Ο Αλκιβιάδης αποτελεί μία από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της αρχαίας Ελλάδας, καθώς φρόντιζε να στρέφει τις καταστάσεις ακόμα και σε δύσκολες περιπτώσεις υπέρ των συμφερόντων του. Εκείνο όμως που του αναγνωρίζουν όλοι οι ιστορικοί ακόμα και όσοι δεν είχαν την καλύτερη εντύπωση για τις πολιτικές του επιδιώξεις, είναι ότι υπήρξε ένα ιδιαίτερα έξυπνο και σπινθηροβόλο μυαλό. Ο Αλκιβιάδης Κλεινίου Σκαμβωνίδης γεννήθηκε κοντά στο 450 π.Χ στην Αθήνα και ήταν γιος του Κλεινία και της Δεινομάχης. Η μητέρα του ανήκε σε αριστοκρατική οικογένεια εκείνη των Αλκμαιονίδων και είχε συγγένεια με τον Περικλή και τον αδερφό του, Αρίφρονα. Μάλιστα μετά το θάνατο του πατέρα του, ο Περικλής και ο Αρίφρων ανέλαβαν την κηδεμονία του. Πήρε εξαιρετική μόρφωση από μικρός και υπήρξε μαθητής του Σωκράτη σύμφωνα με τον Πλούταρχο τον οποίο θαύμαζε ιδιαίτερα. Μάλιστα, ο Σωκράτης αναφέρεται ότι του έσωσε και τη ζωή στη μάχη στην Ποτίδαια, το 432 π.Χ.
Ωστόσο, ο Αλκιβιάδης υπήρξε ένας αρκετά ατίθασος νεαρός και μια προσωπικότητα που έβαζε τους δικούς του κανόνες για το πώς διαχειριζόταν την ζωή του. Ακόμα και όταν παντρεύτηκε την Ιππαρέτη, η οποία ανήκε σε ευκατάστατη οικογένεια, με την οποία απέκτησε μία κόρη και ένα γιο, δεν άφησε εντελώς την εργένικη ζωή με αποτέλεσμα η γυναίκα του πολλές φορές να προσπαθήσει να τον χωρίσει αν και έμεινε δίπλα του μέχρι το τέλος της ζωής του.
Ο Αλκιβιάδης ήρθε στο πολιτικό προσκήνιο, μετά την υπογραφή ειρήνης του Νικία. Η ανδρεία και η εξυπνάδα του δεν άργησαν να τον κάνουν από τις πιο επιφανείς προσωπικότητες του δήμου της Αθήνας καθώς με τους δικούς του χειρισμούς και τις μυστικές συμφωνίες με τους Σπαρτιάτες κατάφερε να αναλάβει Στρατηγός στην Αθήνα.
Με τον Πελοποννησιακό πόλεμο να συνεχίζεται το 415 π.Χ., η πόλη της Σεγέστας ζήτησε βοήθεια από την Αθήνα στον πόλεμο που είχε ξεκινήσει κατά του Σελινούντα. Η Αθήνα βρισκόταν σε δίλλημα. Ο Νικίας αν και στο παρελθόν με την Σπάρτη υποστήριζε τον Αλκιβιάδη τώρα στεκόταν απέναντί του σκεπτόμενος ότι μια εκστρατεία στην Σικελία θα είχε τεράστιες απώλειες για την πόλη. Ο Αλκιβιάδης από την άλλη υποστήριζε την μεγάλη επιρροή που θα μπορούσαν να αποκτήσουν οι Αθηναίοι στη Σικελία με απώτερο στόχο να καταφέρουν να κυριαρχήσουν στις Συρακούσες που αποτελούσε την πιο ισχυρή πόλη τότε στη Σικελία.
Τελικά, οι Αθηναίοι τάχθηκαν με την άποψη του Αλκιβιάδη έβαλαν όμως αρχιστράτηγο το Νικία. Το βράδυ πριν αποπλεύσουν, πολιτικοί αντίπαλοι του Αλκιβιάδη ακρωτηρίασαν τα αγάλματα του Ερμή και κατηγόρησαν τον ίδιο για το γεγονός στηριζόμενοι στην άστατη ζωή του. Η κατηγορία της ασέβειας παρέμενε όταν η εκστρατεία ξεκίνησε και ο Αλκιβιάδης γνώριζε πολύ καλά τι τον περίμενε μετά την επιστροφή του στην Αθήνα. Όταν ο πόλεμος στην Σικελία μάλιστα, απέτυχε παταγωδώς, ο ίδιος δραπέτευσε και βρήκε καταφύγιο στην αντίπαλη Σπάρτη.
Η Σπάρτη έδωσε άσυλο στον Αλκιβιάδη, μετά την απόδρασή του από τους Θούριους με αντάλλαγμα να τους βοηθήσει περισσότερο με όσα γνώριζε για τους Αθηναίους. Πράγματι τους συμβούλεψε να στείλουν φρουρά στη Δεκέλεια, ώστε να αποκόψουν τους Αθηναίους από τα σπίτια, τις καλλιέργειες και το ορυχείο αργύρου με αποτέλεσμα να τους αναγκάσουν για ένα χρόνο να προμηθεύονται τα αγαθά τους μόνο μέσω θαλάσσης. Ωστόσο, η δίκη για τον αποκεφαλισμό των Έρμεων είχε ήδη γίνει και ο Αλκιβιάδης είχε καταδικαστεί σε θάνατο. Όσο οι συμβουλές του στους Σπαρτιάτες απέδιδαν καρπούς, ο Αλκιβιάδης δεν χρειαζόταν να φοβάται, γνώριζε όμως πολύ καλά ότι στην πρώτη ευκαιρία, οι Σπαρτιάτες θα τον ξεφορτώνονταν. Μετά την ήττα των Σπαρτιατών στη Μίλητο, ο Αλκιβιάδης κατηγορήθηκε για προδοσία και για μία ακόμα φορά δραπετεύσε, αυτή τη φορά βρίσκοντας καταφύγιο στον Πέρση βασιλιά Τισσαφέρνη.
Ο Τισσαφέρνης εμπιστεύεται τον Αλκιβιάδη και αρχίζει να εφαρμόζει τις πολιτικές συμβουλές που του δίνει. Μειώνει τις πληρωμές στους Σπαρτιάτες ενώ τις καθυστερεί ιδιαίτερα και σταματάει τις εξαντλητικές μάχες των στρατιωτών του, ώστε να βρίσκονται σε καλύτερη φυσική κατάσταση. Ωστόσο, ο Αλκιβιάδης γνωρίζοντας εξαιρετικά το διπλωματικό παιχνίδι παρουσιάζει την μη πληρωμή των οφειλών της Περσίας στους Σπαρτιάτες ως δική του υπηρεσία ως προς την πάντα αγαπημένη του πατρίδα την Αθήνα, προετοιμάζοντας την επιστροφή του με την πρώτη ευκαιρία.
Ο Αλκιβιάδης γνώριζε πολύ καλά ότι οι δημοκρατικοί στην Αθήνα δεν τον ήθελαν στους κόλπους τους, επιθυμεί όμως να γυρίσει στην Αθήνα θριαμβευτής. Εργάζεται λοιπόν, στο πλευρό του Τισσαφέρνη για να βοηθήσει στην άνοδο των ολιγαρχικών με τον Πείσανδρο, καθώς υπόσχεται ότι θα φέρει περσικά νομίσματα και πιθανότατα 147 τριήρεις κατά την επιστροφή του. Αν και η συμφωνία δεν προχώρησε οι ολιγαρχικοί ανέβηκαν στην εξουσία και ο Αλκιβιάδης επέστρεψε στην Αθήνα λόγω της επιρροής του στους Πέρσες. Τα συμφέροντά του όμως έβλεπε ότι δεν μπορούσαν να εξυπηρετηθούν από την ολιγαρχία και άρχισε και πάλι να στρέφεται προς τους δημοκρατικούς. Επικεφαλής του Αθηναϊκού στόλου στην Κύζικο και στην Άβυδο καταφέρνει να νικήσει τον στόλο των Πελοποννησίων και να επιστρέψει με τιμές ήρωα στην Αθήνα.
Ο Σωκράτης απομακρύνει τον Αλκιβιάδη από την αγκαλιά της αισθησιακής απόλαυσης
Πίνακας του Ρενό, 1791. Μουσείο Λούβρου, Παρίσι.
Πίνακας του Ρενό, 1791. Μουσείο Λούβρου, Παρίσι.
Το 407 π.Χ. που επιστρέφει θριαμβευτικά, το ολιγαρχικό καθεστώς έχει αντικατασταθεί από μια ευρύτερη ολιγαρχική παράταξη και ο Αλκιβιάδης προσέχει ιδιαίτερα τις κινήσεις του. Τον επόμενο χρόνο η ήττα του αθηναϊκού στόλου τον οποίο οδηγούσε ο ίδιος στους Αιγός Ποταμούς στάθηκε αφορμή να καταφύγει και πάλι στην Περσία θέλωντας να εξασφαλίσει την εύνοια του Αρταξέρξη. Οι Σπαρτιάτες μη ξεχνώντας τα όσα είχαν συμβεί στο παρελθόν και ιδιαίτερα ο Λύσσανδρος αναφέρεται, ότι έπεισε τον σατράπη Φαρναβάζο να δολοφονήσει τον Αλκιβιάδη στέλνοντας να τον σκοτώσουν το 404 π.Χ. στο όρος Έλαφος της Φρυγίας όπου και έμενε με την τότε ερωμένη του Τιμάνδρα.
Η προσωπικότητα του Αλκιβιάδη αποτέλεσε πεδίο έρευνας και μελέτης πολλών ιστορικών. Η ζωή του αποτελεί ένα ταξίδι διπλωματίας, οξύνοιας αλλά και παθών και απασχόλησε τόσο σύγχρονούς του ιστορικούς όσο και μετέπειτα μελετητές του ρόλου του στην αρχαία Ελλάδα. Πολλές φορές ενέπλεξε το όνομά του ακόμα και με ερωτικά σκάνδαλα καθώς έχει αναφερθεί ότι είχε αποκτήσει και κάποια παιδιά εκτός γάμου.
Υπήρξε διάσημος στις μέρες του με εξαιρετικές στρατηγικές ικανότητες και δυνατή ρητορική ευελιξία. Οι περισσότερες προσωπικές του επιτυχίες γράφεται ότι απέδωσαν λόγω της δεινότητας του στον προφορικό λόγο, ενώ ακόμα και οι πολιτικοί του αντίπαλοι γνώριζαν πολύ καλά ότι τα έβαζαν με έναν ιδιαίτερα δύσκολο αντίπαλο που γνώριζε τέλεια το παιχνίδι της διπλωματίας και της χειραγώγησης. Αν και ένας πλήρως εγωκεντρικός χαρακτήρας εντούτοις άφησε το δικό του προσωπικό στίγμα στην Αρχαία Αθήνα καταφέρνωντας να μείνει αθάνατος μέσα στους αιώνες.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου