Κώστας Λαπαβίτσας
Έχει καιρό που το μνημονιακό στρατόπεδο προετοιμάζει την ‘τέλεια καταιγίδα’ στη χώρα μας. Όπως συχνά πράττει η ειρωνεία της ιστορίας, το ξέσπασμα ίσως συμβεί ακριβώς τη στιγμή που οι πρωτεργάτες της καταστροφής παινεύονται για τις επιτυχίες τους.
Η πηγή του προβλήματος είναι το οικονομικό αδιέξοδο που απεικονίζεται με ενάργεια στο ‘χρηματοδοτικό κενό’ για το 2014-5. Η Ελλάδα θα πρέπει να εξασφαλίσει 10-20δις, ποσό που οφείλεται κυρίως στις μεγάλες αποπληρωμές για το ήδη υπάρχον χρέος, καθώς και στους τόκους για την εξυπηρέτησή του. Παράλληλα, η χρηματοδότηση από την τρόικα για το 2015-6, δηλαδή αφού τελειώσουν τα τρέχοντα κονδύλια, δεν έχει αποφασιστεί ακόμη. Οι επιπλέον ανάγκες μετά το 2016, που σίγουρα θα υπάρξουν, είναι άγνωστες.
Το κενό είναι ένδειξη της αποτυχίας των Μνημονίων. Μετά από τρία χρόνια ‘διάσωσης’, το χρέος είναι μη βιώσιμο, διογκώνεται συνεχώς και δημιουργεί νέες πιέσεις. Ακόμη χειρότερα, η πολιτική λιτότητας, με στόχο ακριβώς την αποπληρωμή του χρέους, καταστρέφει τον παραγωγικό ιστό και πνίγει την οικονομία. Η Ελλάδα αυτοκτονεί και η ηγεσία της καμαρώνει. Όσοι ελπίζουν ότι κάτι θα αλλάξει μετά τις γερμανικές εκλογές, απλώς βαυκαλίζονται. Το γερμανικό εκλογικό σώμα αντιδρά σφοδρότατα και στην ιδέα ότι θα χαριστεί κάτι στους ‘τεμπέληδες’ νότιους. Μια ακόμη επιμήκυνση του χρέους, ή μια μείωση των επιτοκίων, δεν πρόκειται να αλλάξει τα πράγματα ουσιαστικά. Είναι δε βέβαιο ότι δεν πρόκειται η Γερμανία να συναινέσει σε άρση της πολιτικής λιτότητας και ‘μεταρρυθμίσεων’.
Οι επιλογές της κυβέρνησης είναι πολύ δύσκολες. Το πιθανότερο είναι ότι θα αναγκαστεί να συνάψει νέο δάνειο με την τρόικα, που θα έχει ως πλεονέκτημα το χαμηλό επιτόκιο. Αλλά το δάνειο θα συνοδεύεται από όρους που θα περιλαμβάνουν τη συνέχιση της λιτότητας και των ‘μεταρρυθμίσεων’, υπό την εποπτεία της τρόικας. Αυτή φαίνεται να είναι η προτίμηση της γερμανικής πλευράς που ανοιχτά επιδιώκει να ελέγχει τη λειτουργία του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα.
Για να αποφύγουν αυτή την επιλογή, οι εγκέφαλοι της μνημονιακής παράταξης, αλλά και οι τεχνοκράτες του Υπουργείου Οικονομικών, έλκονται από την ιδέα της εξόδου της χώρας στις ανοιχτές αγορές. Η Ελλάδα εκδίδει ομόλογα το 2014 και καλύπτει τις ανάγκες της, χωρίς δάνειο από την τρόικα. Η κυβέρνηση δηλώνει ότι έδιωξε την κηδεμονία και δείχνει στην υφήλιο ότι η χώρα βγαίνει από την κρίση. Ακολουθεί άνοδος της εμπιστοσύνης, επενδύσεις και ανάπτυξη.
Πρόκειται για απόλυτο καιροσκοπισμό. Το 2013 η Πορτογαλία βγήκε δύο φορές στις αγορές και δανείστηκε σχετικά μικρά ποσά με επιτόκιο περίπου 6%, χωρίς να λύσει το πρόβλημά της. Στην περίπτωση της Ελλάδας τα ποσά θα είναι μεγαλύτερα, όπως και η δυσπιστία των αγορών. Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι τα επενδυτικά ταμεία θα δεχτούν να αγοράσουν επικίνδυνα ελληνικά ομόλογα, αλλά κι αν ακόμη το κάνουν, θα απαιτήσουν τη συνέχιση της πολιτικής της τρόικας. Το επιτόκιο, τέλος, θα είναι τουλάχιστον τριπλάσιο. Τι έχει να κερδίσει η χώρα;
Το οικονομικό αδιέξοδο δημιουργεί κοινωνικό αδιέξοδο: τεράστια ανεργία, ανθρωπιστική κρίση στα μεγάλα αστικά κέντρα και συντριβή της μεσαίας τάξης. Είναι ένδειξη της χρεοκοπίας του ηγετικού στρώματος της Ελλάδας ότι έχει επιτρέψει την πλήρη απαξίωση της ακίνητης περιουσίας, υποσκάπτοντας τα κοινωνικά ερείσματα της αστικής εξουσίας. Σε συνδυασμό με τη φορολογική καταιγίδα και την ανεργία, οι συνθήκες είναι κλασικά εκρηκτικές.
Το πολιτικό αδιέξοδο είναι ακόμη μεγαλύτερο. Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται στα όρια της αντοχής της και τα παραδοσιακά κόμματα καταρρέουν. Η κυβέρνηση φλυαρεί συνεχώς για επιτυχίες και την ανάπτυξη που έρχεται, αλλά στην πράξη ετοιμάζεται να αποδεχθεί νέο δάνειο και συνέχιση της επαχθούς κηδεμονίας. Πως θα αντιμετωπίσει το εκρηκτικό μείγμα της στροφής του εκλογικού σώματος προς τα αριστερά και της ταυτόχρονης ενδυνάμωσης του φασισμού;
Το πρόβλημα της χώρας δε λύνεται με περαιτέρω δανεισμό και συνέχιση της ίδιας πολιτικής. Η λύση είναι άλλη και ήταν εμφανής από την αρχή: η Ελλάδα πρέπει να κηρύξει παύση πληρωμών και να απαιτήσει βαθιά διαγραφή του χρέους της. Αμέσως μετά να προχωρήσει σε άρση της λιτότητας και των ‘μεταρρυθμίσεων’ υιοθετώντας πολιτική που τονώνει τη ζήτηση, μειώνει την ανεργία, προωθεί το βιομηχανικό τομέα και στηρίζει τους μικρομεσαίους. Το κοινωνικό και πολιτικό κίνημα που φουντώνει και πάλι είναι ένδειξη ότι η λογική δεν έχει χαθεί τελείως στη χώρα. Υπάρχουν υγιείς δυνάμεις που μπορούν να βγάλουν την Ελλάδα από το αδιέξοδο.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου