Στους νεότερους χρόνους ως μουσική ορίζεται η τέχνη έκφρασης των αισθημάτων και των ιδεών με τη βοήθεια ήχων, αρμονικά συνδυασμένων, η μελωδία μιας μουσικής σύνθεσης που εκτελείται με φωνή ή με όργανα, η ορχήστρα, το σύνολο των μουσικών (εκτελεστών, οργανοπαιχτών) το σύνολο των ηχητικών αξιών της εικόνας, που στηρίζεται στη μελωδία, την αρμονία, το ρυθμό, τον τονισμό, το μουσικό ρυθμό κλπ.
Η μουσική είναι το είδος της τέχνης που αντανακλά στην πραγματικότητα και επιδρά στον άνθρωπο με ενσυνείδητες και οργανωμένες ηχητικές δομές. Οι δομές αποτελούνται, κυρίως, από τους τόνους. Η μουσική βρίσκεται περισσότερο κοντά στο λόγο, τους κραδασμούς της φωνής που εξωτερικεύει τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου. Οι μουσικοί ήχοι, μ' όλη την ομοιότητά τους με τους ήχους της πραγματικής ζωής, διαφέρουν απ' αυτούς με την αυστηρή οργάνωση του τόνου και του ρυθμού, ανήκουν Δε σε συστήματα ιστορικά διαμορφωμένα, επιλεγμένα από τη μουσική πρακτική της κάθε κοινωνίας. Οι θυμικές διεργασίες και καταστάσεις του ανθρώπου παίζουν σημαντικό ρόλο στη μουσική όπως και οι βουλητικές παρορμήσεις. Στο μουσικό περιεχόμενο τον κύριο λόγο έχει η ηχητική και χρονική φύση της μουσικής. Στηρίζεται στον συνηθισμένο τρόπο έκφρασης των ψυχικών καταστάσεων και της μετάδοσής τους με τον ήχο και, έτσι, εκφράζει το θυμικό βίωμα ως κίνηση με τις αλλαγές, αποχρώσεις, δυναμικές εντάσεις, υφέσεις, την αρμονική εξέλιξη, τις συγκρούσεις. Η μουσική εκφράζει, επίσης, τους χαρακτήρες των ανθρώπων. Γι αυτό τη μουσική των ανθρώπων την ονόμασαν "γλώσσα της ψυχής".
Η μουσική από τη φύση της δεν μπορεί να εκφράσει ολόκληρο τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου και, γι' αυτό, έχει ανάγκη από τις λέξεις και άλλα μη μουσικά εκφραστικά μέσα.Η μουσική, μορφή που ενσαρκώνει το μουσικό περιεχόμενο, είναι και ο τρόπος ύπαρξης της μουσικής. Η μορφή - το σύστημα των μουσικών ήχων στο οποίο εκφράζονται τα συναισθήματα, οι σκέψεις και οι καλλιτεχνικές παραστάσεις του συνθέτη - περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία.
Ακόμα και αν διαχωριστούν οι μουσικοί συνδυασμοί ήχων, διατηρούν τις πρωταρχικές εκφραστικές τους δυνατότητες αυτές χρησιμοποιούνται σε κάθε μουσικό έργο.
Η μουσική κάθε έθνους και κάθε εποχής χαρακτηρίζεται από επιλογή τύπων ηχητικών συνδυασμών και κανόνων χρησιμοποίησής τους. Οι μουσικές "γλώσσες" των διάφορων εθνών, εποχών και συνθετών έχουν μεγάλη ποικιλία, σ' όλες, όμως, υπάρχουν αρχές, δομές και κοινά γενικά χαρακτηριστικά. Η μελωδία είναι το σπουδαιότερο εκφραστικό μέσο της μουσικής.
Η μουσική δραστηριότητα του ανθρώπου περιλαμβάνει τη δημιουργία, την εκτέλεση και την πρόσληψη , στις οποίες αντιστοιχούν τα τρία στάδια του έργου: σύνθεση, εκτέλεση, ακρόαση. Σύμφωνα με το περιεχόμενό της, η μουσική διακρίνεται σε λυρική, επική, δραματική, ηρωική, τραγική, χιουμοριστική, σοβαρή και ελαφρά, με βάση την εκτέλεση, σε φωνητική και ενόργανη και τέλος με βάση τη σύνθεση, σε θεατρική, χορευτική, ενόργανη ή σε μουσική με συνοδεία απαγγελίας. Διακρίνεται επίσης, σε μουσική θεάματος, για μουσικό θέατρο, για θέατρο πρόζας, για κινηματογράφο, μουσικής συναυλίας, συμφωνική, μουσική δωματίου, μαζική, μουσική για τραγούδι (ύμνος, νανούρισμα, σερενάτα, βαρκαρόλα), χορού (γκοπάκ, βαλς, πολωνέζα), εμβατήριο στρατιωτικό ή πένθιμο, σουίτα, ουβερτούρα, συμφωνικό ποίημα, κονσέρτο, ορατόριο, καντάτα, σονάτα, τρίο, κουαρτέτο, κουιντέτο, ρομάντσα, ή σε τελετουργική μουσική: ψαλμός, δρώμενα, χορικά, λειτουργίες, ρέκβιεμ.
Άλλοι μικρότεροι διαχωρισμοί: άρια, σύνολο, χορικά, όπερα, οπερέτα, αντάτζιο, παραλλαγή, αντάντε, σκέρτσο.
Ως στοιχεία προέλευσης της μουσικής θεωρούνται: οι τόνοι θυμικά φορτισμένου λόγου, το κελάηδημα των πουλιών, οι ερωτικές επικλήσεις των ζώων, οι ρυθμοί δουλειάς των ανθρώπων, τα ξόρκια, τα μοιρολόγια, οι αρές κλπ.
Με βάση τα αρχαιολογικά και εθιμογραφικά δεδομένα φαίνεται καθαρά ότι η μουσική, στην πρωτόγονη κοινωνία, πέρασε ένα στάδιο βαθμιαίας ωρίμανσης και εντασσόταν μέσα στην πρακτική δραστηριότητα του ανθρώπου, στο πρωτόγονο πλέγμα της προτέχνης για την καλλιέργεια των ψυχικών ιδιοτήτων που χρειαζόταν η κοινωνία. Τους φυσικούς ήχους αντικατέστησαν απλές μουσικές φράσεις. Η επανάληψη μελωδικών και ρυθμικών τύπων, που σταθεροποιήθηκαν στην κοινωνική πρακτική, οδήγησε στην βαθμιαία συνειδητοποίηση και κατάκτηση των δυνατοτήτων λογικής οργάνωσης των ήχων.
Την περίοδο της αποσύνθεσης της πρωτόγονης κοινότητας, όταν η καλλιτεχνική δραστηριότητα αρχίζει σιγά-σιγά να διαχωρίζεται από την πρακτική και να διασπάται το πλέγμα της προτέχνης, γεννιέται η μουσική, ως ξεχωριστό είδος τέχνης.
Κύρια συστατικά της μουσικής:
1) ο ήχος, χωρίς αυτόν δεν μπορεί να νοηθεί μουσική και σε αυτόν ακριβώς περιέχονται τα άλλα στοιχεία, όπως η χροιά (το ιδιαίτερο χρώμα που ξεχωρίζει την μια φωνή από την άλλη, το ένα όργανο από το άλλο), η εκπομπή που ο ήχος παίρνει το επιθυμητό ύψος, την οξύτητα ή τη βαρύτητα, η ένταση, δηλαδή η ενδυνάμωση του ήχου, και, τέλος, η διάρκεια, που εξαρτάται από την παράταση ή την παύση των παλμικών δονήσεων, που κάνουν τον ήχο. 2) Ο ρυθμός, δηλαδή ο τρόπος διαδοχής των χρονικών στοιχείων, με μετρικές μονάδες, που ξεχωρίζουν καθαρά μεταξύ τους.
3) Η μελωδία, που παρουσιάζει τη διαδοχή των ήχων, που προχωρούν ξεχωριστά και σύμφωνα με κάποια λογική σειρά.
4) Η αρμονία, που είναι η ταυτόχρονη εκφορά, η συνήχηση περισσότερων φθόγγων. Η ευρωπαϊκή μουσική βασίζεται στη μείζονα και στην ελάσσονα κλίμακα.
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣΗ μουσική γεννήθηκε μαζί με τον άνθρωπο, ο οποίος νωρίς άρχισε να ξεχωρίζει αρμονικούς φυσικούς ήχους που τον βοηθούσαν στην παραγωγή και τη ζωή του. Σιγά-Σιγά άρχισε να τον αναπαράγει, να τους ανασυνθέτει δημιουργικά.
Τα μουσικά του δημιουργήματα ο άνθρωπος τα χρησιμοποίησε για να επικοινωνήσει με τους συνανθρώπους του, να εξορκίσει το φόβο, να επικαλεστεί τους προγόνους, να εξευμενίσει τους θεούς του, και να εκφράσει το θαυμασμό, την αφοσίωση και την αγάπη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αρχαίοι Έλληνες, παρά την έντονη θρησκευτικότητά τους, Δε δημιούργησαν μυστικιστική μουσική και απέδωσαν θεία προέλευση στη μουσική και όχι μυστηριακή. Αντίθετα, στο Μεσαίωνα, που η μουσική παιδεία είναι ασθενής μέχρι και ανύπαρκτη, κυριαρχεί ο μυστικισμός και η νοσηρότητα.
Δε διασώθηκαν γραπτά μνημεία που να μας κατατοπίζουν για τη μουσική του αρχαίου κόσμου. Πιστεύεται, όμως, ότι η βάση της μουσικής στους αρχαίους λαούς-Κινέζους, Ινδούς, Έλληνες, Κέλτες, Γαλάτες- ήταν η πεντάτονη ανημιτόνια κλίμακα ντο-ρε-μι-σολ-λα.
Ενώ δε βρέθηκαν μουσικά κείμενα, διασώθηκαν πλήθος αναπαραστάσεις αοιδών, μουσικών και μουσικών οργάνων. Ο καλλιεργημένος άνθρωπος ονομαζόταν "μουσικός ανήρ".
Τα αρχαιότερα δείγματα μουσικού πολιτισμού τα βρίσκουμε στους Αιγυπτίους της προϊστορικής εποχής, 5000-4000 π.Χ., από την αγγειογραφία τους που παριστάνει κρουόμενα όργανα. Αυτά είναι τα πρώτα και μόνα που βρέθηκαν για εκείνη την εποχή. Προγενέστερα μέχρι στιγμής δεν έχουν βρεθεί. Ο άνθρωπος από τα πρώτα του βήματα άρχιζε να κατασκευάζει εργαλεία και μουσικά όργανα. Τα εργαλεία και τα όπλα δεν ξεχώριζαν πολύ, γιατί και αυτά πρώτα-πρώτα χρησιμοποιούνταν στην παραγωγή, στις κυνηγετικές παγάνες, σαν τηλεβόες για επικοινωνία κλπ. Και στο χορό.
Τα κρουστά των Αιγυπτίων ήταν: κρόταλα, κύμβαλα, σείστρα, τύμπανα κλπ. Αυτά συναντώνται σε όλους τους αρχαίους λαούς. Και σήμερα, ακόμη είναι τα πρότυπα της κατηγορίας των κρουστών μουσικών οργάνων. Η δεύτερη κατηγορία ήταν οι αυλοί, απλοί, διπλοί, τριγωνικοί. Πολυάριθμες παραλλαγές της άρπας, της κιθάρας κλπ. Είναι η Τρίτη κατηγορία. Οι αυλοί ήταν ξύλινοι, καλαμένιοι, μπρούτζινοι ή κοκάλινοι, απλοί ή διπλοί, που φτάνουν ως τις 11 τρύπες. Μεταγενέστερα βρίσκουμε τρομπέτες κυνηγετικά κέρατα, ασιατικές κιθάρες, τρίγωνα, άρπες (μέχρι 20 χορδές) και μεγάλη ποικιλία από άλλα έγχορδα. Συμπεραίνεται ότι οι Αιγύπτιοι γνώριζαν τις διατονικές και τις χρωματικές κλίμακες.
Ο μουσικός πολιτισμός της Αιγύπτου πιστεύεται ότι δάνεισε στοιχεία του στο μινωικό, το μυκηναϊκό στην αρχαϊκή και κυκλαδική Ελλάδα όπως και στους Ετρούσκους.
Για την Ασσυρία, που κληρονόμησε τον μουσικό πολιτισμό των Σουμέριων και τον ανέπτυξε δεν υπάρχουν παρά οι λιγότερες και ατελέστερες μαρτυρίες.
Οι αρχαιότεροι μουσικοί ορισμοί είναι οι ακουστικοί νόμοι που θέσπισαν οι Κινέζοι, οι οποίοι στους Ευρωπαίους φαίνονταν σχολαστικοί και χωρίς φαντασία και έκφραση. Βασίζονται σε κύκλο από πέμπτες και θεωρούνται σχετικοί με τις θεωρίες του Πυθαγόρα. Η αρχική κλίμακα είναι η πεντάτονη, ανημίτονη, που αργότερα συμπληρώθηκε από επτάτονη και στο τέλος από τη χρωματική των δώδεκα βαθμίδων.
Οι Ινδοί θεωρούνται πιο φιλόμουσοι από τους Κινέζους. Η μουσική διάλεκτος των Ινδών με την έκφραση και το πάθος της, με πρωτότυπες μελωδίες (ραγκά) και με ιδιαίτερο ανατολικό χρώμα θεωρείται πολύ ανώτερη. Πολλά στοιχεία της Ινδικής μουσικής προσεγγίζουν στην ευρωπαϊκή μουσική όπως και άλλα την απομακρύνουν.
Τα ίδια δείγματα και ο ίδιος πλούτος διαπιστώνονται και στους άλλους λαούς της Ανατολής: Χετταίους, Ασσυρίους, Χαλδαίους, Συρίους και πιο πολύ στους Εβραίους, που όπως τουλάχιστον παρουσιάζεται το ζήτημα από την Παλαιά Διαθήκη, είχαν ανεπτυγμένη μουσική κίνηση.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου