Περιμένοντας το... 2013

Ο πρωθυπουργός κ. Παπανδρέου υποστήριξε, με τις δημόσιες παρεμβάσεις του στο πλαίσιο της ΔΕΘ, ότι το 2013 θα είναι ο τελευταίος δύσκολος χρόνος για την ελληνική οικονομία. Δεν απέκλεισε, μάλιστα, να βγούμε από τη στενωπό πριν από το 2013, εφαρμόζοντας με σωστό τρόπο την πολιτική του μνημονίου.

Η πικρή αλήθεια

Οι περιγραφές που κάνει ο πρωθυπουργός δεν έχουν μεγάλη σχέση με την οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα που διαμορφώνει με τη στρατηγική του. Σύμφωνα με τις βασικές παραδοχές του μνημονίου, το δημόσιο χρέος της Ελλάδας θα εκτοξευθεί μέχρι το 2013 στο 150% του ΑΕΠ, για να αρχίσει στη συνέχεια μια βασανιστικά αργή καθοδική πορεία.

Η κυβέρνηση Καραμανλή άφησε το δημόσιο χρέος στο 115% του ΑΕΠ. Σήμερα το χρέος έχει φτάσει ήδη το 130% του ΑΕΠ και κινείται με γρήγορο ρυθμό προς το φράγμα του 150% του ΑΕΠ. Δύο είναι οι παράγοντες που μετατρέπουν μία υπερχρεωμένη χώρα σε ακόμη πιο υπερχρεωμένη. Ο πρώτος είναι η διαπραγματευτική ανυπαρξία της κυβέρνησης Παπανδρέου, που οδήγησε στη χρηματοδότηση του δημόσιου χρέους με υψηλά επιτόκια και πολύ μικρό χρονικό ορίζοντα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μας στήριξε με λογική αυστηρού τραπεζίτη, ενώ εμείς έπρεπε να διαπραγματευτούμε ένα πρόγραμμα εξόδου από την κρίση με λογική κοινοτικού εταίρου. Τα ανοίγματα που έκανε ο κ. Παπανδρέου στην κατεύθυνση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας υποβάθμισαν την πολιτική διάσταση του πακέτου στήριξης της ελληνικής οικονομίας.

Ο δεύτερος παράγοντας που οδηγεί στη δυναμική αύξηση του χρέους του ελληνικού Δημοσίου ως ποσοστού επί του ΑΕΠ είναι η ύφεση που εκδηλώνεται εξαιτίας των διαρθρωτικών αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας και της πολιτικής του μνημονίου. Το 2009 το ελληνικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 2%, το 2010 προβλέπεται να μειωθεί κατά 4%, ενώ προβλέπεται να υπάρξει μία μείωση της τάξης του 2,5% το 2011. Συνολικά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με πτώση του ΑΕΠ κατά 9%-10% στη διάρκεια μίας τριετίας. Όσο πιο χαμηλά πέφτει το ελληνικό ΑΕΠ τόσο αυξάνεται, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, το δημόσιο χρέος, που ήδη διαμορφώνεται στα επίπεδα των 320 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η παγίδα

Οι παραδοχές του μνημονίου μας οδηγούν στο ασφαλές συμπέρασμα ότι έχουμε πέσει σε μία οικονομική παγίδα με βασικά χαρακτηριστικά την ύφεση και την υπερχρέωση. Δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε ότι το 2013 δεν θα είναι η χρονιά στη διάρκεια της οποίας θα βγούμε από την οικονομική και κοινωνική κρίση, αλλά η χρονιά που θα μας εμφανίσουν τον επόμενο λογαριασμό, ο οποίος θα είναι υψηλότερος και από τον σημερινό.

Είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα υπάρξει αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους, γιατί η ελληνική οικονομία δεν θα είναι σε θέση να δημιουργήσει τα εντυπωσιακά δημοσιονομικά πλεονάσματα για τη χρηματοδότησή του. Οι πιστωτές μας θα δεχθούν τη διαχείριση του δημόσιου χρέους σε βάθος χρόνου επιβάλλοντας πρόσθετους σκληρούς όρους.

Έχοντας ανεβάσει το δημόσιο χρέος στα επίπεδα του 150% του ΑΕΠ, θα χρειαστούμε τουλάχιστον μία δεκαετία δημοσιονομικής αυστηρότητας και εισοδηματικής λιτότητας για να περιορίσουμε την υπερχρέωση στα επίπεδα του 2009.

Αυτοί που έβαλαν την υπογραφή τους στο μνημόνιο δέσμευσαν την Ελλάδα σε μια μίζερη πολιτική για μία τουλάχιστον γενιά. Με το πολιτικό σύστημα να διέρχεται κρίση αξιοπιστίας είναι εξαιρετικά πιθανό να φτάσουμε στη διάρκεια των επόμενων χρόνων σε ένα οριακό σημείο όπου θα χάσει και την ανοχή των πολιτών.

Πλήρες αδιέξοδο

Με τη δυναμική που έχει αναπτυχθεί οδηγούμαστε σε πλήρες οικονομικό και κοινωνικό αδιέξοδο. Το κυβερνητικό επιτελείο αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες, γι’ αυτό έχει αρχίσει να κινείται σαν πολιτικό εκκρεμές μεταξύ της φραστικής στήριξης της πολιτικής του μνημονίου και της διαχείρισης των πολιτικών, εκλογικών αναγκών του ΠΑΣΟΚ. Τη μία ημέρα ο κ. Παπανδρέου κηρύσσει τον πόλεμο κατά της φοροδιαφυγής και την επομένη προτείνει μια μικροπολιτικού τύπου περαίωση των φορολογικών εκκρεμοτήτων, που επιβραβεύει τους φοροφυγάδες. Μέσα σε διάστημα λίγων εικοσιτετραώρων το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης τάσσεται υπέρ της μεταφοράς βασικών αγαθών και υπηρεσιών από το χαμηλό και μεσαίο συντελεστή του ΦΠΑ στον υψηλό συντελεστή 23%, στη συνέχεια υπέρ της εξίσωσης της φορολογίας του πετρελαίου θέρμανσης με τη φορολογία του πετρελαίου κίνησης, προκειμένου να αποτραπούν οι νέες επιβαρύνσεις μέσω του ΦΠΑ, για να καταλήξει σε ενδιάμεσα σενάρια αύξησης του μεσαίου συντελεστή ΦΠΑ και αναβολής της αύξησης της φορολογίας στο πετρέλαιο θέρμανσης.

Με την κυβέρνηση να ταλαντεύεται μεταξύ ενός δρακόντειου μνημονίου και μιας παλαιού τύπου διαχείρισης δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε ότι θα φτάσουμε γρήγορα σε ένα οριακό σημείο όπου θα μας ζητηθούν νέες θυσίες για να εξασφαλίσουμε τις επόμενες δόσεις του προγράμματος των 110 δισ. ευρώ.

Το 2010 ήταν πολύ χειρότερο από το 2009, το 2011 προβλέπεται πιο δύσκολο από το 2010 και το 2012, 2013 θα μας προετοιμάσουν για μια ακόμη πιο δυσάρεστη συνέχεια.

Posted in: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ