Γιώργος Μητσάκης, 17 Νοεμβρίου 1993.

---

Γιώργος Μητσάκης Όπου Γιώργος και μάλαμα..... Του Κώστα Μπαλαχούτη

---

Στο χώρο του ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού, λίγοι είναι εκείνοι που ασχολήθηκαν με όλες τις πτυχές της καλλιτεχνικής έκφρασης και κυμάνθηκαν ταυτόχρονα σε υψηλές στάθμες δημιουργίας. Ο Γιώργος Μητσάκης, στην πρώτη μεταπολεμική περίοδο, όπου έκανε το ντεμπούτο του στην δισκογραφία ξεχώρισε αμέσως για την δύναμη των στίχων του, την πολυποίκιλη μουσική του φλέβα, την σωστή ερμηνεία του και την μαστοριά του στο μπουζούκι.

Άλλοτε στιβαρός και δωρικός κι άλλοτε αρχοντορεμπέτης και περιπαικτικός, ο Μητσάκης είχε το χάρισμα να διαφοροποιείται από τους ομότεχνους του.
Ακόμα και σαν προσωπικότητα αλλά και σαν φιγούρα πάνω στο πάλκο «πέρασε» το δικό του ύφος και στυλ. Χωρίς υπερβολή πέρα από τον κοινότοπη αλλά εύστοχη ετικέτα «Δάσκαλος» που του απένειμαν πολλοί, ο Μητσάκης θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως ένας πηγαίος εστέτ του λαϊκού πενταγράμμου.
Κι είναι κρίμα που μεγάλα μέρη από το εύρος και το μέγεθος του έργου του παραμένουν ακόμη και σήμερα ανεξερεύνητα κι ας έχουν δεκάδες τραγούδια του κερδίσει την δύσκολη μάχη με τον χρόνο. Γιατί πέρα από την εκτίμηση και αναγνώριση που χαίρει στον ευρύτερο μουσικό κύκλο, ο Μητσάκης δεν έχει «παρασημοφορηθεί» όσο άλλοι ισοδύναμοί του. Κι αυτό ίσως συμβαίνει γιατί τα media αλλά και η έρευνα, από άγνοια ή ακόμη και μικροπολιτική σκοπιμότητα, αποδίδουν τα εύσημα μόνο σε λιγοστούς και ορισμένους. Το περίεργο είναι ότι ο Μητσάκης μέχρι και την αναγκαστική «απόσυρσή» του από τα πράγματα παρέμενε επίκαιρος και ευρηματικός σημειώνοντας και στην δεκαετία του '70 επιτυχίες που κατέγραφαν το κλίμα και την ατμόσφαιρα της εποχής. Όπως άλλωστε συνήθιζε να πράττει στην πολύχρονη διαδρομή του στο τραγούδι, όπου στην περίπτωσή του η περίφημη ρήση «Όπου Γιώργος και μάλαμα.» βρίσκει την απόλυτη επιβεβαίωση της.


 Εγώ γεννήθηκα στην Πόλη. Τον πατέρα μου τον λέγανε Στέφανο και τη μητέρα μου Αθηνά. Γεννήθηκα στο Μπέικος, μια περιοχή φημισμένη για τα καρύδια της. Ο παππούς μου είχε ανοίξει ένα μαγέρικο εκεί κοντά στα δικαστήρια και σιγά-σιγά είχε αποκτήσει φήμη. Ο πατέρας μου άρχισε να ψαρεύει. Πήρε και μια βάρκα -εγώ ήμουν τότε πολύ μικρός- πήρε και τη μάνα μου κι εμένα και πήγαμε και μείναμε στην Πρίγκηπο, σε κάτι παράγκες κοντά στην παραλία. Εκεί μένανε όλοι οι ψαράδες.
Εγώ γεννήθηκα το 1921. Αλλά έχω κι άλλο ένα πιστοποιητικό γεννήσεως το 1924. Κι αυτό γιατί είχαν αρχίσει να κυνηγάνε τους Ρωμιούς. Τα πράγματα σιγά-σιγά είχαν αρχίσει να γίνονται δύσκολα για μας τους Έλληνες. Είδαμε κι αποείδαμε, δε μας σήκωνε ο τόπος και αποφάσισε ο πατέρας μου να γυρίσουμε πίσω στην Ελλάδα. Φορτώσαμε τα πράγματά μας σ' ένα ιταλικό πλοίο, μια σακαράκα, «Αμπάζια» λεγότανε. Και έπειτα από δεκαεφτά μέρες ταξίδι -πιάσαμε Αλεξανδρούπολη, πιάσαμε Θάσο- φτάσαμε στην Καβάλα.
Αυτό έγινε το 1935. Του πατέρα μου όμως δεν του πολυάρεσε. Αλλά και η μάνα μου φώναζε γιατί είχε ένα θείο ενωμοτάρχη στο Βόλο κι ήθελε να πάμε εκεί, μας είχε καλέσει ο θείος να πάμε κοντά του. Εκεί εγκατασταθήκαμε σ' ένα χωριό λίγο πιο έξω από το Βόλο, την Άφυσσο. Ψαροχώρι ήτανε, ο πατέρας μου ψάρευε εκεί, ήτανε κι ο θείος εξουσία, αρχίσαμε λοιπόν να τα βολεύουμε κάπως. Εμένα όμως το αίμα μου έβραζε. >>1.

Ο νεαρός Μητσάκης τελειοποιεί τα ελληνικά του, για να μην γίνεται λόγω της προφοράς του ο περίγελος των πιτσιρικάδων, διαβάζει ποίηση και ασχολείται με το μπουζούκι. Στην ονομαστή «Σκάλα» του Στέφανου Μιλάνου θα πάρει τα πρώτα «μουσικά» μαθήματα αλλά δεν θα εξοφλήσει το χρέος του προς τον ιδιοκτήτη, 150 δραχμές, που δανείστηκε για να αγοράσει το πολυπόθητο τρίχορδο. Γι' αυτό και το όνομά του παρέμενε μέχρι και τα χρόνια του '60 στο μαυροπίνακα του μαγαζιού. Προκειμένου να μην καταλήξει ψαράς, όπως επιθυμούσε ο πατέρας του το σκάει και πηγαίνει στη Θεσσαλονίκη.

Η καλή του μοίρα θα τον κάνει να γνωριστεί με τον Βασίλη Τσιτσάνη και τον Απόστολο Χατζηχρήστο. Ο τελευταίος όχι μόνο θα του διδάξει τα μυστικά του οργάνου αλλά θα τον προσκαλέσει στην Αθήνα και θα τον φιλοξενήσει στο σπίτι του στη Δραπετσώνα. Μαζί με τον Ηλία Ποτοσίδη θα δουλέψουν σαν τρίο παίζοντας σε ταβέρνες και καφενεία, βγάζοντας «πιατάκι».

Γνωρίζεται με το Στελλάκη Περπινιάδη, το Μάρκο Βαμβακάρη, τον Γιάννη Παπαϊωάννου, το Στράτο Παγιουμτζή, το Σπύρο Περιστέρη, το Στέλιο Κερομύτη, τον Γιάννη Σταμούλη, το Σταύρο Τζουανάκο και άλλους πρωταγωνιστές και κατά την περίοδο της κατοχής εμφανίζεται στα μουσικά στέκια γύρω από την Ομόνοια (στου Πίκινου, στου Μπουχιούνη, στο Καρρέ του Άσσου κ.ά.). Γράφει τα πρώτα του τραγούδια που αμέσως ξεχωρίζουν για την στιχουργική τους φρεσκάδα και πρωτοπορία καθώς και για την φροντισμένη και ταιριαστή μουσική τους επένδυση.

Δίφυλλο με τα δύο πασίγνωστα
τραγούδια του Γιώργου Μητσάκη.

Αυτόγραφο του Γιώργου Μητσάκη. Σύμφωνα με τον Μητσάκη, το περίφημο Κομπολογάκι και το Όταν καπνίζει ο λουλάς -που ηχογραφήθηκαν μετά την απελευθέρωση και την επαναλειτουργία των studio στη Ριζούπολη και μάλιστα το καθένα σε τρεις παράλληλες εκτελέσεις - είναι βασισμένα σε πραγματικά γεγονότα και αφορμές. Παρά κάποια προβλήματα που αντιμετωπίζει με την στρατιωτική του θητεία (αρχικά στην Καλαμάτα και στη συνέχεια με εξάμηνη φυλάκιση στα Γιάννενα) σκαρφαλώνει με γοργούς ρυθμούς τα σκαλοπάτια της καταξίωσης.
Το 1947 παντρεύεται με την πρώτη του σύζυγο και την επόμενη χρονιά έρχεται στη ζωή η κόρη τους. Συνεργάζεται με τον Παπαϊωάννου στου «Μάριου» στην Ίωνος και στου «Καλαματιανού» στις Τζιτζιφιές, μόνοι τους αλλά και ως μέλη του ξακουστού σχήματος των 12 μπουζουξήδων. Περνάει απ' τη «Λουζιτάνια» στη Συγγρού με τον Απόστολο Καλδάρα. Ιστορική έχει μείνει η σύμπραξή του με τον Μανώλη Χιώτη στο «Πίγκαλς» στην αρχή της Πατησίων όπου οι δυο τους συναγωνίζονταν σε κομψότητα και αρχοντιά, μαγεύοντας το κοινό. Ο ίδιος ο Μητσάκης ταπεινά θα δηλώσει: «Η μόνη μου επιτυχία στο πάλκο ήταν με το Χιώτη στο Πίγκαλς»2. Εκεί η Μαρίκα Νίνου θα κάνει το νούμερό της με τον άντρα της και το μικρό γιο τους ως «Δυόμισι Νίνο» αλλά θα αποδώσει και μόνη της τις πρώτες μπριόζικες ερμηνείες της, κι εκεί ο Χιώτης θα γνωρίσει την Μαίρη Λίντα.

Η φήμη του Μητσάκη εκτινάσσεται στην κορυφή. Βρίσκεται στην πιο παραγωγική και αποδοτική φάση της καριέρας του. Σε μια λογοκριμένη περίοδο καταθέτει ώριμα δείγματα μιας αφοπλιστικά αψεγάδιαστης γραφής που παλινδρομούν ανάμεσα στην απεικόνιση της σκληρής μετεμφυλιακής πραγματικότητας αλλά συντοχρόνως και την διάθεση για διασκέδαση, γλέντι και απόδραση απ' τα προβλήματα και τις δυσκολίες.
Πηγές της θεματολογίας του η καθημερινότητα και οι ανάγκες της που προσεγγίζει με καυστική και αιχμηρή ματιά αλλά και σκωπτική, σαρκαστική οπτική. Μέχρι και τα μισά του '50 η μία επιτυχία διαδέχεται την άλλη: Το καπηλειό, Τα δαχτυλίδια, Η Βαλεντίνα (επηρεασμένος από τη θεία του στην Πόλη, στην οποία εύρισκε καταφύγιο για να μην τιμωρηθεί για τις σκανταλιές του), Η Φρόσω (απ' την παραμονή του στα Γιάννενα και τον μύθο της Κυρά Φροσύνης), Ο Ψαράς (για τον πατέρα του), Κατσιβέλλα, Θέλω στα μπουζούκια να με πας, Δεν είμαι ο Γιώργος, Ψιλή βροχούλα, Το σβηστό φανάρι, Παλαμάκια - Παλαμάκια, Γυναίκα με δυο άντρες, Απόψε είναι βαριά, Να 'χεις χάρη που σε αγαπώ (Το δικό σου το μαράζι) κ.ά. που ερμηνεύουν -συχνά μαζί με τον Μητσάκη- σπουδαίοι τραγουδιστές, όπως οι Στελλάκης, Παγιουμτζής, Νίνου, Ιωάννα Γεωργακοπούλου, Σωτηρία Μπέλλου, Καίτη Γκρέυ κ.ά.

Η ανοδική διαδρομή του Μητσάκη στη νύχτα περνά από του «Τζίμη του Χοντρού» στην Αχαρνών με τους Στέλλα Χασκίλ, Χρηστάκη (είχε παντρευτεί την αδελφή του Μητσάκη), Ευαγγελία Μαργαρώνη, Δημήτρη Ευσταθίου και τον νεαρό τότε Πάνο Μιχαλόπουλο.
Ο τελευταίος θα μπει στην δισκογραφία χάρη σ' ένα τραγούδι του «δάσκαλου», το «Σαββατόβραδο συννεφιασμένο» . Στις αρχές του '50, με «μεσολαβητή» το Γιώργο Ζαμπέτα, γνωρίζει την Άννα Χρυσάφη που μόλις έχει κάνει τα πρώτα της βήματα στο τραγούδι. Μετά από ένα πολύμηνο διάστημα μαθητείας θα εμφανιστούν στη «Γωνιά της Αθήνας» στην Πατησίων και το καλοκαίρι του 1952 στο «Ροσινιόλ» στα Σεπόλια. όπου όπως λέει ο ίδιος ο Μητσάκης «γινόταν λοιπόν μεγάλος ντόρος κάθε βράδυ»3.

Η παρουσία τους στην ταινία «Ο Πύργος των Ιπποτών» του Νίκου Τσιφόρου με τους Μίμη Φωτόπουλο και Πέτρο Κυριακό θα ενισχύσει την δημοτικότητά τους. Για το κοινό θα αποτελέσουν ένα από τα ωραιότερα ντουέτα εκείνης της περιόδου αλλά η καλλιτεχνική τους σύζευξη θα είναι σχετικά σύντομη και στιγματισμένη από παράπονα και «γκρίνιες». Η Χρυσάφη θα κατηγορήσει τον Μητσάκη, ότι τα τραγούδια που εκείνη κάνει επιτυχία στο πάλκο -όπως συνηθιζόταν τότε- τα ηχογραφεί με άλλες ερμηνεύτριες ενώ ο δημιουργός, απαντώντας, θα θέσει το ζήτημα των διαφορετικών εταιρειών που δεν επιτρέπει τη δισκογραφική τους συνεργασία. Η Χρυσάφη ανήκε στην Odeon και ο Μητσάκης στην Columbia.

Στο ίδιο κέντρο θα ξανασυναντηθούν με επιτυχία το 1954 και το 1957. Έχουν μεσολαβήσει τα ταξίδια του Μητσάκη στην Κωνσταντινούπολη και αργότερα της Χρυσάφης στην Αμερική. Η λεζάντα που προανήγγειλε την δεύτερη επανασύνδεσή τους έγραφε: Ξανασμίγουν τα' αηδόνια.

Η δυναμική πορεία του Μητσάκη θα έχει συνέχεια και «συγκομιδή» και στις επόμενες δεκαετίες. Μετά από έναν στενωπό και μια κάμψη που θα έχει στα μισά του '50, το «Όπου Γιώργος και μάλαμα» θα του προσφέρει στήριγμα και εφαλτήριο για νέα «σουξέ». Ο Θεόδωρος Δερβενιώτης, μαέστρος τότε στην Columbia, θυμάται χαρακτηριστικά ότι ο Νίκανδρος Μηλιόπουλος, εκ των διευθυντικών στελεχών της εταιρείας, αντιμετώπιζε με δυσπιστία το συγκεκριμένο τραγούδι και τις προοπτικές του. Μάλιστα είχε δημιουργηθεί κι ένα «παγωμένο» κλίμα με τον Μητσάκη αφού μια σειρά δημιουργιών του είχαν περάσει απαρατήρητες.
Η κάθετη στάση του Δερβενιώτη -που εκτιμά ιδιαίτερα το έργο του Μητσάκη- σχετικά με την ποιότητα και το «γκελ» του «Όπου Γιώργος και μάλαμα» ήταν καθοριστική. Νωρίτερα -αλλά και στη συνέχεια- ο Μητσάκης θα βρει στο πρόσωπο του ανερχόμενου Στέλιου Καζαντζίδη τον ιδανικό εκφραστή μιας ομάδας κοινωνικών τραγουδιών που έθιγαν και φωτογράφιζαν κυριολεκτικά τα «κακώς κείμενα» και την δεινή θέση στην οποία είχε περιέλθει το μεγαλύτερο τμήμα των λαϊκών στρωμάτων.

Οι τίτλοι μιλούν από μόνοι τους: Θλιμμένο δειλινό, Ζωή είν' αυτή Ζωίτσα μου, Χτύπα φτωχή καμπάνα, Αχάριστε κόσμε και ντουνιά, Οι καλοί πεθαίνουν νέοι, Το πιο πικρό ψωμί, Πέφτουν τα φύλλα απ' τα κλαριά, Ζωντανό με κλάψανε, Βράδιασε μες το Γεντί Κουλέ, Το σήμερα χειρότερο, Όλα μαύρα, Το μεροκάματο, Κλάψε φτωχή καρδούλα μου -σε μουσική Δερβενιώτη-, Άσε με γιατρέ μου θέλω να πεθάνω, Μοναξιά και φτώχεια κ.ά. Με τον Καζαντζίδη ο Μητσάκης αφήνει τον ευρωπαϊκό του αέρα και επιστρέφει σε πιο βυζαντινά ηχοχρώματα. Αυτός θα σηματοδοτήσει δισκογραφικά και το «πάντρεμα» του ερμηνευτή με την Μαρινέλλα με εναρκτήριες εγγραφές τα: Η πρώτη αγάπη σου είμαι εγώ, Νίτσα Ελενίτσα, Το ρομάντζο. Ο Καζαντζίδης σε συζήτηση που είχα μαζί του θα επισημάνει τον όγκο και την αστείρευτη φλέβα του δημιουργού: «Τα τραγούδια του τα τραγούδησε ολόκληρη η Ελλάδα. Είναι ίσως ο πιο πολυτραγουδισμένος συνθέτης»4.
Οι δυο τους θα συναντηθούν «διακριτικά» και στην δεκαετία του '60, χωρίς ν' αφήσουν όμως έντονα τα χνάρια τους, με εξαίρεση το πανελλαδικής εμβέλειας «Το δικό μου πάπλωμα». Στο μεγάλο δίσκο αφιέρωμα «Ο Κύριος Μητσάκης» (1993) ο Καζαντζίδης στην εισαγωγή του «Τι γυρεύεις παλικάρι» περνάει στο μικρόφωνο τον χαιρετισμό: «Γεια σου Μητσάκη μεγάλε δάσκαλε».

Στα χρόνια του '60 ο Μητσάκης βρίσκεται ανελλιπώς στην επικαιρότητα. Στην ζωή του έχει μπει πλέον «το μεγάλο κεφάλαιό του»5, η δεύτερη σύζυγός του Αθηνά. Οι παλιές του δόξες επανεκτελούνται από κορυφαίους λαϊκούς τραγουδιστές ενώ μια σειρά καινούργιων συνθέσεων του κατέχουν περίοπτες θέσεις στις λίστες επιτυχιών: Το παιδί που μπήκε τώρα, Στον Πειραιά συννέφιασε, Της Λαρίσης το ποτάμι, Ο μπάρμπα Θωμάς, Πάρε το δαχτυλίδι μου κ.ά. με τους Γρηγόρη Μπιθικώτση, Σπύρο Ζαγοραίο, Πόλυ Πάνου, Γιώτα Λύδια, Μανώλη Αγγελόπουλο κ.ά. Παράλληλα συμβάλει με τα τραγούδια του στην καθιέρωση νέων ερμηνευτών, όπως οι Λίτσα Διαμάντη (Συννεφιές), Γιάννης Καλατζής (Πού 'σαι καημένε Περικλή), Γιώργος Νταλάρας (Στην εποχή του Πάγκαλου), Γιάννης Πάριος (Η θάλασσα του Πειραιά), Καίτη Αμπάβη κ.ά. Προσπαθώντας να κρατηθεί στις κορυφογραμμές της τραγουδοποίας και των τάσεων της εποχής ακολουθεί πιο «έντεχνες» διαδρομές. Παρά τις εμπορικές δάφνες που θα αποκομίσει δεν θα καταφέρει να αγγίξει τα όρια της πρώτης και αξεπέραστης φάσης της καριέρας του.


Ο στίχος του που τόσο εύστοχα αντικατόπτρισε μια ολόκληρη κοινωνία και εποχή, το πνεύμα, τις αγωνίες και τα συναισθήματά της, αρχίζει να δείχνει τις ρυτίδες του, να καταφεύγει σε μανιέρες κι ευκολίες και να χάνει το σφρίγος και το σμάλτο του. Είναι χαρακτηριστικό ότι λίγο πριν το '70 λίγο επιχειρώντας να κάνει και πάλι τραγούδια με τον Νταλάρα, εκείνος θα αρνηθεί την πρότασή του: «Τώρα κάνω άλλα πράγματα, δεν τραγουδάω αυτό το μοτίβο»6. Ο Μητσάκης δεν θα παραδοθεί άνευ ορών στα νέα καλέσματα των καιρών και στο «άδειασμα» των πρωτομάστορων του κλασικού λαϊκού απ' τις μεγάλες εταιρείες. Στη Lyra θα ανοίξει και πάλι το «Ρεμπέτικο Σχολείο» του και «Το Παλιό Τεφτέρι» του κάνοντας κατάσταση και σημαντικές πωλήσεις με νέους κυρίως καλλιτέχνες μέσα από μια σειρά δίσκων 33 στροφών. Το δέσιμο και επικοινωνία τον κόσμο έχουν κτιστεί με στέρεα υλικά. Άλλωστε απ' τις αρχές του '60 στη νύχτα δείνει δυναμικό παρών: Στο Κάστρο, στο Βράχο, στα Χρυσά Κλειδιά, στον Περικλή και στο Πλακιώτικο Σαλόνι στην Πλάκα, στο Άλσος με τον Οικονομίδη, στη Νεράϊδα, στα Παλιά Δειλινά, στο Quenn Ann.

Ίσως να ζούσαν οι αρχαίοι, όπως και ο τίτλος του χαρακτηριστικού lp του Μητσάκη, που κυκλοφόρησε το 1969 να εκτιμούσαν περισσότερο το έργο και τις ιδιαιτερότητές του. Τις εμμονές του με τις συννεφιασμένες και βροχερές ημέρες (Στον Πειραιά συννέφιασε, Αν μιλούσαν τα σύννεφα, Ψιλοβρέχει, Της βροχούλας το νεράκι κ.ά.) με τους ψαράδες, το ψάρεμα και τη θάλασσα (Ο Νικόλας ο ψαράς), με τους Γιώργηδες και τα ονόματα γενικότερα (Έδιωξες το Δημητράκη), με τα επαγγέλματα και τις ιδιότητες (Ο βιοπαλαιστής, Ο φοιτητής, Ο πατέρας, Ο ναύτης, Το φανταράκι, Οι καπεταναίοι, Ο τσιγγάνος), με τις τοποθεσίες (Στης Καλλιρόης το ρέμα, Στο γύρο της Ακρόπολης, Θεσσαλονίκη, Στα Τρίκαλα, Γκρεμίζουν την Αθήνα την παλιά) τα δαχτυλίδια της αγάπης, το κομπολογάκι που το έχανε και το ξαναέβρισκε, τα ερωτικά τρίγωνα που δεν χωρούν σε «διπλό πάπλωμα» και «μικρό χαγιάτι», τους φυλακισμένους στα κάτεργα και τόσες ακόμη στιγμές που περικλείουν την πολυδιάστατη θεματολογία του που ανέπτυξε με ποιητική σφραγίδα, δυναμισμό, αμεσότητα, κριτική σκοπιά και σαφήνεια με συμπορευτή του λόγου τις όμορφες και ισοβαρής μελωδίες του.

Το 1981 η ζωή του θα κινδυνέψει μετά από ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Θα αποσυρθεί από τα πράγματα αλλά αραιά θα επανέλθει στη νυχτερινή διασκέδαση: Το 1983 στα Δειλινά, το 1984 στο Χάραμα και το 1987 στην Όμορφη Νϋχτα. Το 1991 αντιμετωπίζει νέα προβλήματα με την υγεία του και φεύγει απ' τη ζωή το μεσημέρι της 17ης Νοεμβρίου του 1993. Με χαμόγελο στα χείλη και ικανοποιημένος από τη συναυλία που οργανώθηκε προς τιμήν του από το Δήμο Πειραιά στο Βεάκειο με συμμετοχή πλήθους καλλιτεχνών τον Ιούλιο της ίδια χρονιάς κι έχοντας προλάβει να απολαύσει το ύστατο σουξέ, με τις χρυσές πωλήσεις της συλλογής «Η Ελλάδα του Μητσάκη». «Δραπέτης» απ' το «Γεντί Κουλέ» της ζήσης και με σβηστό «Καντήλι» όπως ερμήνευε ο Νίκος Γιουλάκης σε κάποια τραγούδια του «Δάσκαλου» που ανήκουν και στα αγαπημένα του γράφοντα.

'Όταν θα σβήσει και το δικό μου το καντήλι
θέλω να πεθαίνω με χαμόγελο στα χείλη..

---

1,3,5,6 Γιώργος Μητσάκης - Αυτοβιογραφία, επιμέλεια Νίκος Οικονόμου (εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου) 2 Συνέντευξη του Μητσάκη στους Στέλιο Ελληνιάδη και Γιώργο Κοντογιάννη (Ντέφι, τεύχος 8,1983) 4. Κι Όσο Υπάρχει θα Υπάρχω - Η πορεία και τα τραγούδια του Στέλιου Καζαντζίδη, του Κώστα Μπαλαχούτη (εκδόσεις Ατραπός). Επίσης στοιχεία αντλήθηκαν από Ρεμπέτικη Ανθολογία, του Τάσου Σχορέλη (εκδόσεις Πλέθρον) Μανώλης Αγγελόπουλος, Ο Μεγάλος Τσιγγάνος, όπως τον γνώρισα του Τάσου Καραίσκου (Ατραπός) Αρχείο Ελληνικής Δισκογραφίας, Συνθέτες του Ρεμπέτικου του Παναγιώτη Κουνάδη (σειρά ψηφιακών δίσκων της Minos-Emi). ΔΙΦΩΝΟ ΤΕΥΧΟΣ 98 (ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2003)

---

  ΠΗΓΗ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ: www.rembetiko.gr

Διαβάστε περισσότερα

Ο αρχιβασανιστής της Ασφάλειας που εκτέλεσε το ελληνικό αντάρτικο πόλεων

Ο αστυνόμος-δήμιος Πέτρος Μπάμπαλης που μετέτρεψε σε κολαστήριο το κτίριο της οδού Μπουμπουλίνας

---

---

Μερίδα της ελληνικής κοινωνίας θεώρησε πως τα πρωτοπαλίκαρα του Απριλιανού Πραξικοπήματος έπεσαν στα μαλακά από τα μεταπολιτευτικά δικαστήρια.
Η αντιμετώπιση δε των βασανιστών της Χούντας ερχόταν σε τραγική αντίθεση με τις προσδοκίες του λαού αλλά και των θυμάτων τους για δικαιοσύνη και κάθαρση.
Και ήταν η τρομοκρατία αυτή που θα μετατρεπόταν σε αυτόκλητο τιμωρό των αρχιδημίων, εκεί που η επίσημη δικαιοσύνη φαινόταν να κλείνει τα μάτια.
Οι δίκες των βασανιστών της Χούντας έλαβαν χώρα από το καλοκαίρι ως και τον χειμώνα του 1975, έναν χρόνο μετά την πτώση της δικτατορίας δηλαδή, σε Αθήνα, Πάτρα και Χαλκίδα, όταν είδε έκπληκτο αλλά και έντρομο το πανελλήνιο τους διαβόητους ασφαλίτες Ευάγγελο Μάλλιο και Πέτρο Μπάμπαλη να αθωώνονται. Να αθωώνονται παρά το συντριπτικό κατηγορώ εναντίον τους!
Μέσα στον γενικό αναβρασμό που επικρατεί, μια τρομοκρατική οργάνωση που είχε μόλις ένα παρθενικό χτύπημα στη φαρέτρα της, κάποια «17 Νοέμβρη», αλλά και μια εντελώς νεοσύστατη, ο «Ιούνης ’78», αποφασίσουν να βγάλουν από τη μέση τους δύο απότακτους ασφαλίτες.
Ο Μάλλιος σκοτώνεται τον Δεκέμβριο του 1976 από τα πυρά της «17 Νοέμβρη» και ο Μπάμπαλης τον Ιανουάριο του 1979 από τον «Επαναστατικό Λαϊκό Αγώνα - Ομάδα: Ιούνης ’78». Ο απόηχος των δύο χτυπημάτων δονεί συθέμελα την Ελλάδα και φτάνει ως και την Αμερική, απειλώντας την εθνική ενότητα.
«Από σήμερα, ο άθλιος και μισητός βασανιστής, ο αστυνόμος Πέτρος Μπάμπαλης έπαψε να υπάρχει. Εκτελέστηκε από μια ομάδα αγωνιστών. Η προσωπικότητα και το έργο του Μπάμπαλη είναι γνωστά σε όλους. Στην περίοδο της χούντας η δράση του και η φήμη του ξεπέρασαν και τα σύνορα της Ελλάδας», έγραφε χαρακτηριστικά η τρομοκρατική οργάνωση στην προκήρυξή της με τίτλο «Γιατί εκτελέσαμε τον Μπάμπαλη».
Μπάμπαλης, Μάλλιος, Θεοφιλογιαννάκος, Πέτρου και Χατζηζήσης ήταν η ισχυρή πεντάδα των αρχιβασανιστών Ασφάλειας και ΕΣΑ, πέντε αμετανόητοι χουντικοί που βασάνισαν και κακοποίησαν τους εχθρούς του καθεστώτος και εγκαθίδρυσαν τον χαφιεδισμό στην καθημερινότητα της Ελλάδας.
Όσο για τον Μπάμπαλη, ήταν ο μοχλός πίσω από την «πιο άγρια ασφαλίτικη τρομοκρατία», όπως του καταμαρτυρούσε ο «Ιούνης ’78» στην πολυσέλιδη προκήρυξή του: «Ήτανε υπεύθυνος για τα φοβερά βασανιστήρια χιλιάδων και χιλιάδων ατόμων … Ήτανε υπεύθυνος για την "ανάδειξη" πολλών εκατοντάδων χαφιέδων σε επίλεκτους βασανιστές, πού και σήμερα συνεχίζουν τη δράση τους και πού όλο και περισσότερο γίνονται απαραίτητα στηρίγματα της κρατικής εξουσίας των αφεντικών.
Ήτανε από τους υπεύθυνους της εκστρατείας των δολοφονιών, πού εξαπέλυσε η Ασφάλεια μετά το Νοέμβρη του 1973, πού είχε σαν αποτέλεσμα πολλές δεκάδες νεκρούς -πού τους παρουσίασαν για "αυτοκτονημένους"- και πού σήμερα φαίνεται ότι όλα τα επίσημα κόμματα τους ξέχασαν. Ήτανε ακόμα υπεύθυνος για βασανισμούς και εκβιασμούς, με αποκλειστικό σκοπό να αρπάξει διάφορα χρηματικά ποσά από τους συγγενείς των θυμάτων»…

Ποιος ήταν ο αρχιβασανιστής

Ο Πέτρος Μπάμπαλης, γεννημένος το 1939, ήταν Αστυνόμος Α’ της Αστυνομίας Πόλεων και ταγμένος εθνικιστής. Στη Γενική Ασφάλεια Αθηνών, στην οδό Μπουμπουλίνας, τον ήξεραν όλοι ως «Αιγυπτιακή Βιβλιοθήκη», καθώς είχε φακελωμένους τους πάντες και γνώριζε πολλά και διάφορα.
Ο ανώτερος αξιωματικός της Αστυνομίας Πόλεων ήταν φυσικά στον συνωμοτικό κύκλο των πραξικοπηματιών και σύντομα θα γινόταν ένα από τα πρωτοπαλίκαρα των συνταγματαρχών, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορούσε στις ανακρίσεις, τα βασανιστήρια και το φακέλωμα των αντιφρονούντων.
Με τον φίλο και ομοϊδεάτη του Ευάγγελο Μάλλιο, επίσης Αστυνόμο Α’ της Γενικής Ασφάλειας Αθηνών, θα μετέτρεπαν το κτίριο της οδού Μπουμπουλίνας σε άλλο ένα κολαστήριο της Χούντας, έναν τόπο μαρτυρίου για τους εχθρούς του προδοτικού καθεστώτος.
Στη δικτατορία γνώρισε μάλιστα μεγάλες δόξες εντός των συνωμοτικών κύκλων. Χαρακτηριστικό εδώ είναι το γεγονός ότι Μπάμπαλης και Μάλλιος ήταν αυτοί που παρέδωσαν τα αεροπορικά εισιτήρια για το Παρίσι στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, έχοντας από πλευράς Γενικής Ασφάλειας την ευθύνη για την ομαλή αναχώρηση αυτού και της συνοδείας του για τη γαλλική πρωτεύουσα.

Τα όσα έκανε ο ανηλεής Μπάμπαλης στην οδό Μπουμπουλίνας, στον αριθμό 20, πίσω ακριβώς από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αποτελούν ένα αιματοβαμμένο κεφάλαιο της σύγχρονης νεοελληνικής ιστορίας. Εκεί ήταν η έδρα της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Αθηνών και ένα από τα πιο γνωστά κέντρα βασανιστηρίων κατά την περίοδο της δικτατορίας.
Στην περιβόητη «ταράτσα της Μπουμπουλίνας» οδηγούνταν οι συλληφθέντες από τη χουντική Ασφάλεια, όπου και βασανίζονταν με απάνθρωπες μεθόδους. Η γειτονιά ανατρίχιαζε στην καταραμένη Επταετία από τους θρήνους και τις κραυγές των αντιστασιακών που κρατούνταν στην Μπουμπουλίνας, το έκνομο άντρο του Μπάμπαλη, του Μάλλιου, του Λάμπρου και τόσων ακόμα. Σε αυτή τη ματωμένη ταράτσα πέθαινε κάθε μέρα η Ελλάδα με εκατοντάδες αγωνιστές της δημοκρατίας να υπομένουν φριχτά βασανιστήρια.
«Χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Αντρέα / μετρώ τους χτύπους τον πόνο μετρώ / πίσω απ' τον τοίχο πάλι θα 'μαστε παρέα / τακ-τακ εσύ, τακ-τακ εγώ», τραγουδούσε εξάλλου ο Μίκης Θεοδωράκης για τον φίλο και συγκρατούμενό του στον τέταρτο όροφο της Μπουμπουλίνας, Ανδρέα Λεντάκη.
Μετά την πτώση των πραξικοπηματιών, ο Μπάμπαλης κατηγορείται για βασανισμούς πολιτών, τίθεται σε διαθεσιμότητα, ανακρίνεται και περνά τελικά από δίκη…

Η προκλητική δίκη

Το ημερολόγιο έγραφε 11 Νοεμβρίου 1975 και ο τόπος είναι μια αίθουσα του Μεικτού Κακουργιοδικείου της Χαλκίδας, μια αίθουσα ασφυκτικά γεμάτη από κόσμο. Εκεί θα έμπαιναν υποτίθεται οι τίτλους τέλους στη μαύρη σελίδα της Χούντας με την καταδίκη των βασανιστών της Ασφάλειας Αθηνών, δικαιώνοντας το κοινωνικό αίτημα για τιμωρία των δημίων.
Είχε προηγηθεί η δίκη των βασανιστών της ΕΑΤ-ΕΣΑ τον Ιούλιο-Οκτώβριο του 1975 στο Στρατοδικείο Αθηνών, όπου δεν ανταποκρίθηκε καθόλου στο κοινό αίσθημα περί καταδίκης των δραστών. Οι ποινές των αρχιβασανιστών στρατιωτικών και ΕΣΑτζήδων, ονομάτων δηλαδή σαν του Θεοφιλογιαννάκου και του Χατζηζήση, περιορίζονται σε ελάχιστα χρόνια, μήνες ή ακόμα και στην αθώωσή τους.
Με το δεδικασμένο να μη μοιάζει ευνοϊκό ξεκινά λοιπόν η δίκη του Μπάμπαλη, του Μάλλιου και των συναδέλφων τους (Λουκόπουλος, Κραββαρίτης, Σμαΐλης, Καραπαναγιώτης, Τσικριπής, Γκάνος, Παύλου, Κανούσης, Ζούζουλας, Γώγος, Κανέλος, Κωστάκης) για βασανισμούς πολιτικών κρατουμένων στο διάστημα Νοεμβρίου 1973-Ιουλίου 1974.

Η δίκη της Χαλκίδας θα προκαλέσει για μια ακόμα φορά την οργή της κοινής γνώμης, όχι μόνο για την αθωωτική της ετυμηγορία (ή τις συμβολικές ποινές), αλλά και λόγω της εξωφρενικής συμπεριφοράς κατηγορουμένων και δικαστών. Μεταξύ άλλων, ακούγεται πως «οι αστυνομικοί Μάλλιος, Μπάμπαλης, Καραπαναγιώτης και Κραββαρίτης ήταν ικανότατοι και εκτελούσαν υποδειγματικά τα καθήκοντά τους»!
Σε αρκετές μάλιστα περιπτώσεις, οι προκλητικοί κατηγορούμενοι παίρνουν τον ρόλο του ανακριτή, υποβάλλοντας αυτοί ερωτήσεις στους μάρτυρες, την ίδια ώρα που διατείνονται πως οι κακώσεις που έφεραν τα θύματά τους ήταν αποτέλεσμα αυτοτραυματισμού.
Δύο ακριβώς χρόνια μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, η εφημερίδα «Τα Νέα» κυκλοφορεί στις 17 Νοεμβρίου 1975 με τίτλο «Προκλητικοί οι βασανιστές στη Χαλκίδα»: «Οι κατηγορούμενοι είναι προκλητικοί. Γελάνε την ώρα που τα θύματά τους καταθέτουν για τα απάνθρωπα βασανιστήρια που υπέστησαν στην Ασφάλεια. Συνεχίζουν τον πόλεμο λάσπης κατά των μαρτύρων κατηγορίας, υποστηρίζοντας για μερικούς απ' αυτούς ότι συνεργάστηκαν με την Ασφάλεια».

Παρά το γεγονός ότι οι κατηγορούμενοι κραυγάζουν φλογερές εθνικιστικές κορώνες, όπως αυτό το περιβόητο «τα μπουντρούμια ήμουν εγώ» του Μπάμπαλη, το δημοκρατικό πανελλήνιο θα πέσει για δεύτερη φορά από τα σύννεφα όταν ακούσει την απόφαση του κακουργιοδικείου στις 30 Νοεμβρίου 1975: τέσσερις αθωώνονται, άλλοι τέσσερις παύουν να διώκονται για μη εμπρόθεσμη έγκληση (μεταξύ αυτών και ο Μπάμπαλης) και οι άλλοι τρώνε 4-5 μήνες με τριετή αναστολή. Όσο για τον Μάλλιο, του ρίχνουν 10 μήνες με δικαίωμα εξαγοράς!
Μπάμπαλης και Μάλλιος θα έρχονταν και για μια δεύτερη φορά αντιμέτωποι με τον νόμο, στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο Πατρών αυτή τη φορά, απ’ όπου θα βγουν ξανά αθώοι. Η κοινωνική οργή για την ατιμωρησία των βασανιστών εκφράζεται με μια σειρά συνθημάτων, όπως «Οι φασίστες στο Γουδί», «Δίκες λαϊκές για τους βασανιστές», «Φόλα στο σκύλο της ΕΣΑ», «Ο λαός δεν ξεχνά, τους φασίστες τους κρεμά» κ.λπ.
Όταν δολοφονείται ο Μάλλιος στις 14 Δεκεμβρίου 1976 από τη «17 Νοέμβρη», δεν είναι λίγοι αυτοί που επικροτούν την κίνηση της τρομοκρατικής οργάνωσης, πιστεύοντας πως λειτουργούν ως εντολοδόχοι του λαού…

Η δολοφονία

Τον Νοέμβριο του 1968, η Κίττυ Αρσένη καταθέτει στο Συμβούλιο της Ευρώπης για τα βασανιστήρια που υπέστη κατά τη σύλληψη και την κράτησή της από τη Χούντα, μια μαρτυρία που καταγράφηκε στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη λεγόμενη «Ελληνική Υπόθεση».
Στην κατάθεσή της, που συνέβαλε καθοριστικά στη διεύρυνση του κατηγορητηρίου κατά του δικτατορικού καθεστώτος, ώστε να συμπεριλαμβάνει πλέον και βασανιστήρια, θυμάται για το βράδυ που της χτύπησαν την πόρτα τρεις αστυνομικοί με πολιτικά, κάποιοι Μπάμπαλης, Μάλλιος και Λάμπρου:
«Ο Λάμπρου με ρώτησε μέσα στο αυτοκίνητο αν θα απαντούσα στις ερωτήσεις τους, αλλιώς θα με πήγαιναν στα νταμάρια. Πήγαμε εκεί. Είναι σε ένα λόφο κοντά στα Πατήσια. Μέσα στο αμάξι άρχισαν να με χτυπάνε, να μου τραβούν τα μαλλιά, να μου δίνουν γροθιές στο κεφάλι και να με βρίζουν με λόγια που προτιμώ να μην επαναλάβω.
Όταν φτάσαμε στα νταμάρια, το αυτοκίνητο σταμάτησε και προσπάθησαν να μου στρίψουν τους καρπούς και τα δάχτυλα, ενώ απειλούσαν ότι θα μου σπάσουν το χέρι. Άρχισα να ουρλιάζω κι έτσι το αυτοκίνητο πήγε λίγο ψηλότερα, σε μια τελείως έρημη περιοχή. Όταν φτάσαμε εκεί με ξάπλωσαν στο πίσω κάθισμα, άφησαν ανοιχτές τις πίσω πόρτες και είδα τον οδηγό να κρατάει κάτι σαν μαγκούρα ή κλομπ. Μου έβγαλαν τα παπούτσια και ο Μάλλιος κάθισε πάνω μου, προσπαθώντας να μου κλείσει το στόμα με το χέρι του. Πιστεύω πως ο οδηγός άρχισε να με χτυπάει στις πατούσες».

Οι τίτλοι τέλους για τον Μπάμπαλη θα έπεφταν στις 31 Ιανουαρίου 1979, κατά τις 9:30 το βράδυ, όταν δολοφονήθηκε κοντά στο σπίτι του στη Νέα Σμύρνη. Δίπλα στο σώμα του βρέθηκε δακτυλογραφημένη η πεντασέλιδη προκήρυξη μιας νέας τρομοκρατικής οργάνωσης που υπέγραφε ως «Επαναστατικός Λαϊκός Αγώνας - Ομάδα: Ιούνης ’78».
Ο Μπάμπαλης μεταφέρθηκε στο 401 στρατιωτικό νοσοκομείο, όπου άφησε την τελευταία του πνοή. Σε δημοσίευμα του «Βήματος» το 2002, που παρέθετε τα νέα στοιχεία που είχε στα χέρια της η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία από φάκελο της Στάζι, 17 Νοέμβρη και ΕΛΑ φέρονται να είχαν συναποφασίσει την εκτέλεση του Μπάμπαλη ήδη από το 1973, η απόφαση υλοποιήθηκε ωστόσο αρκετά χρόνια αργότερα.
Ο σχεδιασμός της δολοφονίας του Μπάμπαλη άρχισε μάλιστα αμέσως μετά τη δολοφονία του Μάλλιου τον Δεκέμβριο του 1976, έναν μήνα μετά την απαλλακτική ουσιαστικά απόφαση του δικαστηρίου για τους δύο βασανιστές της Χούντας…

Διαβάστε περισσότερα

ΟΗΕ: Στο 40% η παιδική φτώχεια στη Βρετανία

Τα Ηνωμένα Έθνη κατηγόρησαν σήμερα τη βρετανική κυβέρνηση ότι βρίσκεται σε «άρνηση» αναφορικά με το χάσμα μεταξύ πλουσίων-φτωχών που ολοένα και βαθαίνει στη χώρα κι ότι το Brexit απλά θα επιδεινώσει την κατάσταση.

Έπειτα από μια αποστολή 12 ημερών στη Βρετανία, ο επικεφαλής για το θέμα της φτώχειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ Φίλιπ Άλστον συμπέρανε μια «πολύ μεγάλη επιδείνωση της κατάστασης των φτωχότερων».
Στην έκθεσή του που δημοσιεύτηκε σήμερα γίνεται λόγος για ένα ποσοστό φτώχειας μεταξύ των παιδιών στη Βρετανία που θα μπορούσε να ανέλθει σε 40%. Συμπληρώνει ότι ένας Βρετανός στους 5 ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, βάσει των εθνικών κριτηρίων.
«Είναι θλιβερό και ξεκάθαρα αδικαιολόγητο» σχολίασε ο Άλστον στο Γαλλικό Πρακτορείο.
«Τα χρήματα είναι εκεί. Η κυβέρνηση πρόσφατα αποφάσισε να δαπανήσει υπερβολικά ποσά για τη μείωση των φόρων υπέρ των πλουσιότερων».

«Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να έχουν έναν πραγματικό αντίκτυπο στην κατάσταση των ανθρώπων που ζουν σε καθεστώς φτώχειας» σημείωσε ο αξιωματούχος του ΟΗΕ.
Αυτή η έκθεση του ΟΗΕ δόθηκε στη δημοσιότητα μεσούσης της κυβερνητικής κρίσης στη Βρετανία, με την Τερέζα Μέι να βρίσκεται αντιμέτωπη με μια «ανταρσία» των μελών του κόμματός της, που στηρίζουν ένα σκληρό Brexit.
Για τον συντάκτη της έκθεσης, το Brexit θα έχει αναγκαστικά αντίκτυπο στη βρετανική οικονομία, ασχέτως του είδους της συμφωνίας για το διαζύγιο με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αποκαλύπτει επίσης ότι η κυβέρνηση δεν έχει κάνει σχεδόν καμία πρόβλεψη για τον περιορισμό του αντίκτυπου αυτού στις φτωχότερες τάξεις.
«Είναι σαφές ότι οι επιπτώσεις του Brexit στα πρόσωπα που βρίσκονται σε κατάσταση φτώχειας αποτελεί δευτερεύων προβληματισμό» τονίζει ο Φίλιπ Άστον.

Διαβάστε περισσότερα

Ο αντιστασιακός Σπύρος Μουστακλής

Ο ήρωας Σπύρος Μουστακλής
Ο ταγματάρχης Μουστακλής πέθανε παράλυτος στις 28 Απρίλη 1986, μετά από φριχτά βασανιστήρια που υπέστη κατά τις 47 ημέρες που κρατήθηκε στα κρατητήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ, για τη συμμετοχή του στο αποτυχημένο Κίνημα του Ναυτικού (Μάης 1973) για την ανατροπή της χούντας. Μέχρι να πεθάνει κατέθετε κάθε χρόνο στεφάνι στην επέτειο του Πολυτεχνείου.

Ο Μουστακλής είναι ελάχιστα γνωστός για την προσφορά του στην αντίσταση κατά της χούντας. Παρακάτω παραθέτουμε σχετικό άρθρο του Αντρέα Μπούσιου που δημοσιεύτηκε στην Ελευθεροτυπία στις 16 Νοέμβρη 2003, και απόσπασμα από την εκπομπή «Μηχανή του Χρόνου¨ του Χρίστου Βασιλόπουλου.

– Σπύρο, κάνε ένα τσιγάρο και μετά ξεκινάμε…
Ο Σπύρος… «μιλούσε» με τις εκφράσεις του. Ο Σπύρος μπορούσε να κινηθεί. Η αρχική διάγνωση ήταν αφασία κινητικού τύπου, με μπλοκαρισμένο το κέντρο της κίνησης και της ομιλίας, εξαιτίας του εγκεφαλικού που προκλήθηκε από βίαιο χτύπημα στην καρωτίδα.
Το τσιγάρο γλιστράει από το χέρι του που τρέμει και κυλάει στο πάτωμα… Το πρόσωπο του Σπύρου αρχίζει να «μιλάει»…
Το μάτι του φυσιοθεραπευτή «κλέβει» τις εκφράσεις του Σπύρου, αλλά συνεχίζει να κάνει τη δουλειά του.
Απέναντι, η δεκάχρονη Ολγίτσα συνεχίζει τον δικό της Γολγοθά στο φυσιοθεραπευτήριο του ΚΑΤ.
Ο Σπύρος δεν μπορεί να πιάσει το τσιγάρο. Νευριάζει. Εξοργίζεται. Αρχίζει να βγάζει άναρθρες κραυγές.
– Σπύρο, πιάσ’ το μόνος σου, του απαντά κοφτά ο φυσιοθεραπευτής.
Ο Σπύρος έχει ήδη κοκκινίσει. Τα κατεστραμμένα νευρικά κύτταρα δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις εντολές του εγκεφάλου.
– Τι περιμένεις, Σπύρο; ΠΙΑΣ’ ΤΟ ΜΟΝΟΣ ΣΟΥ… Κοίτα την Ολγα τι κάνει, φωνάζει σχεδόν ουρλιάζοντας πια ο φυσιοθεραπευτής…
Ο Σπύρος αντιδρά. Το κοκκινισμένο πρόσωπό του… «ουρλιάζει»… Το ιατρείο του ΚΑΤ γεμίζει από τις φωνές του φυσιοθεραπευτή και τις άναρθρες κραυγές του Σπύρου.
Η Ολγα έχει σταματήσει τη φυσιοθεραπεία και κοιτά.
Το πρόσωπο του Σπύρου συνεχίζει να… «ουρλιάζει». Το σώμα του αρχίζει να σηκώνεται από την καρέκλα από ένα περίεργο ηλεκτρικό ρεύμα θέλησης που ξυπνά μέσα του.
Το στόμα του Σπύρου θυμάται και…
– ΓΑΜΩ… ΓΑΜΩ…
Ο φυσιοθεραπευτής σταματάει να μιλάει και τα μάτια του ρουφάνε ευχαρίστηση από τις νευρικές κινήσεις του Σπύρου που έχει σηκωθεί και έχει πιάσει το τσιγάρο.
Ο Σπύρος κάθεται μόνος του. Ανάβει με δυσκολία το τσιγάρο. Ο «κόκκινος» Σπύρος πάλλεται από οργισμένη χαρά. Κι όλα αυτά γιατί ήταν… «κόκκινος».
«Ηταν το χειρότερο περιστατικό που είχε έρθει μέχρι τότε, αλλά και από τότε και μετά…» θυμάται η Ντία Τσερμπίνη, φυσιοθεραπεύτρια στο ΚΑΤ. «Ηταν ένα μαύρο σώμα με πληγές παντού. Ηταν φρικτό».
Ύστερα από πέντε μήνες ο Σπύρος Μουστακλής άρχισε να σηκώνεται, με τη βοήθεια της Χριστίνας, της γυναίκας του, και των νοσοκόμων του ΚΑΤ, μόνο με βοηθητικά μηχανήματα.
«Δεν θα ξεχάσω ποτέ την πρώτη φορά που σηκώθηκε. Είχε βουίξει όλος ο έκτος όροφος: – Ο Σπύρος σηκώθηκε! Ο Σπύρος σηκώθηκε! Από στόμα σε στόμα. Είχαμε ανατριχιάσει από χαρά όλοι» μας λέει η κυρία Τσερμπίνη, που στάθηκε από την πρώτη μέρα δίπλα του, όχι μόνο από επαγγελματική ευσυνειδησία.
Καθημερινή συντροφιά του μετά τη μεταπολίτευση, ο Αλέκος Παναγούλης, ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος, ο Γιάννης Αλευράς. Αυτοί που ήξεραν και βίωσαν και το πριν και το μετά.

Έζησε δυόμισι χρόνια στο δωμάτιο 609 και κατάφερε να βγει από το νοσοκομείο, γιατί ήταν ήρωας όχι μόνο πριν… αλλά και μετά.
Από το Μάιο του 1973 έως τις 28 Απριλίου του 1986 που πέθανε δεν μίλησε ποτέ όπως όλοι οι άνθρωποι. Οι μόνες λέξεις που έβγαιναν από το στόμα του ήταν οι βρισιές που έλεγε στους βασανιστές του τις ώρες της φρίκης. Ήταν οι μόνες που έμειναν χαραγμένες στον εγκέφαλό του. Οι άλλες σβήστηκαν από τα χτυπήματα.

«Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα ανώνυμα τηλεφωνήματα που γίνονταν καθημερινά στο γραφείο μου και με ρωτούσαν: Μίλησε;» μας λέει η κυρία Τσερμπίνη.
Ο Σπύρος Μουστακλής δεν μίλησε, όπως περίμεναν… αυτοί που έκαναν τα ανώνυμα τηλεφωνήματα. Μίλησε όμως με τον δικό του τρόπο… Μιλούσε τα υπόλοιπα 13 χρόνια που έζησε με το… πρόσωπό του.
Με την ύπαρξή του…


Πηγή:kelaidismata.wordpress.com

Διαβάστε περισσότερα

Οι ΗΠΑ έδωσαν 5.9 τρις σε πολέμους που σκότωσαν μισό εκατομμύριο ανθρώπους

Πηγή: cnbc.com
Συνολικά 5,9 τρις δολάρια έχουν κοστίσει στους Αμερικανούς φορολογούμενους οι πόλεμοι και η στρατιωτική δραστηριότητα των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Συρία και το Πακιστάν από το 2001 μέχρι σήμερα, σύμφωνα με μία νέα έρευνα του Brown University.

Το ποσό αυτό είναι σχεδόν κατά 2 τρις δολάρια μεγαλύτερο από το σύνολο των δημόσιων δαπανών των ΗΠΑ για το οικονομικό έτος 2017-18.
Η έρευνα έδειξε ότι περισσότεροι από 480 χιλιάδες άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους εξ αιτίας των πολέμων αυτών. Περισσότεροι από 244 χιλιάδες πολίτες έχουν σκοτωθεί και 10 εκατομμύρια έχουν εκτοπιστεί εξ αιτίας της έξαρσης βίας στον τόπο κατοικίας τους.
Εκτός από το συνολικό χρηματικό ποσό που έχει δαπανήσει το Πεντάγωνο, η έρευνα εντοπίζει και τις δαπάνες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που σχετίζονται με τους πολέμους. Τέτοιες είναι οι δαπάνες για τη φροντίδα των βετεράνων του πολέμου, οι δαπάνες για τους τόκους που προστίθενται στο χρέος που επιβάλλεται να πληρωθεί για τους πολέμους, αλλά και δαπάνες για την αποτροπή και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας από το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ.
Συγκεκριμένα, από τα 4,1 τρις δολάρια που δαπάνησε το κράτος των ΗΠΑ το οικονομικό έτος 2018 (που τελείωσε στις 30 Σεπτεμβρίου) το 14,7% αντιστοιχούσε στο Υπουργείο Άμυνας και το 4,4% στο Τμήμα Βετεράνων.
Το επόμενο οικονομικό έτος στις ΗΠΑ οι συνολικές δαπάνες που σχετίζονται με τους πολέμους θα αγγίξουν τα 4,9 τρις δολάρια. Επιπλέον, 1 τρις δολάρια είναι ο προϋπολογισμός για το κόστος της περίθαλψης των βετεράνων πολέμου από το 2001 και μετά. Την ίδια ώρα εκτιμάται ότι οι συνεχιζόμενοι πόλεμοι θα αυξήσουν ακόμα περισσότερο τον αριθμό των βετεράνων που δικαιούνται αναπηρικές συντάξεις και περίθαλψη.

Διαβάστε περισσότερα

Η βίλα-φρούριο του δικτάτορα Παπαδόπουλου στο Λαγονήσι -Δώρο του Ωνάση

Ο βίος των πραξικοπηματιών της επταετίας διέθετε και βίλες...
Μετά την κατάρρευση της δικτατορίας ο Τύπος της εποχής άρχισε τα αποκαλυπτικά ρεπορτάζ για την ζωή τους. Ένα από αυτά ήταν η κατοικία του αρχιπραξικοπηματία. Το 1974 οι αναγνώστες του περιοδικού «Ταχυδρόμος» είδαν για πρώτη φορά την κατοικία του στο Λαγονήσι και έτριβαν τα μάτια τους....
Το ρεπορτάζ του περιοδικού «Ταχυδρόμος» το 1974 ανέφερε ότι στην θαλάσσια περιοχή είχε απαγορευτεί η κολύμβηση για λόγους ασφαλείας και ότι ο Αριστοτέλης Ωνάσης είχε αναλάβει μέσω τις εταιρείας του «Μυκήναι» στην οποία ανήκε το ακίνητο, την εξόφληση όλων των λογαριασμών ρεύματος, αλλά και της συντήρησης του χώρου (κηπουρός, καθαριότητα κλπ).

Διαβάστε περισσότερα

Οι νεκροί του Πολυτεχνείου: Αριθμοί, ονόματα και διευθύνσεις πέρα από κάθε αμφισβήτηση

Η αμφισβήτηση της ύπαρξης νεκρών κατά την αιματηρή καταστολή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου από τη Χούντα, τον Νοέμβρη του 1973, αποτελούσε σε όλη τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης ένα συστατικό στοιχείο της ρητορείας ακροδεξιών ομάδων, που όμως παρέμεναν εξοβελισμένες από τον δημόσιο διάλογο και απομονωμένες.
Με τις εκ θεμελίων ανατροπές που επέφερε η κρίση και τα μνημόνια στην ελληνική κοινωνία όμως, και καθώς η κριτική στο πολιτικό σύστημα της Μεταπολίτευσης είχε ως αποτέλεσμα ενίοτε, όπως λέει η παροιμία, μαζί με τα απόνερα να πετιέται και το μωρό, δηλαδή η κριτική στη φαυλότητα να συμπαρασύρει και τα όποια δημοκρατικά κεκτημένα, οι περιθωριακές αυτές απόψεις έγιναν ξαφνικά «της μόδας», μέσα είτε από επίσημους διαύλους (κόμματα, ΜΜΕ) είτε από ανεπίσημους, όπως οι διάφορες σελίδες στο διαδίκτυο.

Όμως η ιστορική αλήθεια δεν είναι εύκολο να παραχαραχθεί, ειδικά όταν υπάρχουν μαρτυρίες και τεκμήρια, όπως αυτά που παρουσιάζονται στην έρευνα «Πολυτεχνείο ’73: Το ζήτημα των θυμάτων: Νεκροί και τραυματίες» του ιστορικού και διευθυντή ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών -κατά την περίοδο συγγραφής του πονήματος- Λεωνίδα Καλλιβρετάκη.
Διερευνώντας τις «ανακοινώσεις» του καθεστώτος Παπαδόπουλου (επίσημα γινόταν λόγος για 4 νεκρούς), τις φήμες που ανέβαζαν τους νεκρούς μέχρι και σε 500, τον κατάλογο του δημοσιογράφου Γρηγόρη Παπαδάτου με τους 59 νεκρούς, του στρατιώτη Τσαγκουρνή, τις «αποκαλύψεις» του πρώην πράκτορα της ΚΥΠ Πίμπα, τον κατάλογο του εισαγγελέα Τσεβά και άλλες πηγές, η έρευνα του ΕΙΡ καταλήγει:
«Κάθε στοιχείο που είδε το φως της δημοσιότητας όλα αυτά τα χρόνια, οι επίσημες ανακοινώσεις του καθεστώτος, οι πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν στον παράνομο τύπο της εποχής, οι αγγελίες κηδειών στις εφημερίδες, οι κάθε προέλευσης λίστες που έκαναν την εμφάνιση τους μετά τη μεταπολίτευση, οι προανακριτικές και ανακριτικές έρευνες, οι συνεντεύξεις συγγενών, οι καταθέσεις μαρτύρων στη δίκη του 1975, συγκεντρώνονται, αποδελτιώνονται, συσχετίζονται κριτικά, αναζητείται η γενεαλογία τους, εντοπίζονται οι αλληλοεπικαλύψεις, οι παρανοήσεις, τα λάθη στην αντιγραφή και οι μεταξύ τους παρεκκλίσεις.
Η έρευνα προχωρά έτσι στη συγκρότηση ενός καταλόγου, ο οποίος παραμένει προσωρινός, καθώς εξακολουθεί συνεχώς να εμπλουτίζεται και να διορθώνεται. Για κάθε περίπτωση συγκροτείται ένας ιδιαίτερος φάκελος, με βιογραφικά στοιχεία, τις συνθήκες θανάτου και αναλυτική παράθεση όλων των πηγών που χρησιμοποιήθηκαν με συγκεκριμένα στοιχεία.
Μέχρι τη στιγμή αυτή (σ.σ., το 2004), έχουν καταγραφεί εικοσιτέσσερις (24) πλήρως τεκμηριωμένες περιπτώσεις, όπως καταγράφονται συνοπτικά στον συνημμένο κατάλογο. Παράλληλα, έχει συγκροτηθεί ένας κατάλογος δεκαέξι (16) ανωνύμων περιπτώσεων που είχε θεωρηθεί σε κάποια στιγμή της διαδικασίας ότι «προκύπτουν βασίμως» ως νεκροί, από επίσημες, επώνυμες και σχετικά αξιόπιστες καταθέσεις, με συγκεκριμένα στοιχεία.
Τέλος, η έρευνα έχει θέσει στο μικροσκόπιο τριάντα (30) επώνυμες περιπτώσεις, που εμφανίζονται επίμονα στους περισσότερους καταλόγους από το 1974 μέχρι και σήμερα, χωρίς να έχουν ποτέ τεκμηριωθεί. Όλες αυτές οι ανώνυμες και οι αμφιλεγόμενες επώνυμες περιπτώσεις παραμένουν σε εκκρεμότητα, προκειμένου να διερευνηθούν περισσότερο, προτού αποφασιστεί οριστικά να υιοθετηθούν ή να απορριφθούν.
Ο κατάλογος των νεκρών
Επώνυμοι νεκροί των γεγονότων του Νοεμβρίου 1973 κατά χρονολογική κατάταξη (προσωρινός κατάλογος)
1. Σπυρίδων Κοντομάρης του Αναστασίου, 57 ετών, δικηγόρος (πρώην βουλευτής Κερκύρας της Ένωσης Κέντρου), κάτοικος Αγίου Μελετίου, Αθήνα. Στις 16.11.1973, γύρω στις 20.30-21.00, ενώ βρισκόταν στη διασταύρωση οδών Γεωργίου Σταύρου & Σταδίου, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια που έριχνε η Αστυνομία κατά των διαδηλωτών, με αποτέλεσμα να υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ., όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
2. Διομήδης Κομνηνός του Ιωάννη, 17 ετών, μαθητής, κάτοικος Λευκάδος 7, Αθήνα. Στις 16.11.1973, μεταξύ 21.30 και 21.45, ενώ βρισκόταν μαζί με άλλους διαδηλωτές στη διασταύρωση των οδών Αβέρωφ & Μάρνη, τραυματίστηκε θανάσιμα στην καρδιά από πυρά που έρριξαν εναντίον του άνδρες της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. και από εκεί, νεκρός πλέον, στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών (όπως λεγόταν τότε το Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο).
3. Σωκράτης Μιχαήλ, 57 ετών, εμπειρογνώμων ασφαλιστικής εταιρείας, κάτοικος Περιστερίου Αττικής. Στις 16.11.1973, μεταξύ 21.00 και 22.30, ενώ βρισκόταν μεταξύ των οδών Μπουμπουλίνας και Σόλωνος, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια που έρριχνε η Αστυνομία κατά των διαδηλωτών, με αποτέλεσμα να υποστεί απόφραξη της αριστεράς στεφανιαίας. Μεταφέρθηκε ημιθανής στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. (Γ Σεπτεμβρίου), όπου και πέθανε.
4. Toril Margrethe Engeland του Per Reidar, 22 ετών, φοιτήτρια από το Molde της Νορβηγίας. Στις 16.11.1973, γύρω στις 23.30, τραυματίστηκε θανάσιμα στο στήθος από πυρά της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε από διαδηλωτές στο ξενοδοχείο «Ακροπόλ» και αργότερα, νεκρή ήδη, στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ι.Κ.Α. Ανακριβώς είχε αναφερθεί αρχικά από την Αστυνομία ως «Αιγυπτία Τουρίλ Τεκλέτ» και η παρεξήγηση αυτή επιβιώνει ακόμη σε κάποιους «καταλόγους νεκρών».
5. Βασίλειος Φάμελλος του Παναγιώτη, 26 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος, από τον Πύργο Ηλείας, κάτοικος Κάσου 1, Κυψέλη, Αθήνα. Στις 16.11.1973, γύρω στις 23.30, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε από διαδηλωτές στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. και από εκεί, νεκρός πλέον, στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών.
6. Γεώργιος Σαμούρης του Ανδρέα, 22 ετών, φοιτητής Παντείου, από την Πάτρα, κάτοικος πλατείας Κουντουριώτου 7, Κουκάκι. Στις 16.11.1973 γύρω στις 24.00, ενώ βρισκόταν στην ευρύτερη περιοχή του Πολυτεχνείου (Καλλιδρομίου και Ζωσιμάδων), τραυματίστηκε θανάσιμα στον τράχηλο από πυρά της αστυνομίας. Μεταφέρθηκε στο πρόχειρο ιατρείο του Πολυτεχνείου, όπου απεβίωσε. Από εκεί μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ι.Κ.Α. Ανακριβώς είχε αναφερθεί αρχικά από την Αστυνομία ως «Χαμουρλής».
7. Δημήτριος Κυριακόπουλος του Αντωνίου, 35 ετών, οικοδόμος, από τα Καλάβρυτα, κάτοικος Περιστερίου Αττικής. Κατά τις βράδυνες ώρες της 16.11.1973 ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια και στη συνέχεια κτυπήθηκε από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, συνεπεία των οποίων πέθανε, από οξεία ρήξη αορτής, τρεις ημέρες αργότερα, στις 19.11.1973, ενώ μεταφερόταν στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ.
8. Σπύρος Μαρίνος του Διονυσίου, επονομαζόμενος Γεωργαράς, 31 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος, από την Εξωχώρα Ζακύνθου. Κατά τις βράδυνες ώρες της 16.11.1973, ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου, κτυπήθηκε από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, και υπέστη κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Μεταφέρθηκε στο Θεραπευτήριο Πεντέλης, όπου πέθανε τη Δευτέρα, 19.11.1973, από οξύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Τάφηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπου στις 9.9.1974, έγινε τελετή στη μνήμη του.
9. Νικόλαος Μαρκούλης του Πέτρου, 24 ετών, εργάτης, από το Παρθένι Θεσσαλονίκης, κάτοικος Χρηστομάνου 67, Σεπόλια, Αθήνα, εργάτης. Κατά τις πρωινές ώρες της 17.11.1973, ενώ βάδιζε στην πλατεία Βάθης, τραυματίστηκε στην κοιλιά από ριπή στρατιωτικής περιπόλου. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου πέθανε τη Δευτέρα 19.11.1973.
10. Αικατερίνη Αργυροπούλου σύζυγος Αγγελή, 76 ετών, κάτοικος Κέννεντυ και Καλύμνου, Αγιοι Ανάργυροι Αττικής. Στις 10.00 της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην αυλή του σπιτιού της, τραυματίστηκε στην πλάτη από σφαίρα. Διακομίστηκε στην κλινική «Παμμακάριστος» (Κάτω Πατήσια), όπου νοσηλεύτηκε επί ένα μήνα και κατόπιν μεταφέρθηκε στο σπίτι της, όπου πέθανε συνεπεία του τραύματος της μετά από ένα εξάμηνο (Μάιος 1974).
11. Στυλιανός Καραγεώργης του Αγαμέμνονος, 19 ετών, οικοδόμος, κάτοικος Μιαούλη 38, Νέο Ηράκλειο Αττικής. Στις 10.15 το πρωί της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν μαζί με άλλους διαδηλωτές στην οδό Πατησίων, μεταξύ των κινηματογράφων «ΑΕΛΑΩ» και «ΕΑΛΗΝΙΣ», τραυματίστηκε από ριπή πολυβόλου που έρριξε εναντίον τους περίπολος πεζοναυτών που επέβαινε ενός τεθωρακισμένου οχήματος. Μεταφέρθηκε στο Κ.Α.Τ., όπου πέθανε μετά από 12 μέρες, στις 30.11.1973.
12. Μάρκος Καραμανής του Δημητρίου, 23 ετών, ηλεκτρολόγος, από τον Πειραιά, κάτοικος Χίου 35, Αιγάλεω. Στις 10.30 περίπου το πρωί της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην ταράτσα πολυκατοικίας επί της πλατείας Αιγύπτου 1, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά της στρατιωτικής φρουράς που ενέδρευε στην ταράτσα του Ο.Τ.Ε. (αυτουργός ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Αυμπέρης, 573ου Τάγματος Πεζικού). Μεταφέρθηκε στην κλινική «Παντάνασσα» (πλατεία Βικτωρίας), όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
13. Αλέξανδρος Σπαρτίδης του Ευστρατίου, 16 ετών, μαθητής, από τον Πειραιά, κάτοικος Αγίας Λαύρας 80, Αθήνα. Στις 10.30 με 11.00 περίπου το πρωί της 17.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Κότσικα, τραυματίστηκε θανάσιμα στην κοιλιά από πυρά της στρατιωτικής φρουράς που ενέδρευε στην ταράτσα του Ο.Τ.Ε. (αυτουργός ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Δυμπέρης, 573ου Τάγματος Πεζικού). Με διαμπερές τραύμα μεταφέρθηκε στο Κ.Α.Τ., όπου τον βρήκε νεκρό ο πατέρας του.
14. Δημήτριος Παπαϊωάννου, 60 ετών, διευθυντής ταμείου αλευροβιομηχάνων, κάτοικος Αριστομένους 105, Αθήνα. Γύρω στις 11.30 της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην πλατεία Ομονοίας, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια που έριχνε η Αστυνομία. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ., όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του, συνεπεία εμφράγματος.
15. Γεώργιος Γεριτσίδης του Αλεξάνδρου, 47 ετών, εφοριακός υπάλληλος, κάτοικος Ελπίδος 29, Νέο Ηράκλειο Αττικής. Στις 12.00 της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν μέσα στο αυτοκίνητο του στα Νέα Λιόσια, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά που διέσχισαν τον ουρανό του αυτοκινήτου. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου πέθανε αυθημερόν.
16. Βασιλική Μπεκιάρη του Φωτίου, 17 ετών, εργαζόμενη μαθήτρια, από τα Αμπελάκια Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας, κάτοικος Μεταγένους 8, Νέος Κόσμος. Στις 12.00 το μεσημέρι της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην ταράτσα του σπιτιού της, τραυματίστηκε θανάσιμα στον αυχένα από πυρά. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών και στη συνέχεια στον «Ευαγγελισμό», όπου πέθανε αυθημερόν.
17. Δημήτρης Θεοδώρας του Θεοφάνους, 52 ετών, κάτοικος Ανακρέοντος 2, Ζωγράφου. Στις 13.00, της 17.11.1973, ενώ διέσχιζε με τη μητέρα του τη διασταύρωση της οδού Ορεινής Ταξιαρχίας με τη λεωφόρο Παπάγου στου Ζωγράφου, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά στρατιωτικής περιπόλου με επικεφαλής αξιωματικό (πιθανόν ο ίλαρχος Σπυρίδων Σταθάκης του Κ.Ε.Τ/Θ), που βρισκόταν ακροβολισμένη στο λόφο του Αγίου Θεράποντος. Εξέπνευσε ακαριαία και όταν μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο των Παίδων, απλώς διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
18. Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας, 43 ετών, Αφγανός τουρκικής υπηκοότητας, ταχυδακτυλουργός, κάτοικος Μύρων 10, Αγιος Παντελεήμονας, Αθήνα. Στις 13.00, της 17.11.1973, ενώ βάδιζε με τον 13χρονο γιο του στη διασταύρωση των οδών Χέϋδεν και Αχαρνών, τραυματίστηκε θανάσιμα στην κοιλιά από ριπή μυδραλίου τεθωρακισμένου στρατιωτικού οχήματος. Μεταφέρθηκε απευθείας στο νεκροτομείο, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
19. Αλέξανδρος Παπαθανασίου του Σπυρίδωνος, 59 ετών, συνταξιούχος εφοριακός, από το ΚεράσοΒο Αιτωλοακαρνανίας, κάτοικος Νάξου 116, Αθήνα. Στις 13.30 της 18.11.1973, ενώ βάδιζε με τις ανήλικες κόρες του στη διασταύρωση των οδών Δροσοπούλου και Κύθνου, απέναντι από το ΙΣΤ' Αστυνομικό Τμήμα, βρέθηκε εν μέσω πυρών, προερχομένων από τους αστυνομικούς του Τμήματος, με αποτέλεσμα να πάθει συγκοπή. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
20. Ανδρέας Κούμπος του Στέργιου 63 ετών, βιοτέχνης, από την Καρδίτσα, κάτοικος Αμαλιάδος 12, Κολωνός. Γύρω στις 11.00 με 12.00 της 18.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Γ' Σεπτεμβρίου και Καποδιστρίου, τραυματίστηκε στη λεκάνη από πυρά μυδραλίου τεθωρακισμένου στρατιωτικού οχήματος. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ., κατόπιν στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών και τέλος στο Κ.Α.Τ., όπου και πέθανε στις 30.1.1974.
21. Μιχαήλ Μυρογιάννης του Δημητρίου, 20 ετών, ηλεκτρολόγος, από τη Μυτιλήνη, κάτοικος Ασημάκη Φωτήλα 8, Αθήνα. Στις 12.00 το μεσημέρι της 18.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Στουρνάρη, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά περιστρόφου αξιωματικού του Στρατού (αυτουργός ο συνταγματάρχης Νικόλςος Ντερτιλής). Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. σε κωματώδη κατάσταση και κατόπιν στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου πέθανε αυθημερόν.
22. Κυριάκος Παντελεάκης του Δημητρίου, 44 ετών, δικηγόρος, από την Κροκέα Λακωνίας, κάτοικος Φερρών 5, Αθήνα. Στις 12.00 με 12.30 το μεσημέρι της 18.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος, τραυματίστηκε θανάσιμα από πυρά διερχομένου άρματος μάχης. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου και πέθανε στις 27.12.1973.
23. Ευστάθιος Κολινιάτης, 47 ετών, από τον Πειραιά, κάτοικος Νικοπόλεως 4, Καματερό Αττικής. Κτυπήθηκε στις 18.11.1973 από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, και υπέστη κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, συνεπεία των οποίων πέθανε στις 21.11.1973.
24. Ιωάννης Μικρώνης του Αγγέλου, 22 ετών, φοιτητής στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, από την Ανω Αλισσό Αχαΐας. Συμμετείχε στην κατάληψη του Πανεπιστημίου Πατρών. Κτυπήθηκε μετά τα γεγονότα, υπό συνθήκες που παραμένουν ακόμη αδιευκρίνιστες. Συνεπεία της κακοποίησης του υπέστη ρήξη του ήπατος, εξαιτίας της οποίας πέθανε στις 17.12.1973 στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών, όπου νοσηλευόταν. Σύμφωνα με ορισμένες ενδείξεις, ο τραυματισμός του συνέβη στην Πάτρα, άλλες όμως πληροφορίες τον τοποθετούν στην Αθήνα. Η περίπτωση του παραμένει υπό έρευνα. Σε ορισμένους καταλόγους νεκρών αναφέρεται ανακριβώς ως «Κώστας Μικρώνης».

ΠΗΓΗ: topontiki.gr

Διαβάστε αναλυτικά την έρευνα του ΕΙΡ και του Λεωνίδα Καλλιβρετάκη:

• lk_2004_02_text.pdf

Διαβάστε περισσότερα

Το σύγχρονο ποδοσφαιρικό δουλεμπόριο στην Αφρική

Η ακαδημία ποδοσφαίρου με το, μάλλον απατηλό, όνομα «Δικαίωμα στο Όνειρο» είναι μια εγκατάσταση που περιλαμβάνει οκτώ προσεγμένα ποδοσφαιρικά γήπεδα, κάποια από τα οποία διαθέτουν και μεγάλους προβολείς για νυχτερινή προπόνηση. Η αντίθεση ανάμεσα στην ακαδημία και τη φτώχεια που την περιβάλλει στην περιοχή στις όχθες του ποταμού Βόλτα, στη νοτιοανατολική Γκάνα, δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη.
Αλλά οι μαθητές της ακαδημίας παίρνουν το όνομά της κυριολεκτικά: Τα εκκολαπτόμενα ποδοσφαιρικά «αστέρια» έχουν το δικαίωμα να ονειρεύονται να πετύχουν θεαματικούς στόχους, όπως το να δημιουργήσουν οπαδούς που θα φωνάζουν ρυθμικά το όνομά τους και εκατομμύρια ευρώ στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Είναι, άλλωστε οι επιλεγμένοι, τα νέα ταλέντα στον δρόμο τους προς την Ευρώπη. Όχι ότι όλοι θα το καταφέρουν, φυσικά. Το γνωρίζουν καλά. 'Ομως έχουν τη θέληση.
Η ακαδημία ποδοσφαίρου «Δικαίωμα στο Όνειρο» είναι χαρακτηριστική των σχολών ποδοσφαίρου που έχουν «ξεφυτρώσει» σε όλη την αφρικανική ήπειρο, δίνοντας πολλές υποσχέσεις και καλλιεργώντας μεγάλες προσδοκίες, τόσο στις οικογένειες των νεαρών ποδοσφαιριστών, όσο και στους ευρωπαϊκούς συλλόγους. Στοχεύοντας σε αναδυόμενα ταλέντα, εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες χιλιάδων νέων παιδιών και τα προετοιμάζουν για την επαγγελματική αγορά, δίνοντάς τους μια ευκαιρία να ξεφύγουν από τη φτώχεια. Μερικά παιδιά εγκαταλείπουν τα σπίτια και τους γονείς για τέτοιες ακαδημίες, ακόμη και από τα 10 χρόνια τους.
Κτηνώδες δίκτυο
Αλλά ακόμη και εκείνοι οι πολύ λίγοι εξαιρετικά ταλαντούχοι παίκτες που φτάνουν στην Ευρώπη συχνά βρίσκονται μπλεγμένοι σε ένα ασφυκικό δίκτυο εξάρτησης και αντιμετωπίζονται σαν ανταλλάξιμα εμπορεύματα. Η ακαδημία «Δικαίωμα στο Όνειρο» χρηματοδοτείται από την Μάντσεστερ Σίτι και γι’ αυτό οι περισσότεροι από τους απόφοιτούς της που κατέληξαν να υπογράφουν επαγγελματικό συμβόλαιο πίστευαν ότι πλησίαζαν το όνειρό τους να παίξουν για ένα κορυφαίο σύλλογο της Αγγλίας. Στην πραγματικότητα, όμως, συχνά δανείζονται για χρόνια σε μικρές ομάδες, σε ασήμαντα πρωταθλήματα σε άλλα μέρη της Ευρώπης, όπως στη Νορβηγία, την Ολλανδία και τη Σουηδία. Μερικές φορές, προφανώς, ενάντια στη θέλησή τους.
Σύμφωνα με τα Football Leaks, η Μάντσεστερ Σίτι επενδύει περισσότερα από ένα εκατομμύριο ευρώ ετησίως στην ακαδημία, από το 2010. Εκτός από την υψηλού επιπέδου ποδοσφαιρική διδασκαλία, οι 90 περίπου μαθητές από την Γκάνα, την Ακτή του Ελεφαντοστού, τη Νιγηρία και άλλες Δυτικο-αφρικανικές χώρες λαμβάνουν επίσης μια σχετικά υψηλής ποιότητας εκπαίδευση. Οι υπεύθυνοι της ακαδημίας λένε ότι έχουν εξασφαλίσει υποτροφίες σε σχολεία της Βρετανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών για περισσότερους από 70 σπουδαστές. Ενώ, 48 από τους αποφοίτους έχουν γίνει επαγγελματίες ποδοσφαιριστές.
«Με εξαίρεση την κυβέρνηση της Γκάνα, είμαστε απόλυτα σίγουροι, ότι καμία αθλητική οργάνωση δεν έχει στην ιστορία της Γκάνα επενδύσει τόσο πολύ σε αθλητικές εγκαταστάσεις», δηλώνει υπερήφανος ο ιδρυτής της ακαδημίας, Τομ Βέρνον. Μια ιρλανδική πετρελαϊκή εταιρεία είναι χορηγός της σχολής, με έναν εκπρόσωπο της ακαδημίας να υποστηρίζει, πως ο χορηγός θέλει «να βελτιώσει την τεχνική βιομηχανία της Γκάνα».
Ωστόσο, όπως αναφέρει το Spiegel, δημοσιογράφοι της ημερήσιας εφημερίδας Politiken της Δανίας, οι οποίοι συνεργάστηκαν στο πρόγραμμα Football Leaks στο πλαίσιο του δημοσιογραφικού δικτύου της Ευρωπαϊκής Διερευνητικής Συνεργασίας (EIC), συνάντησαν και μίλησαν με τα παιδιά και συμπλήρωσαν το παζλ της εκμετάλλευσης με τις διαρροές των Football Leaks, από το οποίο προκύπτει μια μακράν μη ειδυλλιακή εικόνα.
Ακόμη και η διαδρομή από τα καταλύματά τους στους χώρους των προπονήσεων είναι έτσι χαραγμένη, ώστε να ενσταλάξει την ταπεινοφροσύνη και την ευγνωμοσύνη στους νέους παίκτες. «Περνάμε μέσα από τις παράγκες για να ερχόμαστε σε επαφή με τους ανθρώπους εδώ και να θυμόμαστε από πού προερχόμαστε» λέει ο 17χρονος Αμπου Φράνσις. Αυτά τα παιδιά πρέπει να θυσιάσουν την εφηβεία τους για το όνειρό τους. Πρόκειται για μια διαδικασία που ξεκινά αμέσως μόλις ανακαλυφθούν από τα «λαγωνικά» της ακαδημίας στις αμέτρητες παραγκουπόλεις και πηγαίνουν σε αυτήν αφού περάσουν από μερικές προκαταρκτικές δοκιμασίες.
«Μου λείπει η μαμά μου» είχε πει ένας 10χρονος πιτσιρικάς της ακαδημίας σε συνεργείο της δημόσιας γερμανικής τηλεόρασης στις αρχές Οκτωβρίου. Πρόσθεσε, ότι μπορεί να μιλά με τους γονείς του μόνο μία φορά την εβδομάδα, τα Σαββατοκύριακα. Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, τα προγράμματά τους είναι εντελώς γεμάτα, αφού η κατάρτιση για τη ζωή ενός επαγγελματία ποδοσφαιριστή είναι πλήρης απασχόληση.
Φαίνεται όμως ότι η Μάντσεστερ Σίτι δεν προσδοκά μόνο σε ένα «αστέρι» για την ίδια. Ούτε καν για το αγγλικό πρωτάθλημα. Διότι κατάλαβαν ότι μπορούν να κερδίσουν χρήματα και από τα μικρότερα ταλέντα. Τα εσωτερικά έγγραφα από τα Football Leaks αποκαλύπτουν τη στρατηγική της Μάντσεστερ Σίτι για την αντιμετώπιση των νέων παικτών. Σε αυτά τα έγγραφα, τα χρήματα που επενδύονται στους νέους ηλικίας 16 έως 20 ετών αναφέρονται ως «επιχειρηματικά κεφάλαια». Σύμφωνα με μια εσωτερική παρουσίαση, οι παίκτες πρέπει να χωριστούν σε διαφορετικές κατηγορίες.
Προσοδοφόρα εμπορεύματα
Κάποιοι αθλητές ορίζονται ως «παίκτες αξίας», που σημαίνει ότι θα μπορούσαν να είναι επικερδείς για την ομάδα στο μέλλον. Με άλλα λόγια, η αξία μεταβίβασης ενός παίκτη αυξάνεται χάρη στην αποδοχή του στο σύστημα της Μάντσεστερ Σίτι. Δεν χρειάζεται να παίξει ούτε ένα λεπτό για τον σύλλογο. Αρκεί ότι υπέγραψε συμβόλαιο με αυτόν. Το «όνομα» μετράει.
Το 2015, η Σίτι υπολόγισε ότι θα μπορούσε να έχει σημαντικά κέρδη μόνο με μέτριες επενδύσεις στο νεανικό ποδόσφαιρο. Σύμφωνα με αυτούς τους υπολογισμούς, η ομάδα είχε ξοδέψει 9,6 εκατομμύρια λίρες για 26 ποδοσφαιρικά ταλέντα ηλικίας μεταξύ 13 και 18 ετών. Ακόμα και μόνο η πώληση τεσσάρων από αυτούς τους παίκτες, όπως αναφέρουν τα εσωτερικά σημειώματα, αποδείχθηκε εξαιρετικά κερδοφόρα. Η πώληση ενός βασικού παίκτη της Μάντσεστερ Σίτι, του Νιγηριανού, Κελέτσι Ιχεανάτσο, στην Λέστερ για 28 εκατομμύρια ευρώ, βελτίωσε σημαντικά τις ήδη κερδοφόρες αποδόσεις της Μάντσεστερ Σίτι στις επενδύσεις της σε νέους παίκτες.
Πίσω από τους ψυχρούς αριθμούς είναι οι  ξεχωριστές μοίρες που βιώνουν οι νέοι παίκτες, συμπεριλαμβανομένων των καλύτερων από τους καλύτερους της ακαδημίας «Δικαίωμα στο Όνειρο». Παίκτες όπως ο Ντιβάιν Ναά. Ο 22χρονος έπαιξε στην Ευρώπη τα τελευταία τέσσερα χρόνια, εκπληρώνοντας το όνειρο της ζωής του. «Είμαι από μια φτωχή περιοχή, αλλά τότε δεν μπορούσα να το δω επειδή όλοι είναι φτωχοί».
Ο Ναά είναι από το Ομπουάσι, μια πόλη στη Γκάνα γνωστή για ένα από τα μεγαλύτερα χρυσωρυχεία στον κόσμο. Ο πατέρας του Νάα εργάζεται σε αυτό. Από μικρός μαθητής στο σχολείο, ο Ντιβάιν ήθελε να γίνει επαγγελματίας ποδοσφαιριστής. Μετακόμισε στην Άκκρα, την πρωτεύσουσα της Γκάνα, όπου τον ανακάλυψαν τα «λαγωνικά» της ακαδημίας Δικαίωμα στο Ονειρο. «Με βρήκαν όταν έπαιζα μπάλα στους δρόμους της Άκκρα», λέει ο Ναά. «Ήμουν 11 χρονών όταν μπήκα στο "Δικαίωμα στο Ονειρο"».
Αυτό που ακολούθησε θα μπορούσε να αποτελεί το περιεχόμενο διαφημιστικού φυλλαδίου της ακαδημίας. Η αγαπημένη ομάδα του Ναά ήταν πάντα η Μπαρτσελόνα, ενώ ο αγαπημένος της παίκτης ήταν ο Ροναλντίνιο. Όταν ήταν 18 ετών, μετακόμισε από την Γκάνα στο Μάντσεστερ, καθιστώντας τον ένα ζωντανό «παράδειγμα» της ανόδου από τη βαθιά φτώχεια, στην ενσωμάτωση σε μια από τις πλουσιότερες ομάδες του κόσμου.
Τα συμφέροντα του συλλόγου υπεράνω όλων
Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό που είχε συμβεί, ήταν ότι είχε βγει από το προστατευτικό περιβάλλον που απολάμβανε στη Γκάνα, κατευθείαν σε ένα σύστημα που δίνει προτεραιότητα στα συμφέροντα των συλλόγων και όχι στις τύχες των ανθρώπων. Ειδικά οι αγγλικοί σύλλογοι, υπογραμμίζει το Spiegel είναι γνωστοί για την τακτική τους να υπογράφουν συμβόλαια με «στρατιές» παικτών, τους οποίους στη συνέχεια δανείζουν αμέσως σε ομάδες σε ολόκληρη την Ευρώπη, μερικές φορές, σε διαφορετικό σύλλογο κάθε χρόνο. Το μοντέλο αυτό τους επιτρέπει να ελέγχουν την εξέλιξη πολλών ταλέντων, αυξάνοντας τις πιθανότητες να πετύχουν τουλάχιστον ένα «αστέρι» ανάμεσά τους. Οι υπόλοιποι παίκτες απλώς εκλαμβάνονται ως «ελαττωματικό προϊόν».

«Η φωνή σου δεν ακούγεται», λέει σήμερα ο Ναά για την Μάντσεστερ Σίτι. «Είσαι μόνο ένας από τους πολλούς δανεισμένους παίκτες». Ο Ναά δεν έπαιξε ποτέ για την Μάντσεστερ Σίτι, αν και υπέγραψε συμβόλαιο μαζί της. Δανείστηκε αμέσως στη Νορβηγία, στη συνέχεια στην Ολλανδία, στη Δανία και στη Σουηδία. Μερικές φορές δεν έμενε σε ένα μέρος ούτε για έξι μήνες. «Οι αλλαγές είναι σκληρές», λέει ο ποδοσφαιριστής. «Μέχρι να εξοικειωθείς με τον τόπο, φεύγεις». Σε μερικές ομάδες, ένιωθε απόλυτη μοναξιά. Μερικοί από τους προπονητές δεν τον ήθελαν καν, λέει ο Ναά. Αλλά οι παράγοντες της Μάντσεστερ Σίτι του έλεγαν ότι δεν θα καθόταν καν στον πάγκο πίσω στην Αγγλία. «Δεν είχα άλλη επιλογή», λέει ο Ναά. «Ήμουν πραγματικά θυμωμένος γι’ αυτό. Ήταν μια από τις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μου».
Το περασμένο καλοκαίρι, ο Ναά έφυγε από το σύστημα της Μάντσεστερ Σίτι και τώρα παίζει στο Βέλγιο για την Τουμπίζ. Δεν κερδίζει πλέον τόσα χρήματα όσα όταν ήταν ακόμα δεσμευμένος από το συμβόλαιο της Σίτι, αλλά ο ίδιος δηλώνει ότι «θέλω να είμαι ελεύθερος να αποφασίσω πού να πάω. Τώρα είναι η ζωή μου». Το γεγονός ότι ο νεαρός Γκανέζος θα μπορούσε να εξεγερθεί είναι κάτι που ο Βέρνον, το αφεντικό της ακαδημίας, δεν μπορούσε να φανταστεί λίγα χρόνια νωρίτερα. «Ο Ντιβάιν Ναά, για να το θέσω απλά, δεν είναι ο τύπος του παιδιού που αμφισβητεί τις συμβουλές μας» έγραψε στην Μάντσεστερ Σίτι τον Ιούλιο του 2014. «Άλλοι μπορούν και θα το κάνουν».
Ο Βέρνον θεωρούσε εκείνο το email του 2014 ως ένα είδος προειδοποίησης. Από τα έγγραφα των Football Leaks καθίσταται σαφές, ότι ο ιδρυτής της ακαδημίας φοβόταν πως θα μπορούσε να χάσει τον έλεγχο. Ιδιαίτερα δεδομένου ότι μερικά από αυτά τα παιδιά είχαν μεγαλώσει και ανησυχούσαν ότι θα ακολουθήσουν τον δρόμο της «καταστροφικής ανάπτυξης» των αποφοίτων της ακαδημίας, στο Μάντσεστερ. Το σύστημα δανεισμών έχει τις θετικές πλευρές του, έγραφε ο Βερνον στο email, αλλά η Σίτι δεν είχε δείξει προθυμία να στηρίξει πραγματικά τους παίκτες που προέρχονται από την ακαδημία. «Δεν μπορούμε να πιέσουμε τους παίκτες της ακαδημίας να υπογράψουν με τη Μάντσεστερ», προειδοποιούσε ο Βέρνον.
Αυτό ήταν όντως πρόβλημα. Σε ένα συμβόλαιο του 2010 με την ομάδα, η ακαδημία είχε υποχρεωθεί να «καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να πραγματοποιήσει την μεταγραφή» στην Μάντσεστερ Σίτι. Η συμφωνία εξασφάλιζε στη Σίτι το δικαίωμα άρνησης προς όλους τους παίκτες της ακαδημίας που είχαν ενηλικιωθεί, άρα είχαν φτάσει σε ηλικία διαπραγμάτευσης, να πάνε σε άλλους συλλόγους «χωρίς προηγούμενη γραπτή συγκατάθεση». Η συμφωνία έδωσε στη Σίτι ένα πλεονέκτημα στην αγορά μεταγραφών: Υποστήριξε την ακαδημία και σε αντάλλαγμα είχε τον πρώτο λόγο σε πιθανές μεταγραφές.
Παρ’ όλα αυτά, η διοίκηση της ακαδημίας «Δικαίωμα στο ´Ονειρο», επέμεινε στο Spiegel, ότι όλοι οι παίκτες της είχαν και έχουν τον «έλεγχο» της μοίρας τους. «Κανένας απόφοιτος δεν ήταν, και ποτέ δεν θα είναι υποχρεωμένος να κάνει οποιαδήποτε επιλογή ή λάβει απόφαση σχετικά με το μέλλον του», ανέφερε η ακαδημία.
Νέοι κανόνες
Τα τελευταία χρόνια, η παγκόσμια ποδοσφαιρική ομοσπονδία, η FIFA, έχει εφαρμόσει αυστηρούς κανονισμούς που διέπουν τη μεταγραφή ανηλίκων σε μια προσπάθεια να προστατευθούν από την εκμετάλλευση και την εμπορία ανθρώπων. Οι μεγάλοι σύλλογοι έπρεπε να κάνουν αλλαγές στα επιχειρηματικά μοντέλα τους ανταποκρινόμενοι στους νέους κανόνες. Για ομάδες όπως η Μάντσεστερ Σίτι, είναι πολύ σημαντικό να έχουν αποκλειστική πρόσβαση σε ένα ταλέντο όταν φτάσει στην ενηλικίωση.
Το 2016, τόσο η Σίτι όσο και η ακαδημία «Δικαίωμα στο Όνειρο» έκαναν αλλαγές στο σύστημά τους και τροποποίησαν τα συμβόλαιά τους. Ο Βέρνον συνεργάζεται πλέον και με την FC Nordsjaelland (FCN), μια ομάδα στο πρωτάθλημα της Δανίας. Του παρέχει έναν δεύτερο ευρωπαϊκό προορισμό για τους απόφοιτους της ακαδημίας του και πλέον, οι περισσότεροι από αυτούς που κατευθύνονται στην Ευρώπη από την ακαδημία της Γκάνας καταλήγουν στην ανατολική Δανία. Ταυτόχρονα, η FCN έχει συνάψει συμφωνία και με τη Μάντσεστερ Σίτι καθιστώντας την το τρίτο μέρος αυτού του επικερδούς συστήματος.
Σύμφωνα με τη σύμβαση μεταξύ των δύο συλλόγων, η FC Nordsjaelland μπορεί να πουλήσει παίκτες από την ακαδημία του Βέρνον μόνο με άδεια της Σίτι και ο αγγλικός σύλλογος θα λάβει το 25% του ποσού της μεταγραφής. Σε περίπτωση που η Σίτι ενδιαφέρεται για κάποιον απόφοιτο της ακαδημίας που παίζει για τους Δανούς, η FCN υποχρεούται να «καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιτευχθεί η μεταγραφή του παίκτη στη Μάντσεστερ Σίτι με μηδενικό κόστος». Σε αντάλλαγμα, η αγγλική ομάδα υπόσχεται να καταβάλλει στους Δανούς ανταλλάγματα ή χρήματα ανάλογα με την απόδοση του παίκτη.
Πολλοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι οι διατάξεις της σύμβασης είναι προβληματικές. «Το δικαίωμα αρνησικυρίας θα σήμαινε σαφώς ότι ο μεγάλος σύλλογος επηρεάζει (παράνομα) τη μεταγραφή και τις προοπτικές σταδιοδρομίας του παίκτη», λέει ο Βρετανός δικηγόρος, εξειδικευμένος σε αθλητικά ζητήματα, Νταν Τσάπμαν. Επιπλέον, οι κανόνες της FIFA είναι σαφείς στο ότι οι σύλλογοι δεν επιτρέπεται να επηρεάζουν άλλους συλλόγους «σε θέματα εργασίας και μεταγραφών».
Ο Τσάπμαν θεωρεί ότι η απαίτηση της Σίτι να παίρνει το 25% από κάθε μεταγραφή παίκτη - απόφοιτου της ακαδημίας που παίζει στους Δανούς είναι μια «εμφανής περίπτωση» «Third-party ownership» (TPO), δηλαδή, κατοχής των οικονομικών δικαιωμάτων ενός παίκτη από τρίτη πηγή. Η πρακτική της TPO περιλαμβάνει τους επενδυτές που αγοράζουν «μερίδια» ενός ποδοσφαιριστή - κάτι σαν μετοχές πάνω σε έναν άνθρωπο - με την ελπίδα ότι η αξία του θα αυξηθεί. Για αρκετά χρόνια, οι κερδοσκόποι εξαγόραζαν μεγάλο αριθμό παικτών και στη συνέχεια εξανάγκαζαν μεταγραφές προκειμένου να αποκομίσουν κέρδη από τις επενδύσεις τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η TPO χαρακτηρίστηκε ως «σύγχρονη δουλεία» και απαγορεύθηκε από την FIFA τον Μάιο του 2015.
Οι συμβάσεις μεταξύ Μάντσεστερ Σίτι, Nordsjaelland και της ακαδημίας «Δικαίωμα στο Όνειρο», συμβάσεις οι οποίες «φλερτάρουν» επικίνδυνα με αυτό το είδος της δουλείας, υπογράφηκαν ένα χρόνο μετά την απαγόρευση αυτή. Ο Βέρνον απάντησε σε σχετική ερώτηση του γερμανικού περιοδικού, πως είναι «πεπεισμένος ότι συμμορφωνόμαστε με όλους τους σχετικούς κανονισμούς». Ωστόσο, μόλις μερικές μέρες πριν από τη σχετική δημοσίευση στο Spiegel, ο Βέρνον έστειλε μια δήλωση σύμφωνα με την οποία οι εν λόγω συμφωνίες «δεν θα τεθούν σε ισχύ για κάποιο χρονικό διάστημα για λόγους που δεν σχετίζονται με την έρευνά σας»…
Η Μάντσεστερ απέφυγε να απαντήσει επί της ουσίας, σχολιάζοντας μόνο ότι επιχειρείται να «προκληθεί βλάβη στη φήμη του συλλόγου». Είναι όμως προφανές, ότι το να προκαθορίζεις την πορεία ενός παίκτη και να τον έχεις «δέσει» με χίλιους τρόπους για την αρχή, τουλάχιστον, της καριέρας του είναι συμπτώματα μιας ποδοσφαιρικής βιομηχανίας που παίζει με τα όνειρα των ταλαντούχων νεαρών παικτών και τους αντιμετωπίζει σαν κεφάλαιο. «Περιορίζει σίγουρα την ελευθερία της κίνησης των παικτών με απαράδεκτο τρόπο», λέει ο Βιλ βαν Μέγκεν της Διεθνούς Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Ποδοσφαιριστών FIFPro. «Καταστρέφει τελικά το παιχνίδι και αν γίνει κοινή πρακτική, αυτό θα δώσει ακόμα περισσότερη δύναμη στους πλούσιους συλλόγους».
Πρόσφατα, η FIFA προχώρησε σε περιορισμό του αριθμού των δανεισμών σε μια προσπάθεια να τεθεί υπό έλεγχο αυτή η πρακτική. Αλλά αυτό δεν πρόκειται να οδηγήσει τις ακαδημίες ποδοσφαίρου στην Αφρική να αλλάξουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα. Θα συνεχίσουν να προσελκύουν χιλιάδες παιδιά με την υπόσχεση της ευκαιρίας να εκπληρώσουν τα όνειρά τους για μια σταδιοδρομία στο ποδόσφαιρο. Αλλά οι πιθανότητές τους για επιτυχία δεν είναι καλές: Η ακαδημία Ευκαιρία στο ´Ονειρο δεν έχει ακόμα δει ούτε έναν από τους αποφοίτους της να παίζει ούτε ένα λεπτό για την Μάντσεστερ Σίτι…

Διαβάστε περισσότερα

Διαχρονικά και επίκαιρα τα συνθήματα του Πολυτεχνείου

«Αναγκαίοι όσο ποτέ άλλοτε είναι οι αγώνες για την δικαίωση των συνθημάτων του Πολυτεχνείου, τα οποία είναι διαχρονικά και επίκαιρα», τονίζει σε ανακοίνωσή της η Ενωτική Αγωνιστική Κίνηση Πυροσβεστών(ΕΑΚΠ) με για τη συμπλήρωση 45 χρόνων «από τον ηρωικό ξεσηκωμό του λαού και της νεολαίας το Νοέμβρη του 1973 ενάντια στη στρατιωτική δικτατορία». Και προσθέτει:
«Η χούντα των συνταγματαρχών έχει στο ενεργητικό της το προδοτικό πραξικόπημα – αφορμή για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και ακόμη: δολοφονίες, φυλακίσεις, εξορίες, απαγόρευση πολιτικών κομμάτων, κατάργηση οργανώσεων και σωματείων, μαζικές εκκαθαρίσεις στο στράτευμα, στη Δικαιοσύνη, στην Παιδεία, λογοκρισία στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στη μουσική, στα τραγούδια, απαγόρευση βιβλίων, οικονομικά σκάνδαλα κ.λ.π.

Ηταν μια συμφορά για το λαό!
Τιμάμε την εξέγερση του Πολυτεχνείου, έχοντας μπροστά μας τις αποδείξεις ότι ο αγώνας για » Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία» συνεχίζεται.
Το ψωμί είναι ανάγκη επιβίωσης πια. Οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις από ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – ΛΑΟΣ – ΔΗΜΑΡ – ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ ταπείνωσαν τα εισοδήματά μας περισσότερο από 30%.Από την άλλη η απόφαση της παρούσας κυβέρνησης να επιστρέψει ένα μέρος από αυτά τα ποσά που παράνομα παρακρατούνταν τόσα χρόνια, παρουσιάζεται ως παροχή η οποία ήρθε μετά από την δήθεν «έξοδο»» από τα μνημόνια, τον προηγούμενο Αύγουστο!
Για παιδεία ούτε λόγος. Από τους παιδικούς σταθμούς μέχρι τα Πανεπιστήμια εφαρμόζεται ανελέητος οικονομικός στραγγαλισμός και κάθε οικογένεια δαπανά από 10%έως και 30% του εισοδήματός της για τη μόρφωση των παιδιών της.
Πραγματική ελευθερία για εμάς σήμερα δεν υπάρχει. Οταν υπάρξει κάποια διαμαρτυρία για τον απαράδεκτο και απάνθρωπο τρόπο μεταχείρισης μας κατά τη διάρκεια μεγάλων συμβάντων, η κυβέρνηση επιλέγει με τη μέθοδο των Ενορκων Διοικητικών Εξετάσεων (ΕΔΕ) να ασκήσει κλίμα τρομοκρατίας, απέναντι σε όσους υπαλλήλους ή συνδικαλιστικά τους όργανα, καταγγέλλουν τις ελλείψεις αυτές. Ενθαρρύνοντας και υποθάλποντας μάλιστα απέναντι σε όσους διαμαρτύρονται πρακτικές σπίλωσης και συκοφάντησης, προερχόμενες από υπηρεσιακούς παράγοντες. Επιπλέον μεθοδεύεται, χρόνια τώρα, η επί της ουσίας κατάργηση του κανονισμού μεταθέσεων που θα λειτουργήσει ως επιπλέον μοχλός τρομοκρατίας και πίεσης σε μελλοντικούς αγώνες.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δίνει 4,2 δισ. κάθε χρόνο για τις ανάγκες του ΝΑΤΟ, λεφτά για πολεμικούς εξοπλισμούς, για δεκάδες κοινές ασκήσεις ελληνικών και Νατοϊκών δυνάμεων, για 13 στρατιωτικές αποστολές εκτός συνόρων, για ΝΑΤΟϊκα γραφεία που δημιουργούνται πλέον σε κάθε στρατιωτική βάση!
Οχι απλά τηρεί με συνέπεια την απόδοση του 2% του ΑΕΠ για την χρηματοδότηση της πολεμικής μηχανής του ΝΑΤΟ, αλλά το υπερβαίνει με γενναιοδωρία κατά 0,4%. Ανακοινώνει τη μία στρατιωτική βάση μετά την άλλη, μπλέκοντας το λαό μας σε πολύ επικίνδυνους σχεδιασμούς!
Από την άλλη η χρηματοδότηση αντιπλημμυρικών και αντιπυρικών έργων για την προστασία του ελληνικού λαού κρίνεται οικονομικά ασύμφορη.
Σήμερα, που τα σύννεφα του ιμπεριαλιστικού πολέμου πυκνώνουν στην περιοχή μας και παράλληλα η χώρα μετατρέπεται σε ένα όλο και μεγαλύτερο πολεμικό ορμητήριο – στόχο επιθέσεων, είναι ανάγκη όλοι να αγωνιστούμε μαζί με τον λαό, για:
– Να κλείσει η βάση της Σούδας, οι άλλες μονάδες και τα στρατηγεία του ΝΑΤΟ και της ΕΕ σε όλη τη χώρα.
– Να επιστρέψουν όλες οι μονάδες και το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων από αποστολές στο εξωτερικό.
– Να φύγουν ΗΠΑ – ΝΑΤΟ – ΕΕ από την χώρα και τα Βαλκάνια. Εξω και οι στόλοι τους από το Αιγαίο και τη Μεσόγειο.
– Καμιά εμπλοκή των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων και της χώρας γενικότερα στις στρατιωτικές επιχειρήσεις των ιμπεριαλιστών.
Η Ενωτική Αγωνιστική Κίνηση Πυροσβεστών καλεί τους συναδέλφους των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας:

• Να απομονώσουν τους υμνητές των δικτατόρων, ναζιστές χρυσαυγίτες, από κάθε εκδήλωση και δραστηριότητα τους.
• Να αγωνιστούν στο πλευρό του λαού για μια ζωή που μας αξίζει και ποτέ απέναντί του!
• Να ενστερνιστούν τα συνθήματα που κυριαρχούσαν κατά την ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου και να διεκδικήσουν αγωνιστικά: «Εξω οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ» – «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία»»

902.gr

Διαβάστε περισσότερα

Η αλήθεια για τους νεκρούς και τους τραυματίες των γεγονότων του Πολυτεχνείου

Ενα πεντάχρονο παιδί στου Ζωγράφου, ένας Αφγανός ταχυδακτυλουργός στη Χέυδεν, μια 22χρονη φοιτήτρια από τη Νορβηγία, ένας 35χρονος οικοδόμος έξω από το Πολυτεχνείο: Tέσσερις κάτοικοι της Αθήνας του ’70 που η ηλικία και οι ενασχολήσεις τους ήταν εντελώς διαφορετικές για να έχουν οποιαδήποτε σχέση. Και οι τέσσερις, όμως, έπεσαν νεκροί από τα πυρά των δυνάμεων καταστολής που δρούσαν με εντολή της χούντας των συνταγματαρχών. Συγκαταλέγονται και αυτοί ανάμεσα στα επιστημονικώς τεκμηριωμένα θύματα του Πολυτεχνείου.
Όμως, πόσοι είναι τελικά οι επιβεβαιωμένοι νεκροί και τραυματίες των γεγονότων εκείνων;
Στο αφιέρωμά μας αυτό, αναφερόμαστε αναλυτικά στα τεκμηριωμένα αποτελέσματα μιας ιστορικής έρευνας που αναζήτησε απαντήσεις για το θέμα.
Η πρώτη ιστορική έρευνα

Από τα μέσα του 2002, το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ) ξεκίνησε μια ιστορική έρευνα με τον τίτλο «Τεκμηριώνοντας τα γεγονότα του Νοεμβρίου 1973». Τα συμπεράσματά της ανακοινώθηκαν το 2004. Στο πλαίσιο αυτής, ο διευθυντής ερευνών του ΕΙΕ Λεωνίδας Καλλιβρετάκης και η ομάδα του επιχείρησαν να συγκεντρώσουν και να επεξεργαστούν με επιστημονικές μεθόδους τεκμήρια που αφορούν σε διάφορες παραμέτρους των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Σε αυτές περιλαμβάνονταν το χρονικό της εξέγερσης, το επιχειρησιακό σχέδιο για την καταστολή της, και την εξέλιξη των γεγονότων έξω από το Πολυτεχνείο.
Ενα από τα ζητούμενα της έρευνας ήταν ο προσδιορισμός του αριθμού των θυμάτων και της ταυτότητάς τους. Επιπρόσθετα, στόχος ήταν και η εύρεση πληροφοριών για το χρόνο, τον τόπο και τις συνθήκες τραυματισμού, καθώς και προσωπικά στοιχεία κάθε περίπτωσης όπως ηλικία, φύλο, απασχόληση κτλ. Τα αποτελέσματα της έρευνας, όπως είπαμε, δημοσιεύθηκαν το 2004 και μας δίνουν τα εξής συμπεράσματα:

• Οι νεκροί του Πολυτεχνείου ήταν 24 και έχουν πλήρως τεκμηριωθεί.
• Στο μικροσκόπιο της έρευνας μπήκαν επιπλέον 30 περιπτώσεις ανθρώπων τα ονοματεπώνυμα των οποίων είναι γνωστά. Οι περιπτώσεις αυτές εμφανίζονται επίμονα σε πολλές καταλογοποιήσεις νεκρών από το 1974 μέχρι σήμέρα, όμως δεν είχαν νωρίτερα τεκμηριωθεί πλήρως.
• Η εικόνα που δίνεται γύρω από το προφίλ των ατόμων που πρωτοστάτησαν στις συγκρούσεις είναι πως πλειονότητα αποτέλεσαν οι φοιτητές και οι μαθητές και έπονται τα άτομα που χαρακτηρίζονται ως εργατοτεχνίτες. Εκπροσωπείται όμως και μια ποικιλία άλλων κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων, όπως ιδιωτικοί υπάλληλοι, βιοτέχνες, καλλιτέχνες, δικηγόροι, εκπαιδευτικοί, κ.α. Ηλικιακά, οι περισσότεροι ήταν νέοι μεταξύ 16-24 χρονών.

Οι τραυματίες
Οι τραυματίες στα γεγονότα του Πολυτεχνείου αποτελούν το δεύτερο αντικείμενο διερεύνησης. Η προκαταρκτική έρευνα πιστοποίησε 1.103 τραυματίες, βάσει των καταστάσεων που απέστειλαν στον Δ. Τσεβά τα νοσοκομεία, οι κλινικές και ορισμένοι μεμονωμένοι ιατροί. Οπως όμως είχε παραδεχθεί και ο ίδιος ο εισαγγελέας, σε αυτούς πρέπει να προστεθεί και «ανεξακρίβωτον πλήθος ετέρων πολιτών», οι οποίοι «ή ιατρών, ή ενοσηλευοντο οίκει, ή και ουδαμού προς νοσηλεία κατέφυγον, φοβούμενοι προφανώς δυσάρεστους δι’ αυτούς ή τας οικογενείας των εξελίξεις».
Ενδεικτικό του κλίματος μέσα στο οποίο εξελίσσονταν τα δραματικά γεγονότα εκείνων των ημερών, είναι το γεγονός ότι με σχετική προκήρυξη που εξέδωσε στις 17.11.1973, ο τότε επικεφαλή ς των Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγός Ζαγοριανάκος έλαβε μέριμνα να απαγορεύσει ρητά «την προσωρινήν περίθαλψιν κατ’ οίκον προσώπων μη ενοικούντων μετά της οικογενείας ήτις παρέχει την περίθαλψιν, εάν τούτο δεν δηλωθή εντός τριών ωρών εις την οικείαν αστυνομικήν αρχήν».
Ο αριθμός των τραυματιών που δεν έτυχαν καμίας περίθαλψης παραμένει αδιευκρίνιστος. Ορισμένες εκτιμήσεις ανεβάζουν το σύνολο των τραυματιών (νοσηλευθέντων και μη) σε περίπου 2.000. Οι εκτιμήσεις αυτές είναι μάλλον συντηρητικές και βρίσκονται σε δυσαρμονία με στατιστικά δεδομένα από τη διεθνή εμπειρία σε αντίστοιχες περιπτώσεις της περιόδου εκείνης (π.χ. το Γαλλικός Μάης του 1968, το Αμερικάνικο Αντιπολεμικό Κίνημα 1968-1970). Σε όλες εκείνες τις περιπτώσεις, οι μη νοσηλευθέντες ήταν πάντοτε πολλαπλάσιοι των νοσηλευθέντων, και μάλιστα σε καθεστώτα όπου το αντικίνητρο για τη νοσηλεία, το ενδεχόμενο δηλαδή διώξεων κατά των τραυματιών που θα προσεφευγαν για περίθαλψη, ήταν κατά τεκμήριο μικρότερο από το αντίστοιχο στην περίπτωση της Ελλάδας του 1973.
Ο τόπος και ο χρόνος, σε συνδυασμό με τον τρόπο τραυματισμού (κλομπ, δακρυγόνα, σφαίρες κτλ.), παρέχει και ένα νήμα παρακολούθησης του πώς αντέδράσε το καθεστώς και πώς εξελίχθηκε η επιχείρηση καταστολής. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο αντεισαγγελέας Ιωάννης Ζαγκίνης, στην εισήγηση του προς το Συμβούλιο Εφετών το 1975, χωρίς να διαθέτει πλήρη στοιχεία για το σύνολο των τραυματιών, θεώρησε ότι σε 124 τουλάχιστον περιπτώσεις υπήρξε σαφής ανθρωποκτόνος πρόθεση εκ μέρους των δυνάμεων καταστολής. Πρόκειται, κυρίως, για περιπτώσεις στις οποίες ο τραυματισμός προέκυψε από τη χρήση πυροβόλων όπλων.
Η παρατήρηση αυτή βοηθά την άλλη μεγάλη ενότητα που απασχολεί τους ερευνητές, δηλαδή τα γεγονοτα που αφορούν στο επίπεδο της πολιτικής, της στρατηγικής αλλά και της τακτικής δυνάμεων καταστολής. Μεταξύ των στοιχείων που αφορούν στους τραυματισμούς και τους φόνους, είναι και η ιδιότητα του αυτουργού (στρατιωτικός, αστυνομικός, κτλ.). Αν κοιτάξουμε τους αυτουργούς των επιθέσεων, λοιπόν, και μόνο σε ό,τι αφορά τις περιπτώσεις που από την ανάκριση θεωρήθηκαν ανθρωποκτονίες και απόπειρες ανθρωποκτονιών, εξάγουμε ένα ενδιαφέρον στοιχείο: Τα Σώματα Ασφαλείας προηγούνται του Στρατού και στα δύο αυτά πεδία (54% έναντι 46% στις ανθρωποκτονίες και 64% έναντι 36%ο στις απόπειρες). Εάν προσθέσει κανείς και τους απλούς τραυματισμούς (κακώσεις, κτλ.), η διαφορά θα ενισχυόταν πολύ περισσότερο.
Με άλλα λόγια, η Αστυνομία είχε μεγαλύτερο ρόλο στο θέμα της καταστολής, γεγονός που θα πρέπει να έχει ερμηνεία και στο πεδίο των επιχειρησιακών εντολών που λάμβαναν τα δύο σώματα αλλά και στο επίπεδο της σύνθεσης του προσωπικού προσωπικού και του “φρονήματός” τους. Για παράδειγμα, στη μία περίπτωση ανάμεσα σε αυτούς που εκτελούσαν εντολές ήταν και πολλοί έφεδροι φαντάροι, στην άλλη περίπτωση ήταν μόνιμοι αστυφύλακες που σαφώς επιλεγεί με τα γνωστά κριτίρια πολιτικών φρονημάτων και είχαν γαλουχηθεί για χρόνια στις υπηρεσίες χαφιεδισμού και καταστολής.


Η σύγχυση γύρω από τον ακριβή αριθμό θυμάτων
O προσδιορισμός του αριθμού των νεκρών και των τραυματιών του Πολυτεχνείου είναι ένα ζήτημα που ήταν και παραμένει δύσκολο να τεκμηριωθεί πλήρως. Η έντονη ψυχολογική φόρτιση των συμμετασχόντων στα γεγονότα, αλλά και των συγγενών τους, συχνά δυσκολεύει τον προσδιορισμό του ακριβούς αριθμού των νεκρών και των τραυματιών. Ένας άλλος παράγοντας είναι η πολιτική βαρύτητα του θέματος που αποθαρρύνει την ευθεία συζήτηση. Από το 1973 μέχρι σήμερα, ο αριθμός των θυμάτων του Πολυτεχνείου έχει αντιμετωπιστεί ανάλογα με την πολιτική συγκυρία, την κοινωνική κατάσταση, και  άλλες σκοπιμότητες:

• Κάποιοι βασισμένοι στο πόρισμα Τσεβά, επιλέγουν να μνημονεύουν μόνο τους 18 επώνυμους νεκρούς του πορίσματος, προσθέτοντας ενίοτε τους 16 ανώνυμους, αναφερόμενοι έτσι σε 34 συνολικά νεκρούς. Και οι δύο όμως οι εκδοχές αυτές αγνοούν και κατά συνέπεια παραλείπουν τα 4 επιπλέον τεκμηριωμένα ονόματα της μετά τον Τσεβά διαδικασίας.
• Κάποιοι άλλοι αναφέρονται σε 45 ή και 56 νεκρούς, σε αυθαίρετους δηλαδή αριθμούς, των οποίων είναι εξαιρετικά δυσχερές να εντοπιστεί η πηγή.
• Η κυρίαρχη τάση, πάντως, επιλέγει να προβάλλει τον κατάλογο θυμάτων με τη μεγαλύτερη και ευρύτερη αναγνώριση, αφού εκφωνείται τα τελευταία χρόνια στην ετήσια πετειακή εκδήλωσηπου οργανώνεται στο ίδιο το Πολυτεχνείο.

Παρόλα αυτά, ο κατάλογος αυτός δεν περιλαμβάνει μόνο ονόματα που σχετίζονται με τα γεγονοτα του Νοεμβρίου 1973, αλλά αναφέρεται σε όλο το χρονικό διάστημα της δικτατορίας 1967-1974. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν όλες οι γνωστές περιπτώσεις των θυμάτων της χούντας, από τα θύματα του πραξικοπήματος και τους λιγότερο ή περισσότερο ανεξιχνίαστους θανάτους επωνύμων αντιπάλων του καθεστώτος, μέχρι τους αγωνιστές που έχασαν τη ζωή τους προβαίνοντας σε πράξεις αντίστασης. Περιλαμβάνει, ωστόσο, και αρκετά μη διασταυρωμένα ή ανεπαρκώς τεκμηριωμένα ονόματα. Το αξιοπρόσεκτο, ωστόσο, είναι ότι στον επίσημο αυτόν επετειακό κατάλογο, σημειώνονταν μέχρι πρόσφατα μόνον 16 από τους 23 επώνυμους νεκρούς του Πολυτεχνείου! Επτά άνθρωποι των οποίων γνωρίζαμε τα πλήρη στοιχεία και για τους οποίους τεκμηριώνεται με τον πλέον αναμφισβήτητο τρόπο ότι έχασαν τη ζωή τους στα γεγονότα εκείνων των ημερών. Οι άνθρωποι αυτοί είναι ο Αλέξανδρος Μπασρί Καράκας, ο Ευστάθιος Κολινιάτης, ο Σπύρος Κοντομάρης, ο Ανδρέας Κομπος, ο Σωκράτης Μιχαήλ, η Βασιλική Μπεκιάρη και ο Αλέξανδρος Παπαθανασίου.
Τα ονόματα αυτά προστέθηκαν τελικώς το 2006, τρία χρόνια μετά τη δημοσιοποίηση των συμπερασμάτων της έρευνας  του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, που ήταν και η πρώτη επιστημονική προσπάθεια προσέγγισης του θέματος, χωρίς όμως αντίστοιχα να αφαιρεθούν τα ανυπόστατα θύματα. Οπως αναφέραμε ήδη, οι νεκροί έχουν προσδιοριστεί μέχρι σήμερα στους 24. Παρότι η έρευνα ίσως βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη για τους ανώνυμους νεκρούς και τον ακριβή προσδιορισμό των τραυματιών, κάποιοι επιλέγουν να αγνοούν ακόμα τα αποτελέσματα αυτά. Κάποιοι τα αρνούνται γιατί φροντίζουν την υστεροφημία της Χούντας, κάποια άλλοι όμως διότι θα προτιμούσαν τριψήφιους αριθμούς θυμάτων!
Απαντώντας εμμέσως στα σχόλια αυτά, ο υπεύθυνος της έρευνας, Λεωνίδας Καλλιβρετάκης, έχει σε άρθρο του σχολιάσει:
«Αποτελεί βαθύτατη πεποίθηση μου ότι η κατάσταση αυτή δεν απαξιώνει μόνο την εξέγερση καθ’ εαυτή, τις χιλιάδες των ανθρώπων που ρίχτηκαν στη φωτιά και, εν τέλει, εξευτελίζει τη μνήμη των πραγματικών θυμάτων, αλλά προχωρά πέραν αυτού: αφήνει το περιθώριο στους έμμεσους ή άμεσους υποστηρικτές του καθεστώτος καιτους κάθε λογής «αναθεωρητές» της ιστορίας να μιλούν για «παραμύθια της Αριστεράς» και για «2-3 νεκρούς από αδέσποτες σφαίρες».
Η δίκη του Πολυτεχνείου είχε στόχο να δικάσει τους πρωταιτίους της χούντας. Όπως φάνηκε από το αποτέλεσμα, στόχος του δικαστηρίου ήταν καταρχάς να μειώσει στο ελάχιστο δυνατό τις ευθύνες της Αστυνομίας. Επιπλέον, επιθυμία των δικαστών ήταν να επιρρίψουν ευθύνες όχι τόσο στη φυσική ηγεσία του Στρατού και τον τότε δικτάτορα Παπαδόπουλο, αλλά κυρίως στις συνωμοτικές ραδιουργίες του επικεφαλής της Ε.ΣΑ. και κατοπινού δικτάτορα Ιωαννίδη. Αυτό έγινε στο πλαίσιο μιας θεωρίας που ήταν τότε της μόδας σύμφωνα με την οποία το Πολυτεχνείο εξυπηρέτησε εξ αντικειμένου τα σχέδια του τελευταίου, αν δεν οργανώθηκε κιόλας από αυτόν!

Στην ουσία ως φυσικοί αυτουργοί για κάποιες από τις επιθέσεις καταδικάστηκαν μόνον δύο άτομα.

• Ο ένας είναι ο συνταγματάρχης Νικόλαος Ντερτιλής, που εκτέλεσε τον 20χρονο Μιχάλη Μυρογιάννη μπροστά στο Πολυτεχνείο, και ο οποίος εξέτησε ισόβια στον Κορυδαλλό (πέθανε σχετικά πρόσφατα).
• Ο δεύτερος είναι ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Ιωάννης Λυμπέρης, που εκτέλεσε τον Αλέξανδρο Σπαρτίδη και τον 23χρονο Μάρκο Καραμανή, τραυματίζοντας και αρκετούς άλλους, μπροστά από τον ΟΤΕ στην οδό Πατησίων. Καταδικάστηκε και αποφυλακίστηκε προ ολίγων ετών.

Οι νεκροί αναλυτικά
Οι 24 πλήρως τεκμηριωμένες περιπτώσεις:
1. Σπυρίδων Κοντομάρης του Αναστασίου, 57 ετών, δικηγόρος (πρώην βουλευτής Κερκύρας της Ένωσης Κέντρου), κάτοικος Αγίου Μελετίου, Αθήνα. Στις 16.11.1973, γύρω στις 20.30-21.00, ενώ βρισκόταν στη διασταύρωση οδών Γεωργίου Σταύρου & Σταδίου, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια που έρριχνε η Αστυνομία κατά των διαδηλωτών, με αποτέλεσμα να υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ., όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
2. Διομήδης Κομνηνός του Ιωάννη, 17 ετών, μαθητής, κάτοικος Λευκάδος 7, Αθήνα. Στις 16.11.1973, μεταξύ 21.30 και 21.45, ενώ βρισκόταν μαζί με άλλους διαδηλωτές στη διασταύρωση των οδών Αβέρωφ & Μάρνη, τραυματίστηκε θανάσιμα στην καρδιά από πυρά που έρριξαν εναντίον του άνδρες της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. και από εκεί, νεκρός πλέον, στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών (όπως λεγόταν τότε το Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο).
3. Σωκράτης Μιχαήλ, 57 ετών, εμπειρογνώμων ασφαλιστικής εταιρείας, κάτοικος Περιστερίου Αττικής. Στις 16.11.1973, μεταξύ 21.00 και 22.30, ενώ βρισκόταν μεταξύ των οδών Μπουμπουλίνας και Σόλωνος, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια που έρριχνε η Αστυνομία κατά των διαδηλωτών, με αποτέλεσμα να υποστεί απόφραξη της αριστεράς στεφανιαίας. Μεταφέρθηκε ημιθανής στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. (F Σεπτεμβρίου), όπου και πέθανε.
4. Toril Margrethe Engeland του Per Reidar, 22 ετών, φοιτήτρια από το Molde της Νορβηγίας. Στις 16.11.1973, γύρω στις 23.30, τραυματίστηκε θανάσιμα στο στήθος από πυρά της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε από διαδηλωτές στο ξενοδοχείο «Ακροπόλ» και αργότερα, νεκρή ήδη, στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ι.Κ.Α. Ανακριβώς είχε αναφερθεί αρχικά από την Αστυνομία ως «Αιγυπτία Τουρίλ Τεκλέτ» και η παρεξήγηση αυτή επιβιώνει ακόμη σε κάποιους «καταλόγους νεκρών».
5. Βασίλειος Φάμελλος του Παναγιώτη, 26 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος, από τον Πύργο Ηλείας, κάτοικος Κάσου 1, Κυψέλη, Αθήνα. Στις 16.11.1973, γύρω στις 23.30, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε από διαδηλωτές στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. και από εκεί, νεκρός πλέον, στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών.
6. Γεώργιος Σαμούρης του Ανδρέα, 22 ετών, φοιτητής Παντείου, από την Πάτρα, κάτοικος πλατείας Κουντουριώτου 7, Κουκάκι. Στις 16.11.1973 γύρω στις 24.00, ενώ βρισκόταν στην ευρύτερη περιοχή του Πολυτεχνείου (Καλλιδρομίου και Ζωσιμάδων), τραυματίστηκε θανάσιμα στον τράχηλο από πυρά της αστυνομίας. Μεταφέρθηκε στο πρόχειρο ιατρείο του Πολυτεχνείου, όπου απεβίωσε. Από εκεί μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ι.Κ.Α. Ανακριβώς είχε αναφερθεί αρχικά από την Αστυνομία ως «Χαμουρλής».
7. Δημήτριος Κυριακόπουλος του Αντωνίου, 35 ετών, οικοδόμος, από τα Καλάβρυτα, κάτοικος Περιστερίου Αττικής. Κατά τις βράδυνες ώρες της 16.11.1973 ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια και στη συνέχεια κτυπήθηκε από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, συνεπεία των οποίων πέθανε, από οξεία ρήξη αορτής, τρεις ημέρες αργότερα, στις 19.11.1973, ενώ μεταφερόταν στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ.
8. Σπύρος Μαρίνος του Διονυσίου, επονομαζόμενος Γεωργαράς, 31 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος, από την Εξωχώρα Ζακύνθου. Κατά τις βράδυνες ώρες της 16.11.1973, ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου, κτυπήθηκε από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, και υπέστη κρανιοε-γκεφαλικές κακώσεις. Μεταφέρθηκε στο Θεραπευτήριο Πεντέλης, όπου πέθανε τη Δευτέρα, 19.11.1973, από οξύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Τάφηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπου στις 9.9.1974, έγινε τελετή στη μνήμη του.
9. Νικόλαος Μαρκούλης του Πέτρου, 24 ετών, εργάτης, από το Παρθένι Θεσσαλονίκης, κάτοικος Χρηστομάνου 67, Σεπόλια, Αθήνα, εργάτης. Κατά τις πρωινές ώρες της 17.11.1973, ενώ βάδιζε στην πλατεία Βάθης, τραυματίστηκε στην κοιλιά από ριπή στρατιωτικής περιπόλου. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου πέθανε τη Δευτέρα 19.11.1973.
10. Αικατερίνη Αργυροπούλου σύζυγος Αγγελή, 76 ετών, κάτοικος Κέννεντυ και Καλύμνου, Αγιοι Ανάργυροι Αττικής. Στις 10.00 της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην αυλή του σπιτιού της, τραυματίστηκε στην πλάτη από σφαίρα. Διακομίστηκε στην κλινική «Παμμακάριστος» (Κάτω Πατήσια), όπου νοσηλεύτηκε επί ένα μήνα και κατόπιν μεταφέρθηκε στο σπίτι της, όπου πέθανε συνεπεία του τραύματος της μετά από ένα εξάμηνο (Μάιος 1974).
11. Στυλιανός Καραγεώργης του Αγαμέμνονος, 19 ετών, οικοδόμος, κάτοικος Μιαούλη 38, Νέο Ηράκλειο Αττικής. Στις 10.15 το πρωί της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν μαζί με άλλους διαδηλωτές στην οδό Πατησίων, μεταξύ των κινηματογράφων «ΑΕΛΑΩ» και «ΕΑΛΗΝΙΣ», τραυματίστηκε από ριπή πολυβόλου που έρριξε εναντίον τους περίπολος πεζοναυτών που επέβαινε ενός τεθωρακισμένου οχήματος. Μεταφέρθηκε στο Κ.Α.Τ., όπου πέθανε μετά από 12 μέρες, στις 30.11.1973.
12. Μάρκος Καραμανής του Δημητρίου, 23 ετών, ηλεκτρολόγος, από τον Πειραιά, κάτοικος Χίου 35, Αιγάλεω. Στις 10.30 περίπου το πρωί της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην ταράτσα πολυκατοικίας επί της πλατείας Αιγύπτου 1, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά της στρατιωτικής φρουράς που ενέδρευε στην ταράτσα του Ο.Τ.Ε. (αυτουργός ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Αυμπέρης, 573ου Τάγματος Πεζικού). Μεταφέρθηκε στην κλινική «Παντάνασσα» (πλατεία Βικτωρίας), όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
13. Αλέξανδρος Σπαρτίδης του Ευστρατίου, 16 ετών, μαθητής, από τον Πειραιά, κάτοικος Αγίας Λαύρας 80, Αθήνα. Στις 10.30 με 11.00 περίπου το πρωί της 17.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Κότσικα, τραυματίστηκε θανάσιμα στην κοιλιά από πυρά της στρατιωτικής φρουράς που ενέδρευε στην ταράτσα του Ο.Τ.Ε. (αυτουργός ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Δυμπέρης, 573ου Τάγματος Πεζικού). Με διαμπερές τραύμα μεταφέρθηκε στο Κ.Α.Τ., όπου τον βρήκε νεκρό ο πατέρας του.
14. Δημήτριος Παπαϊωάννου, 60 ετών, διευθυντής ταμείου αλευροβιομηχάνων, κάτοικος Αριστομένους 105, Αθήνα. Γύρω στις 11.30 της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην πλατεία Ομονοίας, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια που έριχνε η Αστυνομία. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ., όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του, συνεπεία εμφράγματος.
15. Γεώργιος Γεριτσίδης του Αλεξάνδρου, 47 ετών, εφοριακός υπάλληλος, κάτοικος Ελπίδος 29, Νέο Ηράκλειο Αττικής. Στις 12.00 της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν μέσα στο αυτοκίνητο του στα Νέα Λιόσια, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά που διέσχισαν τον ουρανό του αυτοκινήτου. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου πέθανε αυθημερόν.
16. Βασιλική Μπεκιάρη του Φωτίου, 17 ετών, εργαζόμενη μαθήτρια, από τα Αμπελάκια Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας, κάτοικος Μεταγένους 8, Νέος Κόσμος. Στις 12.00 το μεσημέρι της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην ταράτσα του σπιτιού της, τραυματίστηκε θανάσιμα στον αυχένα από πυρά. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών και στη συνέχεια στον «Ευαγγελισμό», όπου πέθανε αυθημερόν.
17. Δημήτρης Θεοδώρας του Θεοφάνους, 52 ετών, κάτοικος Ανακρέοντος 2, Ζωγράφου. Στις 13.00, της 17.11.1973, ενώ διέσχιζε με τη μητέρα του τη διασταύρωση της οδού Ορεινής Ταξιαρχίας με τη λεωφόρο Παπάγου στου Ζωγράφου, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά στρατιωτικής περιπόλου με επικεφαλής αξιωματικό (πιθανόν ο ίλαρχος Σπυρίδων Σταθάκης του Κ.Ε.Τ/Θ), που βρισκόταν ακροβολισμένη στο λόφο του Αγίου Θεράποντος. Εξέπνευσε ακαριαία και όταν μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο των Παίδων, απλώς διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
18. Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας, 43 ετών, Αφγανός τουρκικής υπηκοότητας, ταχυδακτυλουργός, κάτοικος Μύρων 10, Αγιος Παντελεήμονας, Αθήνα. Στις 13.00, της 17.11.1973, ενώ βάδιζε με τον 13χρονο γιο του στη διασταύρωση των οδών Χέϋδεν και Αχαρνών, τραυματίστηκε θανάσιμα στην κοιλιά από ριπή μυδραλίου τεθωρακισμένου στρατιωτικού οχήματος. Μεταφέρθηκε απευθείας στο νεκροτομείο, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
19. Αλέξανδρος Παπαθανασίου του Σπυρίδωνος, 59 ετών, συνταξιούχος εφοριακός, από το ΚεράσοΒο Αιτωλοακαρνανίας, κάτοικος Νάξου 116, Αθήνα. Στις 13.30 της 18.11.1973, ενώ βάδιζε με τις ανήλικες κόρες του στη διασταύρωση των οδών Δροσοπούλου και Κύθνου, απέναντι από το ΙΣΤ’ Αστυνομικό Τμήμα, βρέθηκε εν μέσω πυρών, προερχομένων από τους αστυνομικούς του Τμήματος, με αποτέλεσμα να πάθει συγκοπή. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
20. Ανδρέας Κούμπος του Στέργιου 63 ετών, βιοτέχνης, από την Καρδίτσα, κάτοικος Αμαλιάδος 12, Κολωνός. Γύρω στις 11.00 με 12.00 της 18.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Γ’ Σεπτεμβρίου και Καποδιστρίου, τραυματίστηκε στη λεκάνη από πυρά μυδραλίου τεθωρακισμένου στρατιωτικού οχήματος. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ., κατόπιν στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών και τέλος στο Κ.Α.Τ., όπου και πέθανε στις 30.1.1974.
21. Μιχαήλ Μυρογιάννης του Δημητρίου, 20 ετών, ηλεκτρολόγος, από τη Μυτιλήνη, κάτοικος Ασημάκη Φωτήλα 8, Αθήνα. Στις 12.00 το μεσημέρι της 18.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Στουρνάρη, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά περιστρόφου αξιωματικού του Στρατού (αυτουργός ο συνταγματάρχης Νικόλςος Ντερτι-λής). Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. σε κωματώδη κατάσταση και κατόπιν στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου πέθανε αυθημερόν.
22. Κυριάκος Παντελεάκης του Δημητρίου, 44 ετών, δικηγόρος, από την Κροκέα Λακωνίας, κάτοικος Φερρών 5, Αθήνα. Στις 12.00 με 12.30 το μεσημέρι της 18.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος, τραυματίστηκε θανάσιμα από πυρά διερχομένου άρματος μάχης. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου και πέθανε στις 27.12.1973.
23. Ευστάθιος Κολινιάτης, 47 ετών, από τον Πειραιά, κάτοικος Νικο-πόλεως 4, Καματερό Αττικής. Κτυπήθηκε στις 18.11.1973 από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, και υπέστη κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, συνεπεία των οποίων πέθανε στις 21.11.1973.
24. Ιωάννης Μικρώνης του Αγγέλου, 22 ετών, φοιτητής στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, από την Ανω Αλισσό Αχαΐας. Συμμετείχε στην κατάληψη του Πανεπιστημίου Πατρών. Κτυπήθηκε μετά τα γεγονότα, υπό συνθήκες που παραμένουν ακόμη αδιευκρίνιστες. Συνεπεία της κακοποίησης του υπέστη ρήξη του ήπατος, εξαιτίας της οποίας πέθανε στις 17.12.1973 στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών, όπου νοσηλευόταν. Σύμφωνα με ορισμένες ενδείξεις, ο τραυματισμός του συνέβη στην Πάτρα, άλλες όμως πληροφορίες τον τοποθετούν στην Αθήνα. Η περίπτωση του παραμένει υπό έρευνα.
blog.stigalaria.org
*Liberation popular
Αυτούς τους νεκρούς αμφισβήτησε από το  βήμα της βουλής ο νεοναζι Λαγός

Διαβάστε περισσότερα