Το νέο μυθιστόρημα "Μη μου πεις το τέλος" της συγγραφέα Μαρίας Λιάσκα-Μαυράκη

Κυκλοφόρησε από την Άνεμος Εκδοτική το νέο μυθιστόρημα της Μαρίας Λιάσκα-Μαυράκη "Μη μου πεις το τέλος".

Σε όλους εμάς που μεγαλώσαμε στα χρόνια της μεταπολίτευσης η πύλη του Παραδείσου έμοιαζε πολύ κοντά. Δεν μας έλειψε τίποτα, τα είχαμε όλα: ένας μύθος που στραγγάλισε τις αληθινές δυνατότητες και άφησε μια ολόκληρη γενιά στον πάγκο.
Άννα Περίδη, Αλεξάνδρα Μελά. Δύο γυναίκες. Γιαγιά κι εγγονή. Διασχίζουν τον εικοστό αιώνα. Τον ξεπερνούν. Η πρώτη διηγείται την ιστορία της μέσα από τις σελίδες του ημερολογίου της, το οποίο διαβάζει η δεύτερη. Από τα αρώματα των μενεξέδων της Κηφισιάς ως τις χιονισμένες βουνοκορφές του Γράμμου, η ζωή της καταγράφει τις περιπέτειες του τόπου μας, τις προδοσίες, τους πολέμους, τα γραμμένα και τ’ άγραφα μυστικά.
Στροβιλιζόμαστε γύρω της, όλοι εμείς στην Ελλάδα και στις αδικημένες μητροπόλεις του περασμένου αιώνα, από τα ερείπια της ισπανικής Γκουέρνικα και τις αλλόφρονες αποφάσεις του Φράνκο μέχρι τους χρυσαφένιους τρούλους της παγωμένης σταλινικής Μόσχας. Με οδύνη και ελπίδα, αντέχουμε από το ιδιώνυμο και τις εξορίες μέχρι τη σημερινή κατ’ επίφαση δημοκρατία, την κρίση, τις αυτοκτονίες. Φταίμε άραγε όλοι;
Μέσα από τις συμπληγάδες των αγώνων για κοινωνική δικαιοσύνη, η Άννα μάς μαθαίνει από την αρχή τι σημαίνει όνειρο, φιλία, οικογένεια και φυσικά έρωτας. Και μας προκαλεί να γράψουμε εμείς το τέλος της ιστορίας...
Διαβάστε τις πρώτες 20 σελίδες του βιβλίου 

 http://www.marialiaska.gr/

Διαβάστε περισσότερα

Το πισωγύρισμα του ΣΥΡΙΖΑ και η Αριστερά

Του Τάκη Φωτόπουλου

Στο τελευταίο άρθρο για τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ1, κατέληγα στο συμπέρασμα ότι οι δύο βασικές επιλογές που έχει η νέα κυβέρνηση είναι: α) ο δρόμος της υποταγής στις απαιτήσεις της υπερεθνικής ελίτ (Υ/Ε) και της Ε.Ε., με ορισμένες μικρο-παραχωρήσεις από τις ελίτ σε αντάλλαγμα, και β) ο δρόμος της αντίστασης, ο οποίος συνεπάγεται την άμεση μονομερή έξοδο από την Ε.Ε. και την Ευρωζώνη.

Αυτό θα επέτρεπε την εισαγωγή αυστηρών ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, καθώς και την επανεισαγωγή του εθνικού νομίσματος, την εθνικοποίηση όλων των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, την κοινωνικοποίηση των κύριων βιομηχανιών που καλύπτουν βασικές ανάγκες, καθώς και εκείνων που αφορούν τον κοινωνικό πλούτο (πετρέλαιο, λιγνίτης, χρυσός κλπ.). Μόνο έτσι ο Λαός μας θα μπορούσε να ανακτήσει την οικονομική και εθνική κυριαρχία του που είναι αναγκαία προϋπόθεση για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης παραγωγικής δομής μας, χωρίς χρέη και επικυρίαρχους και χωρίς ανεργία και κάποιους να τρώνε με χρυσά κουτάλια ενώ η μεγάλη πλειοψηφία να βρίσκεται στα όρια της απόγνωσης.

Σήμερα, μια εβδομάδα μετά τις εκλογές, είναι ασφαλές το συμπέρασμα ότι η (α) επιλογή παραπάνω είναι αυτή που έκανε η αποπροσανατολιστική ρεφορμιστική Αριστερά, η οποία ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας. Το αναπόφευκτο αποτέλεσμα είναι ότι καμία από τις κύριες προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόκειται να γίνουν πράξη από την κυβέρνηση. Έτσι, πριν από τις εκλογές, ο Τσίπρας και άλλα μέλη της ηγεσίας του κόμματος δεσμεύθηκαν σε τέσσερις κύριες αλλαγές. Πρώτον, να σκίσουν το «μνημόνιο», δεύτερον, να πετάξουν έξω την Τρόικα, τρίτον, να διαγράψουν το χρέος (ή το μεγαλύτερο μέρος του) και τέταρτον -η σημαντικότερη (γι’ αυτούς) πτυχή του «ριζοσπαστικού» προγράμματός τους- να αντικατασταθεί η λιτότητα (που τη θεωρούσαν κυρίως υπεύθυνη για την παρούσα οικονομική και κοινωνική καταστροφή στην Ελλάδα), με την ανάπτυξη.

Ωστόσο, 48 ώρες μετά τη νίκη τους, ο Γιάννης Δραγασάκης, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, ο οποίος θα επιβλέπει και τις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, δήλωσε ότι «το μνημόνιο έχει τελειώσει για μας. Θα παρουσιάσουμε το δικό μας πρόγραμμα»,2 πράγμα με το οποίο σαφώς εννοούσε ότι η κυβέρνηση θα επαναδιαπραγματευόταν τους όρους της δανειακής συνθήκης. Ταυτόχρονα, άρχισε να συζητιέται το ενδεχόμενο αντικατάστασης της Τρόικας με ένα νέο εποπτικό όργανο των ίδιων υπερεθνικών θεσμών (τώρα ο Βαρουφάκης μιλά για τον ΟΟΣΑ, ο οποίος, ως γνωστόν, έχει γράψει σωρεία «μελετών» που πρότειναν την καλύτερη ενσωμάτωση της χώρας στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση!).

Στη συνέχεια, πριν περάσουν 48 ώρες, ήρθε το μεγάλο πισωγύρισμα όταν ο Βαρουφάκης, ο νεοδιορισθείς «ποπ» υπουργός Οικονομικών, δήλωσε:

«Δεν είμαστε εδώ για να συγκρουστούμε με την Ευρώπη. Δεν θέλουμε ούτε καν να αναδιαπραγματευτούμε με τους Ευρωπαίους πιστωτές μας. Εμείς απλά θέλουμε να διαβουλευθούμε με αυτούς».3

Το τι εννοούσε με αυτό κατέστη σαφές λίγες μέρες αργότερα, όταν ανακοίνωσε το σχέδιό του για μια «έξυπνη μηχανική του χρέους», η οποία πράγματι δεν συνεπάγεται σύγκρουση με κανέναν, αλλά εξασφαλίζει τη μόνιμη εξάρτηση της Ελλάδας από τους πιστωτές της στην Υ/Ε. Έτσι, σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, η ιδέα της διαγραφής του χρέους, στο σύνολο του, ή έστω εν μέρει («κούρεμα»), εγκαταλείπεται και προτείνεται η αντικατάσταση του είτε με νέα αέναα ομόλογα, (δηλαδή ομόλογα χωρίς καθορισμένη λήξη τα οποία αποδίδουν μόνο τόκους για πάντα—όσον αφορά το χρέος μας στην ΕΚΤ), ή ομόλογα των οποίων η αποπληρωμή θα συναρτάται με την αύξηση του ΑΕΠ, πέρα από ένα ορισμένο όριο, π.χ. 2 τοις εκατό του ΑΕΠ–όσον αφορά τα χρέη στους «εταίρους» μας. 4

Με άλλα λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσα σε μια εβδομάδα από την ανάληψη της εξουσίας, υπαναχώρησε σε όλες τις κύριες υποσχέσεις του, σε μια μείζονα οπισθοχώρηση από το πρόγραμμά του. Έτσι, το μόνο ζήτημα που απομένει να ξεκαθαριστεί τώρα είναι αν οι ελίτ της Ε.Ε. θα δεχθούν τις προτάσεις του, ή αν αντίθετα θα πιέσουν για μια συνολική παράδοση της κυβέρνησης της Αριστεράς, ως ένα μάθημα για τους Podemos και οποιοδήποτε άλλον «δεν συμμορφώνεται με τις υποδείξεις», έστω και τις λιγότερο σημαντικές! Ωστόσο, ο ενθουσιασμός με τον οποίο οι αγορές χαιρέτισαν σήμερα αυτή την οπισθοχώρηση5 υποδηλώνει πιθανή αποδοχή αυτού του «μεγαλοφυούς» σχεδίου Βαρουφάκη, με κάποιες ίσως τροποποιήσεις που θα μας επιβάλουν (πάλι σε βάρος μας φυσικά). Δηλαδή ενός σχεδίου το οποίο, αντί να παρέχει διέξοδο για τον ελληνικό λαό από την παρούσα καταστροφή, θα εξασφαλίζει μόνο τη μόνιμη εξάρτηση της Ελλάδας από την υπερεθνική ελίτ και τις ευρωπαϊκές ελίτ.

Όμως, αυτό κάθε άλλο παρά έκπληξη είναι, καθώς τόσο οι ελίτ της Ε.Ε. όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν ένα κοινό εκπεφρασμένο στόχο: να κρατήσουν την Ελλάδα εντός της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης. Αυτό εξηγεί και τη σημερινή πρόωρη κίνηση της ΕΚΤ να περιορίσει τη πρόσβαση της Ελλάδος σε φθηνή ρευστότητα, γεγονός που μπορεί να υποδηλώνει ότι οι Ευρω-ελίτ κινούνται στη κατεύθυνση να δώσουν μάθημα στον ΣΥΡΙΖΑ, εάν δεν δεχθεί να παραδοθεί άνευ όρων και να εφαρμόσει, χωρίς παραλλαγές, τις πολιτικές της προηγούμενης Κοινοβουλευτικής Χούντας. Φυσικά, οι Ευρω-ελίτ δεν θα τολμούσαν να παίξουν παρόμοιο επικίνδυνο παιχνίδι εάν δεν ήταν απολύτως σίγουροι πως ό,τι και να ζητήσουν από τη κυβέρνηση θα το κάνει για να παραμείνει στην εξουσία. Εάν αυτό δεν συνέβαινε, τότε η κυβέρνηση θα είχε πράγματι ένα μεγάλο διαπραγματευτικό χαρτί απέναντί τους, οι οποίοι πράγματι τρέμουν την έξοδο της Ελλάδος. Αυτό όμως που τρέμουν η Ε.Ε. και η Υ/Ε δεν είναι η οικονομική ζημία που μπορεί να προκληθεί από την Grexit — (η οποία είναι απολύτως διαχειρίσιμη), αλλά το γεγονός ότι, στην περίπτωση που η Ελλάδα στο μέλλον ακολουθούσε ριζοσπαστικές πολιτικές, μετά απο έξοδο από την Ε.Ε. και ρήξη με τη ΝΔΤ, αυτό θα αποτελούσε παράδειγμα σε όλους τους άλλους λαούς στον κόσμο που υποφέρουν από την παγκοσμιοποίηση και τις πολυεθνικές εταιρείες – κάτι που δύσκολα θα μπορούσαν να αντέξουν.

Δεν είναι λοιπόν περίεργο ότι η κυβέρνηση έχει ήδη δείξει την αποφασιστικότητά της να εφαρμόσει τις απαιτούμενες από την Ε.Ε. διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, δηλαδή όλες εκείνες τις μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας.

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές βασίζονται στη μεγιστοποίηση του ρόλου του ιδιωτικού τομέα και στην ελαχιστοποίηση των κοινωνικών ελέγχων που έχουν στόχο την προστασία της κοινωνίας από τις αγορές, όπως ο Polanyi είχε πει, εδώ και πολύ καιρό,6 καθώς και στην αρχή των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών με «μικρό» πλεόνασμα -ένα βασικό εργαλείο των πολιτικών λιτότητας-πράγμα που δεν έχει βέβαια καμία σχέση με τον Κεϋνσιανισμό που επικαλείται ο Βαρουφάκης και διάφοροι «μαρξιστές» στο κόμμα. Με αυτό τον τρόπο, οι μείζονες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησαν από την προηγούμενη κυβέρνηση, απλά θα ολοκληρωθούν τώρα, από μια κυβέρνηση της Αριστεράς, ελαχιστοποιώντας έτσι οποιαδήποτε αποτελεσματική λαϊκή αγανάκτηση εναντίον τους, ιδιαίτερα εάν τα μέτρα λιτότητας είναι κάπως πιο χαλαρά στο μέλλον.

Στην πραγματικότητα, οι πολιτικές λιτότητας, σύμφωνα με τον ΣΥΡΙΖΑ, Podemos και παρόμοια κόμματα της ρεφορμιστικής Αριστεράς -που δεν αμφισβητούν την ίδια την Ε.Ε.- υποτίθεται ότι είναι ο κύριος ένοχος για την οικονομική κρίση, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στις υπόλοιπες περιφερειακές χώρες της Ε.Ε. (PIIGS: Πορτογαλία, Ιταλία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία) και παραπέρα. Ωστόσο, οι πολιτικές λιτότητας δεν είναι η αιτία της κρίσης, όπως προσπάθησα να δείξω στο παρελθόν, αλλά μόνο το αποτέλεσμα του ανοίγματος και της απελευθέρωσης των αγορών στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, όταν οι αγορές είναι ανοικτές και «απελευθερωμένες», δεν μπορούν να επιβληθούν αποτελεσματικοί κοινωνικοί έλεγχοι σε αυτές. Έτσι, δεν είναι η κοινωνία που αποφασίζει τελικά τι, πώς και για ποιον θα παραχθεί, αλλά οι αγορές. Και φυσικά οι αγορές σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία ελέγχονται από μερικές εκατοντάδες πολυεθνικών εταιρειών.

Όταν λοιπόν σχηματίζεται μια οικονομική ένωση σαν την Ευρωζώνη, η οποία δεν αποτελείται από κυρίαρχα έθνη που ελέγχουν τις οικονομικές πολιτικές τους, τότε όσο πιο άνισο είναι το επίπεδο ανάπτυξης των χωρών-μελών, τόσο μεγαλύτερα είναι τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας που θα δημιουργηθούν από τις αγορές. Και στην πραγματικότητα, η Ευρωζώνη είναι κλασική τέτοια περίπτωση. Όπως επισημάνθηκε πολύ πρόσφατα για την Ευρωζώνη, «είναι τόσο εξωφρενικά διαφορετικές οι ευρωπαϊκές οικονομίες-μέλη που μία μελέτη έδειξε ότι θα ήταν πιο λογικό να δημιουργηθεί μια νομισματική ένωση μεταξύ των χωρών που το όνομά τους αρχίζει π.χ. με το γράμμα «Μ» απ’ ότι μεταξύ των σημερινών κρατών μελών».7 Αυτό σημαίνει ότι τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας σε μια τέτοια ένωση δεν οφείλονται μόνο στις διαφορές σχετικών τιμών, οπότε η συμπίεση των πραγματικών μισθών προς τα κάτω, μέσω κάποιου είδους πολιτικής λιτότητας, θα μπορούσε να τα βελτιώσει. Αντίθετα, τα προβλήματα αυτά μπορεί να αντανακλούν τεράστιες διαφορές στην παραγωγικότητα που αναφέρονται σε ιστορικές διαφορές στην έρευνα και ανάπτυξη, και αντανακλούν διαφορετικά επενδυτικά πρότυπα. Σε αυτή την περίπτωση όμως, το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας δεν λύνεται μέσω των πολιτικών λιτότητας, αλλά αντίθετα χειροτερεύει, καθώς τέτοιες πολιτικές αποθαρρύνουν τις περαιτέρω επενδύσεις, όχι μόνο λόγω της πτώσης της ζήτησης από το εξωτερικό, αλλά και από την επακόλουθη πτώση της εγχώριας ζήτησης. Ωστόσο, εντός της ευρωζώνης οι πολιτικές που εφαρμόζονται από κάθε συμμετέχουσα χώρα καθορίζονται από τις ευρωπαϊκές ευρώ-ελίτ των μητροπολιτικών κέντρων του Βορρά. Αυτός είναι ο λόγος που οι χώρες στην περιφέρεια της Ευρώπης είναι καταδικασμένες να υποφέρουν μέσα σε μια οικονομική ένωση, η οποία καταργεί σταδιακά την οικονομική και, επομένως, την εθνική κυριαρχία.

Σήμερα, είναι φανερό ότι μια τεράστια αποπροσανατολιστική εκστρατεία έχει ξεκινήσει από την ελληνική κυβέρνηση, σε συνεργασία με τις ελίτ της Ε.Ε. και την Υ/Ε, για να προωθήσει την θεσμοποίηση της οπισθοχώρησής της. Φαίνεται ότι ένας συμβιβασμός είναι στον ορίζοντα για τη μεταβατική περίοδο, ο οποίος θα περιλαμβάνει «την αναχρηματοδότηση της κυβέρνησης και του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, τελειώνοντας τη λιτότητα και δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη».8 Φυσικά, δεδομένου ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι στην ΥΕ, από τις ευρωπαϊκές Ελίτ μέχρι τον Ομπάμα, έθεσαν ως βασική προϋπόθεση για οποιαδήποτε συμφωνία την αυστηρή εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αυτό σημαίνει ότι η «επαναστατική» ελληνική κυβέρνηση θα στοχεύσει στην εφαρμογή των ίδιων μέτρων όπως πριν (ίσως σε μια ηπιότερη μορφή) με διαφορετικά ονόματα. Αντί της «τρόικας», μπορεί να υπάρξει κάποιο είδος εποπτικής επιτροπής, ή έστω ο ΟΟΣΑ, που θα εκπροσωπεί και πάλι τους ίδιους θεσμούς (ΔΝΤ, Ε.Ε., ΕΚΤ), και αντί της λιτότητας, ο στόχος θα είναι τώρα η ανάπτυξη (μολονότι βέβαια και η λιτότητα υποτίθεται μακροπρόθεσμα σκόπευε στην ανάπτυξη)! Ωστόσο, για να επιτευχθεί ανάπτυξη σε μια οικονομία της αγοράς, στην οποία οι δημόσιες επενδύσεις πρέπει να ελαχιστοποιηθούν, οι ιδιώτες επενδυτές (ντόπιοι και ξένοι) πρέπει να καταστήσουν την οικονομία πιο ανταγωνιστική. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος πρέπει να βοηθήσει την προσπάθειά τους με ακόμα περισσότερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχους την πιο «ελαστική» (και επομένως ανταγωνιστική) εργασία, τη λιγότερη φορολογία των επιχειρήσεων και, ταυτόχρονα, κάποια «μικρά πλεονάσματα του προϋπολογισμού» για την αποπληρωμή των δανειστών – πιθανώς μέσα από περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις, ή / και περικοπές του δημόσιου τομέα.

Συμπερασματικά, όπως διαμορφώνεται σήμερα η κατάσταση, με βάση το δεδομένο ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν θα διανοηθεί ποτέ να πάρει απόφαση εξόδου από την Ε.Ε., οι «επιλογές» που της μένουν μέσα στην Ε.Ε. είναι δύο: ή θα εξαναγκαστεί να παραδοθεί άνευ όρων ή να δεχτεί ο,τιδήποτε «κόκαλο» της πετάξουν οι ευρω-ελίτ. Και στις δύο περιπτώσεις θα αποδειχτεί ότι όλη αυτή η φασαρία (επίσπευση εκλογών κλπ.) έγινε μόνο και μόνο είτε να συνειδητοποιήσει ο ελληνικός λαός την κατάσταση προτεκτοράτου στην οποία θα πρέπει να ζήσει στο μέλλον, είτε για να εξαπατηθεί να αποδεχτεί περίπου τα ίδια μέτρα όπως και πριν, «σε διαφορετική συσκευασία», εφόσον τα ξοφλημένα πια κόμματα εξουσίας (ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ.) δεν θα μπορούσαν να τα εφαρμόσουν άλλο, χωρίς κίνδυνο σοβαρής αναταραχής!

Ολα τα παραπάνω κάνουν ακόμη σαφέστερη αλλά και επιτακτική την ανάγκη για τη διαμόρφωση Λαϊκών Μετώπων παντού για εθνική και κοινωνική απελευθέρωση, τα οποία θα αγωνιστούν για την οικονομική και εθνική απελευθέρωση, ως το θεμέλιο για την κοινωνική απελευθέρωση, στο δρόμο για τη δημιουργία μιας νέας δημοκρατικής παγκόσμιας τάξης των κυρίαρχων και αυτοδύναμων Εθνών που θα αντικαταστήσει τη σημερινή ΝΔΤ της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.9

* Το άρθρο αυτό πρωτοδημοσιεύθηκε στη Pravda.ru καθώς και στο Ιnternational Journal of Inclusive Democracy στις 4/2/2015. Η μετάφραση είναι του Κώστα Κατσούλα

1. Βλ. Τάκης Φωτόπουλος, «ΣΥΡΙΖΑ : H ενσωματωμένη στη ΝΔΤ Αριστερά   δεν μπορεί να οδηγήσει στο τέλος της καταστροφής», antipagkosmiohsh.gr 4/2/2015 http://www.antipagkosmiopoihsh.gr/2015/02/04/siriza-h-ensomatomeni-sti-ndt-aristera-den-bori-na-odigisi-sto-telos-tis-katastrofis/

2. Kerin Hope et.al «Alexis Tsipras to hold talks in Athens with eurogroup chairman», Financial Times, 29/1/2015

3. Αnthee Carassava, «We don’t want tug-of-war over debt, Greeks tell EU», The Times, 30/1/2015

4. Tony Barber, Greece finance minister unveils plan to end debt stand-off, Financial Times, 2/2/2015

5. Philip Aldrick et.al. «Markets rebound as Greek fears subside», The Times, 4/2/2015

6. Karl Polanyi, The Great Transformation (Beacon Press, 1944)

7. Camilla Cavendish, «Have a heart Mrs Merkel. After all, Berlin helped write this Greek tragedy», Sunday Times, 1/2/2015

8. Wolfgang Münchau, «Grexit is an avoidable catastrophe for the Eurozone», Financial Times, 1/2/2015

9. Τάκης Φωτόπουλος, Προς μια νέα Δημοκρατική Παγκόσμια Τάξη, The International Journal of inclusive democracy, Vol. 10, αρ. 1/2 (Χειμώνας-Καλοκαίρι 2014)

Πηγή: enetpress.gr

Διαβάστε περισσότερα

Ο «αιώνιος έφηβος» Φρανσουά Τρυφώ

Προσθήκη λεζάντας

Φρανσουά Τρυφώ, ο σπουδαίος Γάλλος κριτικός, σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ηθοποιός του κινηματογράφου. Ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους του γαλλικού νέου κύματος.

«Το Σινεμά του αύριο δε θα γίνει από υπαλλήλους της κάμερας, αλλά από καλλιτέχνες για τους οποίους το γύρισμα θα είναι μια περιπέτεια εκπληκτική και παθιασμένη... Το σινεμά του αύριο, θα είναι μία ερωτική πράξη» Φρανσουά Τρυφώ

Ο Φρανσουά Τρυφώ γεννιέται στις 6 Φεβρουαρίου του 1932. Από νωρίς εκδηλώνει την αγάπη του για την 7η Τέχνη. Με τη βοήθεια του θεωρητικού του κινηματογράφου Αντρέ Μπαζέν, άρχισε να γράφει κριτικές στο θρυλικό περιοδικό Cahiers du cinema.

Εκεί και μαζί με άλλους συναδέλφους του άνοιξαν τον δρόμο για το νέο κύμα και το μη εμπορικό κινηματογράφο. Με την μικρού μήκους ταινία του Les Mistons (1958) και θέμα την σεξουαλική αφύπνιση μιας ομάδας νεαρών, έθεσε στην πράξη τις θεωρίες του, τις οποίες συνέχισε στην ημιαυτοβιογραφική, μεγάλου μήκους ταινία του, "Τα 400 χτυπήματα" (Les Quatres Cents Coups, 1959).

Μία γεμάτη ειλικρίνεια αλλά και ποίηση ταινία, που κέρδισε το βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ των Καννών, κάτι που τον καθιέρωσε ως έναν από τους πλέον σημαντικούς εκφραστές του πρωτοεμφανιζόμενου νέου κύματος (nouvelle vague).

Ακολούθησαν οι ταινίες "Πυροβολείτε τον Πιανίστα" (Tirez sur le pianiste, 1960), αναφορά αλλά και ανατροπή των γκανγκστερικών ταινιών, "Απολαύστε το κορμί μου" (Jules et Jim, 1961) γύρω από τις ιδιόμορφες σχέσεις ενός ερωτικού τριγώνου, "Φαρενάιτ 451" (Fahrenheit 451, 1966), εξαιρετική μεταφορά στην οθόνη του βιβλίου επιστημονικής φαντασίας του Ρέι Μπράντμπερι, που ο Τρυφώ γύρισε στην Αγγλία, "Η νύφη φορούσε μαύρα" (La mariée etait en noir, 1967), μία παραλλαγή του αμερικανικού φιλμ νουάρ. Ταινίες που επέβαλαν τον Τρυφώ ως έναν ξεχωριστό και εντελώς πρωτότυπο δημιουργό.

H θητεία του στο περιοδικό στο Cahiers Du Cinema, του προσέφερε το πιο σημαντικό στοιχείο, την κινηματογραφοφιλία. Όχι τόσο ως ένας εκλεκτικός θεατής ή ένας ψυχρός κριτής, αλλά κυρίως ως ένας εραστής ενός κινηματογράφου χωρίς όρια και σύνορα.

Για τον Τρυφώ η κινηματογραφική αίθουσα είναι ο τόπος όπου τα προσωπικά φαντάσματα ενσαρκώνονται, όπου ασκείται μια παραμυθία για τις οδύνες και λύπες του βίου.

Ο Τρυφώ ως σκηνοθέτης επέλεξε έναν δρόμο που περισσότερο δοξάζει αυτές τις τελετουργίες της κινηματογραφικής αίθουσας και λιγότερο τη στοχαστική φύση του κινηματογράφου, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στο σινεμά του έτερου κορυφαίου του νέου κύματος, του Ζαν Λυκ Γκοντάρ.

Το ιδιαίτερο ύφος του Φρανσουά Τρυφώ δεν δυναστεύει την αφήγηση, δεν της επιβάλλεται, αλλά αντίθετα αφήνει χώρο για να κινηθούν και να αναπνεύσουν τα φιλμικά πρόσωπα. Καθώς η αφήγηση παραμένει ένας ακρογωνιαίος λίθος της μυθοπλασίας, ο κινηματογραφικός φακός παρακολουθεί τα πρόσωπα με καθαρό βλέμμα, απαλλαγμένο από τις όποιες πολιτικές ή ψυχαναλυτικές παρεμβολές που ταλανίζουν το έργο άλλων σκηνοθετών της εποχής.

Μαγεμένος από την τελετουργία της σκοτεινής αίθουσας ο Τρυφώ εμμένει πεισματικά προσκολλημένος, σ' όλες τις ταινίες του, στην απόλαυση της αφήγησης. Αναζητά την γοητεία των προσώπων, επικεντρώνεται στις εντάσεις του διαλόγου, προσαρμόζει το κινηματογραφικό κάδρο στις διαστάσεις του ανθρώπινου προσώπου. Αυτά είναι και κάποια από τα στοιχεία που προσδιορίζουν την μαγεία των κινηματογραφικών του εικόνων.

Βρισκόμαστε στο τέλος της δεκαετίας του ’50, όταν ο Φρανσουά Τρυφώ, μας παραδίδει την πρώτη του ταινία, ο λόγος για τα αριστουργηματικά «Τετρακόσια Χτυπήματα» (Les Quatre Cents Coups).

Η πρώτη αυτή ταινία του Francois Truffaut, διαθέτει αρκετά αυτοβιογραφικά στοιχεία. Ουσιαστικά στα «Τετρακόσια Χτυπήματα» παρακολουθούμε ένα νεαρό αγόρι που μέσα από τις συνεχείς συγκρούσεις με το περιβάλλον του, προσπαθεί να εισέλθει στον κόσμο των μεγάλων.

Εγκαινιάζεται λοιπόν εδώ ένας νέος ήρωας, ο Antoine Doinel, το κινηματογραφικό alter ego του σκηνοθέτη, που μαζί του θα ταξιδέψουμε σε ακόμα τέσσερις ταινίες του και που υποδύεται με επιτυχία, ο χαρισματικός Jean Pierre Leaud.

Αναφερόμαστε βέβαια στις ταινίες: L’ Amour a Vingt Ans (Ο Έρωτας στα Είκοσι, 1962), Baisers Voles (Κλεμμένα Φιλιά, 1968), Domicile Conjugal (Παράνομο Κρεβάτι, 1970) και L’ Amour En Fuite (Η Αγάπη το Βάζει στα Πόδια, 1979).

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το κινηματογραφικό ρεύμα του νέου κύματος, μπορείτε να βρείτε στα σχετικά μας αφιερώματα: Νουβέλ Βαγκ: Όταν η 7η Τέχνη γύρισε σελίδα: Μέρος 1ο και Μέρος 2ο.

Τα 400 χτυπήματα / Les quatre cents coups (Γαλλία, 1959)

Ο Αντουάν Ντουανέλ είναι δεκατριών χρονών και ζει στο Παρίσι, με τους γονείς του. Η αδιαφορία των γονιών απέναντί του και η αυταρχική συμπεριφορά των καθηγητών του στο σχολείο, προκαλεί στον Αντουάν μια μόνιμη τάση φυγής και απόδρασης από το καταπιεστικό σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον.

Έτσι, μετά από πολλές περιπέτειες, ανάμεσα στις οποίες και ο εγκλεισμός του στο αναμορφωτήριο, κατορθώνει να φτάσει στην ελευθερία της θάλασσας, που είναι και το κρυφό του όνειρο.

"Tα 400 χτυπήματα", είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Φρανσουά Τρυφώ και μία από τις πρώτες της nouvelle vague. Αφηγείται την ιστορία ενός ευαίσθητου και ευάλωτου παιδιού, που ζει και μεγαλώνει σε έναν στενόμυαλο, μικρόψυχο και εν τέλει εχθρικό κόσμο.

Στο υπέδαφος της ταινίας υπάρχει έντονο το αυτοβιογραφικό στοιχείο, καθώς πολλές από τις περιπέτειες του μικρού Αντουάν (έξοχα ερμηνευμένος από τον Ζαν Πιερ Λεό – alter ego του σκηνοθέτη) είναι προσωπικά βιώματα του Τρυφώ, ο οποίος πράγματι, σε αυτήν την ηλικία κατέληξε στο αναμορφωτήριο, από όπου τον έσωσε ο σπoυδαίος θεωρητικός και συνιδρυτής των Cahiers du Cinéma, Αντρέ Μπαζέν, στη μνήμη του οποίου είναι αφιερωμένη η ταινία.

Ο συνοδοιπόρος και για χρόνια φίλος, του Τρυφώ, ο Ζαν-Λυκ Γκοντάρ είχε γράψει: «Τα 400 χτυπήματα είναι το πιο περήφανο, το πιο πεισματάρικο, το πιο ξεροκέφαλο, με άλλα λόγια, το πιο ελεύθερο φιλμ του κόσμου». Η ταινία, απέσπασε το Βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Καννών το 1959.

Φαρενάιτ 451 / Fahrenheit 451 (Γαλλία - Αγγλία, 1966)

Σε έναν κόσμο απροσδιόριστο χωροχρονικά, στο εγγύς μέλλον, ο πυροσβέστης Μόνταγκ βάζει φωτιά αντί να τη σβήνει. Καίει τα βιβλία (ο τίτλος αφορά την απαιτούμενη θερμοκρασία καύσης), γιατί στην εν λόγω κοινωνία απαγορεύεται η ανάγνωση και η κατοχή βιβλίων.

Κάποια μέρα όμως, γοητευμένος από αυτό που καταστρέφει, υποκύπτει και ο ίδιος στη μαγεία της ανάγνωσης και όταν τον ανακαλύπτουν αναγκάζεται να καταφύγει στα δάση, όπου ζουν οι παράνομοι βιβλιόφιλοι, έχοντας μάθει τα αγαπημένα τους βιβλία απέξω, για να μπορέσουν έτσι να τα διασώσουν και να τα μεταδώσουν στις επόμενες γενιές.

Βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Ρέυ Μπράντμπερυ, η ταινία αυτή είναι η πρώτη έγχρωμη του Φρανσουά Τρυφώ και ταυτόχρονα η πρώτη του μεγάλη παραγωγή και σε αγγλική ομιλούσα. Το θέμα της είναι η αγάπη για τα βιβλία, η εξαφάνιση των οποίων σημαίνει τον αφανισμό της ιστορικής μνήμης, την απουσία κάθε μελλοντικού χρονικού ορίζοντα και το βάλτωμα της κοινωνίας σε ένα αιώνιο παρόν-κόλαση, όπου τα πάντα θα είναι ομοιόμορφα και απολύτως ελεγχόμενα, αφού κανείς δεν θα θυμάται τίποτα.

Έξυπνα, ο Τρυφώ αποκλείει τα εφέ της επιστημονικής φαντασίας, αποφεύγει τις συμβάσεις και τους κοινούς τόπους του είδους και κάνει μια ταινία με πολιτική θέση, στην οποία αρκεί η ανάγνωση του Ντέιβιντ Κόπερφιλντ από τον πυρομανή-πυροσβέστη Μόνταγκ, για να γκρεμιστεί ένας ζοφερός κόσμος. Έξοχη και πανέμορφη η Τζούλι Κρίστι στον διπλό της ρόλο.

Το τελευταίο μετρό / Le dernier metro, (Γαλλία, 1980)

Παρίσι, Φθινόπωρο 1942. Στο θέατρο της Μονμάρτης προσλαμβάνεται ως πρωταγωνιστής ο Μπερνάρ Γκρανζέ και αρχίζουν οι πρόβες ενός καινούριου έργου με τίτλο «Οι εξαφανισμένοι». Η Μάριον, διάσημη ηθοποιός του γαλλικού μπουλβάρ, διευθύνει μόνη της το θέατρο του Εβραίου συζύγου της Λούκα Στάινερ, ο οποίος είναι εξαφανισμένος για τις αρχές Κατοχής.

Στην πραγματικότητα όμως, είναι κρυμμένος στο υπόγειο του θεάτρου, δίνοντας από κει τις σκηνοθετικές οδηγίες για το ανέβασμα των παραστάσεων, οι οποίες τελειώνουν πριν περάσει το τελευταίο μετρό. Η εμφάνιση του νέου και προικισμένου ηθοποιού Μπερνάρ, αναστατώνει συναισθηματικά την Μάριον και οι εξελίξεις είναι απρόβλεπτες.

Το πολυβραβευμένο με 10 Σεζάρ (τα γαλλικά Όσκαρ) “Τελευταίο Μετρό”, είναι μαζί με την “Αμερικανική νύχτα”, η πιο επιτυχημένη εμπορικά ταινία του Φρανσουά Τρυφώ. Δεν πρόκειται για μια ταινία για την εποχή της Κατοχής στη Γαλλία (παρόλο που υπάρχουν άμεσες αναφορές, ακόμα και σε υπαρκτά πρόσωπα εκείνης της περιόδου, όπως ο αντισημίτης θεατρικός κριτικός Νταξιά), αλλά για την πολύπλοκη σχέση ανάμεσα στο θέατρο και τη ζωή.

Οι ίντριγκες της θεατρικής σκηνής και των παρασκηνίων γίνονται μια μεταφορά της πραγματικής ζωής, το σκηνικό ενός παιχνιδιού όπου διαπλέκεται η μικρή και η μεγάλη Ιστορία, η παρουσία με την απουσία, το κρυφό με το φανερό και φυσικά ο έρωτας, που στήνει τον αόρατο συναισθηματικό ιστό της ταινίας.

Έχοντας στο κεντρικό πρωταγωνιστικό δίδυμο τους Κατρίν Ντενέβ και Ζεράρ Ντεπαρντιέ, αλλά και τη θαυμάσια, «πνιγμένη» φωτογραφία του σπουδαίου Νέστορ Άλμεντρος, η ταινία αποτελεί μία από τις κορυφαίες δημιουργίες του Τρυφώ.

Οπωσδήποτε την Κυριακή / Vivement Dimanche! (Γαλλία, 1983)

Ο Ζυλιέν, κτηματομεσίτης στο επάγγελμα, είναι ο βασικός ύποπτος για το φόνο της γυναίκας του Μαρί-Κριστίν και του εραστή της Ζακ. Η πρώην γραμματέας του Μπάρμπαρα, η οποία είναι ερωτευμένη μαζί του, τον κρύβει στο υπόγειο του γραφείου του και αρχίζει τις έρευνες για να βρει τον πραγματικό δολοφόνο και να αποδείξει την αθωότητά του.

Κατά τη διάρκεια των ερευνών τα πράγματα περιπλέκονται, καθώς σκοτώνονται μια ταμίας κινηματογράφου και ο μάνατζερ ενός οίκου ανοχής, που έχει σαν βιτρίνα ένα νυχτερινό κέντρο. Τελικά, η Μπάρμπαρα στήνοντας ένα επικίνδυνο παιχνίδι, με την βοήθεια του Λαμπλάς, ντετέκτιβ παλαιάς σχολής, αλλά και του επιθεωρητή Σαντελί, καταφέρνει να ανακαλύψει τον ένοχο.

Στο κύκνειο άσμα του ο Φρανσουά Τρυφώ, μέγας γνώστης και θαυμαστής του φιλμ νουάρ, αποδίδει με μεγάλη αφηγηματική άνεση, σινεφίλ διάθεση και ειρωνικό βλέμμα το ύφος και το πνεύμα ενός κινηματογραφικού είδους, την μεγάλη αξία του οποίου ανέδειξαν οι δημιουργοί της nouvelle vague, ως κινηματογραφικοί κριτικοί στα Cahiers du Cinéma. ΄Έξοχη η ασπρόμαυρη φωτογραφία του Νέστορ Άλμεντρος, συμβάλλει τα μέγιστα στην νουάρ ατμόσφαιρα της ταινίας και θαυμάσιοι στους κεντρικούς ρόλους η Φανί Αρντάν και ο Ζαν-Λουί Τρεντινιάν.

Ο Φρανσουά Τρυφώ έφυγε από τη ζωή και πέρασε στην ιστορία στις 21 Οκτωβρίου του 1984. Υπήρξε ένας από τους βασικούς υπεύθυνους τόσο για τον τρόπο που βλέπουμε, όσο και για τον τρόπο που γράφουμε για το σινεμά. Ο «αιώνιος έφηβος» της 7ης Τέχνης, μπορεί να μην βρίσκεται πια μαζί μας, αλλά όντας ένας σκηνοθέτης που βιώνει διαρκώς και με έντονο τρόπο την κατάληξη της κινηματογραφικής πράξης, θα ταξιδεύει μαζί μας για πάντα μέσα από τις τελετουργίες και τη μαγεία της σκοτεινής αίθουσας...

Διαβάστε περισσότερα

Επιστολή 300 διανοούμενων από όλο τον κόσμο υπέρ της Ελλάδας

Παρίσι 

Επιστολή υπέρ της Ελλάδας και της Ευρώπης συνυπογράφουν 300 διανοούμενοι από όλες τις χώρες του κόσμου.

Την επιστολή δημοσιεύει η ιστοσελίδα mediapart.fr, συνιδρυτής της οποίας είναι ο πρώην διευθυντής του Monde, Έντι Πλενέλ.

Με την επιστολή αυτή καλούνται οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ΕΚΤ και το ΔΝΤ «να σεβαστούν την απόφαση του ελληνικού λαού και να ξεκινήσουν με καλή πίστη τις διαπραγματεύσεις με τη νέα ελληνική κυβέρνηση για την επίλυση του θέματος του χρέους».

Με υπέρτιτλο στον πρόλογο της ιστοσελίδας: «Και ζήτω η Ελλάδα...Είμαστε όλοι μαζί με την Ελλάδα και την Ευρώπη» υπογραμμίζεται ότι οι υπογράφοντες είναι οικονομολόγοι και πανεπιστημιακοί από όλον τον κόσμο, ονόματα διάσημα όπως οι: Τζέιμις Γκαλμπρέιθ, Στέφανι Γκρίφιθ Τζόουνς, Ζακ Σαπίρ, Ντομινίκ Μεντά κ.α.

• Διαβάστε ολόκληρη την επιστολή στα γαλλικά

Στην επιστολή υπογραμμίζεται ότι:

«Δικαίως η ελληνική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι είναι αναγκαίος ένας εκ βάθρων επαναπροσανατολισμός, διότι οι πολιτικές που εφαρμόσθηκαν έως τώρα αποδείχθηκαν ένα απόλυτο φιάσκο. Δεν προσέφεραν ούτε την οικονομική ανάκαμψη, ούτε τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ούτε την απασχόληση, αλλά ούτε καν τις εξωτερικές επενδύσεις. Αντίθετα αποδείχθηκαν επιζήμιες για την ελληνική κοινωνία και αποδυνάμωσαν τους θεσμούς. Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε αποδείχθηκε ξεκάθαρα καταστροφική και δεν επέτρεψε καμία πρόοδο, για την οποία προοριζόταν.

»Ζητούμε από τους ευρωπαϊκούς εταίρους να λάβουν υπ' όψιν τους αυτήν την πραγματικότητα, στην οποία άλλωστε οφείλεται και η εκλογή της νέας ελληνικής κυβέρνησης. Η Ελλάδα έχει ανάγκη από άμεσα ανθρωπιστικά μέτρα, έναν μεγαλύτερο κατώτατο μισθό, τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, επενδύσεων και μέτρων για τη διόρθωση και καλυτέρευση των βασικών υπηρεσιών όπως αυτών της Υγείας και της Παιδείας».

Οι υπογράφοντες αναφέρονται στη συνέχεια στην πάταξη της διαφθοράς και σε ένα πιο αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα που να βασίζεται λιγότερο στον ΦΠΑ. Για να εφαρμοσθούν οι πολιτικές αυτές και να τους δοθεί ο χρόνος να αποδείξουν την αποτελεσματικότητά τους, απαιτούνται κάποια δημοσιονομικά περιθώρια. Εν τω μεταξύ, (έως ότου επιτευχθούν τα περιθώρια αυτά), η χώρα έχει ανάγκη να χρηματοδοτηθεί από την ΕΚΤ για να σταθεροποιήσει το τραπεζικό της σύστημα. «Ζητούμε από τις ευρωπαϊκές αρχές και από τις κυβερνήσεις, να δοθούν στην Ελλάδα αυτά τα δημοσιονομικά περιθώρια και να διασφαλισθεί αυτή η χρηματοδότηση» υπογραμμίζουν.

Στη συνέχεια, υποστηρίζουν ότι δικαίως η ελληνική κυβέρνηση ζητά μια διαγραφή χρέους απέναντι στους Ευρωπαίους εταίρους, διότι δεν είναι βιώσιμο και όπως και να έλθουν τα πράγματα δεν πρόκειται ποτέ να αποπληρωθεί. Επομένως δεν υπάρχει οικονομική απώλεια για τις άλλες χώρες και τους φορολογούμενούς τους. Αντίθετα μια νέα εκκίνηση για την Ελλάδα θα τονώσει τη δραστηριότητα, θα αυξήσει τα εισοδήματα, θα δημιουργήσει απασχόληση και θα επωφεληθούν συγχρόνως και οι γειτονικές χώρες. «Καλούμε επειγόντως τους πιστωτές της Ελλάδας να αδράξουν την ευκαιρία αυτή και να παρουσιάσουν με σαφήνεια και τιμιότητα αυτά τα δεδομένα στους λαούς τους» επισημαίνουν.

Αυτό που διακυβεύεται, εξηγούν, δεν είναι μόνο η τύχη της Ελλάδας, αλλά επίσης το μέλλον της Ευρώπης στο σύνολό της. Μια πολιτική των απειλών, των τελεσιγράφων, της ισχυρογνωμοσύνης και των εκβιασμών, θα ερμηνευόταν στα μάτια όλων ως μια αποτυχία, ηθική, πολιτική και οικονομική του ευρωπαϊκού οράματος.

Και καταλήγουν:

«Ζητούμε επειγόντως από τους Ευρωπαίους ηγέτες να απορρίψουν και να καταδικάσουν όλες τις απόπειρες εκφοβισμού και εξαναναγκασμού της κυβέρνησης και του λαού της Ελλάδας. Απεναντίας, η επιτυχία της Ελλάδας μπορεί να υποδείξει το δρόμο για την ευημερία και τη σταθερότητα στην Ευρώπη.

»Θα επέτρεπε μια αναπτέρωση της Δημοκρατίας και θα άνοιγε το εκλογικό παιγνίδι σε άλλες εποικοδομητικές αλλαγές.

»Είμαστε μαζί με την Ελλάδα και την Ευρώπη για τη Δημοκρατία και την αλλαγή. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αναγνωρίσουν την αποφασιστική δημοκρατική επιλογή του ελληνικού λαού μέσα σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, πρέπει να προχωρήσουν σε μια ρεαλιστική αξιολόγηση της κατάστασης και να δεσμευθούν χωρίς καθυστέρηση στην πορεία για μια λογική διαπραγμάτευση».

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί οι ξένοι «παίζουν» την Ελλάδα

Σταύρος Χριστακόπουλος

Η διαπραγμάτευση της ελληνικής κυβέρνησης με τους διεθνείς δανειστές, η πρώτη ουσιώδης από την επιβολή των μνημονίων το 2010, έχει αποκτήσει μια απροσδόκητη – από τους περισσότερους τουλάχιστον – διεθνή δυναμική, η οποία της δίνει τη δυνατότητα να προσδοκά βασίμως κέρδη από αυτή.Στο ευρωπαϊκό πεδίο η πολιτική συγκυρία μοιάζει ευνοϊκή καθώς οι θεσμικοί δανειστές και χώρες εντός και εκτός ευρωζώνης εμφανίζονται θετικά διακείμενοι στη χαλάρωση της λιτότητας, η οποία κατά γενική ομολογία έχει δημιουργήσει πλήρες αδιέξοδο και έχει οδηγήσει στην καταστροφή την ελληνική οικονομία και κοινωνία.

Αν κάποιος εξαιρέσει την Ισπανία και την Πορτογαλία, οι οποίες βαδίζουν προς εθνικές εκλογές τους επόμενους μήνες, με κίνδυνο ανατροπής των κυβερνήσεών τους, και συντάσσονται ασμένως με την πλευρά της Γερμανίας προς υπεράσπιση της πολιτικής τους, ή τις χώρες – δορυφόρους της Γερμανίας, όπως η Ολλανδία και η Φινλανδία, σε μια σειρά μεγάλες, πολιτικά και οικονομικά κρίσιμες χώρες της Ευρώπης, αλλά και θεσμούς της ηπείρου μας, κάποια από τα αιτήματα της Ελλάδας βρίσκουν ευήκοα ώτα.

Ένας παράγοντας με τεράστιο ειδικό βάρος είναι η πολιτική αστάθεια, η οποία απειλεί πολλές από τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες η προοπτική της κοινωνικής καταστροφής λόγω της λιτότητας, σε συνδυασμό με την απέχθεια για τη γερμανική παντοδυναμία, προκαλεί επώδυνες πολιτικές αναταράξεις.

Ας δούμε σε ποιο μήκος κύματος κινούνται οι παραπάνω παράγοντες και γιατί υποστηρίζουμε ότι το κλίμα προσφέρει ευκαιρίες για την Ελλάδα αυτή την περίοδο.

Ευρωπαϊκοί θεσμοί και ΔΝΤ

1 Η Κομισιόν καλοβλέπει την κατάργηση του τεχνικού σκέλους της τρόικας, καθώς ο επικεφαλής της επιτροπής, ο κατά κανόνα διαλλακτικότερος – εν συγκρίσει με τη Γερμανία – πρόεδρός της Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έχει από τον Μάιο του 2014 ταχθεί υπέρ αυτής της προοπτικής, και μάλιστα σε ελληνικό μέσο ενημέρωσης: την ιστοσελίδα Euro2day και τη δημοσιογράφο Αγγελική Παπαμιλτιάδου. Έλεγε τότε ο Γιούνκερ:

«Θα έλεγα όχι πως η τρόικα είναι αντιδημοκρατική, καθώς διορίζεται έμμεσα από εκλεγμένους πολιτικούς, πιστεύω όμως ότι ο πρόεδρος του Eurogroup πρέπει να συμμετέχει ενεργά σε αυτή γιατί πρεσβεύει όλες τις διαφορετικές χώρες. Πιστεύω ότι οι πολιτικοί πρέπει να πάρουν τα ηνία της τρόικας και όχι μη εκλεγμένοι αξιωματούχοι διεθνών οργανισμών».

Επιπλέον ο Γιούνκερ είναι ο εμπνευστής του ομώνυμου επενδυτικού «πακέτου» για το σύνολο της Ε.Ε., ύψους 315 δισ. ευρώ, το οποίο πέρασε από τα σαράντα κύματα, αλλά εν τέλει έγινε αποδεκτό από τη Γερμανία, έστω και πετσοκομμένο, και σύμφωνα με τους αισιόδοξους, αν λειτουργήσει θετικά, ενδέχεται έως και να τριπλασιαστεί τα επόμενα χρόνια.

Γι’ αυτό χαλάρωση της λιτότητας και ανάπτυξη δεν είναι έννοιες εντελώς ασύμβατες με τη στροφή που επιχειρεί η Κομισιόν. Το ζήτημα είναι αν θα υπάρξει το κατάλληλο πολιτικό περιτύλιγμα για να προχωρήσει η κατάργηση του σχήματος χωρίς να δοθεί η εντύπωση ότι Γερμανία και Κομισιόν υποχωρούν μπροστά στην Ελλάδα ή συγκρούονται γι’ αυτήν.

2 Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα – και αυτή μετά κόπων και βασάνων λόγω των γερμανικών αντιρρήσεων – συμβάλλει δειλά σε μια ευρωπαϊκή στροφή προς τη νομισματική χαλάρωση μέσω του χρηματοδοτικού «πακέτου Ντράγκι». Το εν λόγω «πακέτο» στην πραγματικότητα καταστρατηγεί εμμέσως την καταστατική αρχή της τράπεζας να μην χρηματοδοτεί τα κράτη – αγοράζει ομόλογα κρατών από τράπεζες, οι οποίες όμως τα έχουν αγοράσει από κράτη.

Για τα ομόλογα χωρών με υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Για τις χώρες με ιδιαίτερα χαμηλή πιστοληπτική αξιολόγηση – δηλαδή της Ελλάδας και της Κύπρου – ο όρος είναι να βρίσκονται σε ένα πρόγραμμα από κοινού συμφωνημένο με την ευρωζώνη.

Η ΕΚΤ ωστόσο – αντίθετα με τα όσα διαδίδουν στην Ελλάδα οι… «κραγμένοι» μνημονιακοί – δεν περιγράφει ένα συγκεκριμένο είδος προγράμματος και, πολύ περισσότερο, δεν απαιτεί ένα μνημόνιο όπως αυτό που λήγει. Η απαίτησή της είναι το όποιο ισχύον πρόγραμμα να είναι συμφωνημένο με την ευρωζώνη.

Η δημοσιευθείσα πρόθεσή της να αποχωρήσει από την τρόικα ενδέχεται να αποτελέσει τον καταλύτη για τη διάλυση αυτού του σχήματος. Όμως σύγκρουση της ΕΚΤ με τη Γερμανία για χάρη μας δεν νοείται…

3 Το ΔΝΤ, τέλος, έχει κατ’ επανάληψη διαπιστώσει δημοσίως ότι στην Ελλάδα η υπερφορολόγηση των μεσαίων και χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων έχει πιάσει «ταβάνι» και, σε συγχορδία τόσο με τη Γερμανία όσο και με τα μεγάλα ΜΜΕ του πλανήτη, υποστηρίζει εσχάτως ότι οι ελληνικές ελίτ, οι οποίες φέρουν κατ’ εξοχήν την ευθύνη για την κρίση, παραμένουν στο απυρόβλητο ύστερα από μια πενταετία μνημονίων.

Κατά συνέπεια το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει βρεθεί συχνά τους τελευταίους μήνες να συμφωνεί με την τέως αντιπολιτευτική και νυν κυβερνητική ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ περί φορολόγησης του μεγάλου πλούτου και μεταρρυθμίσεων που θα επικεντρώνονται στην πλήρη αναδιάρθρωση του κράτους με στόχο την πάταξη της διαφθοράς και της παραοικονομίας.

Έχει επίσης κατά καιρούς ταχθεί υπέρ του κουρέματος του ελληνικού δημόσιου χρέους στο σκέλος που αφορά τους Ευρωπαίους θεσμικούς δανειστές – αν και τελευταία η θέση του αυτή έχει ατονήσει.

Βρετανία και αντιευρωπαϊσμός

Η δεύτερη οικονομική δύναμη της Ε.Ε., διατηρώντας σε προτεραιότητα τη ρητορική περί μεταρρυθμίσεων και δημοσιονομικής τάξης, η οποία άλλωστε αποτελεί την κορωνίδα όλων των δυνάμεων που παίζουν σημαντικό ρόλο στο παγκόσμιο οικονομικό παιχνίδι, τάσσεται υπέρ της χαλάρωσης της λιτότητας και επιχειρεί να τονίσει τη σημασία της ανάπτυξης για την έξοδο από την κρίση. Εδώ σημειώνουμε δύο ακόμη παράγοντες που καθιστούν ενδιαφέροντα – και δυνάμει φιλελληνικό – τον βρετανικό ρόλο:

1Η κυβέρνηση Κάμερον, έχοντας να αντιμετωπίσει έναν αντιγερμανικό και αντι-Ε.Ε. οικονομικό εθνικισμό, που εστιάζεται στην τραπεζική αυτονομία του λονδρέζικου «Σίτι» έναντι της ευρωπαϊκής τραπεζικής ενοποίησης και εκπροσωπείται δυναμικά από τον απρόβλεπτο Νάιτζελ Φάραντζ και το κόμμα του, παίζει «επικίνδυνα», στο όριο του… «ατυχήματος», με την προοπτική εξόδου από την Ε.Ε., ένα ερώτημα το οποίο θα τεθεί και σε δημοψήφισμα με μη προβλέψιμο αποτέλεσμα.

2Οι αντιπολιτευόμενοι Εργατικοί βλέπουν να εμφανίζεται απροσδόκητα στους κόλπους τους – ύστερα από την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα – ένα αίτημα για αριστερή στροφή με αποκατάσταση των εργασιακών δικαιωμάτων, αυξήσεις μισθών κ.λπ. Το θατσερικό μοντέλο ενδέχεται να αμφισβητηθεί πολύ σοβαρότερα αν μια σύγκρουση της «μισητής» Γερμανίας με την Ελλάδα λάβει συμβολικό χαρακτήρα.

Συνεπώς για τις μεγάλες βρετανικές πολιτικές δυνάμεις μια σύντομη συμβιβαστική λύση μοιάζει να αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα.

Η Γαλλία και ο κίνδυνος Λεπέν

Η τρίτη οικονομική δύναμη της Ε.Ε. και δεύτερη της ευρωζώνης βρίσκεται ίσως στην πιο δύσκολη θέση. Η αδύναμη κυβέρνηση Ολάντ, που σύντομα υποτάχθηκε στη γερμανική ισχύ, παρά τις αρχικές διακηρύξεις της, παίζει με τα πολιτικά της όρια και τις μικρές αντοχές της και βυθίζεται διαρκώς στον βάλτο των αντιφάσεών της.

1 Αυτή την εποχή επιχειρεί να εφαρμόσει ένα άτυπο μνημόνιο νεοφιλελεύθερου χαρακτήρα επιβεβλημένο από τη Γερμανία, το οποίο – παρά την κραυγαλέα, πλην συμφωνημένη με τη Μέρκελ, παραβίαση του Συμφώνου Σταθερότητας – όχι μόνο έρχεται σε αντίθεση με τον ηγεμονικό ευρωπαϊκό ρόλο της Γαλλίας, αλλά πληγώνει βαριά τα λαϊκά στρώματα. Η απειλή για επίσημο κατρακύλισμα της γαλλικής οικονομίας στην κρίση είναι συνεχώς παρούσα την τελευταία τριετία.

2 Η προϊούσα αποδυνάμωση της γαλλικής οικονομίας και η σταδιακή απαξίωση του γαλλικού ρόλου στην Ευρώπη – υπό τη βαριά γερμανική σκιά – τροφοδοτεί διαρκώς το Εθνικό Μέτωπο, έως που η ηγέτιδά του Μαρίν Λεπέν να προβάλλει σταδιακά ως φαβορί για την προεδρία της Γαλλίας. Εδώ πρέπει οπωσδήποτε να σημειώσουμε ότι η Λεπέν δεν τάχθηκε τυχαία υπέρ του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ:

♦ Αν η Ελλάδα ηττηθεί κατά κράτος από τη Μέρκελ, η ήττα της – ύστερα από πέντε χρόνια οικονομικής πολιτικής παρόμοιας με την επιβαλλόμενη στη Γαλλία – και η εμβάθυνση της καταστροφής και της υποτέλειάς της θα τροφοδοτήσουν τα επόμενα λεπενικά συνθήματα με ευθεία αναφορά στον «λίγο» Ολάντ. Το σημερινό σύνθημα της Λεπέν περί εξόδου από το – καταστροφικό για την υπόσταση των ευρωπαϊκών εθνών και κοινωνιών – ευρώ ίσως αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη δυναμική.

♦ Αν η Ελλάδα καταφέρει να νικήσει τη γερμανική ακαμψία – και μάλιστα με τρόπο θριαμβευτικό –, τότε η Λεπέν θα χρησιμοποιήσει τη χώρα μας και την κυβέρνησή της ως σύμβολο της αντίθεσης στη Γερμανία και την (εκπορευόμενη από την ύπαρξη του ευρώ) ισχύ της.

Ο ίδιος ο Ολάντ ποτέ δεν είδε με καλό μάτι το ενδεχόμενο μιας «συμμαχίας του Νότου» κατά της Γερμανίας. Όμως η κυβέρνησή του, παρά τη γερμανική πίεση, έχει κάθε λόγο να στηρίξει μια όσο το δυνατόν συντομότερη συμβιβαστική διευθέτηση της ελληνογερμανικής διαφοράς με τις λιγότερες απώλειες για κάθε πλευρά.

Όσο πιο γρήγορα εκτονωθεί η κρίση, τόσο μικρότερη η πολιτική ζημιά της κυβέρνησης Ολάντ. Να προσθέσουμε και την επιβεβαίωση – έστω επικοινωνιακή – του κεφαλαιώδους ρόλου της στον περίφημο «γαλλογερμανικό άξονα», τον οποίο τόσο μεγάλη σπουδή επέδειξε να τονίσει ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Μισέλ Σαπέν στη συνάντησή του με τον Βαρουφάκη. Όπως άλλωστε και την πίεση που ασκείται από την αριστερή πτέρυγα των Γάλλων Σοσιαλιστών για καλύτερες σχέσεις με τον ΣΥΡΙΖΑ και την ανάλογη πολιτική στροφή.

Η ιστορικά καλή σχέση Γαλλίας και Ελλάδας είναι πάντα σημαντική, αλλά οι πολιτικές ανάγκες της κυβέρνησης Ολάντ είναι, στην τρέχουσα συγκυρία, ακόμη σημαντικότερες…

Η Ιταλία και ο φιλόδοξος Ρέντσι

Η τέταρτη οικονομία της Ε.Ε. και τρίτη της ευρωζώνης ζει μια πολιτική κατάσταση εξίσου ιδιόμορφη – με πολλά κοινά χαρακτηριστικά, αλλά και διαφορές – με εκείνη της Γαλλίας.

1 Η κυβέρνηση Ρέντσι – όπως αυτή του Ολάντ – επιχειρεί να εφαρμόσει ένα άτυπο, εκπορευόμενο από τη γερμανική υπόδειξη, μνημόνιο, αλλά με (παρόμοιες με αυτές προς τη Γαλλία) άτυπες διευκολύνσεις για καταστρατήγηση του Συμφώνου Σταθερότητας, το οποίο, λίγο μετά την ψήφισή του, μοιάζει με κουρελού.

2 Ο Ρέντσι – σε αντίθεση με τον Ολάντ – είναι νέος, χαίρει εκτίμησης στο εσωτερικό της Ιταλίας διότι εμφανίζεται ως πόλος αντίθετος στη γερμανική παντοδυναμία και συχνά διεκδικητικός, είναι σχετικά δεκτικός σε ένα είδος «συμμαχίας του Νότου» και πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι το χτίσιμο του πολιτικού μέλλοντός του θα μπορούσε να περάσει και μέσα από τον ηγετικό ρόλο του σε αυτή τη «συμμαχία».

3 Δεν πρέπει άλλωστε να παραβλέπουμε ότι ήδη στο εσωτερικό του Δημοκρατικού Κόμματος η πίεση για αριστερή στροφή – ύστερα από την επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και την αξιοπρεπή εκλογική επίδοση της «Άλλης Ευρώπης με τον Τσίπρα» στις ευρωεκλογές – έχει δημιουργήσει επιπλέον πιέσεις για τον Ρέντσι.

4 Ένα ακόμη σοβαρότερο στοιχείο στην ιταλική πολιτική σκηνή είναι η – αξιοσημείωτη – αντίθεση στο ευρώ, η οποία, αν και κατά καιρούς εμφανίζεται με δυνάμει πλειοψηφικά χαρακτηριστικά στις δημοσκοπήσεις, δεν έχει βρει αξιόπιστη πολιτική έκφραση.

Η διαφθορά, η ηθική έκπτωση και η φυλάκιση του Μπερλουσκόνι, η εξαιρετικά προβληματική πολιτική και οργανωτική έκφραση των «Πέντε Αστέρων» του Γκρίλο και ο αυστηρά ταξικός και τοπικιστικός – υπέρ του πολύ πλούσιου Βορρά και εναντίον του πολύ φτωχού Νότου – χαρακτήρας της Λέγκας του Βορρά δεν επιτρέπουν προς το παρόν μια ενιαία και συνεκτική πολιτική έκφραση αντιευρωπαϊσμού ή αντιγερμανισμού.

Η προοπτική αυτή όμως παραμένει πάντα ενεργή και εξαιρετικά απειλητική για το ιταλικό πολιτικό σύστημα. Σε ένα τέτοιο εκρηκτικό πλαίσιο, με τις κοινωνικές και πολιτικές αντιθέσεις να ρέπουν προς την όξυνσή τους στο πλαίσιο του άτυπου μνημονίου, ο Ρέντσι, ως εξαιρετικά φιλόδοξος νέος πολιτικός, καλοβλέπει το «μοντέλο Τσίπρα» στην Ελλάδα ως θεμέλιο μιας πολλά υποσχόμενης πολιτικής καριέρας.

Η ανησυχία στο Βερολίνο και η πρόβλεψη συμβούλων της Μέρκελ ότι θα εξελιχθεί σε έναν από τους «επαναστάτες του Νότου» είναι ήδη εμφανής, ωστόσο σε καμιά περίπτωση ο Ρέντσι δεν φαίνεται ακόμη διατεθειμένος για μια μείζονα σύγκρουση με τη Γερμανία. Το σημαντικό για την Ελλάδα και την κυβέρνησή της πάντως είναι ότι μπορεί να ποντάρει στην ιταλική διάθεση για διαμεσολάβηση και στήριξη ένα από τα χαρτιά της στη διαπραγμάτευση με το Βερολίνο.

Οι ΗΠΑ και η παγκόσμια ασφάλεια

Μια από τις πιο ηχηρές παρεμβάσεις στο ζήτημα της ελληνικής διαπραγμάτευσης με τη Γερμανία για χαλάρωση της λιτότητας και την έξοδο από τα γερμανικής «εμπνεύσεως» μνημόνια είναι αυτή του Μπάρακ Ομπάμα, του προέδρου των ΗΠΑ, ο οποίος έκανε προ ημερών τη σημαντικότερη δήλωσή του για το ελληνικό θέμα.

Ο Ομπάμα και η κυβέρνησή του δεν παρεμβαίνουν πρώτη φορά ούτε για την κρίση του ευρώ ούτε για την Ελλάδα. Είναι άλλωστε γνωστό ότι οι ΗΠΑ – μαζί με την Κίνα – έκαναν τη σημαντικότερη παρέμβαση υπέρ της διατήρησης της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ στον προηγούμενο κύκλο της ελληνογερμανικής όξυνσης, με την απειλή ενός Grexit πιο ρεαλιστική από ποτέ.

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών – χωρίς να απέχει από την παρότρυνση για οικονομικές μεταρρυθμίσεις και δημοσιονομική πειθαρχία – δήλωσε με αδιαμφισβήτητη σαφήνεια (και με ξεκάθαρο αποδέκτη τη Γερμανία) ότι δεν είναι δυνατόν να «στύβεις» οικονομικά κάποιον που δεν αντέχει άλλο. Συνεπώς, είπε, η ανάπτυξη είναι ο δρόμος εξόδου από την κρίση. Τα λόγια αυτά ειπώθηκαν ελάχιστα πριν ανακοινωθούν δύο εξαιρετικά ενδιαφέρουσες για την Ελλάδα πρωτοβουλίες του Ομπάμα:

♦ Η συνάντησή του με την Άνγκελα Μέρκελ τη Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου στην Ουάσιγκτον, με θέμα, μεταξύ πολλών άλλων, την ευρωπαϊκή κρίση και την αντιμετώπισή της.

♦ Η αποστολή στην Ελλάδα ενός κλιμακίου Αμερικανών «σοφών» για ζητήματα οικονομίας, εν όψει της ελληνικής διαπραγμάτευσης για το ζήτημα του χρέους, της επιτήρησης κ.λπ.

Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι το αμερικανικό «χαρτί» – το οποίο ουδέποτε αξιοποιήθηκε σοβαρά από την κυβέρνηση Σαμαρά – υπήρξε, στο πεδίο της πολιτικής επένδυσης, υψηλής προτεραιότητας από την πλευρά του Τσίπρα, παρά τις επιφυλάξεις πολλών στον ΣΥΡΙΖΑ για τους πολύ γνωστούς και σοβαρούς ιστορικούς λόγους. Και ορθώς ο νυν πρωθυπουργός πήρε στα σοβαρά την αμερικανική «επένδυσή» του.

Αν όμως θέλουμε να δούμε ρεαλιστικά τη σημασία του ρόλου των ΗΠΑ στο «ελληνικό ζήτημα», οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε μερικά σημαντικά δεδομένα, ώστε να μην καλλιεργούνται ανεδαφικές προσδοκίες σε έναν λαό ο οποίος έχει υποφέρει τα πάνδεινα και αντιμετωπίζει, ίσως, με υπερβολική αισιοδοξία όλους εκείνους που για τους δικούς τους – πρωτίστως – λόγους τάσσονται υπέρ της χώρας μας.

1 Οι ΗΠΑ και ο Ομπάμα δεν είναι a priori εχθροί και ανταγωνιστές της Γερμανίας και της Μέρκελ. Κάθε άλλο. Η πρόσφατη κατάληξη της εμπορικής Διατλαντικής Συμφωνίας καθιστά ΗΠΑ και Γερμανία εταίρους υψηλής προτεραιότητας. Συνεπώς στο άμεσο μέλλον οι Αμερικανοί θα έχουν ως κύριο στόχο την αποσόβηση κάθε ανατάραξης που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο έναν τεράστιο, ενιαίο, πολιτικά και διοικητικά συμπαγή και πάμπλουτο εμπορικό πελάτη τους.

2 Οι ΗΠΑ και ο Ομπάμα δεν είναι a priori φίλοι και σύμμαχοι της Ελλάδας. Η χώρα μας υπήρξε πάντα σημαντική γι’ αυτούς λόγω της γεωστρατηγικής θέσης της. Σε συνθήκες αποσταθεροποίησης ολόκληρης της περιοχής μας και της Ουκρανίας, με το Ισλαμικό Κράτος και την Αλ Κάιντα να πρωταγωνιστούν σε Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική, με το στρατιωτικό ξύπνημα της Κίνας και τη διεκδίκηση ενός νέου βαρύνοντος ρόλου τόσο από αυτήν όσο και από τη Ρωσία, το σπάσιμο οποιουδήποτε κρίκου στην αλυσίδα συμμάχων των ΗΠΑ θα μπορούσε να διαταράξει επικίνδυνα τις ήδη εύθραυστες ισορροπίες.

Γι’ αυτό ο Ομπάμα παρότρυνε δημοσίως τη Γερμανία να μην στύβει αυτούς που δεν αντέχουν άλλο. Μια συναινετική λύση είναι επιθυμία και των ΗΠΑ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει την τύχη να αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση σε μια περίοδο που ο ρόλος της Ελλάδας εκ των πραγμάτων αναβαθμίζεται. Αν εκμεταλλευθεί αυτή τη χαραμάδα, την οποία ο ίδιος άλλωστε δημιούργησε την προηγούμενη διετία, ίσως καταφέρει να αποσπάσει κάποιο παραπάνω κέρδος.

Η «ακίνητη» και «ανίκητη» Γερμανία

Η φραστική διαμάχη της ελληνικής κυβέρνησης με τη Γερμανία γίνεται εν πολλοίς εκτός ατζέντας.

♦ Η Γερμανία φωνάζει για την τήρηση των δεσμεύσεων για μεταρρυθμίσεις την ώρα που η κυβέρνηση δεσμεύεται για… μεταρρυθμίσεις, και μάλιστα σε σημεία της γερμανικής ατζέντας που δεν υπηρετήθηκαν από τις μνημονιακές κυβερνήσεις, όπως η διαφθορά και το κράτος.

♦  Ο Σόιμπλε αποκλείει οριζοντίως και καθέτως κάθε πιθανότητα διαγραφής του ελληνικού χρέους, αλλά φαίνεται να απαντάει στις… προεκλογικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ – και μάλιστα πολύ πριν από τις εκλογές – και όχι τις σημερινές περί αναδιάρθρωσης με αναπτυξιακό πρόσημο.

♦ Ακόμη οι Γερμανοί αποκλείουν κατηγορηματικά την κατάργηση του ρόλου των δανειστών (τρόικα) την ώρα που η κυβέρνηση δεν αμφισβητεί τίποτε περισσότερο από την (τεχνικού και όχι πολιτικού χαρακτήρα) αποστολή των τεχνοκρατών της. Αντιθέτως η Αθήνα και δέχεται και επιδιώκει τη διαπραγμάτευση με τα μέλη της τρόικας των δανειστών (Κομισιόν, ΕΚΤ, ΔΝΤ), με τους οποίους ήδη συναντιούνται Τσίπρας και Βαρουφάκης.

Στην πραγματικότητα ο καυγάς είναι άνευ ουσίας και αποσκοπεί στο χαμήλωμα των τόνων από την ελληνική πλευρά. Η Γερμανία τηρεί στάση αναμονής για να διαπιστώσει ποια είναι η πραγματική σχέση του αντιπολιτευτικού ΣΥΡΙΖΑ με τον κυβερνητικό. Η προχθεσινή δήλωση της Μέρκελ ότι «περιμένουμε τις προτάσεις και μετά θα αρχίσουμε συζητήσεις, (…) δεν θέλω να σχολιάσω μεμονωμένα όλες τις λεπτομέρειες που διαδίδονται» περιγράφει εν πολλοίς τη γερμανική στάση.

Η Γερμανία είναι ένα βαρύ σκαρί, που στρίβει αργά. Χρειάστηκαν οι πιέσεις των Αμερικανών (και των Κινέζων) – όπως αποκάλυψε πρόσφατα ο τέως υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Τιμ Γκάιτνερ – το 2012 ώστε να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ. Χρειάστηκε να γίνει ολόκληρος πόλεμος για να αποδεχθεί τελικά το «πακέτο Γιούνκερ». Χρειάστηκε να πιέσει όλος ο πλανήτης για να γίνει αποδεκτή μια ποσοτική χαλάρωση από τον Ντράγκι υπό στενούς όρους και προϋποθέσεις. Όμως εν τέλει υποχώρησε – λελογισμένα – σε όλα.

Η Μέρκελ δεν ρισκάρει ούτε τη σταθερότητα του πολύτιμου γι’ αυτήν ευρώ ούτε την πολιτική κυριαρχία στη χώρα της. Γι’ αυτό είναι απίστευτα δύσκολη διαπραγματεύτρια, αν και λιγότερο δογματική από τον Σόιμπλε.

Η Γερμανία, λοιπόν, δεν είναι εντελώς ακίνητη – και ενδεχομένως ούτε ανίκητη. Αρκεί στην Αθήνα να γίνει κατανοητό ότι η διαπραγμάτευση δεν είναι ένα σπριντ μεγάλης έντασης, όπου μετρούν η εκρηκτικότητα και η ταχύτητα και όπου όλα τελειώνουν σε μερικά δευτερόλεπτα, αλλά ένας μαραθώνιος, στον οποίο ο νικητής πρέπει, επιπλέον των παραπάνω, να διαθέτει στρατηγική και να κάνει σωστή επιλογή ρυθμού και δυνάμεων ώστε να μην εξαντληθεί η αντοχή του.

Διαβάστε περισσότερα

Η κατασκοπία στο Facebook παράγει κατάθλιψη

Η κακή χρήση του Facebook έχει παράγει πολλές αρνητικές ψυχικές επιδράσεις

Αν κανείς χρησιμοποιεί το Facebook για να επικοινωνεί με τους άλλους και γενικά για να ενημερώνεται, έχει καλώς. Αν όμως ο βασικός σκοπός του είναι να «κατασκοπεύει» τις ζωές των άλλων, τότε θα σκάσει από τη ζήλεια του και θα πάθει κατάθλιψη. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας αμερικανικής έρευνας.

Η μελέτη

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μισούρι, με επικεφαλής την Μάργκαρετ Ντάφι της Σχολής Δημοσιογραφίας μελέτησαν 736 νέους χρήστες.

Όπως δείχνει η μελέτη, το να θέλει κανείς να βρίσκεται σε επαφή με τους φίλους του και, γι’ αυτό το σκοπό, να χρησιμοποιεί ένα κοινωνικό δίκτυο όπως το Facebook, είναι κάτι υγιές. Όμως αν συνεχώς συγκρίνει τα δικά του επιτεύγματα με εκείνα των άλλων, τότε η ψυχική υγεία του θα πάρει τελικά την κάτω βόλτα.

«Το Facebook μπορεί να είναι μια διασκεδαστική και υγιής δραστηριότητα, αν οι χρήστες το αξιοποιούν για να μένουν συνδεδεμένοι με την οικογένεια και με τους παλιούς φίλους τους, ανταλλάσσοντας ενδιαφέρουσες και σημαντικές πλευρές της ζωής τους. Αν όμως, το Facebook χρησιμοποιείται για να δει ένας χρήστης πώς είναι η οικονομική κατάσταση κάποιου γνωστού του ή πόσο ευτυχισμένος είναι κάποιος φίλος του με τον ή την σύντροφό του -πράγματα που προκαλούν ζήλεια- τότε η χρήση του Facebook μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη», δήλωσε η Μάργκαρετ Ντάφι.

Η πυροδότηση

Το να διαβάζει κανείς αναρτήσεις για γνωστούς του που αγοράζουν ακριβά αυτοκίνητα, μένουν σε πλούσια σπίτια ή πάνε πολυτελείς διακοπές, μπορεί να «πυροδοτήσει» αισθήματα μειονεξίας και, τελικά, κατάθλιψης σε αρκετούς ανθρώπους, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Computers in Human Behavior»

«Το Facebook μπορεί να έχει πολύ θετική επίδραση σε πολλούς ανθρώπους, αν όμως χρησιμοποιείται για να συγκρίνει κανείς τα δικά του επιτεύγματα με εκείνα των άλλων, τότε μπορεί να έχει αρνητική επίπτωση. Είναι σημαντικό για τους χρήστες του Facebook να έχουν επίγνωση αυτών των κινδύνων, ώστε να μπορούν να αποφύγουν αυτό το είδος συμπεριφοράς, όταν το χρησιμοποιούν», πρόσθεσε η Μάργκαρετ Ντάφι.

Διαβάστε περισσότερα

“Αν θέλετε ένα φίλο, αγοράστε σκύλο”…

    Ο εχθρός του εχθρού μου δεν είναι κατ’ ανάγκην φίλος μου. Καλό είναι να το έχουμε υπόψη μας. Ειδικά τώρα που, με αφορμή τις δηλώσεις Ομπάμα για την Ελλάδα, από πολλές πλευρές ακούγεται ότι «οι Αμερικάνοι είναι φίλοι μας»…

    Οι ΗΠΑ, βασικώς είναι φίλοι του… εαυτού τους. Η Ελλάδα αξιοποιείται από μέρους τους ως «εργαλείο» στην αντιπαράθεσή τους με την Γερμανία. Σε συνθήκες καπιταλιστικής κρίσης η μεταξύ τους ενδοιμπεριαλιστική αντιπαράθεση έχει ενταθεί. Οι Αμερικανοί εκείνο που θέλουν είναι ένα μεγαλύτερο βάρος της συνεχιζόμενης κρίσης να πλήξει το γερμανικό κεφάλαιο, καθώς το τελευταίο με την πολιτική που έχει επιβάλει στην ΕΕ κερδίζει από την κρίση.

    Ο Ομπάμα όταν αναφέρεται στην «ανάπτυξη» ή εναντίον της λιτότητας, δεν μιλά στο όνομα των λαϊκών στρωμάτων της Ελλάδας, της Ευρώπης ή ακόμα και της ίδιας της Αμερικής. Μιλά στο όνομα των αμερικανικών μονοπωλίων και εκείνης της«επεκτατικής πολιτικής» που εφόσον κερδίσει θέσεις εντός της ΕΕ θα δημιουργήσει αναχώματα στον ηγεμονικό ρόλο της Γερμανίας στην Ευρώπη και θα ενισχύσει την υπεροχή του δολαρίου έναντι του ευρώ. Αλλά ούτε τα απάνθρωπα κοινωνικά αποτελέσματα (και) αυτής της πολιτικής στο εσωτερικό των ΗΠΑ (σσ: χτες μόλις ανακοινώθηκε ότι έσπασε ρεκόρ ο αριθμός των αστέγων στη Νέα Υόρκη), ούτε η ενίσχυση του δολαρίου έναντι του ευρώ, ούτε φυσικά το αντίστροφο, μπορούν να εμφανίζονται σαν φάρμακο της καταστροφής που έχει συντελεστεί στην Ελλάδα.

    Θα έλεγε κανείς ότι η Ελλάδα δεν έχει να χάσει τίποτα, αντίθετα έχει να κερδίσει από την αξιοποίηση αυτών των ενδοιμπεριαλιστικών αντιθέσεων, προωθώντας τις δικές της θέσεις. Αυτή θα ήταν μια θαυμάσια ιδέα και τακτική εφόσον ικανοποιείτο μια βασική προϋπόθεση: Ότι θα επρόκειτο όντως για αξιοποίηση αυτών των αντιθέσεων. Και όχι για μονομερή συμπόρευση με τις ΗΠΑ, για αναγόρευσή τους σε «σωτήρες» της ανθρωπότητας, για αφελή εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων και για αναγωγή σε «λαϊκό συμφέρον» του συμφέροντος τμημάτων της ελληνικής πλουτοκρατίας, που άλλοτε  προσδένεται στο ρώσικο, το αγγλικό, ή το γαλλικό άρμα – μετά την τουρκοκρατία – άλλοτε στο βρετανικό, το αμερικάνικο πριν και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, άλλοτε στο γερμανικό, και τούμπαλιν.

    Μα τέτοια πρόσδεση όπως κι αν πλασαρίστηκε κάθε φορά είχε δραματικά αποτελέσματα: Από την μικρασιατική καταστροφή μέχρι την αμερικανοβρετανική επέμβαση στα ελληνικά πράγματα τη δεκαετία του ’40, κι από την απριλιανή δικτατορία μέχρι την κυπριακή τραγωδία.

    Για να έχουμε, λοιπόν, μια καθαρή εικόνα της «φιλίας» που μας προσφέρουν οι ΗΠΑ χρήσιμο είναι να αξιολογηθούν ορισμένα στοιχεία:

    α) Τον πρωταγωνιστικό ρόλο των ΗΠΑ στο ΔΝΤ που αν μη τι άλλο έχει δείξει με τον πιο απροσχημάτιστο τρόπο τις «φιλικές του διαθέσεις προς την Ελλάδα, όλα αυτά τα χρόνια…

    β) Ενώ ο πρόεδρος Ομπάμα διατύπωνε τις… φιλελληνικές του θέσεις στην συνέντευξή του στο CNN και στην τηλεφωνική επικοινωνία με τον κ.Τσίπρα, στο αμερικάνικο έδαφος το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αρνήθηκε να εξετάσει την προσφυγή της Αργεντινής εναντίον της περσινής απόφασης του δικαστή Γκρίεζα, με την οποία δικαιώθηκαν τα διεθνή χρηματοπιστωτικά όρνεα στην προσπάθεια να εισπράξουν τόκο 1000 φορές (!) πάνω από τα δάνεια που είχαν δώσει και επιχειρήθηκε να οδηγηθεί η Αργεντινή στη χρεοκοπία.

    γ) Ενώ ο Ομπάμα στέλνει αποστολή οικονομικών εμπειρογνωμόνων στην Αθήνα για να «βοηθήσει» την Ελλάδα, στη Βενεζουέλα ο πρόεδρος Μαδούρο κατηγόρησε ανοιχτά τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Μπάιντεν ότι αξιοποιεί και επιτείνει την οικονομική κρίση της χώρας ώστε «να προκληθεί πραξικόπημα».

    δ) Ο ρόλος των περίφημων τοξικών παραγώγων στην εκδήλωση και διόγκωση της κρίσης που ενέσκηψε το 2008 είναι πασίγνωστος. Μετά τις τόσες οιμωγές, τις κατάρες και τις υποσχέσεις (και του Ομπάμα) ότι θα μπει τέλος σε αυτή την πρακτική, την κανιβαλικού τύπου κερδοσκοπική πρακτική της «φούσκας», έκτοτε δεν έχει αλλάξει τίποτα. Το αντίθετο: Η τοξική βόμβα των παραγώγων αγγίζει σήμερα τα 700 τρισεκατομμύρια δολάρια (!), δηλαδή έχει διαμορφωθεί οχτώ φορές πάνω από το παγκόσμιο ΑΕΠ! Ποιος είναι ο ρόλος των ΗΠΑ σε αυτή την κατάσταση; Αρκεί ένα στοιχείο: Τα 120 τρισεκατομμύρια αυτής της «φούσκας» ανήκουν σε δυο μόνο αμερικανικές τράπεζες: τη «Citigroup» και τη «JPMorgan»…

    ε) Τις «φιλικές» διαθέσεις των ΗΠΑ έναντι της Ελλάδας αυτά τα χρόνια τις είχαμε ακούσει τόσο από τις απευθείας διαβεβαιώσεις του Ομπάμα προς τον Γιώργο Παπανδρέου όσο και προς τον Αντώνη Σαμαρά. Τις διαθέσεις, δε, της Γερμανίας για το πώς θα χειριστεί το «θέμα Ελλάδα» οι Αμερικάνοι τις γνώριζαν από την πρώτη στιγμή. Μάλιστα ο Γκάιτνερ, ο πρώτος υπουργός Οικονομικών του Ομπάμα, όταν συνάντησε τον Σόιμπλε κατάλαβε από το 2010, όπως λέει, ότι οι Γερμανοί ήθελαν να «λιώσουν την Ελλάδα». Αυτό – λέει - τον… σοκάρισε. Αλλά το «σοκ» του δεν είδαμε να το μετατρέπει σε πολιτική για να ματαιωθούν τα όσα σοκαριστικά επέρχονταν για την Ελλάδα. Ο κ.Γκάιτνερ κατάφερε να συμβιώσει αρμονικότατα με το «σοκ» του και περιορίστηκε να το καταγράψει σε ένα βιβλίο που το εξέδωσε μόνο μετά από τρία χρόνια απ’ όταν κατάλαβε ότι οι Γερμανοί θα «έλιωναν» την Ελλάδα…

    Κατόπιν αυτών, υπάρχει ίσως ένα πράγμα που θα μπορούσαμε να διδαχτούμε από τους Αμερικάνους και τον κυνισμό τους. Ισχύει τόσο στις σχέσεις της Ελλάδας με τις ΗΠΑ, όσο και με τους «εταίρους» της στην Ευρωζώνη. Το διατύπωσε ένας εκ των βασικότερων αρθρογράφων της «Wall Street Journal», ο οποίος αμέσως μετά τις εκλογές στην Ελλάδα, έγραψε: «Έλληνες, αν θέλετε ένα φίλο, αγοράστε σκύλο»…

email: mpog@enikos.gr 

Διαβάστε περισσότερα