Βιετνάμ: ο πόλεμος που κρίθηκε από μια φωτογραφία -από την Σοφία Σπανού

1^η Φεβρουαρίου 1968, «Ο στρατηγός Nguyen Ngoc Loan εκτελεί έναν κρατούμενο Βιετκόνγκ στη Σαϊγκόν» και δίνει τον τίτλο στην, ίσως πιο διάσημη φωτογραφία, του Πολέμου του Βιετνάμ, η οποία αποτέλεσε την αιτία που ουσιαστικά γιγάντωσε το αντιπολεμικό κίνημα στις ΗΠΑ και όχι μόνο. Τραβήχτηκε από τον φωτογράφο του πρακτορείου Associated Press, Eddie Adams και του χάρισε, ένα χρόνο αργότερα, το Βραβείο Πούλιτζερ. Σε μια επιστολή του ο Adams προς το περιοδικό TIME τότε έγραψε: «Δύο άνθρωποι πέθαναν σε αυτή τη φωτογραφία: Ο στρατηγός σκότωσε τον Βιετκόνγκ κι εγώ σκότωσα τον στρατηγό με τη φωτογραφική μου μηχανή…»
O Αdams τράβηξε αυτή τη φωτογραφία στη Σαϊγκόν όταν βρισκόταν εκεί σε αποστολή για να καλύψει τον πόλεμο του Βιετνάμ. Έναν πόλεμο που κράτησε δέκα χρόνια (1965 έως 1975) και αποτέλεσε ίσως τη μεγαλύτερη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ανατολής κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Αν και ο πόλεμος τυπικά ήταν μεταξύ του Δημοκρατικού Στρατού του Βιετνάμ (Βόρειο Βιετνάμ) και της Δημοκρατίας του Βιετνάμ (Νότιο Βιετνάμ), στην ουσία ήταν ένας πόλεμος ‘μέσω αντιπροσώπων’ μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ, κάτι που για πολλούς έκανε τις δύο υπερδυνάμεις να αποφύγουν την απευθείας σύγκρουση μεταξύ τους και μια ενδεχόμενη πυρηνική καταστροφή.
Η φωτογραφία, που θα μπορούσε να πει κανείς ότι απεικονίζει τον ίδιο τον θάνατο, έκανε τον γύρο του κόσμου και σύντομα έγινε το σύμβολο της βαρβαρότητας του Πολέμου στο Βιετνάμ. Η ζημιά που προκάλεσε στην εικόνα των Αμερικανών ήταν ανεπανόρθωτη καθότι ήταν αυτοί που είχαν αναλάβει το κύριο βάρος διεξαγωγής του πολέμου στο πλευρό των συμμάχων τους Νοτιοβιετναμέζων εναντίον των κομμουνιστών της Βορείου Κορέας, αλλά και των ομοϊδεατών τους, Βιετκόνγκ, στο Νότιο Βιετνάμ.
Αργότερα ο Άνταμς μετάνιωσε γι’ αυτή τη φωτογραφία, θεωρώντας ότι κατέστρεψε τη ζωή του στρατηγού Loan (αρχηγού τότε της αστυνομίας του Νοτίου Βιετνάμ), υποστηρίζοντας ότι ο στρατηγός δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς. ‘Τι θα έκανες άλλωστε, αν ήσουν εσύ αυτός που έπιανες τον «κακό» που είχε σκοτώσει δύο ή τρεις Αμερικάνους;’ έγραψε, θέλοντας να τον δικαιολογήσει. Ο Loan στην απολογία του, ισχυρίστηκε, χωρίς να διαψευστεί, ότι προέβη σε αυτή την ενέργεια γιατί ο Βιετκόνγκ Nguyen Van Lem με τους συντρόφους είχαν πιαστεί επ’ αυτοφόρω πάνω από έναν ομαδικό τάφο όπου είχαν σκοτώσει αδιακρίτως πολλούς αστυνομικούς και μέλη των οικογενειών τους, ανάμεσά τους και κάποιους συγγενείς του. Ο Lem ήταν ο αρχηγός αυτής της ομάδας των Βιετκόνγκ.
Παρόλη όμως την αμφιλεγόμενη ιστορία της κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την δύναμη αυτή της φωτογραφίας, η οποία αποτελεί ακόμη και σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα αντιπολεμικά σύμβολα.

Posted in: πολιτική