100 ταινίες που αγάπησα
Αν µε ρωτούσε κάποιος ποιο το πιο αθώο, συγκινητικό, ευαίσθητο µελό που µου ράγισε την καρδιά, µου στοίχειωσε την ψυχή και µ’ έκανε να κολυµπάω σε ζουµιά, αβίαστα θα απαντούσα το «Τhe Κid» του Τσάρλι «Το χαµίνι» Σπένσερ Τσάπλιν (1889-1977). Της µεγαλύτερης ιδιοφυΐας από συστάσεως κινηµατογράφου!
Το στόρι αυτής της «ασήµαντης» ιστορίας είναι τόσο µικρό όσο και οι τέσσερις βασικοί ρόλοι της πλοκής. Πρόσωπα χωρίς ονόµατα. Οπως. Ενας άντρας. Δηλαδή ο Καρλ Μίλερ. Μια γυναίκα.
Η Εντνα Πουρβιάνς. Ενας πιτσιρικάς (το χαµίνι). Δηλαδή ο Τζάκι Κούγκαν, τότε µόλις έξι ετών. Και ένας αλήτης. Τουτέστιν ο Τσάρλι Τσάπλιν. Η διαπλοκή εντελώς απλή. Κάποιο ορφανό πιτσιρίκι κυκλοφορεί αδέσποτο στην πόλη. Ενας µπάτσος το καταδιώκει και ένας αλήτης το περιθάλπει. Γιατί ο αλήτης είναι η προέκταση του πιτσιρικά. Γιατί ορφανοί και αδέσποτοι και οι δύο. Γιατί έτσι αναπτύσσεται τρυφερή σχέση πατέρα - γιου. Γιατί ένα θηριώδες µεταναστευτικό ρεύµα είχεπληµµυρίσει την Αµερική. Γιατί το επερχόµενο οικονοµικό κραχ θα έριχνε όλη τη φτωχολογιά στα σκουπίδια και τα νεκροταφεία. Και γιατί ουδείς των προνοµιούχων, των ευκατάστατων και των πλουσίων θα καταδεχόταν ποτέ να προσφέρει στέγη, φαγητό και ένα ζεστό κρεβάτι σε µια τέτοια ανθρώπινη βρωµιά!
Ο Τσάπλιν, τότε τριάντα δύο χρονών, µε τη φόρα που είχε πάρει και µε την αδρεναλίνη ενός πρωτοφανούς οίστρου που βαρούσε το ταβάνι, δεν είχε καταλάβει ότι µε το «Χαµίνι» αναποδογύριζε τον «Ολιβερ Τουίστ» του Καρόλου Ντίκενς. Οχι η φιλανθρωπία των πλουσίων αλλά η αλληλεγγύη των φτωχών. Το 1936 µε τους «Μοντέρνους καιρούς» (Μodern Τimes) κατεβάζει τις απόψεις του Καρλ Μαρξ στους κοινούς θνητούς. Τι είµαστε παιδιά; Αναλώσιµα εξαρτήµατα σε κάτεργα εργασίας. Το 1939 µε τον «Δικτάτορα» προειδοποιεί για τον κτηνώδη καλπασµό του ναζισµού που θα µετέτρεπε την Ευρώπη σε µια γιγαντιαία εκατόµβη εκατοµµυρίων ψυχών. Λάθος του. Το µεγαλύτερο, η οικονοµική του συνδροµή στην αντίσταση των σοβιετικών. Με το εναρκτήριο λάκτισµα του Cold War, ο Εντουαρντ Τζ. Χούβερ υπογραµµίζει µε κόκκινο µoλύβι το όνοµα Charlie Spencer Chaplin. Ατελείωτη η λίστα του αρχηγού του FΒΙ. Με χιλιάδες ονόµατα «κοµµουνιστών», «συνοδοιπόρων», «αντιφρονούντων» και «αντιαµερικανών». Ετσι βγαίνουν τ’ άπλυτα στη φόρα. Βρε, βρε, ο Σαρλό. Εσύ δεν είσαι που αν και πολίτης της Αγγλίας αρνήθηκες να καταταγείς στον βρετανικό στρατό στον Α’ Παγκόσµιο Πόλεµο; Κοπανατζής ο Τσάπλιν.
Κι εσύ δεν είσαι που γκάστρωσες µια εικοσάχρονη, την Τζόαν Μπάρι, και µετά την εγκατέλειψες αβοήθητη στο κρύο;
Η Επιτροπή των Αντιαµερικανικών Ενεργειών τον διατηρεί στο stand by. Στις αρχές του ‘50, στο δεύτερο και χειρότερο µακαρθικό κύµα χαρακτηρίζεται persona non grata και οι πόρτες της Νέας Υόρκης σφραγίζονται γι’ αυτόν, τη γυναίκα και τα παιδιά του. Ετσι εγκαταστάθηκε στην Ελβετία. Κι έτσι κατέληξε, όπως άλλωστε από την αρχή ήταν, άνθρωπος χωρίς πατρίδα.
Ο σπουδαιότερος σκαπανέας του american cinema. Ο πιο πολυτάλαντος, πολυµήχανος και δραστήριος. Η µεγαλύτερη ιδι
οφυΐα. Αµόρφωτος αλλά αυτοδίδακτος. Το τίποτα που σκαρφάλωσε στην κορυφή των γιγάντων. Από φτωχογειτονιές του Λονδίνου του 1889. Από πατέρα που την κοπανάει για Νέα Υόρκη. Από τρελή µάνα. Και από µια σύµπτωση που του συνέβη στα µόλις πέντε χρόνια. Κάποιος από τη σκηνή του λέει «Ε, kid, για έλα πάνω να τραγουδήσεις για την πλέµπα». Ανέβηκε, τραγούδησε, έµεινε. Οκτώ χρονών καθιερώνεται.
Και πριν καν κλείσει τα είκοσι, στο Χόλιγουντ τώρα, καταφέρνει να επινοήσει τον χαρακτήρα του Σαρλό, να σκηνοθετήσει και να παίξει σε καµιά δεκαριά κωµωδίες. Το χρήµα έρεε άφθονο, οι παραγωγοί έτριβαν τα χέρια τους και ο Τσάπλιν one man show. Ολα, µα όλα δικά του. Ανθρωπος ορχήστρα. Διπλής όψεως. Η πρώτη η καλλιτεχνική. Ατελείωτη δηµιουργικότητα, αστείρευτη έµπνευση, µοναδική κοινωνική και λαϊκή ευαισθησία. Οµως στη ζωή, οι στερήσεις τον µεταµορφώνουν άπληστο, βάναυσο, φιλοχρήµατο, ανυπόφορο. Οι παραγωγοί του «Κid» πάνε να του τη φέρουν. Αντί να πληρώσουν µε βάση την ωριαία διάρκεια της ταινίας, του καταβάλλουν αµοιβή για είκοσι λεπτά ταινίας. Ο Τσάπλιν κλέβει το αρνητικό, φεύγει από την Πολιτεία και τους αφήνει στα κρύα του λουτρού. Ετσι καταφέρνει να τους αποσπάσει 1,5 εκατοµµύριο δολάρια. Του 1921. Ιλιγγιώδες νούµερο. Από τον «Δικτάτορα» 5 εκατοµµύρια. Με γεια του και χαρά του. Ταυτόχρονα αλλάζει τις γυναίκες σαν τα πουκάµισα. Επισήµως µόνο τέσσερις συζύγους. Με τελευταία την Ούνα Ο’ Νιλ (θυγατέρα του διάσηµου Ευγενίου Ο’ Νιλ) σχεδόν τριάντα χρόνια µικρότερή του. Επισήµως µε έντεκα τέκνα. Επισήµως µε έναν σκασµό διατροφές. Ανεπισήµως βάλτε µε τον νου σας. Από µόνος του µια ολόκληρη κατηγορία. Σαν αυτόν ουδείς άλλος στην ιστορία του κινηµατογράφου!
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου