Η Ευρώπη μπορεί να αντέξει προσωρινά το Grexit, αλλά
το μακροπρόθεσμο κόστος είναι ανυπολόγιστο. Η έξοδος από ένα ενιαίο
νόμισμα οδηγεί σε αχαρτογράφητα ύδατα για τα οποία δεν έχουν
προετοιμαστεί ούτε οι πολιτικοί, ούτε οι αγορές.
H απεχθής λέξη Grexit δεν θα έπρεπε να είχε
επινοηθεί ποτέ. Πολύ χειρότερη από μια συμβατική χρεοκοπία, μια απόφαση
για την αποχώρηση από ένα νόμισμα συνδέεται συχνότερα με ισχυρές
αναταράξεις.
Είναι κάτι που έχει συμβεί μόνο σε στιγμές ιστορικής αποτυχίας, όπως όταν η Γερμανία της Βαϊμάρης εγκατέλειψε το παλιό μάρκο.
Δεν προκαλεί έκπληξη που οι αρχιτέκτονες του ευρώ δεν προέβλεψαν ρυθμίσεις για τη δυνατότητα εξόδου μιας χώρας.
Από τότε που το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε την εξουσία, η ατίθαση συμπεριφορά των ηγετών του έχει οδηγήσει σε κλιμάκωση των συζητήσεων για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Δεν πρόκειται για μια απλή απειλή με στόχο να επανέλθει στην τάξη η ελληνική κυβέρνηση.
Μετά την αποτυχία των προηγούμενων κυβερνήσεων να μεταρρυθμίσουν την οικονομία, οι Ελληνες ψηφοφόροι εξέλεξαν τον Ιανουάριο ένα κόμμα που υποσχέθηκε να ακυρώσει όποια πρόοδο είχε επιτευχθεί. Από το να υπομείνουν το κουραστικό παιχνίδι των υποσχέσεων που δίνονται κακόπιστα με αντάλλαγμα την παράταση των δανείων, πολλοί Ευρωπαίοι (συμπεριλαμβανομένων και των περισσότερων Γερμανών) θα προτιμούσαν η Ελλάδα να βάλει τέλος στο δράμα και να επιστρέψει στη δραχμή.
Το κάνουν πιστεύοντας πως πλέον αυτό δεν θα δημιουργούσε υπαρξιακή κρίση στην Ευρώπη. Η οικονομική έκθεση στην Ελλάδα είναι πολύ μικρότερη από ό,τι το 2012. Όσοι είχαν ελληνικό χρέος το ξεφορτώθηκαν στο διάστημα αυτό. Τώρα υπάρχουν ισχυρά τείχη προστασίας που θα αποτρέψουν τη μετάσταση από μια χώρα στις άλλες. Τέλος, η ΕΚΤ είναι πολύ καλύτερα εξοπλισμένη για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές πιέσεις από ό,τι στο απόγειο της κρίσης πριν από τρία χρόνια.
Υπάρχουν φωνές εκτός Ελλάδας που τώρα βλέπουν την αποχώρηση από το ευρώ ως την καλύτερη λύση για το μέλλον των Ελλήνων. Με ένα νέο νόμισμα, υποστηρίζουν, η κυβέρνηση θα μπορούσε να διαγράψει μεμιάς κάθε χρέος και κάθε μισθολογική σύμβαση. Μια εφήμερη οικονομική δυσκολία είναι προτιμότερη από μια αιώνια παγίδευση στο λάθος νόμισμα, που απαιτεί ένα δίχως τέλος αποπληθωρισμό για τη μείωση του εγχώριου κόστους.
Με μια νέα δραχμή η Αθήνα θα μπορούσε και πάλι να επανακαθορίσει το δικό της νομισματικό μέλλον. Aκόμα και ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο μαχητικός νέος υπουργός Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ, έχει γράψει σε ένα μπλογκ όπου εξηγεί πώς θα μπορούσαν να λειτουργήσουν εναλλακτικές ρυθμίσεις.
Αυτή η επιπολαιότητα με την οποία αντιμετωπίζεται το Grexit είναι λάθος. Αν η υποτίμηση ήταν τόσο ωφέλιμη η Ελλάδα δεν θα είχε μπει ποτέ στο ευρώ. Ένα πιο αδύναμο νόμισμα κάνει τις εισαγωγές πιο ακριβές, κάτι ιδιαίτερα επιβλαβές για μια μικρή οικονομία. Η αντικατάσταση των υποχρεώσεων σε ευρώ με υποχρεώσεις σε δραχμές συνιστά μια άνευ προηγουμένου χρεοκοπία που θα διέλυε το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Μόνο οι Έλληνες φορολογούμενοι θα αναγκάζονταν να αποδεχτούν το νέο νόμισμα. Η Αθήνα θα χρειαζόταν πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για να εξασφαλίσει πρόσβαση στις αγορές. Αντί για την εγκαινίαση μιας νέας εξαγωγικής οικονομίας, το Grexit θα παρέτεινε την εποχή της κατάρρευσης του βιοτικού επιπέδου και της μετανάστευσης στο εξωτερικό.
Η ευρωπαϊκή άγνοια είναι επικίνδυνη και για έναν άλλο λόγο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το 98% μιας μεγάλης οικονομίας μπορεί να προστατευτεί από την αποτυχία μιας μικρής. Ορισμένοι μάλιστα θα καλωσόριζαν την έξοδο ενός μόνιμου ταραχοποιού. Αλλά μια τέτοια εκτίμηση ξεχνά την ουσία. Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη θα δεχόταν ισχυρό πλήγμα. Η αναπόφευκτη χρεοκοπία της Ελλάδας θα απέτρεπε τους πλουσιότερους ψηφοφόρους από το να βοηθήσουν ξανά τους γείτονές τους σε μια οικονομική δυσκολία. Θα είχε πολύ μικρή σημασία πώς τα πήγε η Ευρώπη στην καταιγίδα που θα επακολουθούσε αμέσως μετά. Η εικόνα μιας χώρας που αποχωρεί θα καθιστούσε δυνατό αυτό που προηγουμένως ήταν αδύνατο να φανταστεί κανείς.
Η έξοδος από ένα ενιαίο νόμισμα οδηγεί σε αχαρτογράφητα ύδατα για τα οποία δεν έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα ούτε οι πολιτικοί ούτε οι αγορές.
Το σχέδιο της Ενωμένης Ευρώπης θα υπέφερε από το πιο μεγάλο πισωγύρισμα από τη δεκαετία του 1950. Ανεξάρτητα από το πόσο μικρή είναι η Ελλάδα ή πόσο ενοχλητικοί είναι οι ηγέτες της, είναι πολύ καλύτερο για την Ευρώπη να κρατήσει την Αθήνα στο ευρώ.
Είναι κάτι που έχει συμβεί μόνο σε στιγμές ιστορικής αποτυχίας, όπως όταν η Γερμανία της Βαϊμάρης εγκατέλειψε το παλιό μάρκο.
Δεν προκαλεί έκπληξη που οι αρχιτέκτονες του ευρώ δεν προέβλεψαν ρυθμίσεις για τη δυνατότητα εξόδου μιας χώρας.
Από τότε που το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε την εξουσία, η ατίθαση συμπεριφορά των ηγετών του έχει οδηγήσει σε κλιμάκωση των συζητήσεων για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Δεν πρόκειται για μια απλή απειλή με στόχο να επανέλθει στην τάξη η ελληνική κυβέρνηση.
Μετά την αποτυχία των προηγούμενων κυβερνήσεων να μεταρρυθμίσουν την οικονομία, οι Ελληνες ψηφοφόροι εξέλεξαν τον Ιανουάριο ένα κόμμα που υποσχέθηκε να ακυρώσει όποια πρόοδο είχε επιτευχθεί. Από το να υπομείνουν το κουραστικό παιχνίδι των υποσχέσεων που δίνονται κακόπιστα με αντάλλαγμα την παράταση των δανείων, πολλοί Ευρωπαίοι (συμπεριλαμβανομένων και των περισσότερων Γερμανών) θα προτιμούσαν η Ελλάδα να βάλει τέλος στο δράμα και να επιστρέψει στη δραχμή.
Το κάνουν πιστεύοντας πως πλέον αυτό δεν θα δημιουργούσε υπαρξιακή κρίση στην Ευρώπη. Η οικονομική έκθεση στην Ελλάδα είναι πολύ μικρότερη από ό,τι το 2012. Όσοι είχαν ελληνικό χρέος το ξεφορτώθηκαν στο διάστημα αυτό. Τώρα υπάρχουν ισχυρά τείχη προστασίας που θα αποτρέψουν τη μετάσταση από μια χώρα στις άλλες. Τέλος, η ΕΚΤ είναι πολύ καλύτερα εξοπλισμένη για να αντιμετωπίσει τις οικονομικές πιέσεις από ό,τι στο απόγειο της κρίσης πριν από τρία χρόνια.
Υπάρχουν φωνές εκτός Ελλάδας που τώρα βλέπουν την αποχώρηση από το ευρώ ως την καλύτερη λύση για το μέλλον των Ελλήνων. Με ένα νέο νόμισμα, υποστηρίζουν, η κυβέρνηση θα μπορούσε να διαγράψει μεμιάς κάθε χρέος και κάθε μισθολογική σύμβαση. Μια εφήμερη οικονομική δυσκολία είναι προτιμότερη από μια αιώνια παγίδευση στο λάθος νόμισμα, που απαιτεί ένα δίχως τέλος αποπληθωρισμό για τη μείωση του εγχώριου κόστους.
Με μια νέα δραχμή η Αθήνα θα μπορούσε και πάλι να επανακαθορίσει το δικό της νομισματικό μέλλον. Aκόμα και ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο μαχητικός νέος υπουργός Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ, έχει γράψει σε ένα μπλογκ όπου εξηγεί πώς θα μπορούσαν να λειτουργήσουν εναλλακτικές ρυθμίσεις.
Αυτή η επιπολαιότητα με την οποία αντιμετωπίζεται το Grexit είναι λάθος. Αν η υποτίμηση ήταν τόσο ωφέλιμη η Ελλάδα δεν θα είχε μπει ποτέ στο ευρώ. Ένα πιο αδύναμο νόμισμα κάνει τις εισαγωγές πιο ακριβές, κάτι ιδιαίτερα επιβλαβές για μια μικρή οικονομία. Η αντικατάσταση των υποχρεώσεων σε ευρώ με υποχρεώσεις σε δραχμές συνιστά μια άνευ προηγουμένου χρεοκοπία που θα διέλυε το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Μόνο οι Έλληνες φορολογούμενοι θα αναγκάζονταν να αποδεχτούν το νέο νόμισμα. Η Αθήνα θα χρειαζόταν πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για να εξασφαλίσει πρόσβαση στις αγορές. Αντί για την εγκαινίαση μιας νέας εξαγωγικής οικονομίας, το Grexit θα παρέτεινε την εποχή της κατάρρευσης του βιοτικού επιπέδου και της μετανάστευσης στο εξωτερικό.
Η ευρωπαϊκή άγνοια είναι επικίνδυνη και για έναν άλλο λόγο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το 98% μιας μεγάλης οικονομίας μπορεί να προστατευτεί από την αποτυχία μιας μικρής. Ορισμένοι μάλιστα θα καλωσόριζαν την έξοδο ενός μόνιμου ταραχοποιού. Αλλά μια τέτοια εκτίμηση ξεχνά την ουσία. Η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη θα δεχόταν ισχυρό πλήγμα. Η αναπόφευκτη χρεοκοπία της Ελλάδας θα απέτρεπε τους πλουσιότερους ψηφοφόρους από το να βοηθήσουν ξανά τους γείτονές τους σε μια οικονομική δυσκολία. Θα είχε πολύ μικρή σημασία πώς τα πήγε η Ευρώπη στην καταιγίδα που θα επακολουθούσε αμέσως μετά. Η εικόνα μιας χώρας που αποχωρεί θα καθιστούσε δυνατό αυτό που προηγουμένως ήταν αδύνατο να φανταστεί κανείς.
Η έξοδος από ένα ενιαίο νόμισμα οδηγεί σε αχαρτογράφητα ύδατα για τα οποία δεν έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα ούτε οι πολιτικοί ούτε οι αγορές.
Το σχέδιο της Ενωμένης Ευρώπης θα υπέφερε από το πιο μεγάλο πισωγύρισμα από τη δεκαετία του 1950. Ανεξάρτητα από το πόσο μικρή είναι η Ελλάδα ή πόσο ενοχλητικοί είναι οι ηγέτες της, είναι πολύ καλύτερο για την Ευρώπη να κρατήσει την Αθήνα στο ευρώ.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου