Μπουρκίνα Φάσο σημαίνει στις δύο μεγαλύτερες ιθαγενείς γλώσσες αυτής της περίκλειστης χώρας της Αν. Αφρικής, την Μοσσί (Mossi) και την Ντιούλα – Μαντέ, «χώρα των εντίμων ανθρώπων» (ή «χώρα των ακέραιων ανθρώπων»). Δεν ονομαζόταν όμως έτσι παλιά. Από το 1960, όταν και απέκτησε την – τυπική – ανεξαρτησία της από την Γαλλία, έως τον Αύγουστο του 1984 η χώρα ονομαζόταν Άνω Βόλτα. Και είχε ονομαστεί έτσι από τον ποταμό Βόλτα, ο οποίος έχει τις πηγές του στη χώρα αυτή. Ο μεγάλος αυτός ποταμός ονομάστηκε Βόλτα από τους Πορτογάλους χρυσοθήρες – αποικιοκράτες, οι οποίοι ήταν τ’ αφεντικά της περιοχής προτού εμφανιστούν οι Γάλλοι. Και τον ονόμασαν έτσι, οι πορτογάλοι αποικιοκράτες, επειδή «βολτάρει», κάνει στροφές δηλαδή και στροβιλίζεται προτού χυθεί στον Ατλαντικό Ωκεανό.
Την Άνω Βόλτα, λοιπόν, μετονόμασε σε «χώρα των εντίμων ανθρώπων» ένας από τους εντιμότερους ανθρώπους που πέρασαν από την μετααποικιακή Αφρική, ο Τομά Σανκαρά, ο οποίος διατέλεσε πρόεδρος της Μπουρκίνα Φάσο από το 1983 μέχρι τη δολοφονία του το 1987. Ο Σανκαρά, ο οποίος ήταν αξιωματικός στους αλεξιπτωτιστές, ήταν ο επικεφαλής της μαρξιστικής πτέρυγας του Συμβουλίου Λαϊκής Σωτηρίας (CSP), το οποίο είχε ανατρέψει τον δικτάτορα Σαγιέ Ζερμπό το Νοέμβρη του 1982, μετά από μια τεράστια γενική απεργία. Την εξουσία όμως άρπαξε η δεξιά πτέρυγα του CSP, υπό τον ταγματάρχη Ζαν Μπαπτίστ Ουεντραογκό, και συνέλαβε – τον Μάη του 1983 – τον Σανκαρά, ο οποίος είχε διοριστεί – μετά την επανάσταση του Νοέμβρη του 1982 – πρωθυπουργός της προσωρινής κυβέρνησης του CSP, καθώς και άλλα στελέχη της αριστεράς. Η απάντηση της εργατικής τάξης και του λαού της Άνω Βόλτα ήταν άμεση. Επί αρκετές εβδομάδες η χώρα συγκλονίστηκε από μαζικές διαδηλώσεις και κινητοποιήσεις. Καθώς όμως η κυβέρνηση Ουεντραογκό δεν υποχωρούσε στο αίτημα του λαού να απελευθερωθεί ο Σανκαρά, ανέλαβαν δράση οι αλεξιπτωτιστές. Την 4η Αυγούστου – τι περίεργη ημερολογιακή σύμπτωση! – του 1983 ένα στρατιωτικό κίνημα νεαρών – αριστερών πεποιθήσεων – χαμηλόβαθμων αξιωματικών, το οποίο οργάνωσε ο Μπλεζ Κομπαορέ – στενός συνεργάτης του Σανκαρά εκείνη την εποχή, ανέτρεψε την κυβέρνηση Ουεντραογκό και απελευθέρωσε τον Σανκαρά. Αμέσως μετά σχηματίστηκε η νέα επαναστατική κυβέρνηση, επικεφαλής της οποίας τέθηκε ο ίδιος ο Σανκαρά.
Ένα χρόνο μετά, στην πρώτη επέτειο της επανάστασης, η χώρα άλλαξε όνομα. Το Άνω Βόλτα δεν ταίριαζε σε μια χώρα που είχε κάνει μια τέτοια επανάσταση. Ήταν τ’ όνομα που της είχαν δώσει οι αποικιοκράτες, δεν ήταν το δικό της. Και επιλέχθηκε το κατάλληλο: η χώρα των ακέραιων, των έντιμων, των αξιοπρεπών ανθρώπων
Ο Σανκαρά, όμως, δεν άλλαξε μονάχα τ’ όνομα της χώρας. Στα 4 χρόνια που κυβέρνησε επιχείρησε να τερματίσει την εξάρτηση της χώρας από τη Γαλλία και να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες του λαού. Κατάφερε να περιορίσει τον αναλφαβητισμό, προώθησε τη θέση της γυναίκας, ενώ συγκρότησε (ή ενθάρρυνε να συγκροτηθούν) τις Επιτροπές για την Άμυνα της Επανάστασης, που ήταν ουσιαστικά θεσμοί κοινωνικής αυτοδιαχείρισης και λαϊκής συμμετοχής στην άσκηση της εξουσίας – αλλά και ελέγχου της επαναστατικής κυβέρνησης.
Αλλά αυτό για το οποίο έμελλε να μείνει στην Ιστορία ήταν η στάση του απέναντι στο χρέος των χωρών της Αφρικής. Η προσπάθεια του να συγκροτηθεί μια παν-αφρικανική κίνηση για την άρνηση του χρέους εξάπλωσε την φήμη του σε ολόκληρη την Αφρικανική ήπειρο και στις χώρες του τρίτου κόσμου. Και ήταν λογικό, αφού οι πάντες γνώριζαν ότι το εξωτερικό χρέος ήταν η βασική αιτία της εξάρτησης των χωρών και της εξαθλίωσης των λαών του τρίτου κόσμου.
Τις κινήσεις αυτές του Σανκαρά δεν τις είδαν με καλό μάτι οι γάλλοι – και όχι μόνο – ιμπεριαλιστές. Ο μαρξιστής ηγέτης έπρεπε να βγει απ’ τη μέση. Έτσι, σε συνεργασία με την κυβέρνηση της Ακτής Ελεφαντοστού, την ΣΙΑ και τον διαβόητο Λιβεριανό πολέμαρχο Τσαρλς Τέιλορ οργάνωσαν, στις 15 Οκτωβρίου 1987, πραξικόπημα με επικεφαλής τον Ιούδα Μπλεζ Κομπαορέ – ναι, τον παλιό σύντροφο του Σανκαρά . Κατά τη διάρκεια του παράξενου αυτού πραξικοπήματος ο Σανκαρά και δώδεκα σύντροφοι του δολοφονήθηκαν. Ο προδότης Κομπαορέ, που αυτό – ανακηρύχτηκε πρόεδρος της χώρας την επομένη του εγκλήματος του, χαρακτήρισε «ατύχημα» την δολοφονία του συντρόφου του. Πότε του δεν τόλμησε να ομολογήσει ότι αυτός ήταν ο δήμιος του. Έλεγε ότι ήταν ο συνεχιστής του Σανκαρά, όχι ο φονιάς του!
Ο λαός της Μπουρκίνα Φάσο, όμως, ήξερε ότι ο Κομπαορέ ήταν ένας θρασύδειλος ψεύτης. Το βίωνε στο πετσί του, καθώς η πείνα, η εξαθλίωση, η καταπίεση των γυναικών, η διαφθορά της προεπαναστατικής περιόδου ξανακάνε σιγά – σιγά την επανεμφάνιση τους. Μαζί τους, επέστρεψε – φυσικά – και το χρέος.
Επί 27 χρόνια ο Κομπαορέ κυβερνούσε την Μπουρκίνα Φάσο. Στην αρχή εκλεγόταν στη θέση του προέδρου χωρίς αντίπαλο – εκλογές παρωδία δηλαδή. Ύστερα, εισήγαγε μια σειρά περιορισμένων δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων – επιτρέποντας και σε άλλους υποψηφίους τη συμμετοχή στις εκλογές. Αφού εξάντλησε δυο επταετείς θητείες, στη συνέχεια, αλλάζοντας το Σύνταγμα, ανανέωσε τη θητεία του για δυο ακόμα πενταετίες. Και η κατάσταση στη χώρα χειροτέρευε….
Το ποτάμι της οργής των έντιμων ανθρώπων, του λαού της Μπουρκίνα Φάσο, ξεχείλισε τον περασμένο Οκτώβρη, όταν ο Κομπαορέ προσπάθησε να αλλάξει εκ νέου το σύνταγμα, ώστε να του επιτραπεί να παραμείνει στη θέση του προέδρου για πέντε ακόμα χρόνια.
Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν στις 28 Οκτώβρη (κι άλλη περίεργη ημερολογιακή σύμπτωση). Εκατοντάδες χιλιάδες λαού ξεχύθηκαν στους δρόμους της πρωτεύουσας Ουαγκαντούγκου, αλλά και άλλων μεγάλων πόλεων της χώρας, απαιτώντας την απομάκρυνση του Κομπαορέ από τον προεδρικό θώκο. Και δεν έκαναν, οι έντιμοι άνθρωποι, ούτε ένα βήμα πίσω από την αρχική τους απαίτηση. Τι κι αν οι δυνάμεις καταστολής πυροβολούσαν στο ψαχνό; Τι κι αν δεκάδες άοπλοι διαδηλωτές έπεσαν στα οδοφράγματα από τις ριπές των όπλων των πραιτοριανών του Κομπαορέ; Οι έντιμοι άνθρωποι παρέμεναν εκεί, στους δρόμους, στα οδοφράγματα. Και φώναζαν: «είμαστε τα παιδιά του Τομά Σανκαρά!».
Την31η του περασμένου Οκτώβρη ο προδότης Κομπαορέ ανακοίνωσε την παραίτηση του. Τρομαγμένος από την οργή των έντιμων ανθρώπων, εγκατάλειψε, με ελικόπτερο φυσικά, τη χώρα που είχε ατιμάσει επί 27 συναπτά έτη.
Μπορεί οι έντιμοι άνθρωποι, τα παιδιά του Τομά Σανκαρά, να τιμώρησαν τον άτιμο Κομπαορέ, αλλά δεν έχουν ολοκληρώσει ακόμα το έργο τους. Αυτό θα εκπληρωθεί όταν γίνουν πράξη τα λόγια του εθνικού ύμνου της Μπουρκίνα Φάσο λ – τους στοίχους του οποίου είχε γράψει ο ίδιος ο Σανκαρά:
Ο λαός της Μπουρκίνα τραγουδά το νικητήριο ύμνο
Για τη δόξα του αγώνα για την απελευθέρωση και τη χειραφέτηση.
Κάτω η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο!
Εμπρός για το καλό καθενός ανθρώπου
Για όλους τους ανθρώπους του χθες , του σήμερα και του αύριο, για τον κάθε άνθρωπο εδώ και πάντα!
Για τη δόξα του αγώνα για την απελευθέρωση και τη χειραφέτηση.
Κάτω η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο!
Εμπρός για το καλό καθενός ανθρώπου
Για όλους τους ανθρώπους του χθες , του σήμερα και του αύριο, για τον κάθε άνθρωπο εδώ και πάντα!
Προς το παρόν πάντως, οι έντιμοι άνθρωποι πρέπει να δουν τι θα κάνουν με τη μεταβατική κυβέρνηση, που τους τη φόρεσαν καπέλο οι στρατιωτικοί, με τη συνεργασία κάποιων πολιτικών προσώπων. Θα υπάρξουν, απ’ ότι φαίνεται, κι άλλοι – πολιτικοί – στροβιλισμοί στη χώρα των έντιμων ανθρώπων
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου