Ο ΘΙΑΣΟΣ (1975)

Εμ­βλη­μα­τι­κό αρι­στούρ­γη­μα του Θό­δω­ρου Αγ­γε­λό­που­λου. Από τις κα­λύ­τε­ρες ται­νί­ες του σκη­νο­θέ­τη, θε­ω­ρεί­ται από πολ­λούς κρι­τι­κούς ως ενα από τα ση­μα­ντι­κό­τε­ρα φιλμ στην ιστο­ρία του ευ­ρω­παϊ­κού κι­νη­μα­το­γρά­φου. Εντάσ­σε­ται στην «τρι­λο­γία της Ιστο­ρί­ας» του Αγ­γε­λό­που­λου και απο­τε­λεί το δεύ­τε­ρο μέρος της που έπε­ται της ται­νί­ας Μέρες του ’36 και προη­γεί­ται των Κυ­νη­γών.

Η ται­νία ακο­λου­θεί τις πε­ρι­πέ­τειες ενός πε­ριο­δεύ­ο­ντος θιά­σου στην Ελ­λά­δα από το 1939 μέχρι το 1952, ο οποί­ος προ­σπα­θεί να πα­ρου­σιά­σει μια θε­α­τρι­κή πα­ρά­στα­ση του βου­κο­λι­κού δρά­μα­τος Γκόλ­φω, η βο­σκο­πού­λα. Η πο­λι­τι­κή ιστο­ρία της Ελ­λά­δας και η ιδιω­τι­κή των μελών του θιά­σου (που είναι ταυ­τό­χρο­να και μέλη της ίδιας οι­κο­γέ­νειας) πλέ­κο­νται αξε­διά­λυ­τα. Από τη μια πα­ρα­κο­λου­θού­με τις τε­λευ­ταί­ες μέρες της δι­κτα­το­ρί­ας του Με­τα­ξά, την έναρ­ξη του πο­λέ­μου, την ιτα­λι­κή ει­σβο­λή, τη γερ­μα­νι­κή κα­το­χή, την Απε­λευ­θέ­ρω­ση, την άφιξη των συμ­μά­χων (Άγ­γλων αρ­χι­κά και Αμε­ρι­κα­νών στη συ­νέ­χεια), τις διώ­ξεις κατά των κομ­μου­νι­στών και τον εμ­φύ­λιο πό­λε­μο, μέχρι τις εκλο­γές του 1952 όπου κυ­ριαρ­χούν οι δυ­νά­μεις της Δε­ξιάς. Από την άλλη, οι πε­ρι­πέ­τειες της οι­κο­γέ­νειας του Oρέ­στη, της αδελ­φής του, του πα­τέ­ρα του, της μη­τέ­ρας του και του ερα­στή της, πα­ρα­πέ­μπουν στον κε­ντρι­κό πυ­ρή­να του μύθου των Ατρει­δών. O πα­τέ­ρας εκτε­λεί­ται από τους Γερ­μα­νούς, μετά την προ­δο­τι­κή κα­ταγ­γε­λία του ερα­στή της μη­τέ­ρας, κι ο Oρέ­στης, αντάρ­της της Αρι­στε­ράς, με τη συ­νερ­γα­σία της αδελ­φής, θα σκο­τώ­σει επί σκη­νής τη μη­τέ­ρα του και τον ερα­στή της, για να έρθει και η δική του εκτέ­λε­ση κατά τη διάρ­κεια των εκ­κα­θα­ρί­σε­ων που ακο­λού­θη­σαν τη γε­νι­κή κα­τα­στο­λή του αντάρ­τι­κου κατά τον Εμ­φύ­λιο. Το κε­ντρι­κό πρό­σω­πο της ται­νί­ας είναι η με­γά­λη αδελ­φή (εκεί­νη που, κατά το σχήμα του μύθου, θα ήταν η Ηλέ­κτρα), η μόνη της οι­κο­γέ­νειας που, μετά τα δε­κα­τρία χρό­νια Ιστο­ρί­ας τα οποία πραγ­μα­τεύ­ε­ται η ται­νία, μένει ώς το τέλος και φρο­ντί­ζει τον μικρό Oρέ­στη, το γιο της μι­κρής αδελ­φής που έχει πα­ντρευ­τεί έναν αμε­ρι­κα­νό αξιω­μα­τι­κό.

Η χρο­νο­λο­γι­κή κα­τα­σκευή της ται­νί­ας, πε­ρί­πλο­κη και πο­λύ­πλο­κη, κτί­ζε­ται με διαρ­κείς χρο­νι­κούς ελιγ­μούς και συ­νε­χείς εναλ­λα­γές επο­χών. Η ται­νία αρ­χί­ζει το 1952 και τε­λειώ­νει το 1939 μ’ ένα πα­νο­μοιό­τυ­πο πλάνο.

Οι δρα­μα­τι­κές πε­ρι­πέ­τειες που αφη­γεί­ται η ται­νία πα­ρα­πέ­μπουν στον κε­ντρι­κό πυ­ρή­να του μύθου των Ατρει­δών. Η Ηλέ­κτρα, ο Αγα­μέ­μνο­νας, ο Αί­γι­σθος, η Κλυ­ται­μνή­στρα, ο Ορέ­στης… Με απί­στευ­τη μα­ε­στρία, ο Θ. Αγ­γε­λό­που­λος παίρ­νει αυ­τούς τους μυ­θι­κούς ήρωες και τους επα­να­το­πο­θε­τεί στη σύγ­χρο­νη Ελ­λά­δα, με­τα­τρέ­πο­ντάς τους σε φο­ρείς της σύγ­χρο­νης Ελ­λη­νι­κής ιστο­ρί­ας με απώ­τε­ρο στόχο την δη­μιουρ­γία μιας σύγ­χρο­νης πο­λι­τι­κής-ιστο­ρι­κής ται­νί­ας βα­σι­σμέ­νης σε ένα αρ­χαίο μύθο.

Όλα τα γε­γο­νό­τα δια­δρα­μα­τί­ζο­νται μέσα σε ένα πο­λύ­πλο­κο κι­νη­μα­το­γρα­φι­κό σκη­νι­κό με αλ­λε­πάλ­λη­λους χρο­νι­κούς ελιγ­μούς και συ­νε­χείς εναλ­λα­γές επο­χών, δη­μιουρ­γώ­ντας ένα κλίμα υπό­γειας έντα­σης, όμοιο με τη σκλη­ρό­τη­τα των χρό­νων που αφη­γεί­ται η ται­νία.

Ται­νία πολύ με­γά­λης διάρ­κειας (σχε­δόν τέσ­σε­ρις ώρες) η οποία όμως απο­ζη­μιώ­νει και με το πα­ρα­πά­νω τον θεατή. Δια­κρί­θη­κε στο Φε­στι­βάλ των Καν­νών το 1975, με ει­δι­κό βρα­βείο στο Φε­στι­βάλ της Τα­ορ­μί­νας 1975, με βρα­βείο Ιντερ­φιλμ στο Βε­ρο­λί­νο και στο Φε­στι­βάλ Βρυ­ξελ­λών το 1976, αλλά, επί­σης, τι­μή­θη­κε με το βρα­βείο BIFI στο Φε­στι­βάλ του Λον­δί­νου. Εξι βρα­βεία (κα­λύ­τε­ρης ται­νί­ας, σε­να­ρί­ου, σκη­νο­θε­σί­ας, φω­το­γρα­φί­ας, αν­δρι­κού ρόλου – Βαγ­γέ­λης Καζάν – και γυ­ναι­κεί­ου ρόλου – Εύα Κο­τα­μα­νί­δου – στο Φε­στι­βάλ Θεσ­σα­λο­νί­κης απέ­σπα­σε η δη­μιουρ­γία του Θό­δω­ρου Αγ­γε­λό­που­λου, αλλά το με­γα­λύ­τε­ρο βρα­βείο το πήρε από το κοινό. Η μου­σι­κή είναι του Λου­κια­νού Κη­λαη­δό­νη.

«Ο Θί­α­σος» (The Travelling Players)

Σκη­νο­θε­σία: Θό­δω­ρος Αγ­γε­λό­που­λος.

Σε­νά­ριο: Θό­δω­ρος Αγ­γε­λό­που­λος.

Διεύ­θυν­ση Φω­το­γρα­φί­ας: Γιώρ­γος Αρ­βα­νί­της.

Παί­ζουν: Εύα Κο­τα­μα­νί­δου (Ηλέ­κτρα), Αλίκη Γε­ωρ­γού­λη (Μη­τέ­ρα), Στρά­τος Παχής (Πα­τέ­ρας), Μαρία Βα­σι­λεί­ου (Χρυ­σό­θε­μη), Βαγ­γέ­λης Καζάν (Αί­γι­σθος), Πέ­τρος Ζαρ­κά­δης (Oρέ­στης), Κυ­ριά­κος Κα­τρι­βά­νος (Πυ­λά­δης), Γρη­γό­ρης Ευαγ­γε­λά­τος (Ποι­η­τής), Γιάν­νης Φύ­ριος (ακορ­ντε­ο­νί­στας), Νίνα Πα­πα­ζα­φει­ρο­πού­λου (γριά), Αλέ­ξης Μπού­μπης (γέρος), Θάνος Γραμ­μέ­νος, Κώ­στας Στυ­λιά­ρης, Γιώρ­γος Βερ­λής, Κώ­στας Μαν­δή­λας, Γιώρ­γος Τσι­φός, Ιά­κω­βος Παϊ­ρί­δης, Τάκης Δου­κά­κος, Μαίρη Αν­δρο­πού­λου.

Μου­σι­κή: Λου­κια­νός Κη­λαη­δό­νης.

Διάρ­κεια: 230 λεπτά.

Posted in: ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΑ