Alice Miller – Πώς γεννιέται το μίσος;

Σε όλα μου τα βιβλία προσπάθησα να δείξω ότι η βία που ασκείται στα παιδιά γίνεται μπούμεργανγκ για την κοινωνία. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξα όταν έθεσα το ερώτημα τού από πού προέρχεται το μίσος, πώς γεννιέται.

Θέλησα να μάθω γιατί κάποιοι κλίνουν προς την ακραία βία και κάποιοι άλλοι όχι. Μόνον όταν διερεύνησα διεξοδικά τις παιδικές ηλικίες δικτατόρων και κατά συρροήν δολοφόνων, άρχισα να καταλαβαίνω. Γιατί όλοι τους στην παιδική ηλικία εκτέθηκαν σε αδιανόητα φρικτά βιώματα, τα οποία αρνήθηκαν ολωσδιόλου.

Αυτή ακριβώς η άρνηση ήταν, κατά την άποψή μου, που τους οδήγησε σε πράξεις εκδίκησης όταν ήταν ενήλικοι. Ένα παιδί που έχει υποστεί σωματική τιμωρία και ταπείνωση στο όνομα της ανατροφής αφομοιώνει από πολύ μικρό τη γλώσσα της βίας και της υποκρισίας και την κατανοεί ως το μοναδικό αποτελεσματικό μέσο επικοινωνίας.

Όταν προσπάθησα να διασαφηνίσω, με βάση τα παραδείγματα του Χίτλερ και του Στάλιν, πώς μπορεί να επιδράσει η παιδική κακοποίηση στην κοινωνία, πολλοί άνθρωποι μου αντέτειναν ότι και οι ίδιοι είχαν συχνά φάει ξύλο και παρ’ όλα αυτά δεν έγιναν εγκληματίες.

Όταν τους ρωτούσα για λεπτομέρειες της παιδικής τους ηλικίας αποδεικνυόταν ότι κατά κανόνα υπήρχε τουλάχιστον ένα πρόσωπο που, ναι μεν δεν προστάτευε το παιδί από την κακοποίηση, αλλά του έδειχνε συμπάθεια ή ακόμη και αγάπη. Αυτό το πρόσωπο –ο «μάρτυρας – αρωγός», όπως το ονομάζω» υπήρχε, μεταξύ άλλων, στη ζωή του Ντοστογιέφσκι, ο οποίος λέγεται πως είχε έναν εξαιρετικά βίαιο πατέρα αλλά μια στοργική μητέρα. Εκείνη μετέδωσε στο γιο της τη γνώση για την ύπαρξη της αγάπης, χωρίς την οποία τα μυθιστορήματα του Ντοστογιέφσκι θα ήταν αδιανόητα.

Ανάμεσα στα παιδιά που έχουν υποστεί σωματική τιμωρία στο παρελθόν υπάρχουν και εκείνα που ήδη στην παιδική τους ηλικία ή στην μετέπειτα ζωή τους δεν συνάντησαν μόνο πρόσωπα που τους βοήθησαν, δίχως να το συνειδητοποιούν, αλλά και «ενήμερους μάρτυρες», ανθρώπους δηλαδή που εν γνώσει τους τα συνέδραμαν να αναγνωρίσουν το άδικο που βίωσαν και να εκφράσουν τη θλίψη τους για αυτό που τους είχε συμβεί.

 Αυτά τα παιδιά δεν εξελίχτηκαν φυσικά σε βίαιες εγκληματικές προσωπικότητες. Ήταν σε θέση να νιώσουν συναισθήματα και να δράσουν συνειδητά.

Όποιος ασχολείται με την παιδική κακοποίηση βρίσκεται συχνά αντιμέτωπος με το ανεξήγητο φαινόμενο γονείς να κακοποιούν ή να παραμελούν τα παιδιά τους με τον ίδιο τρόπο που υπέστησαν την κακοποίηση και την παραμέληση οι ίδιοι ως παιδιά. Όμως, ως ενήλικοι δεν θυμούνται πια τι υπέφεραν.

Στις περιπτώσεις σεξουαλικής επιθετικότητας εναντίον παιδιών, σχεδόν αποτελεί τον κανόνα οι δράστες να μη γνωρίζουν την προσωπική τους ιστορία ή, τουλάχιστον, να έχουν αποκοπεί από τα συναισθήματα που την συνόδευαν. Μόλις στη θεραπεία, αν αυτή είναι εφικτή, αποδεικνύεται ότι εκδραμάτιζαν κατ’ εξακολούθηση τη δική τους ιστορία επί πολλά χρόνια.
Το φαινόμενο αυτό μπορώ να το εξηγήσω μόνον υποθέτοντας ότι οι πληροφορίες σχετικά με την κακοποίηση που βίωσαν οι άνθρωποι αυτοί στην παιδική τους ηλικία διατηρήθηκαν μόνιμα στον εγκέφαλό τους, αποθηκευμένες υπό μορφήν ασυνείδητων αναμνήσεων.

Είναι αδύνατο για ένα παιδί να έχει ένα συνειδητό βίωμα κακοποίησης χωρίς «ενήμερους μάρτυρες». Το παιδί πρέπει να απωθήσει αυτή τη γνώση, για να μην καταρρεύσει από την οδύνη και το φόβο. Όμως, οι ασυνείδητες αναμνήσεις ωθούν τους ανθρώπους να αναπαράγουν διαρκώς εκ νέου τις απωθημένες σκηνές, για να απελευθερωθούν από τους φόβους τους, που είναι κατάλοιπα της πρώιμης κακοποίησης.

Καθένας από αυτούς δημιουργεί καταστάσεις στις οποίεςπαίρνει τον ενεργό ρόλο, για να κυριαρχήσει πάνω στην αδυναμία του παιδιού και να διαφύγει τους ασυνείδητους φόβους. Ωστόσο, ούτε αυτό φέρνει τη λύτρωση. Ο ίδιος γίνεται ξανά και ξανά δράστης, βρίσκοντας κάθε φορά νέα θύματα.

Όσο προβάλλει πάνω σε αποδιοπομπαίους τράγους το μίσος και το φόβο, δεν μπορεί να τα διαχειριστεί.

Μόνον όταν αναγνωρίσει το πραγματικό αίτιο και κατανοήσει τη φυσική του αντίδραση στο άδικο, μπορεί ο «τυφλός» να νικήσει το μίσος το οποίο μεταθέτει σε αθώους. Γιατί η λειτουργία του μίσους, η οποία είναινα συγκαλύψει την αλήθεια, από εκείνη τη στιγμή και έπειτα καθίσταται περιττή.

Άνθρωποι που, ενώ έχουν διαπράξει σεξουαλικά εγκλήματα, έχουν επεξεργαστεί την ιστορία τους στο πλαίσιο μιας θεραπείας δεν διατρέχουν, ως γνωστόν, κίνδυνο να συνεχίσουν να εκδραματίζουν τα τραύματά τους με καταστρεπτικό τρόπο.

Τι είναι αλήθεια το μίσος; Στα δικά μου μάτια είναι μια πιθανή συνέπεια της οργής και της απόγνωσης του παιδιού, το οποίο παραμελήθηκε ήδη κατά το προγλωσσικό στάδιο.

Όσο ο θυμός απέναντι σε έναν γονιό παραμένει ασυνείδητος και απωθημένος δεν μπορεί να σβήσει.Μπορεί μόνο να μετατεθεί σε αποδιοπομπαίους τράγους, στα ίδια τα παιδιά αυτού που τον νιώθει ή σε υποτιθέμενους εχθρούς.

Καμουφλαρισμένος ως ιδεολογία, ο θυμός που έχει μετεξελιχθεί σε μίσος είναι ιδιαίτερα επικίνδυνος, γιατί είναι ανίκητος και υπερβαίνει κάθε ηθική επιταγή.

Όποιος παρατηρήσει με ενσυναίσθηση το κλάμα ενός απελπισμένου βρέφους θα εκπλαγεί από την ένταση αυτών των συναισθημάτων.

Πού μπορούν να οδηγήσουν οι μηχανισμοί της μετάθεσης του μίσους απεδείχθη σε πάμπολλα παραδείγματα δικτατόρων. Κέρδισαν τα πλήθη και τα οδήγησαν στο φόνο στρέφοντας τα έντονα συναισθήματά τους, που ως τότε βρίσκονταν εν υπνώσει, εναντίον αποδιοπομπαίων τράγων.

Γιατί τα συναισθήματα που γεννήθηκαν στα πρωταρχικά στάδια της ζωής και δεν εστίασαν κάπου, χρειάζονται ένα αντικείμενο, προκειμένου πράξεις που κάποτε δεν επιτρέπονταν στο παιδί να καταστούν δυνατές.

Ένα ζώο αντιδρά στην επίθεση είτε με φυγή, είτε με πάλη. Αμφότεροι οι τρόποι αυτοί είναι αδύνατοι για ένα νήπιο το οποίο το βασανίζουν οι πιο κοντινοί του συγγενείς. Έτσι,η φυσική αντίδραση αναστέλλεται, για δεκαετίες ολόκληρες μερικές φορές, ώσπου να εκδηλωθεί απέναντι σε κάποιον πιο αδύναμο.

Τότε τα καταπιεσμένα συναισθήματα ξεσπούν με τρόπο αδίστακτο κατά των μειονοτήτων. Αυτό το ονομάζουμε ξενοφοβία, και τα θύματα ποικίλλουν από τόπο σε τόπο: μπορεί να είναι Τούρκοι, Ρομά, καταγόμενοι από την Μπιάφρα, Χούτου ή Τούτου’  μπορεί να είναι, όπως στην Κίνα του Μάο και στην Καμπότζη, διανοούμενοι.

Μόνο οι λόγοι αυτού του μίσους είναι παντού οι ίδιοι […] Σκοτώνουν και βασανίζουν ξένους ανθρώπους, που δεν τους έχουν κάνει τίποτε κακό, κι ύστεραωραιοποιούν τις φρικαλεότητές τους με υποτιθέμενες θρησκευτικές ή πολιτικές ιδέες. Φυσικά, δεν έχουν ιδέα πως πάνω σε αυτούς τους ανθρώπους εκδικούνται για την τρομοκρατία που γνώρισαν οι ίδιοι στην πρώιμη παιδική τους ηλικία.

Όμως ούτε η σημερινή τους άγνοια ούτε ο θυμός που κάποτε καταπίεσαν και σήμερα απαρνούνται μπορούν να δικαιολογήσουν κατά οποιονδήποτε τρόπο την ακραία καταστροφική τους συμπεριφορά ή μπορούν να αξιώσουν τον οίκτο μας.

Όταν κάποιος ξέρει ότι ο Χίτλερ υπέστη από τον πατέρα του βαριά κακοποίηση, ταπείνωση και χλευασμό, και όταν επιπλέον ξέρει ότι αρνήθηκε τα συναισθήματά του απέναντι στον πατέρα του, τότε αποκαλύπτεται η πηγή του μίσους του.

Εκτός κι αν προτιμήσει κανείς να μην καταπιαστεί με το θέμα. Εγώ έπρεπε να το κάνω, γιατί ήλπιζα να βρω απαντήσεις για τα κίνητρα όχι μόνο του Χίτλερ, αλλά και άλλων τυράννων.

Σε όλες τις περιπτώσεις, βρήκα επιπτώσεις του μίσους απέναντι σε έναν τουλάχιστον γονιό – μίσος, που παρέμενε ασυνείδητο, όχι μόνο επειδή απαγορευόταν αυστηρά να μισείς τον γονιό σου, αλλά και επειδή για ένα παιδί ήταν θέμα επιβίωσης να διατηρήσει την ψευδαίσθηση ότι έχει έναν καλό γονιό.

Μόνο με τη μετάθεση σε ένα υποκατάστατο του γονιού πρόσωπο, γινόταν επιτρεπτό το μίσος αυτό και μπορούσε να εκδηλωθεί.

Ο Χίτλερ δεν θα έβρισκε πιθανότατα τόσους υποστηρικτές, εάν τα πρότυπα ανατροφής που ο ίδιος είχε γνωρίσει και οι τρομερές συνέπειές τους στη Γερμανία και την Αυστρία δεν ήταν τόσο διαδεδομένα.

[…] δεν έχω συναντήσει κανέναν εγκληματία που στα παιδικά του χρόνια να μην ήταν ο ίδιος θύμα.

Το πρόβλημα έγκειται στο ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους ανθρώπους δεν γνωρίζουν τα κίνητρά τους,επειδή δεν έχουν πρόσβαση στα συναισθήματα και τις αναμνήσεις τους.

Ο Daniel J. Goldhagen, ο οποίος σε ένα βιβλίο του (D.J.G., Hitlers willege Vollstrecker, Siedler, 1996) βασίζεται κυρίως σε μαρτυρίες δραστών, αποκαλύπτει παράλληλα τα συναισθήματά τους, καθιστώντας το υλικό αυτό προσβάσιμο προς περαιτέρω έρευνα.

Τα παραθέματα και οι εικόνες του βιβλίου του τεκμηριώνουν σαφέστατα ότι τα ικανοποιημένα, γελαστά πρόσωπα των δραστών έδειχναν να ευχαριστιούνται το βασανισμό.

Δυστυχώς, ο Daniel Goldhagen στην έρευνά του φώτισε μόνο φαινομενολογικά την οικειοθελή συμμετοχή σε πράξεις βασανισμών και εξευτελισμών, μη λαμβάνοντας υπόψη του την παιδική ηλικία των δραστών.

Καταπιάνεται μεν με τα συναισθήματά τους, τα οποία ως τότε είχαν αγνοηθεί σε μεγάλο βαθμό, όμως, χωρίς το υπόβαθρο της ανατροφής στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, η συμπεριφορά τους παραμένει αινιγματική.

Ματαίως ο αναγνώστης αναζητά μια εξήγηση. Πώς είναι δυνατόν άνδρες και γυναίκες που έχαιραν μιας γενικής εκτίμησης να συμπεριφέρθηκαν σαν τέρατα;  Πώς συνέβη ένας πρώην δάσκαλος όπως ο Klaus Barbie και άλλοι άνδρες, που περιγράφονται από τις κόρες τους ως καλοί και στοργικοί πατεράδες, να βασάνισαν ή να έβαλαν να βασανιστούν αθώοι;

Το ερώτημα αυτό δεν το θέτει ο Goldman. Πιστεύει ότι παραπέμποντας στον γερμανικό αντισημιτισμό έχει ήδη προσφέρει μια ικανοποιητική απάντηση. Όμως, δεν το έχει κάνει.

Αν αιτία του Ολοκαυτώματος είναι ο γερμανικός αντισημιτισμός, τότε μένει ανεξήγητο για ποιο λόγο δεν είχαμε στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο κιόλας μια γενοκτονία, τότε που ο αντισημιτισμός ήταν εξίσου ισχυρός.  Και γιατί δεν είχαμε ένα Ολοκαύτωμα στις υπόλοιπες αντισημιτικές χώρες, όπως η Πολωνία, η Ρωσία και άλλα ευρωπαϊκά κράτη;

Το επιχείρημα ότι η Δημοκρατία της Βαϊμάρης έφερε το λαό σε απόγνωση λόγω της ανεργίας και της φτώχειας, μια απόγνωση που εκτονώθηκε στη δολοφονία των Εβραίων, δεν είναι πειστικό, εάν λάβουμε υπόψη ότι ο Χίτλερ κατάφερε γρήγορα να δαμάσει το πρόβλημα της ανεργίας.

Κατά συνέπεια, υπήρχαν και άλλοι παράγοντες που μέχρι τώρα δεν έχουν εξεταστεί, ενώ θα έριχναν φως στην ερώτηση γιατί το Ολοκαύτωμα συνέβη στη Γερμανία και γιατί συνέβη εκείνη και όχι οποιαδήποτε άλλη χρονική στιγμή.

Κατά την άποψή μου, η αιτία βρίσκεται σαφέστατα στον καταστροφικό τρόπο ανατροφής των μικρών παιδιών, ο οποίος ήταν ευρύτατα διαδεδομένος στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα στη Γερμανίακαι τον οποίο χαρακτηρίζω ως κακοποίηση νηπίων.

Και σε άλλες χώρες κακοποιούνταν και εξακολουθούν μέχρι σήμερα ακόμη να κακοποιούνται παιδιά με το πρόσχημα της ανατροφής –όμως ούτε κατά διάνοια με τον συστηματικό τρόπο και την επιμέλεια που ήταν τόσο χαρακτηριστικοί για τη μαύρη παιδαγωγική στη Γερμανία.

Στις δύο γενιές που προηγήθηκαν της ανόδου του Χίτλερ στην εξουσία, οι μέθοδοι αυτές τελειοποιήθηκαν.
Ώσπου στο τέλος ο Χίτλερ έλαβε αυτό που χρειαζόταν. Σύμφωνα με τα δικά του λόγια αυτό εκφράστηκε ως εξής:

«Η παιδαγωγική μου είναι σκληρή. Η αδυναμία πρέπει να κοπεί από τη ρίζα. Στα εκπαιδευτήριά μου θα γαλουχηθεί μια νεολαία, που μπροστά της ο κόσμος θα τρομάζει. Μια βίαιη, κυρίαρχη, ατρόμητη, φοβερή νεολαία θέλω. Η νεότητα πρέπει να έχει όλα αυτά τα γνωρίσματα. Πρέπει να υπομένει πόνους. Τίποτε το αδύναμο και τρυφερό δεν πρέπει να βρίσκεται εντός της. Το ελεύθερο, υπέροχο αρπακτικό ζώο πρέπει να αστράφτει και πάλι στο βλέμμα της.Δυνατή και όμορφη τη θέλω τη νεολαία μου (…) έτσι θα μπορέσω να δημιουργήσω Νέο».

Αυτό το παιδαγωγικό πρόγραμμα εξολόθρευσης του ζωντανού στοιχείου προηγήθηκε των σχεδίων εξολόθρευσης ενός λαού. Ήταν, με άλλα λόγια, η προϋπόθεση της επιτυχίας.

[...] Ο μοναδικός παράγοντας που διαφοροποιούσε τους σωτήρες από τους οπαδούς του ναζιστικού καθεστώτος ήταν, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, ο τρόπος διαπαιδαγώγησης των γονιών τους.

Όλοι σχεδόν οι σωτήρες δήλωσαν στις συνεντεύξεις τους ότι οι γονείς τους προσπάθησαν να τους διαπαιδαγωγήσουν με επιχειρήματα και όχι με τιμωρίες.

[...] Άνθρωποι που ως παιδιά έλαβαν στοργή και συμπαράσταση υιοθετούν από νωρίς τον γεμάτο κατανόηση και αυτόνομο τρόπο συμπεριφοράς των γονιών τους. Η αυτοπεποίθηση, η ικανότητα να αποφασίζουν και να συμπονούν ήταν κοινές σε όλους τους σωτήρες.

Το 70% από αυτούς δήλωσαν ότι αποφάσισαν μέσα σε λίγα λεπτά να παρέχουν την πρώτη φορά βοήθεια. Το 80% είπαν ότι δεν το συζήτησαν με κανέναν. Γιατί: "Έπρεπε να το κάνω, δεν άντεχα να βλέπω το άδικο και να μένω άπραγος".

[...] Ένα παιδί που εχει ανατραφεί με τη χρήση βίαςφοβάται να προσλάβει νέες εμπειρίες, γιατί στα μάτια του ελλοχεύει παντού ο κίνδυνος εντελώς ξαφνικά να τιμωρηθεί για υποτιθέμενα σφάλματα. Στον μετέπειτα ενήλικο θα λείπει η πυξίδα των εμπειριών, που θα τον καθοδηγούσε.

Γι' αυτό και θα υποκλίνεται με δουλοπρέπεια μπροστά στην εξουσία καιθα φέρεται στους πιο αδύναμους σαν να ήταν δούλοι του, έτσι όπως βίωσε ως παιδί την αυθαιρεσία των γονιών του.

[...] δεν είναι τα τραύματα αυτά καθ' αυτά που έχουν ως άμεση συνέπεια την εμφάνιση νευρώσεων και τις εγκληματικές σταδιοδρομίες, αλλά ο τρόπος επεξεργασίας τους.

Εάν δεν υπάρξουν θετικοί παράγοντες, αν λείψουν τόσο η τρυφερότητα όσο και τα "πρόσωπα - αρωγοί", παραμένουμε στην άρνηση της οδύνης και την εξιδανίκευση της βαναυσότητας με όλες τις καταστροφικές συνέπειες.

Όποιος έλαβε, ήδη από την προγλωσσική ηλικία, μια άκρως ταπεινωτική και βάναυη διαπαιδαγώγηση, συνήθως χωρίς "ενήμερους μάρτυρες", θα έμαθε ενδεχομένως και να θαυμάζει αυτή τη βαναυσότητα, εάν κανένας στο περιβάλλον των πρώτων χρόνων ζωής του παιδιού δεν την αμφισβήτησε και δεν εκπροσωπούσε ανθρώπινες αξίες.

[...] Αποφεύγοντας την αναζήτηση της αλήθειας δεν διασώζουμε την αγάπη -ούτε καν την αγάπη για τους γονείς μας.

Η πράξη της συγχώρεσης δεν μας βοηθάει, όσο συγκαλύπτει αυτά που συνέβησαν. Γιατί η αγάπη και η αυταπάτη αλληλοαποκλείονται.

Από την αναλήθεια, την άρνηση της οδύνης στο προσωπικό μας παρελθόν, γεννιέται το μίσος που μεταβιβάζεται σε αθώους. Αποτελεί μια προσκόλλληση στην αυταπάτη και αδιέξοδο. Η πραγματική αγάπη αντέχει την αλήθεια.

Απόσπάσματα από το βιβλίο Δρόμοι της ζωής. Πώς οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας επηρεάζουν τη μετέπειτα ζωή μας: Έξι ιστορίες, της Alice Miller

Επιμέλεια: Κρυσταλία Πατούλη

Πηγή: tvxs

Διαβάστε περισσότερα

Ενιαύσια Πρωταπριλιά

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΠΟΥΚΑΛΑΣ

​​Με το Διαδίκτυο, που η ύπαρξή του κυρώνει και επαληθεύει κάθε γράμμα της λέξης «παγκοσμιοποίηση», οποιαδήποτε φάρσα μπορεί να ξεπεράσει ταχύτατα το τοπικό επίπεδο και να απολαύσει οικουμενική αίγλη.
Αν γίνεται απλώς «για την πλάκα», η φήμη της θα χαθεί στη βδομάδα πάνω, ώστε να βρεθεί χρονοχώρος για την επόμενη. Αν όμως είναι μια καλοστημένη προβοκάτσια, μπορεί αναμεταδιδόμενη να προκαλέσει πολιτικά γεγονότα και να εκθέσει βαριά τα μίντια που θα τσιμπήσουν. Μέχρι τώρα έχουν γλιστρήσει πάνω σε ολοφάνερες πεπονόφλουδες πολλά κανάλια, εφημερίδες και ιστοσελίδες· διεθνώς. Ακόμα κι όταν η παγίδα φωνάζει «έι, εδώ είμαι, πάρτε τα μέτρα σας», όλο και κάποιος σαγηνεύεται.

Εξηγήσιμη η ευκολία με την οποία σοβαροί ενημερωτικοί φορείς υιοθετούν κατασκευάσματα μιας κραυγαλέας, αυτοϋπονομευόμενης υπερβολής: Με τα τόσα απίστευτα και απίθανα που βλέπουμε πραγματοποιούμενα στην πολιτική μας καθημερινότητα, τίποτε δεν μας φαίνεται αδύνατο και αδιανόητο.

Οταν, λ.χ., το αλατισμένο σουβλάκι έχει άλλο ΦΠΑ από το ανάλατο, γιατί να σε ξενίσει η «είδηση» ότι κάποιος Ελληνας πιλότος, και μάλιστα με το βουερά ελληνόμορφο όνομα Ομηρος Σιποστόπουλος (λίγο ακόμα και θα τον έλεγαν Τατασόπουλο, όπως τον επιστήμονα στον «Γκοντζίλα»), άρπαξε το F16 του, μπουκάρισε στην τουρκική επικράτεια, προσγειώθηκε σε παρατημένο στρατιωτικό χώρο κοντά στην πόλη Σόκε, πάρκαρε σ’ ένα υπόστεγο, ψιλομεταμφιέστηκε και βγήκε να αναζητήσει το σκοτεινό αντικείμενο του πόθου του, ή μάλλον το φωτεινό αντικείμενο του σκοτεινού πόθου του: ένα ΑΤΜ. Και μάλιστα ένα ΑΤΜ που, διαισθανόμενο τις ανάγκες του πιλότου μας και συμμεριζόμενο την έκτακτη αγωνία του, προσπάθησε να μετατρέψει αυθωρεί και παραχρήμα το τουρκικό χρήμα σε ευρωπαϊκό, τις λίρες σε ευρώ. Δεν τα κατάφερε όμως και τελικά του έδωσε τουρκικές λίρες, 6.000 τον αριθμό. Ζήλεψαν όμως οι άλλοι πιλότοι της τάδε Μοίρας της δείνα Πτέρυγας Μάχης, πήγαν ομαδικά με τα αεροπλάνα τους στην Τουρκία και άδειασαν τα ΑΤΜ.
Μόνο που ενέδωσαν στον πειρασμό να πανηγυρίσουν επιτόπου για τον άθλο τους. Κι έτσι τους συνέλαβε η τουρκική αστυνομία την ώρα που χαλάρωναν πάνω στην ταράτσα ενός, πίνοντας, τι άλλο, ούζο…

Αν τα έλεγες αυτά στο καφενείο του χωριού σου, θα σου φώναζαν να σταματήσεις τα παραμύθια και θα σε υποχρέωναν να τους κεράσεις τρεις γύρους ούζο, με μεζέ σουβλάκια αλατισμένα. Αν όμως τα γράψεις σε μια ιστοσελίδα με βαρύγδουπο τίτλο, δεν έχεις παρά να περιμένεις τα θύματά σου. Στην περίπτωση των πιλότων, όλα ξεκίνησαν από τις «αποκαλύψεις» γαλλικής ιστοσελίδας, αεροδιαστημικής υποτίθεται.
Τσίμπησαν δύο τουρκικές εφημερίδες και μία αγγλική, καθώς και μία ελληνική ιστοσελίδα. Μέτρια ψαριά. Αν οι Γάλλοι έγραφαν πως ο πιλότος ήταν ο κ. Καμμένος, τα δίχτυα τους θα γέμιζαν. Στο Διαδίκτυο, όπου η Πρωταπριλιά γιορτάζεται ολοχρονίς, όσο πιο ψεύτικο είναι κάτι, τόσο πιο αληθινό φαντάζει.

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί πεινάμε μετά το... μπαρ;

Ερευνητές στις ΗΠΑ ανακάλυψαν για ποιον λόγο κυρίως οι γυναίκες καταναλώνουν ανθυγιεινές τροφές ύστερα από μια βραδιά γεμάτη αλκοόλ

Μετά το ποτό ο εγκέφαλος γίνεται πιο ευαίσθητος στις λαχταριστές μυρωδιές των φαγητών, λένε οι ερευνητές ύστερα από μελέτη σε γυναίκες

Είναι μια γνώριμη στους περισσότερους ακατανίκητη επιθυμία. Αυτή τού να «τσακίσει» κάποιος σουβλάκια, χάμπουργκερ ή άλλα συνήθως ανθυγιεινά και γεμάτα θερμίδες φαγητά μέσα στο ξημέρωμα ύστερα από μια βραδιά «ποτισμένη» στο αλκοόλ.

Η... μυρωδάτη επιθυμία για φαγητό μετά την κατανάλωση αλκοόλ

Εχοντας ήδη καταναλώσει αλκοολούχα ποτά τα οποία είναι «φορτωμένα» με... άδειες θερμίδες, το άτομο αισθάνεται την επόμενη ημέρα ακόμη μεγαλύτερες τύψεις όταν κλείνει τη βραδιά του με ένα fast food μεταμεσονύκτιο γεύμα. Ωστόσο επιστήμονες στις ΗΠΑ πιστεύουν τώρα ότι ανακάλυψαν το γιατί κυρίως οι γυναίκες έχουν την τάση να τρώνε περισσότερο μετά την κατανάλωση αλκοόλ.

Το αλκοόλ, λένε οι ειδικοί του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, κάνει τον εγκέφαλο να γίνεται πιο ευαίσθητος στις λαχταριστές μυρωδιές των φαγητών, ενισχύοντας έτσι την όρεξη.

Οι ερευνητές διεξήγαγαν την πρώτη μελέτη του είδους της αποτιμώντας τον ρόλο του εγκεφάλου στη λήψη θερμίδων ύστερα από την κατανάλωση αλκοόλ από γυναίκες. Η νέα μελέτη, επικεφαλής της οποίας ήταν ο δρ Γουίλιαμ Εϊλερ, έρχεται να προστεθεί σε άλλα παρεμφερή στοιχεία που δείχνουν πως γενικώς το αλκοόλ αυξάνει την πρόσληψη τροφής, κάτι που έχει ονομαστεί «επίδραση του απεριτίφ».

Ο εγκέφαλος και η «επίδραση του απεριτίφ»

Τα νέα ευρήματα όμως δείχνουν ότι η αυξημένη κατανάλωση τροφής δεν βασίζεται μόνο στην από του στόματος πρόσληψη αλκοόλ και στην απορρόφησή του από το έντερο. Οπως σημείωσε ο δρ Εϊλερ, «ο εγκέφαλος, ακόμη και αν δεν έχει τη συμβολή του εντέρου, μπορεί να παίξει ζωτικό ρόλο στη ρύθμιση της πρόσληψης τροφής. Πολλά αλκοολούχα ποτά περιέχουν "άδειες" θερμίδες και όταν κάποιος συνδυάσει αυτές τις θερμίδες με την "επίδραση του απεριτίφ" είναι πιθανό να οδηγηθεί σε πρόσληψη βάρους. Και αυτό διότι από τη μελέτη μας προέκυψε ότι η έκθεση σε αλκοόλ μπορεί να αυξήσει την ευαισθησία του εγκεφάλου σε εξωτερικά ερεθίσματα που σχετίζονται με το φαγητό, όπως τα αρώματα, και να οδηγήσει τελικώς σε μεγαλύτερη κατανάλωση φαγητού».

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους οι ερευνητές μελέτησαν 35 γυναίκες που δεν ήταν χορτοφάγοι και δεν κάπνιζαν ενώ είχαν φυσιολογικό βάρος. Επιθυμώντας να διερευνήσουν την άμεση επίδραση του αλκοόλ στον εγκέφαλο οι επιστήμονες παρέκαμψαν το πεπτικό σύστημα εκθέτοντας την κάθε εθελόντρια σε αλκοόλ μέσω ενδοφλέβιας έγχυσης πριν από την κατανάλωση τροφής. Σε δεύτερη φάση οι ίδιες εθελόντριες έλαβαν έγχυση ενός αλατούχου διαλύματος (placebo) προτού καταναλώσουν τροφή.

Χρήση μαγνητικής τομογραφίας

Μέσω μαγνητικής τομογραφίας κατεγράφη η απόκριση του εγκεφάλου των γυναικών σε μυρωδιές φαγητών αλλά και σε άλλες μυρωδιές που δεν σχετίζονταν με τροφές. Μετά τη διεξαγωγή των απεικονίσεων του εγκεφάλου στις συμμετέχουσες τούς δόθηκε η επιλογή να γευτούν είτε ζυμαρικά με κιμά είτε μοσχάρι με νουντλς.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν, όπως αναφέρουν στο τεύχος Ιουλίου της επιθεώρησης «Obesity», ότι όταν οι γυναίκες έλαβαν ενδοφλεβίως αλκοόλ κατανάλωσαν περισσότερη τροφή σε σύγκριση με όταν έλαβαν την εικονική ένεση. Πρέπει πάντως να σημειωθεί ότι υπήρχαν εξατομικευμένες διαφορές - το ένα τρίτο των γυναικών κατανάλωσε λιγότερη τροφή μετά τη λήψη αλκοόλ σε μορφή ένεσης σε σύγκριση με τη λήψη του αλατούχου διαλύματος.

Ο ρόλος του υποθαλάμου

Η περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για ορισμένες μεταβολικές διεργασίες, ο υποθάλαμος, φάνηκε από τις απεικονίσεις ότι αποκρινόταν επίσης περισσότερο στις μυρωδιές φαγητών σε σύγκριση με τις άλλες μυρωδιές μετά τη λήψη αλκοόλ σε σύγκριση με τη λήψη αλατούχου διαλύματος.

Με βάση αυτές τις παρατηρήσεις οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα πως ο υποθάλαμος παίζει σημαντικό ρόλο σε ό,τι αφορά την ευαισθησία του ανθρώπου σε εξωτερικά ερεθίσματα που σχετίζονται με την τροφή και τελικώς στην κατανάλωση τροφής.

Σχολιάζοντας τα νέα ευρήματα ο δρ Μάρτιν Μπινκς από το Πανεπιστήμιο Texas Tech ανέφερε ότι η νέα μελέτη «μάς βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα τα νευρικά μονοπάτια που εμπλέκονται στη σχέση μεταξύ κατανάλωσης φαγητού και αλκοόλ. Συχνά η σύνδεση μεταξύ αλκοόλ και κατανάλωσης τροφής υπεραπλουστεύεται. Η καινούργια μελέτη αποκαλύπτει μια πιο πολύπλοκη διαδικασία που χρειάζεται να διερευνηθεί περαιτέρω». Και οι συγγραφείς της μελέτης ζήτησαν περαιτέρω διερεύνηση της σύνδεσης που έφεραν στο φως. Οπως είπαν, οποιαδήποτε νέα γνώση σχετικά με τους παράγοντες που οδηγούν στην υπερκατανάλωση φαγητού είναι σημαντική, ιδιαιτέρως στην «παχύσαρκη» εποχή στην οποία ζούμε.

Διαβάστε περισσότερα

Το κόμμα και η δημοκρατία

Ενα σχήμα με πολλά κόμματα στη συσκευασία του ενός, που κανένα καταστατικό δεν μπορεί να εγκρίνει, δεν είναι δυνατόν να μακροημερεύσει

Συντάκτης: 

Τάσος Παππάς

Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, βουλευτές, μέλη της Κεντρικής Επιτροπής, νομαρχιακές οργανώσεις, η Νεολαία ζητούν με ανακοινώσεις τους τη σύγκληση των καθοδηγητικών οργάνων προκειμένου να συζητηθεί η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην κυβέρνηση και στο κόμμα. Χαρακτηρίζουν τη συμφωνία επονείδιστη, καλούν τον πρωθυπουργό να την ακυρώσει και από ορισμένες πλευρές προτείνεται έκτακτο συνέδριο για να ληφθούν αποφάσεις εφ’ όλης της ύλης: στρατηγική, τακτική, φυσιογνωμία, κοινή πορεία.
Το αίτημα για σύγκληση τουλάχιστον της Πολιτικής Γραμματείας και της Κεντρικής Επιτροπής είναι σαφώς δικαιολογημένο, αφού έχουν έρθει τα πάνω κάτω, οι αντιθέσεις είναι πολύ σοβαρές, αφορούν τις γενέθλιες πράξεις της παράταξης, δεν πρόκειται, μ’ άλλα λόγια, για μικροκαβγάδες σχετικά με το ένα ή το άλλο δευτερεύον ζήτημα, και η ηγεσία οφείλει βάσει του καταστατικού να ανταποκριθεί.
Καθυστερεί σκοπίμως -προφανώς γιατί ψυχανεμίζεται ότι έχει χάσει τον έλεγχο και φοβάται ότι θα αντιμετωπίσει δυσάρεστες εκπλήξεις. Βρίσκεται όμως εν αδίκω και έτσι πιάνει τόπο η κριτική για παραβίαση των αρχών λειτουργίας και υπονόμευση της εσωκομματικής δημοκρατίας. Ωστόσο, το ερώτημα που προκύπτει είναι το εξής: «Είναι ο ΣΥΡΙΖΑ ένα δημοκρατικό κόμμα με την κλασική έννοια του όρου;».
Φαντάζει βέβηλο το ερώτημα, αλλά δεν είναι. Οντως στον ΣΥΡΙΖΑ συζητούν τα πάντα και επιτρέπονται σχεδόν τα πάντα. Σήμερα, ακόμη και το να χαρακτηρίσει κάποιος τον επικεφαλής του προδότη και τους συνεργάτες του δωσίλογους, χωρίς να υποστεί καμία συνέπεια. Μπορεί να μη διαρρήξει αυτοθέλητα τους δεσμούς του μ’ αυτό το σοσιαλφιλελεύθερο σχήμα που καθοδηγείται από μια κλίκα συμβιβασμένων με τον ταξικό εχθρό γιατί πιστεύει ότι έχει τη δύναμη να ανατρέψει την ηγεσία του και τη γραμμή της, ποντάροντας στις προβλεπόμενες από το καταστατικό διαδικασίες. Θεμιτό. Μόνο που η παραπομπή στο καταστατικό δεν πρέπει να γίνεται επιλεκτικά.
Και ερχόμαστε έτσι στον πυρήνα του προβλήματος. Αυτό που παρουσιαζόταν -και πράγματι ήταν την περίοδο της αντιπολίτευσης- ως πλούτος που έδινε δυναμική και ώθηση στο εγχείρημα, δηλαδή η συνύπαρξη τάσεων και ρευμάτων, τώρα που το κόμμα βρίσκεται στην κυβέρνηση δοκιμάζεται στην πράξη. Αρκετές από τις συνιστώσες δεν λειτουργούν ως τάσεις ή ως ρεύματα ιδεών -αναγκαίο και επιθυμητό για πολυσυλλεκτικά μορφώματα με αριστερό και αντισυστημικό πρόσημο- αλλά έχουν όλα τα χαρακτηριστικά της φράξιας: αυτόνομη δομή, δική τους πειθαρχία, ξεχωριστή ηγεσία, διαφορετικά σημεία αναφοράς.
Ενα τέτοιο σχήμα -πολλά κόμματα στη συσκευασία του ενός που κανένα καταστατικό δεν μπορεί να εγκρίνει- δεν είναι δυνατόν να μακροημερεύσει. Από την άλλη πλευρά όμως, η απάντηση δεν μπορεί να είναι ένα κόμμα προσωποπαγές και αρχηγικό, μοντέλο που δεν συνάδει με την κουλτούρα της ριζοσπαστικής Αριστεράς.

Ανάγωγα

«Χτες ήταν νωρίς, αύριο θα είναι αργά, σήμερα είναι η στιγμή». Αυτό έλεγε ο Λένιν για τον χρόνο της επανάστασης, κι αυτό φαίνεται να ακολουθούν οι δύο πλευρές στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Ψάχνουν τη σωστή στιγμή για την αναμέτρηση, την οποία βλέπουν να έρχεται. Καμία όμως δεν θέλει να χρεωθεί τη διάσπαση και καμία δεν θέλει να κάνει την πρώτη κίνηση, γιατί μπορεί να αποδειχτεί βιαστική και ενδεχομένως μοιραία.

Διαβάστε περισσότερα

Xρυσή Αυγή: Έτσι κλείνουμε τις δουλειές με τους εφοπλιστές!

Ένα αποκαλυπτικό βίντεο. Ο φασίστας βουλευτής, Γιάννης Λαγός, λέει ξεκάθαρα πως η Χρυσή Αυγή έχει άμεση σχέση με εφοπλιστικά συμφέροντα. Ο φασίστας Λαγός υποστηρίζει: «Μας έχουν ζητήσει συνάντηση κάτω, άνθρωποι που είναι διατεθειμένοι να φέρουνε πλοία, είναι τρεις διαφορετικές περιπτώσεις, θα κάνουμε συνάντηση μαζί τους πιθανόν και μέσα στην εβδομάδα, Nα καταφέρουμε να ξεκινήσει η δουλειά». Το βίντεο δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα jailgoldendawn.com («Για την πολιτική αγωγή του αντιφασιστικού κινήματος») και το αναδημοσιεύουμε:

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του jailgoldendawn.com το βίντεο είναι από τις 7 Ιουλίου 2015. Όπως παρακολουθήσατε ο φασίστας Λαγός επαναλαμβάνει τη δήλωση περί «λακέδων του ΠΑΜΕ και του ΚΚΕ που θα εξαφανιστούν από το λιμάνι». Υπενθυμίζουμε το ηχητικό ντοκουμέντο που είχε φέρει στο φως της δημοσιότητας η Εφημερίδα των Συντακτών, για τη δολοφονική επίθεση των φασιστών στα μέλη του ΠΑΜΕ. Μπορείτε να το ακούσετε ΕΔΩ. Όπως είχε αποκαλυφθεί αυτός που περιγράφει τα «κατορθώματα» των φασιστών είναι ο Γ. Λαγός. 

Παρακάτω μπορείτε να δείτε κι άλλο (παλιότερο) βίντεο με τους φασίστες της Χρυσής Αυγής να τάζουν υποστήριξη ενάντια στο ΠΑΜΕ και στο ΚΚΕ.

Όπως έγινε γνωστό ο φασίστας βουλευτής, Γιάννης Λαγός, συνελήφθη σήμερα το πρωί, στο Πέραμα, για παραβίαση των περιοριστικών όρων. Αλήθεια, τις «μπίζνες» με τους  «ανθρώπους που είναι διατεθειμένοι να φέρουνε πλοία» θα τις κάνει από τη φυλακή ή τις έχει κάνει ήδη; 

Διαβάστε περισσότερα

Κώστας Καρυωτάκης: «Πληρώνω για όσους…»

Ποιητής και πεζογράφος, ίσως η σημαντικότερη λογοτεχνική φωνή, που ανέδειξε η γενιά του ’20 και από τους πρώτους, που εισήγαγαν στοιχεία του μοντερνισμού στην ελληνική ποίηση. Επηρέασε πολλούς από τους κατοπινούς ποιητές (Σεφέρης, Ρίτσος, Βρεττάκος) και με την αυτοκτονία του δημιούργησε φιλολογική μόδα, τον Καρυωτακισμό, που πλημμύρισε τη νεοελληνική ποίηση.
Γεννήθηκε στην Τρίπολη στις 30 Οκτωβρίου 1896 και ήταν γιoς του νομομηχανικού Γεωργίου Καρυωτάκη από τη Συκιά Κορινθίας και της Κατήγκως Σκάγιαννη από την Τρίπολη. Ήταν ο δευτερότοκος της οικογένειας. Είχε μία αδελφή ένα χρόνο μεγαλύτερή του, τη Νίτσα, και έναν αδελφό μικρότερο, το Θάνο, που γεννήθηκε το 1899 και σταδιοδρόμησε ως τραπεζικός υπάλληλος.
Λόγω της εργασίας τού πατέρα του, η οικογένειά του αναγκαζόταν να αλλάζει συχνά τόπο διαμονής. Έζησαν στη Λευκάδα, την Πάτρα, τη Λάρισα, την Καλαμάτα, το Αργοστόλι, την Αθήνα (1909-1911) και τα Χανιά, όπου έμειναν ως το 1913. Από τα εφηβικά του χρόνια δημοσίευε ποιήματά του σε παιδικά περιοδικά, ενώ το όνομά του αναφέρεται και σε διαγωνισμό διηγήματος του περιοδικού «Διάπλαση των Παίδων». Σε ηλικία 17 ετών ερωτεύεται την χανιώτισσα Άννα Σκορδύλη, μια σχέση που θα τον σημαδέψει.
Το 1917 αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών με λίαν καλώς. Στην αρχή επιχείρησε να ασκήσει το επάγγελμα του δικηγόρου, ωστόσο η έλλειψη πελατείας τον ώθησε στην αναζήτηση θέσης δημοσίου υπαλλήλου. Διορίστηκε στη Νομαρχία Θεσσαλονίκης, ενώ μετά την οριστική απαλλαγή του από τον Ελληνικό Στρατό για λόγους υγείας, τοποθετήθηκε σε διάφορες δημόσιες υπηρεσίες, μεταξύ των οποίων οι νομαρχίες Σύρου, Άρτας και Αθήνας. Απεχθανόταν τη δουλειά του και δεν ανεχόταν την κρατική γραφειοκρατία, εξού και οι πολλές μεταθέσεις του.
Η πρώτη ποιητική συλλογή του «Ο Πόνος των Ανθρώπων και των Πραγμάτων», δημοσιεύτηκε το Φεβρουάριο του 1919 και δεν έλαβε ιδιαίτερα θετικές κριτικές. Τον ίδιο χρόνο εξέδωσε το σατιρικό περιοδικό «Η Γάμπα», η κυκλοφορία του οποίου όμως απαγορεύτηκε έπειτα από έξι τεύχη κυκλοφορίας. Η δεύτερη συλλογή του, υπό τον τίτλο «Νηπενθή», εκδόθηκε το 1921.
Την ίδια περίοδο συνδέθηκε με την ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη, συνάδελφό του στη Νομαρχία Αττικής, παρόλο που δεν είχε ξεχάσει την πρώτη αγάπη, την Άννα Σκοδρύλη, η οποία στο μεταξύ είχε παντρευτεί. Η Πολυδούρη του προτείνει να παντρευτούν, παρότι γνώριζε ότι έπασχε από σύφιλη. Το 1924 ταξίδεψε στο εξωτερικό και επισκέφθηκε την Ιταλία και τη Γερμανία. Το Δεκέμβριο του 1927 εκδόθηκε η τελευταία ποιητική συλλογή του, με τίτλο «Ελεγεία και Σάτιρες».
Το Φεβρουαρίου του 1928 αποσπάστηκε στην Πάτρα και λίγο αργότερα στην Πρέβεζα. Η αλληλογραφία του με συγγενείς του την περίοδο αυτή αναδεικνύει την απόγνωση του Καρυωτάκη για την επαρχιακή ζωή και τη μικρότητα της τοπικής κοινωνίας. Στις 20 Ιουλίου πήγε στο Μονολίθι και αποπειράθηκε επί δέκα ώρες να αυτοκτονήσει, προσπαθώντας μάταια να πνιγεί. Την επόμενη μέρα (21 Ιουλίου) αγόρασε ένα περίστροφο κι επισκέφτηκε ένα καφενείο της Πρέβεζας. Αφού πέρασε λίγες ώρες μόνος του καπνίζοντας, πήγε σε μια παρακείμενη παραλία, τον Άγιο Σπυρίδωνα και έθεσε τέλος στη ζωή του κάτω από έναν ευκάλυπτο. Στην τσέπη του η αστυνομία βρήκε ένα σημείωμα, που εξηγούσε τους λόγους της αυτοκτονίας του:
«Είναι καιρός να φανερώσω την τραγωδία μου. Το μεγαλύτερό μου ελάττωμα στάθηκε η αχαλίνωτη περιέργειά μου, η νοσηρή φαντασία και η προσπάθειά μου να πληροφορηθώ για όλες τις συγκινήσεις, χωρίς τις περσότερες να μπορώ να τις αισθανθώ. Τη χυδαία, όμως, πράξη που μου αποδίδεται τη μισώ. Εζήτησα μόνο την ιδεατή ατμόσφαιρά της, την έσχατη πικρία. Ούτε είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για το επάγγελμα εκείνο. Ολόκληρο το παρελθόν μου πείθει γι” αυτό. Κάθε πραγματικότης μου ήταν αποκρουστική. Είχα τον ίλιγγο του κινδύνου. Και τον κίνδυνο που ήρθε τον δέχομαι με πρόθυμη καρδιά. Πληρώνω για όσους, καθώς εγώ, δεν έβλεπαν κανένα ιδανικό στη ζωή τους, έμειναν πάντα έρμαια των δισταγμών τους ή εθεώρησαν την ύπαρξή τους παιχνίδι χωρίς ουσία. Τους βλέπω να έρχονται ολοένα περισσότεροι μαζί με τους αιώνες. Σ” αυτούς απευθύνομαι. Αφού εδοκίμασα όλες τις χαρές !!! είμαι έτοιμος για έναν ατιμωτικό θάνατο. Λυπούμαι τους δυστυχισμένους γονείς μου, λυπούμαι τα αδέλφια μου. Αλλά φεύγω με το μέτωπο ψηλά. Ήμουν άρρωστος. Σας παρακαλώ να τηλεγραφήσετε, για να προδιαθέση την οικογένειά μου, στο θείο μου Δημοσθένη Καρυωτάκη, οδός Μονής Προδρόμου, πάροδος Αριστοτέλους, Αθήνας.
[Υ.Γ.] Και για ν” αλλάξουμε τόνο. Συμβουλεύω όσους ξέρουν κολύμπι να μην επιχειρήσουνε ποτέ να αυτοκτονήσουν δια θαλάσσης. Όλη νύχτα απόψε, επί δέκα ώρες, εδερνόμουν με τα κύματα. Ήπια άφθονο νερό, αλλά κάθε τόσο, χωρίς να καταλάβω πώς, το στόμα μου ανέβαινε στην επιφάνεια. Ορισμένως, κάποτε, όταν μου δοθεί η ευκαιρία, θα γράψω τις εντυπώσεις ενός πνιγμένου».
Εκτός από το ποιητικό του έργο, ο Καρυωτάκης έγραψε επίσης πεζά, ενώ μας άφησε και μεταφράσεις ξένων λογοτεχνών. Ποιήματά του έχουν μελοποιήσει συνθέτες και συγκροτήματα, όπως ο Μίκης Θεοδωράκης, τα «Υπόγεια Ρεύματα», η Λένα Πλάτωνος, ο Μίμης Πλέσσας, ο Γιάννης Σπανός, ο Γιάννης Γλέζος και ο Νίκος Ξυδάκης.
Η ποίηση του Καρυωτάκη δεν έχει ίχνος φιλολογίας, αισθηματισμού και φιλαρέσκειας, που υπάρχει σε αφθονία στους παλιότερους ποιητές. Αποπνέει την αίσθηση του μάταιου, του χαμένου, η στάση του είναι αντιηρωική και αντιδανική. Ο Καρυωτάκης γράφει ποιήματα για το άδοξο, το ασήμαντο, ακόμα και το γελοίο, ως διαμαρτυρία, που φθάνει στο σαρκασμό.
Πηγή: Σαν σήμερα 

Διαβάστε περισσότερα

"Ρωμαίος και Ιουλιέτα" κωμωδία του Μποστ από τη Θεατρική Ομάδα Δήμου Αγρινίου

 "Ρωμαίος και Ιουλιέτα"
 κωμωδία του Μποστ
από τη Θεατρική Ομάδα Δήμου Αγρινίου
ώρα 9.15 μ.μ.
Υπαίθριο Θέατρο Αιτωλικού

Γενική Είσοδος  3 Ευρώ

Για το έργο
 
Ο Μποστ εμπνέεται από την πασίγνωστη ρομαντική σαιξπηρική ιστορία. Οι ήρωες έρχονται από το παρελθόν στο παρόν, λέγοντας την ιστορία με το δικό τους τρόπο μέσα από τον αυτοσαρκασμό, το χιούμορ και τις ανατροπές.
Ο Ρωμαίος γεμάτος από έρωτα για την Ιουλιέτα αντιπροσωπεύει το πάθος, το αίσθημα, αλλά και τη δύναμη, έτοιμος να θυσιαστεί για τα ιδανικά της αγάπης. Η Ιουλιέτα, μέσα πάντα από τον ανατρεπτικό όσο και σουρεαλιστικό λόγο του Μποστ, είναι ένα κορίτσι και αργότερα γυναίκα που τη διακρίνει η δυναμικότητα και αποφασιστικότητα, έτοιμη να διεκδικήσει μέχρι τέλους την αγάπη της για τον Ρωμαίο.
Και σε αυτό το έργο του Μποστ, πρωταγωνιστής είναι η γλώσσα. Μέσα σε αυτόν τον ευρηματικό και απροσδόκητο δεκαπεντασύλλαβο, ο Μποστ σατιρίζει με το δικό του υπονομευτικό τρόπο τα κακώς κείμενα της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας.

Σημείωμα Σκηνοθέτη

Το έργο του Μέντη Μποσταντόγλου ή Μποστ (1918 – 1995)
έχει επετειακό χαρακτήρα καθώς φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου καλλιτέχνη.
Ασχοληθήκαμε με το έργο του σπουδαίου ζωγράφου, σκιτσογράφου, γελοιογράφου και συγγραφέα, καθώς για μας, ο Μποστ είναι ο συγγραφέας που ξαφνιάζει.
Ο σουρεαλισμός, ο γνωστός δεκαπεντασύλλαβος, οι ήρωες που μοιάζουν με τα σκίτσα του, η υπόγεια κριτική , είναι τα στοιχεία εκείνα που κάνουν το έργο του Μποστ να αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα δείγματα ενός θεάτρου που δεν υπήρξε όμοιο στην Ελλάδα.
Αιχμηρός, αληθινός, αλλά και πολύ ευαίσθητος.
Γι αυτό τον αντιμετωπίζουμε σοβαρά. Με σεβασμό και ειλικρίνεια.
Ευχόμαστε μ' αυτό το υπέροχο-ειδικό χιούμορ του συγγραφέα, να χαρείτε το παρόν και να ταξιδέψετε μαζί μας σε αυτή την μοναδική σάτιρα.

Διανομή (με σειρά εμφάνισης)
 
τροβαδούροι : Καραγιώργου Ειρήνη, Μπάκα Μαρία, Πατσιαλού Δώρα
αφηγήτριες: Καρασούλου Βιβή, Τσίρκα Μαίρη
Ρωμαίος: Παμποράκης Πασχάλης
Μερκούτιος: Τραγουλιάς Μάκης
Κα Καπουλέτου: Δαφνιά Ειρήνη
Υπηρέτρια: Ζαχρήστου Σπυριδούλα
Ιουλιέτα: Καραμπέκιου Εύη
Καραγκούνη Ολυμπία: Ηγεμόνας
Καπουλέτος: Μπαταγιάννης Άρης
Πάρις: Μπιστιτζάνος Τάσος
Σαλπιγκτής: Σελιμάς Κώστας
Παραμάνα: Σκοτίδα Κωνσταντίνα
Κοράκια, οπαδοί: Ανδρεόπουλος Χρήστος, Βασιλοπούλου Θέκλα, Στεφανόπουλος Πολυδεύκης
Μαγείρισσα: Φράγκου Αλεξάνδρα
Λαυρέντιος: Σαρδέλης Κώστας
Μπάρμαν: Παπαδημητρίου Λίλιαν
Υπάλληλος: Κουθούρη Ειρήνη
Λήδα: Σπέντζα Λένα
Γκρέκο: Κόντος Βασίλης, Σελιμάς Κώστας

Συντελεστές
 
Σκηνοθεσία: Ζαρκάδα Κάτια
Βοηθός σκηνοθέτη: Τσάμπου Αλεξάνδρα
Σκηνικά και Κοστούμια: Καραγιώργου Ειρήνη, Ζαχρήστου Σπυριδούλα, Βασιλοπούλου Θέκλα, Σίμου Καλλιόπη, Καρασούλου Βιβή
Μουσική επιμέλεια: Ρεντίφη Μάγδα, Ζαρκάδα Κάτια, Πατσιαλού Δώρα
Επιμέλεια προγράμματος: Σαρδέλης Κώστας
Φωτισμοί: Παπαδάκης Δημήτρης
Βεστιάριο: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Αγρινίου

Για την ομάδα
 
Το Τμήμα Ερασιτεχνικού Θεάτρου Δήμου Αγρινίου λειτουργεί από το 1993.

Σε αυτό το διάστημα ανέβασε παραστάσεις  ελληνικού και ξένου ρεπερτορίου, κλασσικού και σύγχρονου, φιλοξενώντας στους κόλπους του πλήθος ανθρώπων που αγάπησαν το θέατρο και δημιούργησαν μέσα από αυτό.

Για πρώτη φορά, φέτος λόγο μεγάλης προσέλευσης, στο Τμήμα Ερασιτεχνικού Θεάτρου του Δήμου Αγρινίου στεγάζονται δύο ομάδες ενηλίκων.

Δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα των παραστάσεων:
http://theatropsis.weebly.com/

Διαβάστε περισσότερα

Το κριθάρι του Ηράκλειτου

 

  Το κριθάρι του Ηράκλειτου διαλευκαίνει πολλά περίπλοκα και κομματικά γύρω από τις έννοιες πολιτική - μάζα - διανόηση - σοφία - αυτάρκεια, λιτότητα, απλότητα, μέτρον και πολλά άλλα

 

Γιώργος Σταματόπουλος

Στο απόσπασμα που ακολουθεί (Θεμίστιος, Περί Αρετής) αντικαθιστούμε, απλώς, τις λέξεις Εφέσιοι και πόλη με τις λέξεις Ελληνες και χώρα και αντί Πέρσες διαβάζουμε Εταίροι-δανειστές. «Οι Εφέσιοι είχαν συνηθίσει στην καλοπέραση και τη διασκέδαση· όταν όμως οι Πέρσες κήρυξαν πόλεμο εναντίον τους, η πόλη τους βρέθηκε πολιορκημένη. Αυτοί ωστόσο διασκέδαζαν συνέχεια κατά τη συνήθειά τους. Αλλά τα τρόφιμα άρχισαν να λείπουν στην πόλη.
»Οταν η πείνα έγινε ανυπόφορη, οι κάτοικοι της πόλης συγκεντρώθηκαν για να σκεφτούν τι έπρεπε να κάνουν ώστε να μην τους λείψουν τα αναγκαία για τη ζωή τους. Αλλά κανείς δεν τολμούσε να τους συμβουλεύσει τι θα έπρεπε να κάνουν για να περιορίσουν την καλοζωία. Τότε ένας άνδρας με το όνομα Ηράκλειτος πήρε κριθαρίσιο αλεύρι, το ανακάτωσε με νερό και το έφαγε καθισμένος ανάμεσά τους. Αυτό ήταν ένα σιωπηρό μάθημα για ολόκληρο τον λαό. Η ιστορία λέει ότι οι Εφέσιοι κατάλαβαν αμέσως τον συμβολισμό (...).
»Οταν όμως άκουσαν οι εχθροί τους ότι αυτοί θα μάθουν να ζουν κανονικά και ότι γευμάτιζαν κιόλας σύμφωνα με τη συμβουλή του Ηράκλειτου, έφυγαν απ’ την πόλη· αν και με τα όπλα τους ήταν νικητές, όμως άδειασαν το πεδίο της μάχης εξαιτίας του κριθαριού του Ηράκλειτου».
Μ’ αρέσει να χρησιμοποιώ το κριθάρι του Ηράκλειτου διότι διαλευκαίνει πολλά περίπλοκα και κομματικά γύρω από τις έννοιες πολιτική - μάζα - διανόηση - σοφία - αυτάρκεια, λιτότητα, απλότητα, μέτρον και πολλά άλλα. Το παραθέτω προς επίρρωσιν της προσπάθειας -έτσι λένε- της αριστερής κυβέρνησης να διακυβερνήσει συνετότερα (επειδή πολλοί ξίνισαν τα μούτρα τους λόγω της κριτικής σ’ αυτήν μετά την υπογραφή του Τρίτου Μνημονίου).
Είμαι πρόθυμος να αποδεχτώ ότι τούτη η κυβέρνηση θα διαχειριστεί δικαιότερα και σοφότερα τα δυσβάστακτα οικονομικά μέτρα. Παραθέτω ευθύς (επιρρωνύοντας, πάντα) μερικούς στίχους από τον Αυτόλυκο του Ευριπίδη: Ανδρας οίμαι χρη σοφούς τε καγαθούς φύλλοις στέφεσθαι, χώστις ηγείται πόλει κάλλιστα σώφρων και δίκαιος ων ανήρ όστις τε μύθοις έργ’ απαλλάσσει κακά μάχας τ’ αφαιρών και στάσεις· τοιαύτα γαρ πόλει τε πάση πάσι θ’ Ελλησιν καλά (Νομίζω πως άνδρες σοφοί και γενναίοι πρέπει να στεφανώνονται με στεφάνια, καθώς και όποιος κυβερνάει την πόλη άριστα, όντας λογικός και όντας δίκαιος άνδρας, κι όποιος με λόγια απομακρύνει τα κακά έργα αποσοβώντας μάχες κι εμφύλιους σπαραγμούς. Γιατί τέτοια είναι καλά για κάθε πόλη και για όλους τους Ελληνες).
Ολα αυτά απαιτούν γενναιότητα, παιδεία και μύηση σ’ έναν κοινοτιστικό τρόπο ζωής, πλανάται όμως η εντύπωση ότι πάσχουμε και στα τρία τούτα προαπαιτούμενα. Αρα; Ματαιοπονούμε; «Οχι», απαντά με πείσμα φίλος, εξαιρετικός μουσικός. «Θα τους στηρίξουμε παρά το έως τούδε αλλοπρόσαλλον των κινήσεών τους. Να κόψουν τον σβέρκο τους, να τα καταφέρουν. Και συ μην είσαι έτσι απόλυτος». Αντιλαμβάνομαι ότι ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται, δεν υπήρξε όμως απολυτότητα, απλώς κοινός νους.
Ας σταματήσουν επιτέλους οι λεονταρισμοί και οι μεγαληγορίες· είναι τουλάχιστον ανήθικο, ενώ έχεις ηττηθεί κατά κράτος, να δηλώνεις νικητής (!) σε φτωχούς, άνεργους, πεινασμένους, άστεγους, στους χιλιάδες νέους επιστήμονες που εγκατέλειψαν τη χώρα για ένα κομμάτι ψωμί. Ας σωπάσουν επιτέλους οι αριστεροί μνημονιακοί, δεν διαφέρουν σε πολλά από τους φιλελεύθερους μνημονιακούς. Ολοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε, πλέον! Μένει (και το πιστεύω) το διαφορετικό ήθος και η εντιμότητα της Αριστεράς...

Διαβάστε περισσότερα

Το πρόγραμμα του 29oυ Φεστιβάλ Αρχαίου Θεάτρου Οινιάδων

Ο Δήμος Ι.Π. Μεσολογγίου και το Πνευματικό Κέντρο, συνεχίζοντας τον θεσμό του Φεστιβάλ Αρχαίου Θεάτρου Οινιάδων για 29η συνεχή χρονιά, παρουσιάζει το πρόγραμμα των φετινών παραστάσεων, που θα πραγματοποιηθούν στο χώρο του αρχαίου θεάτρου από 27 Ιουλίου έως 22 Αυγούστου 2015. Αναλυτικά το πρόγραμμα περιλαμβάνει τις παραστάσεις:
Δευτέρα 27 Ιουλίου: «Το νησί των σκλάβων» του Μαριβώ , ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης
Σκηνοθεσία: Ελένη Ευθυμίου
Πρωταγωνιστούν: Σοφία Αντωνίου, Στέφανος Αχιλλέως
Παρασκευή 7 Αυγούστου: «Τρωάδες» του Ευριπίδη, Εθνικό Θέατρο
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Χατζάκης
Πρωταγωνιστούν: Κ. Καραμπέτη, Ν. Ψαράς
Σάββατο 22 Αυγούστου: «Αχαρνής» του Αριστοφάνη
Σκηνοθεσία: Γιάννη Κακλέα
Πρωταγωνιστούν: Βασίλης Χαραλαμπόπουλος,
Χρήστος Χαντζηπαναγιώτης
Ώρα έναρξης: 9.15 μ.μ.
Το Πνευματικό Κέντρο και ο Δήμος Ι.Π. Μεσολογγίου, εκφράζουν τις ευχαριστίες τους προς όλους τους χορηγούς οι οποίοι συνέβαλαν για την υλοποίησή του Φεστιβάλ. Η συμβολή τους είναι πολύτιμη, προκειμένου ο θεσμός να συνεχισθεί, περιλαμβάνοντας ανάλογης ποιότητας παραστάσεις αρχαίας τραγωδίας και κωμωδίας καθώς και νεώτερου θεάτρου.

Διαβάστε περισσότερα

Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές: Ενοικιάζονται όνειρα

Στις εννιά η ώρα το πρωί, εκεί που παίρναμε το πρωινό μας στη βεράντα του ξενοδοχείου Ριβιέρα στην Αβάνα, ένα τρομακτικό κύμα εμφανίστηκε στα καλά καθούμενα-η μέρα ήταν ηλιόλουστη και ήρεμη-και ήρθε και συντρίφτηκε πάνω μας. Σήκωσε τα αυτοκίνητα που πέρναγαν μπροστά στην παραλιακή λεωφόρο καθώς και μερικά άλλα που ήταν παρκαρισμένα εκεί κοντά και τα τίναξε στον αέρα κάνοντάς τα κομμάτια στον πλαϊνό τοίχο του ξενοδοχείου.
Ήταν σαν μια έκρηξη δυναμίτη που σκόρπισε τον πανικό στους είκοσι ορόφους του κτιρίου μας, και μετατρέποντας το χολ σε ένα σωρό από σπασμένα γυαλιά όπου πολλοί ενοικιαστές είχαν εκσφεντονιστεί στον αέρα σαν έπιπλα. Μερικοί είχαν τραυματιστεί απ' το χαλάζι των γυαλιών. Πρέπει να ήταν ένα παλιρροϊκό κύμα μνημειώδους μεγέθους: το ξενοδοχείο προστατευόταν από τη θάλασσα από έναν τοίχο και τη φαρδιά, διπλής κατεύθυνσης λεωφόρο που περνάει μπροστά του, αλλά το κύμα είχε ξεσπάσει με τέτοια δύναμη που εξαφάνισε το γυάλινο χολ.
Κουβανοί εθελοντές, με τη βοήθεια των τοπικών πυροσβεστών, άρχισαν να καθαρίζουν τις ζημιές και σε λιγότερο από έξι ώρες, αφού έκλεισαν την πύλη προς τη θάλασσα κι άνοιξαν μια εναλλακτική είσοδο, όλα επανήλθαν στη φυσική τους κατάσταση. Όλο το πρωινό κανένας δεν έδωσε σημασία στο αυτοκίνητο που είχε συντριβεί πάνω στον τοίχο του ξενοδοχείου, πιστεύοντας ότι ήταν ένα από τα αυτοκίνητα τα παρκαρισμένα στην παραλιακή λεωφόρο. Αλλά όταν τελικά ένας γερανός το μετακίνησε, ανακαλύφθηκε το σώμα μιας γυναίκας, δεμένο στο κάθισμα του οδηγού με τη ζώνη ασφαλείας. Το χτύπημα ήταν τόσο δυνατό ώστε δεν είχε μείνει ούτε ένα κόκαλο στο σώμα της που να μην ήταν σπασμένο. Το πρόσωπό της ήταν υπεράνω αναγνώρισης. Αλλά υπήρχε ένα δαχτυλίδι στο δάχτυλό της, που είχε παραμείνει ανέπαφο: είχε το σχήμα φιδιού με δυο σμαράγδια για μάτια. Η αστυνομία είπε ότι ήταν η οικονόμος του νέου πρέσβη της Πορτογαλίας και της γυναίκας του. Στην πραγματικότητα, είχε φτάσει μόλις πριν δεκαπέντε μέρες κι εκείνο το πρωί είχε φύγει για την αγορά με το καινούργιο τους αυτοκίνητο. Το όνομά της δε1 μου έλεγε τίποτα, όταν διάβασα για το συμβάν στην εφημερίδα, αλλά εκείνο το δαχτυλίδι, το σχήμα του φιδιού και τα σμαράγδια για μάτια, με έβαλε σε σκέψεις. Δυστυχώς δεν μπόρεσα να μάθω σε ποιο δάχτυλο το φορούσε.
Ήταν μια ουσιώδης λεπτομέρεια: φοβόμουν ότι πιθανόν να ήταν μια γυναίκα που ήξερα και την οποία ποτέ δε θα ξεχάσω, ακόμα κι αν δεν έμαθα ποτέ το πραγματικό της όνομα. Κι εκείνη είχε ένα δαχτυλίδι στο σχήμα του φιδιού με σμαράγδια για μάτια, αλλά πάντοτε το φορούσε στο πρώτο δάχτυλο του δεξιού χεριού, κάτι το ασυνήθιστο ειδικά τότε.
Την είχα συναντήσει πριν σαράντα έξι χρόνια στη Βιέννη, έτρωγε λουκάνικα και βραστές πατάτες κι έπινε μπίρα κατ' ευθείαν από το βαρέλι σε μια ταβέρνα όπου σύχναζαν Λατινοαμερικάνοι φοιτητές. Εκείνο το πρωί είχα φτάσει από τη Ρώμη κι ακόμα θυμάμαι την εντύπωση που μου είχε κάνει το πλούσιο στήθος της-λες και ανήκε σε σοπράνο-οι χυτές ουρές της αλεπούς γύρω απ' το κολάρο του παλτού της και το αιγυπτιακό δαχτυλίδι σε σχήμα φιδιού. Μιλούσε στοιχειώδη Ισπανικά με μια προφορά μαγαζάτορα και κομμένη την ανάσα και υποθέτω πως θα πρέπει να ήταν Αυστριακή, η μόνη σε κείνο το μακρόστενο ξύλινο τραπέζι. Είχα κάνει λάθος: είχε γεννηθεί στην Κολομβία και το διάστημα του Μεσοπολέμου είχε ταξιδέψει στην Αυστρία για να σπουδάσει τραγούδι και μουσική. Όταν τη συνάντησα πρέπει να ήταν γύρω στα τριάντα κι είχε αρχίσει να γερνάει πριν την ώρα της κι έτσι ανέδιδε κάποια μαγεία: και επίσης, ο πιο φοβερός άνθρωπος που έχω συναντήσει ποτέ μου.
Eκείνη την εποχή -τέλη της δεκαετίας του '40-η Βιέννη δεν ήταν τίποτα άλλο από μια παλιά αυτοκρατορική πόλη την οποία η Ιστορία είχε υποβιβάσει σε μια απόμακρη επαρχιακή πρωτεύουσα, τοποθετημένη μεταξύ των δύο ασυμφιλίωτων κόσμων του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, ένας παράδεισος για τους μαυραγορίτες και τους κατασκόπους. Δεν μπορούσα να φανταστώ περιβάλλον που θα ταίριαζε πιο πολύ στη φυγάδα συμπατριώτισσά μου, που εξακολουθούσε να τρώει στην ταβέρνα των φοιτητών, στη γωνιά, μόνο και μόνο από νοσταλγία για τις ρίζες της, γιατί είχε χρήματα περισσότερα απ' όσα της χρειάζονταν για να αγοράσει ολόκληρη την ταβέρνα,  συμπεριλαμβανομένων και των φαγητών. Ποτέ δε μας είπε το πραγματικό της όνομα. Πάντα αναφερόμασταν σ' αυτήν με το όνομα που είχαν επινοήσει γι' αυτήν οι Λατινοαμερικάνοι φοιτητές: Φράου Φρίντα.
Με το που μας σύστησαν διέπραξα την τυχαία απερισκεψία να τη ρωτήσω πώς βρέθηκε σε τούτη τη μεριά του κόσμου, τόσο μακριά και τόσο διαφορετική απ' τα ανεμοδαρμένα ύψη της περιοχής Κουιντίο της Κολομβίας. Μου απάντησε ορθά κοφτά: «Ενοικιάζω τον εαυτό μου να ονειρεύεται».
Αυτό ήταν το επάγγελμά της. Ήταν το τρίτο από τα έντεκα παιδιά ενός ευκατάστα του καταστηματάρχη απ' την παλιά περιοχή της Κάλδας και, από τότε που έμαθε να μιλάει, το καθιέρωσε ως συνήθεια να διηγείται τα όνειρά της πριν το πρωινό, όταν, είπε, οι δυνάμεις της προαίσθησης ήταν στη δυνατότερη καθαρότητά τους. Όταν ήταν επτά χρόνων ονειρεύτηκε ότι ένας από τους αδελφούς της είχε παρασυρθεί από ένα μαινόμενο χείμαρρο. Η μητέρα, απλά και μόνο από νευρική δεισιδαιμονία, αρνήθηκε να επιτρέψει στο γιο της να κάνει εκείνο που απολάμβανε πιο πολύ από οτιδήποτε άλλο: να κολυμπήσει στο παραπλήσιο φαράγγι. Αλλά η Φράου Φρίντα είχε ήδη αναπτύξει το δικό της σύστημα ερμηνείας των προφητειών της.
«Αυτό που συμβαίνει στο όνειρο», εξήγησε, «δεν είναι ότι πρόκειται να πνιγεί, αλλά ότι δεν κάνει να τρώει γλυκά». Η ερμηνεία είχε ως αποτέλεσμα μια τρομερή τιμωρία, ειδικά για ένα πεντάχρονο αγόρι που δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή του δίχως τα γλυκά της Κυριακής. Αλλά η μητέρα, επηρεασμένη από τις μαντικές δυνάμεις της κόρης της, βεβαίωσε ότι θα έμενε πιστή στη διαταγή της. Δυστυχώς, σε μια στιγμή που κανείς δεν πρόσεχε, ο γιος πνίγηκε μ' ένα γλειφιτζούρι που έτρωγε κρυφά. Στάθηκε αδύνατο να τον σώσουν. Η Φράου Φρίντα ποτέ δε φαντάστηκε ότι θα ήταν δυνατό να κερδίσει τα προς το ζειν απ' το ταλέντο της, μέχρις ότου η ζωή την άρπαξε απ' το σβέρκο και, ένα βαρύ βιεννέζικο χειμώνα, χτύπησε το κουδούνι του πρώτου σπιτιού στο οποίο ήθελε να κατοικήσει. Όταν τη ρώτησαν τι μπορεί να κάνει, πρόσφερε την απλή απάντηση: «Ονειρεύομαι». Μετά από μια σύντομη εξήγηση, η κυρία του σπιτιού την προσέλαβε αντί ενός μισθού που ήταν κάτι περισσότερο από χαρτζιλίκι αλλά με ένα πολύ καλό δωμάτιο και τρία γεύματα τη μέρα. Πάνω απ' όλα υπήρχε το πρωινό, η ώρα εκείνη όπου τα μέλη της οικογένειας κάθονταν για να πληροφορηθούν για το άμεσο πεπρωμένο τους: ο πατέρας, ένας πονηρός rentier, η μητέρα, μια εύθυμη γυναίκα με πάθος για ρομαντική μουσική δωματίου, και τα δυο παιδιά, ηλικίας έντεκα και εννιά χρονών. Όλοι τους ήταν θρησκευόμενοι και ως εκ τούτου επιδεκτικοί σε αρχαϊκές δεισιδαιμονίες. Ήταν πολύ ευχαριστημένοι με την άφιξη της Φράου Φρίντα στο σπίτι τους, υπό τη μόνη προϋπόθεση ότι κάθε μέρα θα αποκάλυπτε τη μοίρα της οικογένειας μέσω των ονείρων της.
Τα πήγαινε θαυμάσια, ειδικά κατά τη διάρκεια του πολέμου που ακολούθησε, όταν η ζωή ήταν χειρότερη από οποιοδήποτε εφιάλτη. Στο πρωινό τραπέζι κάθε μέρα, μόνη της αποφάσιζε τι θα έκανε εκείνη τη μέρα το κάθε μέλος της οικογένειας και πώς θα το έκανε, έως ότου οι προγνώσεις της έγιναν η μόνη φωνή εξουσίας του σπιτιού. Η κυριαρχία της πάνω στην οικογένεια ήταν απόλυτη: ακόμα κι ο πιο ασήμαντος αναστεναγμός γινόταν έπειτα από εντολή της. Ο πατέρας είχε πεθάνει λίγο πριν φτάσω στη Βιέννη και είχε φροντίσει να αφήσει στη Φράου Φρίντα ένα μέρος της περιουσίας του, πάλι υπό τον όρο ότι θα εξακολουθούσε να ονειρεύεται για την οικογένεια μέχρις ότου δε θα μπορούσε πια να ονειρεύεται. Πέρασα ένα μήνα στη Βιέννη ζώντας τη λιτή ζωή των φοιτητών ενώ περίμενα χρήματα τα οποία ποτέ δεν έφτασαν. Οι απρόσμενες γενναιόδωρες επισκέψεις της Φράου Φρίντα στην ταβέρνα μας ήταν σαν φιέστες στην ούτως ή άλλως πενιχρή κατάστασή μας. Μια νύχτα-η δυνατή μυρωδιά της μπίρας πάνω μας-μου ψιθύρισε κάτι στο αυτί με τέτοια πειθώ που δεν μπόρεσα να το αγνοήσω.
«Ήρθα εδώ ειδικά για να σου πω ότι χθες βράδυ σε είδα στον ύπνο μου», είπε. «Πρέπει να φύγεις αμέσως απ' τη Βιέννη και να μην επιστρέψεις πριν περάσουν πέντε χρόνια.» Τέτοια ήταν η πειθώ της ώστε την ίδια νύχτα πήρα το τελευταίο τρένο για τη Ρώμη. Έτρεμα τόσο που πιστεύω ότι επέζησα μιας καταστροφής που δε συνάντησα. Μέχρι σήμερα δεν έχω πατήσει το πόδι μου στη Βιέννη.
Πριν το συμβάν στην Αβάνα συνάντησα άλλη μια φορά τη Φράου Φρίντα, στη Βαρκελώνη, σε μια συνάντηση τόσο απρόσμενη που μου φάνηκε εξαιρετικά μυστηριώδης. Ήταν η μέρα που ο Πάμπλο Νερούδα έβαλε το πόδι του σε ισπανικό χώμα για πρώτη φορά απ' τον εμφύλιο πόλεμο, κατά τη διάρκεια μιας στάσης ενός μεγάλου θαλασσινού ταξιδιού προς το Βαλπαραΐσο της Χιλής. Πέρασε το πρωινό του μαζί μας, κυνηγός σε παλιά βιβλιοπωλεία, αγοράζοντας τελικά ένα ξεθωριασμένο βιβλίο με  σκισμένα εξώφυλλα για το οποίο πρέπει να πλήρωσε το αντίστιχο μισθού δύο μηνών του Χιλιανού πρόξενου στο Ρανγκούν. Περπατούσε οκνηρά σαν ένας ελέφαντας που είχε ρευματισμούς, δείχνοντας παιδικό ενδιαφέρον για τον εσωτερικό μηχανισμό του κάθε πράγματος που αντίκριζε. Ο κόσμος του φαινόταν σαν ένα γιγάντιο ρολόι-παιχνίδι. Δεν ξέρω κανέναν που να έχει προσεγγίσει τόσο πολύ την ιδέα του Πάπα της Αναγέννησης-αυτό το μίγμα λαιμαργίας και λεπτότητας-ο οποίος, είτε το 'θελε είτε όχι, θα κυριαρχούσε και θα προήδρευε σε οποιοδήποτε τραπέζι. Η Ματίλδη, η γυναίκα του, τον τύλιξε σε μια σαλιερίτσα που έμοιαζε πιο πολύ με ποδιά από κουρείο παρά με πετσέτα εστιατορίου, αλλά ήταν ο μόνος τρόπος να τον προφυλάξει απ' το να βουτηχτεί στις σάλτσες. Εκείνη τη μέρα ο Νερούδα έφαγε τρεις ολόκληρους αστακούς, διαμελίζοντάς τους με την ακρίβεια ενός χειρουργού, ενώ ταυτόχρονα καταβρόχθιζε με τα μάτια τα πιάτα όλων των άλλων, έως ότου δεν μπορούσε πια ν' αντισταθεί και τσιμπούσε απ' το κάθε πιάτο με μια απόλαυση και μια όρεξη που όλοι τη βρήκαν κολλητική: μύδια από τη Γαλικία, αγριόχηνες από την Κανταμπρία, μεγάλες γαρίδες από την Αλικάνδη, ξιφία από την Κόστα Μπράβα. Στο μεταξύ μιλούσε ακατάπαυστα, ακριβώς όπως οι Γάλλοι, για μαγειρικές απολαύσεις, ειδικά για τα προϊστορικά οστρακοειδή της Χιλής που ήταν ο έρωτας της καρδιάς του.
Και τότε ξαφνικά σταμάτησε να τρώει, έπιασε τα αυτιά του όπως τις αντένες ενός αστακού, και μου ψιθύρισε: «Υπάρχει κάποιος πίσω μου που μ' έχει καρφώσει με τα μάτια του». Κοίταξα πάνω απ' τον ώμο του. Ήταν αλήθεια. Τρία τραπέζια πιο πίσω, μια γυναίκα, χωρίς ντροπή, μ' ένα παλιομοδίτικο τσόχινο καπέλο κι ένα μοβ μαντίλι, μασούσε αργά το φαγητό της με τα μάτια της καρφωμένα στον Νερούδα. Την αναγνώρισα αμέσως. Ήταν μεγαλύτερη και πιο χοντρή, αλλά ήταν εκείνη, με το δαχτυλίδι στο σχήμα του φιδιού στο πρώτο της δάχτυλο. Είχε ταξιδέψει στο ίδιο πλοίο με τους Νερούδα από τη Νάπολη, αλλά δεν είχαν συναντηθεί στο πλοίο. Την καλέσαμε για  καφέ και την παρακάλεσα να μας μιλήσει για τα όνειρά της, μόνο και μόνο για να διασκεδάσει τον ποιητή. Αλλά ο ποιητής δεν τα έτρωγε αυτά, ανακοινώνοντας μονομιάς ότι δεν πίστευε στη μαντική ικανότητα των ονείρων. «Μόνο η ποίηση είναι μάντις», είπε.
Μετά το γεύμα και την αναπόφευκτη βόλτα στη Ράμπλας, εσκεμμένα βρέθηκα με τη Φράου Φρίντα, έτσι για την ανανέωση της φιλίας μας, χωρίς να μας ακούνε οι άλλοι. Μου είπε ότι είχε πουλήσει την περιουσία της στην Αυστρία και, έχοντας αποσυρθεί στο Πόρτο, στην Πορτογαλία, τώρα έμενε σε μια απομίμηση κάστρου στην άκρη ενός γκρεμνού απ' όπου μπορούσε κι έβλεπε ολόκληρο τον Ατλαντικό έως την Αφρική. Ήταν ολοφάνερο, αν και δεν το είπε ξεκάθαρα, ότι από όνειρο σε όνειρο κατέληξε να κληρονομήσει ολόκληρη την περιουσία των κάποτε απίθανων Βιεννέζων εργοδοτών της. Ακόμα κι αυτό δε με εντυπωσίασε, μόνο και μόνο γιατί πάντα νόμιζα ότι τα όνειρά της δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα τέχνασμα για να τα βγάζει πέρα. Της το δήλωσα. Γέλασε με το ψεύτικο γέλιο της. «Είσαι τόσο αναιδής όσο ήσουν πάντα», είπε. Οι υπόλοιποι της παρέας είχαν σταματήσει και περίμεναν τον Νερούδα που τώρα μιλούσε σαν παπαγάλος σε χιλιανική αργκό, στο παζάρι των πουλιών.
Όταν ξανάπιασαν την κουβέντα η Φράου Φρίντα είχε αλλάξει θέμα: «Επί τη ευκαιρία», είπε, «μπορείς να επιστρέψεις στη Βιέννη αν θέλεις». Τότε κατάλαβα ότι είχαν περάσει δεκατρία χρόνια από την πρώτη μας συνάντηση. «Ακόμα κι αν τα όνειρά σου δεν είναι αληθινά, ποτέ δε θα επιστρέψω», της είπα, «μήπως και...» Στις τρεις χωρίσαμε για να συνοδέψω τον Νερούδα στην ιερή του σιέστα που την έκανε στο σπίτι μας, ακολουθώντας μερικές επίσημες προπαρασκευαστικές τελετουργίες που, για κάποιο λόγο, μου θύμισαν την ιαπωνική τελετή του τσαγιού. Μερικά παράθυρα έπρεπε να ανοίξουν, άλλα να κλείσουν -η ακριβής θερμοκρασία ήταν ουσιώδης- και μόνο κάποιο είδος φωτός από κάποια κατεύθυνση ήταν ανεκτό. Και τότε: απόλυτη σιωπή. Ο Νερούδα κοιμόταν αμέσως και ξυπνούσε δέκα λεπτά αργότερα, όπως κάνουν τα παιδιά. Εμφανίστηκε στο λίβινγκ ρουμ, φρέσκος φρέσκος, το μονόγραμμα απ' τη μαξιλαροθήκη χαραγμένο στο μάγουλό του.
«Ονειρεύτηκα τη γυναίκα που ονειρεύεται», είπε. Η Ματίλδη τού ζήτησε να μας πει το όνειρό του. «Ονειρεύτηκα ότι με ονειρεύτηκε», είπε. «Ακούγεται σαν τον Μπόρχες», είπα. Με κοίταξε έκπληκτος. «Το 'χει γράψει κιόλας;» «Αν δεν το 'χει γράψει θα το γράψει κάποια μέρα», είπα. «Θα είναι ένας από τους λαβυρίνθους του». Με το που επιβιβαστήκαμε στις έξι εκείνου του απογεύματος, ο Νερούδα μας χαιρέτησε, πήγε να καθήσει σ' ένα απόμακρο τραπέζι κι άρχισε να γράφει στίχους με την ίδια πένα πράσινου μελανιού που χρησιμοποιούσε για να σχεδιάζει λουλούδια, ψάρια και πουλιά στις αφιερώσεις που υπέγραφε στα βιβλία του. Με την πρώτη αναγγελία της αποβίβασης ψάξαμε για τη Φράου Φρίντα και τελικά, εκεί που νομίζαμε ότι δε θα τη βρίσκαμε, την είδαμε στο κατάστρωμα της τουριστικής θέσης. Κι εκείνη είχε μόλις σηκωθεί απ' τη σιέστα της. «Ονειρεύτηκα τον ποιητή σας», μας είπε. Κατάπληκτος της ζήτησα να μου πει το όνειρο. «Ονειρεύτηκα ότι με ονειρευόταν», είπε και το δύσπιστο βλέμμα μου τη σάστισε. «Τι περιμένεις; Καμιά φορά στα όνειρα πρέπει να υπάρχει και κάποιος που να μην έχει καμιά σχέση με την πραγματική ζωή».
Ποτέ δεν την ξαναείδα, δεν την έβαλα στο νου μου μέχρι που άκουσα για το δαχτυλίδι σε σχήμα φιδιού στο δάχτυλο της γυναίκας που πέθανε στη θαλάσσια συμφορά στο ξενοδοχείο Ριβιέρα. Δεν μπόρεσα ν' αντισταθώ και σε μια διπλωματική δεξίωση μετά λίγους μήνες ρώτησα τον πρέσβη της Πορτογαλίας. Ο πρέσβης μού μιλούσε γι' αυτήν με ενθουσιασμό και τρομερό θαυμασμό. «Δεν μπορείς νο φανταστείς πόσο ασυνήθιστη ήταν», είπε. «Θα σου ήταν αδύνατο να αντισταθείς, θα έγραφες μια ιστορία γι' αυτήν». Και συνέχισε στο ίδιο πνεύμα με μερικές τυχαίες, εκπληκτικές λεπτομέρειες, αλλά χωρίς να φαίνεται το τέλος πουθενά. «Πες μου τότε», είπα τελικά, διακόπτοντάς τον, «τι ακριβώς έκανε;» «Τίποτα», μου απάντησε, υψώνοντας τους ώμους ως ένδειξη παραίτησης, «Έβλεπε όνειρα».
Πηγή: Αντικλείδι , http://antikleidi.com

Διαβάστε περισσότερα

Η Ποντικοπαγίδα

ΘΩΜΑΣ ΜΑΥΡΟΦΙΔΗΣ*

Στην Ελλάδα, έχουμε πολλά ελλείμματα: πολιτικής, εμπορικά, προϋπολογισμού, αξιοπιστίας. Όπως όμως εύκολα διαπιστώνει κανείς, δεν έχουμε έλλειμμα φαντασίας. Αρκεί μια ματιά στα ΜΜΕ ή και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για να βεβαιωθεί κάποιος ότι είμαστε ικανότατοι στη δημιουργία σεναρίων, την ώρα που ο κόσμος μας γκρεμίζεται. Νομίζω λοιπόν, ότι χρειαζόμαστε ένα φίλτρο, ένα δίκτυ ασφαλείας, που θα μπορούσε ίσως να βοηθήσει να αποφύγουμε την ενασχόληση με όσα σενάρια βρίσκονται πιο μακριά από την πραγματικότητα. Πάμε λοιπόν…
Δεδομένο πρώτο: Η Κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι αρραγής σε ό,τι αφορά την υπερψήφιση του νέου μνημονίου. Η διαρροή που σημειώθηκε στην αρχική ψηφοφορία, δεν περιορίστηκε στους βουλευτές που τοποθετούνται στην Αριστερή Πλατφόρμα.
Δεδομένο δεύτερο: Κατά κοινή ομολογία, το νέο μνημόνιο «δεν βγαίνει». Η άποψη των πιστωτών, που οι ίδιοι το επέβαλλαν, είναι ότι οι πιθανότητες επιτυχίας του κυμαίνονται μεταξύ 20% – 30%. Η δε άποψη της κυβέρνησης που το αποδέχθηκε και δεσμεύθηκε να το εφαρμόσει, είναι ότι απλώς, θα αποτύχει.
Δεδομένο τρίτο: Το καταστατικό του ΣΥΡΙΖΑ, ορίζει σαφώς ότι «Σε κάθε περίπτωση, η τελική έγκριση των υποψηφίων βουλευτών, ανήκει στην Κεντρική Επιτροπή» (σελ. 43, άρθρο 23., παρ. 1).
Δεδομένο τέταρτο: Η πλειοψηφία των μελών της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ (109 μέλη από τα 200), δήλωσε ενυπόγραφα τη διαφωνία της με το νέο μνημόνιο και ζητά να συγκληθεί.
Δεδομένο πέμπτο: Όλα τα συστημικά ΜΜΕ, που μέχρι τώρα απειλούσαν τον πρωθυπουργό με «ελικόπτερα», τώρα τον στηρίζουν μαχητικά, ενάντια σε όσους, μέσα στον ίδιο τον ΣΥΡΙΖΑ, διαφωνούν με την απόφασή του.
Αυτά είναι όσα μπορούμε μέχρι τώρα, να θεωρήσουμε ως δεδομένα. Τι μπορούμε να συμπεράνουμε από αυτά, χωρίς άλλες υποθέσεις; Καταρχήν, όλα τα σενάρια που θέλουν τον κ. Τσίπρα «κυρίαρχο του παιχνιδιού» στο κόμμα του, μάλλον είναι ανεδαφικά. Από τα δεδομένα 3 και 4, τεκμαίρεται ότι απόψεις που συνιστούν στους διαφωνούντες να «διαπραγματευθούν με τον πρωθυπουργό» για να μη χάσουν τις βουλευτικές έδρες σε επόμενες εκλογές, είναι έωλες. Αν κάποιος χρειαστεί τελικά να διαπραγματευθεί, αυτός δεν φαίνεται να είναι οι διαφωνούντες.
Και έστω ότι ο κ. Τσίπρας, αποφασίζει να παραβιάσει το καταστατικό του κόμματός του και σε ενδεχόμενες εκλογές, καταθέτει τα ψηφοδέλτια που ο ίδιος αποφασίζει. Αυτό βεβαίως, θα οδηγήσει σε διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ. Ο πρωθυπουργός, θα βρεθεί χωρίς κόμμα ή με έναν συρρικνωμένο πολιτικό σχηματισμό. Αυτό όμως, δεν είναι απαραίτητο ότι θα τον εμποδίσει να κερδίσει τις εκλογές. Αλλά εδώ, σε ενδεχόμενη (αλλά όχι σίγουρη) νίκη, θα παίξει σημαντικό ρόλο το δεδομένο 5: η στήριξη των συστημικών ΜΜΕ. Αν λοιπόν ο Αλέξης Τσίπρας ανανεώσει τη θητεία του σε αυτή τη βάση, πώς θα καταφέρει άραγε να στραφεί εναντίον της διαπλοκής; Η υποστήριξη των διαφόρων …Μπομπολέιρος θα αποσυρθεί τότε ακαριαία και επιπλέον, δεν θα υπάρχει ούτε κόμμα ικανό να τον στηρίξει. Οπότε, στην καλύτερη γι’ αυτόν περίπτωση, ο κ. Τσίπρας θα πάρει τη θέση του στο πάνθεον των πολιτικών θυμάτων του μνημονίου, δίπλα στον Γ. Παπανδρέου και τον Αν. Σαμαρά. Μια Βουλή κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της διαπλοκής, θα προχωρήσει γρήγορα σε μια κυβέρνηση τύπου Παπαδήμου.
Αν όμως, ο κ. Τσίπρας δεν προχωρήσει σε εκλογές, τότε υποχρεούται να κυβερνήσει στην παρούσα κατάσταση. Αλλά, καθώς οι εφαρμοστικοί νόμοι του 3^ου μνημονίου θα έρχονται προς ψήφιση, η κατάσταση θα αρχίσει να γίνεται τελείως ανεξέλεγκτη. Η Βουλή θα βρεθεί να ψηφίζει εν μέσω διαδηλώσεων, δακρυγόνων και ΜΑΤ, μια κοινωνική δυναμική που θα είναι ενισχυμένη από την απελπισία κι από την οργή για αυτό που θα θεωρηθεί «προδοσία». Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του κυβερνώντος κόμματος, πιθανότατα θα παρουσιάσει ευρύτερες διαρροές από τις 39 της πρώτης ψηφοφορίας. Αν επιμείνει να κυβερνά ο πρωθυπουργός, θα πρέπει να στηριχθεί στις ψήφους των πολιτικών του αντιπάλων (οποιαδήποτε στήριξη από το ΚΚΕ, προφανώς αποκλείεται). Οπότε, καταλήγει πάλι να δει την έξοδο, προς όφελος της διαπλοκής, την οποία εξάλλου, και πάλι δεν θα μπορεί να αγγίξει.
Αλλά, ακόμα κι αν καταφέρει να συσπειρώσει τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ο κ. Τσίπρας, η αποτυχία του μνημονίου είναι δεδομένη. Κι οι «εταίροι», που σε κάθε αξιολόγηση θα διαπιστώνουν τις σχετικές υστερήσεις, θα απαιτούν συνεχώς κι άλλα μέτρα. Χάρη δεν θα δοθεί, δεν δόθηκε στον κ. Σαμαρά, γιατί λοιπόν να δοθεί στον αριστερό Τσίπρα; Και το μνημόνιο θα καταρρεύσει, οδηγώντας σε νέο μνημόνιο, όπως και τα προηγούμενα, ή σε άτακτη χρεοκοπία.
Αν, τέλος, ο κ. Τσίπρας, παρ’ όλ’ αυτά, αποφασίσει να πάει σε εκλογές, με τι πρόγραμμα θα το κάνει; Τι θα υποσχεθεί στους πολίτες; Να τον ψηφίσουν για να εφαρμόσει το μνημόνιο που συνομολογεί ότι είναι ανεφάρμοστο; Να τον στηρίξουν για να «πετύχει μια καλύτερη, αμοιβαία επωφελή συμφωνία»; Αυτά έχουν ήδη καταναλωθεί από την κοινωνία, και έχουν απορριφθεί ως αδύνατα, όπως κι ο ίδιος έχει ήδη διακηρύξει. Ή μήπως θα ζητήσει από τους πολίτες να τον εμπιστευθούν γιατί θα προσπαθήσει (πάλι) να πείσει τους «εταίρους», κι αν δεν τα καταφέρει, αυτή τη φορά θα έχει και σχέδιο Β; Ούτε λόγος να γίνεται βεβαίως, με το που θα εκστομίσει κάτι τέτοιο, οι τράπεζες θα ξανακλείσουν κι η άτακτη χρεοκοπία θα καλημερίσει τη χώρα. Αλλά, κι αν δεν πάει σε εκλογές κι επιχειρήσει να δημιουργήσει τώρα σχέδιο Β, κάτι τέτοιο δεν θα περάσει απαρατήρητο από τους δανειστές, που κατευθείαν θα εφαρμόσουν το δικό τους, ήδη δοκιμασμένο με επιτυχία, σχέδιο Β.
Τα δεδομένα λοιπόν, δείχνουν ότι ο κ. Τσίπρας έχει βρεθεί σε ποντικοπαγίδα. Καμιά διαφυγή δεν φαίνεται αυτή τη στιγμή δυνατή. Όλα τα ρεαλιστικά σενάρια, δείχνουν ότι ο ίδιος δεν έχει πλέον εναλλακτικές. Με μια σειρά λανθασμένων επιλογών, που ο ίδιος κι η ομάδα του έκαναν με σιγουριά μαθητευόμενων μάγων, έχει βρεθεί σε πλήρες αδιέξοδο. Είτε φορτωθεί την ευθύνη ο κ. Βαρουφάκης, είτε οποιοσδήποτε άλλος, δεν φαίνεται το πώς ο ίδιος ο πρωθυπουργός μπορεί να βγει από την παγίδα.
Βεβαίως, την ίδια ώρα η ποντικοπαγίδα έχει καταπιεί και τη χώρα. Όμως, η κοινωνία έχει δείξει ότι, ιστορικά αναδύονται λύσεις, αργά ή γρήγορα. Φοβάμαι όμως – κι αν κάνω λάθος, ευχαρίστως να μου υποδειχθεί – ότι οι λύσεις αυτές δεν θα συμπεριλαμβάνουν πλέον τον Αλέξη Τσίπρα. Στην προσπάθειά του να αποφύγει την άτακτη χρεοκοπία της χώρας, κατάφερε δυστυχώς να χρεοκοπήσει πολιτικά ο ίδιος. Και, με την απουσία εναλλακτικής προς το παρόν, αυτό είναι τρομερό. Οφθαλμοφανές, αλλά τρομερό.
*  Διδάσκων στο Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας & Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Διαβάστε περισσότερα