Κατεβάστε ‘Το Κεφάλαιο’ του Μαρξ σε διασκευή manga (pdf)
Στο τέλος του άρθρου μπορείτε να κατεβάσετε το βιβλίο των εκδόσεων ΚΨΜ, Καρλ Μαρξ – Το Κεφάλαιο, σε εικονογραφημένη διασκευή σε μάνγκα. Τα αρχεία pdf που μπορείτε να κατεβάσετε στο τέλος αυτού του άρθρου βρέθηκαν εδώ.
(Λόγω μεγάλου μεγέθους, το βιβλίο χωρίστηκε σε πολλά αρχεία pdf ώστε να
γίνει εύκολη η λήψη από τους αναγνώστες.) Μπορείτε να κατεβάσετε
ολόκληρο το βιβλίο σε ένα αρχείο pdf εδώ (Scribd).
Εξώφυλλο
Διαβάζουμε από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Ξέρεις από τί γίνεται το χρήμα που χρησιμοποιούμε;
Γνωρίζεις τους μηχανισμούς του καπιταλισμού;
Πίστευες ότι Το Κεφάλαιο
του Μαρξ ήταν τόσο δύσκολο όσο και τα… κινέζικα; Ε, λοιπόν, ορίστε η
διασκευή αυτού του κλασικού έργου σε γιαπωνέζικο manga. Με βάση μια
ιστορία απλή –ένας μικροτυροκόμος δημιουργεί το εργοστάσιό του– το
κόμικς περιγράφει τί είναι ο καπιταλισμός.
Αυτό
το βιβλίο-manga χωρίζεται σε δύο μέρη, απολύτως συμπληρωματικά –το
πρώτο πραγματεύεται το χρήμα και το δεύτερο τους μηχανισμούς του
κεφαλαίου– είναι ένα έξυπνο, διασκεδαστικό και απαιτητικό κάλεσμα να
ανακαλύψουμε το σπουδαιότερο έργο του Μαρξ.
Στα
μέσα του 19ου αιώνα, η βιομηχανική επανάσταση ξεκινάει στην Ευρώπη
αλλάζοντας εκ βάθρων τις αντιλήψεις και τους τρόπους κατανάλωσης και
ζωής των ανθρώπων. Η μαζική παραγωγή είναι, εφεξής, δυνατή, αλλά οι
ανισότητες που απορρέουν από τις νέες οικονομικές και κοινωνικές
πρακτικές ανοίγουν ένα τεράστιο χάσμα. Από τη νέα κατάσταση ωφελείται
μια μειοψηφία επιχειρηματιών, ενώ η μεγάλη μάζα των εργαζομένων
μετατρέπονται σε «εργατική δύναμη» από την οποία πλουτίζουν οι πρώτοι.
Σήμερα,
κατακλυζόμαστε από αντικείμενα και προϊόντα, σκοτωνόμαστε στη δουλειά,
καταναλώνουμε ολοένα και περισσότερο. Και παρότι γνωρίζουμε ότι το
καπιταλιστικό σύστημα είναι καταδικασμένο και θα καταλήξει σε μια κρίση
που θα προκαλέσει αμέτρητα θύματα, εξακολουθούμε να κλείνουμε τα μάτια.
Πώς
γεννιούνται οι οικονομικές κρίσεις; Πώς είναι δυνατόν να υπάρχει
ανεργία; Γιατί όλες αυτές οι κοινωνικές ανισότητες; Γιατί χρειάζεται η
αμφισβήτηση και η ανατροπή αυτού του συστήματος;
Ανακαλύψτε
σε αυτό το μάνγκα μια εισαγωγή στο μείζον έργο του Καρλ Μαρξ, που αφορά
το σημερινό οικονομικό και κοινωνικό σύστημα: τον καπιταλισμό….
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΟΛΙΒΙΕ ΜΠΕΖΑΝΣΕΝΟ[1]
ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
Πίστευες
μήπως ότι το Κεφάλαιο του Καρλ Μαρξ είναι τόσο δύσκολο όσο και τα…
κινέζικα: Ε λοιπόν, ορίστε η διασκευή αυτού του πασίγνωστου κειμένου σε
γιαπωνέζικο μάνγκα. Με βάση μια ιστορία απλή -ένας μικροτυροκόμος
δημιουργεί το εργοστάσιό του- το κόμικς περιγράφει τι είναι ο
καπιταλισμός, χωρίς μανιχαϊσμό που θα αντιπαρέθετε τους καλούς στους
κακούς. Εκθέτει και καταγγέλλει τη λογική του συστήματος με τον τρόπο
που ο σκηνοθέτης Κεν Λόουτς συνοψίζει το πραγματικό πρόβλημα του
καπιταλισμού: «Δείτε ένα ποντίκι που βρίσκεται πάνω σε έναν τροχό που
γυρίζει ασταμάτητα και δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτόν. Το πρόβλημα δεν
είναι το ποντίκι, είναι ο τροχός». Σε τούτη την εργασία
αποσυναρμολογείται ο τροχός στα στοιχεία ακριβώς που τον συνθέτουν.
Αυτό
το μάνγκα χωρίζεται σε δύο μέρη, απολύτως συμπληρωματικά μεταξύ τους:
Το πρώτο πραγματεύεται το χρήμα και το δεύτερο τους μηχανισμούς του
κεφαλαίου. Πρόκειται για ένα έξυπνο, διασκεδαστικό και απαιτητικό
κάλεσμα να ανακαλύψουμε το σπουδαιότερο έργο του Μαρξ. Ενώ το Μανιφέστο
του Κομμουνιστικού Κόμματος (1848) διαβάστηκε και εξακολουθεί να
διαβάζεται ευρύτατα, το Κεφάλαιο, αντίθετα, κουβαλάει-μαζί με την
επιτυχία του- τη φήμη ότι πρόκειται για έργο απρόσιτο. Ας φυλαγόμαστε
ωστόσο από τις φήμες. Ασφαλώς, το Κεφάλαιο αποτελείται από τέσσερις
τόμους, δηλαδή από τρεις χιλιάδες σελίδες περίπου, που γράφτηκαν μέσα σε
είκοσι χρόνια. Αυτό μπορεί να αποθαρρύνει πολλούς επίδοξους αναγνώστες.
Ωστόσο, αν περάσουμε τα πρώτα, δύσκολα από θεωρητική άποψη, κεφάλαια,
το έργο είναι προσιτό σε όλους και αποκωδικοποιεί με σαφήνεια τα
απόκρυφα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.
0
Μαρξ ολοκλήρωσε μόνο ένα μέρος του έργου του, τον τόμο Ι, που αναλύει
την καπιταλιστική παραγωγή όπου δημιουργείται και αναπαράγεται το
κεφάλαιο, όπου διαδραματίζεται, μακριά από τα βλέμματα, η σκηνή τού
εγκλήματος, δηλαδή η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Εκδόθηκε το 1867
και η γαλλική μετάφρασή του μετά την Κομμούνα του Παρισιού του 1871.0
τόμος ΙΙ πραγματεύεται τη διαδικασία της κυκλοφορίας του κεφαλαίου. Ο
τόμος ΙΙΙ τη συνολική αναπαραγωγή – το DNA του καπιταλισμού. Εκδόθηκαν
μετά θάνατον, το 1885 και το 1894 αντίστοιχα, συνταγμένα από τον
παλιόφιλο του Μαρξ, τον Φρίντριχ Ένγκελς, με βάση τις σημειώσεις που
είχε αφήσει. Το 1910 εκδόθηκε μάλιστα κι ένας τέταρτος τόμος, άμεσο
προϊόν των πρόχειρων σημειώσεων του Μαρξ σχετικά με τις οικονομικές
θεωρίες, τις οποίες ξαναδούλεψε ο Γερμανός σοσιαλιστής Καρλ Κάουτσκι
ανάμεσα στο 1905 και το 1910.
Πηγή
έμπνευσης για τον Μαρξ στάθηκαν οι Άγγλοι «κλασικοί» οικονομολόγοι,
όπως ο Άνταμ Σμιθ και, κυρίως. ο Ντέιβιντ Ρικάρντο. Αλλά υπέβαλε τις
θέσεις τους σε ριζοσπαστική κριτική, καθώς δεν παρείχαν τα κλειδιά για
την κατανόηση των βαθύτερων αιτίων των οικονομικών κρίσεων. Με βάση μια
σχολαστική και επίμονη, όπως έγραψε ο ίδιος, μελέτη της μεγάλης κρίσης
του 1857, ο Μαρξ επεξεργάστηκε τη δική του θεωρία για την υπεραξία.
Απέδειξε ότι η μισθωτή εκμετάλλευση (που αποκόπτει τον εργαζόμενο που
πουλάει τη χειρωνακτική ή πνευματική του εργασία από τα μέσα παραγωγής
του) είναι η πηγή της αύξησης του κεφαλαίου. Γιατί; Το κεφάλαιο είναι
το χρήμα που τίθεται σε κίνηση για να παράγει περισσότερο χρήμα. Το
χρήμα, που υπήρχε πριν από την καπιταλιστική εποχή, δεν χρησιμεύει
πλέον μόνο ως μέσο για την αγοραπωλησία των εμπορευμάτων. Τα εμπορεύματα
τα ίδια γίνονται για το χρήμα το μέσο για να πολλαπλασιαστεί αυτό στη
διάρκεια της διαδικασίας: το χρήμα του χρηματιστή που ο βιομηχανικός
καπιταλιστής επενδύει αγοράζοντας μηχανήματα, κτίρια, πρώτες ύλες καθώς
και εργατική δύναμη· το χρήμα που μαζεύει μετά την κατασκευή και την
πώληση του εμπορεύματος στο οποίο ποντάρισε. Το χρήμα έχει γίνει
αυτοσκοπός.
Ο
Μαρξ κατόρθωσε να προσδιορίσει επακριβώς τη στιγμή που η υπεραξία
παράγεται. Δεν παράγεται από τα μηχανήματα ή από τις πρώτες ύλες, αλλά
από την εργατική δύναμη. Χάρη στην εργασία των μισθωτών, οι πρώτες ύλες
μετατρέπονται σε εμπορεύματα των οποίων η αξία αυξάνεται. Αυτή η
προστιθέμενη από τη διαδικασία παραγωγής αξία είναι πολύ περισσότερη
από το μισθό που παίρνει ο εργαζόμενος για το χρόνο εργασίας που
παρέχει. Αυτή είναι η μεγάλη ανακάλυψη του Μαρξ: Η διαφορά ανάμεσα στο
μισθό και το χρόνο εργασίας, η απλήρωτη εργασία, είναι η υπεραξία, το
μελλοντικό κέρδος. Η υπεραξία είναι η αξία της απλήρωτης υπερεργασίας.
Ενώ μισή μέρα εργασίας αρκεί αντικειμενικά για την αμοιβή του
εργαζομένου, ο τελευταίος είναι υποχρεωμένος ωστόσο να παρατείνει τον
εργάσιμο χρόνο του, δουλεύοντας μια μέρα ολόκληρη όπως επιβάλλει η
σύμβαση με τον εργοδότη του. Για να το πούμε καθαρά, ο μισθωτός
αναγκάζεται να χαρίσει μισή μέρα εργασίας στο αφεντικό του· αυτό ισχύει,
γενικώς, και στις μέρες μας. Αυτό το δώρο είναι η μόνη πραγματική πηγή
των κερδών, από τα οποία ένα μέρος χρησιμεύει τώρα για την αύξηση των
εισοδημάτων των χρηματιστών καπιταλιστών, των μετόχων που μαζεύουν πολύ
χρήμα χωρίς να κουνούν ούτε το μικρό τους δάχτυλο.
Η
απάτη είναι τεράστια, τόσο χοντρή που περνάει σχεδόν απαρατήρητη, καθώς
τα φαινόμενα μας πείθουν συχνά ότι αμειβόμαστε ανάλογα με την αξία
αυτού που παράγουμε. Εδώ ακριβώς έγκειται το πραγματικό σκάνδαλο
σχετικά με τους μισθούς μας. Τα εισοδήματά μας είναι υπερβολικά
χαμηλά, όχι μόνο επειδή δεν μας επιτρέπουν να ζούμε ανθρώπινα–
είναι υπερβολικά χαμηλά επειδή δεν αντιπροσωπεύουν παρά ένα μικρό
μέρος από αυτό που παράγουμε με την εργασία μας. Ο καπιταλισμός δεν
είναι λοιπόν ένα εικονικό σύστημα όπου, υποτίθεται, το χρήμα
αυτοαναπαράγεται ως διά μαγείας. Όχι. είναι ένα σύστημα πραγματικό που
παράγει χρήμα κλέβοντας το προϊόν της εργασίας όλων των μισθωτών.
Ενώ
η φιλελεύθερη οικονομία φαντασιώνεται μια «σχεδόν έμφυτη» ισορροπία
χάρη στους νόμους της αγοράς ανάμεσα στην προσφορά και τη ζήτηση, ο
Μαρξ αναλύει τη χρόνια σχιζοφρένεια από την οποία πάσχει εκ γενετής ο
καπιταλισμός. Για να αυξήσει τα κέρδη, ο καπιταλισμός είναι
αναγκασμένος να παράγει και να πουλάει από τη μια ολοένα και περισσότερα
εμπορεύματα κι από την άλλη να εκμεταλλεύεται ολοένα και περισσότερο
τους εργαζομένους για να καρπώνεται ολοένα και περισσότερα κέρδη. Για
να το πετύχει. απολύει εργαζομένους, προσκαιροποιεί την απασχόληση ή
παγώνει τους μισθούς, πράγμα που αφαιρεί αντίστοιχα από τον πληθυσμό τα
μέσα για να καταναλώσει ό,τι παράγεται. Έτσι, το καπιταλιστικό σύστημα
παράγει περισσότερα, χωρίς να μπορεί πλέον να πουλήσει τα προϊόντα του.
Είναι το χαρακτηριστικό των κρίσεων υπερπαραγωγής, όπως τις βιώνουμε
σήμερα. Υπό την επίδραση της επιδίωξης του μέγιστου κέρδους, το σύστημα
διχάζεται και απειλείται δυνητικά με ρήξη. Στο επίπεδο της αγοράς,
πρόκειται για τη ρήξη ανάμεσα στην αγορά και την πώληση στην οικονομία,
πρόκειται για τη ρήξη ανάμεσα στην παραγωγή και τη χρηματιστική σφαίρα,
για τη ρήξη ανάμεσα στην αξία χρήσης των εμπορευμάτων και την αξία
ανταλλαγής τους που μεταφράζεται στο χρήμα· ανάμεσα στην ωφέλιμη και
συγκεκριμένη εργασία που παράγει αξίες χρήσης και την αφηρημένη εργασία
(το χρόνο εργασίας που κλέβεται από τον μισθωτό) που παράγει την
ανταλλακτική αξία για τη ρήξη ανάμεσα στο σταθερό κεφάλαιο (που
χρησιμεύει για την αγορά μηχανημάτων και πρώτων υλών) και το μεταβλητό
κεφάλαιο (που χρησιμεύει για την αγορά της εργατικής δύναμης).
Το
Κεφάλαιο είναι ο πυρήνας των ανακαλύψεων και των στοχασμών του Μαρξ.
Αυτό το έργο δεν αναδύθηκε από πειράματα σε κλειστό εργαστήριο, μακριά
από την πραγματικότητα, μέσα από τις εξισώσεις ενός νεφελοπαρμένου
κόκκινου καθηγητή. Ο Μαρξ είναι ο ιδρυτής της πρώτης Διεθνούς Ένωσης
Εργατών που είχε σκοπό την ανατροπή του καπιταλισμού και την εγκαθίδρυση
του σοσιαλισμού. Το Κεφάλαιο οικοδομήθηκε με βάση την παρατήρηση του
κόσμου -ο οποίος δεν άλλαξε ουσιαστικά έκτοτε- του οποίου οι
επαναλαμβανόμενες κρίσεις εξακολουθούν, εκατόν σαράντα χρόνια μετά την
έκδοσή του. να αποδιοργανώνουν την κοινωνία.
Λέγεται
μάλιστα ότι ορισμένοι καπιταλιστές διαβάζουν τον Μαρξ κρυφά
προσπαθώντας να καταλάβουν τι τους συμβαίνει. Φύλαξε λοιπόν επιμελώς
αυτό το μάνγκα, διότι ο εργοδότης σου θα μπορούσε κάλλιστα να θελήσει να
σου το κλέψει. Είναι ένα καλό GPS στο δρόμο για την απελευθέρωση.
Ολιβιέ Μπεζανσενό 2010
Τα αρχεία από το athens.indymedia.org:
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου