Καρλ Μαρξ: Επίκαιρος όσο ποτέ άλλοτε

Από τον Νίκο Μόττα*
Πάνε 198 χρόνια από τότε που γεννήθηκε στο Τριρ της Γερμανίας ο σπουδαιότερος στοχαστής της σύγχρονης ανθρωπότητας, ο Καρλ Μαρξ. Πρόκειται για τον άνθρωπο εκείνο που με το ανεκτίμητο επιστημονικό του έργο έκανε πράξη αυτό που ο ίδιος είχε γράψει στις «Θέσεις για τον Φόϊερμπαχ» την άνοιξη του 1845: Δεν ερμήνευσε μόνο τον κόσμο, αλλά κατάφερε να τον αλλάξει.
Και το κατάφερε αυτό θεμελιώνοντας, για πρώτη φορά, την επιστημονική αντίληψη της πάλης των τάξεων ως κινητήρια δύναμη της κοινωνικής εξέλιξης σε όλες τις ταξικές κοινωνίες. «Η μεγαλοφυϊα του Μαρξ», γράφει ο Λένιν, «συνίσταται στο ότι μπόρεσε νωρίτερα απ’ όλους να βγάλει από δω το συμπέρασμα που μας διδάσκει η παγκόσμια ιστορία και να το εφαρμόσει με συνέπεια. Το συμπέρασμα αυτό είναι η διδασκαλία για την ταξική πάλη» (Β.Ι.Λένιν. Για το Μαρξ και το μαρξισμό, Σύγχρονη Εποχή).
Η σκέψη και το έργο του Μαρξ αποτέλεσαν τομή στην ιστορία της φιλοσοφίας, της πολιτικής οικονομίας και ευρύτερα των κοινωνικών επιστημών. Όπως αναφέρει ο Λένιν, ο Μαρξ «είναι νόμιμος διάδοχος ότι πιο καλού δημιούργησε η ανθρωπότητα στο 19ο αιώνα με τη μορφή της γερμανικής φιλοσοφίας, της αγγλικής πολιτικής οικονομίας, του γαλλικού σοσιαλισμού»– των τριών δηλαδή πηγών που αποτέλεσαν τα συστατικά μέρη της μαρξιστικής σκέψης.
«Η προμαρξική “κοινωνιολογία” και ιστοριογραφία», σημειώνει ο Λένιν, «δεν έκαναν στην καλύτερη περίπτωση τίποτε άλλο από το να συσσωρεύουν ακατέργαστα στοιχεία, μαζεμένα, αποσπασμένα και να απεικονίζουν ορισμένες πλευρές του ιστορικού προτσές. Ο μαρξισμός έδειξε το δρόμο για μια καθολική, ολόπλευρη μελέτη του προτσές της γέννησης, της ανάπτυξης και της παρακμής των κοινωνικοοικονομικών σχηματισμών, εξετάζοντας όλες τις αντιφατικές τάσεις στο σύνολο τους, ανάγοντες τες στους όρους ζωής και παραγωγής των διαφόρων τάξεων της κοινωνίας…».

«Η συνεισφορά του Μαρξ είναι πως ξαφνικά παρήγαγε μία ποιοτική αλλαγή στην ιστορία της κοινωνικής σκέψης. Ερμηνεύει την ιστορία, κατανοεί τη δυναμική της και προβλέπει το μέλλον (πράγμα που από μόνο του ικανοποιεί την επιστημονική του υποχρέωση), αλλά επί πρόσθετα εκφράζει μία επαναστατική αντίληψη: ο κόσμος δεν αρκεί να ερμηνευτεί αλλά θα πρέπει να μεταβληθεί. Ο άνθρωπος παύει να αποτελεί δούλο και εργαλείο του περιβάλλοντός του, μετατρέποντας τον εαυτό του σε αρχιτέκτονα της μοίρας του. Εκείνη τη στιγμή, ο Μαρξ θέτει τον εαυτό του στόχο όλων εκείνων που ενδιαφέρονται να διατηρήσουν την παλιά τάξη…».
–Ερνέστο Τσε Γκεβάρα, Σημειώσεις για τη μελέτη της Κουβανικής Επανάστασης, 1960.

Ο Μαρξ πήγε τη διαλεκτική του Χέγκελ ένα βήμα παραπέρα. «Η φιλοσοφία του Μαρξ είναι ο ολοκληρωμένος φιλοσοφικός υλισμός, που έδωσε στην ανθρωπότητα- και ιδιαίτερα στην εργατική τάξη- ισχυρά όργανα γνώσης» γράφει ο Β.Λένιν. Ο ίδιος Μαρξ φώτισε αυτό που επιφανείς αστοί οικονομολόγοι και μελετητές δεν είχαν αναδείξει. «Εκεί που αστοί οικονομολόγοι έβλεπαν σχέσεις πραγμάτων (ανταλλαγή εμπορεύματος με εμπόρευμα), ο Μαρξ αποκάλυψε σχέσεις ανάμεσα σε ανθρώπους […] Η διδασκαλία της υπεραξίας είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της οικονομικής θεωρίας του Μαρξ» παρατηρεί ο Βλ.Λένιν.
Αναφερόμενος στο έργο του στενού του συνεργάτη, ο Φρ. Ένγκελς επισημαίνει: «Όπως ο Δαρβίνος ανακάλυψε το νόμο εξέλιξης της οργανικής φύσης, λέει ο Ενγκελς, έτσι ο Μαρξ ανακάλυψε το νόμο της εξέλιξης της ανθρώπινης ιστορίας: (…) Μα αυτό δεν είναι όλο. Ο Μαρξ ανακάλυψε επίσης τον ειδικό νόμο κίνησης του σημερινού κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής και της αστικής κοινωνίας που προέρχεται απ’ αυτόν. Με την ανακάλυψη της υπεραξίας φωτίστηκαν μεμιάς όλα, ενώ όλες οι προηγούμενες έρευνες, τόσο των αστών οικονομολόγων, όσο και των σοσιαλιστών κριτικών, είχαν πλανηθεί στο σκοτάδι» (Επικήδεια ομιλία, Μάρτης 1883, «Κ. Μαρξ – Φ. Ένγκελς, «Διαλεχτά Έργα», τόμος Α).
Ο ίδιος ο Μαρξ, αναφερόμενος στο έργο του έγραφε: “Ο,τι καινούριο έκανα εγώ, ήταν για να αποδείξω:

1. Ότι η ύπαρξη των τάξεων συνδέεται απλώς με ορισμένες φάσεις ανάπτυξης της παραγωγής.
2. Ότι η ταξική πάλη οδηγεί αναγκαστικά στη δικτατορία του προλεταριάτου.
3. Ότι η ίδια αυτή η δικτατορία αποτελεί μονάχα το πέρασμα στην κατάργηση όλων των τάξεων και σε μια αταξική κοινωνία». (Κ. Μαρξ – Φ. Ενγκελς, «Διαλεκτά Εργα», τ. 1).

Η πνευματική κληρονομιά του Κ.Μαρξ είναι αντιστρόφως ανάλογη των υλικών αγαθών που άφησε στους απογόνους του. Ο ίδιος έφυγε απ’ τη ζωή όπως έζησε: φτωχός και χωρίς την αναγνώριση της οποίας έτυχαν διανοητές και επιστήμονες της εποχής του. Με την σπουδαία αρωγή του Φρίντριχ Ένγκελς άφησε ωστόσο πίσω του ότι πιο πλούσιο, ότι πιο ισχυρό και σημαντικό έργο θα μπορούσε να κληρονομήσει η εργατική τάξη.
Από το «Κεφάλαιο», (το αξεπέραστα μεγαλοφυές αυτό έργο της ανθρώπινης διανόησης) μέχρι την «Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας» και από το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος» μέχρι την «Κριτική του Προγράμματος της Γκότα» δίνονται απαντήσεις σε θεμελιώδη ερωτήματα που είχαν τεθεί από την πρωτοπόρα σκέψη της ανθρωπότητας.

«Αν ο Μαρξ και ο Λένιν ήταν σήµερα ζωντανοί, θα ήταν βασικοί διεκδικητές του βραβείου Νόµπελ για την οικονοµία. Ο Μαρξ προέβλεψε την προϊούσα εξαθλίωση των εργαζοµένων και ο Λένιν προείδε την υποταγή της υλικής παραγωγής στη συσσώρευση κερδών του χρηµατοπιστωτικού κεφαλαίου. Οι προβλέψεις τους είναι κατά πολύ ανώτερες από τα “οικονοµικά µοντέλα” που σήµερα βραβεύονται µε Νόµπελ και από τις προβλέψεις των κεντρικών τραπεζιτών, των υπουργών Οικονοµικών και των νοµπελιστών οικονοµολόγων…».
–Πωλ Γκρεγκ Ρόμπερτς, υφυπουργός οικονομικών ΗΠΑ επί προεδρίας Reagan, Counterpunch.org, 7/10/2009.

Στην κληρονομιά αυτού του έργου στηρίχθηκε ένας άλλος μεγάλος της Ιστορίας, ο ηγέτης της Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, Βλ. Λένιν, για να συνθέσει την ολοκληρωμένη θεωρία του μαρξισμού-λενινισμού, του επιστημονικού σοσιαλισμού. Στη βάση αυτών των ιδεών χτίστηκε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στον κόσμο, καταργήθηκε η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, κατακτήθηκαν εργασιακά δικαιώματα. Στη βάση των ιδεών του Μαρξ αναπτύχθηκαν σε όλον τον κόσμο κινήματα με στόχο την κοινωνική χειραφέτηση- με τη μελέτη του Μαρξ γαλουχήθηκαν και σφυρηλατήθηκαν επαναστάτες-σύμβολα του 20ου αιώνα από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Ερνστ Τέλμαν μέχρι τον Φιντέλ Κάστρο και τον Ερνέστο Τσε Γκεβάρα.
Ο Μαρξ διέψευσε όσους, μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές στην ΕΣΣΔ και την ανατολική Ευρώπη, προέβλεψαν το «τέλος της Ιστορίας» και θέλησαν να βάλουν το μαρξισμό στα σκονισμένα χρονοντούλαπα των βιβλιοθηκών. Σήμερα, παρά την ύφεση των τελευταίων δύο δεκαετιών στην οποία βρίσκεται το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, ο Μαρξ είναι επίκαιρος όσο ποτέ. Ιδιαίτερα σε συνθήκες παρατεταμένης βαθιάς συστημικής κρίσης του καπιταλιστικού συστήματος, την περιοδικότητα της οποίας ο Κάρολος είχε τη διορατικότητα να προβλέψει.
Στις μέρες μας, ο Καπιταλισμός, μοιάζει να είναι βγαλμένος απ’ τις σελίδες του «Κομμουνιστικού Μανιφέστου»: ολοένα και πιο συγκεντρωτικός, σάπιος και παρωχημένος, γεννά μονάχα κρίσεις, φτώχεια και πολέμους. Ο Μαρξ δικαιώθηκε.
* Υποψήφιος διδάκτωρ πολιτικών επιστημών και ιστορίας

Διαβάστε περισσότερα

Για τα «πανηγύρια»!

Η εκδοχή του κ.Τσίπρα – όπως την μετέφερε στο χτεσινό υπουργικό συμβούλιο – είναι ότι «το πακέτο της αξιολόγησης κλείνει χωρίς την νομοθέτηση επιπρόσθετων μέτρων»!
    Η εκδοχή του Αρκά – του κατ’ επανάληψη «κακοποιημένου»  από τον μνημονιακό συνεταίρο του κ.Τσίπρα, τον κ.Μητσοτάκη – για την συμπαιγνία ντόπιων και ξένων «σωτήρων» είναι αυτή:

    Η συμπληρωματική εκδοχή του κ.Τσίπρα,

• μετά το Ασφαλιστικό που επιφέρει νέα βάρη άνω των 8 δισ. ευρώ,
• μετά το νυν και επόμενο φορολογικό που φέρνουν νέα βάρη άνω των 9 δισ. ευρώ και
• μετά τον «κόφτη» που ισοδυναμεί με Μνημόνια διαρκείας,

είναι ότι «πάμε σε απογείωση»…
    Ειλικρινά δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψεις αυτό το λεξικό της πολιτικής απατεωνιάς, της εμφάνισης του μαύρου – άσπρου, με το οποίο πορεύεται η κυβέρνηση.
    Επιτρέψτε μας, λοιπόν, αντί άλλου σχολίου, η στήλη σήμερα να περιοριστεί σε μια αφιέρωση: Αφιερώσουμε στην κυβέρνηση την παρακάτω φωτογραφία – μάλιστα δεν αποκλείουμε ο απεικονιζόμενος να μετέχει του στενού επικοινωνιακού κυβερνητικού κύκλου.

    Αυτό ακριβώς βιώνουμε, έτσι αποτυπώνεται η αλήθεια που «πνίγεται» από το βροντώδες πολιτικό ψεύδος που συνοδεύει τα κάθε φορά «επινίκια» των κυβερνητικών «διαπραγματεύσεων».
    Και το χειρότερο:  Ούτε καν οι «χίλιες λέξεις» της φωτογραφίας δεν επαρκούν για να περιγράψουν την «αξία» που έχουν για τον ελληνικό λαό τα κυβερνητικά «πανηγύρια». 

email: mpog@enikos.gr

Διαβάστε περισσότερα

Μας είπαν ψέματα πολλά – by Cogito ergo sum

Σιούφας, Σπράος, Γιαννίτσης, Ρέππας, Πετραλιά, Λοβέρδος… Ολόκληρος συρφετός από κάλφες που γίνανε μάστορες στην πλάτη την δική μας. Για το καλό μας, βέβαια! Γιατί εμείς οι ρεμπεσκέδες φταίμε που ο διάολος πήρε και σήκωσε τα ασφαλιστικά μας ταμεία. Εμείς τα κάναμε σκατά κι αυτοί θυσιάστηκαν για να μας σώσουν. Αυτό ήταν το βασικό σημείο συμφωνίας όλων τους, πασόκων και νεοδημοκρατών.
Και τώρα… Κατρούγκαλος. Αυτός διαφοροποιείται ελαφρώς, καθ’ ότι αριστερός (ή, μάλλον, κομμουνιστής, κατά δήλωσή του). Ο Κατρούγκαλος αποφεύγει να μας πει κατάμουτρα ότι εμείς φταίμε αλλά αποφεύγει και να μας πει ποιος φταίει. Διότι, διάβολε, κάποιος πρέπει να φταίει! Εν πάση περιπτώσει, κι αυτός θυσιάζεται για να μας σώσει. Και, βεβαίως, συμφωνεί προς τους προηγούμενους ότι το κόστος αυτής της σωτηρίας θα το πληρώσουμε εμείς. Είτε φταίμε είτε όχι.
Αυτά είναι γνωστά και δεν με πολυδαιμονίζουν. Εκείνο που με δαιμονίζει είναι να ακούω πολλούς γύρω μου να συμφωνούν με τους παραπάνω «σωτήρες». Θα μου πείτε ότι το πόπολο «φτιάχνεται» χάρη στην προπαγάνδα των ΜΜΕ. Ε, αρκετά! Κάποια στιγμή πρέπει να ξυπνήσει κι αυτό το πόπολο, επί τέλους!
Μας είπαν ότι το σύστημα θέλει διόρθωση γιατί είναι άδικο. Δεν μπορεί -λένε- άλλος να παίρνει σύνταξη 1.500 ευρώ κι άλλος 400. Άντε να συμφωνήσουμε μαζί τους. Γιατί, όμως, η εξάλειψη των ανισοτήτων πρέπει να γίνει με εξίσωση προς τα κάτω; Αν κάποιοι εργαζόμενοι κατάφεραν με τους αγώνες τους να πετύχουν κάτι παραπάνω, το δίκαιο είναι να επεκταθεί το κατακτημένο δικαίωμα και στους άλλους εργαζόμενους, όχι να καταργηθεί κι απ’ αυτούς που το κατέκτησαν. Δικαιοσύνη, λοιπόν, είναι να ανεβεί η σύνταξη των 400 στα 1.500 κι όχι να καταποντιστούν όλες οι συντάξεις σε επίπεδα χαρτζηλικιού.
Μας είπαν ακόμη ότι για να είναι βιώσιμο το σύστημα πρέπει να έχει αναλογία ασφαλισμένων προς εργαζομένους 1 προς 4, ενώ σήμερα η αναλογία είναι μόλις 1 προς 1,7 με τάση για ακόμα χαμηλότερα και, συνεπώς, πρέπει να πάρουμε δραστικά μέτρα γιατί αλλιώς το σύστημα θα καταρρεύσει. Λογικό, έτσι;
Αμ δε! Είπαμε, μπορεί να είμαι δαρμένος αλλά δεν είμαι μαλάκας. Ποιά σοβαρή αναλογιστική μελέτη έβγαλε αυτά τα συμπεράσματα που μας σερβίρουν με ύφος χιλίων επιστημόνων; Απ’ όσα ξέρω, αυτό το “1 προς 4” είναι το πόρισμα αναλογιστικής μελέτης που συντάχθηκε την εποχή του Παπάγου (εδώ κι 65 περίπου χρόνια!) κι ήταν βασισμένη στα δεδομένα εκείνης της εποχής. Και τα δεδομένα λένε ότι τότε οι εισφορές του ΙΚΑ ανέρχονταν στο 12,5% ενώ σήμερα ξεπερνούν το 44% (και το 50% στα βαρέα). Με αυτό το δεδομένο, η σημερινή αναλογία 1/1,7 (αν θέλουμε την πιστεύουμε κι αυτή) είναι καλύτερη από το 1/4 του 1953.
Μας είπαν, επίσης, ότι υπάρχουν πολλοί που παίρνουν συντάξεις χωρίς να τις δικαιούνται. Μάλιστα, παρουσιάζουν και παραδείγματα ανθρώπων που παίρνουν σύνταξη έχοντας 4.500-5.000 ένσημα. Δεν μας είπαν, όμως, ότι η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των συνταξιούχων «επιβαρύνουν» τον κρατικό κορβανά με συντάξεις γύρω στο πεντακοσάρικο. Και, βεβαίως, ουδείς τολμά να πει ότι η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των συνταξιούχων έχουν πραγματικά μεροκάματα διπλάσια των ενσήμων τους, εφ’ όσον αποτελεί κοινό μυστικό ότι σε πολλές δουλειές η ανασφάλιστη εργασία αποτελεί θεσμό. Ακούνε οι οικοδόμοι με το «4 στα 6» (τέσσερα ένσημα στα έξι μεροκάματα) ή και «3 στα 5»;

Εδώ, ας προσέξουμε μια άλλη προστυχιά των ανεγκέφαλων ή αργυρώνητων δημοσιογράφων: απευθύνουν τις «διαπιστώσεις» τους σ’ εκείνους που, με πάνω από 10.000 ένσημα, παίρνουν συντάξεις 700-800 ευρώ, σαν να τους λένε ότι για τις απαράδεκτα χαμηλές συντάξεις τους φταίνε κάποια παράσιτα. Έτσι, στρέφουν τους συνταξιούχους του χιλιάρικου εναντίον εκείνων του πεντακοσάρικου, ώστε να αποτρέψουν τον συνασπισμό και των δύο εναντίον του πραγματικού υπεύθυνου, δηλαδή του κράτους.
Τι άλλο μας είπαν; Ότι το σύστημα ξεχαρβαλώθηκε επειδή τα «κυκλώματα» απομυζούν σαν βδέλλες τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Πάει καλά, ας το καταπιούμε. Εκείνο που δεν καταπίνεται, όμως, είναι ότι αυτές οι βδέλλες δεν έχουν ούτε όνομα ούτε πορτοφόλι. Όνομα και πορτοφόλι έχει μόνο ο απλός πολίτης και γι’ αυτό μόνον αυτός καλείται να πληρώσει τους τζερεμέδες. Κάτι εφοπλιστάδες π.χ., που βούλιαξαν π.χ. το ΝΑΤ μη πληρώνοντας τις οφειλές τους (και, παράλληλα, καταχρώμενοι τις κρατήσεις των εργαζομένων) παραμένουν άγνωστοι.
Ωρέ μουμουέδες της συφοράς, εσείς ψάξατε και στου βοδιού το κέρατο για να βρείτε ποια πήδαγε ο Ζαχόπουλος και διαρρήξατε τα ιμάτιά σας προκειμένου να πληρώσει ο Βοσκόπουλος τους φόρους που χρώσταγε. Κι εσείς, ωρέ χαρτογιακάδες της οκάς, ξετρυπώνετε τον κάθε φουκαρά στο πιο απάτητο χωριό της Πίνδου για να του δεσμεύσετε έναν λογαριασμό με πενταροδεκάρες επειδή δεν πλήρωσε τον ΕνΦΙΑ για το κατσικοχώραφό του. Πώς γίνεται κι όλοι εσείς δεν μπορείτε να βρείτε μία -έστω ΜΙΑ- τέτοια βδέλλα, να την ξεφωνήσετε και να την υποχρεώσετε να πληρώσει;
Α! Έχουμε και την πιο μοντέρνα παπαριά. Αυξήθηκε -λέει- το προσδόκιμο ζωής και, συνεπώς, πρέπει να δουλεύουμε περισσότερο ώστε να μην επιβαρύνονται τα ασφαλιστικά ταμεία! Σαν να λέμε, όσα χρόνια παραπάνω ζω, πρέπει να τα δουλεύω. Έ, άει στο διάολο! Κι εγώ που νόμιζα ότι, αν πρόκειται να ζήσω λίγο παραπάνω, ας ζήσω λίγο καλύτερα… Πώς δεν συνειδητοποίησα νωρίτερα το λάθος μου; Πώς δεν κατάλαβα ότι πρέπει να ζω για να δουλεύω; Συγγνώμη, δεν θα το ξανακάνω.
Κι ένα τελευταίο. Το τι μ’ αρέσουν τα αριθμητικά παραδείγματα που βγάζουν τόσο τα ΜΜΕ όσο και η κυβέρνηση, δεν λέγεται! Παίρνουν π.χ. έναν εργαζόμενο επί 40 χρόνια με μέσο μισθό 1.500-2.000 ευρώ, υπολογίζουν ότι με το παλιό σύστημα του αναλογεί σύνταξη 1.200-1.500 ευρώ και προσπαθούν να μας πείσουν ότι με τέτοιες συντάξεις το σύστημα θα καταρρεύσει. Τώρα, πώς διάολο προκύπτει μέσος μισθός 40 ετών 1.500-2.000 ευρώ με πρώτο μισθό 586 και με την ελαστική εργασία να θερίζει, το δικό μου το μυαλό δεν μπορεί να το καταλάβει. Εκτός αν οι «αναλυτές» εννοούν ότι στα τελευταία μας εργασιακά χρόνια θα απολαμβάνουμε μισθούς 5.000-6.000 ευρώ.

Σημείωση: Την ώρα που γράφω αυτές τις γραμμές δεν έχει ακόμη ξεκινήσει η ψηφοφορία στην βουλή για το ασφαλιστικό. Τις γράφω, όμως, γιατί θέλω να ξεθυμάνει το καζάνι που βράζει μέσα μου…


Πηγή:atexnos.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ ΣΧΕΔΙΟ

ή όπου δεν πίπτει ράβδος, πίπτει ύπνος



Σε προσαγωγές 32 οικοδόμων του Συνδικάτου προχώρησε η αστυνομία την περασμένη Παρασκευή –πρώτη μέρα της μεγάλης απεργίας για το ασφαλιστικό- έξω από το εργοτάξιο της νέας Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Φάληρο (δηλαδή το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος) επειδή συμμετείχαν στην περιφρούρηση της απεργίας. Το Συνδικάτο Οικοδόμων είχε κληθεί από τους εργαζόμενους που κατήγγειλαν εκβιασμό και απειλές εκ μέρους της εργοδοσίας τις ημέρες της απεργίας. Οι περισσότεροι προσήχθησαν ενώ είχαν αποχωρήσει και κατευθύνονταν προς το παράρτημα του Συνδικάτου και τα σπίτια τους. Κάτοικοι της περιοχής από τα μπαλκόνια φώναζαν στις αστυνομικές δυνάμεις να αφήσουν ελεύθερους τους εργάτες, οι οποίοι τελικά κατέληξαν στη ΓΑΔΑ.

Η παραπάνω είδηση αφ’ενός μας δίνει μια εικόνα με ποιους τρόπους, ποιες ταχύτητες και κάτω από ποια εργασιακή ηθική θα συντελεστεί το νέο πολιτιστικό θαύμα της πρωτεύουσας, αφ’ετέρου μας εξοικειώνει ακόμα περισσότερο με την ιδέα ότι στο εξής κάθε τι εθνικό και λογισμένο για δημόσιο θα ταυτίζεται με την αρωγή και διαχείριση ενός κολοσσιαίου ιδιωτικού ιδρύματος. Με την απαραίτητη υπόμνηση της νεοφιλελεύθερης αντιδιαλεκτικής: οι παθογένειες της Λυρικής Σκηνής εκπορεύονται από το στερεοτυπικό Δημόσιο, ενώ τα επιτεύγματά της οφείλουν στις αρετές της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ένα από τα πρόσφατα επιτεύγματα του Ιδρύματος Νιάρχου είναι η αρπαγή της Εθνικής Βιβλιοθήκης, η οποία ασφαλώς θα διασωθεί, θα συντηρηθεί και θα επαναδιατεθεί στο κοινό, όπως κάθε ιδιωτική πρωτοβουλία υπόσχεται – ασχέτως αν δεν το έχουμε διαπιστώσει αυτό μετά την αποπεράτωση κάθε αντίστοιχου θαύματος. Οι δε όροι του εν λόγω επιτεύγματος παραμένουν προς το παρόν σκοτεινοί και αδιευκρίνιστοι –πέρα από τον μόνο εγνωσμένο, ότι δηλαδή ένας τέτοιας σημασίας εθνικός θεσμός θα φιλοξενείται σε τόπο ειδικής προσβασιμότητας, εκτός του κεντρικού αστικού κορμού. Σε κάθε περίπτωση αυτοί θα είναι όροι που θα θέσει μονομερώς κάποιος ιδιώτης, ο οποίος δεν λογοδοτεί, δεν ελέγχεται και του οποίου το συμφέρον δεν θα ταυτίζεται απαραίτητα με το εθνικό ή δημόσιο. Άλλωστε όπως δήλωσε ο αίφνης απερχόμενος διευθύνων σύμβουλος του Ιδρύματος Γιάννης Τροχόπουλος, «δεν είμαι σίγουρος ότι η Βιβλιοθήκη θα μπορέσει να μπει και να λειτουργήσει, και δεν θα μου είναι δυσάρεστο αν κάτι δεν λειτουργήσει». Ωστόσο θα είναι Εθνική.

Ας δούμε όμως πανοραμικά τη μεγαλύτερη εικόνα της περιοχής. Στο ίσως πιο καίριο και συμπυκνωμένο κείμενο τις μέρες του θέματος Γιαν Φαμπρ, ο Μάκης Μαλαφέκας έγραφε στον Δρόμο της Αριστεράς: Όλο και περισσότεροι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς, ιδρύματα, στάδια, λυρικές σκηνές, «πολυχώροι», μετατοπίζονται προς τον άξονα Συγγρού/Φάληρο/Ελληνικό, προσβλέποντας όλο και πιο ξεκάθαρα στην μετατόπιση του ίδιου του οργανικού βαρύκεντρου της πόλης. Παρατεταμένη τουριστική περίοδος, πόλη διαρκώς ανοιχτή προς τις Κυκλάδες και τον Αργοσαρωνικό μα όλο και πιο κλειστή προς τον πραγματικό της πληθυσμό, αθλητικές διοργανώσεις, θαλαμηγοί, jet set, «ελληνική Ριβιέρα» με σύντομο φωτογραφικό σαφάρι στο «παλιό κέντρο» (Ακρόπολη, street art, Βασανίζομαι, κ.λπ.) και πίσω πάλι. Σε πρόσφατη συνέντευξή της στο ΒΗΜΑgazino, η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, αναπληρώτρια γενική διευθύντρια της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών -του εν λόγω άξονα-, χαιρετίζει με νόημα: «Βρισκόμαστε σε μια γόνιμη περίοδο από πλευράς πολιτιστικών οργανισμών. Πρόκειται να καλωσορίσουμε στη γειτονιά μας το Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (...)».

Η τοπογραφία της «γειτονιάς» ασφαλώς δεν είναι τυχαία. Όπως σημειώνει στο ίδιο άρθρο ο Μαλαφέκας: Η βρόμικη, απρόβλεπτη, ανυπότακτη, φοιτητική, αγανακτισμένη, αλληλέγγυα, λαϊκή, λούμπεν, ελευθεριακή Αθήνα, πρέπει να ευνουχιστεί, να εξυγιανθεί. Είναι ζήτημα κοινωνικού ελέγχου, είναι ζήτημα πολιτικής επικυριαρχίας και οικονομικού εξορθολογισμού. Κι επειδή όλα αυτά δεν γίνεται πλέον να συμβούν στην Αθήνα (αυτό έχει εμπεδωθεί), δεν γίνεται δηλαδή να πάει η εξυγίανση στην Αθήνα, έχει από καιρό αποφασιστεί να πάει η Αθήνα στην εξυγίανση, δηλαδή στην παραλία. (...) Η διεθνής αίγλη της σύγχρονης τέχνης καλείται να παίξει σ’ αυτήν την απόπειρα μετατόπισης και αποστείρωσης έναν πρωταγωνιστικό ρόλο: αυτόν την νομιμοποίησης διά μέσου του «πολιτισμού».

Αντάμα με τη διεθνή αίγλη –που προσδίδει λ.χ. η σπουδαία Laurie Anderson, η οποία επιμελείται το εναρκτήριο φεστιβάλ του Ιδρύματος Νιάρχου το ερχόμενο καλοκαίρι-, η λειτουργική ενσωμάτωση της εντόπιας δημιουργίας και διανόησης είναι εξίσου απαραίτητη. Ενήμεροι και απόμεροι καλλιτέχνες, φίλοι και γνωστοί, άλλοι από ανάγκη, άλλοι από φιλοδοξία, θαμπωμένοι πειστικά οι περισσότεροι από το κύρος και τα λούσα του μεγάλου Ιδρύματος, ενδίδουν. Είτε ως κίνητρο είτε ως δικαιολογία το μεγάλο ίδρυμα, όπως π.χ. η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, προβάλλει ως «το μόνο που έχει λεφτά και πληρώνει αυτό τον καιρό». Αυτό βέβαια δεν πρέπει να ίσχυσε στη μεγαλόσχημη μουσική παραγωγή της Στέγης με τίτλο Μινιμαλισμός τον περασμένο Μάρτη, όπου επαγγελματίες καλλιτέχνες κλήθηκαν να συνδράμουν εθελοντικά με αμοιβή «τη χαρά της συμμετοχής». Φυσικά οι επικεφαλής στα καλλιτεχνικά πόστα αμείφθηκαν και μάλιστα αδρά. Και κάπως έτσι, πολιτιστική υπεραξία παράγεται από το τίποτα, αλλά και από τα αζήτητα – εκεί που καταδικάζεται κάθε δημιουργική φωνή που δεν θα ενδώσει, παλεύοντας μεταξύ αξιοπρέπειας και περιθωρίου.

Η αθόρυβη αυτή ενσωμάτωση εκπληρώνει και μια πολιτική αποστολή. Ό,τι δημιουργεί, κινείται και αναπνέει σήμερα στον τόπο, πριν ακόμα προλάβει να ασκήσει κριτική, πριν αποκτήσει σώμα πολιτικό ή κοινωνικό, επιχειρείται να ενταχθεί στο πλαίσιο δράσης των μεγάλων ιδρυμάτων –φευ, στην καλλιτεχνική ατζέντα. Ό,τι παλεύει για εναλλακτικές δομές, ό,τι αποπειράται να συντάξει προτάσεις για άλλες σχέσεις παραγωγής, θεάματος και σκέψης, θα καλουπωθεί για να χωρέσει σε κάποιο ξέμπαρκο event. Άλλωστε όλα μπορούν να γίνουν events, όλα θα εντυπωσιάσουν ως projects. Έτσι ο πολιτικός λόγος και η καλλιτεχνική πράξη τεμαχίζονται, κατακερματίζονται και απονοηματοδοτούνται, τη στιγμή ακριβώς που η σύνδεσή τους με τη ζώσα πραγματικότητα προμοτάρεται με έπαρση από τα λεξιθηρικά δελτία τύπου των εκδηλώσεων.

Ποιο είναι το γούστο της Στέγης όσον αφορά τις καλλιτεχνικές επιλογές της, ερωτάται η κ. Παναγιωτάκου στη συνέντευξη. «Η λοξή ματιά. Η πολιτική αφύπνιση. Η συνάντηση με τους ανθρώπους ως πρόσωπα. Η μανία να βγαίνει στους δρόμους και να συζητάει, η κοινωνική αγωνία. Η περιέργεια για τα πράγματα. Και επιπλέον έχει κάποιες αιχμές, δεν είναι όλα στρογγυλεμένα». Η μανία να βγαίνει στους δρόμους, φερ’ειπείν, αποτυπώθηκε στη διοργάνωση μιας μεγάλης συζήτησης για το δημόσιο χώρο -με πρόσχημα τους street artists- η οποία αντί να βγει στους δρόμους, κλείστηκε στις πολυτελείς αίθουσες, με αυστηρό ωράριο μα και όλη την ιδιωτικότητα. Η συνάντηση με τους ανθρώπους ως πρόσωπα, ανήμερα της επετείου εξέγερσης του Πολυτεχνείου, την ώρα της πορείας προς την Αμερικάνικη Πρεσβεία, βρήκε έκφραση μέσα σε «ένα ενδιαφέρον event αναπαράστασης των γεγονότων του ‘73» που καλούσε το κοινό σε ελεύθερη 15λεπτη συμμετοχή. Η λοξή ματιά είναι αυτή που κοιτάζει το απέναντι Πάντειο Πανεπιστήμιο, χτίζοντας Μια γέφυρα μουσικής πάνω από τη Συγγρού –όπως υπόσχεται ο τίτλος της πρόσφατης συμπαραγωγής της Στέγης με το ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα, με σκοπό «τα δύο Ιδρύματα να μηδενίσουν τη μεταξύ τους χωροταξική απόσταση και να μοιραστούν το κοινό ενδιαφέρον τους για τον πολιτισμό». Έτσι λοξά μηδενίζονται οι αποστάσεις μεταξύ πανεπιστημίων και χορηγών, μεταξύ έρευνας και θεάματος. Σε αιχμή και όχι στρογγύλεμα αποσκοπούσε η ημερίδα με θέμα τη λογοκρισία στην τέχνη, μόλις λίγο καιρό μετά το κατέβασμα της παράστασης στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, σε μια μεγαλοπρεπή απόπειρα του Ιδρύματος Ωνάση –μεγάλου χορηγού του Εθνικού Θεάτρου- να διασκεδάσει τις εντυπώσεις που το ήθελαν ανάμεσα σ’εκείνους που παρήγγειλαν την παύση της παράστασης.

Όσο για την πολιτική αφύπνιση, την ημέρα των προσαγωγών των εργατών της Λυρικής και της μεγάλης απεργίας για το ασφαλιστικό, τα social media της Στέγης διαφήμιζαν το μεγάλο project του Ύπνου –που «υπόσχεται να μας ανοίξει τα μάτια για όλες εκείνες τις ώρες της ζωής μας που δεν ξέρουμε ποιοι είμαστε». Ας προσπεράσουμε το μάγκωμα να διαβάζουμε ανάμεσα στους συντελεστές, ονόματα που μόλις λίγο καιρό πριν συμμετείχαν ενεργά σε δυνάμει ριζοσπαστικές κινήσεις και εγχειρήματα αυτοργάνωσης. Ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε ποια αφήγηση συνεισφέρουν τελικά όλα αυτά τα φιλόδοξα projects, ποια είναι η διαλεκτική σχέση τους με το χώρο, την τέχνη, την κοινωνία και τις ανάγκες των ανθρώπων. Ακόμα: κατά πόσο και με ποιους τρόπους επεξεργάζονται τις επείγουσες κοινωνικές αγωνίες και επανατροφοδοτούν δραστικά αιτιάσεις, θέσεις και προτάσεις, μόλις η αυλαία του κάθε πρότζεκτ πέσει;


ΚΩΣΤΗΣ ΖΟΥΛΙΑΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μυρωδιές σαπίλας

Πριν ο κ.Τσίπρας γίνει πρωθυπουργός και πριν το κόμμα του γίνει κυβέρνηση, έλεγε αυτά:

    Πριν ο κ.Τσίπρας γίνει πρωθυπουργός και πριν το κόμμα του γίνει κυβέρνηση, καμωνόταν πως ασπαζόταν το γεγονός ότι «οι συνταξιούχοι διεκδικούν αξιοπρέπεια στη ζωή τους»…

   
     Αφότου ο κ.Τσίπρας έγινε πρωθυπουργός και το κόμμα του κυβέρνηση, ισχυριζόταν αυτά:


    Τώρα έχουμε φτάσει στο σημείο όπου, μετά την ψήφιση του τρίτου Μνημονίου (από την Βουλή που… δεν θα το ψήφιζε), ο κ.Τσίπρας και η κυβέρνησή του να ετοιμάζουν από τη νέα Βουλή την ψήφιση και νέου – τέταρτου – Μνημονίου και να πανηγυρίζουν (!) γιατί βρήκαν τον "κόφτη" με τον οποίο κάθε Απρίλη θα ρημάζουν τους ήδη ρημαγμένους μισθούς και τις ήδη ρημαγμένες συντάξεις!
    Κάποιοι θα πουν ότι αυτά που υπενθυμίζουμε είναι… «παλιά». Σωστά. Εξίσου σωστό είναι ότι ο κ.Τσίπρας και το κόμμα του έκαναν πράξη το προεκλογικό τους σύνθημα – το μόνο που έκαναν πράξη – ότι «τελειώνουμε με το παλιό»…
    Μάλιστα «έχουν τελειώσει» με εκείνες ιδίως τις παμπάλαιες έννοιες όπως «αξιοπιστία», «πολιτική τιμιότητα», «πολιτική τσίπα», «φιλότιμο».
    Φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει. Πάνε 80 χρόνια από τότε που ο Μπρεχτ έγραφε το ποίημά του «Η παρέλαση του παλιού καινούργιου». Ας θυμηθούμε ένα εξαιρετικά επίκαιρο απόσπασμα:

«Στεκόμουν πάνω σε έναν λόφο
Κι είδα το Παλιό να πλησιάζει
Μα ερχόταν σα Νέο.
Σερνόταν πάνω σε καινούργια δεκανίκια
Που κανένας δεν είχε ξαναδεί
Κι απέπνεε νέες μυρωδιές σαπίλας
Που κανείς δεν είχε ξαναμυρίσει (…)». 

email: mpog@enikos.gr

Διαβάστε περισσότερα

Τάδε έφη αξιολόγηση – ξεπούλημα

Από τον Γιώργο Μουργή
Σε ένα σημείο του κειμένου της τεχνικής συμφωνίας με τους δανειστές, περιγράφεται το νέο και επικαιροποιημένο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης Asset Development Plan (ADP). Πρόκειται  για 19 περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου, που συμπεριλαμβάνονται προς «αξιοποίηση» – Ξεπούλημα.
Το κείμενο και ο σχεδιασμός που επιβεβαιώνεται από το υπουργείο Οικονομικών, εγκρίθηκε στις 26 Απριλίου 2016 (Μεγάλη Τρίτη) από τη διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ και προσβλέπει εισπράξεις 5,8 δισ. ευρώ για την περίοδο 2016-2018, από την πώληση μετοχών και συμμετοχής που έχει το κράτος σε Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμούς (ΔΕΚΟ).
Φέτος προβλέπονται έσοδα 2,5 δισ. ευρώ από τις ιδιωτικοποιήσεις, ενώ το 20172, τα έσοδα αναμένεται να φτάσουν στα 2 δισ. ευρώ  και 1,1 δισ. ευρώ αντίστοιχα  το 2018.
Ξεπουλάτε (αριστερά) γιατί χανόμαστε…
Τι σημαίνουν όλα αυτά;
Επανεκινούνται όλα τα σχέδια μεταβίβασης σε ξένους και ντόπιους επενδυτές και αφορά στο 17% της ΔΕΗ, στο 65% της ΔΕΠΑ, στο 35% των ΕΛΠΕ, στο 24% των ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ  μαζί με μια σειρά άλλα ακίνητα και μετοχές.
Απλά να σημειώσουμε, σύμφωνα με το επικαιροποιημένο Μνημόνιο, για να εκταμιευθεί η δόση των 5,7 δισ. ευρώ, υπάρχει γραπτή δέσμευση ότι το σχέδιο με τις 19 αποκρατικοποιήσεις θα εγκριθεί από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ) και εν συνεχεία μαζί με το σχέδιο ανάπτυξης του ΤΑΙΠΕΔ (ADP) θα δημοσιευθούν σε ΦΕΚ.
Επίσης, το «Asset Development Plan, το οποίο συνιστά αναπόσπαστο σχέδιο της συμφωνίας, και υποχρεωτικά επικαιροποιείται κάθε εξάμηνο από το ΤΑΙΠΕΔ ενώ πάλι υποχρεωτικά θα εγκρίνεται από το Υπουργικό Συμβούλιο ή το ΚΥΣΟΙΠ».
Με άλλα λόγια το ΤΑΙΠΕΔ καλείται να ολοκληρώσει 19 αποκρατικοποιήσεις και όχι τις 9 του τρίτου καλοκαιρινού μνημονίου που εμφάνιζε ως νίκη στο κυβερνητικό πρόγραμμα ο ΣΥΡΙΖΑ  από τις 24 που προβλεπόταν στο δεύτερο μνημόνιο που θα έπρεπε να είχαν τελειώσει στις 31/12/2014.

Αν αναρωτιέστε πάλι πόσο μέρος των εισπράξεων του ξεπουλήματος της χωράς από το ΤΑΙΠΕΔ, με τη συγκατάθεση της πρώτο δεύτερης φοράς αριστεράς, πάει στη περιβόητη ανάπτυξη, που υπόσχονταν ο Τσίπρας και το οικονομικό επιτελείο του, απολαύστε το απόλυτο «μηδέν» και όχι το «άπειρο».
Όλα τα έσοδα  πέφτουν στη «μαύρη τρύπα» αποπληρωμής του χρέους. Των τόκων του για την ακρίβεια.
Η επίτομη των προαπαιτούμενων…
Για να μη ξεχνάμε και τον όρο «προαπαιτούμενα» η σύσταση του νέου Ταμείου αποτελεί επίσης προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της δόσης από τον ESM.
Μάλιστα μέχρι το τέλος Ιουνίου, κυβέρνηση και θεσμοί πρέπει να έχουν συμφωνήσει στα μέλη του Εποπτικού Συμβουλίου του (Supervisory Board).
Αυτά με τη σειρά τους θα επιλέξουν τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου και μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου πρέπει να επιλεγεί το διοικητικό συμβούλιο, ώστε να έχουμε τη πρώτη συνεδρίαση του μέσα στον Οκτώβριο.
Τέλος μέσα στον Νοέμβριο πρέπει να επιλεγούν τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων όλων των θυγατρικών-ΔΕΚΟ, ΕΤΑΔ,ΤΑΙΠΕΔ- του νέου Ταμείου.
Η μόνη εξαίρεση  άφορα το ΤΧΣ που παραμένει το ίδιο στη σύνθεση του.
Κι αν αυτά σας φαντάζουν λίγα, το πιο βαρύ προαπαιτούμενο άφορα στην έγκριση της ληστρικής συμφωνίας ξεπουλήματος του Ελληνικού στο επενδυτικό σχήμα υπό τη Lamda Development.
Συμφωνία που υποχρεώνει τη κυβέρνηση να την περάσει από τη Βουλή, μέχρι το τέλος Ιουνίου. Έτσι για να το έχουν υπόψιν τους τι καλοκαίρι θα περάσουν οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που θα σηκώνουν χεράκια πάλι με το ναι σε όλα.
Μέχρι το Σεπτέμβριο  επίσης ,προβλέπεται με νόμο και ψήφιση πάλι από τη Βουλή η αναδιάρθρωση της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), για να προχωρήσει η συμφωνία με τη γερμανική Fraport για την  οριστική παραχώρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων.
Τέλος και πάλι μέσα από το κοινοβούλιο  με νόμο μέχρι το Σεπτέμβριο πρέπει να ενεργοποιηθεί λειτουργικά, η Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων.
Με άλλα λόγια πεδίον δόξης εφαρμογής μνημονιακού ξεπουλήματος λαμπρόν!..Τύφλα να έχουν οι Σαμαροβενιζέλοι και όλοι οι Μητσοτάκηδες μαζί.

Διαβάστε περισσότερα

Οι 400 Έλληνες των «Panama Papers»

Όλα τα ονόματα - Στη δημοσιότητα 214.000 λογαριασμοί offshore

Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία των Panama Papers που ήρθαν στη δημοσιότητα το βράδυ της Δευτέρας. Στην ιστοσελίδα της Διεθνούς  Κοινοπραξίας Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) ξεκλείδωσαν όλα τα ονόματα που συνθέτουν τον φάκελο των υπεράκτιων εταιρειών στους φορολογικούς παραδείσους.

Συνολικά στην διαδραστική πλατφόρμα αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο 214.000 λογαριασμοί offshore και στοιχεία των κατόχων τους.

Στην σχετική λίστα υπάρχουν τα ονόματα 400 Ελλήνων που σχετίζονται με offshore εταιρείες. Όπως φαίνεται στην λίστα που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της (ICIJ), πρόκειται για πάνω από 223 εταιρείες, 400 ονόματα που σχετίζονται με τις offshore, αλλά και 213 διευθύνσεις.

Αυτοί που ξεχωρίζουν μεταξύ άλλων είναι: O Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων (ΣΕΒ) Θεόδωρος Φέσσας και η σύζυγος του, τα μέλη της οικογένειας Κόκκαλη, o γνωστός επιχειρηματίας Πάνος Γερμανός, ο δημοσιογράφος Γιώργος Τράγκας, o πρώην πρόεδρος του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, Παναγιώτης Τσουπίδης, αλλά και ο Νασίμ Μιωνής αδελφός του Σαμπύ Μιωνή ο οποίος εμπλέκεται στην υπόθεση Παπαστάυρου.

 Η λίστα είναι πυκνή με αρκετές επαναλήψεις ονομάτων. Να σημειωθεί πως η (ICIJ) αρνείται να δώσει όλα τα στοιχεία και τα έγγραφα, ώστε να υπάρξει πλήρης γνώση και ταυτοποίηση όλων των  προσώπων που εμπλέκονται

Δείτε εδώ τα ονόματα των 400 Ελλήνων που σχετίζονται με offshore

Διαβάστε περισσότερα

Ανατρέποντας έναν κόσμο

Το γαλλικό κίνημα Nuit Debout έχει τη δυνατότητα όχι απλώς να νικήσει έναν νόμο, αλλά και να κινηθεί πέρα από τις αμυντικές μάχες.

Των Στάθη Κουβελάκη και Frédéric Lordon

Μετάφραση για το Νόστιμον Ήμαρ: Afterwords

Έργο τέχνης από τις διαδηλώσεις του NuitDebout στην Τουλούζη στις 28 απριλίου 2016. Pierre-Selim / Flickr
Ύστερα από έναν μήνα καταλήψεων το γαλλικό κίνημα Nuit Debout αρχίζει να έρχεται αντιμέτωπο με κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με τους πολιτικούς του στόχους και το πώς να προχωρήσει. Μεταξύ άλλων θεμάτων, έχει ανοίξει συζήτηση σχετικά με την οριζοντικότητά του, το πώς να διευρυνθεί η βάση του κινήματος, καθώς και πάνω στη σχέση του με τα καθιερωμένα συνδικάτα. Διακυβεύονται τόσο το μέλλον του «νόμου El Khomri», ο οποίος αποζητά να αποδυναμώσει σε μεγάλο βαθμό τον γαλλικό εργατικό κώδικα, όσο και γενικότερα η μοίρα της αριστεράς της χώρας.
Σε αυτή τη συνέντευξη ο Στάθης Κουβελάκης μιλά με τον οικονομολόγο Frédéric Lordon για τις καταβολές και το μέλλον του κινήματος Nuit Debout.
Το Nuit Debout παρουσιάζεται συχνά ως ένα ακέφαλο, εξ ολοκλήρου αυθόρμητο και οριζόντιο κίνημα. Αντιστοιχεί αυτή η εικόνα στην πραγματικότητα; Ειδικότερα, τι ρόλο έπαιξαν οι συλλογικότητες Fakir και Convergence des luttes στην εμφάνιση του κινήματος;
Σε έναν πρόσφατο διάλογο που είχα με τον David Graeber, ο οποίος, χωρίς να μας προκαλεί έκπληξη, εξυμνούσε την οριζοντικότητα, του είπα ότι όσοι πανηγυρίσουν για τα πράγματα που προκύπτουν αυθόρμητα από το πουθενά ταυτίζονται με εκείνους που πιστεύουν στην άμωμο σύλληψη. Στην πραγματικότητα, τίποτα δεν προκύπτει από το πουθενά και αυτό δεν ισχύει περισσότερο για το Nuit Deboutόσο για οτιδήποτε άλλο.
Στις αρχές του Nuit Debout υπήρχε ένας μικρός αριθμός ανθρώπων που συμφωνούσε ότι η κατάσταση ήταν λιγότερο θλιβερή απ’ όσο φαινόταν, ότι υπήρχε ένα συνονθύλευμα παραπόνων που χρειαζόταν απλώς μια σπίθα για πάρει φωτιά και ότι η ταινία του François Ruffin Merci Patron! (Ευχαριστώ, Αφεντικό!) μπορούσε να χρησιμεύσει ως καταλύτης. Στη συνέχεια, υπήρξε ένας λίγο μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων που ανέλαβε, με αληθινή αποφασιστικότητα, να συνδυάσει τα λόγια με τη δράση.
Ύστερα ήρθε και το νομοσχέδιο El Khomri (ο νόμος για τα εργατικά) του οποίου η ικανότητα πυροδότησης ήταν ακόμα πιο αξιοσημείωτη. Και μετά το σλόγκαν «Μετά τη διαδήλωση (της 31^ης Μαρτίου) δεν πάμε σπίτι μας» άρχισε να παίρνει σχήμα. Αλλά αν οι άνθρωποι ήταν διατεθειμένοι να μείνουν εκεί καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, τότε σίγουρα αυτό δεν προέκυπτε από το πουθενά: χρειαζόμασταν γερό εξοπλισμό, σκηνές, κάτι να φάμε και να πιούμε, μια οθόνη για την ανεπίσημη –στο πλαίσιο της διαδήλωσης-προβολή του Merci patron!στην Place de la République, τρόπους διάδοσης των δράσεων, πράγματα τα οποία σίγουρα δεν προέκυψαν με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος.
Αντιθέτως, έγιναν πράξη χάρη στην αφοσιωμένη προσπάθεια λίγων ανθρώπων, οι οποίοι ήταν πράγματι άνθρωποι σχετιζόμενοι με τις συλλογικότητες Fakir και the Convergence des luttes. Το Nuit Debout δε θα είχε δει το φως της μέρας (ή τουλάχιστον αυτό δε θα είχε γίνει όπως έγινε) χωρίς την αποφασιστική δράση μιας αρκετά μικρής  υπερ-κινητοποιημένης συλλογικότητας.
Ύστερα tο κίνημα απογειώθηκε, σε βαθμό που μας εξέπληξε και πρέπει να πούμε μας έκανε εξαιρετικά χαρούμενους. Σύντομα μεταλλάχθηκε και εισήλθε σε μια νέα φάση της ύπαρξής του: καθημερινές γενικές συνελεύσεις, επιτροπές, δι-επιτροπικές συγκεντρώσεις κ.α. Για τους περισσότερους ανθρώπους αυτό είναι ένα μοντέλο οριζοντικότητας.
Αλλά πρέπει επίσης να ειπωθεί, ακόμα κι αν με την πρώτη ματιά το ζήτημα αυτό είναι μάλλον θεωρητικού ενδιαφέροντος, ότι όταν οι άνθρωποι απαιτούν αμιγή οριζοντικότητα και απορρίπτουν κάθε είδους καθετότητα (αποστροφή που κατανοούμε και εν μέρει τουλάχιστον συμμεριζόμαστε), αρνούνται να δουν την υπάρχουσα καθετότητα, ακόμα κι αν βρίσκεται μπροστά στα μάτια τους. Κι αυτό συμβαίνει και με το Nuit Debout.
Ακόμα και η γενική συνέλευση, η υποτιθέμενη ανώτατη έκφραση της οριζοντικότητας, δε συμμορφώνεται με το καθαρό μοντέλο τους. Έχει επιτακτικούς κανόνες (κανόνες σχετικά με τη σειρά που μιλάει ο καθένας, κανόνες σχετικά με τη διάρκεια τον τοποθετήσεων, κανόνες σχετικά με τις χειρονομίες, κανόνες σχετικά με το σεβασμό προς τους συντονιστές κ.α.) και μόνο το γεγονός ότι είναι επιτακτικοί, ή απλούστερα, το γεγονός ότι είναι κανόνες τους καθιστά εκφάνσεις της καθετότητας.
Αλλά μήπως αυτό δεν είναι τίποτα άλλο από την υιοθέτηση της κλασικής ιδέας του Ρουσώ ότι το να είσαι ελεύθερος στην πολιτική δε σημαίνει να ζεις έξω από όλους τους περιορισμούς, αλλά να ζεις σύμφωνα με τους κανόνες που έχουμε θέσει για τους εαυτούς μας; Δηλαδή να ζούμε σύμφωνα με την καθετότητα έτσι όπως έχουμε επιλέξει να την καθιερώσουμε και με τη μορφή που έχουμε επιλέξει της δώσουμε.
Τι μας διδάσκει αυτή η ανάλυση; Ότι δεν υπάρχει τίποτα συλλογικό που να μη συνδυάζει και να μην αρθρώνει ταυτόχρονα το οριζόντιο με το κάθετο με κάποιον τρόπο και, συνεπώς, η συζήτηση «οριζόντιο ενάντια στο κάθετο» είναι τελείως βλακώδης. Πράγματι, αυτό που πρέπει να σκεφτούμε είναι αυτή η άρθρωση.
Και δε θα υπερβάλαμε αν δίναμε στις συλλογικότητες τη συμβουλή να κοιτάξουν κατάματα το βαθμό καθετότητας που σίγουρα έχουν και να μην αρνούνται την ύπαρξή του. Γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος να μην εξαπλωθεί και ξεφύγει από τον έλεγχο. Είναι επίσης ο μόνος τρόπος να αποκτήσουν μια δομή σε ένα βαθμό, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση (μας αρέσει ή όχι) για να είναι παραγωγικοί πολιτικά.
Στις τοποθετήσεις σας έχετε υπογραμμίσει κατηγορηματικά την ανάγκη να αποκτήσει το κίνημα έναν πολιτικό προσανατολισμό, έτσι ώστε να μην καταλήξει να γίνει μια απλή εσω-ομάδα ή περίπτωση αθώας «κινητοποίησης πολιτών». Μπορείτε να ορίσετε ακριβέστερα τι εννοείτε με τον όρο «πολιτικό προσανατολισμό»;
Στην αρχή τα πράγματα ήταν απολύτως ξεκάθαρα. Ήταν η ακολουθία γεγονότων και τάσεις προς εσω-ομαδοποίηση που τους δημιούργησαν ασάφειες. Το αρχικό σλόγκαν που πρότεινε η ομάδα Fakir ήταν «Κάντε τους να φοβηθούν». Αργότερα το κίνημα συνενώθηκε πολιτικά γύρω από έναν καθορισμένο σκοπό: «να ανατραπεί το νομοσχέδιο El Khomri και ο κόσμος που αυτό εκπροσωπεί».
Μπορείτε να δείτε τι αυτό δανείζεται από μια κατάλληλη φόρμα των Ζαντιστών του Notre-Dame des Landes  (τα αρχικά ZAD σημαίνουν «Ζώνες προς Υπεράσπιση» ). Οι Ζαντίστες κατέλαβαν το χώρο ενός προγραμματισμένου αεροδρομίου στο Notre-Dame des Landes, αντιδρώντας στην κατασκευή του. Κι εδώ έχουμε τα μέσα να θέσουμε μια κλίμακα πολιτικών στόχων, από τον πιο συγκεκριμένο προς τον πιο φιλόδοξο.
Αυτό σημαίνει ότι μας επιτρέπει να συγκρατήσουμε ένα κλασικό μητρώο απαιτήσεων (θέλουμε να αποσυρθεί το νομοσχέδιο για τα εργατικά) και ένα ακόμη πιο πολιτικό μητρώο που ξεφεύγει από τους αμυντικούς αγώνες και μας οδηγεί κάπου πέρα από τις απαιτήσεις.
Μας οδηγεί σε ένα καταφατικό μητρώο, μέσω του οποίου σταματάμε να κάνουμε ό,τι κάναμε τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Σταματάμε να λέμε τι δε θέλουμε και ξεκινάμε επιτέλους να λέμε τι είναι αυτό που θέλουμε.
Αν δεν κάνουμε αυτή τη σωστότερη πολιτική μετάβαση, σύντομα θα αντιμετωπίσουμε ένα νέο ισοδύναμο του νομοσχεδίου El Khomri. Για αυτόν τον λόγο πρέπει αμέσως τώρα να πολεμήσουμε τον ίδιο τον κόσμο που σπέρνει μια σειρά νομοσχεδίων El Khomri.
Στον αγώνα κατά του νομοσχεδίου El Khomri έχει τεθεί με κάποιο σθένος το ερώτημα σύμπλευσης του Nuit Debout με το κίνημα των συνδικάτων. Πώς θα μπορούσε αυτό να επιτευχθεί;
Αυτό προσπαθούμε να μάθουμε! Ένα είναι σίγουρο: είναι ζωτικής σημασίας να ενωθούμε. Υπάρχει ένας απλός λόγος για αυτό, σχεδόν ένας συλλογισμός: η ανατροπή ενός κόσμου (και ακόμη πιο απλά ενός νομοσχεδίου σαν κι αυτού) απαιτεί ένα μαζικό λαϊκό κίνημα. Και δεν υπάρχει μαζικό κίνημα χωρίς τη συμμετοχή μεγάλου πλήθους εργατών: άρα πρέπει να περάσουμε μέσα από τις εργατικές οργανώσεις.
Προφανώς υπάρχουν κάθε είδους εμπόδια για μια τέτοια σύγκλιση. Πρώτον, κοινωνιολογικά εμπόδια: οι εργατικές τάξεις που είναι οργανωμένες σε σωματεία έχουν τους δικούς τους τρόπους πάλης και οργάνωσης, που δεν είναι οι ίδιοι με τους τρόπους δράσης της μορφωμένης νεολαίας των αστικών κέντρων. Δεν πρόκειται να πείσεις τους εργάτες των σωματείων να καθίσουν οκλαδόν στο έδαφος και να κυματίσουν τα χέρια τους ως αγανακτισμένοι, προκειμένου να συμμετέχουν σε μια γενική συνέλευση.
Από την άλλη, υπάρχει επίσης η δυσπιστία των οριζόντιων κινημάτων απέναντι σε οργανώσεις τις οποίες βλέπουν ως ακραία κάθετες γραφειοκρατίες, με την καχυποψία ότι θα ανακτήσουν ή θα οδηγήσουν σε τέλμα τα κινήματα. Όλες αυτές οι αντιπαραθέσεις είναι πραγματικές και πρέπει να τις υπερβούμε.
Μπορούμε να πούμε ότι η διαδήλωση για την Εργατική Πρωτομαγιά ήταν μεγάλη και αγωνιστική, ότι το Nuit Debout συνεχίζει, παρά το γεγονός ότι γίνονται προσπάθειες εκκένωσης της πλατείας κάθε βράδυ στις 10μμ, με αποτέλεσμα νέες συγκρούσεις με την αστυνομία. Οι μεταρρυθμίσεις στο εργατικό δίκαιο συζητούνται στην Εθνοσυνέλευση αυτή τη βδομάδα. Επίσης, ο ηγέτης του CGT, της κύριας συνομοσπονδίας συνδικάτων, Philippe Martinez απηύθυνε ομιλία προς τους διαδηλωτές του Nuit Debout την Πέμπτη 28 Απριλίου και του ασκήθηκε πίεση να καλέσει σε γενική απεργία.
Ξέρουμε ότι πρέπει να τους ασκήσουμε πίεση, αυτή ήταν και η έκκληση των YouTubers του κινήματος #OnVautMieuxQueCa («Αξίζουμε κάτι καλύτερο») που ξεκίνησε στις 9 Μαρτίου και τους ανάγκασε να καλέσουν σε κινητοποίηση: υποχρεώθηκαν να ακολουθήσουν! Αλλά και πολλές άλλες δράσεις είναι εφικτές: η επιτροπή γενικής απεργίας οργάνωσε αντιπροσωπίες φοιτητών που θα επισκεφτούν τους εργαζομένους σιδηροδρόμων και μοίρασε φυλλάδια σε εργοστάσιο της Renault.
Υπάρχουν υπερβολικά συγκεκριμένες δράσεις που ωθούν στο να ενωθούμε και να δώσουμε το παράδειγμα. Τα μέλη των σωματείων έχουν προσκληθεί να μιλήσουν σε συγκέντρωση που οργανώθηκε στο Bourse du travailστις 20 Απριλίου. Πρέπει να πολλαπλασιάσουμε κάθε είδους επαφές μας, επίσημες και ανεπίσημες, ώστε να συναντηθούμε και να συζητήσουμε μαζί.
Φαίνεται ότι η μορφωμένοι και απόφοιτοι νέοι είναι αυτοί που συνθέτουν τον ενεργό πυρήνα των μελών του Nuit Debout. Η παρουσία άλλων κοινωνικών στρωμάτων, αρχής γενομένης από τους νέους στις συνοικίες της εργατικής τάξης, αναφέρεται επίσης, αλλά μήπως αυτό είναι κάποιου είδους ξόρκι; Πώς μπορεί το κίνημα να επεκταθεί και σε άλλα κοινωνικά στρώματα;
Υπάρχουν μεγάλοι αόρατοι κοινωνικοί φράχτες που πρέπει να υπερβούμε, προκειμένου να ενωθούν οι μορφωμένοι νέοι των αστικών κέντρων με τις εργατικές τάξεις που είναι οργανωμένες σε σωματεία.   Πράγματι οι φράχτες που χωρίζουν καθέναν από αυτούς από την απομονωμένη νεολαία των προαστίων δεν είναι τίποτα λιγότερο από οχυρώσεις.
Σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει να ξεκινήσουμε από την αρχή. Τη δεκαετία του 2000 ήταν η αρχή ενός πολιτικού οικοδομήματος, κυρίως με το Mouvement Immigration Banlieue (MIB). Αλλά όλα κατέρρευσαν. Οι επονομαζόμενες ταραχές του 2005, που στην πραγματικότητα ήταν η εξέγερση ενός κατ ‘εξοχήν πολιτικού χαρακτήρα, δημιούργησαν αδιαμφισβήτητα τις συνθήκες, ή καλύτερα τη δυναμική, για περαιτέρω πολιτικοποίηση. Αλλά χάσαμε συλλογικά αυτήν την ευκαιρία.
Η γενικευμένη εγκατάλειψη επέτρεψε να ευδοκιμήσουν μόνο δύο εναλλακτικές σε αυτές τις γειτονιές: ο ατομικισμός του εμπορίου ναρκωτικών ή όσα έχει να προσφέρει η θρησκεία. Αυτό εξηγεί τα τεράστια εμπόδια που αντιμετωπίζουμε.
Ίσως, αρχικά, δείχνοντας συστηματικά την αλληλεγγύη μας στους κατοίκους αυτών των περιοχών κάθε φορά που τους επιτίθεται η αστυνομία. Και πάνω από όλα, αποφεύγοντας να προσπαθούμε να πολιτικοποιούμε ανθρώπους με τον τρόπο που λειτουργούν οι ιεραπόστολοι! Οι άνθρωποι εκεί δίνουν μάχες ή το κάνουν εδώ και πολύ καιρό και κανένας δεν μπορεί να πάει και να τους διδάξει πώς να το κάνουν. Και πάλι, μέσα σε αυτές τις δυσκολίες, έχουν αρχίσει να αναδεικνύονται τα Banlieues Debout. Οπότε όλα είναι δυνατά.
Jacobin

Διαβάστε περισσότερα

Το πιθάρι των Δαναΐδων

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

Στην κοινωνική και πολιτική ζωή η αίσθηση του déjà vu ελάχιστες φορές είναι ενθαρρυντική. Συνήθως δημιουργεί την πεποίθηση της στασιμότητας, της μονότονης επανάληψης, του βαλτώματος. Τη σιγουριά ότι μπλοκαριστήκαμε σε αδιέξοδο, εξαιτίας του οποίου το μυαλό μουδιάζει όσο και το σώμα, και η ψυχική όρεξη για αντίδραση, διεκδίκηση και συμμετοχή πνίγεται πριν προλάβει να εκδηλωθεί.

Με τα σχεδόν αυτοαναπαραγόμενα μνημόνια –και με τη σημερινή κυβέρνηση να ακολουθεί την παράδοση και να υποχωρεί και αυτή από τις «κόκκινες γραμμές» της– η αίσθηση της ματαιότητας επιδεινώθηκε. Ισως επειδή ήταν εισαγόμενα, αποφασισμένα από δυνάμεις σαφώς υπέρτερες και σαφέστατα αδιάφορες για τον «πόνο των Ελλήνων», τον οποίο εντούτοις δηλώνουν συχνά ότι αναγνωρίζουν και θαυμάζουν. Ισως πάλι επειδή εικονογραφήθηκαν από πολύ ισχυρούς μηχανισμούς, όχι απλώς σαν μοιραία και αναπόδραστα, αλλά και σαν μια «δίκαιη τιμωρία και αναγκαίος σωφρονισμός» ενός λαού που πολλοί εδώ, ημεδαποί κήνσορες, και πάρα πολλοί έξω, σε Βερολίνο, Βρυξέλλες και Νέα Υόρκη, τον αντιμετωπίζουν όσο απαξιωτικά τον ζωγράφισε η πρόσφατη προεκλογική αφίσα των Αυστριακών ακροδεξιών: ένας ηδονιστής ραχατλής στην αιώρα του, που ιδρώνει μόνο από τον ήλιο και ποτέ από τον μόχθο. Και ο οποίος παρασιτεί εις βάρος του υγιούς σώματος μιας Ευρώπης που, παρότι υποδύεται την υγιή, δεν θα απέρριπτε τον ακρωτηριασμό των κάτω μεσογειακών άκρων της.

Αν τα «σωστικά προγράμματα» ήταν μοιραία, ήταν επίσης μοιραία και η αποτυχία τους; Εκτός κι αν θεωρήσουμε επιτυχία τη μικρότατη βελτίωση κάποιων οικονομικών δεικτών, έστω και πιστοποιημένη από τη Eurostat, και όχι κατασκεύασμα γηγενούς δημιουργικής λογιστικής, πραγματική ανάσα και ανάταξη δεν υπήρξε πουθενά: η απορρύθμιση του κοινωνικού κράτους (ιδιαίτερα στη δημόσια υγεία) ολοκληρώνεται, η ανάπτυξη άφαντη, η ανεργία στο ύψος της, οι φόροι αφόρητοι. Και η εθνική κυριαρχία εξακολουθητικά φαλκιδευμένη.

Η εξήγηση της αποτυχίας, ή μία από τις σοβαρότερες εξηγήσεις, δόθηκε από οικονομολόγους της Ευρωπαϊκής Σχολής Μάνατζμεντ και Τεχνολογίας του Βερολίνου. Σύμφωνα με τα πορίσματα μελέτης τους, που δημοσιεύθηκαν στη «Χάντελσμπλατ», με το 95% των 220 δισ. ευρώ των δανείων καλύφθηκε η διάσωση των ευρωπαϊκών τραπεζών (εξοφλήθηκαν δηλαδή παλιά χρέη και τόκοι) και μόνο 9,7 δισ. μπήκαν στον ελληνικό προϋπολογισμό.

Δανειζόμαστε δηλαδή για να ξεχρεώσουμε μέρος των ήδη δανεισμένων, αλλά και για να μπορέσουμε να ξαναδανειστούμε, μήπως και μπορέσουμε να αποπληρώσουμε κάποτε και το υπόλοιπο μέρος. Ακόμα και με το τρύπιο πιθάρι των Δαναΐδων υπάρχει μια μικρή ελπίδα ότι κάποια στιγμή οι σπλαχνικοί θεοί θα δεήσουν να γεμίσει και η τιμωρία θα λάβει τέλος. Οσον αφορά το ελληνικό χρέος όμως και την αναδιάρθρωσή του, οι θεοί διχογνωμούν. Και οι σημερινοί Δαναοί μάλλον να φοβούνται έχουν παρά να ελπίζουν.

Διαβάστε περισσότερα

9 Μάη 1945

Τον Γενάρη του 1927 ο υψηλός καλεσμένος της Ρώμης απευθυνόταν στον Μουσολίνι με τα παρακάτω λόγια:

    «...Το κίνημά σας πρόσφερε υπηρεσία σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Ο μεγάλος φόβος που διακατείχε τον δημοκρατικό ηγέτη ή ηγέτη της εργατικής τάξης ήταν η πιθανότητα να υπονομευτεί ή να υπερθεματιστεί από κάποιον πιο ακραίο από αυτόν. Φαίνεται ότι μια συνεχής μετακίνηση προς τα αριστερά, ένα είδος αναπόφευκτης διολίσθησης στην άβυσσο, ήταν το χαρακτηριστικό όλων των επαναστάσεων.

    Η Ιταλία έδειξε ότι υπάρχει ένας τρόπος να παλέψεις τις ανατρεπτικές δυνάμεις, ένας τρόπος που μπορεί να κινητοποιήσει την πλειοψηφία του κόσμου, η οποία κατάλληλα καθοδηγούμενη, μπορεί να εκτιμήσει και να θελήσει να υπερασπίσει την τιμή και τη σταθερότητα των πολιτισμένων κοινωνιών.

    Η Ιταλία παρείχε το απαραίτητο αντίδοτο στο ρώσικο δηλητήριο. Από δω και στο εξής, κανένα μεγάλο έθνος δεν θα μείνει χωρίς το έσχατο μέσο προστασίας απέναντι στην ανάπτυξη καρκινωμάτων…

    Αν ήμουν Ιταλός θα ήμουν με όλη την καρδιά μαζί σας, από την αρχή μέχρι το τέλος, στη θριαμβευτική σας μάχη ενάντια στις βάρβαρες ορέξεις και τα πάθη του Λενινισμού.

    Το κίνημα σας έχει προσφέρει μια υπηρεσία σε όλο τον κόσμο. Έχει δώσει σε όλο τον κόσμο το απαραίτητο αντίδοτο στο Ρωσικό δηλητήριο...» (Tom Behan, “Arditi del Popolo: Η ιστορία της πρώτης αντιφασιστικής οργάνωσης”, εκδόσεις Μαρξιστικό Βιβλιοπωλείο).

    Ο ένθερμος οπαδός του Μουσολίνι, ο λάτρης του φασισμού, ο άνθρωπος που «με όλη του την καρδιά» τασσόταν στο πλευρό των μελανοχιτώνων έναντι των κομμουνιστών και της Σοβιετικής Ένωσης, δεν ήταν άλλος από τον Μέγα Θησαυροφύλακα. Ήταν ο υπουργός Οικονομικών εκείνη την εποχή της Βρετανίας, ο… Ουίνστον Τσώρτσιλ.

***

    Τον Γενάρη του 1934, ένα χρόνο μετά την κατάληψη από τους Ναζί της εξουσίας στη Γερμανία, το ευυπόληπτο ακροατήριο χειροκροτούσε με άφατο θαυμασμό το άκουσμα των παρακάτω λόγων:

    «Ο Εθνικοσοσιαλισμός απελευθέρωσε τον Γερμανό εργάτη από τη μέγγενη ενός δόγματος (σσ: του κομμουνισμού δόγματος) που ήταν βασικά εχθρικό τόσο για τον εργοδότη όσο και για τον εργαζόμενο.

    Ο Αδόλφος Χίτλερ επέστρεψε τον εργάτη στο έθνος του. Τον μετέτρεψε σε πειθαρχημένο στρατιώτη της εργασίας και συνεπώς σε σύντροφό μας» (Πρακτικά Δικών Νυρεμβέργης, Ντοκουμέντο D-392)

    Ο λάτρης του ναζισμού, εκείνος που στις 26 Γενάρη 1934 ενώπιον των ενθουσιασμένων συναδέλφων του εξυμνούσε τον Χίτλερ, που αναγόρευε τον ναζισμό σε προστάτη του έθνους γιατί μετέτρεψε τον εργάτη σε «σύντροφό μας», που επιδαψίλευε δάφνες στον Χίτλερ διότι «απελευθέρωσε» τον εργάτη από την «μέγγενη» του κομμουνιστικού δόγματος και τον μετέτρεψε σε «πειθαρχημένο στρατιώτη της εργασίας», δεν ήταν άλλος από τον μεγιστάνα Κρουπ. Τον πρόεδρο του Συνδέσμου της Γερμανικής Βιομηχανίας…

***

    Κάπως έτσι, παρά τις εκκλήσεις  της Σοβιετικής Ένωσης προς Άγγλους, Γάλλους και Αμερικάνους να πολεμηθεί ο ναζισμός, παρά τις προειδοποιήσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς για τον επερχόμενο ιμπεριαλιστικό πόλεμο και τον φασισμό, φτάσαμε στη συμφωνία του Μονάχου το 1938, όταν (έναν ολόκληρο χρόνο πριν από τη συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρίμπεντροπ – Μολότοφ) η Αγγλία και η Γαλλία τα έκαναν πραγματικά «πλακάκια» με τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι.
    Κι από εκεί σε εκείνον τον αποκαλούμενο ως «παράξενο πόλεμο» όπου οι δυτικοί «σύμμαχοι» - επιλέγοντας την τακτική της «συμμαχικής» υπονόμευσης της Σοβιετικής Ένωσης που προετοιμαζόταν ενάντια στην επερχόμενη ναζιστική εισβολή - δεν έριξαν μισή τουφεκιά ενάντια στον Άξονα για έξι ολόκληρους μήνες από την έναρξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου.

***

     Σήμερα, τα πραγματικά γεγονότα και τα ουσιαστικά συμπεράσματα από την ανείπωτη τραγωδία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, επιχειρούνται να συσκοτιστούν και να παραποιηθούν.
    Φροντίζει το εργαστήριο της καπιταλιστικής παραχάραξης. Ένα εργαστήριο που παράγει:

• Τους γυμνοσάλιαγκες της άθλιας θεωρίαςτων «δυο άκρων».
• Τους εντεταλμένους της ελεεινής επιχείρησης «εξίσωσης» κομμουνισμού – φασισμού.
• Τα βαποράκια που ψάχνουν μερικά δευτερόλεπτα δημόσιου βήματος αναμηρυκάζοντας τα γελοία σχήματα περί «Χίτλερ – Στάλιν».
• Τους ευρω-φωστήρες περί «ολοκληρωτισμών».

    Αλλά τι γνήσιοι «ευρωπαϊστές» θα ήταν όλοι αυτοί αν δεν λάνσαραν τα από δεκαετίας  αντικομμουνιστικά «μνημόνια» της ΕΕ, η οποία συναγελάζεται με ναζί στην Ουκρανία και μόλις προχτές αποκαλύφθηκε ότι από το 2014 έχει χρηματοδοτήσει με τουλάχιστον 2,3 εκατομμύρια ευρώ τις φασιστικές και νεοναζιστικές οργανώσεις της Ευρώπης…

***

    Η εξουσία των κεφαλαιοκρατών έχει κάθε λόγο να αναποδογυρίζει την ιστορία και την πραγματικότητα. Και ο βασικός είναι αυτός:

    «Ο φασισμός είναι μια ιστορική φάση όπου μπήκε τώρα ο καπιταλισμός, κι έτσι είναι κάτι το καινούργιο και παλιό μαζί.

    Ο καπιταλισμός στις φασιστικές χώρες υπάρχει πια μονάχα σαν φασισμός κι ο φασισμός δεν μπορεί να πολεμηθεί παρά σαν καπιταλισμός στην πιο ωμή και καταπιεστική του μορφή, σαν ο πιο θρασύς κι ο πιο δόλιος καπιταλισμός» (Μπ.Μπρεχτ).

    Σήμερα, όμως, ξημέρωσε ξανά η μέρα που θα τους στοιχειώνει πάντα. Σήμερα είναι η μέρα που η Ιστορία σφραγίστηκε από το κόκκινο του αίματος. Από το χρώμα του δίκιου και της αλήθειας.
    Σαν σήμερα ήταν που η Ιστορία γράφτηκε από το κόκκινο της σημαίας με το σφυροδρέπανο. Με αυτό το «μελάνι» γράφτηκε η Ιστορία στην αναμέτρηση του ανθρώπου με το τέρας και με το έγκλημα. Με την απανθρωπιά και την κτηνωδία.

    Ήταν 9η Μάη 1945. Ήταν η ημέρα που η σημαία που ήδη κυμάτιζε στο Ράιχσταγκ, η σημαία του στρατού των εργατών, των αγροτών, των κολασμένων της γης, επέφερε το οριστικό πλήγμα στο φίδι του ναζισμού.
    Πριν από 71 χρόνια, σαν σήμερα, στις 9 Μάη 1945, ενώπιον του στρατάρχη Γκιόργκι Κονσταντίνοβιτς Ζούκοφ, η ναζιστική Γερμανία υπέγραφε την άνευ όρων συνθηκολόγησή της.
    Η νίκη του Ανθρώπου εναντίον του φασισμού, η Αντιφασιστική Νίκη των Λαών ήταν γεγονός.
    Αυτό το πανανθρώπινο επίτευγμα σφραγίστηκε με το ίδιο εκείνο κόκκινο χρώμα που δέσποζε στα οδοφράγματα της Παρισινής Κομμούνας. Με το χρώμα το βγαλμένο από το ηφαίστειο της ελπίδας που εξερράγη τον Οκτώβρη του 1917 στην Πετρούπολη.
    Σε αυτή η Νίκη – σταθμό, που κατορθώθηκε με τις ανείπωτες θυσίες εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, χωρίς προηγούμενο υπήρξε η συμβολή της Σοβιετικής Ένωσης και του Κόκκινου Στρατού.

• Σ' ένα μέτωπο, το μήκος του οποίου κυμαινόταν από 3.000 έως 6.200 χιλιόμετρα, ο Κόκκινος Στρατός έδωσε ενάντια στον ναζισμό αδιάλειπτα μάχες για 1.418 μερόνυχτα.
• Κάθε λεπτό του πολέμου, η Σοβιετική Ένωση θρηνούσε κατά μέσο όρο 9 νεκρούς. Κάθε ώρα 540 νεκρούς. Κάθε μέρα 13.000 νεκρούς.
• Σε έναν πόλεμο που η Βρετανία θρήνησε 375.000 νεκρούς και οι ΗΠΑ περίπου 400.000, η ΕΣΣΔ προσέφερε πάνω από 20 εκατομμύρια παιδιά της.
• Πάνω από 10 εκατομμύρια οι ανάπηροι και οι τραυματίες με τον ανθό του σοβιετικού λαού να φράζει με τα στήθια του το Στάλινγκραντ, το Λένινγκραντ, τη Μόσχα, το Κουρσκ, τη Σεβαστούπολη.
• Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος στοίχισε στην ΕΣΣΔ σε υλικές ζημιές το κολοσσιαίο ποσό των 485 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μεγαλύτερο απ' αυτό που κατέβαλαν ΗΠΑ, Αγγλία και Γαλλία μαζί.
• Πάνω από 1.700 πόλεις, πάνω από 70.000 χωριά, πάνω από 30.000 βιομηχανικές επιχειρήσεις, πάνω από 100.000 συνεταιριστικές μονάδες, αμέτρητες χιλιάδες νοσοκομεία, σχολεία, βιβλιοθήκες έγιναν στάχτη στο έδαφος της ΕΣΣΔ από τους ναζί.

    Έτσι γράφτηκε η Ιστορία μέχρι τις 9 Μάη. Αυτά πρόσφεραν οι κομμουνιστές στον πόλεμο κατά του φασισμού. Αυτή είναι η «σχέση» του σοσιαλισμού και των κομμουνιστών με το φασισμό: «Σχέσεις» που το έχουμε τονίσει και θα το επαναλάβουμε: Τις χωρίζει αίμα! Το περισσότερο αίμα που χύθηκε ποτέ στην ανθρωπότητα!
    Η Ιστορία γράφτηκε:
    Την πιο σκληρή, την πιο ανιδιοτελή, την πιο καθοριστική μάχη για τη νίκη κατά του φασισμού την έδωσε στην ανθρωπότητα το πρώτο εργατικό κράτος στην Ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού.
     Όσοι μιλούν για το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο από τη σκοπιά του παραχαράκτη και του πλαστογράφου, είναι καταδικασμένοι να κουβαλάνε το «μπόι» που έχει το ψέμα τους.
    Η Ιστορία γράφτηκε: Παρόντες, πρωτομάρτυρες, αιμοδότες, στρατιώτες στην πιο σκληρή, την πιο ανιδιοτελή, την πιο καθοριστική μάχη για τη νίκη κατά του φασισμού, από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια, από τις ερήμους της Μέσης Ανατολής μέχρι τις γραμμές των οριζόντων σε Βορρά και Νότο, από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο, ήταν οι κομμουνιστές.
    Πόσο γελοίοι είναι οι πλαστογράφοι, αν νομίζουν ότι αυτή η εποποιία μπορεί να λασπολογηθεί ή να λησμονηθεί...
  
    Είναι εδώ, στην Ελλάδα των 700.000 θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας, που η 9^η Μαΐου δεν θα πάψει ποτέ να περνάει μέσα:

• Από την αθάνατη ψυχή των 200 της Καισαριανής, της Ηλέκτρας, του Μπελογιάννη, του Πλουμπίδη, του Χαρίλαου, του Αρη, του αντάρτη που έστειλε περήφανο χαιρετισμό από τον Γοργοπόταμο στην Αλαμάνα.
• Από την αδούλωτη Κοκκινιά και την Καλογρέζα, από τη Βιάννο, τον Χορτιάτη και το Κούρνοβο που έγιναν ένα με το Μανιάκι και το Μεσσολόγγι.
• Από τα άπαρτα βουνά που οι Αρματολοί και οι Κλέφτες στήσανε χορό με τους μαχητές του ΕΛΑΣ, με τους αδούλωτους της εθνικής και κοινωνικής απελευθέρωσης της δεκαετίας του ‘40.
• Από τα θυσιαστήρια του πατριωτισμού και της λευτεριάς που η Γκουέρνικα και το Δίστομο, τα Καλάβρυτα και η Ακροναυπλία, η Μακρόνησος, το Στάλινγκραντ και η Αθήνα του Μεγάλου Δεκέμβρη, γίνανε κραυγή στα χέρια του Πικάσο, του Φαρσακίδη και του Λουντέμη, γίνανε τραγούδι στα χείλη του Ρίτσου και του Μπρεχτ, του Νερούδα και του Λειβαδίτη, του Μίκη και του Σοστακόβιτς.

     Όταν ο στρατιώτης του Κόκκινου Στρατού κάρφωνε τη σημαία της Επανάστασης στην καρδιά του ναζισμού, στο Ράιχσταγκ, σφράγιζε για πάντα και με τον πιο αντιπροσωπευτικό τρόπο την Ιστορία. 
    Η σημαία η βαμμένη με το αίμα των εκατομμυρίων που έδωσαν τη ζωή τους και έχτισαν με τα κορμιά τους το μέτωπο που συνέτριψε τις ορδές του Χίτλερ και τους κάθε λογής «κουίσλινγκ», δε λασπώνεται. Και δεν υποστέλλεται.
    Αυτή την αλήθεια δεν θα καταφέρουν ποτέ να τη «σβήσουν» από την Ιστορία εκείνοι που βουτάνε την «πένα» τους στην «κοιλιά» του Γκαίμπελς για να ξαναγράψουν και να ξεγράψουν την Ιστορία.
    Για τους «δεξιούς» και τους «αριστερούς», για τους φιλελεύθερους και τους σοσιαλδημοκράτες υπηρέτες των «Κρουπ» και των «Ροκφέλερ», για τους «δημοκράτες» της άθλιας θεωρίας των «δυο άκρων» που με όχημα την ΕΕ προσπαθούν να συσχετίσουν (!) το ναζισμό και το φασισμό με τον κομμουνισμό, που θέλουν να εμφανίζουν τους 200 της Καισαριανής «ίδιους» με τους εκτελεστές τους (!), η ιστορική αλήθεια είναι αμείλικτη.
    Απέναντι στη φρίκη του ολοκαυτώματος, στην απανθρωπιά του ρατσισμού, στο ναζιστικό εσμό που γεννιέται και εκτρέφεται στα ταξικά χαμαιτυπεία των μονοπωλίων, θα υπάρχει αυτή η ημερομηνία, θα υπάρχει αυτή η φωτογραφία - παράσημο της Ανθρωπότητας στον αγώνα ενάντια στην κτηνωδία, που θα θυμίζει στους αιώνες:
    Οι κομμουνιστές δεν συνθηκολόγησαν ποτέ με τα φίδια.

    ***

    Ας μην έχουν καμία αμφιβολία: Η 9η Μάη 1945 είναι η ημερομηνία που – όσο υπάρχουν άνθρωποι - θα αποτελεί την διαρκή υπόμνηση:
    Οι κουκουλοφόροι του δοσιλογισμού, οι «κράτα Ρόμελ» του μαυραγοριτισμού, οι «Χίτες» του χτες και οι εγκληματικές συμμορίες του σήμερα, ο υπόκοσμος, οι ταγματασφαλίτες, οι Μεταξάδες και οι Ρουφογάληδες του συστήματος που γέννησε το ναζισμό, θα επιστρέφουν πάντα εκεί που ανήκουν: Στα καταγώγια των (...αρίων) υπανθρώπων.
    Στο ψέμα, στην πλαστογραφία και την παραχάραξη, θα ορθώνεται πάντα  το σύμβολο της νίκης των λαών απέναντι στο κτήνος του φασισμού.
    Απέναντι στη φρίκη του ολοκαυτώματος, στην απανθρωπιά του ρατσισμού, στο ναζιστικό εσμό που γεννιέται και εκτρέφεται στα χαμαιτυπεία της ταξικής βαρβαρότητας των «Ζήμενς», των «Φορντ» και των «Ντόιτσε Μπανκ», υπάρχει αυτή η ημερομηνία, υπάρχει αυτή η φωτογραφία - παράσημο της Ανθρωπότητας στον αγώνα ενάντια στην κτηνωδία. Που σφράγισε για πάντα, με τον πιο αντιπροσωπευτικό τρόπο την Ιστορία. Και που θα το θυμίζει στους αιώνες:
   Η Ιστορία γράφεται κάθε μέρα. Και γράφεται χωρίς «ρεαλιστικές» ανακυβιστήσεις. Χωρίς απαράδεκτους συμβιβασμούς. Χωρίς υπόκλιση στις αυταπάτες. Χωρίς «διαπραγματεύσεις», χωρίς «επαναδιαπραγματεύσεις» και χωρίς «αξιολογήσεις» από όσους επωάζουν τα φίδια στον κόρφο τους.


email: mpog@enikos.gr

Διαβάστε περισσότερα

Νεοφιλελευθερισμός δεν είναι μόνο οι ιδιωτικοποιήσεις

του Δημήτρη Ιωάννου

Όπως ακριβώς η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 έφερε στο φως όλα τα προβλήματα του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος και ταυτόχρονα πυροδότησε «παραδόξως» την πιο επιθετική φάση επιβολής του, έτσι και η «ελληνική» (και εσχάτως η προσφυγική) «κρίση» φέρνει μεν στο προσκήνιο μια μορφή «αλληλέγγυας» υποκειμενικότητας (ολιγαρκούς, αλτρουιστικής, προσανατολισμένης στη συλλογική δράση), αλλά παράλληλα βοηθά να εμπεδωθεί, και στο επίπεδο του υποκειμένου, ο νεοφιλελευθερισμός ως αξιακός και πρακτικός προσανατολισμός.

Cyril Edward Power – Tube Train

Η παραπάνω σκέψη έχει εμπειρική αφετηρία. Προσωπικά, αυτό που μισώ ίσως περισσότερο όσο κατεβαίνω το σπιράλ στο οποίο ανελέητα με σπρώχνει η λιτότητα, είναι το πώς με βάζει αδιάκοπα να επανεξετάζω τις κεντρικές επιλογές της ως τώρα ζωής μου (και όχι μόνο της επαγγελματικής) με κριτήρια αυστηρά οικονομικά: θα ήμουν πιο «άνετος» αν…; κι ακολουθεί μια ατελείωτη λίστα διερωτήσεων στην οποία μπαίνει κάθε μικρή και μεγάλη απόφαση που κάποτε πήρα – ή δεν πήρα. Πρόκειται για πολύ ψυχοφθόρα, και φυσικά αδιέξοδη, άσκηση, η οποία απαιτεί πολλή αυτοκυριαρχία για να κρατιέται, γαβγίζοντας, στην από κει πλευρά της γραμμής της εμμονής.

Ακόμα όμως κι αν ένας τέτοιου είδους αναστοχασμός μπορεί υπό προϋποθέσεις να αποβεί ακόμα και γόνιμος, προσανατολίζοντας τη μελλοντική δράση, αυτό που με ενοχλεί περισσότερο είναι ο νεοφιλελεύθερος πυρήνας του. Γιατί νεοφιλελευθερισμός δεν είναι μόνο οι ιδιωτικοποιήσεις, η απόσυρση του κοινωνικού κράτους, η απορρύθμιση της αγοράς και άλλα τέτοια μακρο-φαινόμενα· είναι επίσης, συμπληρωματικά και παράλληλα, μια μορφή διακυβέρνησης που παράγει, στο μικροεπίπεδο, άτομα που προσπαθούν ορθολογικά να βελτιώσουν τη σχετική θέση τους στην αγορά – ένα εξ ορισμού ανταγωνιστικό πεδίο που σταδιακά αντικαθιστά αυτό που κάποτε ονομαζόταν «κοινωνία». Δεν είναι τυχαίο ότι μεγάλο μέρος του λόγου που έχει παραχθεί για την «ελληνική κρίση» από την αποκαλούμενη «φιλομνημονιακή» πλευρά εστιάζει ακριβώς στην ανάγκη ατομικής αυτοκριτικής και επαναπροσαρμογής του καθενός/της καθεμιάς από εμας στη «νέα πραγματικότητα» και τις απαιτήσεις της.

Είναι βέβαιο ότι σε αυτό το επίπεδο, της υποκειμενικής παραγωγής, θα παιχτεί μεγάλο μέρος του στοιχήματος για κάποιο «μετά-τον-καπιταλισμό», για το οποίο τελευταία γίνεται αρκετή κουβέντα – αλλά αυτό το επίπεδο προφανώς δεν υπάρχει μόνο του: επηρεάζει και επηρεάζεται από τις μορφές κοινωνικής οργάνωσης που συγκροτούνται στην αμέσως μεγαλύτερη κλίμακα, μαζί με αυτές επηρεάζει και επηρεάζεται από τις επόμενες κ.ο.κ. Η «αλληλέγγυα» υποκειμενικότητα στην οποία αναφέρθηκα πιο πάνω, το ελπιδοφόρο γέννημα της κρίσης, υποστηρίζεται από τα δίκτυα (παραγωγής, διανομής, κοινωνικών υπηρεσιών) που καταφέρνει στις πολλαπλές ενσαρκώσεις της να συγκροτήσει· όσο η δράση και η επιρροή αυτών των δικτύων παραμένει χωροχρονικά περιορισμένη, τόσο ευκολότερα εξαντλούνται και τα όρια της ίδιας. Θα μπορούσε το κράτος να παίξει κάποιο ρόλο στην υποστήριξη ή και στη δημιουργία τέτοιων δικτύων; Θα μπορούσε η «κυβέρνηση της Αριστεράς»; Η προφανής απάντηση είναι «πολύ δύσκολα», όταν βρίσκεται υπό διαρκή εκβιαστική επιτήρηση – πόσο μάλλον όταν υπάρχουν ενδείξεις «εσωτερίκευσης» του μνημονιακού προγράμματος. Είναι ωστόσο ένα ερώτημα που αξίζει να διερευνηθεί περισσότερο, και μια μάχη –ίσως η μόνη– που έχει ακόμα νόημα να δοθεί.

Ο Δημήτρης Ιωάννου είναι δρ πολεοδομίας

Διαβάστε περισσότερα

Χόρχε Μπουκάι: Το πληγωμένο παιδί μέσα μας

Απόσπασμα από το βιβλίο του Χόρχε Μπουκάι «Να βλέπεις στον έρωτα»- Εκδ. opera
Αν εξοργίζομαι επειδή αργείς, μπορεί, το να έρχεσαι στην ώρα σου να μην αρκεί για την επίλυση του προβλήματός μου. Θα έπρεπε να δω τι είναι αυτό που με πειράζει τόσο, ποια ερμηνεία δίνω στην αργοπορία σου, τι είναι αυτό που χρειάζομαι από σένα, τι σου ζητάω απαιτώντας ακρίβεια… Να μου αποδείξεις ότι νοιάζεσαι για μένα; Να με εκτιμάς; Να με λάβεις υπόψη σου; Τι θέλω να πω όταν αντιδρώ έτσι;
Όταν επικεντρωνόμαστε υπερβολικά στον εαυτό μας, δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει στον άλλον και γινόμαστε εγωκεντρικοί. Γι’ αυτόν που βλέπει απ΄έξω, η συμπεριφορά μας μοιάζει τουλάχιστον υπερβολική – αν όχι εντελώς παράλογη. Και πιθανότατα είναι, γιατί αυτές οι τόσο πρωτόγονες αντιδράσεις προέρχονται στην πραγματικότητα από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας, από τους τρόπους συμπεριφοράς που μάθαμε για να προστατευόμαστε από τα τραύματα της παιδικής ηλικίας…
Αυτή η ανάμνηση του πρωτογενούς τραύματος μπορεί να ονομαστεί «το πληγωμένο παιδί». Αυτό το πληγωμένο παιδί που φέρουμε μέσα μας είναι που μας κάνει να αντιδρούμε έτσι. Κουβαλάμε τους πόνους που δεν μπορέσαμε να εκφράσουμε στην παιδική μας ηλικία και τους εξωτερικεύουμε μέσω των αντιδράσεών μας, χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Αυτό σημαίνει πως τοποθετούμαστε πριν καλά καλά μπορέσουμε να σκεφτούμε. Αυτού του είδους οι αντιδράσεις είναι που δημιουργούν τα περισσότερα προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις.
Δυστυχώς, όταν βιώνουμε μία σχέση, τους πόνους και τους θυμούς που δεν βρήκαν διέξοδο στο παρελθόν, τους αναπλάθουμε στο παρόν μας, εμπλέκοντας και τον άλλον στις αντιδράσεις μας. Γενικά, αυτοί οι παλιοί πόνοι δεν εμφανίζονται μέχρι να βρεθούμε σε μία ερωτική σχέση. Η σχέση και ο γάμος ξύνουν αυτές τις παλιές πληγές και υποθέτουμε πως είναι ο σύντροφός μας που τις προκαλεί.
Συνήθως αυτό δε συμβαίνει από την αρχή, αλλά σιγά σιγά, όσο αισθανόμαστε πραγματικά δεμένοι με τον άλλον. Αυτό το πληγωμένο παιδί που κουβαλάμε μέσα μας είναι σαν μία μαύρη τρύπα που ρουφάει τα πάντα, σαν ένας πονόδοντος. Όταν παρουσιάζεται στη ζωή μας δεν μπορούμε να σκεφτούμε τίποτε άλλο, ο πόνος κυριαρχεί στη ζωή μας. Σε πολλές περιπτώσεις χωρισμού, το πρόβλημα δεν βρίσκεται στη σχέση μεταξύ των δύο, αλλά σε άλυτα θέματα του παρελθόντος ενός από τους δύο (ή και των δύο).
Η αντίδρασή μου προκαλεί τη δική σου, κι έτσι ο ένας επηρεάζει αρνητικά τον άλλον. Όταν κουβαλάμε μέσα μας το πληγωμένο παιδί, έχουμε την αίσθηση πως ποτέ δεν βρισκόμαστε στο παρόν. Πάντα αντιδρούμε για πράγματα που μας συνέβησαν πριν πολλά χρόνια. Αυτό καθιστά τη σχέση με τον άλλον αδύνατη. Όσο δεν ασχολούμαι με το πληγωμένο παιδί, αυτό θα συνεχίσει να αντιδρά και να επιδεινώνει τις προσωπικές μου σχέσεις, καθώς ο μόνος που μπορεί να το ακούσει είμαι εγώ ο ίδιος όταν σκύβω πάνω στη θλίψη και την οργή του. Τότε μόνο το παιδί παύει να αντιδρά, γιατί τότε μόνο το στηρίζω.
Το πληγωμένο παιδί ζητάει την επικύρωση του πόνου του. Μόνο όταν ένας άνθρωπος αισθάνεται επιβεβαίωση μέσα στον πόνο του, μπορεί να τον εκφράσει και να τον ξεπεράσει. Για να αγγίξω το σημείο που με πονάει είναι απολύτως απαραίτητο να σταματήσω να κατηγορώ τον άλλον και να παρατηρήσω μέσα από τις αντιδράσεις μου τι είναι αυτό που μου συμβαίνει. Στις χειρότερες περιπτώσεις, όταν ένα ζευγάρι νιώθει αυτό το κενό που δεν μπορεί να γεμίσει με τους δυο, αποφασίζει να κάνει ένα παιδί… καθώς κι αυτοί που δείχνουν ενήλικοι, δεν είναι παρά δύο απελπισμένα παιδιά που ψάχνουν σωτηρία στο κοινό παιδί τους.
Υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να είναι λαμπροί ως ενήλικες, αλλά όταν αποτραβιούνται στην οικειότητα των πιο στενών τους σχέσεων δεν είναι παρά παιδιά, που χρειάζονται διαρκώς βοήθεια και αντιδρούν στην έλλειψη στοργής, προσοχής ή αναγνώρισης. Να μάθουμε να εκμεταλλευόμαστε κάθε δυσκολία που συναντάμε στο δρόμο μας, για να εμβαθύνουμε περισσότερο και να έρθουμε σε ουσιαστικότερη επαφή, όχι μόνο με τον σύντροφό μας, αλλά και με την δική μας προσωπική κατάσταση, ως ζωντανά πλάσματα.

 http://enallaktikidrasi.com

Διαβάστε περισσότερα

Πόσο κακό κάνει το Facebook στον γάμο σας

Άλλοτε το Facebook ήταν ένα μέρος, όπου μπορούσε κανείς να δημοσιεύει το πώς αισθάνεται και το πού θα πήγαινε το βράδυ. Στις μέρες μας, όμως, απορροφά πολύ χρόνο από την ζωή των ανθρώπων και αυτό φαίνεται ότι προκαλεί σοβαρά προβλήματα και στους γάμους.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το Facebook φαίνεται να συνδέεται με την αύξηση των διαζυγίων. Όσο αυξάνεται ο πληθυσμός του Facebook, αυξάνεται και ο ρυθμός των διαζυγίων, σύμφωνα με την έρευνα. Αυτό δεν πρέπει να μας εκπλήσσει, καθώς το 2011 η αφορμή για το ένα από τα τρία διαζύγια ήταν το Facebook.Ακόμα κι αν τα συμπεράσματα αυτά σας ακούγονται υπερβολικά ή ανακριβή, δεν αποκλείεται το Facebook να βλάπτει τον γάμο σας. Παρακάτω σας παρουσιάζουμε οκτώ τρόπους που το Facebook μπορεί να βάλει σε κίνδυνο την σχέση σας με τον σύντροφό σας.

Αντί να επικοινωνείτε με τον σύντροφό σας αφιερώνετε χρόνο στο Facebook

Νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στα κινητά τους τηλέφωνα απ' ό,τι στον σύντροφό τους. Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στην Daily Mail, έδειξε ότι οι άνθρωποι τείνουν να χρησιμοποιούν το κινητό τους συνολικά 119 λεπτά την ημέρα για να μπαίνουν στα social media, ενώ μόνο 97 λεπτά ασχολούνται με τον σύντροφό τους.

Νοιάζεστε περισσότερο για το τι δημοσιεύουν οι φίλοι σας παρά για το τι κάνει ο σύντροφός σας

Κάποιοι ονομάζουν αυτό το φαινόμενο ως «η επίπτωση του Instagram», αλλά η ιδέα είναι απλή: Νοιάζεστε περισσότερο για το τι δημοσιεύουν οι φίλοι σας στο Facebook, παρά για το τι κάνει ο σύντροφός σας εκείνη την στιγμή. Το Instagram έχει περισσότερους από 150.000 χρήστες, πολλοί από τους οποίους ανεβάζουν φωτογραφίες τους και στο Facebook. Έτσι, πολλοί άνθρωποι χαζεύουν τις φωτογραφίες φίλων και αδιαφορούν για τους συντρόφους τους, ακόμα κι αν εκείνοι βρίσκονται δίπλα τους.

Τα «like» σε όσα δημοσιεύετε μπορεί και να μεταφράζονται ως φλέρτ

Μπορεί να είναι κάτι που ακούγεται ανούσιο, αλλά είναι πολύ σημαντικό. Έχουν γραφτεί πολλά από σελίδες γνωριμιών σχετικά με τις επιδράσεις που έχει το «like» στην δημοσίευση κάποιου, διότι ένας μεγάλος αριθμός όσων κάνουν like ενδιαφέρονται για αυτόν που κάνει την δημοσίευση. Για να αποφύγετε τέτοιου είδους καταστάσεις καλό είναι να ξεκαθαρίσετε την θέση σας απέναντι στους υποψήφιους «μνηστήρες».

Σας αρέσουν ιδιαίτερα αυτά που δημοσιεύει κάποιος

Σύμφωνα με στοιχεία από το Facebook, οι αλληλεπιδράσεις είναι συχνές μεταξύ μελλοντικών ζευγαριών, με δημοσιεύσεις και «like» που αυξάνονται περί τις 100 μέρες πριν την έναρξη της σχέσης. Με το να κάνετε, λοιπόν, «like» σε δημοσιεύσεις και φωτογραφίες κάποιου άλλου, του δίνετε την εντύπωση ότι δεν προσπαθείτε για την σχέση σας και ότι ίσως ψάχνετε τρόπους για να χωρίσετε.

Προσοχή στους φίλους σας στο Facebook

Είναι σίγουρο ότι εσύ και ο σύντροφος σου έχετε κοινούς φίλους, αλλά με κάποιους από αυτούς θα πρέπει να είστε επιφυλακτικοί, γιατί μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα. Σύμφωνα με έρευνα, οι μισοί από τους χρήστες του Facebook έχουν περισσότερους από 200 φίλους. Ένας κοινός φίλος από αυτούς μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στο γάμο σας. Εάν ανακαλύψετε κάποιον που του αρέσουν τα κουτσομπολιά και τα «ανακατέματα» καλό είναι να τον προσέχετε, προτού δημιουργηθούν παρεξηγήσεις.

Κλείνετε τον λογαριασμό σας στο Facebook, αλλά συνεχίζετε να ασχολείστε με αυτό

Σύμφωνα με έρευνα της Daily Mail, όλο και περισσότεροι άνθρωποι λένε ότι κλείνουν την σελίδα τους στα κοινωνικά δίκτυα, γιατί ανησυχούν για τα προσωπικά τους δεδομένα. Μήπως, όμως, όταν κλείνετε τον λογαριασμό σας ξεκινάτε και ερωτήσεις στον σύντροφό σας του τύπου: «Με ποιόν μιλάς;», «Τι δημοσίευσες;», «Είδες κάτι συνταρακτικό;». Όλες αυτές οι ερωτήσεις δημιουργούν εντάσεις και καβγάδες.

Δεν έχετε προσέξει τις ρυθμίσεις απορρήτου

Στον γάμο θα πρέπει να υπάρχει εμπιστοσύνη και να μην υπάρχουν μυστικά ανάμεσα στα ζευγάρια. Όμως, μέσα από το Facebook μπορεί ο καθένας να μάθει τα πάντα για εσάς και τον σύντροφό σας. Σε ένα ρεπορτάζ του NBC, φάνηκε ότι οι περισσότεροι χρήστες του Facebook ανησυχούν για την ιδιωτικότητά τους, διότι τα προσωπικά τους στοιχεία είναι ορατά όχι μόνο σε φίλους, αλλά και δημόσια. Συνομιλίες μεταξύ συζύγων δημοσιεύονται δημόσια και μπορεί ο καθένας να τις δει και να τις σχολιάσει. Πολλές φορές, αρκετοί άνθρωποι, επιλέγουν να αποκαλύψουν στο Facebook πράγματα της προσωπικής τους ζωής πριν το πουν στους συζύγους τους.

Η φωτογραφία που έχετε στο Facebook είναι ακατάλληλη

Η φωτογραφία που έχετε επιλέξει λέει πάρα πολλά για εσάς. Μία φωτογραφία μαζί με τον σύντροφό σας δείχνει ότι είστε ένα αγαπημένο ζευγάρι που δεν διστάζει να το δείξει προς τα έξω. Μία δική σας σχετικά προκλητική φωτογραφία αφήνει άλλα υπονοούμενα που μπορεί να προκαλέσουν σχόλια που δεν θα αρέσουν στον σύντροφό σας.
 www.mama365.gr

Διαβάστε περισσότερα

Φρόυντ: ο άνθρωπος πίσω από τον ψυχαναλυτή

Ο «βιολόγος της ψυχής», όπως του άρεσε να αποκαλεί τον εαυτό του, αποτέλεσε μια σημαντική και καθοριστική φιγούρα στην προσπάθεια ανάλυσης του νεφελώδους κόσμου του ασυνείδητου και των ενστίκτων και στην καθιέρωσης της μεθόδου της ψυχανάλυσης ως μέσο θεραπείας των ψυχικών παθήσεων. (Επιμέλεια: Εύα Αναστασιάδου)
 

 Γεννημένος στις 6 Μαΐου 1856 στο Φράιμπεργκ της Μοραβίας (σημερινής Τσεχίας) από γονείς εβραϊκής καταγωγής ο Σίγκμουντ Φρόυντ, από τα παιδικά του χρόνια, έδειξε να διαθέτει σημαντικές διανοητικές ικανότητες, δείχνοντας μεγάλο ενδιαφέρον στη μελέτη της Βίβλου, γεγονός που θα καθορίσει την αθεϊστική στάση που κράτησε στη ζωή του. Το 1881 ολοκλήρωσε αργοπορημένα τις διδακτορικές σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης μιας και όπως είχε αναφέρει σε επιστολή, η εκτενής ερευνητική του δραστηριότητα αποτέλεσε τροχοπέδη στη μελέτη του.
Ο γάμος του με τη Μάρθα Μπέρναϋς και η ανάγκη του να συντηρήσει μία οικογένεια, τον ανάγκασαν να εργαστεί στο Γενικό νοσοκομείο της Βιέννης, όπου και πραγματοποίησε ιδιαίτερα σημαντικές μελέτες σχετικά με την κλινική χρήση της κοκαΐνης με αποκορύφωμα το έργο του με τίτλο «Περί κοκαΐνης» που εκδόθηκε το 1885.
Τον Σεπρέμβριο του ίδιου χρόνου, διορίστηκε ως υφηγητής της νεο-παθολογίας, στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης στο τμήμα Νευροπαθολογίας όπου και συνεργάστηκε με τον διακεκριμένο γιατρό Γιόζεφ Μπρόιερ, ο οποίος είχε ανακαλύψει πως στη διάρκεια ύπνωσης ασθενούς με υστερία, ήταν εφικτό τα συμπτώματα της να εξαφανιστούν. Η συνεργασία τους αποδείχθηκε σημαντική στην απόκτηση εμπειρίας και στην θεωρία του ότι οι νευρώσεις είχαν τις ρίζες τους στις τραυματικές εμπειρίες του παρελθόντος που είχαν ξεχαστεί και αποθηκευτεί στο ασυνείδητο. Ανέπτυξε λοιπόν τη θεωρία ότι μέσω αυτής της ‘καθαρτικής μεθόδου’ ήταν εφικτό να επαναφέρει κατασταλμένες μνήμες στην επιφάνεια του συνειδητού και να τις απομακρύνει.
Οι δυο τους εξέδωσαν το 1895 τις «Μελέτες για την Υστερία» έργο από το οποίο θεωρείται πως αναδύθηκε η «ψυχανάλυση» μιας και αργότερα, θέλοντας να απελευθερωθεί από τη μέθοδο της ύπνωσης, μετατοπίστηκε από την καθαρτική μέθοδο στην ψυχαναλυτική.
Από αυτήν την περίοδο και μετά ξεκινά μία από τις δημιουργικότερες φάσεις στη ζωή του, κατά την οποία διαμόρφωσε αρκετές από τις καινοτόμες θεωρίες του.
Απομονωμένος σχεδόν από τον υπόλοιπο ιατρικό κόσμο, ο Φρόυντ υιοθέτησε την τεχνική των «ελεύθερων συνειρμών». Φροντίζε να μην γίνεται ορατός από τους ασθενείς του, που κάθονταν στο διάσημο καναπέ του, και έτσι τους έδινε τη δυνατότητα να αποκαλύπτουν οτιδήποτε είχαν στο μυαλό τους, χωρίς το φόβο της κρίσης ή του εμπαιγμού. Παρατήρησε πως σημαντικός αριθμός από τις μνήμες τους, αφορούσαν σεξουαλικές εμπειρίες, γεγονός που έθεσε τις βάσεις για τις ιδέες του σχετικά με την σεξουαλική ανάπτυξη, το ρόλο των σεξουαλικών παραγόντων στις νευρώσεις και το διαχωρισμό μεταξύ συνειδητού και ασυνείδητου.
Ο όρος «σεξουαλικότητα» που σκανδάλισε τότε τους κύκλους της Βιέννης χρησιμοποιήθηκε από τον Φρόυντ με το ευρύτερο νόημα και σύμφωνα με την ετυμολογική του σημασία (πραγμάτων σχετικών με το φύλο) και έπαιζε για εκείνον καίριο σημείο στη διαδικασία της ψυχανάλυσης.
Ο επαναπροσδιορισμός της σεξουαλικότητας μέσω της συμπερίληψης των πρώιμων μορφών τους, τον οδήγησε να διατυπώσει το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα (το 1897), που υποδηλώνει την αγάπη κάθε παιδιού για τον ένα γονιό και τη ζηλότυπη εχθρότητα προς τον άλλο, ως το κεντρικό δόγμα της ψυχαναλυτικής θεωρίας.
Η ανάλυσή του για τα όνειρα ως μέσο εκπλήρωσης ασυνείδητων επιθυμιών, του έδωσε τη δυνατότητα να δημιουργήσει μοντέλα ανάλυσης και καταστολής των κλινικών συμπτωμάτων και να προχωρήσει στην συγγραφή ενός από τα σημαντικότερα έργα στην καριέρα του «Η Ερμηνεία των Ονείρων» που εκδόθηκε το 1899. Το 1905 εκδόθηκε ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα βιβλία του «Τρεις πραγματείες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας», που προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση, ενισχύοντας σε μεγάλο βαθμό την αντιδημοτικότητα του και ενίσχυσε την απομόνωσή του, μιας και εξέφραζε τον ισχυρισμό του πως κάθε παιδί γεννιέται με σεξουαλικές ενορμήσεις.
Η συνεργασία του στις αρχές του 20ου αιώνα με εξέχουσες μορφές της ψυχιατρικής κλινικής της Ζυρίχης όπως ο ψυχαναλυτής Καρλ Άμπραχαμ και ο παθολόγος με ενδιαφέρον στον υπνωτισμό Σαντόρ Φερέντσι, οδήγησε στην σταδιακή αναγνώριση του έργου του και την εφαρμογή της ψυχαναλυτικής μεθόδου στην αντιμετώπιση νευρώσεων. Η σχολή της ψυχανάλυσης συνέχιζε να έχει εξέχουσα θέση στους κύκλους της ψυχολογίας, της ψυχιατρικής και της ψυχοθεραπείας, και να παράγει εκτενή συζήτηση σχετικά με την θεραπευτική αποτελεσματικότητά της και την επιστημονικής της ιδιότητας καθώς πλήθος ερευνητών εξέφρασαν τις επιστημονικές τους διαφορές και εξέφρασαν θεωρίες και πρακτικές που απομακρύνονταν από τις φροϋδικές ιδέες.
Το 1920 αποτέλεσε μια ιδιαίτερα γόνιμη περίοδο της ζωής του μιας και πραγματοποίησε σειρά μελετών σχετική με την ανθρώπινη εμμονή στην αυθεντία και στη σταθεροποιητική εξουσία. Η «Ψυχολογία των Μαζών» και «Η ανάλυση του Εγώ» αποτελούν σημαντικά έργα για τη δίψα για υποταγή στη βούληση ενός ηγέτη και «Το Μέλλον μιας Αυταπάτης» παρουσιάζει το ρόλο του θρησκευτικού φονταμενταλισμού στην ικανοποίηση της ανάγκης για πατριαρχική καθοδήγηση. Η έρευνά του θα επεκταθεί και στον τομέα της κοινωνιολογίας η οποία ο ίδιος θεωρούσε ότι αντιπροσωπεύει την «εφαρμοσμένη ψυχολογία» και θα κορυφωθεί με το σύγγραμμά του «Η δυσφορία στον πολιτισμό» που εκδόθηκε το 1930.
Το Φεβρουάριο του 1923, ο Φρόυντ ανακάλυψε έναν καρκινώδη όγκο στη δεξιά πλευρά του ουρανίσκου που τον αναγκάζει να υποβληθεί σε επανειλημμένες χειρουργικές επεμβάσεις και ραδιοθεραπεία. Την άνοιξη του 1938 οι εθνικοσοσιαλιστές εισέβαλαν στην Αυστρία, συνειδητοποίησε ότι η εγκατάλειψη της Βιέννης ήταν αναπόφευκτη και κατέφυγε με την κόρη του Άννα στο Λονδίνο μέχρι το τέλος της ζωής τους.
Υποφέροντας για δεκαέξι χρόνια από υποτροπές της κατάστασής της υγείας του και γενική καταπόνηση, ο πατέρας της ψυχανάλυσης εξέπνευσε στις στις 23 Σεπτεμβρίου του 1939 από υπερβολική δόση μορφίνης.
Τρεις ημέρες αργότερα, η σορός του αποτεφρώθηκε και η τέφρα του φυλάσσεται μέσα σε έναν ελληνιστικό αμφορέα στο κρεματόριο του Γκόλντεν Γκρην στο Λονδίνο.

Διαβάστε περισσότερα

Εσύ πόσο ανησυχείς για το παιδί σου; -από τον Old Boy

Με αφορμή το «Ο εκλεκτός της νύχτας» του Τζεφ Νίκολς

Υπήρχαν κάποτε εξωγήινοι που δεν ήθελαν να διαλύσουν τις μεγαλουπόλεις μας, υπήρχαν κάποτε εξωγήινοι που δεν ενδιαφέρονταν να ανατινάξουν ουρανοξύστες, υπήρχαν πλάσματα από άλλους πλανήτες που έρχονταν εδώ μέσω σκηνοθετικών οραμάτων που θα αξιοποιούσαν τα ειδικά εφέ, όχι με στόχοτην πορνογραφία των εκρήξεων της καταστροφής, αλλά με ένα τρόπο που θα προκαλούσε ρίγος, συγκίνηση, μεταφυσικό δέος. Εντάξει, και ο «Starman» του Κάρπεντερ, αλλά κυρίως ο «Εξωγήινος» και ακόμη πιο κυρίως οι «Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου». Τον κόσμο αυτό του Σπίλμπεργκ προσπάθησε πριν λίγα χρόνια να ξαναστήσει και ο Τζέι Τζέι Έιμπραμς στο «Super 8». Για λόγους που εκθέσαμε αναλυτικά τότε, ενώ υπήρχαν όλα τα περιφερειακά του στοιχεία, ενώ υπήρχε η προσομοίωση ακόμη και της καρδιάς αυτού του κόσμου, η ίδια η καρδιά -ή μια οποιαδήποτε άλλη στη θέση της που να μη χτυπά τεχνοκρατικά ή «νέρντικα»–απουσίαζε.

Με τον «Εκλεκτό της Νύχτας» ο Τζεφ Νίκολς (γεννημένος δώδεκα χρόνια μετά τον Έιμπραμς και ένα χρόνο μετά την πρώτη προβολή των «Στενών Επαφών») θα προσπαθήσει να αποτίσει φόρο τιμής κι αυτός με τη σειρά του και θα αποτύχει κι αυτός με τη σειρά του. Αλλά θα αποτύχει όχι από υπερβολικό μιμητισμό όπως ο Έιμπραμς, καθώς όντως προσπαθεί να μπολιάσει την έντονη κινηματογραφική αναφορά με προσωπικές του αγωνίες και βιώματα, όπως εν προκειμένω η σχέση πατέρα – γιου.
Είχε κάνει κάτι παρόμοιο στο εξαιρετικό «Καταφύγιο», όπου εκεί, έχοντας μόλις κάνει και ο ίδιος οικογένεια, τον ενέπνευσε η ανασφάλεια ενός νέου οικογενειάρχη, η αδυναμία του να ελέγξει τους πάσης φύσεως εξωτερικούς κινδύνους και απειλές. Εδώ, μέσω του μόνιμου πρωταγωνιστή του (του στιβαρού Μάικλ Σάνον) είναι σαν να προβάλλει στο παιδί του ήρωα δυο διαφορετικούς φόβους και επιθυμίες. Όχι μόνο ξανά την αίσθηση της εξωτερικής απειλής και την ανάγκη της προστασίας του, αλλά και κάτι άλλο: Αν όλοι οι γονείς θέλουν το παιδί τους να είναι ξεχωριστό, πόσο ξεχωριστό θέλουν τελικά να είναι; Μήπως αν είναι υπερβολικά ξεχωριστό παύει να είναι δικό μας;Μήπως το χάρισμά του είναι από κάπου αλλού και εμείς δεν έχουμε να κάνουμε τίποτα με αυτό; Μήπως το χάρισμά του οδηγήσει στο να το χάσουμε και να μας το πάρουν από μικρό οι όμοιοί του στο δικό τους χαρισματικό κόσμο; Μήπως δίπλα στην ολότελα εγωιστική επιθυμία το παιδί μας να ξεχωρίζει, υπάρχει και ο φόβος να μην ξεχωρίσει πάρα πολύ;

Ένα από τα προβλήματα της ταινίας είναι πως το όποιο σασπένς, γύρω από το τι στα αλήθεια συμβαίνει, διαρκεί λίγο. Πολύ γρήγορα θα μας εξηγηθεί ποιός είναι τι (για τους κύριους τουλάχιστον παίκτες), κι αν αυτό από μόνο του είναι μια απόλυτα θεμιτή επιλογή, το κακό είναι πως μόλις μπουν τα βασικά κομμάτια του παζλ όλη η υπόλοιπη ταινία κυλάει προαποφασισμένα, προδιατεταγμένα, χωρίς εκπλήξεις και χωρίς κάτι άλλο σε επίπεδο ουσίας που να αντισταθμίζει την έλλειψή τους. Το σενάριο χρειαζόταν και άλλη επεξεργασία ή έστω μεγαλύτερο μέγεθος, καθώς στην πορεία αφήνει ξεκρέμαστα και αναξιοποίητα χαρακτήρεςκαι στοιχεία που αρχικά έμοιαζαν σημαντικά, όπως αυτό της σέχτας που μεγάλωσε το χαρισματικό παιδί. Σχεδόν εύχεσαι ο Νίκολς να είχε στρέψει την προσοχή του προς τη σέχτα, η ταινία θα είχε μάλλον βγει πολύ πιο ενδιαφέρουσα. Γενικότερα μιλώντας, ίσως στις σέχτες το θρησκευτικό και εσχατολογικό πρόταγμα να είναι μόνο ένα πρόσχημα, ίσως το βασικό που σου προσφέρουν οι σέχτες είναι το να ξεφεύγεις από τα πάσης φύσης προβλήματα της έξω κοινωνίας και να τα υποκαθιστάς με τα καινούρια της μικροκοινωνίας, την ίδια ώρα που σου προσφέρεται μια εναλλακτική αφήγηση για τον κόσμο, το νόημά του, το τέλος του βέβαια. Όλα τα μέλη της σέχτας που θα δούμε στην ταινία πάντως, είναι λευκοί άντρες και λευκές γυναίκες.

Υπάρχει πάντως ένας τρόπος να σωθεί «Ο Εκλεκτός της Νύχτας» στα μάτια σου. Αν δεν τον αντιμετωπίσεις σε σύγκριση με τα ιερά σπιλμπεργκικά τέρατα και αν δεν τον αντιμετωπίσεις ως έργο που έχει ιδιαίτερες ποιοτικές αξιώσεις. Αν τον αντιμετωπίσεις ως μπι μούβι, αν δεν τον συγκρίνεις με τους κινηματογραφικούς «προγόνους», ούτε με προηγούμενες ταινίες του ίδιου σκηνοθέτη, αν δεν τον συγκρίνεις γενικά. Και όταν τον βλέπεις να μην τον κρίνεις και αυτοτελώς, να μην σε πειράζει που δεν θα πείθεσαι από αυτό που βλέπεις. Αν δεν ψάξεις δηλαδή να βρεις μια συνολικά στέρεη πρόταση, αλλά να αρκεστείς στο να περνάνε ευχάριστα, αλλά χωρίς ιδιαίτερες απαιτήσεις σκέψεως οι δυο ώρες και να ψάχνεις να βρεις μέσα τους δυο – τρεις στιγμές που απροσδόκητα θα σε αγγίξουν.

Ο Μάικλ Σάνον λέει στον οκτάχρονο γιο του ότι δουλειά του είναι να ανησυχεί για αυτόν και ότι αυτό δεν πρόκειται ποτέ να αλλάξει. Κι έχοντας ένα γιο στην ίδια ηλικία, αναρωτιέμαι γιατί μου προξενεί μια σχετική έκπληξη αυτή η φράση, ή πάντως γιατί δεν μου φαίνεται εντελώς αυτονόητη. Προφανώς θα είναι επειδή δεν ανησυχώ εγώ για το παιδί μου. Που δεν είναι αλήθεια δηλαδή. Ανησυχώ. Αλλά όταν κάτι συμβαίνει. Γενικά δεν ξέρω αν ανησυχώ. Ή έτσι νομίζω. Μου έρχεται τώρα στο μυαλό ένας φίλος που προ ετών συζητούσε πόσο είχε ψάξει ποια παιδικά καθίσματα είναι τα ασφαλέστερα για αυτοκίνητο και γιατί. Για αυτόν μπορώ να πω με σιγουριά ότι προερχόταν από κάποιο άλλο γονεϊκό σύμπαν, διαφορετικό από το δικό μου.

Ο πατέρας λοιπόν που ανησυχεί για το γιο του, ο πατέρας που αγχώνεται για το γιο του. Μάνα δεν έχει το παιδί στην ταινία; Έχει. Την Κίρστεν Ντανστ. Που σεναριακά ως χαρακτήρας αφήνεται αρκετά στην τύχη της. Είναι σαν να υπάρχει γιατί πρέπει να υπάρχει. Και πάντως υπάρχει σε πλάνο δεύτερο. Όταν σε μια φάση το παιδί που έχει χαθεί ξαναγυρνά στους γονείς του, είναι ο πατέρας πρώτα που το αγκαλιάζει με ανακούφιση, ενώ η μάνα περιμένει πίσω του, τη σειρά της, σαν φτωχός συγγενής. Μήπως υπερβάλλω, μήπως είναι ακριβώς αυτός ο τρόπος σκέψης μου στερεοτυπικός και σεξιστικός; Πιθανόν. Αλλά το βλέπω ως εξής: δεν έφτανε που στο ανδροκρατούμενο μέινστριμ αμερικάνικο σινεμά, οι άντρες ήταν διαρκώς σε πρώτο πλάνο και οι γυναίκες διακοσμούσαν το περιβάλλον, εδώ οι γυναίκες μπαίνουν σε δεύτερο ρόλο ακόμη και ως γονείς.
Ούτε τη μανούλα να μην μπορεί να παίξει μια γυναίκα σήμερα, να μπαίνει στην πρώτη γραμμή ο πατερούλης. Κι αφού μπήκαμε σε μονοπάτια ευθέως παρεξηγήσιμα, ας πω και κάτι άλλο πιο παρεξηγήσιμο. Ένας από τους πολλούς λόγους για τους οποίους αγάπησα τον δεύτερο κύκλο του «Fargo», είναι γιατί τόλμησε να παίξει με το άβατο, με την εικόνα των πρωταγωνιστών του. Είναι διαφορετικό να έχεις ως σταρ σε ένα ρόλο μια αναπηρία που πουλάει και συγκινεί και που το μιζάρισμα στη συγκίνησή της είναι όλο το πόιντ και που όλοι ξέρουν ότι δεν την έχεις στα αλήθεια και διαφορετικό να καλείσαι να βάλεις πολλά κιλά, τα οποία δεν είναι τμήμα του χαρακτήρα σου, παρά μόνον σε μια πιο αυθεντική αποτύπωση του πώς είναι οι αληθινοί άνθρωποι. Στο «Fargo» λοιπόν, ο Τζέσε Πλέμονς και η Κίρστεν Ντανστ δεν μοιάζουν με ηθοποιούς του Χόλιγουντ, ο Πλέμονς είναι υπέρβαρος και η Ντανστ στρουμπουλή (κι όχι μόνο στρουμπουλή, αλλά και κακόγουστη σαν στυλ, με ένα περαιτέρω υπόγειο τσαλάκωμα της εικόνας της). Όσο λοιπόν κι αν αγάπησα τη σειρά και για αυτό το τσαλάκωμα, ξαναβλέποντας τώρα το πρόσωπο της Ντανστ μη στρουμπουλό, ένιωσα καλύτερα.

Κλείνοντας, επειδή την κακολογήσαμε πολύ την ταινία, το καστ της είναι υποδειγματικό. Από τον Μάικλ Σάνον ως την Κίρστεν Ντανστ, από τον Τζόελ Ένγκερτον ως τον Σαμ Σέπαρντ (που ακόμη και σε βαθιά γεράματα διατηρεί κάτι το γοητευτικό) και από τον Άνταμ Ντράιβερ (που είναι ο αντίστοιχος Φρανσουά Τριφό στις «Στενές Επαφές» και ο αντίστοιχος Τσαρλς Μάρτιν Σμιθ στο “Starman”), μέχρι τον, δυστυχώς χωρίς ρόλο, Πολ Σπαρκς. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε στον Τζεφ Νίκολς του «Καταφυγίου» και του «Ένα Καλοκαίρι», αλλά αν στις Κάννες, με την ήδη έτοιμη επόμενη ταινία του, δεν κάνει σημαντικά βήματα προς τα εμπρός, τότε κάτι ίσως θα έχει αρχίσει να πηγαίνει λάθος.
elculture.gr

Διαβάστε περισσότερα