Όταν τα μαργαριτάρια έχασαν τους αλιείς τους «Ou sont les neiges d’ antant ?» Francois Villon ~ messolonghi-press

16 Ιουν 2018

Όταν τα μαργαριτάρια έχασαν τους αλιείς τους «Ou sont les neiges d’ antant ?» Francois Villon

6/16/2018 06:31:00 μ.μ. comandante Σχολια-Αποψεις

https://diexodosmes.blogspot.com

Της Ακακίας Κορδόση*

Το Μεσολόγγι πρωτοεμφανίζεται τον 16^ο αιώνα σε γραφές ευρωπαίων θαλασσοπόρων – και τυχοδιωκτών – σαν «οικισμός ψαράδων». Οικισμός, που γρήγορα έγινε πόλη, και σαν πόλη με βασικό κύτταρο πάντα τους ψαράδες, διέσχισε και διέγραψε 4 αιώνες ακμής ως τα μέσα του εικοστού.

Οι ψαράδες που είχαν βρει εκεί απάνεμο καταφύγιο έγιναν σιγά σιγά καραβοκύρηδες και με τις δύο έννοιες που έχει η λέξη στο Μεσολογγίτικο ιδίωμα. Είτε δηλαδή καραβοκύρηδες στο «τσούρμο» των ψαράδων ενός ιχθυοτροφείου (ιβαριού), είτε ιδιοκτήτες κάποιου πλεούμενου. Έτσι άνθισε στην πόλη το εμπόριο με τις χώρες της Δύσης και, συνεπακόλουθα, αργότερα και η ναυπηγία. Η οικονομική άνθιση έφερε τέλος και την πνευματική.

Πάντα το ζωντανό κύτταρο και βάση ακλόνητη της πόλης ήταν οι ψαράδες. Αυτοί κρατούσαν την ισορροπία ανάμεσα στα ανεβάσματα και στα – αναπόφευκτα – κατεβάσματά της, αυτοί διατηρούσαν το ύφος της, αυτοί χρωμάτιζαν τη φυσιογνωμία της.

Κι όπως ήταν φυσικό, και η λογοτεχνία – ποίηση και πεζογραφία -, που είναι ο καθρέφτης της ζωής και των πραγμάτων, και που άνθισε και καρποφόρησε στο Μεσολόγγι όσο σε καμιά άλλη πόλη, αυτό ακριβώς το στοιχείο μετουσίωσε.

Καραβοκύρης ήταν ο Πέτρος Φλώρης της παλαμικής «Τρισεύγενης», «κόρη ενός θαλασσινού κι ενός λιμνιώτη αδελφή» ήταν η Μπίλιω στο «Μεσολογγίτικο» του Μαλακάση και ψαρόπουλο ήταν ο Φάνης, ο Αφηγητής – και τραγικός ήρωας – στην «Εξαδέλφη» του Τραυλαντώνη, για να περιοριστούμε σε τρία – κορυφαία – έργα μεσολογγιτών δημιουργών.

Στα πρώτα χρόνια μας, οι ψαράδες αποτελούσαν ακόμα τον καμβά που πάνω του κεντιούνταν η ζωή της πόλης. Τους βλέπαμε το πρωί να κουβαλάνε τα – άφθονα – ψάρια τους στα σπίτια τους ή στις πάγκες της αγοράς, τους βλέπαμε τα μεσημέρια μέσα στις βάρκες τους που, με ανοιγμένα πανιά, σαν σμάρια άσπρων πουλιών,

γύριζαν απ΄την ανατολή, το νότο και τη δύση - αφού το Μεσολόγγι ήταν ακόμα χερσόνησος – τους συναντούσαμε και το σούρουπο, συχνά με τις γυναίκες τους ή τα μεγάλα παιδιά τους, να κουβαλάνε στους μώλους τα πράγματά τους για τις νυχτερινές τους «πριές».

Κοντά τους γεννηθήκαμε και μαζί τους μεγαλώσαμε.

Και ξαφνικά, γυρίζοντας απ’ τις σπουδές μας, δεν τους βρήκαμε στο Μεσολόγγι, τους χάσαμε. Αυτόκλητοι «τεχνολόγοι» και φωστήρες «σωτήρες» έκαναν άγρια επίθεση στην «ήμερη» λιμνοθάλασσα κι ανάγκασαν έτσι τους εργάτες και παιδιά της να φύγουν.
Να ψάξουν για δουλειά στην Αθήνα σε εργοστάσια – που δεν είχαν δει ούτε από μακρυά -, σε μια ηλικία μεγάλη ή και περασμένη, να κλαίνε που δεν μπορούσαν να ζήσουν την οικογένειά τους, που δεν μπορούσανε να δουν τη θάλασσα και να πεθαίνουν πικραμένοι μακρυά απ’ τον τόπο τους.

Σήμερα δυστυχώς έχουν μείνει ελάχιστοι - συγκριτικά με άλλοτε - ψαράδες στο Μεσολόγγι. Κι απ’ αυτούς ακόμα πιο λίγοι – μια και η προηγούμενη γενιά έχει εκπατριστεί – γιοί ψαράδων. Κι αυτό θα πει πως αυτοί οι ελάχιστοι πρέπει να εφεύρουν μόνοι τους – και με νέα δεδομένα – μια τέχνη απ’ τη φύση της πατροπαράδοτη, τη μοναδική ίσως τέχνη που δεν είναι δυνατόν να διδαχτεί, αλλά πρέπει να μαθευτεί βιωματικά.

Να τη ζήσει δηλαδή κανείς από παιδί κοντά στον πατέρα του – ή στενό συγγενή του - χρόνια πολλά ώστε με τη δική του πια πείρα να μάθει, ας πούμε, απ’ την κίνηση του νερού τι ψάρι περνάει από κάτω, ή – ακόμα δυσκολότερο – αν αυτό το ψάρι είναι θηλυκό που βγάζει το αυγοτάραχο.

Ελάχιστοι λοιπόν και υπό διωγμόν. Γιατί η λιμνοθάλασσα, η θάλασσά τους, όση δεν αποξηράνθηκε, δεν απομυζήθηκε, δεν χαράχτηκε από χαλικόδρομους, έγινε γι’ αυτούς επαγγελματικό ναρκοπέδιο, σταυρόλεξο άλυτο, που όπου κι αν ακουμπήσεις τιμωρείσαι.