Poutanique τεχνη, εσυ τα φταις ολα!

Να είναι τέχνη; Επάγγελμα ή μήπως ματαιοδοξία;

Ο μουσικός του πεζοδρόμου!!

Ξαφνικά την καλοκαιρινή ηρεμία στο μικρό μας Μεσολόγγι σκέπασε μια γλυκιά μελωδία που έρχονταν από το βάθος του πεζοδρόμου. Όσο πλησίαζε.....

Να πως γινεται το Μεσολογγι προορισμος!

αι θα αξιοποιηθεί. Ακούγονται διάφορες ιδέες και έχουν συσταθεί αρκετές ομάδες πολιτών που προτείνουν υλοποιήσιμες και μη ιδέες προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος και έμμεσα να επωφεληθούμε όλοι.....

Ποσα κτηρια ρημαζουν στο Μεσολογγι;

Ένα από τα θέματα του δημοτικού συμβούλιου στις 27/ 11 είναι η «Εκμίσθωση χώρου για κάλυψη στεγαστικών αναγκών του Δήμου». Οι πρώτες σκέψεις που μου έρχονται στο μυαλό είναι πως μετά από τόσα χρόνια και πώς μετά από τόσο κονδύλια έχουμε φτάσει ....

Μεσολόγγι - αδέσποτα ώρα μηδέν.

Αδέσποτα, ένα ευαίσθητο θέμα για όσους είναι πραγματικά φιλόζωοι* και με τις δυο έννοιες της λέξης. Ας αρχίσουμε να μιλάμε για τις αβοήθητες ψυχές που ξαφνικά βρεθήκαν απροστάτευτες στον δρόμο όχι από το τέλος δηλαδή από τα αποτελέσματα που βλέπουμε...

Facebook, φωτογραφιες με σουφρωμενα χειλη...

Κάλος ή κακός αγαπητοί φίλοι διανύουμε μια εποχή που θέλει τους περισσότερους άμεσα εξαρτημένους από τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωση τύπου face book. Έρχεται λοιπόν το Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας

8 Ιαν 2021

Τα τζαμαϊκάνικο όνειρο περνάει από τη μουσική

Πολύ λίγοι Τζαμαϊκανοί φαντάζονται ότι το καινούργιο πλάνο διαρθρωτικής προσαρμογής που αυτό τον καιρό διαπραγματεύεται η χώρα τους με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (το δέκατο τέταρτο από το 1977) θα τους γλιτώσει από την εξαθλίωση. Η μουσική βιομηχανία δημιουργεί περισσότερες ελπίδες –έστω κι αν απαιτούνται πολλές θυσίες αν θέλεις να δοκιμάσεις να αγγίξεις τη δόξα.

Αρχείο, Νοέμβριος 2012

 

 

Με αψεγάδιαστα μοκασίνια, πουκάμισο στην τρίχα και λευκό κασκέτο, ο Κόρτνεϊ αποτελεί ζωντανή πρόκληση για τη σκόνη της πρωτεύουσας. Στο Κίνγκστον, το swag –η φιγουράτη εμφάνιση– μετράει ακόμη περισσότερο όταν φιλοδοξείς να γίνεις, κάποια μέρα, αστέρι του dancehall (βλ. σχετικό πλαίσιο).

Ο όρος αυτός, ο οποίος σημαίνει στην κυριολεξία «πίστα χορού», περιγράφει ένα μουσικό είδος που εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1980. Γενικότερα, αποτελεί συνώνυμο της «τζαμαϊκανής μουσικής», περιλαμβάνοντας κατ’ επέκταση κάθε πρακτική που σχετίζεται με την παραγωγή ή την κατανάλωσή της, από τα ενδυματολογικά στυλ έως τους χορευτικούς ομίλους, χωρίς να παραλείπονται τα «sound systems»1. Ο Κόρτνεϊ τραγουδάει: ετοιμάζεται να ηχογραφήσει ένα καινούργιο κομμάτι.

Με μόνη οικογένεια μια θεία που ζει στην άλλη άκρη της πόλης, χωρίς χρήματα στην άκρη, με μια δουλειά που του εξασφαλίζει 12.000 δολάρια Τζαμάικας (αντιστοιχούν σε 110 ευρώ) το δεκαπενθήμερο2 ως αντίτιμο της φροντίδας των κήπων στις βίλες της αστικής τάξης στο προάστιο του Μπέβερλι Χιλς, ο Κόρτνεϊ δεν συνομιλεί ακριβώς με τη δόξα. Ο μισθός του τον κατατάσσει στον μέσο όρο της χώρας. Πληρώνει το ενοίκιό του, τους λογαριασμούς του και αγοράζει τα τρόφιμα που χρειάζεται –σπανίως όμως και τα τρία μαζί στη διάρκεια του ίδιου μήνα. Έτσι, ακριβώς όπως και εκατοντάδες άλλοι Τζαμαϊκανοί, ο νεαρός περνάει μεγάλο μέρος του ελεύθερου χρόνου του σε ένα από τα δεκάδες στούντιο ηχογραφήσεων της πόλης : καταπώς λέει και το γνωμικό, «δεν πλουτίζεις δουλεύοντας», οπότε η μουσική αποτελεί τον πλέον σύντομο δρόμο για μια λιγότερο εξαθλιωμένη ζωή, τουλάχιστον για όσους παραμένουν μακριά από τα όπλα και τις συμμορίες.

Ονειρεύεται να πετύχει, πολύ γρήγορα, ηχογραφώντας ένα σουξέ: η ελπίδα τρέφεται από τη διαδρομή μιας χούφτας σταρ καταγόμενων από το γκέτο –Mavado, Elephant Man, Beenie Man, Vybz Kartel κ.λπ. Οι περαστικοί τούς βλέπουν να περιφέρονται στη Χόουπ Ρόουντ, την κυριότερη λεωφόρο της πρωτεύουσας, στο τιμόνι γερμανικών κάμπριο και ο τοπικός Τύπος βουίζει για τα κατορθώματά τους. Όμως, για τη συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων, το dancehall παραμένει η μουσική που συνοδεύει την καθημερινή δουλειά, στις χίλιες και μία δραστηριότητες του ανεπίσημου τομέα της οικονομίας (με την οποία έχουν σχέση τα δύο τρίτα του πληθυσμού, παράγοντας το 45% του ΑΕΠ), στην τουριστική βιομηχανία ή στις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες (ο τριτογενής τομέας αντιπροσωπεύει περίπου το 30% της παραγωγής πραγματικού πλούτου της χώρας3).

Προκειμένου να κυκλοφορεί μεταξύ του στούντιο ηχογράφησης, των κήπων των πλούσιων προαστίων και του διαμερίσματός του, ο Κόρτνεϊ καβαλάει ένα παλιό κόκκινο ποδήλατο ανώμαλου δρόμου, το οποίο φρενάρει κοντράροντας τη σόλα του παπουτσιού του στο πίσω λάστιχο. Το δωμάτιό του, που βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου Γουαρέικα, αποτελεί μέρος μιας μικρής «φρουράς», εκείνων των φτωχών συνοικισμών που ελέγχονται από τις χρηματιζόμενες από τα πολιτικά κόμματα της Τζαμάικας συμμορίες. Βρισκόμαστε στα ανατολικά της πόλης, στην καρδιά ενός συμπλέγματος οχυρών τέτοιου τύπου, τα οποία άνθισαν σε ό,τι απέμεινε από τις όμορφες συνοικίες που κατασκευάστηκαν την εποχή της ανεξαρτησίας, το 1962. Σχεδιασμένα για τις μεσαίες τάξεις, τα συγκροτήματα κατοικιών έχουν εκκενωθεί εδώ και πολύ καιρό από τους αυθεντικούς κατοίκους τους. Χωρισμένα σε δωμάτια, σήμερα κατοικούνται από εκείνους που δεν έχουν τα μέσα να πάνε κάπου αλλού, έχουν όμως καταφέρει να ξεφύγουν από τις παραγκουπόλεις που έχουν δημιουργηθεί στο δυτικό Κίνγκστον, γύρω από τη χωματερή του Ρίβερτον ή στους βάλτους του Σίβιου, λόγου χάρη. Οι τοίχοι που οριοθετούν τους δρόμους έχουν ζωγραφισμένη την εικόνα του εθνικού ήρωα Μάρκους Γκάρβεϊ4, του θρυλικού Μπομπ Μάρλεϊ, του σοσιαλιστή πρωθυπουργού Μάικλ Μάνλεϊ (στην εξουσία από το 1972 έως το 1980 και στη συνέχεια από το 1989 έως το 1992) και μερικών ντόπιων αρχηγών φρουράς, των Dons.

Το δωμάτιο του Κόρτνεϊ ίσα που χωράει ένα κρεβάτι καλυμμένο με ένα αφρώδες στρώμα, ένα παλιό ψυγείο, μια μικρή τηλεόραση, ένα στερεοφωνικό και μια μεγάλη σκάφη, προορισμένη να συλλέγει τις πιο σημαντικές διαρροές του ταβανιού. Λουλουδάτες ροζ κουρτίνες καλύπτουν τις μεταλλικές περσίδες, που παραμένουν συνεχώς κλειστές. Το καλώδιο του κλεμμένου ηλεκτρικού διασχίζει διαγωνίως το δωμάτιο, φορτωμένο με μερικές κρεμάστρες με ρούχα. Μια πρίζα, μονωμένη πρόχειρα με μαύρη ταινία, κρέμεται στον τοίχο, επιτρέποντας τη μόνιμη λειτουργία ενός ανεμιστήρα με τηλεχειριστήριο. Το φως ανάβει βιδώνοντας τον λαμπτήρα, η πόρτα κλείνει περνώντας ένα κομμάτι στυλό μέσα στο άγκιστρο ενός λουκέτου. Στην υπόλοιπη πόλη, η αναφορά και μόνο του ονόματος μιας από αυτές τις συνοικίες προκαλεί μορφασμούς αποστροφής και φόβο: οι πολιτικές πελατειακές σχέσεις, η διακίνηση ναρκωτικών και η πάλη για τον έλεγχο των εκβιασμών των εμπορικών επιχειρήσεων της πρωτεύουσας γέμισαν αυτές τις «φρουρές» με πολεμικά όπλα. Τα μέλη των συμμοριών αλληλοσκοτώνονται και τα όπλα ξαναεμφανίζονται στα χέρια εφήβων, των gun bwoy

Ο Κόρτνεϊ έμαθε να τραγουδάει στην εκκλησία. Τελειοποίησε την τέχνη του με το πέρασμα των χρόνων, χωρίς να το πολυσκέφτεται. Με μια χροιά αμερικάνικης σόουλ στη φωνή του, το πρωί σιγοτραγουδάει τους μελαγχολικούς ύμνους του γκέτο καθώς γυαλίζει τα παπούτσια του. Το βράδυ, στο διάβα μιας κοπέλας που βρίσκει γοητευτική, αυτοσχεδιάζει στα πατουά, την κρεολική διάλεκτο της Τζαμάικα, σε έναν πιο πικάντικο τόνο. Τον συνοδεύει ένας φίλος, κρατώντας τον χαρακτηριστικό ρυθμό του dancehall με δύο μπουκάλια.

Η σκηνή διαδραματίζεται μπροστά στο μπαράκι της γειτονιάς, υπό το βλέμμα της εύθυμης ιδιοκτήτριας. Κάτω από τη γενική αδιαφορία, ένα κοριτσάκι γύρω στα δώδεκα κουβαλάει ένα μπιτόνι νερό, σκυμμένο από το βάρος. Λίγο παραπέρα, παιδιά με λαμπερή επιδερμίδα, γυμνά από τη μέση και πάνω, παίζουν αστυνόμους και bad bwoy (γκάνγκστερ), οπλισμένα με ξύλινα πιστόλια. Μια μαθήτρια με ποδιά ψαχουλεύει τις τσέπες του μικρού αδελφού της μιμούμενη τη βίαιη συμπεριφορά των squadies (αστυνομικών). Το αγόρι έχει τα χέρια στον τοίχο και τα πόδια ανοιχτά ενόσω η αδελφή του πασπατεύει τις τσέπες του και του ρίχνει δυνατές καρπαζιές στον σβέρκο. Άξαφνα, τα παιδιά σκορπίζουν. Μια βαριά σιωπή πέφτει στον δρόμο. Δύο τζιπ του στρατού περιπολούν αργά στο ξεχαρβαλωμένο οδόστρωμα, ανοίγοντας τον δρόμο σε μια πομπή πέντε αυτοκινήτων της αστυνομίας. Τη φάλαγγα προστατεύουν ως οπισθοφυλακή δύο στρατιωτικά οχήματα, με βαρύ όπλο και σκοπευτή στην οροφή τους. Η αστυνομία δημιουργήθηκε από τους Βρετανούς αποίκους για να εμποδίζει τους φτωχούς να εξεγείρονται. Μισό αιώνα μετά την ανεξαρτησία, προστατεύει τους πλούσιους Τζαμαϊκανούς από τις συμμορίες που η ίδια αυτή αστική τάξη δημιούργησε προκειμένου να διατηρήσει την εξουσία: πράγματι, οι συμμορίες γεννήθηκαν μαζί με τα πρώτα πολιτικά κόμματα, προστατεύοντας τις συγκεντρώσεις των «δικών τους», επιτιθέμενες εναντίον εκείνων του αντίπαλου κόμματος και εμποδίζοντας κάποια άτομα να φτάσουν στις κάλπες. Σε αυτά τα καθήκοντα αρχικά, κατά τη δεκαετία του 1940, απασχολήθηκαν λιμενεργάτες. Στη συνέχεια, πλήρωναν ομάδες νεαρών από ορισμένες γειτονιές. Εξάλλου, τα πρώτα όπλα που έφτασαν στο γκέτο είχαν το παρατσούκλι vote getters («κράχτες για ψήφους»).

Σε αυτό το περιβάλλον μεγάλωσε ο Κόρτνεϊ: αποτελεί το σκηνικό των τραγουδιών του, όπως και όλου του dancehall. Οι δύο πιο δημοφιλείς καλλιτέχνες της χώρας, ο Vybz Kartel και ο Buju Banton, βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη φυλακή, για ανθρωποκτονία και διακίνηση ναρκωτικών αντίστοιχα. Ο τρίτος, ο Jah Cure,γνώρισε την επιτυχία μετά το σωφρονιστήριο της Αγίας Αικατερίνης, όπου εξέτισε ποινή οκτώ ετών για βιασμό.

Το σύστημα παραγωγής ενός κομματιού οργανώνεται σε τρία στάδια: την ηχογράφηση, τη μείξη και την προώθηση. Πολύ σπάνιοι ανάμεσα στους νέους είναι εκείνοι που ηχογραφούν ένα tune (τραγούδι) σε λιγότερες από τρεις ώρες, με 1.500 δολάρια Τζαμάικας (περίπου 14 ευρώ) την ώρα στο Cell Block και σχεδόν τα διπλάσια σε ένα πολύ διάσημο στούντιο όπως το Tuff Gong. Ένας τραγουδιστής για τα δεύτερα φωνητικά; Μην υπολογίζετε λιγότερα από 5.000 δολάρια. Η μείξη, στάδιο απαραίτητο προκειμένου να γίνει εμπορεύσιμο το κομμάτι; 5.000 τουλάχιστον… Όμως απομένει το πιο σκληρό στάδιο –και το πιο ακριβό: να καταφέρει το τραγούδι να ξεχωρίσει ανάμεσα στους χιλιάδες τίτλους που παράγονται κάθε χρόνο.

Είναι λοιπόν απαραίτητο να μεταδοθεί σε κάποιον από τους μεγαλύτερους ραδιοφωνικούς σταθμούς, όπως τον Irie FM, και ιδανικά να μπει στα charts του, καθώς και σε εκείνα των τηλεοπτικών καναλιών που αφιερώνονται στο dancehall, όπως το RE TV ή το Hype. Ό,τι κι αν λένε οι υπεύθυνοί τους, η πρόσβαση γίνεται επί πληρωμή. Μια απλή καθημερινή μετάδοση επί τρίμηνο σε μία από τις εκπομπές του πρώτου ραδιοφωνικού σταθμού του νησιού κοστίζει περίπου 50.000 δολάρια (κοντά στα 460 ευρώ) σε συναλλαγές κάτω από το τραπέζι. Δεν γίνονται όμως όλα τα κομμάτια εξίσου αποδεκτά και έτσι είναι προτιμότερο να περάσεις από κάποιον που γνωρίζει καλά τον ραδιοφωνικό παραγωγό –έναν ατζέντη, λόγου χάρη. Κάτι που προσθέτει ακόμη περισσότερα έξοδα… Καθώς η δοσοληψία είναι ανεπίσημη, δεν παρέχεται καμία εγγύηση ότι το κομμάτι πράγματι θα μεταδοθεί αποτελεσματικά. Και η πρόσβαση στα charts κοστίζει ακόμη πιο ακριβά. Το ίδιο ισχύει και για τις τηλεοπτικές μεταδόσεις: πρόσβαση επί πληρωμή, συν γύρισμα του βιντεοκλίπ… Το στάδιο της προώθησης και μόνο, αν κάποιος θέλει να το κάνει σωστά, κοστίζει πολύ περισσότερο από τις ετήσιες αποδοχές ενός νεαρού όπως ο Κόρτνεϊ. Μόνο πληρώνοντας αυτή την τιμή ένας καλλιτέχνης μπορεί να ελπίζει ότι θα εξασφαλίσει την τοπική αναγνώριση, κατόπιν τη διεθνή και τελικά θα καταφέρει να ζήσει από τη μουσική του.

Το dancehall προσφέρει μεροκάματο σε ένα πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Τζαμάικας: πωλητές ποτών και φαγητών στις συναυλίες, οδηγούς λεωφορείων και ταξί, χορευτές, προσωπικό ασφαλείας, τεχνικούς, πωλητές πειρατικών cd, μεταφορείς, προσωπικό των μικρών ινστιτούτων αισθητικής στα οποία καλλωπίζονται οι γυναίκες πριν από αυτές τις εκδηλώσεις και όλους τους μικροκαταφερτζήδες που κινούνται γύρω από τις συναυλίες και τα sound systems. Το πραγματικό χρήμα όμως συγκεντρώνεται αλλού, εκεί όπου επενδύεται το κεφάλαιο: ατζέντηδες, παραγωγοί, διοργανωτές, επενδυτές, μεγάλες διεθνείς μάρκες ως χορηγοί των εκδηλώσεων, ξένες δισκογραφικές εταιρείες… και έμποροι ναρκωτικών –καθώς οι διασυνδέσεις ανά τον κόσμο που δημιουργούνται μέσω της μουσικής εξυπηρετούν τη διακίνηση. Έτσι, η οικονομία του dancehall, με την πυραμιδική οργάνωσή της, αντικατοπτρίζει την οικονομία ολόκληρης της χώρας: τα κέρδη είναι συγκεντρωμένα στα χέρια μιας μικρής αστικής τάξης με ανοιχτόχρωμο δέρμα, η κυριαρχία της οποίας δεν ανατράπηκε από την ανεξαρτησία, και μιας νέας μαύρης τάξης πλουσίων, που εμφανίστηκε στο τέλος της δεκαετίας του 1970, κυρίως στον χρηματοπιστωτικό τομέα.

Αν και η οικονομία της Τζαμάικας μετασχηματίστηκε μετά την ανεξαρτησία (βιομηχανία εξόρυξης μεταλλευμάτων, ζώνες ελεύθερου εμπορίου, τουρισμός, μουσική), η ίδια η δομή της δεν εξελίχθηκε σχεδόν καθόλου. Κάποιοι οικονομολόγοι από την Καραϊβική μιλούν για μια «τροποποιημένη οικονομία των φυτειών5», τα κέρδη από την οποία συγκεντρώνονται στα χέρια της τοπικής αστικής τάξης και των διεθνών επενδυτών, χωρίς όμως πλέον να εξαρτάται αποκλειστικά από τον αγροτικό τομέα. Όπως διαπίστωνε ήδη από το 1961 ο Φραντς Φανόν στο «Της Γης οι κολασμένοι», οι νέες τοπικές τάξεις πλουσίων στην πραγματικότητα είναι σχεδόν παντού επικεντρωμένες στον μετασχηματισμό του αποικιακού συστήματος… προκειμένου να το συντηρήσουν μέσα στο νεοσύστατο κράτος.

Από την «κραυγή των αμπαριών» στους θρήνους του γκέτο

Η μουσική κουλτούρα του dancehall εμφανίζεται στην Τζαμάικα την εποχή των φυτειών. Όπως και η ίδια η κρεολική γλώσσα, δανείζεται σε μεγάλο βαθμό στοιχεία από την Αφρική, μεταλλάσσεται όμως μέσω του συγκερασμού που προέκυψε από την επαφή με τους Ευρωπαίους. Η κουλτούρα αυτή «αλλάζει μέσα από την ανταλλαγή, χωρίς να χάνεται», σύμφωνα με την αγαπημένη έκφραση του ποιητή από τη Μαρτινίκα Εντουάρ Γκλισάν6. Στη συνέχεια, όπως και η τζαμαϊκανή οικονομία, το dancehall εξελίχθηκε, όμως η δομή του παρέμεινε αναλλοίωτη. Τον παλιό καιρό, μαζεύονταν στην άκρη της φυτείας, γύρω από τα τύμπανα και τα αυτοσχέδια όργανα, για να χορέψουν. Εκεί κορόιδευαν τους αφέντες, εκεί έκαναν κοινωνικά σχόλια, εκεί αντάλλασσαν ευχαριστίες, εκεί σιγοψιθύριζαν τους σκοπούς της παρηγοριάς ή τα ερωτικά τραγούδια, πότε-πότε ελευθεριάζοντα: όλα αυτά τα συστατικά βρίσκονται και στο σύγχρονο dancehall, με τη μόνη διαφορά ότι πλέον ο ρυθμός παράγεται από υπολογιστές.
Στο μεσοδιάστημα, το μέντο, το σκα και η ρέγγε αποτέλεσαν μερικές από τις εκδηλώσεις της εξέλιξης αυτής της μουσικής. Εκεί θα ξαναβρούμε αυτά τα θέματα, ερμηνευμένα από rumba box7sardine tin guitar8 και κατόπιν από πιο σύγχρονα όργανα. Θα μπορούσαμε εδώ να χρησιμοποιήσουμε την ανάλυση ενός άλλου συγγραφέα από τη Μαρτινίκα, του Πατρίκ Σαμουαζό, σχετικά με τους αφηγητές-παραμυθάδες και τις διάφορες άλλες προλογοτεχνικές εκφράσεις των Αντιλλών, και να δούμε το dancehall να γεννιέται μέσα από την «κραυγή των αμπαριών» των δουλεμπορικών πλοίων, κατά τη διάρκεια του διάπλου του Ατλαντικού9. Στο νησί πια, η μουσική θα διατηρήσει καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέλιξής της τη λειτουργία της βαλβίδας ψυχολογικής ασφαλείας, προσφέροντας καλλιτεχνική διέξοδο στον καημό των ξεριζωμένων με τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης. Όταν ο Μπομπ Μάρλεϊ συνάντησε έναν από τους πρώτους Τζαμαϊκανούς παραγωγούς του, στο ξεκίνημα της δεκαετίας του 1970, εκείνος θα του πει: «Έρχεσαι από μια γειτονιά όπου οι άνθρωποι όλη την ώρα θρηνούν. Θα είστε λοιπόν οι “Wailers”10…».
  1. Στην κυριολεξία : «ηχοσυστήματα». Ο όρος κατ’ επέκταση περιγράφει τις ομάδες που δίνουν ζωή στις χαρακτηριστικές βραδιές της σκηνής του dancehall με τη βοήθεια «τοίχων» από μεγαφωνικές εγκαταστάσεις και γιγαντιαίων υπογούφερ.
  2. Ο βασικός μισθός είναι 20.000 δολάρια Τζαμάικας τον μήνα (περίπου 180 ευρώ), αύξηση κατά 11% από τον Ιούλιο του 2012.
  3. Οι επίσημες στατιστικές ανεβάζουν το ποσοστό στο 79% της παραγωγής εθνικού πλούτου, αλλά δεν λαμβάνουν υπ’ όψη την ανεπίσημη οικονομία ούτε και τα εμβάσματα από τους Τζαμαϊκανούς της διασποράς.
  4. Διάσημος παναφρικανιστής, υπέρμαχος του επαναπατρισμού των Αφροαμερικανών στην Αφρική.
  5. Βλ. Lloyd Best και Kari Polanyi Levitt, «Essays on the Theory of Plantation Economy», University of the West Indies Press, Κίνγκστον, 2009.
  6. Edouard Glissant, «Poétique de la relation», Gallimard, Παρίσι, 1990.
  7. Όργανο που αποτελείται από ένα ξύλινο αντηχείο, το οποίο χρησιμεύει και ως κάθισμα, και από μια σειρά μεταλλικών ελασμάτων, τα οποία παράγουν τους ήχους.
  8. Αυτοσχέδια κιθάρα, που το αντηχείο της είναι φτιαγμένο από κονσερβοκούτι.
  9. Patrick Chamoiseau, «Lettres créoles», Gallimard, Παρίσι, 2000.
  10. Το ρήμα wail σημαίνει «θρηνώ». Από συνέντευξη του Μπάνι Γουέιλερ στο Marley, ντοκιμαντέρ του Κέβιν ΜακΝτόναλντ, 2012, το οποίο προβλήθηκε πρόσφατα και στη χώρα μας.

Πώς η πανδημία διαταράσσει τις φιλικές μας σχέσεις

https://im1.7job.gr/sites/default/files/imagecache/1200x675/article/2021/53/332058-img_ii.jpg

Με το δεύτερο εγκλεισμό, η συνάντηση με τους φίλους μετατράπηκε, για άλλη μία φορά, σε σπαζοκεφαλιά. Οι φιλίες μας, ωστόσο, είναι απαραίτητες για την προσωπική μας ισορροπία. Χάρη αυτές τις προνομιακές σχέσεις, μπορούμε να εμπιστευόμαστε, να υποστηριζόμαστε και να αλληλοβοηθιόμαστε -κάτι περισσότερο από την συνδιασκέδαση. Ο αληθινός φίλος είναι η «ασφαλής επένδυσή» μας, το άτομο με το οποίο μπορούμε να μοιραζόμαστε τις χαρές και τις δυσκολίες της ζωής.

«Είμαστε κοινωνικά όντα και οι φιλίες μας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην κοινωνικότητά μας. Καθιστούν δυνατή τη σφυρηλάτηση στενών εξωστρεφών δεσμών, δίχως τους οποίους θα ήμαστε εγκλωβισμένοι στην ιδιωτική μας σφαίρα», εξηγεί στην εφημερίδα Le Monde η ιστορικός Anne Vincent-Buffault, συγγραφέας του βιβλίου ¨Άσκηση της Φιλίας. Για μία ιστορία των φιλικών πρακτικών των 18ου και 19ου αιώνα¨. «Στην Αρχαία Ελλάδα, η φιλία τη βάση των κοινωνικών σχέσεων και της έννοιας του πολίτη».

Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, το γεγονός ότι ορισμένοι από εμάς βιώσαμε άσχημα αυτήν την περίοδο φιλικού απογαλακτισμού. «Δεν μπορούμε να πούμε ότι ο κατ’οίκον περιορισμός μας "στερεί" τους φίλους μας. αλλά μας στερεί τις φυσικές σχέσεις μας με αυτούς», σημειώνει η Anne Vincent-Buffault.
Μία φιλική σχέση, για να είναι βιώσιμη, χρειάζεται δύο πράγματα: χρόνο και φυσική εγγύτητα. Ήδη από την αρχαιότητα, ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.)έλεγε ότι οι φίλοι πρέπει να έχουν «καταναλώσει μαζί ένα μόδι αλάτι» (Μόδι, μονάδα μέτρησης όγκου Σημείωση του μεταφραστή), δηλαδή να έχουν μοιραστεί κάποια γεύματα και ιδιαίτερες στιγμές. Προϋποθέσεις, που δεν πληρούνται τις τελευταίες εβδομάδες.

«Οι φιλικές μας σχέσεις εμποδίζονται από τα μέτρα φυσικής απόστασης. Στο βιβλίο "La Dimension cachée" ("Η Κρυφή Διάσταση"), ο Αμερικανός ανθρωπολόγος Edward T. Hall εξετάζει την έννοια των "proxemics", δηλαδή τον ρόλο της φυσικής απόστασης μεταξύ δύο συνομιλητών στην επικοινωνιακή διαδικασία», εξηγεί η Anne Vincent-Buffault. «Δείχνει ότι η "οικεία απόσταση" μεταξύ δύο φίλων είναι κατά μέσο όρο περίπου 50 εκατοστά, ενώ η "κοινωνική απόσταση", σε ένα επαγγελματικό, π.χ., περιβάλλον, είναι περισσότερο του 1,50 μέτρου».

«Άσκηση φιλικού τακτ»

Ορισμένοι βίωσαν την παράξενη εμπειρία κατά την έξοδο από τον πρώτο εγκλεισμό: η συνάντηση με ένα φίλο σε δημόσιο παγκάκι, σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός μέτρου, μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά απογοητευτική. Με το φίλο, είσαι κοντά, ακόμα και χωρίς σωματική επαφή.

Από την άλλη πλευρά, είναι βέβαιο ότι ο εγκλεισμός οδήγησε σε μία πραγματική «αποθέωση διακριτικότητας», εκτιμά η ιστορικός: «Η απουσία φυσικής επαφής μας στέρησε όλα εκείνα τα στοιχεία, τα οποία καθιστούν δυνατή την καλύτερη κατανόηση των συναισθημάτων του άλλου και την προσαρμογή στις αντιδράσεις του. Σε αντίθεση με τη διά ζώσης επαφή, στο τηλέφωνο ή στο Skype, η αντίληψη είναι πολύ πιο περιορισμένη». Από αυτήν την άποψη, οι φιλίες μας έγιναν περισσότερο περίπλοκες, ή, σε κάθε περίπτωση, απαιτούσαν περισσότερες προσπάθειες από αμφότερες τις πλευρές.

Μία μελέτη ερευνητικής ομάδας από διάφορα εργαστήρια του  Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας, επιχείρησε να αναλύσει τον αντίκτυπο του πρώτου εγκλεισμού στις σχέσεις μας. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι φιλικές μας σχέσεις περιορίστηκαν φυσικά από τα υγειονομικά μέτρα, αλλά δεν μειώθηκαν δραστικά, χάρη στους τρόπους διαδικτυακής επικοινωνίας. Οι 75χρονοι -και άνω- δηλώνουν ότι ήρθαν μάλιστα σε συχνότερη επαφή με τους φίλους τους από ό,τι συνήθως. Είναι αξιοσημείωτο ότι, όσο νεότεροι είναι οι ερωτηθέντες, τόσο περισσότερο απαντούν ότι ήλθαν λιγότερο συχνά σε επαφή με τους φίλους τους, από ό,τι συνήθως.

 

Για τον κοινωνιολόγο Guillaume Favre, που πήρε μέρος στη μελέτη,  αυτό το εύρημα είναι αρκετά λογικό. «Οι ηλικίας μεταξύ 18 και 30 ετών νεότεροι -ειδικότερα, οι φοιτητές- είναι αυτοί, οι οποίοι, γενικά, είναι ανοιχτοί στις σχέσεις.. Όταν βρίσκονται, π.χ., στο πανεπιστήμιο, αρκεί να αλλάξουν ένα μάθημα, για να δημιουργήσουν νέες σχέσεις», εξηγεί.

Πιο στοχευμένα οικείες σχέσεις

Οι φιλικές μας σχέσεις μειώθηκαν, αλλά, ταυτόχρονα, έγιναν πιο οικείες και εκλεκτικές. «Άνευ εργασιακού περιβάλλοντος και πολιτιστικών, αθλητικών ή άλλων δραστηριοτήτων, κατά τον εγκλεισμό, απελευθερωθήκαμε, επίσης, από τους περιορισμούς (ή εξαναγκασμούς) που βαραίνουν συνήθως τις κοινωνικές μας επαφές. Ως αποτέλεσμα, επανεστιάσαμε σε συγκεκριμένους ανθρώπους. Αυτό οδήγησε μερικούς ακόμη και να προβούν σε "διαλογή" στις σχέσεις τους», συνεχίζει ο Guillaume Favre.

Πρόκειται για μία τάση που φαίνεται να ενισχύει τις φιλικές σχέσεις. «Οι ομόφιλες σχέσεις, αυτές, δηλαδή, με ομοίους μας, είναι αυτές, οι οποίες, κατά την περίοδο αυτή του εγκλεισμού, παρατηρήθηκαν ιδιαίτερα και ενισχύθηκαν περισσότερο», λέει ο κ. Favre. «Παραδείγματος χάριν, οι άγαμοι (χωρίς ταίρι) ή αυτοί που ζουν χωρίς παιδιά προσέγγισαν περισσότερο φίλους της ίδιας οικογενειακής κατάστασης και των ίδιων -δυνητικά- δυσκολιών».

Ο κοινωνιολόγος πιστεύει ότι αυτός ο μηχανισμός ενισχύθηκε περαιτέρω από το Διαδίκτυο. Αλλά κι εκεί, φάνηκαν τα όρια αυτών των μορφών φιλικών σχέσεων. Οι συναντήσεις στο «Skype» και στο «WhatsApp» δεν αποτελούν την πανάκεια, αλλά το λιγότερο κακό, ένα είδος λίγο ασταθούς εναλλακτικής λύσης. «Προφανώς, είναι λιγότερο διασκεδαστικό», συνοψίζουν οι οπαδοί  των εικονικών απεριτίφ.

Η περίοδος, λοιπόν, του εγκλεισμού θα ήταν συνώνυμη με τις «κατ’ έκπτωση», ρηχές φιλίες; Για την Anne Vincent-Buffault, η φυσική αποξένωση μεταξύ δύο φίλων δεν αποδυναμώνει απαραιτήτως την αμοιβαία αγάπη τους. «Η μελέτη επιστολικής αλληλογραφίας δείχνει ότι πάντοτε διατηρούσαμε εξ αποστάσεως πολύ δυνατές φιλίες. Κατά την Αναγέννηση, οι (φιλόσοφοι) Montaigne και La Boétie προσέφεραν ένα τέλειο μοντέλο φιλίας. Ωστόσο, οι δύο άντρες συναντήθηκαν ελάχιστα. Αργότερα, το 18ο αιώνα, η αλληλογραφία γίνεται με μεγάλη θέρμη και ζήλο. Η συναισθηματική διάσταση αυτών των ανταλλαγών είναι αδιαμφισβήτητη», τονίζει η ιστορικός στη Le Monde.

Ο Ιταλός κοινωνιολόγος Francesco Alberoni έκανε λόγο για την «κοκκώδη» δομή της φιλίας, η οποία, σε αντίθεση με τη συζυγική αγάπη, θεωρείται σχέση χωρίς συμβάσεις. Μπορούμε να διαβεβαιώνουμε τον άλλο για μία φιλία ανθεκτική στο χρόνο, αλλά παραμένουμε ελεύθεροι να τη διακόψουμε ανά πάσα στιγμή. Μπορούμε, λοιπόν, να νιώσουμε οικειότητα αμέσως, μόλις βρεθούμε με ένα φίλο, τον οποίο δεν είδαμε για μεγάλο χρονικό διάστημα, «σαν να μην είχαμε ποτέ αφήσει ο ένας τον άλλον», όπως λέμε σε αυτές τις περιπτώσεις. «Αυτό το φαινόμενο είναι πραγματικά μοναδικό στη φιλία», επιμένει η Anne Vincent-Buffault.

 

«Η Κούβα κλειδί στην πιο δίκαιη διανομή εμβολίων σε φτωχούς»

 

Συνέντευξη του ερευνητή του Finlay Φαμπρίτσιο Κιόντο στο Documento

Ο ερευνητής του Ινστιτούτου Εμβολίων Finlay (IFV) στην Αβάνα,  Φαμπρίτσιο Κιόντο, σε συνέντευξή του στο Documento μιλάει για πανδημία, παρενέργειες, εμβολιασμούς και δικαιοσύνη.

Η «Κούβα είναι προετοιμασμένη για τον κορονοϊό από το 1959» έγραψε ο Αμερικανός Ντον Φιτζ, ερευνητής ψυχολογίας επί 25 έτη στο πολιτειακό νοσοκομείο του Σεντ Λούις. Μια επισήμανση που έχει βρει ελάχιστο χρόνο και χώρο στα διεθνή ΜΜΕ, παρότι η Διεθνής Ιατρική Ταξιαρχία Henry Reeve «παρεισέφρησε» στην ειδησεογραφία με τις αποστολές της στην Ιταλία και σε άλλες χώρες εν μέσω πανδημίας. Με πάνω από 3.700 εθελοντές υγειονομικούς σε 53 αποστολές σε 39 χώρες για την αντιμετώπιση της Covid-19 –και πάνω από 65 σε άλλες 59 χώρες–, δικαίως προτάθηκε για Νόμπελ.

Αν και η μικρή, νησιωτική χώρα της Καραϊβικής με το υψηλό ηθικό ανάστημα βρίσκεται αποκλεισμένη από τον μεγάλο γείτονά της, τις ΗΠΑ, εδώ και 60 χρόνια, κατάφερε πρόσφατα να γίνει υπόδειγμα στην αντιμετώπιση της πανδημίας, μολονότι το ενδιαφέρον έχει στραφεί μονόπλευρα στα εμβόλια των πολυεθνικών κολοσσών, από τα οποία προσμένουν πολύ μεγάλα κέρδη. Με γνώμονα τη δημόσια υγεία οι Κουβανοί έκλεισαν τα σύνορα και κράτησαν χαμηλά τα επιδημιολογικά δεδομένα (13 θάνατοι ανά εκατομμύριο) «ματώνοντας» την οικονομία – τα σύνορα άνοιξαν τον Νοέμβριο αλλά μετά την αύξηση των κρουσμάτων στα περί 150, από τον νέο χρόνο αναμένεται να απαιτείται τεστ 72 ωρών για να μπει επισκέπτης στη χώρα.

Στη λογική της ανακούφισης του πληθυσμού αλλά και των φτωχών χωρών κινείται και η πολιτική παραγωγής εμβολίων της Κούβας, Την ίδια στιγμή, για να σώσουν τις οικονομίες τους οι αναπτυγμένες χώρες της Δύσης ξοδεύουν τεράστια ποσά έχοντας στόχο την εξασφάλιση περισσότερων δόσεων, αδιαφορώντας αν θα φτάσουν για τον υπόλοιπο κόσμο. Αυτήν τη συμβολή της Κούβας εξήρε πρόσφατα και εκπρόσωπος του Παναμερικανικού Οργανισμού Υγείας (PAHO), ο οποίος υπάγεται στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), καθώς η χώρα συμμετέχει στο πρόγραμμα COVAX του ΠΟΥ και της Συμμαχίας για την Επιδημιολογική Ετοιμότητα και Καινοτομία (CEPI) με στόχο τη διανομή των εμβολίων σε όλο τον κόσμο.

Η κουβανική επανάσταση είχε πρώτη προτεραιότητα την εξάλειψη του αναλφαβητισμού και την εξασφάλιση της δημόσιας υγείας. Παραδόξως το αμερικανικό εμπάργκο τη βοήθησε να γίνει αυτάρκης έχοντας αναπτυχθεί στον ερευνητικό τομέα για αποτελεσματικά και φτηνά φάρμακα και εμβόλια, όπως αυτά εναντίον της μηνιγγίτιδας και της ηπατίτιδας Β. Κατέχει ήδη 2.438 πατέντες σύμφωνα με δημοσίευμα στην επιστημονική επιθεώρηση «Nature» το 2018 και αναπτύσσει περίπου το 8% των εμβολίων, για τα οποία πραγματοποιούνται κλινικά πειράματα παγκοσμίως. Εξάγει φάρμακα και εμβόλια σε 48 χώρες μέσω της κρατικής εταιρείας-ομπρέλα BioCubaFarma, η οποία αποτελείται από 32 εταιρείες, 65 επιχειρηματικές μονάδες και 21 ερευνητικά ινστιτούτα και απασχολεί πάνω από 20.000 υπαλλήλους σε 80 εγκαταστάσεις παραγωγής. Ηδη δύο εμβόλια βρίσκονται σε φάση κλινικών δοκιμών (περισσότερα για τα Soberana 01, Soberana 02, αλλά και τα Abdala και Mambisa στην επίσημη σελίδα rpcec.sld.cu/en/home) και, σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχων, καταβάλλονται προσπάθειες για εμβολιασμό όλων των Κουβανών το πρώτο εξάμηνο του 2021.

Για όλα αυτά, για τις εξελίξεις στα εμβόλια και με δεδομένο ότι στην Κούβα το 95% των ασθενών Covid-19 ανάρρωσε, το Documento μίλησε με τον Φαμπρίτσιο Κιόντο, ερευνητή του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας της Ιταλίας (CNR), ο οποίος από το 2013 αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του Ινστιτούτο Εμβολίων Finlay (IFV) στην Αβάνα.

–Ποια είναι τώρα η κατάσταση στην Κούβα αναφορικά με την πανδημία;

–Καταρχάς να αναφέρω ότι υπάρχουν διαφορετικά σενάρια στην αντιμετώπισή της. Οι χώρες που θέτουν ως προτεραιότητα την οικονομία έναντι της δημόσιας υγείας έρχονται αντιμέτωπες με κύματα πανδημίας. Και αυτό συμβαίνει π.χ. στην Ιταλία. Αλλες χώρες, στις οποίες προηγείται η υγεία των πολιτών, όπως η Κούβα, τα πήγαν εξαιρετικά. Η Κούβα διαθέτει ισχυρό δίκτυο γιατρών, πανεπιστημιακών και επιστημόνων. Οι πολίτες τούς εμπιστεύονται όπως και την κυβέρνηση. Απαντες συνδέονται άμεσα με τους οικογενειακούς γιατρούς, που είναι και η πρώτη γραμμή άμυνας. Ως αποτέλεσμα, εμφανίστηκαν πολύ λίγα κρούσματα. Αρχικά επιβλήθηκε αυστηρό lockdown και έγινε ιχνηλάτηση των κρουσμάτων από σπίτι σε σπίτι, ειδικά στο ευάλωτο κομμάτι του πληθυσμού. Υπήρχε ήδη σχέδιο για τέτοιου είδους λοιμώδεις νόσους, καθώς οι Κουβανοί γιατροί είχαν βοηθήσει αφρικανικές χώρες στην καταπολέμηση του Εμπολα. Η Κούβα διέθετε ισχυρές βάσεις και ήταν προφανές ότι θα περιόριζε την εξάπλωση του ιού.

–Πώς υποδεχτήκατε την είδηση ότι το Ινστιτούτο Finlay βραβεύτηκε πρόσφατα για την εξαιρετική του συνεισφορά;

–Είναι συναρπαστικό, καθώς τα βλέμματα της επιστημονικής κοινότητας είχαν στραφεί στο τι κατάφεραν οι ερευνητές στο Ινστιτούτο Finlay. Οι Κουβανοί είναι περήφανοι όχι μόνο για τον χαμηλό αριθμό κρουσμάτων αλλά και για τις ανωτέρου επιπέδου θεραπείες τους. Είναι περήφανοι που ένα νησί σε καθεστώς οικονομικού αποκλεισμού έχει τέσσερα υποψήφια εμβόλια σε κλινικές δοκιμές. Ενα από αυτά βρίσκεται στη δεύτερη φάση, το μοναδικό σε όλη τη Λατινική Αμερική.

–Πόσα εμβόλια αναπτύσσει η Κούβα και τι είδους;

–Αναπτύσσονται τέσσερα εμβόλια. Θα μπορούσαμε να έχουμε διαφορετική φόρμουλα για διαφορετική στόχευση πληθυσμού. Επίσης, είναι επιστημονικά ορθό να μην ξεκινάς με ένα προϊόν πιστεύοντας ότι θα παραμείνει αναλλοίωτο. Πρόκειται για εμβόλια υπομονάδων. Αντί να μεταδώσουν στον ξενιστή το γενετικό υλικό του ιού, εισάγουμε άμεσα ένα κομμάτι της πλήρους ακίδας του ιού και συνδυάζουμε με ανοσοενισχυτικά. Για το εμβόλιο Soberana 1 χρησιμοποιούμε πλατφόρμα που έχει ήδη χρησιμοποιήσει η Κούβα στο παρελθόν κατά της μηνιγγίτιδας Β σε παιδιά, ακόμη και βρέφη. Αρα πολύ ασφαλής και σταθερή πλατφόρμα. Για το Soberana 2 χρησιμοποιούμε την έννοια του συζευγμένου εμβολίου. Και αυτή είναι μια στρατηγική που η Κούβα χρησιμοποίησε στο παρελθόν κατά του πνευμονικού στρεπτόκοκκου. Επιπλέον η παραγωγή τους είναι φτηνή. Μπορούμε να παράγουμε αρκετά και –το σημαντικό– παραμένουν σταθερά σε θερμοκρασία δωματίου.

–Πώς ξέρουμε εάν ένα εμβόλιο είναι ασφαλές;

–Αυτό το βλέπουμε κυρίως στην πρώτη φάση τις κλινικής δοκιμής. Ειδικά στη δεύτερη φάση ελέγχονται πραγματικά η ασφάλεια και οι πιθανότητες ισχυρών παρενεργειών ή δυσμενών επιπτώσεων. Γενικά τα εμβόλια είναι πολύ ασφαλή. Στην Τρίτη φάση μετράμε την αποτελεσματικότητα και την επιτυχία. Προηγουμένως έχει γίνει δοκιμή σε ζώα και αυτό δείχνει καθαρά και ατράνταχτα τα δεδομένα ασφαλείας. Ως επιστήμονας δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι που να μη λειτουργεί σωστά στα εμβόλια, ακόμη και των ισχυρών και αλαζονικών εταιρειών τις η Pfizer. Να θυμάστε ότι οι φαρμακευτικές δεν κάνουν μπίζνες πρωτίστως με τα εμβόλια. Εάν αύριο είχαμε εμβόλια κατά των περισσότερων μολυσματικών ασθενειών, στην πραγματικότητα θα καταστρέφαμε τις μεγάλες φαρμακευτικές.

–Μπορεί μια μετάλλαξη του κορονοϊού, όπως αυτή στο Ηνωμένο Βασίλειο, να επηρεάσει τις μελέτες των εμβολίων;

–Πρόκειται για πιο μεταδοτική μετάλλαξη που θα έχει αντίκτυπο στο βρετανικό σύστημα υγείας. Αυτήν τη στιγμή δεν υπάρχει κίνδυνος για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων που έχουν σχεδιαστεί.

–Τι είδους παρενέργειες παρατηρούνται;

–Με βάση αναφορές από δημοσιευμένες κλινικές δοκιμές, πρόκειται συνήθως για τοπικές αντιδράσεις. Ισως λίγος πόνος και φλεγμονή στο σημείο εμβολιασμού. Πολύ σπάνια πονοκέφαλος και κλασική αλλεργική αντίδραση. Η ασπιρίνη προκαλεί περισσότερες αλλεργικές αντιδράσεις από πολλά εμβόλια. Σε γενικές γραμμές υπάρχουν παρενέργειες, αλλά μοιάζουν περισσότερο με τοπικές ανεπιθύμητες αντιδράσεις.

–Ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν πρώτα σε μια χώρα;

–Δεν υπάρχει συνταγή γι’ αυτό. Η εμβολιαστική στρατηγική όλων ξεκινά πρώτα από το ευάλωτο μέρος του πληθυσμού και όλους όσοι εργάζονται στο σύστημα υγείας. Ισως και η προστασία της νεολαίας θα ήταν καλή στρατηγική, επειδή κινείται περισσότερο. Δεν έχουμε όμως πολλές δόσεις για όλους. Επομένως οι χώρες πρέπει να αποφασίσουν. Εκτιμώ ότι έχουν σπουδαίους επιδημιολόγους και εμβολιολόγους που γνωρίζουν τι πρέπει να γίνει.

–Μπορεί ένα άτομο που έχει νοσήσει από Covid-19 να εμβολιαστεί;

–Δεν γνωρίζουμε την απάντηση. Γι’ αυτό συνιστούμε και σε αυτά τα άτομα κάποια στιγμή να κάνουν το εμβόλιο, εάν είναι δυνατό.

–Εάν κάποιος έχει εμβολιαστεί κατά της Covid-19, μπορεί να μεταδώσει τον ιό;

–Αυτή είναι η ερώτηση των 100 εκατ. δολαρίων! Πραγματικά δεν γνωρίζουμε. Η εταιρεία Moderna είναι η πρώτη που δείχνει μερικά από αυτά τα δεδομένα, τα οποία είναι πραγματικά θετικά. Πιστεύουμε ότι η εξάπλωση θα αποκλειστεί από αυτά τα αντισώματα.

–Πόσο θα διαρκέσει η ανοσία από το εμβόλιο; Είναι πιθανό να χορηγείται ετησίως, όπως αυτό κατά της γρίπης;

–Πρέπει να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Εξαρτάται από τον τύπο των εμβολίων, ποιος θα είναι ο αντίκτυπος στην κοινότητα και πώς θα εξελιχθεί ο ιός. Υπάρχουν όμως πιθανότητες να χρειαστούμε ενίσχυση του ανοσοποιητικού για να «θυμηθεί» ο οργανισμός την ανοσία.

–Τι γίνεται με στις εγκύους ή όσες είναι σε περίοδο γαλουχίας; Τι γίνεται με τα παιδιά και τα βρέφη;

–Αυτές οι κατηγορίες δεν συμπεριλαμβάνονται στις κλινικές δοκιμές φυσικά. Απ’ όσο γνωρίζουμε, τα εμβόλια είναι πολύ ασφαλή κατά την εγκυμοσύνη και τη γαλουχία. Και το ίδιο για τα παιδιά και τα βρέφη. Ωστόσο πρέπει να περιμένουμε. Αλλά ενώ τα mRNA εμβόλια και τα non-viral ποτέ δεν έχουν χρησιμοποιηθεί και δοκιμαστεί σε παιδιά, η πλατφόρμα των εμβολίων υπομονάδων που εξερευνούμε στην Κούβα είναι προσεγγίσεις που πάντα χρησιμοποιούσαμε και σε παιδιά εδώ και 15 χρόνια.

–Θα είναι υποχρεωτικός ο εμβολιασμός; Προκειμένου π.χ. να ταξιδέψει κανείς;

–Δεν υπάρχει κάποια σύσταση από τον ΠΟΥ. Δεν γνωρίζω αν θα έχουμε τέτοιου είδους μοτίβο ανοσίας για να ταξιδέψουμε.

–Με ποιες χώρες έχει συμφωνήσει η Κούβα να διοχετεύσει το εμβόλιο που θα παράγει;

–Η ΒioCubaΡharma εξάγει εμβόλια και φάρμακα σε σχεδόν 45 χώρες, οπότε νομίζω ότι υπάρχουν ήδη συζητήσεις με τον ΠΟΥ και άλλους. Η Κούβα είναι ανοιχτή σε όλες τις χώρες, δεν υπάρχουν περιορισμοί.

–Τώρα είναι απαραίτητο ένα εμβόλιο ή χρειάζεται να επικεντρωθούμε σε ένα φάρμακο;

–Το εμβόλιο είναι πάντα η καλύτερη, φτηνότερη και ασφαλέστερη επιλογή. Λαμβάνετε μερικά μικρογραμμάρια μία ή δύο φορές στη ζωή σας και είστε προστατευμένοι. Για να αναπτύξουμε ένα αντιικό φάρμακο χρειαζόμαστε πολύ χρόνο και υπάρχουν πολλές ανεπιθύμητες παρενέργειες, καθημερινή θεραπεία με γραμμάρια ή χιλιοστόγραμμα χημικών ενώσεων.

–Τι είδους φάρμακα χρησιμοποιεί η Κούβα για τη θεραπεία ασθενών με Covid;

–Στην Κούβα το 95% των ασθενών ανάρρωσε. Τους χορηγήθηκε αγωγή από φάρμακα ανώτερου επιπέδου, μονοκλωνικά αντισώματα, ανοσορρυθμιστικά πεπτίδια.

–Υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ χωρών και εταιρειών στην ανάπτυξη εμβολίων; Θα έχουν όλοι πρόσβαση;

–Οταν ο Καναδάς ζητάει εννέα δόσεις ανά κάτοικο και η Pfizer απαντά καταφατικά, καταλαβαίνετε ότι είναι άδικο. Οι περισσότερες αφρικανικές χώρες θα έχουν πρόσβαση στο εμβόλιο το 2023 ή 2024. Πιστεύω ότι ο ΠΟΥ και άλλοι οργανισμοί θα φροντίσουν για μια διανομή που να είναι πιο δίκαιη. Το κουβανικό εμβόλιο επίσης θα μπορούσε να παίξει βασικό ρόλο σε αυτό.

3 Ιαν 2021

Χαμόγελο του Παιδιού: Απροστάτευτα τα παιδιά από τους κινδύνους του Διαδικτύου

 

https://i2.wp.com/www.nostimonimar.gr/wp-content/uploads/2021/01/childabuse.jpg?resize=1078%2C516&ssl=1

Με τον Ευρωπαϊκό Κώδικα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 21 Δεκεμβρίου, και αφορά την προστασία της Ιδιωτικής Ζωής στο Διαδίκτυο, «τα παιδιά βρίσκονται απροστάτευτα από τη σεξουαλική κακοποίηση και τη διαδικτυακή προβολή της», σε μια εποχή που το πρόβλημα διογκώνεται με εκθετικό ρυθμό, σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε του «Το Χαμόγελο του Παιδιού».


Η ΕΕ αποτυγχάνει να διατηρήσει την τεχνολογία για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική κακοποίηση και τη διαδικτυακή προβολή της

Η Ηλεκτρονική προστασία της ιδιωτικής ζωής στην ΕΕ

Στις 21 Δεκεμβρίου τέθηκε σε ισχύ ο Ευρωπαϊκός Κώδικας Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, ο οποίος διεύρυνε το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για την ηλεκτρονική προστασία της ιδιωτικής ζωής στην ΕΕ, ώστε να περιλαμβάνει μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και ιδιωτικά μηνύματα. Το αποτέλεσμα είναι ότι καθίσταται παράνομη η τεχνολογία που χρησιμοποιείται από τους παρόχους υπηρεσιών για τη σάρωση μηνυμάτων με στόχο τον εντοπισμό υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και την ανεύρεση μοτίβων κακόβουλης προσέγγισης με στόχο την κακοποίησή τους.

Η τεχνολογία αυτή λειτουργούσε κατασταλτικά υποστηρίζοντας απομάκρυνση τέτοιων εικόνων από το διαδίκτυο, αλλά και προληπτικά, προλαβαίνοντας στην αρχή της επικοινωνίας την κακόβουλη προσέγγιση παιδιών.

Αρκετοί πάροχοι υπηρεσιών, όπως η Google, η Microsoft, η LinkedIn, η Roblox και η Yubo App, εξέφρασαν τη δέσμευσή τους στην ασφάλεια των παιδιών και την πρόθεσή τους να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να κατεβάζουν υλικό σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών.

Αυτή η νομοθεσία αποτελεί τεράστιο πλήγμα για την καταπολέμηση του φαινομένου, τόσο στην Ευρώπη, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε μια εποχή που το πρόβλημα διογκώνεται με εκθετικό ρυθμό, οι πάροχοι υπηρεσιών είναι πολύτιμοι σύμμαχοι.

  • Σε ετήσια βάση υποβάλλονται στις αρμόδιες αρχές 17.000.000 εθελοντικές καταγγελίες για υλικό σεξουαλικής κακοποίησης και κακόβουλη προσέγγιση παιδιών, που περιέχουν σχεδόν 3 εκατομμύρια φωτογραφίες και συνομιλίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
  • Το 2019 τριπλασιάστηκε σε ορισμένα κοινωνικά δίκτυα η online κακόβουλη προσέγγιση με στόχο την σεξουαλική κακοποίηση, σύμφωνα με το NSPCC.
  • Την άνοιξη του 2020 η Europol ανέφερε αύξηση της διαδικτυακής διακίνησης υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών λόγω της κρίσης του Κορονοϊού.

Ως Οργανισμοί προστασίας των παιδιών και των δικαιωμάτων τους, επικροτήσαμε τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, η οποία παρουσιάστηκε στις 24 Ιουλίου 2020 και ανακοίνωσε την πρόθεση να καταστεί υποχρεωτική η αναφορά της online σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών από παρόχους υπηρεσιών στο διαδίκτυο. H Προστασία της Iδιωτικής Zωής και η Προστασία των Παιδιών μπορούν να συμβαδίσουν. Είναι απαράδεκτο, λόγω της Οδηγίας για την προστασία της Ιδιωτικής Ζωής στο Διαδίκτυο, τα παιδιά να είναι από σήμερα απροστάτευτα από καταστάσεις κακόβουλης προσέγγισης και να μην μπορούν να πάρουν πίσω τον έλεγχο των εικόνων που απεικονίζουν γλαφυρά τη σεξουαλική τους κακοποίηση online. Με αυτόν τον τρόπο ανήλικα θύματα τραυματίζονται ξανά και ξανά, όσες φορές προβάλλονται οι εικόνες κακοποίησής τους και οι συνέπειες είναι δραματικές για όλη τους τη ζωή.

Συγχαίρουμε για το θάρρος τους όσους παρόχους υπηρεσιών συνεχίζουν να υποστηρίζουν την προστασία των παιδιών και ενθαρρύνουν όλους τους άλλους να κάνουν το ίδιο. Επιμένουμε ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Επιτροπή και το Συμβούλιο, θα πρέπει άμεσα να συμφωνήσουν την Προσωρινή Εξαίρεση από τη νομοθεσία, για να μπορέσουν οι εταιρείες τεχνολογίας να συνεχίσουν την εθελοντική υποβολή αναφορών. Επιπλέον, καλούμε όλους τους ενδιαφερόμενους να εργαστούν με ταχύτητα προς την κατεύθυνση της μακροπρόθεσμης λύσης με νομοθεσία που θα καθιστά υποχρεωτική για τους παρόχους υπηρεσιών την υποβολή αναφορών.

  • για την πρόληψη της κακόβουλης προσέγγισης ανηλίκων στο διαδίκτυο και
  • την απομάκρυνση υλικού σεξουαλικής κακοποίησης βρεφών, παιδιών και εφήβων από τις πλατφόρμες τους.

“Κάθε δευτερόλεπτο και κάθε παιδί μετράει”, δήλωσε η κα. Maud de Boer Buquicchio, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου για τα Εξαφανισμένα Παιδιά (MCE) και πρώην Ειδική Εισηγήτρια του ΟΗΕ για την καταπολέμηση της διακίνησης παιδιών και της σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων “Δεν μπορούμε να αφήσουμε το Δίκαιο προστασίας της Ιδιωτικής Ζωής να υπερισχύσει της ανάγκης να εντοπίζουμε και να απομακρύνουμε από το διαδίκτυο περιεχόμενο σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων.”

O κος. Κώστας Γιαννόπουλος, Πρόεδρος του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού», δήλωσε:

“Θα συνεχίσουμε τον αγώνα για την προστασία των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Δεν πρέπει να αφήσουμε τα παιδιά μας εκτεθειμένα στις ορέξεις παιδόφιλων, ούτε και να βασανίζονται σε όλη του τη ζωή, όσα δυστυχώς είχαν τέτοια εμπειρία, με την επαναπροβολή των εικόνων της σεξουαλικής τους κακοποίησης στο διαδίκτυο. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων δεν πρέπει να εξελίσσεται σε εμπόδιο για την προστασία και ψυχική υγεία των ανηλίκων. Το θέμα συνδέεται και με μία πολύ σημαντική πλατφόρμα στην οποία συμμετέχει “Το Χαμόγελο του Παιδιού”, και στην οποία δεν γνωρίζουμε ακόμη την έκταση των αρνητικών επιδράσεων που θα ανοίξει η αλλαγή της νομοθεσίας. Το CyberTipline (*) της ΝCMEC είναι το κεντρικό σύστημα αναφοράς για τη διαδικτυακή εκμετάλλευση παιδιών. Οι πάροχοι υπηρεσιών μπορούν να υποβάλλουν αναφορές για ύποπτο διαδικτυακό περιεχόμενο, που μπορεί να δελεάζει παιδιά για σεξουαλικές πράξεις, να προβάλλει σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, να εμπορεύεται εικόνες παιδικής κακοποίησης, να προωθεί παιδικό σεξουαλικό τουρισμό, να στέλνει ανεπιθύμητο άσεμνο υλικό σε παιδί, όπως και αποπλανητικές λέξεις ή ακατάλληλες ψηφιακές εικόνες.”

  • CyberTipline (*) – Ενεργό link για καταγγελία διαδικτυακής σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων.
  • Η Εθνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056 είναι στη διάθεση του κοινού 24ώρες το 24ωρο, 365 ημέρες το χρόνο. Είναι στελεχωμένη αποκλειστικά από εξειδικευμένους Κοινωνικούς Λειτουργούς και Ψυχολόγους και διαθέσιμη πανελλαδικά,. Οι κλήσεις προς την Γραμμή 1056 είναι δωρεάν.

Εμβόλια που νίκησαν θανατηφόρες ασθένειες: Μια μικρή ιστορική αναδρομή

 «Ο εχθρός είναι κοινός και αόρατος, αλλά κάθε φορά διαφορετικός. Και απέναντί του εμείς έχουμε μόνο ένα όπλο: το εμβόλιο». Με αυτά τα λόγια περιέγραψε κάποτε ένας αμερικανός επιδημιολόγος τη δύσκολη μάχη που δίνει κάθε φορά η ανθρωπότητα για την προστασία της δημόσιας υγείας.

1796 -1980: ΤΟ ΕΜΒΟΛΙΟ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΥΛΟΓΙΑΣ

  

Το πρώτο εμβόλιο που αναφέρεται στην Ιστορία της Ιατρικής είναι το εμβόλιο εναντίον της Ευλογιάς.

 Ήταν Μάιος του 1980 και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε μόλις ανακοινώσει πως η ευλογιά, μια θανάσιμη ασθένεια από την οποία είχαν νοσήσει εκατομμύρια άνθρωποι, είχε επιτέλους εξαλειφθεί εντελώς από τον πλανήτη.

Για να συμβεί αυτό χρειάστηκαν περίπου δύο αιώνες και ένα πείραμα που σήμερα θα ήταν αδιανόητο να γίνει. Χάρις σε αυτό το πείραμα πάντως αναπτύχθηκε το πρώτο εμβόλιο στην ιστορία. Και ήταν το αποτέλεσμα της παρατήρησης του βρετανού παθολόγου Έντουαρντ Τζένερ ότι οι γυναίκες που άρμεγαν αγελάδες παρουσίαζαν φυσαλίδες στα χέρια τους (cowpox) και δεν νοσούσαν από την ευλογιά. Ο Τζένερ το 1978 χρησιμοποίησε το πύον από τις φυσαλίδες αυτές και εμβολίασε ένα οκτάχρονο αγόρι τον, τον Τζέιμς Φίλιπς. Όταν στη συνέχεια ο 8χρονος που ο γιατρός μετέτρεψε σε πειραματόζωο, ήρθε σε επαφή με άτομα που είχαν νοσήσει, παρέμεινε απρόσβλητος. Το πείραμα στέφθηκε με επιτυχία και το πρώτο εμβόλιο ήταν γεγονός.

Η ευλογιά σκότωνε έως τότε έναν στους 13 κατοίκους του Λονδίνου.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι η λέξη vaccine προέρχεται από την Λατινική λέξη vacca που σημαίνει αγελάδα. Αργότερα ο Pasteur χρησιμοποίησε την λέξη vaccine για όλα τα εμβόλια.

Μόλις το 1956 άρχισε η χορήγηση του σε παγκόσμια βάση μετά από απόφαση της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας και είχε σκοπό τον περιορισμό και την εξαφάνιση της νόσου.

Η ιστορία του εμβολίου αυτού τελειώνει το 1980 με τη πλήρη εξάλειψη της Ευλογιάς σε όλο το κόσμο.

Ακολούθησαν 2 εμβόλια εναντίον της Λύσσας το 1885 και εναντίον της Πανώλης το 1897. Τα εμβόλια αυτά ουδέποτε χορηγήθηκαν συστηματικά αλλά μόνο σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

1955-1962 ΠΟΛΙΟΜΥΕΛΙΤΙΔΑ-POLIOMYELITIS

Μαζικοί εμβολιασμοί κατά της πολιομυελίτιδας στις ΗΠΑ το 1955.

Εκατομμύρια ανθρώπους σκότωνε στον κόσμο και η πολιομυελίτιδα, μια ασθένεια από την οποία είχε προσβληθεί ο αμερικανός πρόεδρος Φράνκλιν Ρούσβελτ. Ο Ρούσβελτ άφησε την τελευταία του πνοή τον Απρίλιο του 1945 και δεν πρόλαβε να δει ότι την ασθένεια που τον είχε καθηλώσει στο αναπηρικό αμαξίδιο θα νικούσε δέκα χρόνια αργότερα ο επιδημιολόγος Τζόνας Σαλκ.

Το πρώτο αποτελεσματικό εμβόλιο εναντίον της Πολιομυελίτιδας παρασκευάστηκε σε ενέσιμο μορφή από τον Jonas Salk το 1954 στα εργαστήρια Connaught στο Toronto χρησιμοποιώντας νεκρούς ιούς (IPV). Η χορήγηση του άρχισε τον επόμενο χρόνο.

Στη συνέχεια  το 1962 ο Αλμπερτ Σάμπιν (Albert Sabin) παρασκεύασε το από του στόματος χορηγούμενο εμβόλιο χρησιμοποιώντας ζωντανούς αλλά εξασθενημένους ιούς (ΟPV).

Η εισαγωγή του εμβολίου αυτού το 1962 συνέτεινε στη δραματική πτώση των περιπτώσεων Πολιομυελίτιδας.

Τρεις δεκαετίες αργότερα μόνο στην Κίνα και την Ινδία θα εμβολιάζονταν 163 εκατομμύρια παιδιά μέσα σε μερικές μόνο ημέρες. Ο μαζικός αυτός εμβολιασμός συνέβαλε στη μείωση των κρουσμάτων από 350.000 το 1988 σε 1.170 το 2004 και μόνο 105 το 2005 – και αυτά εμφανίστηκαν μόνο σε δυο χώρες, το Σουδάν και τη Νιγηρία. Ήδη πάντως από το 1995, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε κηρύξει 140 χώρες ελεύθερες από την πολιομυελίτιδα.

Μέχρι την Παρασκευή του εμβολίου κατά της πολυομελίτιδας είχαν δημιουργηθεί τα πρώτα εμβόλια που αντιμετώπιζαν:

1885 ΛΥΣΣΑ (το τελευταίο εμβόλιο δημιουργήθηκε το 1997)

1897 ΠΑΝΩΛΗ

1917 ΧΟΛΕΡΑ

1917 ΤΥΦΟΕΙΔΗΣ ΠΥΡΕΤΟΣ, στον οποίο οφειλόταν ο λοιμός των αρχαίων Αθηνών, που κράτησε από το 430 έως το 426 π.Χ.

1924 ΔΙΦΘΕΡΙΤΙΔΑ-DIPHTHERIA

Το πρώτο όπλο εναντίον της Διφθερίτιδας ήταν μια ανατοξίνη που παρασκευάστηκε το 1890. Εξακολουθεί να χορηγείται μέχρι σήμερα (σαν DTP ή DTaP ) διότι σε αρκετές χώρες (κυρίως στις πρώην Ανατολικές χώρες και στη Νοτιοανατολική Ασία) εξακολουθούν να εμφανίζονται ακόμα κρούσματα Διφθερίτιδας.

1926 ΚΟΚΚΥΤΗΣ-PERTUSSIS (CHOOPING COUGH)

Το ολοκυτταρικό εμβόλιο εναντίον του Κοκκύτη εμφανίζεται το 1926 . Πολύ αργότερα συνδυάζεται με τον Τέτανο και τη Διφθερίτιδα σαν DTP.

Το 1998 παρασκευάστηκε το ακυτταρικό εμβόλιο του Κοκκύτη και χορηγείται πάντα σε συνδυασμό με τον Τέτανο και τη Διφθερίτιδα (DΤaP)

1927 ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ-TUBERCULOSIS (BCG)

Το εμβόλιο εναντίον της Φυματίωσης από το 1927 που ανακαλύφθηκε χορηγείται συστηματικά σαν ρουτίνα σε νεογέννητα σε πολλές χώρες ενώ σε άλλες χορηγείται σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Παρ’όλo που σήμερα δεν βλέπουμε τις σοβαρές επιδημίες της νόσου που συνέβησαν το 1930-1940, εντούτοις η Φυματίωση εξακολουθεί να προσβάλλει χιλιάδες ανθρώπους κόσμο κάθε χρόνο.

1927 ΤΕΤΑΝΟΣ-TETANUS

Το εμβόλιο αυτό παρασκευάστηκε το 1927 (Ανατοξίνη-Toxoid) και εξακολουθεί να χορηγείται μέχρι σήμερα σαν DTP ή DTaP διότι το κλωστηρίδιο του Τετάνου είναι πολύ ανθεκτικό και διατηρείται στη φύση.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το 1989 απεφασίσθη από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας η χορήγηση του εμβολίου σε έγκυες γυναίκες σε αναπτυσσόμενες χώρες . Το 1994 υπελογίσθη ότι πάνω από 700 000 νεογνά σώζονταν κάθε χρόνο, ενώ εξακολουθούν να πεθαίνουν και σήμερα περίπου 300 000 νεογνά από τον νεογνικό Τέτανο στις χώρες αυτές.

1930 ΓΡΙΠΠΗ-INFLUENZA

Η πιο σοβαρή επιδημία (Πανδημία) γρίπης συνέβη στην Ευρώπη το 1918-19 και σκότωσε 20 εκατομμύρια ανθρώπους. Η δεύτερη μεγάλη επιδημία συνέβη το 1957.

Ο ιός της γρίπης απομονώθηκε και καλλιεργήθηκε σε κρόκο αυγού το 1930. Ακολούθως ο ιός αδρανοποιήθηκε με φορμαλδεύδη και παρασκευάστηκε το εμβόλιο. Υπάρχουν 3 είδη ιού της γρίπης με πάρα πολλούς τύπους, γι’ αυτό κάθε χρόνο είναι ανάγκη να παρασκευάζεται νέο εμβόλιο της γρίπης που να περιέχει διαφορετικούς τύπους ιών.

1935 ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ-YELLOW FEVER

Παρ’ όλη τη χρήση του εμβολίου από το 1935, υπάρχουν ακόμα χώρες στις οποίες ενδημεί ακόμα ο κίτρινος πυρετός. Χορηγείται κυρίως σε ταξιδιώτες που επισκέπτονται τις χώρες αυτές.

1963 ΙΛΑΡΑ-MEASLES

Παρασκευή εμβολίου ιλαράς χρησιμοποιώντας κρόκους αυγών ( 1963)

Η παρασκευή και χρήση του εμβολίου εναντίον της Ιλαράς έγινε το 1963. Η σημασία του εμβολίου φαίνεται χαρακτηριστικά από το γεγονός ότι στις ΗΠΑ το 1964 νόσησαν 458.083 παιδιά ενώ το 1998 νόσησαν μόνον 89 παιδιά. Σήμερα εξακολουθεί να χορηγείται σε συνδυασμό με την Eρυθρά και Παρωτίτιδα (ΜΜR).

Η ιλαρά είναι γνωστή ως πληγή, ή μάστιγα του Γαληνού. Από το 165 -180μ.Χ. επιδημία ιλαράς σκότωσε σε ορισμένες περιοχές, το 1/3 του πληθυσμού και αποδεκάτισε το Ρωμαϊκό στρατό.

Η πρώτη επιστημονική αναφορά στην ιλαρά έγινε από τον Πέρση ιατρό και φιλόσοφο Rhazes το 10 αιώνα μ.Χ. Στο βιβλίο, του διαχωρίζει για πρώτη φορά την ιλαρά από την ευλογιά.  Περιέγραψε επίσης για πρώτη φορά την ανεμοβλογιά.

Το 1529 η ιλαρά σκότωσε στην Κούβα τα 2/3 του πληθυσμού, που είχαν επιβιώσει από τη ευλογιά.

Το 1531 επιδημία ιλαράς σκότωσε το μισό πληθυσμό στην Ονδούρα, πριν επεκταθεί στην Κεντρική Αμερική και το Μεξικό.

Το 1850 πέθαναν από ιλαρά στη Χαβάη το 1/3 του πληθυσμού και το 1875 το 1/3 του πληθυσμού των νησιών Fiji.

Στα μέσα του 20ου αιώνα μπήκε ο θεμέλιος λίθος για να κερδηθεί άλλη μία μάχη – αυτή τη φορά απέναντι στην ιλαρά. Ήταν το 1954 όταν οι ερευνητές Τζον Εντερς και Τόμας Πίμπλις απομόνωσαν στη Βοστόνη τον ιό σε ένα 11χρονο αγόρι. Θα χρειαζόταν να περάσουν άλλα εννέα χρόνια για να αναπτυχθεί το πρώτο εμβόλιο ιλαράς, η οποία έως τότε προσέβαλε πάνω από το 90% των παιδιών έως 15 ετών με κάποια από αυτά να χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους. Την τελευταία δεκαετία ωστόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες καταγράφονται μόλις 160 κρούσματα τον χρόνο. Το 2008 οι θάνατοι από ιλαρά είχαν μειωθεί στις 164.000 παγκοσμίως από 973.000 το 1999.

1967 ΕΡΥΘΡΑ-RUBELLA

Μια σοβαρή μάστιγα ήταν για την ανθρωπότητα και η ερυθρά εάν λάβει υπόψη του κανείς πως μια επιδημία την περίοδο 1962-1965 που ξεκίνησε από την Ευρώπη και επεκτάθηκε στις ΗΠΑ, προκάλεσε 30.000 θανάτους βρεφών και αποβολές εμβρύων, ενώ άλλα 20.000 βρέφη παρουσίασαν παθογένειες όπως συγγενή καταρράκτη, κώφωση, τύφλωση και διανοητική καθυστέρηση. Η σωτηρία ήρθε το 1967 όταν παρασκευάστηκε το πρώτο εμβόλιο, ενώ την ίδια χρονιά αναπτύχθηκε και το εμβόλιο κατά της παρωτίτιδας.

1967 ΠΑΡΩΤΙΤΙΔΑ-MUMPS

Το 1967 άρχισε να χορηγείται το εμβόλιο εναντίον της Παρωτίτιδας και αργότερα το 1971 συνδυάστηκε με τα εμβόλια της Ιλαράς και της Ερυθράς σαν MMR.

1971 ΙΛΑΡΑ-ΠΑΡΩΤΙΤΙΔΑ-ΕΡΥΘΡΑ -M-M-R

O συνδυασμός των πιο πάνω εμβολίων άρχισε να χορηγείται το 1971 και αντικατάστησε σχεδόν τελείως τα εμβόλια που εχορηγούντο μόνα τους.

1981 ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β-HEPATITIS B

Το πρώτο εμβόλιο εναντίον της Ηπατίτιδας παρασκευάστηκε το 1981 με αντιγόνα από πλάσμα φορέων Ηπατίτιδας. Θεωρείται το πρώτο αντικαρκινικό εμβόλιο. Είχε δύο μειονεκτήματα. Αμφισβητήθηκε η ασφάλεια του και ήταν πολύ ακριβό.

Το 1986 αντικαταστήθηκε με το νέο εμβόλιο που παρασκευάστηκε από το αντιγόνο S του DNA. Το εμβόλιο αυτό είναι ασφαλές, φθηνό και χρησιμοποιείται είτε μόνο του είτε σε συνδυασμό με άλλα εμβόλια.

1983 ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟΣ- PNEUMOVAX

Το πρώτο εμβόλιο εναντίον του Πνευμονιοκόκκου (Pneumovax) έκανε την εμφάνιση του το 1977. Το 1983 παρασκευάστηκε το πολυδύναμο πολυσακχαριδικό εμβόλιο 23 στελέχη (Pneumovax-23) και το 1998 το συνδεδεμένο με πρωτεΐνη εμβόλιο που περιέχει 7 στελέχη. (Pneumo-7).

Ακολούθησαν ακόμα:

1989 ΑΙΜΟΦΙΛΟΣ Β (ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟ)-HAEMOPHILUS B CONJUGATE

1989 ΜΗΝΙΓΓΟΚΟΚΚΟΣ A+C MENINGOCOCCAL A+C

1995 ΑΝΕΜΕΥΛΟΓΙΑ-CHICKENPOX

1996 ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Α-HEPATITIS A

1999 ΜΗΝΙΓΓΟΚΟΚΚΟΣ C (ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΟ ΜΕ ΠΡΩΤΕΙΝΗ)

Ο Sars – Covid -2 είναι ο τελευταίος εχθρός στη σειρά – κοινός και αόρατος. Και το όπλο είναι και αυτή τη φορά ένα: το εμβόλιο.

Αν τα εμβόλια αποδείχθηκαν πολλές φορές σωτήρια στο παρελθόν, τότε και το 2021 θα είναι μια χρονιά λύτρωσης στη μάχη που δίνει η ανθρωπότητα με την πανδημία.

 

ΠΗΓΕΣ: Νίκου Περσιάνη ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ,  ΑΠΕ/ΜΠΕ

 

Share

Facebook Digg Stumbleupon Favorites More