Ο Ερντογάν και το τουρκικό μωσαϊκό

 ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΗΛΑΚΑΣ 

Ας ρίξουμε- μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα– μια ματιά στον κυρίαρχο , για την ώρα, Ερντογάν  και στα όρια της ισχύος του. Εκεί ακριβώς, σ αυτά τα όρια βρίσκεται ο σπόρος των επόμενων αποσταθεροποιητικών κινήσεων που θα αντιμετωπίσει. Γιατί ο Ερντογάν επικράτησε, αλλά δεν νίκησε…
Γιατί απέτυχε το πραξικόπημα: πέρα από τις  τυχόν επιχειρησιακές αδυναμίες- αστοχίες των πραξικοπηματιών το εγχείρημα απέτυχε  γιατί:
1.Ο στρατός ως σύστημα εξουσίας αποδείχτηκε, τελικά, πιστός στο καθεστώς απομονώνοντας τους πραξικοπηματίες.
2.Το κόμμα του Ερντογάν (ΑΚΡ) εξακολουθεί να ηγεμονεύει στην πολιτική σκηνή και να ασκεί ισχυρότατη επιρροή (και γοητεία) με μεγάλο τμήμα (50% τουλάχιστον) της τουρκικής κοινωνίας.
3.Συνοψίζοντας τα δύο προηγούμενα από το 2004 το κόμμα (AKP) του Ερντογάν έχει δημιουργήσει καθεστώς με  όλα όσα συνεπάγεται (έλεγχο των κρίσιμων δομών και μηχανισμών του κράτους) ο όρος, το οποίο δε θα μπορούσε να καταρρεύσει αναίμακτα.
Τα ερείσματα του Ερντογάν : το «σύστημα» εξουσίας που εγκαθίδρυσε χαρακτηρίζεται από την πετυχημένη του προσπάθεια να απαλλάξει την πολιτική διαδικασία από το εσωτερικό (στρατιωτικό) και εξωτερικό (κυρίως ΗΠΑ) πατρονάρισμα.  Με αυτόν τον τρόπο το ΑΚΡ πέτυχε:
1.Την ανόρθωση της οικονομίας της χώρας. Πράγματι οι δείκτες ανάπτυξης είναι εντυπωσιακοί, γεγονός που επιτρέπει στο σύστημα Ερντογάν να «μοιράζει» το χοντρό χρήμα και να διανέμει «ελπίδα»  και κάποια προοπτική στα φτωχά και αποκλεισμένα– πριν αναλάβει την εξουσία– τεράστια στρώματα του πληθυσμού.
2.Το ξεδόντιασμα των παρα- μηχανισμών (όπως ο στρατός) που είχαν τον τελευταίο λόγο για τις πολιτικές επιλογές στη χώρα.
3.Τη σύλληψη και προώθηση μιας στρατηγικής για την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας με γνώμονα τα ιδιαίτερα συμφέροντα και τις φιλοδοξίες της.

Εχθροί «έξω»

Μετά από όλα αυτά, έγινε σαφές προς κάθε κατεύθυνση ότι η Τουρκία δεν είναι προτεκτοράτο, ούτε ο Ερντογάν μαριονέτα.  Η ατζέντα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής δεν συμπίπτει με την ατζέντα της Δύσης και όσο αυτό δε συμβαίνει το καθεστώς στην Τουρκία θα βρίσκεται υπό πίεση είτε με «πορτοκαλί» κινητοποιήσεις είτε με προβοκάτσιες, είτε με πραξικοπήματα.

Η διαίρεση «μέσα»

Μετά το πραξικόπημα ο Ερντογάν επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά την πολιτική του κυριαρχία. Ωστόσο, το σύστημα Ερντογάν κυβερνά μια βαθιά διαιρεμένη σε πολλά επίπεδα χώρα. Και αυτό ακριβώς περιγράφει και υπονομεύει τα όρια της εξουσίας του. Πέρα από τις εντονότατες ταξικές διαιρέσεις, το σύστημα Ερντογάν αδυνατεί να «συνθέσει» διαφορές αξεπέραστε που έχουν να κάνουν  με εθνικές και ιδεολογικές/ πολιτισμικές πεποιθήσεις:
1.Το κουρδικό ζήτημα φαίνεται να είναι αδύνατο προς διαχείριση καθώς η κουρδική μειονότητα (περί τα 15 εκατομμύρια)  που ζει στην Τουρκία αποκτά σημείο αναφορά με τη δημιουργία κουρδικού «κράτους», ως αποτέλεσμα του πολέμου στη Συρία.
2.Αδύνατος φαίνεται και ο συμβιβασμός των «δυτικόστροφων» κοσμικών Τούρκων της Κωνσταντινούπολης και των παραλίων με το ολοένα και εντεινόμενο άρωμα του ισλάμ που αποπνέει η διοίκηση Ερντογάν.
Η οικονομία, προς το παρόν, βοηθά τον Ερντογάν να «γεφυρώνει» το  χάος πάνω στο οποίο ακροβατούν οι συγκρουόμενες ιδεολογικά- θρησκευτικά- εθνικά ομάδες, οι οποίες σχηματίζουν το τουρκικό… μωσαϊκό. Το ερώτημα, είναι, ως πότε;

Posted in: πολιτική