Αυξήσεις
στα διόδια με το «καλημέρα» του νέου έτους επέβαλαν οι επιχειρηματικοί
όμιλοι που διαχειρίζονται τις εθνικές οδούς όλης της χώρας,
επικαλούμενοι τις αυξήσεις στον… «τιμάριθμο» και επί της ουσίας ασκώντας
το δικαίωμα που τους παρέχουν όλες οι μέχρι σήμερα αστικές κυβερνήσεις,
μέσω των σχετικών συμβάσεων παραχώρησης, να διατηρούν αλώβητα τα κέρδη
τους.
Οι νέες αυξήσεις στα διόδια, που τίθενται σε ισχύ ήδη από απόψε τα μεσάνυχτα, κατά μέσο όρο κυμαίνονται στα 0,10 – 0,15 ευρώ, ανά σταθμό, μέχρι και 1 ευρώ για τα λεωφορεία στη γέφυρα του Ρίου, αυξάνοντας έτσι το κόστος μετακινήσεων ανά την Επικράτεια, όπως επίσης σταδιακά και το κόστος διαφόρων ειδών λαϊκής κατανάλωσης, αφού οι αυξήσεις διοδίων και για τα φορτηγά που μεταφέρουν προϊόντα θα μετακυλιστούν τελικά στο λαό.
Πολύ μεγαλύτερες θα είναι οι αυξήσεις στην Εγνατία Οδό, που προσωρινά έχουν «παγώσει», αφού η κυβέρνηση αναμένει την επίσημη έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ενόψει ιδιωτικοποίησης του αυτοκινητόδρομου εξετάζει εάν τα κόμιστρα που έχουν επιβληθεί εξασφαλίζουν σταθερή κερδοφορία στον όμιλο που θα αναλάβει τη διαχείρισή του.
Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, στον σταθμό των Μαλγάρων, το κόμιστρο θα εκτοξευθεί, από τα 1,20 ευρώ που είναι σήμερα, στα 3 ευρώ και θα εγκατασταθούν τέσσερις νέοι στην Παμβώτιδα με χρέωση 1,20 ευρώ, στους Ευζώνους με χρέωση 1,80 ευρώ, στη Μέστη με 1,70 ευρώ και με 2,10 ευρώ στην Ιεροπηγή. Συνολικά οι νέοι σταθμοί μετωπικοί και πλευρικοί που θα εγκατασταθούν στην Εγνατία φτάνουν τους 43, για να καταστεί ο αυτοκινητόδρομος πιο… «ελκυστικός» στους μελλοντικούς «διαχειριστές» του.
Οι παραπάνω αυξήσεις έρχονται παράλληλα με τις πρόσφατες ανακοινώσεις του υπουργού Υποδομών Χρ. Σπίρτζη για την παροχή επιπλέον «ρευστού» στους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους, για την υλοποίηση του Νότιου Τμήματος του Αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδας Ε-65, την προώθηση υλοποίησης του αυτοκινητόδρομου Πατρών – Πύργου, αλλά και την επικείμενη ολοκλήρωση της Β’ φάσης του διαγωνισμού για την υλοποίηση του Ηλεκτρονικού Συστήματος Διοδίων.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι για το Νότιο Τμήμα του Ε-65, όπως ανακοίνωσε ο αρμόδιος υπουργός Χρ. Σπίρτζης, θα δοθούν στον κατασκευαστή συνολικά 305 εκατ. ευρώ, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται οι επαφές με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση του Βόρειου Τμήματος του Ε-65 από τα Τρίκαλα μέχρι την Εγνατία Οδό, το κόστος του οποίου αλλά και οι όροι χρηματοδότησης δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί. Τα δύο αυτά τμήματα του αυτοκινητόδρομου θα ενωθούν με τον κεντρικό άξονα Ξυνιάδα – Τρίκαλα μήκους 79 χιλιομέτρων, ο οποίος έχει δοθεί στην κυκλοφορία από το 2017.
Σύμφωνα με την πρόσφατη ενημέρωση του Χρ. Σπίρτζη στη Βουλή, για το συγκεκριμένο τμήμα του αυτοκινητόδρομου το ελληνικό Δημόσιο κατέβαλε αποζημίωση στον κατασκευαστή ύψους 50 εκατ. ευρώ, επιπλέον 10 εκατ. ως δημόσια «δαπάνη αποκατάστασης καθυστέρησης», ενώ ακόμη 7,5 εκατ. ευρώ έλαβε ως αποζημίωση ο παραχωρησιούχος, η κοινοπραξία εταιρειών δηλαδή η οποία έχει αναλάβει την εκμετάλλευση του έργου.
Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω, οι επιχειρηματικοί όμιλοι θα λάβουν 372,5 εκατ. ευρώ, τα οποία έρχονται να προστεθούν στα σχεδόν 500 εκατ. ευρώ, που επίσης κατέβαλε το ελληνικό Δημόσιο στα τέλη του 2016 στους ομίλους για την επανεκκίνηση των έργων στους τέσσερις μεγάλους αυτοκινητόδρομους. Και όλα αυτά ενώ ακόμη ο αρμόδιος υπουργός Υποδομών όπως και συνολικά η κυβέρνηση προβάλλουν το επιχείρημα ότι δήθεν μετά από «σκληρή διαπραγμάτευση» με τράπεζες και κατασκευαστές, περιορίστηκαν οι απαιτήσεις τους για την επανεκκίνηση των έργων και υπήρξε εξοικονόμηση υπέρ του Δημοσίου.
Επιπλέον, η κυβέρνηση σπεύδει να εξασφαλίσει εγγυημένα κέρδη για τους ομίλους από την είσπραξη των διοδίων, προωθώντας τον διαγωνισμό για το «Σύστημα Ηλεκτρονικών Αναλογικών Διοδίων», στο δεύτερο και τελικό του στάδιο. Πρόκειται για την εγκατάσταση ενός ηλεκτρονικού συστήματος «αναλογικής χρέωσης» διελεύσεων, με τη χρήση δορυφορικής τεχνολογίας και οπτική αναγνώριση των οχημάτων που διέρχονται από τους σταθμούς των διοδίων για όλους τους αυτοκινητόδρομους της χώρας. Στο διαγωνισμό συμμετέχουν ως επικεφαλής των επενδυτικών σχημάτων η «Ιntrasoft Ιnternational SA», με έδρα το Λουξεμβούργο, η αυστριακή «Strabag AG», η γαλλική «Vinci Highways», ο όμιλος «Μυτιληναίος ΑΕ» και ο όμιλος ΟΤΕ.
Για την Ιόνια Οδό – που την εκμεταλλεύεται η «Νέα Οδός», κοινοπραξία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και των ισπανικών συμφερόντων «Ferrovial» και ACS – το κόστος ξεπέρασε τα 1,2 δισ. ευρώ και από αυτά περίπου 200 εκατ. φαίνεται να είναι τα ίδια κεφάλαια που κατέβαλε η εταιρεία. Το υπόλοιπο ποσό καλύφθηκε με την απευθείας συμμετοχή του Δημοσίου, ύψους 330 εκατ. ευρώ, δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου και έσοδα από τα διόδια για το διάστημα 2008 – 2015.
Ανάλογη είναι η εικόνα και για το τμήμα Μαλιακός – Κλειδί, που περιλαμβάνει τις σήραγγες Τεμπών. Το αρχικό κόστος του έργου ανέρχεται σε 1,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων ίδια κεφάλαια της παραχωρησιούχου («Hochtief», AKTΩΡ, J&P ΑΒΑΞ, VINCI κ.ά.) ανέρχονται σε 121 εκατ. ευρώ, η κρατική ενίσχυση στα 296 εκατ. ευρώ, ο δανεισμός με την εγγύηση του Δημοσίου στα 583 εκατ. ευρώ και τα έσοδα από διόδια στα 300 εκατ. ευρώ.
Τέλος, το συνολικό κατασκευαστικό κόστος για τον οδικό άξονα Κόρινθος – Πάτρα έχει αναληφθεί από την «Ολυμπία Οδό» (VINCI, «Hochtief», J&P ΑΒΑΞ, ΑΚΤΩΡ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) και ανέρχεται σε 1,834 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα ίδια κεφάλαια κάλυψαν το 9% του κόστους, το υπόλοιπο 39% καλύφθηκε από κρατικά και κοινοτικά κονδύλια, το 29% από δάνεια με την εγγύηση του Δημοσίου και το 23% από τα έσοδα των διοδίων για το διάστημα 2008 – 2015.
Στα παραπάνω ποσά δεν περιλαμβάνονται μια σειρά άλλες «κρυφές» χρεώσεις, όπως τα κόστη απαλλοτριώσεων που περιλαμβάνονται στις συμβατικές υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τους παραχωρησιούχους, ούτε επίσης έχει γίνει γνωστό τι ποσά καρπώθηκαν οι όμιλοι την περίοδο 2011 – 2015, που εισέπρατταν διόδια όταν οι εργασίες είχαν σταματήσει εντελώς και οι παρατημένοι δρόμοι ήταν «καρμανιόλες» για τους οδηγούς.
Οι νέες αυξήσεις στα διόδια, που τίθενται σε ισχύ ήδη από απόψε τα μεσάνυχτα, κατά μέσο όρο κυμαίνονται στα 0,10 – 0,15 ευρώ, ανά σταθμό, μέχρι και 1 ευρώ για τα λεωφορεία στη γέφυρα του Ρίου, αυξάνοντας έτσι το κόστος μετακινήσεων ανά την Επικράτεια, όπως επίσης σταδιακά και το κόστος διαφόρων ειδών λαϊκής κατανάλωσης, αφού οι αυξήσεις διοδίων και για τα φορτηγά που μεταφέρουν προϊόντα θα μετακυλιστούν τελικά στο λαό.
Πολύ μεγαλύτερες θα είναι οι αυξήσεις στην Εγνατία Οδό, που προσωρινά έχουν «παγώσει», αφού η κυβέρνηση αναμένει την επίσημη έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ενόψει ιδιωτικοποίησης του αυτοκινητόδρομου εξετάζει εάν τα κόμιστρα που έχουν επιβληθεί εξασφαλίζουν σταθερή κερδοφορία στον όμιλο που θα αναλάβει τη διαχείρισή του.
Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, στον σταθμό των Μαλγάρων, το κόμιστρο θα εκτοξευθεί, από τα 1,20 ευρώ που είναι σήμερα, στα 3 ευρώ και θα εγκατασταθούν τέσσερις νέοι στην Παμβώτιδα με χρέωση 1,20 ευρώ, στους Ευζώνους με χρέωση 1,80 ευρώ, στη Μέστη με 1,70 ευρώ και με 2,10 ευρώ στην Ιεροπηγή. Συνολικά οι νέοι σταθμοί μετωπικοί και πλευρικοί που θα εγκατασταθούν στην Εγνατία φτάνουν τους 43, για να καταστεί ο αυτοκινητόδρομος πιο… «ελκυστικός» στους μελλοντικούς «διαχειριστές» του.
Οι παραπάνω αυξήσεις έρχονται παράλληλα με τις πρόσφατες ανακοινώσεις του υπουργού Υποδομών Χρ. Σπίρτζη για την παροχή επιπλέον «ρευστού» στους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους, για την υλοποίηση του Νότιου Τμήματος του Αυτοκινητόδρομου Κεντρικής Ελλάδας Ε-65, την προώθηση υλοποίησης του αυτοκινητόδρομου Πατρών – Πύργου, αλλά και την επικείμενη ολοκλήρωση της Β’ φάσης του διαγωνισμού για την υλοποίηση του Ηλεκτρονικού Συστήματος Διοδίων.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι για το Νότιο Τμήμα του Ε-65, όπως ανακοίνωσε ο αρμόδιος υπουργός Χρ. Σπίρτζης, θα δοθούν στον κατασκευαστή συνολικά 305 εκατ. ευρώ, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται οι επαφές με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τη χρηματοδότηση του Βόρειου Τμήματος του Ε-65 από τα Τρίκαλα μέχρι την Εγνατία Οδό, το κόστος του οποίου αλλά και οι όροι χρηματοδότησης δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί. Τα δύο αυτά τμήματα του αυτοκινητόδρομου θα ενωθούν με τον κεντρικό άξονα Ξυνιάδα – Τρίκαλα μήκους 79 χιλιομέτρων, ο οποίος έχει δοθεί στην κυκλοφορία από το 2017.
Σύμφωνα με την πρόσφατη ενημέρωση του Χρ. Σπίρτζη στη Βουλή, για το συγκεκριμένο τμήμα του αυτοκινητόδρομου το ελληνικό Δημόσιο κατέβαλε αποζημίωση στον κατασκευαστή ύψους 50 εκατ. ευρώ, επιπλέον 10 εκατ. ως δημόσια «δαπάνη αποκατάστασης καθυστέρησης», ενώ ακόμη 7,5 εκατ. ευρώ έλαβε ως αποζημίωση ο παραχωρησιούχος, η κοινοπραξία εταιρειών δηλαδή η οποία έχει αναλάβει την εκμετάλλευση του έργου.
Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω, οι επιχειρηματικοί όμιλοι θα λάβουν 372,5 εκατ. ευρώ, τα οποία έρχονται να προστεθούν στα σχεδόν 500 εκατ. ευρώ, που επίσης κατέβαλε το ελληνικό Δημόσιο στα τέλη του 2016 στους ομίλους για την επανεκκίνηση των έργων στους τέσσερις μεγάλους αυτοκινητόδρομους. Και όλα αυτά ενώ ακόμη ο αρμόδιος υπουργός Υποδομών όπως και συνολικά η κυβέρνηση προβάλλουν το επιχείρημα ότι δήθεν μετά από «σκληρή διαπραγμάτευση» με τράπεζες και κατασκευαστές, περιορίστηκαν οι απαιτήσεις τους για την επανεκκίνηση των έργων και υπήρξε εξοικονόμηση υπέρ του Δημοσίου.
Επιπλέον, η κυβέρνηση σπεύδει να εξασφαλίσει εγγυημένα κέρδη για τους ομίλους από την είσπραξη των διοδίων, προωθώντας τον διαγωνισμό για το «Σύστημα Ηλεκτρονικών Αναλογικών Διοδίων», στο δεύτερο και τελικό του στάδιο. Πρόκειται για την εγκατάσταση ενός ηλεκτρονικού συστήματος «αναλογικής χρέωσης» διελεύσεων, με τη χρήση δορυφορικής τεχνολογίας και οπτική αναγνώριση των οχημάτων που διέρχονται από τους σταθμούς των διοδίων για όλους τους αυτοκινητόδρομους της χώρας. Στο διαγωνισμό συμμετέχουν ως επικεφαλής των επενδυτικών σχημάτων η «Ιntrasoft Ιnternational SA», με έδρα το Λουξεμβούργο, η αυστριακή «Strabag AG», η γαλλική «Vinci Highways», ο όμιλος «Μυτιληναίος ΑΕ» και ο όμιλος ΟΤΕ.
Πακτωλός κονδυλίων για τους ομίλους
Αξίζει ωστόσο να θυμίσουμε τι έχουν εισπράξει μέχρι σήμερα οι όμιλοι για τους μεγάλους αυτοκινητοδρόμους και συγκεκριμένα:Για την Ιόνια Οδό – που την εκμεταλλεύεται η «Νέα Οδός», κοινοπραξία της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και των ισπανικών συμφερόντων «Ferrovial» και ACS – το κόστος ξεπέρασε τα 1,2 δισ. ευρώ και από αυτά περίπου 200 εκατ. φαίνεται να είναι τα ίδια κεφάλαια που κατέβαλε η εταιρεία. Το υπόλοιπο ποσό καλύφθηκε με την απευθείας συμμετοχή του Δημοσίου, ύψους 330 εκατ. ευρώ, δάνεια με εγγύηση του Δημοσίου και έσοδα από τα διόδια για το διάστημα 2008 – 2015.
Ανάλογη είναι η εικόνα και για το τμήμα Μαλιακός – Κλειδί, που περιλαμβάνει τις σήραγγες Τεμπών. Το αρχικό κόστος του έργου ανέρχεται σε 1,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων ίδια κεφάλαια της παραχωρησιούχου («Hochtief», AKTΩΡ, J&P ΑΒΑΞ, VINCI κ.ά.) ανέρχονται σε 121 εκατ. ευρώ, η κρατική ενίσχυση στα 296 εκατ. ευρώ, ο δανεισμός με την εγγύηση του Δημοσίου στα 583 εκατ. ευρώ και τα έσοδα από διόδια στα 300 εκατ. ευρώ.
Τέλος, το συνολικό κατασκευαστικό κόστος για τον οδικό άξονα Κόρινθος – Πάτρα έχει αναληφθεί από την «Ολυμπία Οδό» (VINCI, «Hochtief», J&P ΑΒΑΞ, ΑΚΤΩΡ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) και ανέρχεται σε 1,834 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα ίδια κεφάλαια κάλυψαν το 9% του κόστους, το υπόλοιπο 39% καλύφθηκε από κρατικά και κοινοτικά κονδύλια, το 29% από δάνεια με την εγγύηση του Δημοσίου και το 23% από τα έσοδα των διοδίων για το διάστημα 2008 – 2015.
Στα παραπάνω ποσά δεν περιλαμβάνονται μια σειρά άλλες «κρυφές» χρεώσεις, όπως τα κόστη απαλλοτριώσεων που περιλαμβάνονται στις συμβατικές υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τους παραχωρησιούχους, ούτε επίσης έχει γίνει γνωστό τι ποσά καρπώθηκαν οι όμιλοι την περίοδο 2011 – 2015, που εισέπρατταν διόδια όταν οι εργασίες είχαν σταματήσει εντελώς και οι παρατημένοι δρόμοι ήταν «καρμανιόλες» για τους οδηγούς.
Πηγή: Εφημερίδα «Ριζοσπάστης»
