ένας δάσκαλος που δεν μπορεί να συνδεθεί με τις βαθύτερες και πιο αρχέγονες ανάγκες των παιδιών, δεν μπορεί να αναμένει μια συνεργάσιμη, δημιουργική και ήρεμη τάξη. Βέβαια ένα βασικό ερώτημα, είναι τι τάξη θέλει ένας δάσκαλος, και αυτή η ερώτηση αμέσως, μας επιστρέφει στο ασυνείδητο αλλά και συνειδητό ψυχικό κομμάτι των δασκάλων, τις προσδοκίες για τους ρόλους τους, την αντίληψή τους για την εξουσία και την διαχείριση των χαρακτηριστικών της προσωπικότητά τους μέσα στην τάξη.
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι ο μέσος δάσκαλος επιθυμεί να μάθει στους μαθητές την ύλη του μαθήματός του και να έχει μια ήσυχη και συνεργάσιμη τάξη. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ο δάσκαλος στην αρχή τουλάχιστον της διαμόρφωσης της ομάδας του, θα πρέπει αν χρειαστεί να αφήσει για λίγο το μαθησιακό κομμάτι και να ασχοληθεί με τις συναισθηματικές ανάγκες των παιδιών. Θα πρέπει να ακούσει και να αντέξει τις προβολές των μαθητών του. Να κάνει πίσω σε πιθανές ταυτίσεις με το δικό του παιδικό εαυτό και να μετασχηματίσει πιθανές απειλές (επιθετικές συμπεριφορές παιδιών) μέσα στην τάξη. Να δώσει χώρο στην ομάδα να εκφραστεί συναισθηματικά έτσι ώστε οι ορμές και τα ένστικτα των μαθητών να πάρουν φωνή, να γίνουν λόγος. Η ένταση πρέπει να εκφραστεί με λόγια. Διαφορετικά θα εκφράζεται με επιθετικές συμπεριφορές, εκφοβιστικές συμπεριφορές, βανδαλισμούς και βίαιη γλώσσα. Αν το σχολείο και οι δάσκαλοι δεν εμπεριέξουν αυτές τις ανυπάκουες και αυθαίρετες συμπεριφορές των μαθητών, τότε οι μαθητές δεν θα μπορέσουν να βρουν την γαλήνη και κατ’ επέκταση την ηρεμία στην καθημερινή σχολική ζωή τους.
Με τα παραπάνω δεν επιδιώκεται να δοθεί στον δάσκαλο και στην σχολική κοινότητα μια αίσθηση παντοδυναμίας. Αν συνέβαινε αυτό, μάλλον θα επρόκειτο για μια ασυνείδητη φαντασίωση πως το σχολείο και ο δάσκαλος μπορεί να λύσει τα πάντα, ή είναι ο μοναδικός κρίκος διαπαιδαγώγησης και φροντίδας των παιδιών. Και κάτι τέτοιο δεν θα ήταν αλήθεια.

Διαβάστε περισσότερα

Τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής

Γιατροί, διατροφολόγοι, γεωπόνοι, τεχνολόγοι τροφίμων, χημικοί, περισσότεροι από εκατό επιστήμονες - ερευνητές συμμετέχουν τα τελευταία έξι χρόνια στο Ελληνικό Παρατηρητήριο Οξειδωτικού Στρες, δίνοντας τη «μάχη» για την ενημέρωση - αξιολόγηση και ανάδειξη αγροτικών προϊόντων διατροφής, τα αντιοξειδωτικά των οποίων παρεμποδίζουν την εμφάνιση δεκάδων ασθενειών.

Πριν από λίγες ημέρες σε εκδήλωση γευσιγνωσίας ελληνικών και ξένων ελαιόλαδων στη Θεσσαλονίκη, το Ελληνικό Παρατηρητήριο παρουσίασε τις ευεργετικές ιδιότητες του ελληνικού ελαιόλαδου που δρουν κατά της πρόωρης γήρανσης.
Συστατικά του, όπως η ελαιοκανθάλη, η ελευρωπαίνη, η ελαιοσύνη, παρεμποδίζουν τις ελεύθερες ρίζες και δρουν προληπτικά στην άμυνα του οργανισμού. «Η ελαιοκανθάλη μάλιστα έχει διαπιστωθεί ότι δρα ως αντιφλεγμονώδες όπως το φάρμακο "ibuprofen"», λέει στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο δρ. Απόστολος Κυριτσάκης , πρόεδρος του Ελληνικού Παρατηρητηρίου για το Οξειδωτικό Στρες, με έδρα τη Θεσσαλονίκη.
«Στην Ελλάδα», ανέφερε ο πρώην καθηγητής του ΑΤΕΙ - Θεσσαλονίκης «γνωρίζουμε λίγα για τα αντιοξειδωτικά (φλαβονοειδή, πολυφαινόλες, βιταμίνες, λυκοπένιο κα) και για τις τροφές που μας προστατεύουν από το "oξειδωτικό στρες" το οποίο προκαλείται από την αύξηση των ελεύθερων ριζών και δημιουργούνται από τις κακές μας συνήθειες, διατροφικές και μη».
Κάπνισμα, κακή διατροφή, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, ρύπανση της ατμόσφαιρας, τοξικές ουσίες, καθιστική ζωή - παχυσαρκία, φυτοφάρμακα, οξείδωση λιπαρών ιστών, είναι ορισμένοι από τους πιο γνωστούς παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση του οξειδωτικού στρες στον οργανισμό. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ελληνικού Παρατηρητηρίου, περισσότερες από 50 ασθένειες συνδέονται με το οξειδωτικό στρες. Ειδικά για την πρόωρη γήρανση, επιστημονικές παρατηρήσεις καταλήγουν στο οξειδωτικό στρες ως το «μεγάλο ένοχο» - και όπως ανέφερε - οι πολυφαινόλες του ελαιολάδου έχουν θετική συμβολή για μία φυσιολογική γήρανση γιατί παρεμποδίζουν τη σμίκρυνση των τελομερών και ενεργοποιούν το ένζυμο τελομεράση .

«Όταν υπάρχουν ελεύθερες ρίζες στον οργανισμό μας περισσότερες από τα αντιοξειδωτικά που καταναλώνουμε με τα τρόφιμα, τότε δημιουργείται το αντιοξειδωτικό στρες» λέει ο κ Κυριτσάκης .
Στον αντίποδα του οξειδωτικού στρες δεκάδες ελληνικά προϊόντα, συστατικά της μεσογειακής διατροφής, όπως είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, τα γαλακτοκομικά, ξηροί καρποί, αρωματικά φυτά, το κρασί, τα όσπρια, με τα αντιοξειδωτικά που περιέχουν αντιμάχονται τις πλεονάζουσες ελεύθερες ρίζες και θωρακίζουν την υγεία.
«Στην φαρέτρα αυτών των ευεργετικών τροφίμων προστίθεται το ελαιόλαδο, ένα από τα διάσημα προϊόντα της "μάνας γης", για το οποίο γνωρίζαμε τις θρεπτικές του ιδιότητες, αλλά τώρα έχουμε έναν ακόμη λόγο να προσέχουμε τα συστατικά ποιότητας των ελαιόλαδων που βάζουμε στο τραπέζι μας: να είναι παρθένο ή ακόμη καλύτερα εξαιρετικό παρθένο, παράγωγο ψυχρής έκθλιψης, χωρίς προσμείξεις, ανόθευτο» τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ Κυριτσάκης.

Διαβάστε περισσότερα