Η επικίνδυνη ουσία glyphosate της Monsanto βρέθηκε σε 14 γνωστές γερμανικές μπύρες

Η επικίνδυνη ενεργή ουσία Glyphosate του φυτοφαρμάκου της Monsanto "RoundUp" , βρέθηκε σε 14 δημοφιλείς γερμανικές μπύρες

Συντάκτης: Βιβή Συργκάνη | enallaktikos.gr

Το φυτοφάρμακο Roundup της Monsanto, που χρησιμοποιείται ευρέως στις καλλιέργειες σε ολόκληρο τον κόσμο, είναι πιθανόν να προκαλέσει καρκίνο, σύμφωνα με έρευνα που παρουσίασε πρόσφατα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Οι εξειδικευμένοι επιστήμονες του ΠΟΥ για θέματα σχετιζόμενα με τον καρκίνο καθώς και το Διεθνές Ερευνητικό Κέντρο για τον Καρκίνο (IARC), κατέταξαν την ουσία glyphosate, βασικό συστατικό του φυτοφάρμακου της Monsanto Roundup, στις  "πιθανόν καρκινογόνες για τους ανθρώπους".

Το Περιβαλλοντικό Ινστιτούτο στο Μόναχο διεξήγαγε δοκιμές στις 14 μπύρες με τα υψηλότερα ποσοστά πωλήσεων στη Γερμανία και διαπίστωσε ότι όλες περιείχαν ίχνη του φυτοφαρμάκου.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι μπύρες της ζυθοποιίας Hasseröder είχαν την υψηλότερη περιεκτικότητα στο φυτοφάρμακο - με 29,74 μικρογραμμάρια ανά λίτρο μπύρας.

Τα χαμηλότερα επίπεδα βρέθηκαν στις μπύρες της βαυαρικής Augustiner, με 0,46 μικρογραμμάρια ανά λίτρο.

Αλλά ακόμη και αυτή η ποσότητα είναι τέσσερις φορές πάνω από το επιτρεπόμενο όριο για το πόσιμο νερό, το οποίο έχει οριστεί σε 0,1 μικρογραμμάρια ανά λίτρο, σύμφωνα με το Spiegel.

Η Ένωση Γερμανών ζυθοποιών (BfR), αν και ομολόγησε ότι δεν έχει μελετήσει τα αποτελέσματα, αρνήθηκε την Πέμπτη ότι τα δηλωθέντα στοιχεία ενέχουν κάποιο κίνδυνο για την υγεία των καταναλωτών. Μάλιστα, εκπρόσωποι της Ένωσης ισχυρίστηκαν ότι τα αναφερόμενα επίπεδα του φυτοφαρμάκου βρίσκονται πολύ κάτω από αυτό που θεωρείται επικίνδυνο για την υγεία.

"Ένας ενήλικας θα πρέπει να καταναλώνει 1.000 λίτρα μπύρας την ημέρα για να κινδυνεύει από την ουσία Glyphosate", δήλωσαν εκπρόσωποι της BfR...

Η επικίνδυνη γλυφοσάτη

Η γλυφοσάτη, το ζιζανιοκτόνο που χρησιμοποιείται πιο συχνά σε γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες, μπορεί να βλάψει το ανθρώπινο DNA με τρόπους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην εκδήλωση καρκίνου, είχε δηλώσει πρόσφατα ο Κρίστοφερ Πόρτιερ, ένας από τους κορυφαίους ειδικούς πάνω στον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου, στο πλαίσιο διεθνούς συνεδρίου στο Λονδίνο.

«Η γλυφοσάτη είναι σίγουρα γονιδιοτοξική», δήλωσε ο Πόρτιερ, ο οποίος ήταν διευθυντής του γραφείου της Έρευνας Αξιολόγησης Κινδύνου στο Εθνικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών Επιστημών Υγείας των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η γλυφοσάτη είναι το δραστικό συστατικό του προϊόντος Roundup της εταιρείας Monsanto, το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως ως ζιζανιοκτόνο. Η χρήση του έχει 16πλασιαστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Παρά τις ισχυρές δημόσιες αντιδράσεις από την εταιρεία, αλλά και τους παραγωγούς καλαμποκιού και σόγιας, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επιμένει στην αρχική επιστημονική του εκτίμηση, ότι πρόκειται για ουσία "πιθανώς καρκινογόνο".

με πληροφορίες από welt.de, spiegel

Διαβάστε περισσότερα

Εκκλησία - Κατοχή - Χούντα: Ας μιλήσουμε, λοιπόν…

Το εκκλσιαστικό ιερτείο έχει κριθεί. Και για την Κατοχή, τότε που όριζε «κυρήσεις» δοσίλογων. Και για την επταετία, τότε που «διάβαζε» υπηρετώντας τη χούντα.Κρίνεται από τη μαυρίλα ου αποπνέουν εκλεκτοί μητροπολίτες - υμνητές του χρυσαυγιτισμού. Αφού, όμως, ο κ.Ιερώνυμος θέλει να μιλήσουμε πιο συγκεκριμένα για την στάση της ιεραρχίας απέναντι στην Κατοχή και στην χούντα, πολύ ευχαρίστως.

 

ThessPrc

του Νίκου Μπογιόπουλου

Ξεκαθαρίζουμε εξ αρχής: Τα του Φίλη με τα θρησκευτικά είναι τριτεύουσας αξίας. Όχι γιατί δεν πρέπει να επέλθει η αντικατάσταση του κατηχητικού μαθήματος των θρησκευτικών με το μάθημα της θρησκειολογίας, αλλά γιατί η κυβέρνηση του κ. Φίλη αν ενδιαφερόταν για την ουσία του θέματος - κι αυτό είναι οι σχέσεις μεταξύ Κράτους και Εκκλησίας - θα το είχαμε καταλάβει. Θα το είχαμε καταλάβει και όταν η παρούσα κυβέρνηση υποδεχόταν με τιμές αρχηγού κράτους τα… λείψανα της αγίας Βαρβάρας και κυρίως θα το είχαμε αντιληφθεί με τις θέσεις του κ. Τσίπρα για την αναθεώρηση του Συντάγματος. Αλλά, όπως είδαμε, και εκεί ο ΣΥΡΙΖΑ αναπαράγει το υφιστάμενο καθεστώς, που σημαίνει αναπαραγωγή της σύμφυσης Κράτους – Εκκλησίας.

Ως εκ τούτου η υπόθεση με το μάθημα των θρησκευτικών δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από την προηγούμενη υπόθεση με τις ταυτότητες, όπου εντελώς τριτεύοντα ζητήματα αξιοποιούνται στο πινγκ – πονγκ του ψευδοεκσυγχρονισμού με τον σκοταδισμό, για να συγκαλυφθεί τα ουσιώδη, μέσω της συνδαύλισης αντιθέσεων δευτερεύουσας σημασίας που πλασάρονται σαν δήθεν «κυρίαρχες» για να απασχολείται η κατά τα άλλα γονατισμένη και εξανδραποδιζόμενη κοινωνία.

Από εκεί και πέρα, όμως, αφού ο κ. Ιερώνυμος θέλει να μιλήσουμε για την στάση της ιεραρχίας απέναντι στην Κατοχή και στην χούντα, πολύ ευχαρίστως:

Κατοχή

Από τους 7.000 περίπου κληρικούς της εποχής της Κατοχής, πάνω από τους μισούς πήραν ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Ενώ όμως οι απλοί κληρικοί, ως γνήσια παιδιά του λαού, έδιναν το πατριωτικό «παρών», το ιερατείο όχι απλώς «απουσίαζε», αλλά αποτελούσε και στήριγμα των κατακτητών και της εγχώριας αντίδρασης.

Ο ίδιος ο αρχιεπίσκοπος της εποχής, ο Δαμασκηνός, διορίστηκε στη θέση του από την κατοχική «κυβέρνηση» του Τσολάκογλου. Στις επιστολές του προς την «κυβέρνηση» των προδοτών, ο Δαμασκηνός ευλογούσε τους «Κουίσλιγκ», δηλώνοντας ότι «αποβλέπομεν μετά βαθείας εκτιμήσεως προς την τολμηράν πρωτοβουλίαν την οποίαν αναλάβατε», ενώ χαρακτήριζε τη συνθηκολόγηση με τους κατακτητές σαν «μέτρον ανάγκης»...

Από την πλευρά τους, οι επικεφαλής του Αγίου Όρους έστειλαν μέχρι και επιστολή προς τον Χίτλερ, με την οποία καλούσαν την «Υμετέρα Εξοχότητα» (σ.σ: τον Χίτλερ) να «αναλάβη υπό την υψηλήν προσωπικήν Αυτής προστασίαν και κηδεμονίαν» το ΑγιοΟρος...

«Εξοχότατε, οι βαθυσεβάστως υποσημειούμενοι Αντιπρόσωποι των Είκοσιν Ιερών Βασιλικών Πατριαρχικών και Σταυροπηγιακών Μονών του Αγίου Ορους Αθω, λαμβάνομεν την εξαιρετικήν τιμήν ν' απευθυνθώμεν προς την Υμετέραν Εξοχότητα και παρακαλέσωμεν Αυτήν θερμώς, όπως, ευαρεστημένη, αναλάβη υπό την Υψηλήν προσωπικήν Αυτής προστασίαν και κηδεμονίαν τον Ιερόν τούτον Τόπον (...) Οι μοναχοί του Ορους Αθω οθενδήποτε και αν κατάγονται θα διατηρήσουσιν τα κτήματα και τα πρότερα αυτών δικαιώματα και θ' απολαύουσιν, άνευ ουδεμιάς εξαιρέσεως, πλήρους ισότητος δικαιωμάτων και προνομίων (...). Την διατήρησιν του καθεστώτος τούτου της αυτονόμου μοναχικής πολιτείας, ικανοποιούντος πλήρως άπαντας τους εν Αγίω Ορειεν ασκουμένους ανεξαρτήτως εθνικότητος Ορθοδόξους μοναχούς και εναρμονιζόμενοι προς τον σκοπόν και την αποστολήν αυτών, παρακαλούμεν και ικετεύομεν θερμώς την Υμετέραν Εξοχότητα όπως αναλάβη υπό την υψηλήν προστασίαν και κηδεμονίαν Αυτής. Τον Βασιλέα των Βασιλευόντων και Κύριον των Κυριευόντων εξ όλης ψυχής και καρδίας ικετεύοντες, όπως επιδαψιλεύση τη Υμετέρα Εξοχότητιυγείαν και μακροημέρευσιν επ' αγαθώ του ενδόξου Γερμανικού Εθνους. Υποσημειούμε θα βαθυσεβάστως».

Η επιστολή έχει συνταχθεί «Εν Αγίω Ορει τη 13/26 Απριλίου 1941» και απευθύνεται «Προς την Αυτού Εξοχότητα τον Αρχικαγκελλάριον του ενδόξου Γερμανικού Κράτους ΚύριονΑδόλφον Χίτλερ εις Βερολίνον»...

Πρόκειται για την επιστολή που έστειλαν προς τον Χίτλερ - μια μέρα πριν (!) η Βέρμαχτ μπει στην Αθήνα - οι μονές του Αγίου Ορους «ικετεύοντες» να τους θέσει «υπό την υψηλήν προστασίαν και κηδεμονίαν» του!

(σσ: Φοβόμαστε ότι εκτός από «χρυσόβουλα» βυζαντινών αυτοκρατόρων, φιρμάνια Σλάβων φυλάρχων και χοτζέτια σουλτάνων, δεν αποκλείεται οι «Αγιοι Πατέρες» να διαθέτουν και διατάγματα του ...Χίτλερ που να «αποδεικνύουν» τα ιδιοκτησιακά τους «δικαιώματα» επί λιμνών, βουνών, θαλασσών και κυρίως οικοδομικών «φιλέτων» της ελληνικής επικράτειας...).

Όσο για Μητροπολίτες, όπως ο Φλωρίνης, ο Εδέσσης, ο Αιτωλοακαρνανίας, ο Φθιώτιδας, υποδέχονταν τα Ες-Ες με δοξολογίες υπέρ «του μεγάλου γερμανικού έθνους» και με κηρύγματα ότι «τάσσεται ο ελληνικός λαός παρά τω πλευρώ των δυνάμεων του Αξονος»...

Φυσικά, υπήρχαν και Μητροπολίτες που τίμησαν το σχήμα τους, όπως ο Κοζάνης Ιωακείμ ή ο Ηλείας Αντώνιος, που στάθηκαν δίπλα στο ΕΑΜ. Μόνο που αυτούς η Ιεραρχία τους κυνήγησε και τους καθαίρεσε...

Ας επιστρέψουμε στον Δαμασκηνό. Αυτός είχε εκδιώξει από το θρόνο τον Χρύσανθο, ο οποίος με τη σειρά του ομολογούσε αργότερα ότι αυτός ήταν που καθοδηγούσε τον Γρίβα και τη φασιστική οργάνωση των Χιτών και αποκαλούσε τα Τάγματα Ασφαλείας σαν «τελευταία εφεδρεία» του Έθνους...

Γνωστός είναι ο ρόλος του Δαμασκηνού ως συνεργάτης των Άγγλων, αφού πρώτα είχε ορκίσει τις «κυβερνήσεις» των γερμανοτσολιάδων, των Λογοθετόπουλου και Ράλλη. Οι Άγγλοι, μετά τη συνάντηση του Δαμασκηνού με τον Τσόρτσιλ στα «Δεκεμβριανά», τον όρισαν έως και αντιβασιλέα της χώρας.

Η εξαργύρωση της στάσης του Δαμασκηνού στο ματοκύλισμα του λαού από τους ιμπεριαλιστές, υπήρξε πλήρης.Αλλά κι αυτός στάθηκε στο «ύψος» του. Υπό την ηγεσία του, το 1946, η έκτακτη σύνοδος της Ιεραρχίας εξέδωσε την ποιμαντορική εγκύκλιο για την καταδίκη της Αριστεράς.

Υπό την καθοδήγησή του, η Ιερά Σύνοδος της 30/5/47 τασσόταν παρά τω πλευρώ του μοναρχοφασιστικούεμφυλιοπολεμικού κράτους και «αφόριζε» σαν «εθνικώς εγκληματικόν κίνημα» (!) τον αγώνα των μαχητών του ΔΣΕ.

Αργότερα, το 1949, δήλωνε «υπερήφανος» για την «εθνικήνκολυμβήθραν» της Μακρονήσου... Εκεί, δε, στη Μακρόνησο, «μεγαλούργησε» σειρά από αρχιμανδρίτες. Δεν είναι τυχαίο ότι αρκετά χρόνια αργότερα, το 1984, το ένα τρίτο περίπου των μελών της Ιεράς Συνόδου είχε προϋπηρεσία στο στρατό κατά την περίοδο του Εμφυλίου...

Ο Δαμασκηνός, επίσης, ήταν εκείνος που το '48 ευλογούσε τα εκτελεστικά αποσπάσματα των στρατοδικείων, αφού, όπως έλεγε, για τους δολοφονηθέντες δημοκράτες, επρόκειτο για «καταδικασθέντες εις θάνατον κατόπιν νομίμου και δημοσίας διαδικασίας»...

Φυσικά, δεν είναι μόνο το εν Ελλάδι ιερατείο που εκείνη την εποχή διακονούσε τη «μαυρίλα».Το Φανάρι, για παράδειγμα, εξέδωσε το '49 δήλωση - προειδοποίηση αφορισμού των ομογενών που εμφορούνταν από κομμουνιστικές ιδέες, ενώ το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας έσπευδε να αποστείλει το '49 συγχαρητήριο τηλεγράφημα στον Παπάγο «επ' ευκαιρία οριστικής συντριβής των εχθρών της Πατρίδος και της Ανθρωπότητος» (σ.σ: των κομμουνιστών)...

Και βέβαια δεν είναι μόνο το ιερατείο της Ορθοδοξίας.Το 1948 η Καθολική Ιεραρχία της Ελλάδος «καταδίκασε απεριφράστως τον άθεονκομμουνισμόν», ενώ ήδη από το '44 ο Πάπας Πίος, συνεργάτης πολλών εγκληματιών ναζί, καταδικάζει τους κομμουνιστές, επειδή αρνούνται το «φυσικόν δικαίωμα της ιδιοκτησίας» και λίγο αργότερα απαγορεύει την ταφή των κομμουνιστών, εάν πριν το θάνατό τους δεν είχαν δώσει «δημοσία απόδειξη μετανοίας»...

Χούντα

Η ηγεσία της Εκκλησίας υπήρξε σταθερός βραχίονας επιβολής της αντιδραστικής πολιτικής του μετεμφυλιακού κράτους. Το επιστέγασμα της κοσμικής «μαυρίλας» που εκπροσωπούσε ήταν η στάση της κατά την περίοδο της χούντας.

Παράλληλα με το επίσημο ιερατείο, καθοριστικός για την εμπέδωση του σκοταδιστικού κηρύγματος στη δημόσια ζωή ήταν ο ρόλος που έπαιξαν τα διάφορα παραθρησκευτικά σωματεία. Το κυριότερο από αυτά, η «Ζωή», ιδρύθηκε το 1907 και επιφανές της στέλεχος υπήρξε ο Ιερώνυμος, ο πρωθιερέας της Φρειδερίκης και κατοπινά ο εκλεκτός της χούντας των συνταγματαρχών στη θέση του Αρχιεπισκόπου.

Το θεάρεστο έργο της «Ζωής», σε συνεργασία πάντα με τη Φρειδερίκη, ήταν να ηγηθεί στο «πνευματικό μέρος του αντικομμουνιστικού αγώνος». Για το σκοπό αυτό, το μοναρχοφασιστικό κράτος τής διαθέτει ένα πλατύ δίκτυο οργανώσεων και μηχανισμών. Σε αντάλλαγμα «των υπηρεσιών προς το έθνος» που προσφέρουν οι διάφορες χριστιανοφασιστικές οργανώσεις, το κράτος τούς παρέχει κάθε είδους διευκολύνσεις. Είναι ενδεικτικό: Εκείνη την εποχή μόνο τρεις οργανισμοί είχαν απαλλαγεί από το χαρτόσημο: Τα ανάκτορα, η πρεσβεία των ΗΠΑ και η «Ζωή»...Ας σημειωθεί ότι η «Ζωή» είχε στις τάξεις της τις ΧΜΟ, τις «Χριστιανικές Μαθητικές Ομάδες», στους στρατώνες των οποίων οι πνευματικοί καθοδηγητές των στρατωνιζομένων τους εξόπλιζαν με στόχο τον «αγώνα της χριστιανικής Ελλάδας κατά του άθεου κομμουνισμού».

Ο ρόλος αυτών των σωματείων αντανακλάται περίφημα στην πολιτική διαδρομή των ατόμων που απάρτιζαν τα υψηλά τους κλιμάκια.Το «βαρύ πυροβολικό» της «Ζωής» ήταν οι πανεπιστημιακοί Τσιριντάνης και Ράμμος, ο ψυχίατρος Ασπιώτης, ο οικονομολόγος Μερτικόπουλος, οι αρχιμανδρίτες Ξένος και Παρασκευόπουλος, και οι θεολόγοι Παυλίδης και Μουρατίδης.Έχουμε και λέμε λοιπόν:

• Οι Τσιριντάνης και Μερτικόπουλος θα διοριστούν αργότερα μέλη υπηρεσιακών κυβερνήσεων, ενώ ο Τσιριντάνης, ειδικότερα, ήταν υπουργός Δικαιοσύνης της κυβέρνησης Δόβα, που έκανε τις εκλογές βίας και νοθείας, το '61.
• Οι Παρασκευόπουλος και Ξένος θα ενθρονιστούν μητροπολίτες από τον Αρχιεπίσκοπο της χούντας Ιερώνυμο. Ο Παρασκευόπουλος είναι αυτός που ως μητροπολίτης Θεσσαλονίκης «θα αφήσει εποχή», με την περίφημη προσφώνησή του στη Δέσποινα Παπαδοπούλου, τη γυναίκα του δικτάτορα, που την παρομοίαζε με την Παναγία. Ο Ξένος, δε, θα γίνει αργότερα μητροπολίτης Ενόπλων Δυνάμεων.
• Όσο για τον Μουρατίδη, υπήρξε ο «ιδεολογικός καθοδηγητής» των τριών Κύπριων μητροπολιτών, στην προσπάθειά τους να εκθρονίσουν τον Μακάριο το 1972.

Κάπως έτσι φτάσαμε στη χούντα, όταν δηλαδή «ο Αρχιεπίσκοπος ήταν τότε απορροφημένος στις μελέτες του», όπως δήλωσε για τον μακαριστό Χριστόδουλο ο εκπρόσωπος Τύπου της Ιεράς Συνόδου (4/3/2001).

Εντούτοις, κάθε άλλο παρά «απασχολημένο» με το ...διάβασμα ήταν το ιερατείο την επταετία. Γνώριζε πολύ καλά και από πρώτο χέρι τη βαρβαρότητα της δικτατορίας. Το ομολογεί, άλλωστε, ο ίδιος ο Ιερώνυμος, ο αρχιεπίσκοπος της χούντας, ο οποίος στα απομνημονεύματά του κάνει λόγο για τις αναφορές που έφταναν στο γραφείο του για τα βασανιστήρια στο ΕΑΤ - ΕΣΑ (αναφορές που προφανώς περνούσαν από τα χέρια τού τότε αρχιγραμματέα του και κατοπινού αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου...

Το τι έπραξε η ηγεσία της Εκκλησίας είναι γνωστό. Είναι χαμένος κόπος να αναζητήσει κανείς έστω και μια διαφοροποίηση από έστω και ένα υψηλόβαθμο στέλεχος της Εκκλησίας εκείνης της περιόδου απέναντι στους συνταγματάρχες του «Ελλάς - Ελλήνων - Χριστιανών». Δεν το λέμε εμείς. Ήταν 15/7/1999 όταν ο μητροπολίτης Λέρου, μεταξύ των άλλων, ζητώντας συγνώμη γιατί την περίοδο της χούντας η Ιεραρχία της Εκκλησίας δεν στάθηκε στο ύψος της, δηλώνει:«Δεν υπάρχει ούτε ένα κείμενο της Ιεράς Συνόδου που να είναι αντάξιο της αποστολής της».

Μεταπολίτευση

Στα χρόνια της μεταπολίτευσης – και όσο απομακρυνόμαστε χρονικά από την επταετία - η ιεραρχία προσπαθεί να φτιάξει την δική της «ιστορία» για την τακτική την περίοδο της χούντας. Όποιος, όμως, θέλει να διαπιστώσει το βαθμό της «αποχουντοποίησης» του ιερατείου, δεν έχει παρά να ανατρέξει στις φυλλάδες των αμετανόητων της χούντας, όπως ο «Ελεύθερος Κόσμος». Εκεί θα διαπιστώσει ποιοι αρθρογραφούσαν ακόμα και μετά από το 1974.Μέχρι και κατοπινοί αρχιεπίσκοποι...

Η Εκκλησία «τους», λοιπόν, κρίθηκε για την επταετία. Τότε που «διάβαζε» υπηρετώντας τηχούντα. Κρίθηκε όταν το 1/3 των δεσποτάδων ανέβαινε τα σκαλιά της ιεραρχίας με εφόδιο τη θητεία των «Αγίων» στο κολαστήριο της Μακρονήσου. Κρίνεται καθημερινά που η προσφορά των ταπεινών και φτωχών πιστών γίνεται παχυλό παγκάρι στα θησαυροφυλάκια της αμύθητης εκκλησιαστικής περιουσίας. Κρίνεται στις χιλιάδες ιστορίες που σου διηγούνται στα χωριά για τους «πάπαρδους» και τους «Άγιους Πρεβέζης», κρίνεται από τα καραγκιοζιλίκια τύπου «παπαροκάδων» μέχρι τη μαυρίλα που αποπνέουν οι μητροπολίτες υμνητές του χρυσαυγιτισμού.

Ναι, λέει ο νυν Αρχιεπίσκοπος, αλλά ο ρόλος της Εκκλησίας την επταετία ήταν «συνεπής και αδιάβλητος»διότι η χούντα είχε παρέμβει στο εσωτερικό της. Πράγματι: Το ανώμαλο εκκλησιαστικό καθεστώς είχε ξεκινήσει το 1967, όταν ηχούντα κατήργησε τη νόμιμη ιεραρχία και διόρισε οχταμελή Σύνοδο που εξέλεξε ως αρχιεπίσκοπο τον (τότε) Ιερώνυμο. Στη συνέχεια, τοποθετήθηκαν άνθρωποι των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων σε πάνω από τριάντα μητροπόλεις. Το 1974, επί χούντας Ιωαννίδη, παραιτείται ο Ιερώνυμος και καλείται η παλιά ιεραρχία για να εκλέξει νέο αρχιεπίσκοπο. Εκλέγεται ο Σεραφείμ και στη συνέχεια απομακρύνονται οι 12 από τους αντικανονικά εκλεγμένους μητροπολίτες, ανάμεσά τους και αυτοί που έκαναν το 1993 την προσφυγή στο ΣτΕ.

Όμως:

• Δεν έχουν περάσει δα και πολλά χρόνια από τις 6/9/1998 όταν οΧριστόδουλος τίμησε τον επί χούντας προκαθήμενο της Εκκλησίας τελώνταςστην Τήνο τρισάγιο στον τάφο του Ιερώνυμου. Τι άλλο τίμησε τότε η ιεραρχία αν όχιτον εκλεκτό της χούντας του Παπαδόπουλου, την εποχή του οποίου (Ιερώνυμου)ο Χριστόδουλος διατέλεσε γραμματέας της Ιεράς Συνόδου.
• Ήταν στις 3/2/2002 όταν ο Χριστόδουλος τιμούσε (πάλι) τα έργα και τις ημέρες του χουντικού αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου, μιλώντας για«παρεξηγημένο» αρχιεπίσκοπο και απευθύνοντας ύμνους για «το πνευματικό έργο και τα οράματά του».
• Ήταν2/5/2007 όταν ο μονίμως ...αδιάβαστος Χριστόδουλος είχε επισκεφτεί την Κύπρο όπου διέπραξε το «θαύμα» να αποδώσει τιμές και να καταθέσει στεφάνι στον τάφο του Γρίβα... Η’ μήπως ο Γρίβας δεν ήταν συνεργάτης της χούντας,ο ιθύνοντας νους μιας σειράς από απόπειρες δολοφονίας κατά του Μακάριου, ο συνένοχος του φασιστικού πραξικοπήματος που έδωσε το πρόσχημα για την είσοδο του Αττίλα στο νησί, και φυσικά ο ιδρυτής των «Χιτών» επί Κατοχής;…

Είναι, λοιπόν, από το θρόνο στον οποίο βρίσκεται σήμερα ο κ.Ιερώνυμος που μόλις πριν από λίγα χρόνια η παρούσα ιεραρχία τιμούσε την χουντική ιεραρχία από την οποία – πολύ καθυστερημένα – προσπαθεί να πάρει αποστάσεις το σώμα που εκπροσωπεί όχι ως πρόσωπο αλλά ως θεσμός ο νυν αρχιεπίσκοπος.

Και κάτι ακόμα: Ήταν ο προκάτοχος του σημερινού αρχιεπισκόπου, ο Χριστόδουλος, που στη διδακτορική διατριβή του, που την υπέβαλε στη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης, η χούντα των συνταγματαρχώνεμφανίζεται σαν«Επανάστασις της 21ης Απριλίου». Και φυσικά αυτό έχει την πολυσήμαντη σημασία του καθώς η διατριβή δεν υποβλήθηκε τα χρόνια της χούντας (όταν ο Χριστόδουλος δεν ήξερε τι συνέβαινε γιατί… διάβαζε). Υποβλήθηκε το 1981. Εφτά ολόκληρα χρόνια μετά την κατάρρευση της δικτατορίας. 

by ThePressProject

Διαβάστε περισσότερα

Η φρίκη της αποικιοκρατίας σε μια φωτογραφία.

 Ο τραγικός πατέρας αντικρύζει τα κομμένα μέλη της 5χρονης κόρης του. Αυτή ήταν η τιμωρία του γιατί δεν μάζεψε αρκετό καουτσούκ για τον βασιλιά Λεοπόλδο του Βελγίου... 

 

 Ένας πατέρας κοιτάζει με απόγνωση τα κομμένα μέλη του παιδιού του! Η συγκλονιστική  φωτογραφία είναι της αγγλίδας φωτογράφου και ιεραπόστολου Alice Seeley Harris και τραβήχτηκε το 1904 στο Κονγκό. Το παιδί ήταν ένα ακόμα θύμα του παραλογισμού και της βαναυσότητας του «σφαγέα του Κονγκό». Έτσι έμεινε γνωστός ο βασιλιάς του Βελγίου, Λεοπόλδος Β’

Ο δύστυχος πατέρας ονομάζεται Nsala και έχει μείνει αποσβολωμένος μπροστά στο φρικτό θέαμα. Κοιτάζει το χέρι και το πόδι της μόλις πέντε χρόνων κόρης του της Boali.
Στο πρόσωπό του είναι χαραγμένη η απελπισία. Το κοριτσάκι τιμωρήθηκε με ακρωτηριασμό από τους μισθοφόρους του Λεοπόλδου επειδή ο πατέρας της δεν κατάφερε να συλλέξει την ποσότητα καουτσούκ που του αναλογούσε.

Η μικρή Boali είναι ακόμη ένα θύμα ανάμεσα στα 10 εκατομμύρια Αφρικανούς που θανατώθηκαν από τους μισθοφόρους. Πλήρωσε το «λάθος» του πατέρα της. Μαζί της «τιμωρήθηκαν», η μητέρα κι ο αδερφός της. Οι μισθοφόροι αρχικά έκοψαν το πόδι και το χέρι του παιδιού. Μετά το σκότωσαν. Αλλά η τιμωρία του Nsala δεν ήταν αρκετή, ούτε τόσο σκληρή όπως θα ήθελαν. Σκότωσαν τον γιο και τη γυναίκα του. Μετά του παρέδωσαν τα κομμάτια της κόρης του. Η ζωή του είχε πια τελειώσει…
Ο Λεοπόλδος «απέκτησε»το Κονγκό στη διάσκεψη του Βερολίνου το 1885, όχι ως αποικία αλλά ως ατομική ιδιοκτησία. Η περιοχή, 76 φορές μεγαλύτερη από το Βέλγιο, ήταν πλούσια σε κοιτάσματα καουτσούκ, ένα περιζήτητο υλικό της εποχής.
Ο Λεοπόλδος διατήρησε την κυριαρχία του στη περιοχή μέχρι το 1908. Στο διάστημα αυτό εξάντλησε κάθε όριο βαναυσότητας απέναντι στους ιθαγενείς εργάτες.
Όποιος δεν ήταν παραγωγικός στη δουλειά του ακρωτηριαζόταν ή μαστιγωνόταν, πολλές φορές μέχρι θανάτου.
Συνολικά περισσότεροι από 10 εκατομμύρια ιθαγενείς θανατώθηκαν έχοντας υποστεί σκληρά βασανιστήρια.
Οι απάνθρωπες τακτικές του έγιναν σταδιακά γνωστές στη Δύση από τους ιεραπόστολους, όπως η Alice Seeley Harris. Μέσω των φωτογραφιών της η παγκόσμια κατακραυγή κατά του Λεοπόλδου δεν άργησε να έρθει στις αρχές του 20ου αιώνα.

Διαβάστε περισσότερα

Made in Lakonia: Ψηφιακή Αγορά Λακωνίας

Τοπικά προϊόντα απευθείας από την πηγή
Τα πρώτα της βήματα κάνει και μάλιστα με ιδιαίτερη επιτυχία η πλατφόρμαMade in Lakonia, προβάλλοντας τοπικά προϊόντα και δίνοντας μεγαλύτερες δυνατότητες στους τοπικούς παραγωγούς. Για την πλατφόρμα μας ενημέρωσε από τη διαχειριστική ομάδα του Made in Lakonia, ο Παναγιώτης Λεϊμονίτης. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σε πολλά σημεία της χώρας εμφανίζονται δημιουργικές προσπάθειες την τελευταία περίοδο.
-Tί είναι το Made in Lakonia;
-Το Made in Lakonia αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη ψηφιακή πλατφόρμα παραγωγικών πηγών του νομού με σκοπό το ψηφιακό εμπόριο χονδρικής και λιανικής.
Προσφέρει την δυνατότητα σε όλες τις παραγωγικές δυνάμεις της Λακωνίας να δημιουργήσουν την δική τους Πηγή (ηλεκτρονικό κατάστημα) σε μόλις μισή ώρα.
Σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε ύστερα από διετή έρευνα σε ολόκληρο το νομό προκειμένου να εργαλειοδοτήσει με τον πλέον ακριβή και εύχρηστο τρόπο τόσο τους παραγωγούς και δημιουργούς, όσο και τους επισκέπτες του, επαγγελματίες ή ιδιώτες.
-Ποιοί είναι οι σκοποί και οι στόχοι της πλατφόρμας αυτής;
-Σκoπός της πλατφόρμας  είναι να αποτελέσει το πρώτο οργανωμένο βήμα των δημιουργικών μονάδων του τόπου μας, ενώνοντας τη δύναμη όλων,  αλλά και δίνοντας σε κάθε μέλος  ξεχωριστά, τη δυνατότητα να διαχειριστεί εξ ολοκλήρου ( από την εγγραφή εώς το σχεδιασμό ) το δικό του ηλεκτρονικό κατάστημα ώστε η προσωπική επαγγελματική προβολή αλλά και η ολοκληρωμένη εικόνα να συνδυάζονται αρμονικά και δίκαια .
Α) Βασικός και κυρίαρχος  στόχος του madeinlakonia.gr είναι το «Απευθείας απ’ την Πηγή» να γίνει πράξη με ένα συγκροτημένο, σύγχρονο και κυρίως διάφανο τρόπο.
Β) Η επαγγελματική παρουσίαση των παραγώγων σε ένα πλήρως διαδραστικό περιβάλλον πλοήγησης με εργαλεία εώς το τελευταίο στάδιο (check out).
Γ) Η γνωστοποίηση της ιδιαίτερης  ποιότητας της παραγωγής μας σε όλο τον κόσμο.
Δ) Η ένταξη και η κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του διαδικτύου από τους παραγωγούς μας.  Αποτελεί ισχυρή πεποίθηση μας ότι η διαχείριση των διαδικτυακών μέσων πρέπει να γίνετε από τα ίδια τα μέλη καθώς αυτό θα αποτελέσει, με βάση τον τρόπο που έχει δομηθεί η πλατφόρμα, ένα ταξίδι εύκολης προσαρμογής στην νέα ψηφιακή εποχή.
Ε)  Η δημιουργία ενός πλήρους παραγωγικού χάρτη και προϊοντικής  βάσης που θα μετατρέψει τις εμπορικές συναλλαγές σε μια άμεση και ασφαλή διαδικασία, είτε είναι χονδρικής είτε λιανικής.
-Ποιά είναι τα περιεχόμενα της πλατφόρμας;
-Στο madeinlakonia.gr οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα :
Να αναζητήσουν λακωνικά προϊόντα, υπηρεσίες  και παραγωγούς .
Να ενημερωθούν για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και τον τρόπο καλλιέργειας ή δημιουργίας τους .
Να προχωρήσουν σε αγορές λιανικής.
Να δημιουργήσουν συνεργασίες και αγορές χονδρικής.
Να έχουν ολοκληρωμένες οικονομικές συναλλαγές.
Να έχουν ιδιωτικές συζητήσεις, προσφέρεται από το σύστημα εσωτερική επικοινωνία.
Ήδη σε 2 μήνες λειτουργίας 30 πηγές έχουν δημιουργήσει τους δικούς τους χώρους και η επισκεψιμότητα έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία, δίνοντας μας τη δύναμη που απαιτείται για να ολοκληρώσουμε το εγχείρημά μας.
Eπικοινωνία: http://madeinlakonia.gr/
Συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος
ert

Διαβάστε περισσότερα

Όποιος βρει το νταούλι ας το δώσει στον κ. Τσίπρα

 ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΧΟΛΕΒΑΣ 

Σήμερα είναι μια σημαντική μέρα για τον Αλέξη Τσίπρα… Δήλωσε, περήφανος, στο πρακτορείο Reuters: Η Ελλάδα θα βγει σύντομα στις «αγορές». Συγκεκριμένα, εξέφρασε την πεποίθηση πως μπορεί να υπάρξει επιστροφή στις αγορές ομολόγων, μερικώς το 2017 και πλήρως το 2018. 

Ο πρωθυπουργός πρόσθεσε κι ένα «εξαρτάται». Η ικανότητα της Ελλάδας για έκδοση ομολόγων, εξήγησε ο Αλέξης Τσίπρας, «εξαρτάται» από το εάν θα υπάρξει ελάφρυνση του χρέους, εάν θα βελτιωθεί ο ρυθμός ανάπτυξης, εάν θα λάβει μια ανάλυση χρέους από την ΕΚΤ η οποία να δείχνει ότι το χρέος είναι βιώσιμο και από το πώς μπορεί η χώρα να επιβιώσει εντός των δυνατοτήτων της.

Μάλιστα.

Αρκετά τα «εάν» του κ. Τσίπρα, οπότε η δήλωση είναι ασφαλής (για τον ίδιο). Δεν είναι η πρώτη φορά, άλλωστε, που ακούμε ότι θα «βγούμε» στις αγορές. Θυμίζουμε μόνο μια δήλωση του πρώην πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά: 

«Το 2014 η Ελλάδα θα βγει ξανά στις αγορές, θα αρχίσει να γίνεται μια φυσιολογική χώρα, όπως όλες οι άλλες», είχε πει στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του, για το 2014. Είχε συμπληρώσει, δε, πως «τη νέα χρονιά το ελληνικό χρέος θα ανακηρυχθεί και επίσημα βιώσιμο, χωρίς δηλαδή ανάγκη νέου δανεισμού και χωρίς νέα Μνημόνια»…

Τσάμπα ήταν και είναι οι δηλώσεις για «επιστροφή στις αγορές» και στην «ανάπτυξη» και για τον κ. Τσίπρα και για τον κ. Σαμαρά και για τον «φρέσκο»πρόεδρο της ΝΔ, Κυριάκο Μητσοτάκη. Όπως και να έχει, όμως, δεν μπορούμε παρά να παρατηρήσουμε την ταύτιση των δηλώσεων του κ. Τσίπρα με του κ. Σαμαρά, ακόμα και στις λεπτομέρειες μιας συγκεκριμένης ρητορικής.  Η λύση, λοιπόν, σύμφωνα (και) με τον «αριστερό» πρωθυπουργό είναι η «επιστροφή στις αγορές». 

Μάλιστα.    

Δεν θα περιγράψουμε τι είναι οι «αγορές» και εάν η επιστροφή σε αυτές σημαίνει και αντίθεση με τα μέτρα των μνημονίων. Θα αφήσουμε τον κ. Τσίπρα να μας  πει δύο λόγια για το «χορό» των  «αγορών»,  με νταούλια και ζουρνάδες:

«…Οι αγορές θα κάνουν τη δουλειά τους . Θέλουν να κερδίζουν. Αυτός είναι ο στόχος τους.  Εμείς, όμως, πρέπει να βάλουμε την πολιτική πάνω από τις αγορές. Δεν θα τις αγνοήσουμε, αλλά θα τους δείξουμε τον εναλλακτικό δρόμο που θα αναγκαστούν να ακολουθήσουν.  Διότι εμείς θα βαράμε το νταούλι και αυτές θα χορεύουν.  Δεν θα παίζουν αυτοί το ζουρνά για να χορεύουμε εμείς σε όποιο σκοπό αυτές θέλουν» (Λαμία – 29/11/2014). 

Σχεδόν δύο χρόνια μετά τα κατάφερε… Χορεύει με τις «αγορές» ως ένας εκ των εκλεκτών τους. Το νταούλι αγνοείται… Όποιος το βρει ας το δώσει στον κ. Τσίπρα.

Διαβάστε περισσότερα

Η Βρετανία απέκτησε το πρώτο της σουπερμάρκετ που πουλάει ληγμένα [ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ]

 Ε ρε και να είχε γίνει αυτό το πράγμα στην Κούβα!!!
 Θα είχαν πάρει φωτιά τα νεοφιλελέ παπαγαλάκια.....

Από τη μία η εκστρατεία κατά της κατασπατάλησης των τροφίμων. Από την άλλη η φτώχεια και η υποβάθμιση της ποιότητας της ζωής μας. Και στη μέση τα σουπερμάρκετ με τα ληγμένα τρόφιμα που ανοίγουν το ένα μετά το άλλο στην Ευρώπη της λιτότητας.

Η Μεγάλη Βρετανία είναι η χώρα που μετά τη Δανία και την Γαλλία απέκτησε το δικό της σουπερμάρκετ που πουλά «απόβλητα» - όπως λέγονται - τρόφιμα. Πρόκειται για τρόφιμα που βρίσκονται κοντά στην ημερομηνία λήξης τους, έχουν λήξει πολύ πρόσφατα ή είναι χτυπημένα τα ίδια ή οι συσκευασίες τους και δεν μπορούν να μπουν στα ράφια των «κανονικών» μαγαζιών.

Το νέο αυτό κατάστημα άνοιξε μετά την επιτυχία μιας σειράς από καφετέριες και εστιατόρια στο Ηνωμένο Βασίλειο, που σερβίρουν φρέσκα γεύματα που παρασκευάζονται από τρόφιμα που προορίζονταν για τα σκουπίδια. Η πρωτοβουλία συγκεντρώνει καθημερινά σε δωρεές 2-10 τόνους τροφίμων, τα οποία σε μεγάλο βαθμό δωρίζει με τη σειρά της σε σχολεία καθώς δεν μπορεί να τα αξιοποιήσει. Το περασμένο καλοκαίρι, έχοντας ένα μεγάλο περίσσευμα τροφίμων γεννήθηκε η ιδέα να τα συγκεντρώνει σε έναν χώρο και να έρχεται εκεί ο καθένας και να παίρνει ότι θέλει, αφήνοντας ότι μπορεί.

Το «Real Junk Food Project» βρίσκεται στο Πάντσεϋ, κοντά στο Λιντς και διαθέτει τα πάντα. Φρούτα, λαχανικά, ζυμαρικά, χυμούς, γλυκά. Και η τιμή τους; Ο καθένας δίνει ότι έχει. Αυτός είναι άλλωστε και ο τρόπος που αυτού του είδους τα μαγαζιά ξεπερνούν τα νομικά κωλύματα που δεν επιτρέπουν την πώληση ληγμένων προϊόντων, καθώς κινούνται στη γκρίζα ζώνη της εθελοντικής προσφοράς του καταναλωτή.

Το νέο κατάστημα λειτουργεί επτά ημέρες την εβδομάδα, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα, ώστε να διατίθενται τα περισσότερα δυνατά τρόφιμα στην τοπική κοινότητα και η ανταπόκριση είναι μέχρι στιγμής μεγάλη. Όπως ο ιδρυτής του Adam Smith λέει, το κατάστημα δεν απευθύνεται μόνο σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες όπως οι άστεγοι ή οι άνεργοι αλλά σε αυτό είναι όλοι ευπρόσδεκτοι.

Όσον αφορά το από που προέρχονται αυτά τα τρόφιμα; Από σουπερμάρκετ, από φιλανθρωπικούς οργανισμούς, τράπεζες τροφίμων αλλά και ιδιωτικές πρωτοβουλίες.

Περισσότεροι από 1,3 δισεκατομμύρια τόνοι τροφίμων πετάγονται ή χαλάνε κάθε χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ περίπου 795 εκατομμύρια άνθρωποι στερούνται τακτική πρόσβαση σε υγιεινά τρόφιμα.
Η εξεύρεση τρόπων για να καταλήξουν κάποια από αυτά τα χαμένα τρόφιμα σε ανθρώπους που υποφέρουν από υποσιτισμό έχει οφέλη τόσο για τη δημόσια υγεία, όσο και για το περιβάλλον και αυτό προσπαθούν να επιτύχουν τέτοιου είδους σούπερμάρκετ.
Από την άλλη βέβαια υπάρχει πάντα και το ερώτημα γιατί να αναγκαζόμαστε εν έτει 2016 να τρώμε κάτι που θα πετάγαμε στα σκουπίδια.

Διαβάστε περισσότερα

Η ψυχή στον βωμό του μόχθου και η εργασία ως προνόμιο

Από τον Νικόλα Γκίμπη

Μας λένε ότι η εποχή μας είναι η εποχή της δουλειάς.

Στην πραγματικότητα, είναι η εποχή της θλίψης,

της αθλιότητας και του ξεπεσμού.

Πωλ Λαφάργκ

Έχει ιδιαίτερη αξία να εξεταστεί όσο πιο ενδελεχώς γίνεται η σχέση μεταξύ της φαντασιακής θέσμισης της εργασίας στα πλαίσια της φαρμακευτικής αγωγής και της νέας ηθικής της εργασίας που προάγει η συγκαιρινή παλινόρθωση του καπιταλισμού. Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε μετά βεβαιότητας ότι δεν έχει υπάρξει άλλη εποχή με τόσο ηχηρή αποθέωση της εργασίας όσο η σημερινή: η εργασία πλέον οφείλει να λατρεύεται για τις θεραπευτικές, μαγικές και λυτρωτικές της ιδιότητες. Με την οικονομία της αγοράς να έχει αναλάβει τον μετασχηματισμό της εργασίας σε ένα νέο είδος εξουσίας που ελέγχει απόλυτα τους ανθρώπους, αυτό που τελικά τους επιφυλάσσεται ως ένταξη στην κοινωνία είναι ο ρόλος αποκλειστικά των παραγωγών και καταναλωτών τη στιγμή που ο ένας θεσμός μετά τον άλλον δείχνουν να υποχωρούν και να καταρρέουν μπρος σ’ αυτή την επιταγή. Άλλωστε, όταν θεσμοί όπως η οικογένεια, η εκπαίδευση, η φιλία δεν καταφέρνουν να υπαχθούν και να προσαρμοστούν στους κανόνες της αυτορρυθμιζόμενης αγοράς, τότε αποτελούν τροχοπέδη για την πορεία της καριέρας, την ανάπτυξη του επαγγελματικού Εγώ και την εξέλιξη του εαυτού μας σε μικροσκοπική επιχείρηση.
Πρέπει πάντα να έχουμε κατά νου ότι η κοινωνική κινητικότητα που καθοδηγεί το όνειρο της επαγγελματικής ανέλιξης προϋποθέτει χαλαρούς και εύθραυστους δεσμούς, μακριά από συναισθηματικές φορτίσεις και ψυχική επένδυση, που μπορούν ανά πάσα στιγμή να σπάσουν. Στον εύκαμπτο και ηδονιστικό καπιταλισμό της υπερνεωτερικότητας οι σχέσεις γίνονται κυμαινόμενες, ανάλαφρες και φευγαλέες, υπακούουν στο κάλεσμα του πλανητικού νομαδισμού· το να προσκολλάται κανείς σε μια σταθερή σχέση, να αφιερώνεται στην κοινότητά του ή να συμπράττει με τους πλησίον του έχοντας μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα συνιστούν κατάρα, δείχνουν αδυναμία, προσφωνούν την καταδίκη της στασιμότητας.
Εκ πρώτης όψεως, η ευλογία της εργασίας παρουσιάζεται σαν ένα φαινόμενο που συνυπάρχει με τη γένεση του ανθρώπου, οδηγώντας τους φιλοσόφους της κλασικής πολιτικής οικονομίας όχι μόνο να την ταυτίσουν με την ανθρώπινη υπόσταση στο σύνολό της, αλλά και να την θεωρήσουν απώτατο προορισμό της ανθρώπινης κατάστασης. Κοιτώντας όμως πιο προσεκτικά την εκδίπλωση της ιστορίας, αυτή η τάση, μακράν του να προσιδιάζει στην απόκρυφη «φύση» του ανθρώπου, μάλλον εμφανίζεται, τροφοδοτείται, διογκώνεται και τελικά επικυριαρχεί μέσω της επικράτησης ενός συγκεκριμένου πνεύματος¹. Σε αντίθεση, λοιπόν, με τη σύγχρονη κοινωνία όπου ο μόχθος μοιάζει να είναι το μόνο που έχει απομείνει προκειμένου να προσανατολίσει τη δραστηριότητά του ο άνθρωπος, στον αρχαίο κόσμο η εργασία λογιζόταν ως η κατώτερης μορφής ενέργεια της vita activa, η πιο εξευτελιστική και ατιμωτική συνθήκη.
Ομοίως και με τον αποκαλούμενο πολιτισμό των «άγριων» κοινωνιών που αφιέρωναν ελάχιστο απ’ τον συλλογικό τους χρόνο για τον κοινωνικό μεταβολισμό². Η απέχθεια για την εργασία πηγάζει απ’ το γεγονός ότι, μέσω αυτής, ο άνθρωπος κατέληγε υποζύγιο των ίδιων του των αναγκών, υποδουλωνόταν, υποχρεωνόταν σε μια βάναυση ζωή και τελικά στερούνταν την ανθρωπινότητά του, την ιδιότητα του να πράττει και να ομιλεί με τους άλλους μέσα στη δημόσια σφαίρα και να συγκροτεί ένα sensus communis μαζί τους που θα υπερβαίνει τον μεταβολισμό του καθημερινού ζόφου και θα συνθέτει μια ζωή που θα δημιουργεί σπουδαία και λαμπρά πράγματα, ικανά να τον υψώσουν πάνω απ’ το βιολογικό του επίπεδο. Η συνείδηση ότι το ανθρώπινο ον δεν εξαντλείται στην ικανοποίηση των φυσικών του αναγκών και στον κόσμο των αισθήσεων έδωσε το έναυσμα σε ένα κίνημα απελευθέρωσης απ’ τη χρείαν, με τον δαμασμό της αναγκαιότητας και την απαλλαγή απ’ την εξαχρείωση να θεωρούνται ως δυο εκ των ων ουκ άνευ προϋποθέσεις της ελευθερίας για λόγους και πράξεις, την αποκάλυψη με άλλα λόγια των ιδιοτήτων που μπορούν να καθορίσουν τη μοναδικότητα ενός προσώπου εμφανίσιμου και αναγνωρίσιμου από τους άλλους³
Φαίνεται να έχουμε γυρίσει σελίδα απ’ αυτή την αντίληψη, όπου η εργασία έδινε τη σκυτάλη στο σύμπαν των ανώτερων δραστηριοτήτων που όριζε η ελευθερία, αφού η πρώτη επιτελούσε το έργο της με την εκπλήρωση αποκλειστικά της ανάγκης για επιβίωση και αυτοαναπαραγωγή. Βρισκόμαστε, λοιπόν, ενώπιον μιας μετάλλαξης ιστορικών διαστάσεων η οποία, παρά τις ενδιάμεσες αλλοιώσεις στις προσλαμβάνουσές της⁴, συνθέτει την εξής αντίφαση στη διαλεκτική αλληλεπίδραση μεταξύ του προσανατολισμού του ηθικού υποκειμένου και των τεχνικών δυνατοτήτων που δείχνουν διαρκώς ικανές να υπερβαίνουν και να διαλύουν τη σχέση του με τις κατηγορικές προσταγές: όσο περισσότερο η ανάπτυξη του τεχνικού φαινομένου απαλλάσσει τον άνθρωπο από τον φόρτο της ενεργής ζωής, τόσο περισσότερο αυξάνεται η ζήτηση για εργασία και όλο και περισσότερο καθορίζεται η ανθρώπινη υπόσταση απ’ τις σχέσεις παραγωγής· όσο πιο πολύ απαξιώνεται η υπόσταση της εργασίας και περιθωριοποιείται απ’ τη μεγατεχνική, τις επιστημονικές μεθόδους οργάνωσης της παραγωγής, τον αυτοματισμό και την κατάργηση της προσπάθειας, τη χρηματοπιστωτική κερδοσκοπία δίχως την ανάγκη εργασιακής δύναμης, την αυτορρύθμιση της αγοράς, τόσο πιο πολύ κορυφώνεται η φαντασιακή επένδυση της εργασίας με αρετές χιλιαστικές και απελευθερωτικές στη θέση των υποδουλωτικών. «Arbeit macht frei», το κλειδί κατανόησης της καπιταλιστικής κοινωνίας που επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στην ατελεύτητη συσσώρευση του πλούτου και την απεριόριστη ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων⁵. Σαν τελικά από μια διεστραμμένη αντιστροφή των όρων, η εκμηδενιστική σπατάλη του ανθρώπινου όντος με τη μορφή της αδιάκοπης εργασίας θα έφερνε την οριστική ελευθερία και την αγωγή των ψυχών στην πολιτεία του Θεού, μετατρέποντας τελικά την κοινωνία σε ένα εργοστάσιο παραγωγής ανθρώπινων απορριμμάτων.
Με την άρση του «δικαιώματος στην επιβίωση»⁶ ξεκίνησε ένας μεγάλος κοινωνικός και οικονομικός μετασχηματισμός όπου, με πρόσχημα την καταπολέμηση της μοχθηρίας, άνοιξε μια ακόρεστη όρεξη για «ανάπτυξη», ώστε να ριχτούν οι άνθρωποι με τα μούτρα στην εργασία, να εξαναγκαστούν σε έναν εγκόσμιο παραγωγικό ασκητισμό ο οποίος αν δεν εξασφαλιζόταν δεν μπορούσε να εξασφαλίσει με τη σειρά του «τα προς το ζην» για το άτομο. Πρόκειται για την πρώιμη φάση του καπιταλισμού όπου, σύμφωνα με την απόφανση του Μαρξ στα Χειρόγραφα, οι προλετάριοι «εργάζονται για να ζουν» – πράγμα που σημαίνει πως ο εργαζόμενος εκείνης της περιόδου είχε συνείδηση της ταπείνωσης που υφίσταται, εξαναγκαζόταν από τη βία της ανάγκης στο εργοστάσιο, ήταν ακόμα διαποτισμένος από τις «τεμπέλικες» προβιομηχανικές αξίες, βίωνε με τον χείριστο τρόπο τη μετατροπή της ζωντάνιας του σε απονεκρωμένη εργασία που παράγει εμπορεύματα, αλλοτριωνόταν μέσα στο εργοστασιακό σύστημα, αλλά ανέπνεε τον αέρα της ελευθερίας, όταν έβγαινε απ’ αυτό.
Αυτή η υπόρρητη σύγκρουση κορυφώθηκε μέσα από το εγγενές μίσος για την εργασία που εκδηλωνόταν στους ταξικούς αγώνες⁷, την εντύπωση πως «η ζωή ξεκινά μετά τη δουλειά». Η απόσχιση της εργασίας απ’ τον κύκλο της ζωής σηματοδοτεί και τη σταδιακή οργάνωση της παραγωγής σε μια ξεχωριστή και αυτόνομη σφαίρα που αναπόφευκτα οδήγησε στην ανάδυση της «αγοράς εργασίας». Όμως, οι εξελίξεις στην άνοδο και την εδραίωση του νεωτερικού καπιταλισμού δεν πρέπει να επισκιάσουν αυτή τη σημαντική λεπτομέρεια για τα δεδομένα της εποχής: τα όρια μεταξύ εργασίας και ζωής ήταν διακριτά⁸
Σήμερα, αντιθέτως, στον απόηχο της δεύτερης ατομικιστικής επανάστασης που γνώρισε ο πολιτισμός μας αρχής γενομένης από τη δεκαετία του 1960, τα πράγματα είναι ασφαλώς πολύ πιο σοβαρά: από τη ραγδαία εμπορευματοποίηση της κουλτούρας, την κυριάρχηση του ελεύθερου χρόνου από τη βιομηχανία της διασκέδασης, την ιδιωτικοποίηση και «υπαλληλοποίηση» της κοινοτικής ζωής υπό τη μορφή κοινωνικών υπηρεσιών μέχρι την εξάπλωση της κοινωνικής δικτύωσης και της κομπιουτεροποίησης των προσωπικών δεσμών, η διάκριση μεταξύ εργασίας και ζωής δεν τίθεται ακριβώς εξαιτίας της πολτοποίησης και της κοινοτοποποίησης όλων των κοινωνικών σχέσεων. Λογική του «melting pot», η αποξένωση και η αλλοτρίωση του ανθρώπου πολλαπλασιάζονται σε υπερθετικό βαθμό κάθε στιγμή της καθημερινότητας δημιουργώντας ένα κλίμα ρευστότητας, ελαστικότητας και αδιάκοπης κινητικότητας. Μέσα σ’ αυτή την αγχώδη ατμόσφαιρα της αβεβαιότητας, το animal laborans πλέον δεν εργάζεται για να ζει αλλά ζει για να εργάζεται.
Δεν είναι η εργασία που ενσωματώνεται στον κύκλο της ζωής, μα η ζωή που ενσωματώνεται στον κύκλο της εργασίας, καθότι, όπως φαίνεται, μόνο διαμέσου της εργασίας έχει νόημα να ζει κανείς, μονάχα αν καταφέρει κάθε ατομική ύπαρξη να βυθιστεί στην αγορά εργασίας και να προσαρμόσει τη συμπεριφορά της στη φρενήτιδα της καριέρας και της επαγγελματικής ανόδου θα έχει αξία η ζωή, καθώς η εργασία είναι η αξία, η φαντασιακή πρωτο-αξία θέσμισης του υποκειμένου⁹. Υπ’ αυτή την έννοια μόνο τυχαίος δεν μπορεί να θεωρηθεί ο εκθειασμός των «εμπειριών» από τις δομές της φεστιβαλικής μας κουλτούρας, όπου, ακριβώς επειδή η ορμή των οποίων δεν είναι παρά η αντανάκλαση του εγκλωβισμού της ζωής στην άμεση εμπειρία της επιβίωσης που συντηρείται μέσω του μόχθου, τελικά πρέπει να νοούνται ως εξευγενισμένες και φιλικές προς τον χρήστη μορφές μίμησης της εργασίας.
Οι δοξολογίες και οι πανηγυρικοί του υπερνεωτερικού καπιταλισμού όχι μόνο εντείνουν τις αντιφάσεις της εργασίας, αλλά συν τοις άλλοις τη μετασχηματίζουν από δικαίωμα σε προνόμιο. Η υποχώρηση του κοινωνικού ιδεώδους «εργασία και δίκαιος μισθός για όλους» δίνει τη σκυτάλη στην εξατομικευμένη λογική του «όσοι εργάζονται είναι προνομιούχοι», «βολεμένοι» και τυχεροί, επειδή τουλάχιστον «κάνουν κάτι». Η ειρωνεία της αυτονόμησης της οικονομικής ανάπτυξης απ’ την επιβίωση φαίνεται με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο στις μέρες μας με τη δημιουργία μιας εργασιακής κοινωνίας δίχως εργασία, με τη λατρεία του τοτέμ της εργασίας την ίδια στιγμή που το αντικείμενο του πόθου όλο και απομακρύνεται.
Παρόλο που κατά γενική ομολογία τα ποσοστά της ανεργίας και της υποαπασχόλησης είναι εύφλεκτα, παρόλο που το μισθοδοτικό σύστημα, ο χρόνος εργασίας και τα όρια συνταξιοδότησης «απελευθερώνονται» απ’ την αναγκαιότητα και τα φυσικά όρια του ανθρώπινου οργανισμού, παρόλο που μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού σε όλες τις προηγμένες κοινωνίες αδυνατεί να σταθεροποιήσει την αναπαραγωγή του και μουρμουρά ενοχλημένα για την «κρίση», κανείς δεν δείχνει διατεθειμένος να εξεγερθεί ενάντια σ’ αυτό το ξεπέρασμα όλων των φραγμών, ώστε να επιβληθούν κάποια όρια· αντιθέτως όλο και περισσότεροι δείχνουν συμμορφωμένοι έως και ικανοποιημένοι από τη γενικευμένη ανικανοποίηση και τη διαρκή εντατικοποίηση των ρυθμών της ζωής, όλοι ανεξαιρέτως καταλήγουν να αντλούν μια υφέρπουσα ηδονή απ’ το «προνόμιο» της εργασίας – όχι απαραίτητα απ’ τη συγκεκριμένη ατομική εργασία που επιτελούμε ο καθένας ξεχωριστά, αλλά μάλλον απ’ την ίδια τη γεγονότητα ότι επιτελούμε κάποια εργασία. Στον αιώνα πουδιανύουμε η εργασία δεν είναι ένα «πράγμα» το οποίο πρέπει να γίνει, αλλά ένα γεγονός που θέλουμε να «κάνουμε».
Αυτός ο εθισμός του ανθρώπου στην εργασία την ώρα που η τελευταία γίνεται το πιο σπάνιο εμπόρευμα της εποχής μας μπορεί να γίνει κατανοητός απ’ τα νέα εταιρικά ήθη που προτάσσουν οι επιχειρήσεις προσπαθώντας να διαμορφώσουν ένα είδος υπερσύγχρονων δουλοπάροικων: οι θριαμβολογίες γύρω απ’ την «ανακάλυψη» του ανθρώπινου παράγοντα ως σημαντικού κεφαλαίου για τη βελτίωση των πωλήσεων, η προσχώρηση της αισθητικής και του στιλ μέσα στην εταιρεία, η δημιουργία ενός άνετου, κλιματιζούμενου και διασκεδαστικού εργασιακού περιβάλλοντος, η διαδικασία της «gamification», της παιγνιοποίησης των παραγωγικών σχέσεων, η δια βίου μάθηση, το κλίμα φιλικότητας και η πεποίθηση πως όλοι ανεξαιρέτως από τους διευθυντές μέχρι τις καθαρίστριες είναι «συνεργάτες», η νοοτροπία των meetings του προσωπικού σημαίνουν τη θυσία του ατόμου ψυχή τε και σώματι στον βωμό της εργασίας¹⁰
Καθώς οι εποπτικοί μηχανισμοί της αποδοτικότητας διαπερνούν πλέον όλο τον ψυχισμό του υποκειμένου και δεν περιορίζονται μόνο στη σωματική δύναμη, το αποτέλεσμα είναι η «διανοητικοποίηση» της εργασίας που άγεται από έναν μανιερισμό περί «smartness», ώστε να συγκεντρώνεται μαζί με τη σωματική και η πνευματική ενέργεια του εργαζομένου στις υπηρεσίες της επιχείρησης. Υπό αυτές τις συνθήκες, η επιτελεστικότητα τεντώνεται μέχρι τα έσχατα όριά της με αποτέλεσμα οι υψηλά προϊστάμενοι να απαιτούν τα πάντα να γίνονται όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, όσο το δυνατόν περισσότερα. Το άμεσο, βιαστικό και βραχυπρόθεσμο κέρδος, που τείνει να γίνει ο κανόνας λειτουργίας του νέου καπιταλισμού, καταργεί την ετεροχρονισμένη ικανοποίηση και την υπομονή και επιβάλλει την ηδονιστική ακαριαιότητα του multitasking, την εντύπωση ότι όλα μπορούν να γίνουν αμέσως, ότι τα κέρδη μπορούν να εκτινάζονται συνεχώς σε δυσθεώρητα ύψη – φυσικά πάντα με τα τμήματα ανθρωπίνων πόρων να προσδίδουν την ευγενική ονομασία «ανάληψη πρωτοβουλιών» σ’ αυτό τον εξοντωτικό παραλογισμό.
Αργά ή γρήγορα, ο εργαζόμενος καταλήγει όμηρος των ίδιων του των κινήτρων και του ομολογούμενου πάθους για αναρρίχηση στην κοινωνική πυραμίδα, η διάλυση της ταξικής συνείδησης και η επέκταση του ατομικισμού στην επαγγελματική ζωή λειτουργεί ως μηχανισμός κακοδιαχείρισης των υπαλλήλων. Αποτέλεσμα, ο καθένας να αισθάνεται σαν ατιμασμένος μονομάχος σε έναν οικονομικό πόλεμο όλων εναντίον όλων που εκτονώνεται στον πόθο για προαγωγή και για απόκτηση θέσεων εξουσίας. Η κατάρρευση του επαναστατικού συνδικαλισμού οφείλεται ακριβώς σ’ αυτή τη μετακίνηση από την υπεράσπιση των συλλογικών συμφερόντων των εργαζομένων προς τη βιογραφική μέριμνα για την ιδιοτελή εξέλιξη του εαυτού¹¹.
Εφόσον διατείνεται πως η εργασία δεν εκφράζει τα συλλογικά συμφέροντα αυτών που την εκπροσωπούν, τότε παύει να συνδέεται και με το ωφελιμιστικό καθήκον συμμετοχής στο κοινωνικό αγαθό ή της εκπλήρωσης του ανθρώπινου ιδανικού της προόδου και της προκοπής· ανακυκλώνεται γύρω απ’ τον εαυτό, επιστρέφει σ’ αυτόν μέσω μιας υγειονομικής, αθλητικής και ψυχοθεραπευτικής μαγγανείας και πλαισιώνεται από new age επαγγελματικές πρακτικές, ομοιοπαθητικές, γυμναστήρια, δίαιτες, φάρμακα, πρότυπα ομορφιάς και μια βιομηχανία κοσμετολογίας, ώστε να δουλεύουμε διαρκώς με τον εαυτό μας, να είμαστε σε εγρήγορση και διαρκή άμυνα απέναντι στην αναλωσιμότητα και τις εφήμερες συμβασιακές σχέσεις που επιβάλλει η αγορά εργασίας και να φαινόμαστε μονίμως νέοι, δραστήριοι, όμορφοι, χαρούμενοι και πρόθυμοι για δουλειά. Άλλωστε, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε: η ζωή είναι δουλειά. Ως εκ τούτου, όσο πιο πολύ αυξάνεται η ποσότητα της καθημερινής απασχόλησης, τόσο περισσότερο αυξάνονται και οι υπόνοιες πως κάποιος είναι ζωντανός. Ομολογουμένως, εφόσον έχει διαμορφωθεί μια τέτοια κατάσταση, στο άλλο άκρο του ντοπαρίσματος και του workaholism, εκεί που κάνουν την εμφάνισή τους η υπερκόπωση και η ανεργία, παρατηρούμε ότι η έκλειψη της εργασίας συσχετίζεται με μια έκλειψη της ίδιας της ζωής, της αγωνίας να «επιζήσουμε» πάση θυσία, του απόλυτου κενού· η κατάθλιψη και η αυτοκτονία δείχνουν με τον πιο σπαρακτικό τρόπο τα απώτατα όρια αυτού του βιώματος.

1 Μαξ Βέμπερ, Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα του καπιταλισμού, μτφ. Μ. Κυπραίου, επιμ. Β. Φίλια, Αθήνα, Gutenberg, 2006.

2 Ο Marshall Sahlins, στο μνημειώδες έργο του Stone Age Economics [Οικονομικά της λίθινης εποχής] (Σικάγο, Aldine – Atherton, 1972), ισχυρίστηκε ότι στους πολιτισμούς της λίθινης εποχής οικονομία, από δομική άποψη, δεν υπάρχει. Αν λοιπόν το πρόβλημα της σπάνης, σύμφωνα με τις προσταγές του σοσιαλιστικού οράματος, θα επιλυθεί τη στιγμή που η οικονομία θα καταργηθεί ως αυτόνομη σφαίρα της κοινωνικής ζωής και ο homo oeconomicus θα παραχωρήσει τη θέση του στον homo hominus, τότε η λίθινη εποχή ήταν η πρώτη περίοδος που χαρακτηρίστηκε από την κατάσταση της αφθονίας. Και αυτό το φαινόμενο είναι δύο συνήθως οι οπτικές που προσπαθούν να το ερμηνεύσουν: η πρώτη, εθνοκεντρική στις καταβολές της, αρθρώνει, σύμφωνα με τον Pierre Clastres, έναν λόγο περί «έλλειψης» μιλώντας για κοινωνίες «χωρίς Κράτος», «χωρίς οικονομία», «χωρίς επιστήμη», «χωρίς τεχνολογία»· η δεύτερη, αναγνωρίζοντας πως υπάρχει πάντα κάτι μέσα στην απουσία, η οποία προμηνύει ενδεχομένως το ξεπέρασμα μιας κατάστασης ή την αντίσταση σ’ αυτήν, διαβεβαιώνει πως τελικά πρόκειται για κοινωνίες «ενάντια στο Κράτος» ή «ενάντια στην οικονομία».

3 Πάνω σ’ αυτές τις παρατηρήσεις, το έργο της Άρεντ Vita Activa παραμένει αξεπέραστο. Βλ. Χάννα Άρεντ, Η ανθρώπινη κατάσταση (Vita activa), μτφ. Γ. Λυκιαρδόπουλου, Στ. Ροζάνη, Αθήνα, Γνώση, 2009.

4 Λέγοντας «ενδιαμέσες αλλοιώσεις» εννοείται ότι αν και, για παράδειγμα, η εργασία στις μέρες μας εμπνέεται από μια κουλτούρα εξατομίκευσης και δεν συνδέεται με την αρετή της προόδου ή δεν αποβλέπει σε μια εγγενή αλληλεγγύη των εργαζομένων προς έναν κοινωνικά ωφέλιμο σκοπό δεν αναιρεί το γεγονός ότι συνιστά πυρηνική φαντασιακή σημασία της καπιταλιστικής κοινωνίας.

5 Βλ. ενδεικτικά Κορνήλιος Καστοριάδης, «Σκέψεις πάνω στην “ανάπτυξη” και την “ορθολογικότητα”», Οι χώροι του ανθρώπου, μτφ. Ζ. Σαρίκα, επιμ. Μ. Κυρτζάκη, Αθήνα, Ύψιλον/βιβλία, 2007, σσ. 11-56 και Κορνήλιος Καστοριάδης, Η «ορθολογικότητα» του καπιταλισμού, μτφ. Κ. Σπαντιδάκη, Αθήνα, Ύψιλον/βιβλία, 1999.

6 Ως «δικαίωμα στην επιβίωση» εννοείται το άτυπο πλέγμα αλληλεγγύης, αυτοπροστασίας και αμοιβαιότητας μιας κοινότητας με σκοπό να παρέχει τα απαραίτητα αγαθά στα μέλη της, ώστε να μπορούν να καλύπτουν τις βασικές τους ανάγκες. Μερικές μορφές θεσμικής έκφρασης αυτού του δικαιώματος μπορούμε να διακρίνουμε, μεταξύ άλλων, στον τρόπο λειτουργίας των ενοριών που επιφορτίζονταν με αυτό το έργο, στις διάφορες τελετουργίες αναδιανομής από το potlatch μέχρι τη συλλογική κατανάλωση τροφής στις γιορτές της κοινότητας, ή ακόμα και στους αναδασμούς της γης. Πάνω σ’ αυτό το ζήτημα των μετασχηματισμών της κοινωνικής ζωής εξαιτίας της άρσης του δικαιώματος στην επιβίωση, το έργο του Κάρλ Πολάνυι, Ο μεγάλος μετασχηματισμός: οι πολιτικές και κοινωνικές απαρχές του καιρού μας, μτφ. Κ. Γαγανάκη, Θεσσαλονίκη, Νησίδες, 2007, είναι αρκετά διαφωτιστικό.

7 Απόδειξη αυτής της κατάστασης είναι η πολιτική συνείδηση του προλεταριάτου του 18-19ου αιώνα καθώς και οι μορφές έκφρασης της ταξικής πάλης: απ’ τον πυροβολισμό των ρολογιών, το σπάσιμο των μηχανών, τον ξυλοδαρμό των επιστατών, τις στάσεις εργασίας μέχρι τα απεργιακά ξεσπάσματα, τις καταλήψεις των εργοστασιακών χώρων και το σαμποτάζ της παραγωγής ο σκοπός ήταν να σταματήσει η εργασία και η αποκτήνωση που αυτή επιφέρει. Και υπ’ αυτή την έννοια δεν είναι διόλου τυχαίο ή συγκυριακό όπου τα πιο κεντρικά αιτήματα του προλεταριάτου ξεκινούσαν από τη μείωση του εργάσιμου χρόνου και κατέληγαν στην κατάργηση της μισθωτής εργασίας.

8 Βλ. Ε. Π. Τόμσον, Χρόνος, εργασιακή πειθαρχία και βιομηχανικός καπιταλισμός, μτφ. Β. Τομανά, επιμ. Β. Τομανά, Σκόπελος, Νησίδες, 1994.

9 Anne Godignon και Jean-Louis Thiriet, “The Rebirth of Voluntary Servitude” [Η αναγέννηση της εθελοδουλείας], New French Thought: Political Philosophy, μτφ. αγγλικά Lisa Maguire, επιμ. Mark Lilla, Πρίνστον, Princeton University Press, 1994, σσ. 226-231.

10 Μερικές παραπλήσιες επισημάνσεις θα μπορούσε να αναζητήσει κάποιος στο Ζιλ Λιποβετσκί, Το λυκόφως του καθήκοντος: η ανώδυνη ηθική των σύγχρονων δημοκρατικών αρχών, μτφ. Β. Μηγιάκη, επιμ. Δ. Ποταμιανού, Αθήνα, Καστανιώτης, 1999.

11Μια συγκριτική αντιπαράθεση των ταινιών La classe operaia va in Paradiso [Η εργατική τάξη πάει στον παράδεισο] του Elio Petri (1971) και Deux jours, une nuit [Δυο μέρες, μια νύχτα] των αδερφών Dardenne (2014) -ταινίες που ούτως ή άλλως τις χωρίζει μια χρονική απόσταση τεσσάρων δεκαετιών, απόσταση ικανή ώστε να αντικατοπτρίσει τη θύελλα των πραγματικών αλλαγών στις εργασιακές σχέσεις- θα ήταν ιδιαίτερα διαφωτιστική, αλλά και παιδαγωγικού χαρακτήρα για την κατανόηση του περάσματος από τους εργατικούς αγώνες στον επαγγελματικό ατομικισμό. Ενώ στην Εργατική τάξη, η επίμαχη προβληματική και το κεντρικό θέμα της ταινίας είναι οι, μέσα από δημόσια συλλογικά όργανα και πολιτικές μάχες, εσωτερικές τριβές και αντιπαραθέσεις εργατών, συνδικαλιστών, χαρτογιακάδων, αριστεριστών φοιτητών και λοιπών επαναστατικών γκρουπούσκουλων πάνω στο κομβικό ζήτημα της «χειραφέτησης της εργατικής τάξηςστο σύνολό της», στην Δυο μέρες, μια νύχτα, αντιθέτως, η κεντρική κινηματογραφική φιγούρα είναι μια καταθλιπτική απολυμένη που απολύθηκε από τη συνέλευση των εργαζομένων, ώστε οι τελευταίοι να πάρουν σε μορφή bonus τους μισθούς που θα κέρδιζε η εταιρεία, και η οποία πρωταγωνίστρια αναλαμβάνει μέσα από ιδιωτικού τύπου προσωπικές συναντήσεις με τους «συναδέλφους» της, μοναχικά και οικτίροντας τη λύπησή τους στο να ανακαλέσουν την απόφασή τους, ώστε να μην χάσει τη δουλειά της.

** 2ο μέρος του κειμένου «Ένα σπάνιο εμπόρευμα: για την άνοδο και την πτώση της εργασίας», Κοινοί τόποι: σχόλια για τον ψυχισμό της εποχής, τχ. 1 (2016), σσ. 81-90.
Respublica

Διαβάστε περισσότερα

Έρχεται κάθαρση. Πάλι…

 ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ 

     Εδώ και τριάντα χρόνια η Ελλάδα τελεί υπό καθεστώς… «κάθαρσης».
     Ζούμε μια «κάθαρση» διαρκείας. Μια «κάθαρση» που δεν τελειώνει ποτέ.
    «Κάθαρση» για τις υποκλοπές επί Τόμπρα.
    «Κάθαρση» επί Κοσκωτά.
    «Κάθαρση» για την ΑΓΕΤ.
    «Κάθαρση» για το ξεπούλημα του ΟΤΕ.
    «Κάθαρση» για τις φούσκες του χρηματιστηρίου.
    «Κάθαρση» για τα Βατοπέδια.
    «Κάθαρση» για τους «κουμπάρους».
    «Κάθαρση» για τα παραεκκλησιαστικά και τα παραδικαστικά.
    «Κάθαρση» για τα διπύθμενα, «κάθαρση» και για τα μονοπύθμενα των εφοπλιστών.
    «Κάθαρση» για τα δομημένα, «κάθαρση» και για τα… αδόμητα ομόλογα.
    «Κάθαρση» για τη «Ζήμενς».
    «Κάθαρση» για τα υποβρύχια που γέρνουν.
    «Κάθαρση» για τις επόμενες υποκλοπές, του τριγώνου περί την αμερικάνικη πρεσβεία.
    «Κάθαρση» για τα «κότερα», «κάθαρση» και για τα «αναψυκτήρια».
    «Κάθαρση» για τα «φρουτάκια».
    «Κάθαρση» για τους χαμένους φακέλους της «Φαράν», «κάθαρση» και για το έγκλημα του «Σαμίνα», «κάθαρση» και για το έγκλημα του «Sea Diamond».
    «Κάθαρση» για τους βιντεοκομιστές, «κάθαρση» για τους «εθνικούς εργολάβους», «κάθαρση» και για τους «νταβατζήδες».
    «Κάθαρση» με τις λίστες Λαγκάρντ, «κάθαρση» της διαπλοκής μεταξύ πολιτικο-τραπεζικού κατεστημένου, «κάθαρση» τώρα και με τις τηλεοπτικές άδειες.
    «Κάθαρση», πάλι «κάθαρση» και ξανά μανά κάθαρση»!
    Κι όμως, παρά την τόση «κάθαρση», η βρώμα – βρώμα αδερφάκι μου…

     

Πουθενά αλλού στον κόσμο τόσα πολλά σφουγγαρόπανα του συστήματος της πολιτικής και της μιντιακής καθαριότητας δεν έχουν αφιερωθεί τόσο ολόψυχα και τόσο μακροχρόνια στην καταπολέμηση των «λεκέδων». Αλλά οι λεκέδες – λεκέδες!
    Τίποτα δεν τους καθαρίζει. Τίποτα. Λες και έχει συνωμοτήσει το σύμπαν για να δικαιώσει αυτούς τους κολλημένους τους κομμουνιστές που πιπιλάνε συνεχώς την ίδια καραμέλα, ότι ο καπιταλισμός είναι σύμφυτος με τη βρωμιά της διαπλοκής και τη δυσωδία της διαφθοράς.
    Και να σκεφτείτε ότι διαθέτουμε και το καλύτερο «απορρυπαντικό». Είναι εκείνο με τους μπλε, τους πράσινους και (εσχάτως) ροζ κόκκους…

Διαβάστε περισσότερα

Η τιτλοποίηση και εκμετάλλευση της διαφορετικότητας

Από τον Πάνο Χριστοδούλου

Σκέψεις με αφορμή το περιστατικό με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων στο Ωραιόκαστρο

Η επίσημη κατάρρευση των αντίπαλων προς το καπιταλιστικό σύστημα παραγωγής, καθεστώτων τις αρχές της δεκαετίας του 90 οδήγησε σε μια διευρυμένη εμβάθυνση του νεοφιλελευθερισμού. Από πολλούς η περίοδος αυτή ονομάστηκε ως το τέλος των ιδεολογιών. Όμως η απουσία του ψυχρού πολέμου οδήγησε στην αναζήτηση νέων πεδίων  κερδοφορίας. Οι χώρες του πρώην υπαρκτού δεν επαρκούσαν για να καλυφθεί το κενό.
Σε αυτό το σημείο εμφανίστηκε η προσοδοφόρα ήπειρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Συμπεριφορές και καταστάσεις που εμφανίζονταν ως μειοψηφικές στο κοινωνικό σύνολο, από τα άτομα με ειδικές ανάγκες ως τους μετανάστες και τους ομοφυλόφιλους, άρχισαν να απασχολούν έντονα την πολιτική σκηνή. Οι άνθρωποι αυτοί συνεχιζόταν να τιτλοποιούνται ως μειοψηφία, μόνο που αυτή τη φορά η μειοψηφία αποκτούσε δικαιώματα. Τα δικαιώματα δεν ήταν όμως αδιαμεσολάβητα.
Η επιλογή του χαρακτηρισμού ως μειοψηφία, έστω και ως δέκτη αλληλεγγύης, δεν είναι τυχαία. Ο χαρακτηρισμός αυτός θέτει το άτομο σε κατάσταση ιδιότυπης γκετοποίησης: νιώθει ως διαφορετικό κομμάτι από το κοινωνικό σώμα, η ιδιότητα του το καθιστά δέκτη βοήθειας και άρα εξαρτώμενο, τόσο σε σημειολογικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Κατά συνέπεια, εμφανίσθηκαν πλειάδα οργανισμών, θεσμών και μη κυβερνητικών οργανώσεων που εξέφραζαν και υπερασπιζόταν τα άτομα αυτά. Με το αζημίωτο βέβαια, καθώς το πεδίο αυτό ίσως αναδείχθηκε σε μια από τις πιο κερδοφόρες δραστηριότητες της δεκαετίας.
Μάλιστα η δραστηριότητα αυτή αποδείχθηκε τόσο πετυχημένη που επεκτάθηκε και σε άλλους τομείς μέσω των κοινωνικών παροχών: επιδόματα σε ανέργους αντί για εργασία, επιδοτήσεις σε αγρότες αντί για παραγωγή. Ο ρόλος των επιδομάτων ερχόταν να επισφραγίσει την κατάσταση ομηρείας  των ομάδων αυτών. Αδύναμες να επιλέξουν για τον εαυτό τους, έφταναν στο σημείο να νιώθουν ένοχες για την επιλογή ή την κατάσταση τους, αφού διαχωρίζονταν εντέχνως από το κοινωνικό σύνολο.
Ως αποτέλεσμα στήθηκαν περιουσίες και «φιλανθρωπικά» προφίλ οργανισμών και ανθρώπων που επένδυαν πάνω στην διαφορετικότητα. Στο ίδιο μοτίβο κινήθηκαν και κάποιοι αριστεροί, στήνοντας οργανώσεις αλληλεγγύης για άλλους, μόνο που αυτή τη φορά οι επαγγελματίες «δικαιωματικοί» λειτουργούσαν σε ανοιχτές συνελεύσεις (ανοιχτές για όλους εκτός από τους δέκτες της υποστήριξής τους), αντί για διοικητικά συμβούλια. Τελικά τα δικαιώματα προσφέρονταν για την απόσπαση κάθε λογής υπεραξίας: οικονομική ανάπτυξη, πολιτικές καριέρες, κοινωνικό status.
Κάποια στιγμή όμως το πεδίο σταμάτησε να αποδίδει, ιδίως με την έλευση της οικονομικής κρίσης. Για λίγο διάστημα οι ευτυχισμένοι (και συνήθως αργόσχολοι) «φιλάνθρωποι» αρκούταν στις φωτογραφίες και το πρεστίζ. Επειδή όμως κατά βάση αυτό δεν αποτελούσε αλληλεγγύη αλλά χόμπι, τα άτομα αυτά δεν είχαν υπερασπιστεί σχεδόν ποτέ τα ίδια τους τα δικαιώματα, δεν είχαν συγκρουστεί ποτέ για τα συμφέροντα της δικιάς τους κατηγορίας, η οικονομική κρίση τους έφερε στην ανάγκη να το κάνουν. Και όλος παραδόξως, αλλά πολύ λογικά, το έκαναν ενάντια στο χωράφι που δεν απέφερε πια καρπούς: τα δικαιώματα.
Οι ιδιαίτερες ομάδες που μας προσέφεραν την προστασία τους στη δεκαετία του 90 είναι ο νέος απόλυτος κίνδυνος για τον δυτικό πολιτισμό την περίοδο του 2010. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, ένας από τους φορείς που ανέλαβε πολλές φορές αυτό τον ρόλο ήταν οι σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων. Φορέας εν γένει συντηρητικός, αποδέχτηκε το ρόλο να τιτλοποιήσει τα δικαιώματα των παιδιών για πολιτικά συμφέροντα, σε σημείο που να στρέφεται ή να αγνοεί τα δικαιώματα των μαθητών. Όπως αναφέρθηκε, ο φορέας αυτός πριν δε συγκρούστηκε ποτέ με το bullying, το σεξισμό, την ομοφοβία στα σχολεία (αν δε τα συγκάλυπτε κιόλας) άλλα έτρεχε να ψάχνει εκδηλώσεις και φωτογραφίες για ρομά και ΑΜΕΑ.
Όταν τα δικαιώματα έπαψαν να είναι «της μόδας» οι έως τότε φιλάνθρωποι στράφηκαν εναντίον τους. Η περίπτωση του Ωραιοκάστρου δε θα είναι η τελευταία. Όσο η διαφορετικότητα γίνεται πεδίο εκμετάλλευσης, είτε ως αρνητική έννοια είτε ως θετική, τα άτομα αυτά θα παραμένουν πάντα στο περιθώριο. Φυσικά υπήρχαν και αφανείς φορείς αλληλεγγύης που όμως χρειάζεται να συνδεθούν με την κοινωνική και παραγωγική δραστηριότητα. Και κυρίως χρειάζεται οι φορείς της διαφορετικότητας να αποκτήσουν τη δυνατότητα να αποφασίζουν εντός κοινωνικού συνόλου για τον εαυτό τους χωρίς μεσάζοντες.
yabasta

Διαβάστε περισσότερα

Ζούμε όπως παίξαμε

«Πόσο φοβόμαστε τελικά το παιχνίδι; Πόσο τρέμουμε την ελευθερία της αταξίας που δημιουργεί, των αναπόφευκτων αμφισβητήσεων που προκύπτουν από αυτό, ώστε να αισθανόμαστε την ανάγκη να το υποτάξουμε στους νόμους της αγοράς και της ζήτησης, να το καθηλώσουμε σε ένα ακόμη προϊόν ή και παρεχόμενη υπηρεσία μέσω των εργαστηρίων παιχνιδιού για παιδιά και γονείς που εμφανίζονται τα τελευταία χρόνια».

Σύμφωνα με τον ανθρωπολόγο Μαρσέλ Μάους, μέσω του παιχνιδιού καθίσταται δυνατή η ανάγνωση μιας κοινωνίας. Η θέση μας σήμερα ως ενήλικες απέναντι στο παιχνίδι των παιδιών, καθρεφτίζει την κοινωνίας μας, η οποία μοιάζει να το αντιστρατεύεται.
Κατά τον Φρόιντ, «Το αντίθετο του παιχνιδιού δεν είναι η σοβαρότητα , αλλά η πραγματικότητα», με τον σημερινό άνθρωπο να προσαρμόζεται εύκολα, πεπεισμένος ότι δεν μπορεί να κάνει και πολλά για να την αλλάξει.
Ο μεταβατικός χώρος του παιχνιδιού είναι το σημείο όπου το παιδί διερευνά το άγνωστο, βιώνοντας την ελευθερία της ύπαρξής του, αναδημιουργώντας τον εαυτό του και τον κόσμο του.
Παίζοντας έτσι ως παιδί, είναι πιο πιθανό ως ενήλικας να είναι σε θέση να βιώνει τις επερχόμενες μεταβολές ως προκλήσεις και όχι ως μείζονα προσωπική αμφισβήτηση και να συμβάλλει στην δημιουργία του κόσμου του αύριο, απαρνούμενος τη θέση του παθητικού υποκειμένου.
Δυστυχώς σήμερα η παιγνιότητα, αν και πρωταρχική ιδιότητα του παιδιού, μοιάζει να μην του επιτρέπεται από τους ενήλικες.
Ως εκπρόσωποι του καταναλωτισμού τείνουμε να συγχέουμε τα υλικά παιχνίδια με την πράξη του παιχνιδιού. Παρέχουμε στα παιδιά πληθώρα παιχνιδιών που τελούν στην υπηρεσία ενός μετρήσιμου γνωστικού στόχου, στομώνοντας έτσι την δημιουργικότητά τους. Ξεχνάμε πως «παίζω δεν σημαίνει τείνω προς ένα συγκεκριμένο στόχο αλλά είμαι δεκτικός στο απρόσμενο».
Ξεχνάμε πως η λειτουργία του παιχνιδιού δεν αφορά την εξάρτηση του «έχω» μα την ελευθερία του «είναι». Μια χαρτοπετσέτα, ένα κουρελάκι μπορεί να «είναι» καπέλο, πουλί, αέρας, σύννεφο.. ένας ολόκληρος κόσμος εν τη γενέσει του. Αυτή η δυνητικότητα συνιστά την συναρπαστικότητα του παιχνιδιού, την περιέργεια για το τι θα συμβεί μετά, την έκπληξη μπρος στο απρόσμενο, την δυναμική -του τι μπορώ να κάνω, την εξερεύνηση -του πώς μπορώ να είμαι.
Πόσο φοβόμαστε τελικά το παιχνίδι; Πόσο τρέμουμε την ελευθερία της αταξίας που δημιουργεί, των αναπόφευκτων αμφισβητήσεων που προκύπτουν από αυτό, ώστε να αισθανόμαστε την ανάγκη να το υποτάξουμε στους νόμους της αγοράς και της ζήτησης, να το καθηλώσουμε σε ένα ακόμη προϊόν ή και παρεχόμενη υπηρεσία μέσω των εργαστηρίων παιχνιδιού για παιδιά και γονείς που εμφανίζονται τα τελευταία χρόνια.
Γιατί προωθούνται τα παιχνίδια -games εις βάρος του ελεύθερου παιχνιδιού – play;
Με τα games, διασφαλίζεται εκ των προτέρων, το σημείο λήξης του παιχνιδιού: νίκη, ήττα, ισοπαλία, σκορ. Αυτό που ορίζει τα games, δεν είναι η αυτοδιάθεση του παιδιού μα η φύση του αποτελέσματος.
Με την αυστηρή δομή τους το ωθούν να δομεί με τη σειρά του, μια άμυνα απέναντι στο μη προβλέψιμο που προσφέρει το συμβολικό ελεύθερο παιχνίδι (play). Κι επειδή, «χωρίς καμία αμφιβολία θα ζήσουμε όπως παίξαμε»[1], μεγαλώνοντας εξακολουθούμε να παίζουμε με αφάνταστη σοβαρότητα παρόμοια παιχνίδια με τον εαυτό μας και τους άλλους. Χρειάζονται και τα games-παιχνίδια.
Μα στον καιρό μας μοιάζει να υπερκαλύπτουν το μεταβατικό χώρο του συμβολικού παιχνιδιού. Κι έχει σημασία αυτό να το δούμε. Γιατί, ό,τι μας κρατά ως παιδιά περιορισμένους μέσα σε ένα συγκεκριμένο εύρος αλληλεπιδράσεων, χρησιμοποιώντας ένα επιβεβλημένο σύνολο κανόνων, εξακολουθεί και στη ζωή μας να μας κινεί και να θέτει όρια στο τι μπορούμε να κάνουμε, «φυλακίζοντάς» μας, σε ένα ανταγωνιστικό πλαίσιο συμμόρφωσης κι εξάρτησης.
Σίγουρα έτσι νοιώθουμε ασφαλείς. Κάθε ιδέα ενός μεγαλύτερου ή και διαφορετικού εύρους αλληλεπίδρασης μοιάζει τρομακτική ακόμη και για να την φανταστεί κανείς. Εύκολα μπορούμε να κάνουμε τις αναγωγές σε σχέση με την λειτουργία μας στην κοινωνία και τις αντιστάσεις μας στη δημιουργικότητα και την αλλαγή που οδηγούν σε νέους τρόπους ύπαρξης, συνοχής και αλληλεπίδρασης.
Στο ελεύθερο συμβολικό παιχνίδι, το παιδί ακολουθεί την εσωτερική του παρώθηση. Αφήνεται σε μια περιπέτεια, εξερευνώντας το άγνωστο μέσα κι έξω από τον εαυτό του, εμπιστευόμενο τη διαδικασία του παιχνιδιού. Αν αφιερώναμε λίγο χρόνο να το παρατηρήσουμε χωρίς να επεμβαίνουμε, θα ανακαλούσαμε την φράση του Σίλο: «Σου μιλώ για απελευθέρωση, για κίνηση, για διαδικασία». Παίζοντας μοιράζονται πράγματα και εμπειρίες, συναισθήματα, νέες αισθήσεις, δημιουργούνται αναφορές. Κι όλα αυτά τα γεννήματα της στιγμής τα υποδέχονται με χαρά και πνεύμα ανοίγματος. Μη προσδοκώντας κανένα όφελος, παρά μόνο ελπίζοντας στην επόμενη στιγμή.
Ο Λάο Τσε είχε πει: «Του τροχού τον άξονα μοιράζονται τριάντα ακτίνες. Χρήσιμος όμως γίνεται από την κεντρική του τρύπα. Πλάσε κανάτι με πηλό. Χρήσιμο γίνεται από τον εσωτερικό του άδειο χώρο. Το όφελος λοιπόν έρχεται από τούτο που υπάρχει. Το χρήσιμο προκύπτει από εκείνο που λείπει».
Είναι ανάγκη να αφήνουμε κενό χώρο στα παιδιά να παίζουν ελεύθερα, χωρίς σκοπό. Αυτό μόνο αρκεί! Σήμερα αποτιμάται ως χάσιμο χρόνου το να μην κάνουμε τίποτα άλλο εκτός από το να παίζουμε, το να μην έχουμε άλλο σκοπό εκτός από το να γνωριστούμε. Κι όμως μέσω αυτού που παραχωρούμε οι ενήλικες στον εαυτό μας ως ευκαιρία για απόλαυση και παιχνίδι, μεταβιβάζουμε στα παιδιά το πιο ουσιώδες, την επιθυμία και την χαρά για ζωή.
ΠΗΓΗ: antikleidi.com

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΝΤΕΟ: Είναι η ζάχαρη εθιστική; Και πώς επηρεάζει το μυαλό μας;

Όταν τρώμε κάτι με ζάχαρη και στο σώμα αλλά και στο μυαλό μας απλώνεται μια ευχάριστη αίσθηση.

Αυτή οφείλεται στην ενεργοποίηση του συστήματος ανταμοιβής του εγκεφάλου μας.
Με τον ίδιο τρόπο ακριβώς ανταποκρίνεται ο οργανισμούς μας όταν επεξεργάζεται άλλους εθισμούς, όπως το αλκοόλ, νικοτίνη, ή ακόμα και το σεξ.
Είναι πικρή τελικά η ζάχαρη;
Η Nicole Avena εικονογραφεί τη λειτουργία της ζάχαρης στον οργανισμό μας με έναν έξυπνο και γρήγορο τρόπο.

Διαβάστε περισσότερα

Δήμαρχος Λέσβου: Στελέχη της ΝΔ υποκινούν τα επεισόδια κατά των προσφύγων

Ο δήμαρχος της Λέσβου, Σπύρος Γαληνός, κατήγγειλε σε συνέντευξή του στελέχη της ΝΔ, που όπως είπε «εμφορούνται από προσωπικό μίσος και ιδιωτικά συμφέροντα», υποδαυλίζουν τα επεισόδια στο νησί και συναγελάζονται με τη Χρυσή Αυγή.

 Μιλώντας στα «Παραπολιτικά 90,1», ο κ. Γαληνός έκανε λόγο για 4-5 τοπικά στελέχη της ΝΔ που «εκμεταλλεύονται τον πόνο των κατοίκων που επιθυμούν να δοθεί λύση σε αυτό το τεράστιο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε». Είπε μάλιστα πως θα ενημερώσει σχετικά τον πρόεδρο της ΝΔ, Κυριάκο Μητσοτάκη, ενώ υπογράμμισε πως αν δεν εκτονωθεί άμεσα η κατάσταση θα υπάρξουν και νέα επεισόδια.

Υπενθυμίζεται πως ο τοπικός βουλευτής της ΝΔ Χαρ. Αθανασίου, εξέφραζε τη συμπαράστασή στους «αγανακτισμένους» κατοίκους του νησιού. «Όλοι μαζί στον αγώνα με σύνθημα: Όχι άλλα hotspots στη Λέσβο και άμεση αποσυμφόρηση του νησιού μας από τους μετανάστες», ανέφερε μεταξύ άλλων.
Τις προηγούμενες ημέρες, ο Αλέκος Κουτσαντώνης, σημαντικό στέλεχος της ΝΔ στη Λέσβο, καλούσε τους πολίτες να κινητοποιηθούν ενάντια στη «μουσουλμανοποίηση» του νησιού. «Ετοιμάζομαι για το πρώτο κάλεσμα. Η Λέσβος είναι ελληνική», ανέφερε στο κάλεσμά του για τη δημιουργία μιας νέα κίνησης.
Σε ανάλογο κλίμα ήταν και η ανακοίνωση της ΝΟΔΕ Λέσβου, που υιοθετώντας την ακροδεξιά παραπληροφόρηση για πρόσφυγες που δήθεν εμπόδισαν την υποστολή της σημαίας, αναφέρει πως «το ποτήρι ξεχείλισε». «Ευτυχώς εκατοντάδες αγανακτισμένοι Μυτιληνιοί, που φυλάνε σύνορα χρόνια τώρα, συγκεντρώθηκαν αυθόρμητα στην προκυμαία να προστατεύσουν την τελετή υποστολής της σημαίας μας», τονιζόταν χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση. Αξίζει επίσης να αναφερθεί πως οι δημοτικοί σύμβουλοι της παράταξης που πρόσκειται στη Νέα Δημοκρατία απείχαν από τη διαδικασία για την έγκριση ψηφίσματος σχετικά με την καταδίκη των επεισοδίων κατά τη διάρκεια διαδήλωσης για το προσφυγικό.
Οι «αγανακτισμένοι» χρυσαυγίτες και η ΝΔ
Τη Δευτέρα, μέλη της Χρυσής Αυγής, που συμμετείχαν σε διαδήλωση για το προσφυγικό, επιτέθηκαν σε νεαρές κοπέλες, μια εκ των οποίων είναι γνωστή για την εθελοντική της δράση σε δομή φιλοξενίας στη Μυτιλήνη. Η εν λόγω κοπέλα μεταφέρθηκε τραυματισμένη στο νοσοκομείο της Μυτιλήνης, όπου της παρασχέθηκαν οι πρώτες βοήθειες. Όπως σημειώνει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, η ομάδα των μελών της «Χρυσής Αυγής» είναι γνωστή στην κοινωνία της Μυτιλήνης από παλιότερη δραστηριότητα τους, χαρακτηριστική είναι μάλιστα φωτογραφία τους πριν τρία χρόνια, το Σεπτέμβριο του 2013 ως «τάγμα εφόδου» σε παρέμβαση τους στην περιοχή της Θερμής.
Σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο, τα ίδια άτομα γνωστά μέλη της οργάνωσης «Χρυσή Αυγή» επιτέθηκαν φραστικά και στο Δήμαρχο Λέσβου Σπύρο Γαληνό υβρίζοντας τον ενώ σε όλη τη διάρκεια της χθεσινής πορείας των κατοίκων της Μόριας με συνθήματα τους εναντίον των μεταναστών και των προσφύγων, της κυβέρνησης και των τοπικών αυτοδιοικητικών αρχών προσπαθούσαν να εκτρέψουν την πορεία από το προκαθορισμένο πολιτικό και διεκδικητικό πλαίσιο της το οποίο είχε την υποστήριξη του συνόλου σχεδόν των πολιτικών δυνάμεων στο νησί.
Επίσης πρωταγωνίστησαν τόσο το απόγευμα της Κυριακής έχοντας παρεισφρήσει στη συγκέντρωση πολιτών κατά την υποστολή της σημαίας, στη σύγκρουση με ομάδα αντεξουσιαστών όσο και στις ύβρεις κατά δημοσιογράφων που κάλυπταν το γεγονός. Ας σημειωθεί ότι συμμετείχαν και χθες το βράδυ σε μπλόκα που στήθηκαν στους δρόμους γύρω από το χωριό Μόρια για να αποκλείσουν το πέρασμα μεταναστών και προσφύγων που έφευγαν από το καιόμενο χοτ- σποτ προς την πόλη της Μυτιλήνης.
Τη Δευτέρα το δημοτικό συμβούλιο Λέσβου με δυο ψηφίσματα του καταδίκασε τη δράση  των παρακρατικών ακροδεξιών και των όσων κρύβονται πίσω από αυτούς. Με το πρώτο ψήφισμα που κατέθεσαν οι δημοτικοί σύμβουλοι της πλειοψηφίας και έγινε δεκτό «το Δημοτικό Συμβούλιο Λέσβου καταδικάζει τα έκτροπα που έλαβαν χώρα χθες (σ.σ. προχθές) και σήμερα (σ.σ. χθες) με αφορμή «τάχα» το… προσφυγικό και τη δίκαιη διαμαρτυρία των κατοίκων της Μόριας υποδαυλισμένα από συγκεκριμένους κομματικούς κύκλους και ανθρώπους με στόχο μικροκομματικά και προσωπικά συμφέροντα. Η Λέσβος ήταν και θα είναι τόπος ανθρωπιάς και δημοκρατίας στην οποία δεν έχει τόπο ο φασισμός». Από τη διαδικασία αυτού του ψηφίσματος οι δημοτικοί σύμβουλοι της παράταξης που πρόσκειται στη Νέα Δημοκρατία απείχαν.
Επίσης με άλλο ψήφισμα που κατέθεσαν οι δημοτικοί σύμβουλοι της αριστερής παράταξης του «Άλλου Δρόμου» και έγινε δεκτό «το Δημοτικό Συμβούλιο Λέσβου καταδίκασε απερίφραστα τους προπηλακισμούς φοιτητών και δημοσιογράφων που συνέβησαν σήμερα (σ.σ. χθες) από τραμπούκους που εμφανίζονται ως υποστηρικτές εγκληματικής οργάνωσης, ζητώντας ταυτόχρονα την άμεση, αυτεπάγγελτη επέμβαση οργάνων της Δικαιοσύνης. Ως ένα από τους τοπικούς θεσμούς και θεματοφύλακες της Δημοκρατίας δηλώνει ότι στον τόπο μας δεν θα βρει χώρο δράσης ο σύγχρονος φασισμός».  Στη διαδικασία αυτού του ψηφίσματος οι δημοτικοί σύμβουλοι της παράταξης που πρόσκειται στη Νέα Δημοκρατία ψήφισαν λευκό.
Πηγή: tvxs

Διαβάστε περισσότερα

Μια κοινωνία εργαζομένων χωρίς εργασία

Από τον Νικόλα Γκίμπη

Όταν η σιωπή που περιβάλλει την ανεργία σπάει, τότε ο καθένας έρχεται αντιμέτωπος με μια πρωτοφανή αμηχανία, με μια έλλειψη ίσως ερμηνευτικών σχημάτων και αναλυτικών κατηγοριών ικανών να συσχετίσουν το ανθρωπολογικό με το οικονομικό, το συγκεκριμένο με το αφηρημένο, την ψυχική κατάσταση με την αριθμητική καταμέτρηση. Αποτέλεσμα αυτής της αμφισημίας των λογικών σχηματισμών είναι μια αδυναμία διαύγασης των αιτιών και των αιτιατών της μαζικής ανεργίας, που σαν φαινόμενο παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Το σίγουρο είναι πως υπάρχει μια συμπάθεια και μια αγωνία για τους ανέργους, όσο είναι απομακρυσμένοι στον αρκτικό πόλο των στατιστικών στοιχείων, μια προσπάθεια να θυματοποιηθούν και ίσως μέσω αυτής της διαδικασίας να γίνουν και όπλο καταγγελίας ενάντια στις κυβερνητικές πολιτικές. Όμως, όταν η έκφραση της αφηρημένης λύπησης αποκτά σάρκα και οστά και εντοπίζεται μέσα στην κόλαση του πραγματικού, τότε οι όροι αντιστρέφονται.
Εκεί που το πρόβλημα αρχίζει να σκουντάει τους ενσωματωμένους στην αγορά εργασίας, τότε είναι αναγκαία η εμφάνιση ενός ιδεολογικού αμυντικού μηχανισμού που θα μεταβιβάσει στους ανέργους όλα τα άγχη και όλη την πίεση της οικουμένης, ξεκινώντας από αιτιάσεις περί ατυχίας, προσωπικής ανεπάρκειας και έλλειψης εργασιακής πείρας και καταλήγωντας σε μια αντιπαρασιτολογική κλινική μελέτη που σκοπεύει στην κάθαρση του σώματος από το μικρόβιο της «τεμπελιάς». Κατ’ αυτό τον τρόπο διεκπεραιώνεται και η περίφραξη του προβλήματος της ανεργίας στην ιδιαίτερη κατηγορία των ανθρώπων που βρίσκονται εντός της: είναι η στιγμή που ο πιο ακραίος υποκειμενισμός εμπεδώνεται σαν κοινωνικό αντίδοτο, σαν δίχτυ προστασίας των άμεσων ανταγωνιστών των ανέργων προκειμένου να μεταμφιεσθεί με μια, έστω και παροδική, ανακούφιση ο κατά τ’ άλλα διαρκής κίνδυνος που βλέπει κάποιος στα θαμπά τζάμια απ’ τις ανάσες τους, καθώς γρατζουνάνε τα παράθυρα. Άλλωστε, στο κάτω κάτω, με την ανεργία να διακηρύσσεται δημόσιος κίνδυνος τότε και ο καθένας αντιμετωπίζεται ως δυνητικός εχθρός, έτοιμος να πετάξει κάποιους άλλους έξω απ’ τα παράθυρα που χωρίζουν τον λαμπρό κόσμο της εργασίας από τις χωματερές ανθρώπινων απορριμμάτων.
Η ανθρωπότητα έχει ξαναπεράσει από αυτές τις συμπληγάδες, ειδικότερα στη φάση της βιομηχανικής επανάστασης ή καθ’ όλη τη διάρκεια του μεσοπολέμου. Ως προς αυτό τίποτα καινοφανές. Όμως, ίσως να είναι η πρώτη φορά που η ανεργία δεν αντιμετωπίζεται ως μια προσωρινής μορφής ανωμαλία αλλά ως σημείο εκκίνησης και δομικό στοιχείο της νέας οικονομίας. Λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη αυτή τη λεπτομέρεια, βλέπουμε πως στην κοινωνία των παραγωγών, που σημάδεψε τον ερχομό του καπιταλισμού, οι άνεργοι θεωρούνταν ένας στρατός εφεδρείας, ανά πάσα στιγμή έτοιμος να ριχθεί στα βαθιά νερά της βιομηχανικής παραγωγής προκειμένου να συμβάλει με τη δύναμη του μόχθου του στην οικονομική απογείωση και κατ’ επέκταση στην κοινωνική πρόοδο. Δεν ισχύει το ίδιο και για την κοινωνία της κατανάλωσης. Εδώ οι άνεργοι δεν συγκροτούν από κοινού με τους εργάτες μια κοινή τάξη με κοινούς ρόλους και κοινούς σκοπούς μέσα σε μια συμπαγή παραγωγική δομή· μακράν του να συνθέτουν μια κοινωνική τάξη μέσα από την αλληλεπίδραση ανέργων και ενεργών παραγωγών, οι άνεργοι στις εξατομικευμένες, ελαστικές, ευέλικτες και πλήρως τεμαχισμένες συνθήκες που προκαλεί η ναρκισσιστική κουλτούρα αντιμετωπίζονται ως έκπτωτοι απ’ την τάξη αυτών που εργάζονται, déclassés, πλεονάζοντες, ελαττωματικοί καταναλωτές. Παράλληλα, πράγμα εξίσου σημαντικό, είναι έκπτωτοι και απ’ τη συστημική τάξη πραγμάτων που καταμερίζει το σύνολο των αναγκαίων θέσεων και ρόλων για την παραγωγή και την αναπαραγωγή της κοινωνίας, οι υπερτροφικοί της λιτοδίαιτης από ανθρώπινη σάρκα παραγωγικής διαδικασίας, τα αναπόφευκτα απόβλητα που δημιουργούν τα εργοτάξια της οικονομικής ανάπτυξης που, καθώς τους έχει αφαι ρεθεί κάθε αξία χρήσης, οφείλουν να καταλήξουν στις χωματερές¹.
Υπάρχει επομένως ένας συνδετικός κρίκος μεταξύ του παραγκωνισμού της ανεργίας ως κοινωνικών διαστάσεων πρόβλημα απ’ τη δημόσια συζήτηση -πέραν φυσικά μερικών σχολίων υποκριτικού φιλανθρωπισμού που δεν κοστίζουν τίποτα- με τον εγκλωβισμό του ατόμου εκτός των κοινών τόπων της ζωής όπου, μέσα σ’ αυτές τις εφιαλτικές συνθήκες ανασφάλειας και αβεβαιότητας, καλείται να βρει βιογραφικές λύσεις για ένα πρόβλημα που το προσπερνά και το υπερβαίνει, που αν μη τι άλλο λαμβάνει συστημικά χαρακτηριστικά². Η περιθωριοποίηση της ανεργίας απ’ τις μεγάλες ιδεολογικές μάχες, η πεποίθηση δηλαδή πως συνιστά απλά μια ατυχή και ήσσονος σημασίας συγκυρία που θα επιδιορθωθεί κατόπιν της εορτής που ακούει στο όνομα «οικονομική ανάπτυξη», συμβαδίζει με την κατάτμηση των ανθρώπινων σε απομονωμένους ιδιώτες, ακρωτηριάζοντας κάθε ενδεχόμενο ενότητας της άμεσης εμπειρίας αυτού που συμβαίνει με μια υψηλότερης μορφής πολιτική και διανοητική οργάνωση του συλλογικού βίου.
Μέσα σ’ αυτή την πλήρη αδυναμία αυτοοργάνωσης έστω και στο περιθώριο είναι μόνο υπό τη σκέπη του στατιστικού συγκεντρωτισμού όπου μπορεί να γίνεται λόγος για τους ανέργους ως ιδιαίτερη κοινωνική κατηγορία ή ευπαθή πληθυσμιακή ομάδα. Κατά τ’ άλλα, στη ζωή της πραγματικής καθημερινότητας, στις ουρές του ΟΑΕΔ, στις ικεσίες που ακούγονται στα γραφεία ευρέσεως εργασίας και στις συνεντεύξεις με τους επίδοξους μελλοντικούς εργοδότες, μοναχικά και σιωπηρά ο καθένας επιστρατεύει όλες του τις δυνάμεις προκειμένου να βρει μια λύση στο πρόβλημα όχι της ανεργίας αλλά της δικής του ανεργίας με σκοπό να δραπετεύσει, μέχρι νεοτέρας, απ’ τους υπονόμους³.
Η μεταμόρφωση, λοιπόν, της ανεργίας σε ένα «ιδιωτικό πρόβλημα» το οποίο οφείλει να παραμείνει εντός των τειχών του οίκου πηγάζει, σε σημαντικό βαθμό, απ’ τη συγκρουσιακή σχέση μεταξύ εργασίας και ανεργίας στην εποχή της εξατομίκευσης των κοινωνικών δυνάμεων, με αποτέλεσμα μια νέα ποιότητα να αρχίζει να ριζώνει στις σχέσεις εργασίας. Ανεργία και εργασία δεν συγκροτούν τις δύο όψεις του ίδιου προβλήματος, δηλαδή τη θεμελιώδη αντίφαση της καπιταλιστικής οργάνωσης της παραγωγής τόσο στο να αποκλείει τον ανθρώπινο παράγοντα για να τον αντικαταστήσει απ’ τη νεκρή εργασία της μηχανής, όσο και στο να αναζητά διακαώς την ενεργό συμμετοχή και την ευφυΐα του που θα επιτρέψουν στην παραγωγή να λειτουργήσει. Σήμερα, αντιθέτως, όπως φαίνεται, η επαναφορά της εσχατολογικής πίστης στη λειτουργία μιας αόρατης χείρας σαν απόλυτο ισοζύγιο όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων, συγκροτούν την εργασία και την ανεργία ως δυο αντιμαχόμενους πόλους πλήρως αποκομμένους ο ένας απ’ τον άλλον. Ο ενδοταξικός ανταγωνισμός, το bellum omnium contra omnes, ο αγώνας για επιβίωση ανατινάζουν τα κοινωνικά θεμέλια της συνείδησης με αποτέλεσμα τα όρια της αυτορρύθμισης στην αγορά εργασίας να βιώνονται πρωτίστως ως προσωπικό δράμα μιας ενδεχόμενης αποτυχίας για ανέλιξη ή επαγγελματική καριέρα.
Ο ξεριζωμός των κοινωνικών καταβολών των προβλημάτων, ο εξοβελισμός και η εγκατάλειψη των ανέργων κάνουν το μαρτύριο της ανεργίας να είναι γεμάτο στρες, φόβους, αϋπνίες, ψυχική ένταση, θρήνο, παραίτηση, αυτοκτονίες. Η ψυχική κατάρρευση με την οποία έρχονται αντιμέτωποι όλο και περισσότεροι άνθρωποι εξαιτίας της κατάστασής τους δίνει το έναυσμα στον ψυχολογισμό να αναλάβει δράση, να μεταμφιέσει την αδικία σε παθολογία, να μιλήσει μια ιατρική γλώσσα, να διαβεβαιώσει πως πρόκειται περί «συμπτώματος». Η εργασία, υπό αυτές τις συνθήκες, γίνεται η κατάλληλη θεραπεία στα ψυχοπαθολογικά προβλήματα του καθενός, στη δυσφορία και τη δυσανεξία του. Η δημόσια πρόνοια, το welfare, γίνεται εργασιακή πρόνοια, workfare, πρόνοια διαμέσου της εργασίας, εργασιοθεραπεία, εθελοντισμός, εθελοδουλεία. Στις μέρες μας, οι δομές πρόνοιας, τα ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης και τα εθνικά σχέδια αφορούν την επανένταξη όχι στην κοινωνία -λέγεται πως «δεν υπάρχει πλέον τέτοιο πράγμα»- αλλά στην αγορά εργασίας.
Την ώρα που χτυπάνε οι καμπάνες της κοινωνικής απορρύθμισης του αναγκαίου χρόνου για λογαριασμό της παραγωγικής διαδικασίας, παρατηρούμε το εξής παράδοξο που έρχεται να συμπληρώσει το μωσαϊκό των αντιφάσεων στις οικονομίες της αγοράς: mini jobs, εργασία εκ περιτροπής, μερική απασχόληση, «σπαστά» ωράρια, υποαπασχόληση, ημι-ανεργία, συμβάσεις έργου, voucher, κοινωφελής εργασία, συμβάσεις ορισμένου χρόνου, πρακτική άσκηση, πεντάμηνα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και διαφόρων ειδών παρόμοιες στρατηγικές εργασιακού εθισμού εγκαθιδρύουν όχι τόσο πολιτικές απασχόλησης που σκοπεύουν στην εξάλειψη της ανεργίας, αλλά το ακριβώς αντίθετο, ήτοι πολιτικές καταναγκαστικής ανεργίας, πολιτικές με άλλα λόγια ορθολογικού ελέγχου της ανεργίας, με την τοποθέτησή της μέσα σε ένα οργανωμένο πλαίσιο αναπαραγωγής που θα διατηρεί μεν την «ανταγωνιστικότητα» στην αγορά εργασίας, χωρίς, όμως, να διέπεται από δυσθεώρητες αντιφάσεις που θα υποθάλπουν το ενδεχόμενο μιας κοινωνικής ανάφλεξης και ταξικής σύγκρουσης. Μερικές δόσεις εργασιακής τόνωσης άλλωστε αρκούν ώστε να δημιουργηθεί το αίσθημα πως κάποιος μεριμνά για τους ανέργους, πως τελικά «το σύστημα λειτουργεί» και πως, αν θελήσουμε κάτι πολύ, όλο το σύμπαν θα συνωμοτήσει ώστε να το αποκτήσουμε.
Αν και φαινομενικά μοιάζει με αντίφαση να ισχυρίζεται κανείς ότι ο τρόπος με τον οποίο οργανώνεται η εργασία είναι για να αναπαράγει την ανεργία, τελικά υπάρχει ένα αόρατο νήμα που ενώνει την ψυχοθεραπευτική εργασιομανία, την ελαστικοποίηση της εργασίας και την αχαλίνωτη ανεργία που χαρακτηρίζουν την σήμερον ημέρα. Μια εποπτεία του χάσματος των γενεών και αυτής της αλλοίωσης των κοινωνικών σημασιών μπορεί να το επιβεβαιώσει. Είναι ακριβώς εξαιτίας της, προερχόμενης απ’ την ελαστικοποίηση, σχετικής αποσύνδεσης της εργασίας απ’ την υλική αναπαραγωγή, που τελικά όλο και λιγότεροι άνθρωποι ισχυρίζονται ανοιχτά πως δουλεύουν γιατί έχουν ανάγκη τα χρήματα απ’ τον μισθό που θα πάρουν, «για να τα βγάλουν πέρα». Αν εξαιρέσουμε τους παρίες των καταπιεσμένων υποτάξεων, αυτή η συνθήκη θα λέγαμε ότι αφορά μόνο στους φορντικού τύπου «παλαίμαχους» εργαζόμενους, καθώς, ως επί το πλείστον, αυτές είναι και οι κατηγορίες ανθρώπων που καλούνται καθημερινά να ασχοληθούν αποκλειστικά με τη φυσική τους ύπαρξη, με την οργάνωση του οίκου τους.
Αντιθέτως, η νέα γενιά που έρχεται να στελεχώσει το εργατικό δυναμικό των καπιταλιστικών οικονομιών, όντας εμποτισμένη από τη θεραπευτική πίστη της εποχής μας, βιώνει την εργασία περισσότερο ως ζήτημα σωματικής ευεξίας και ψυχικής ισορροπίας παρά ως ικανοποίηση των, από φυσικής απόψεως, ζωτικών αναγκών ή, ακόμη περισσότερο, της ζωής του ίδιου του ανθρώπινου είδους. Η ραγδαία υποτίμηση της εργασιακής δύναμης, όπως εκδηλώνεται στη συμπίεση των χρηματικών απολαβών προς τα κάτω, στη συνακόλουθη «απελευθέρωση» του χρόνου εργασίας απ’ το οχτάωρο και στην επιμήκυνση των ορίων συνταξιοδότησης, αποτρέπει σε σημαντικό βαθμό την ανάπτυξη μιας κατάστασης οικονομικής αυτοδυναμίας, γεγονός που μεταξύ άλλων φαίνεται να τροφοδοτεί μια κατά συρροή συγκατοίκηση των νέων με τους γονείς τους με αποτέλεσμα, εφόσον κάποιοι άλλοι αναλαμβάνουν τα «προς το ζην», να παραιτούνται απ’ αυτό το αίτημα οι παραγωγικές ηλικίες και να υιοθετούν μια ηδονιστική αντίληψη περί εργασίας. Δεν διστάζουμε, επομένως, να διαφημίζουμε ακόμα και το γεγονός ότι η άμισθη εργασία είναι cool και «έχει πλάκα», ότι μας βοηθάει να γνωρίσουμε νέους ανθρώπους, μας φέρνει σε επαφή με τα όρια του εαυτού μας.
Με μια τέτοια εξύμνηση της εργασίας ήδη φαντάζει αρκετά απαιτητικό το να πληρώνεται κανείς, καθώς η μισθωτή εξάρτηση προϋποθέτει μια έχθρα προς την εργασία, την αναγνώριση ότι μόνο υπό τη θηλιά της φυσικής εξαχρείωσης θα αντάλλαζε κανείς τη ζωντάνια του. Όταν όμως το μόνο που μετράει για κάποιον είναι απλά να δουλεύει, τότε συμπυκνώνεται όλη η ματαιότητα της σύγχρονης ιδιώτευσης, διότι μόνο εφόσον πειστεί κανείς βαθιά μέσα του για την αδυναμία του να αλλάξει τις συνθήκες του κόσμου όπου ζει ή να λειτουργήσει μέσω της προσωπικής του πορείας ως ενάρετη ύπαρξη γίνεται ορατή και ικανή η υιοθέτηση στρατηγικών ψυχολογικής επιβίωσης με σκοπό να βελτιστοποιήσει τη δική του προσαρμογή μέσα στον ζόφο που τον περιβάλλει. Εξ ου και η μετατροπή της εργασίας σε «hobby», «job», ένα είδος ψευτο-απασχόλησης παραπλήσιο του jogging, της yoga, του stretching: να δημιουργούμε την εντύπωση της κινητικότητας, της αισθαντικής λειτουργικότητας, της ευελιξίας και της ελαστικότητας. Μια ελάχιστη οριακή αυτοέκφραση, κάτι απλώς για να περνάμε τον χρόνο μας και να ξεχνιόμαστε ή να αποφεύγουμε τους φόβους μας και τον εφιάλτη της ανεργίας.
Η μακρά περίοδος όπου η εργασία σχετιζόταν άμεσα με την αυτοσυντήρηση, την κοινωνικοποίηση, την αντικειμενοποίηση της ύλης, την κατασκευή ενός εμπράγματου κόσμου και την κοινωνική αναπαραγωγή δείχνει να υποχωρεί. Πλέον, αυτές οι συνθήκες μόνο δευτερευόντως σχετίζονται με τον εργασιακό βίο, καθώς αυτός ο τελευταίος περιορίζεται στη διαμόρφωση μιας υγιούς ψυχολογίας. Η προτεσταντική ηθική αποτέλεσε το υπόβαθρο ενός εγκόσμιου ασκητισμού όπου η στέρηση, η κόπωση και ο σωματικός πόνος του κάθε μεμονωμένου παραγωγού στο ατομικό επίπεδο ήταν το αναγκαίο τίμημα που έπρεπε να πληρωθεί για την κοινωνική πρόοδο και ευημερία, οι οποίες δύνανται να εκπληρωθούν μέσα από τη συσσώρευση πλούτου, τη δημιουργία αποθεματικού πλεονάσματος και τη δίκαιη αναδιανομή του.
Η θεραπευτική ηθική αντιθέτως οικοδομεί μια ατομικίστικη αντίληψη γύρω απ’ την εργασία, ως δραστηριότητα που πρωτίστως έρχεται να ωφελήσει το άτομο και όχι απαραίτητα την κοινότητα⁴· ο ασκητισμός μετατρέπεται σε ατομικό πρόγραμμα εξάσκησης, σε personal training. Η διείσδυση του ψυχολογισμού στην εργασία ωθεί στην ανομολόγητη σχέση της με τους καταναγκασμούς της ευτυχίας, όπως αυτοί προωθούνται από την ηδονιστική κοινωνία της κατανάλωσης. Τούτες οι εξελίξεις επηρέασαν σε σημαντικό βαθμό και την ταξική πάλη, διότι εφόσον η εργασία έφτασε, αντί της συλλογικής λύτρωσης, να συμβάλει στην ατομική ευτυχία, τότε αναπόφευκτα υποχωρούν η διανεμητική δικαιοσύνη και τα αιτήματα για τη δραστική μείωση του χρόνου εργασίας προς όφελος του ελεύθερου χρόνου. Πρόκειται για μια μυστηριώδη πολτοποίηση εργάσιμου και ελεύθερου χρόνου ακριβώς πάνω στη θεμελίωση της ψευδαίσθησης ότι η εργασία είναι κάτι άλλο από εργασία, ότι είναι πηγή αυτοπραγμάτωσης και γι’ αυτό τον λόγο αξίζει κανείς να εργάζεται ολημερίς και να αφιερώσει σ’ αυτήν όλο τον χρόνο του.

1 Όλος αυτός ο προβληματισμός για τους κραδασμούς που υπέστη το ζήτημα της εργασίας κατά το πέρασμα από την «κοινωνία των παραγωγών» στην «κοινωνία των καταναλωτών» αναλύεται διεξοδικά από τον Ζύγκμουντ Μπάουμαν, μεταξύ άλλων, στα έργα του Η εργασία, ο καταναλωτισμός και οι νεόπτωχοι, μτφ. Κ. Δ. Γεωρμά, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2004 και Σπαταλημένες ζωές: οι απόβλητοι της νεοτερικότητας, μτφ. Μ. Καρασαρίνη, επιμ. Π. Ε. Λέκκα, Αθήνα, Κατάρτι, 2005.

2 Ούλριχ Μπεκ, Κοινωνία της διακινδύνευσης: καθ’ οδόν προς μια άλλη νεωτερικότητα, μτφ. Η. Οικονόμου, επιμ. Ν. Πατινιώτη, Αθήνα, Πεδίο, 2015.

3 Η εσωτερική κινητικότητα που οδηγεί από τις δεξαμενές των ανέργων στην αγορά εργασίας, παρ’ ότι αποδεικνύει την προσωρινότητα της κατάστασης «άνεργος» για αρκετούς ανθρώπους δεν εξηγεί παρά ταύτα τη δομική σύνθεση των τεχνολογικά προηγμένων καπιταλιστικών κοινωνιών που κυριολεκτικά έχουν «κολλήσει» εδώ και δεκαετίες σε υψηλά ποσοστά ανεργίας. Τούτου λεχθέντος, είναι εμφανής η υπόθεση ότι δεν είναι πλέον η ανεργία ένα ενδιάμεσο διάλειμμα από τη μια θέση εργασίας σε μια άλλη, αλλά είναι μάλλον η εργασία το απαραίτητο διάλειμμα από μια ιδιάζουσα ημι-μόνιμη θέση ανεργίας. Πέραν της «ψυχολογικής ήττας» που έχουν να διαχειριστούν οι άνθρωποι στο ατομικό επίπεδο, η διόγκωση αυτής της δομικής δυσλειτουργίας οφείλεται στο φαινόμενο της «τεχνολογικής ανεργίας» όπου η αύξηση της παραγωγικότητας ανά ανθρωποώρα, που πηγάζει απ’ την ανάπτυξη της Τεχνικής, είθισται να εξαφανίζει θέσεις εργασίας. Το ζήτημα είναι ότι στη σημερινή εποχή η τεχνική συσσώρευση έχει φτάσει σε τέτοια επίπεδα που είναι αδύνατο να συμβαδίσει η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων στους ίδιους ρυθμούς με την επέκταση των αγορών. Κι αυτό φαίνεται απ’ το γεγονός ότι οι νέες τεχνολογίες, η πληροφορική, οι τηλεπικοινωνίες, η βιοτεχνολογία, δημιουργούν πολύ λιγότερες θέσεις εργασίας απ’ αυτές που καταστρέφουν. Το αποτέλεσμα είναι να μπορεί να απορροφηθεί μόνο μια αριστοκρατία με εξειδικευμένες γνώσεις στην παραγωγική δομή, ιδιαίτερα αν συνυπολογίσουμε και την απροθυμία των ίδιων των θεσμών πολιτικής εξουσίας να παρέμβουν στην οικονομία και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας εξαιτίας και της ιδεολογικής επίθεσης που δέχονται απ’ τον νεοφιλελευθερισμό. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που, λαμβάνοντας αυτά τα δεδομένα υπόψη, όλο και περισσότερο γίνεται λόγος από αρκετές πλευρές για «το τέλος της εργασίας». Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τάσης συνιστά το βιβλίο του Τζέρεμι Ρίφκιν, Το τέλος της εργασίας και το μέλλον της: η δύση του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού και το χάραμα της μετά-την-αγορά εποχής, μτφ. Γ. Κοβαλένκο, επιμ. Ν. Κοτζιά, Αθήνα, Λιβάνης, 1996.

4 Ο ισχυρισμός ότι έχουμε ξεπεράσει τη θεολογική πίστη που χαρακτήριζε την προτεσταντική και πουριτανική αστική κοινωνία και στη θέση της έχουμε αντικαταστήσει τη θεραπευτική πίστη που χαρακτηρίζει την ναρκισσιστική μαζική κοινωνία, ανήκει στον Φίλιπ Ριφ και τον Κρίστοφερ Λας. Βλ. Ενδεικτικά, Κρίστοφερ Λας, Η κουλτούρα του ναρκισσισμού: η αμερικανική ζωή σε μια εποχή μειούμενων προσδοκιών, μτφ. Β. Τομανά, Θεσσαλονίκη, Νησίδες, 2008. Αυτό που ο αμερικανός ιστορικός υποστηρίζει είναι ότι η εργασία στον σύγχρονο κόσμο χάνει τον κοινωνικό της χαρακτήρα, δηλαδή τη σύνδεσή της με την ωφελιμότητα που κερδίζει η κοινότητα από τον μόχθο των μελών της ή ακόμη και με τον ρόλο του παιχνιδιού μέσα στην εργασία όπως φερ’ ειπείν ένας ρυθμικός καταμερισμός της εργασίας που προσέφερε το τραγούδι κατά τον θερισμό, και καταλήγει να αφορά κυρίως στο άτομο. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτή την διακύμανση της κουλτούρας έπαιξε και η γραφειοκρατική διόγκωση της παραγωγής, όπου απ’ την κοινωνία των μικροϊδιοκτητών και των εμπόρων ξαφνικά η ανθρωπότητα ήρθε αντιμέτωπη με επιχειρηματικούς κολοσσούς, γεγονός που οδήγησε στην αλλαγή της οργάνωσης της παραγωγής, οπότε και η ορθολογική «εξειδίκευση» του εργαζομένου στο να διεκπεραιώνει μια ολοένα και πιο περιορισμένη κλίμακα ενεργειών για την παραγωγή ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας, τον αποξένωσε σταδιακά απ’ τον κόσμο του.

**Πρόκειται για το 1ο μέρος του κειμένου «Ένα σπάνιο εμπόρευμα: για την άνοδο και την πτώση της εργασίας», Κοινοί Τόποι: σχόλια για τον ψυχισμό της εποχής, τχ. 1 (2016), σσ. 73-81.

respublica

Διαβάστε περισσότερα