40 χρόνια από το γκρέμισμα των ονείρων μας

του Χάιμε Σβαρτ

(μετάφραση Άννας Καράπα)

Ναι… πέρασαν κιόλας 40 χρόνια από τότε που η Χιλιανή ολιγαρχία μαζί με τον Αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, τον Κίσσιγγερ, το Νίξον, τα «παιδιά του Σικάγου» Μίλτον , Φρήντμαν και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μαζί με τους στρατιωτικούς του Πινοτσέτ, τερμάτησαν εκείνη την ωραία προσπάθεια να καταληφθεί με επιδρομή ο ουρανός και να δημιουργηθεί ένας κόσμος πιο δίκαιος και αλληλέγγυος στη χώρα μου… τη Χιλή.. μακριά λωρίδα γης μακρινής… τοποθετημένης στην άκρη του κόσμου… στη Λατινική Αμερική.
Μοναδική εμπειρία με επικεφαλής το σύντροφο Πρόεδρο Σαλβατόρ Αλλιέντε.
Ο δρόμος προς το Σοσιαλισμό με δημοκρατία και ελευθερία. Η επανάσταση με κόκκινο κρασί και πίτες α λα Χιλιάνικα… όμως πάντα έχοντας σα φάρο την επανάσταση στην Κούβα…
Ζήσαμε εκείνα τα χρόνια με χαρά, αγωνιστήκαμε με χρώματα, μουσική, τέχνη και ποίηση… Αντίθετα η 11 Σεπτέμβρη του 1973 σπάρθηκε με τρόμο, καταστολή, βασανιστήρια και εξορία, διαπράχτηκαν τεράστια εγκλήματα ενάντια στο λαό μας και ενάντια στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Δεν υπάρχει δυνατότητα συμφωνίας ούτε θεωρία των άκρων που επικαλούνται σήμερα. Δε μπορούν να δικαιολογηθούν τα κρατικά εγκλήματα που διέπραξε η φασιστική δικτατορία του Πινοτσέτ και υποστηρίχτηκαν από πολιτικούς που κυβερνούν σήμερα στη Χιλή. Όλοι είμαστε υπεύθυνοι; Δηλαδή κανείς; Τίποτε δε δικαιολογεί να καις ανθρώπους ζωντανούς, να γεμίζεις τη Χιλή με μυστικά κέντρα κράτησης. Τίποτε δε δικαιολογεί τα βασανιστήρια, την εξαφάνιση χιλιάδων Χιλιανών (κάποιων ελληνικής καταγωγής, όπως οι αδελφοί Ανδρόνικου και Αθανασίου). Τίποτε δε δικαιολογεί να θάβεις σε λάκκους τα πτώματα και να τα πετάς στη θάλασσα δεμένα με σιδερένιες ράγες.
Απαιτείται η αλήθεια και η δικαιοσύνη και η τιμωρία των ενόχων.

Ειρηνική οδός προς το Σοσιαλισμό

Ενώθηκε όλη η αριστερά γύρω από ένα πρόγραμμα αντιολιγαρχικό και αντιιμπεριαλιστικό.
Ήδη από το 1956 είχε επιτευχθεί η ενότητα ανάμεσα στο Κομμουνιστικό και το Σοσιαλιστικό κόμμα και η προοπτική ήταν η κατάκτηση της εξουσίας  με ειρηνικό τρόπο μαζί με τον Αλλιέντε.
Δημιουργήθηκε η κεντρική ένωση των εργαζόμενων (CUT) που οργάνωσε τους εργαζόμενους και που σε αυτή, η εργατική τάξη θα ήταν το κέντρο και η κινητήρια δύναμη των επαναστατικών αλλαγών.
Ο Αλλιέντε είπε πως η κυβέρνησή του θα ήταν πλουραλιστική και η πιο δημοκρατική στην ιστορία της Χιλής με πολιτικές ελευθερίες της έκφρασης και του τύπου κλπ. « Ο στόχος μας είναι να μεταβιβάσουμε στους εργαζόμενους και στο λαό την πολιτική εξουσία και την οικονομική εξουσία μέσω της κοινωνικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής…». Ποτέ δεν υπήρξαν περιορισμοί στις δημόσιες  ελευθερίες κατά τη διακυβέρνηση του Αλλιέντε.
Είναι σίγουρο πως το Σοσιαλιστικό Κόμμα το 1967 νομιμοποίησε την επαναστατική βία σαν τη μόνη οδό για την κατάληψη της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας και τη μετέπειτα προστασία της… Επίσης ότι το MIR είχε παρόμοιες θέσεις.

Το Πρόγραμμα της Λαϊκής Ενότητας

Υπήρχε η βούληση να εφαρμοστεί με ειρηνικό τρόπο ένα πρόγραμμα ριζικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ένα πρόγραμμα που δουλεύτηκε για 20 χρόνια, από την πρώτη υποψηφιότητα του Σαλβαδόρ Αλλιέντε για την Προεδρεία της Δημοκρατίας μέχρι τη νίκη  του το 1970. Η Χριστιανική Δημοκρατία είχε ένα πρόγραμμα όμοιο με αυτό της UP (Λαϊκή Ενότητα).
Η καθολική εκκλησία υποστήριζε τις μεταρρυθμίσεις του προγράμματος της UP.
Δεν επρόκειτο, όντως, για την αλλαγή από ένα  Πρόεδρο Δημοκρατίας σε έναν άλλο. Ούτε για την αντικατάσταση ενός κόμματος από άλλα.  Επρόκειτο για την πραγματοποίηση ριζικών αλλαγών που είχε ανάγκη η Χιλή. Υπήρχε η βούληση να μεταβιβαστεί η εξουσία από τις παλιές ομάδες κυριαρχίας , στους εργαζόμενους, στους αγρότες, στα προοδευτικά τμήματα των μεσαίων στρωμάτων της πόλης και του αγρού.
Τα δύο τρίτα του πληθυσμού ψήφισαν υπέρ των διαρθρωτικών αλλαγών του Αλλιέντε και του Τόμικ.
Αρχικά η Χριστιανική Δημοκρατία υποστήριξε τις αλλαγές που σχεδίαζε η Λαϊκή Ενότητα.
Ύστερα, το Υπουργείο Εξωτερικών της Βόρειας Αμερικής και οι μεγάλες οικονομικές φατρίες της Χιλής ανάγκασαν τη Χριστιανική Δημοκρατία να στηρίξει την αποσταθεροποίηση της λαϊκής κυβέρνησης του Σαλβαδόρ Αλλιέντε.
Είναι οι χίλιες πιο δημοκρατικές και πιο άξιες και όμορφες ημέρες της πολιτικής ιστορίας της Χιλής, Εθνικοποιήθηκε ο χαλκός, το ιώδιο, το νίτρο, ο σίδηρος. Κρατικοποιήθηκαν τα μεγάλα βιομηχανικά μονοπώλια, πάνω από 91 εταιρίες, για να αποφευχθεί η μονοπωλιακή βιομηχανική .συγκέντρωση.
Σήμερα, με το νεοφιλελεύθερο σύστημα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: ιδιωτικοποιηθήκαν ακόμα και το νερό , το ρεύμα, το φυσικό αέριο, οι τηλεπικοινωνίες, η εκπαίδευση, η υγεία. Η Λαϊκή Ενότητα δημιούργησε ένα τμήμα κοινωνικό της οικονομίας, ένα τμήμα μικτό και ένα τμήμα ιδιωτικό.
Η αγροτική μεταρρύθμιση προχώρησε σε βάθος: Καταργήθηκε το καθεστώς των μεγάλων ιδιωτικών εκτάσεων, έγινε υποχρεωτική η εκμετάλλευση των καλλιεργήσιμων εδαφών που έμεναν ανεκμετάλλευτα από την αγροτική Χιλιανή ολιγαρχία.
Η Λαϊκή Ενότητα προχώρησε σε μια αποτελεσματική ανακατανομή του εισοδήματος. Σήμερα η Χιλή έχει μια από τις χειρότερες κατανομές εισοδήματος, υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση χρήματος σε λίγες οικογένειες, λίγα χέρια και μεγάλη φτώχεια.
Η κυβέρνηση του Αλλιέντε κατάφερε να αυξήσει την καταναλωτική ζήτηση, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν αυξήθηκε στο 3% τον πρώτο χρόνο διακυβέρνησης. Η ανεργία μειώνεται στο 4%. Στην Ελλάδα σήμερα φτάνουμε το 63% ανεργίας στους νέους.
Το πρόγραμμα της Λαϊκής Ενότητας περιείχε 40 μέτρα, ανάμεσα σε αυτά:
να δίνεται μισό λίτρο γάλα δωρεάν σε κάθε παιδί Χιλιανό, μοιράζονται δωρεάν βιβλία βασικής και μέσης εκπαίδευσης. Για αυτό, όταν ακούω από την πρώην υπουργό παιδείας του ΠΑΣΟΚ, κα Διαμαντοπούλου και από τον κο Παπανδρέου ότι το μοντέλο για την παιδεία είναι το Χιλιανό μοντέλο, μου φαίνεται αδιανόητο, να ιδιωτικοποιήσουμε δηλαδή σχολεία, κολλέγια και πανεπιστήμια. Όλα γίνονται εμπόριο, όλα γίνονται κέρδος.
Στη Χιλή, τα τελευταία δυο χρόνια εκατομμύρια σπουδαστές της βασικής και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και φοιτητές μαζί με τους γονείς τους, εργαζόμενοι, συνδικάτα, βγαίνουν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για αυτό το νεοφιλελεύθερο μοντέλο για την εκπαίδευση και την υγεία που εφαρμόστηκε από τον Πινοτσέτ και τις μετέπειτα κυβερνήσεις. Αν δε μπορείς να πληρώσεις το δάνειο, σου παίρνουν το σπίτι σου, το αυτοκίνητό σου, το πλυντήριό σου.
Στην κυβέρνηση του Αλλιέντε, το πανεπιστήμιο ανοίγει για τους εργαζόμενους. Πραγματοποιείται συμφωνία ανάμεσα στο συνδικάτο CUT και τα πανεπιστήμια.
Διδάσκονται τα Mapudungun, διάλεκτος των μειοψηφιών και των αυτόχθονων λαών Mapuche. Σήμερα όπως και στη δικτατορία, εφαρμόζουν σε αυτούς, νόμους αντιτρομοκρατικούς που δημιούργησε ο Πινοτσέτ, τους καταπιέζουν, τους φυλακίζουν, τους διώχνουν από τα εδάφη τους και οι μεγάλες πολυεθνικές και η εθνική ολιγαρχία, καταστρέφουν τα δάση και το περιβάλλον.

Τέχνη και πολιτισμός στη διακυβέρνηση Αλλιέντε

Εξαπολύεται μια τεράστια πολιτιστική δημιουργικότητα. Πραγματοποιούνται τοιχογραφίες με χαρούμενα χρώματα που γεμίζουν τους δρόμους, τα σχολεία, τους τοίχους της Χιλής με ένα μήνυμα πίστης σε ένα καλύτερο μέλλον για το Χιλιανό λαό. Φτιάχνονται ωραιότατες αφίσες που πληροφορούν για τις επιτυχίες της Κυβέρνησης του Αλλιέντε. Το θέατρο και η ποίηση αναπτύσσονται πάρα πολύ, εξαπλώνεται η κίνηση για το λαϊκό τραγούδι με τον Βίκτωρ Χάρα, που ύστερα δολοφονήθηκε από τον Πινοτσέτ, τους Inti Illimani, Quilapayun, Η Βιολέτα Πάρρα γυρίζει όλο τον κόσμο με το τραγούδι της Gracias a la vida.
Δημιουργείται ο κρατικοποιημένος εκδοτικός οίκος Quimantu που προσφέρει βιβλία της καλύτερης παγκόσμιας , Χιλιανής και λατινοαμερικάνικης  λογοτεχνίας σε όλα τα περίπτερα της Χιλής σε τιμή πολύ χαμηλή, το πολύ σαν ένα πακέτο τσιγάρα.
Εκδίδονται εκατομμύρια βιβλία και πραγματοποιείται το φαινόμενο μεγάλου ποσοστού ανάγνωσης.
Ο λαός είναι πρωταγωνιστής, συμμετέχει σε αυτή τον ωραία επαναστατική δουλειά.
Κατασκευάζονται κοινωνικές κατοικίες με χαμηλό κόστος. Ο Πινοτσέτ αντίθετα, κατασκεύασε σπίτια χείριστης ποιότητας.
Κατά τη Λαϊκή Ενότητα, στους άστεγους δόθηκαν εκτάσεις σε καλές περιοχές των πόλεων.
Το πράσινο ανακτάται και αποδίδεται στο λαό. (Όπως θα έπρεπε να γίνει με το Ελληνικό)
Κατασκευάζονται λαϊκές πλαζ στις ωραιότερες παραλίες της Χιλής, έτσι οι εργατικές οικογένειες απολαμβάνουν το δικαίωμα στις διακοπές.
Λάθη έγιναν, όμως φρικτά πράγματα όπως στην περίοδο της δικτατορίας του Πινοτσέτ, όχι και σίγουρα, το να μη ξέρει κανείς να υπερασπίσει αυτή τη δημοκρατική , λαϊκή και επαναστατική διαδικασία ενάντια στις επιθέσεις της εθνικής ολιγαρχίας και του ιμπεριαλισμού, είναι ένα θέμα που πρέπει να μελετηθεί.
Αυτή η επαναστατική χιλιανή διαδικασία, διαρκεί και θα διαρκεί στην παγκόσμια  συλλογική μνήμη όχι μόνο των Χιλιανών αλλά και όλου του κόσμου.
Κάθε μέρα όλο και περισσότερες πλατείες, δρόμοι, νοσοκομεία παίρνουν το όνομα του σύντροφου Προέδρου Σαλβαδόρ Αλλιέντε. Εδώ στο Ελληνικό, φυτέψαμε μια ελιά στο όνομά του και μακάρι δρόμοι στην Ελλάδα να φέρουν το όνομά του.
Αντίθετα ο Πινοτσέτ βρίσκεται στα σκουπίδια της ιστορίας. Ας υπερασπιστούμε το έργο του Αλλιέντε.
Θα ασκήσουμε κριτική σε εκείνους που έσβησαν τις ιδέες του και αγκάλιασαν τις ιδέες αυτού του διεστραμμένου νεοφιλελεύθερου μοντέλου που βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Η Χιλή απαιτεί ξανά νέες αλλαγές βαθιές και διαρθρωτικές, όπως η αλλαγή του φασιστικού συντάγματος του Πινοτσέτ μέσω μιας συντακτικής συνέλευσης που θα το αλλάξει ριζικά. Πρέπει να αλλάξει το διωνυμικό σύστημα και ο δικομματισμός που κληρονομήθηκε από τη δικτατορία του Πινοτσέτ. Θα πρέπει να αλλάξει το εκλογικό σύστημα που ευνοεί τα κόμματα της δεξιάς. Θα πρέπει να επιτραπεί το δικαίωμα ψήφου στους Χιλιανούς που ζουν στο εξωτερικό.
Οι νέοι, οι σπουδαστές, οι εργαζόμενοι, όπως έλεγα πριν, βγήκαν τα τελευταία δυο χρόνια στους δρόμους απαιτώντας παιδεία δωρεάν, δημοκρατική για όλους.  Οι εργαζόμενοι του τομέα της υγείας αγωνίζονται για ένα σύστημα υγείας που να καλύπτει τις ανάγκες των Χιλιανών.
Στη Χιλή υπάρχουν οι συνθήκες μετά από 40 χρόνια για να εφαρμοστούν ξανά  αλλαγές και μεταρρυθμίσεις βαθιές και διαρθρωτικές, όπως αυτές που ήθελε ο Αλλιέντε.
Τα πολιτικά κόμματα ενωμένα με τα κοινωνικά κινήματα και μαζί με το λαό, μπορούν όλοι μαζί να ξαναπάρουν το δρόμο του Αλλιέντε. Μπορούμε να ζήσουμε σε ένα κόσμο με ειρήνη και χωρίς ιμπεριαλιστικούς πολέμους, όπως αυτούς που απαιτεί να ακολουθήσουμε εξαναγκάζοντάς μας ο αμερικάνικος και ευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός ενάντια στους λαούς που γυρεύουν την ελευθερία τους. Γιαυτό και λέμε όχι στην επίθεση που απαιτεί να πραγματοποιήσουμε ενάντια στη Συρία ή σε αυτή που ήδη πραγματοποιήθηκε ενάντια στο Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Λιβύη. Γιαυτό είμαστε αλληλέγγυοι σε χώρες όπως η Βενεζουέλα, το Εκουαδόρ, η Βολιβία, η Κούβα που πραγματοποιούν μεγάλες αλλαγές στη ζωή του λαού τους. Χρειάζεται η επαναστατική και δημοκρατική καθοδήγηση σαν κι αυτή του Σαλβαδόρ Αλλιέντε ώστε μαζί με τα κοινωνικά κινήματα να μπορέσουμε πάλι να περπατήσουμε στις μεγάλες λεωφόρους απ’ όπου θα περάσει ο αυριανός άνθρωπος, ο ελεύθερος άνθρωπος που μας έμαθε ο Αλλιέντε και μας κληροδότησε με το προσωπικό του παράδειγμα της παροχής και του αγώνα για ένα καλύτερο αύριο, δημοκρατικό και σοσιαλιστικό.
Ο λαός ενωμένος ποτέ δε θα νικηθεί.
Μαζί θα νικήσουμε το φασισμό που τον βλέπω στους δρόμους της Ελλάδας και είναι ένας πραγματικός κίνδυνος, όπως προειδοποίησε κι εμάς ο Φιντέλ Κάστρο όταν επισκέφτηκε τη Χιλή κατά τη διακυβέρνηση του Αλλιέντε.
Πιστεύω όμως ότι ο ελληνικός λαός θα μπορέσει να βγεί από αυτή την κατάσταση ενωμένος και νικητής.
Εργατικός Αγώνας

Σας χαιρετώ,

Χάιμε Σβαρτ

Posted in: πολιτική