Του ΜΙΧΑΛΗ ΨΥΛΟΥ*
Το απόλυτο χάος κυκλώνει τα σύνορα της Ευρώπης. Τα μέτωπα πολλαπλά: Ουκρανία, Ρωσία, Συρία Ιράκ, Λιβύη, αλλά ακόμη και ο Αρκτικός κύκλος. Μια αλυσίδα σφίγγει τη Γηραιά Ήπειρο. Μια αλυσίδα που μυρίζει πετρέλαιο και φυσικό αέριο και απειλεί να θέσει την Ευρώπη σε κατάσταση ενεργειακής ομηρείας για δεκαετίες.
Το νήμα που συνδέει όλες αυτές τις «θερμές εστίες» έχει την άκρη του στην Ουάσιγκτον. O Ρομπ Γιούρι, αμερικανός οικονομολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «Zen Economics», που κυκλοφόρησε πρόσφατα, σημειώνει χαρακτηριστικά : «Η σχέση ανάμεσα στον πόλεμο στην Ουκρανία που υποδαυλίζεται από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ,
και την νέα στρατιωτική επέμβαση στο Ιράκ και τη Συρία ,βρίσκεται στο
ποιος προμηθεύει την Ευρώπη με πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Ο στρατηγικός
στόχος των Ηνωμένων Πολιτειών είναι να σπάσει η ενεργειακή σχέση μεταξύ της Ρωσίας και της Ευρώπης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να ελέγχουν πλήρως το πετρέλαιο της Μέσης
Ανατολής και το φυσικό αέριο της Κασπίας που πηγαίνει στην Ευρώπη Αυτή
είναι η σύνδεση της γεωπολιτικής του 20ου αιώνα, με την μακροχρόνια
χρήση της αμερικανικής κρατικής εξουσίας για την προώθηση των
συμφερόντων των πολυεθνικών εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου».
Όπως γράφει εύστοχα η τουρκική εφημερίδα Sabah «το 2014 σηματοδότησε την
έναρξη ενός νέου πολέμου στις αγορές ενέργειας. Ο πόλεμος για το φυσικό
αέριο και το πετρέλαιο θα ενταθεί κατά πολύ το 2015» . Στην Ουκρανία, για παράδειγμα ,ο στόχος των Αμερικανών είναι σαφέστατος: Θέλουν με κάθε τρόπο να υπονομεύσουν την οικονομική, πολιτική και κυρίως την ενεργειακή συνεργασία της Γερμανίας με τη Ρωσία, Σύμφωνα με τη Eurostat, η Ρωσία προμηθεύει στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 30% των αναγκών της σε φυσικό αέριο ,το 35% σε πετρέλαιο και το 26% σε στερεά καύσιμα. Ο εφοδιασμός αυτός περνά εξ ολοκλήρου από το έδαφος της Ουκρανίας. Οι Αμερικανοί υποκινούν– μέσω του ανθρώπου τους στο Κίεβο- του πρωθυπουργού Αρσένι Γιατσενιούκ, τις συγκρούσεις που μαίνονται στις ανατολικές και νότιες περιοχές της χώρας μεταξύ του δυτικο-ουκρανικού και του ρωσικού πληθυσμού της χώρας. Αντίθετα, ο ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο, που διατηρεί στενές σχέσεις με το Βερολίνο, επιδιώκει την επίλυση της κρίσης με πιο πολιτικά μέσα, κάτι που φυσικά θέλει και η Γερμανία.
Αν η Ουάσιγκτον κατορθώσει να υπονομεύσει την ενεργειακή συνεργασία Βερολίνου – Μόσχας, θα καταστήσει εκ νέου τη Γερμανία «ενεργειακό όμηρο» των Ηνωμένων Πολιτειών . Θα την αναγκάσουν δηλαδή να προμηθεύεται πετρέλαιο και φυσικό αέριο από χώρες τις οποίες οι Αμερικανοί ελέγχουν πολιτικά ή και στρατιωτικά, όπως η Σαουδική Αραβία και τα εμιράτα του Κόλπου. Μετά μάλιστα και τις στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στο Ιράκ και στη Λιβύη και την επικράτηση του φιλοαμερικανού προέδρου Χασάν Ροχανί στο Ιράν, οι Γερμανοί δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να εξασφαλίζουν απρόσκοπτα πετρέλαιο και από τις χώρες αυτές, όπως έκαναν τις δύο προηγούμενες δεκαετίες..
ΑΠΟ ΤΗ ΛΙΒΥΗ ΩΣ ΤΟΝ ΑΡΚΤΙΚΟ ΚΥΚΛΟ
Στη Λιβύη για παράδειγμα, τρία χρόνια μετά την ανατροπή και την εξόντωση του Μουαμάρ Καντάφι , επικρατεί το απόλυτο χάος. Φύλαρχοι αλληλοσπαράσσονται, ισλαμικές συμμορίες σκοτώνουν αμάχους -350 νεκροί στη Βεγγάζη μόνο τoν τελευταίο μήνα. Η παραγωγή πετρελαίου έχει μειωθεί στα 800.000 βαρέλια την ημέρα από 1,5 εκατομμύριο πριν την πτώση του Καντάφι. Αξίζει να σημειωθεί ότι ως το 2009 η Λιβύη κάλυπτε το 32% των πετρελαϊκών αναγκών της Ιταλίας ,το 14% της Γερμανίας και το 12% της Γαλλίας και σήμερα δεν προμηθεύει ούτε το μισό!
Στα βόρεια σύνορα της Ευρώπης –τον Αρκτικό κύκλο –όσο λιώνουν οι πάγοι τόσο ανεβαίνει η ένταση μεταξύ των χωρών που επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν τους τεράστιους φυσικούς πόρους της περιοχής.. Οι Αμερικανοί έχουν αναπτύξει μονίμως στην περιοχή 27.000 στρατιώτες. Ισχυρή είναι επίσης η ρωσική και η καναδική στρατιωτική παρουσία .Η Νορβηγία ,πραγματοποίησε πρόσφατα στρατιωτικά γυμνάσια στον Αρκτικό κύκλο με τη συμμετοχή 16.000 ανδρών, που ανήκαν και σε μονάδες του ΝΑΤΟ .
Ο λόγος απλός: Σύμφωνα με την αμερικανική Γεωλογική Επιθεώρηση «στον Αρκτικό κύκλο υπάρχει το 13% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και το 30% των αποθεμάτων φυσικού αερίου . Ο ίδιος λόγος είναι που έχει βάλει φωτιά σε τόσες περιοχές στα σύνορα της Ευρώπης: Η μάχη για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Μια μάχη αδυσώπητη ,καθώς η έκβασή της θα καθορίσει τον κυρίαρχο στη γεωπολιτική σκηνή και τον 21ο αιώνα.
Στη Συρία και το Ιράκ, οι Ηνωμένες Πολιτείες βομβαρδίζουν από τα μέσα Σεπτεμβρίου για να καταστείλουν –όπως λένε- το νέο εχθρό που πήρε τη θέση της αλ Κάιντα :Τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους, οι οποίοι αποτελούν απλή μετάλλαξη των μισθοφόρων που στρατολόγησαν και εξόπλισαν οι Αμερικανοί, οι Σαουδάραβες και άλλες πετρομοναρχίες του Κόλπου.
Στόχος τους είναι η ανατροπή του σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ. Για δύο λόγους:
Πρώτον για να ακυρωθεί η συμφωνία που έχει συνάψει η Δαμασκός με τη ρωσική εταιρεία Soyuzneftegaz για την εξερεύνηση και εκμετάλλευση των τεραστίων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην λεγόμενη Λεκάνη της Λεβαντίνης στις ακτές της Συρίας και του Λιβάνου ,όπου η Αμερικανική Γεωλογική Εταιρεία εκτιμά ότι υπάρχουν στη 120 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου . Το αμερικανικό περιοδικό «Foreign Policy» κρούει τον κώδωνα στην Ουάσινγκτον. «Δεν πρόκειται απλά για μια ακόμη επίδειξη της υποστήριξης από τη Ρωσία στο καθεστώς του Μπασάρ αλ Ασαντ. Η συμφωνία εντάσσεται σε έναν ευρύτερο ρωσικό ενεργειακό σχεδιασμό σε ένα από τα νεότερα σύνορα του κόσμου για την ανάπτυξη του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Αν οι ρωσικές επενδύσεις λειτουργήσουν όπως έχει προγραμματιστεί, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην παγίωση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης από τη Ρωσία», προειδοποιεί το αμερικανικό περιοδικό, αποκαλύπτοντας τους πραγματικούς λόγους της ανησυχίας: Η Μόσχα προσπαθεί να μπει «σφήνα» στο μεγάλο παιχνίδι της πλανητικής ηγεμονίας των ΗΠΑ μέσω του ελέγχου όλων των ενεργειακών πηγών και του ενεργειακού εκβιασμού όλων των μεγάλων βιομηχανικών δυνάμεων της Ευρώπης, της Ιαπωνίας και της Κίνας.
Οι Αμερικανοί ασκούν βέβαια ασφυκτική πίεση στη Μόσχα, ρίχνοντας τις τιμές του πετρελαίου σε συνεργασία με τη Σαουδική Αραβία και τον ελεγχόμενο πλέον από την Ουάσιγκτον ΟΠΕΚ. Η ρωσική οικονομία είναι άλλωστε ευάλωτη καθώς θυμίζει σήμερα την οικονομία των λεγόμενων «πετρο-χωρών». Στηρίζεται κυρίως στις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου ,που αντιπροσωπεύουν το 68% του συνόλου των εξαγωγών της και περισσότερο από το ήμισυ των κρατικών εσόδων της Ρωσίας.
ΝΕΕΣ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ ΣΤΗΝ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ
Ο δεύτερος λόγος που οι Αμερικανοί πιέζουν για την ανατροπή του Άσαντ συνδέεται με τους σχεδιαζόμενους αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου από το Κατάρ στη Μεσόγειο και κατ” επέκταση στην Ευρώπη, παρακάμπτοντας τη Ρωσία .Το σχέδιο προβλέπει την κατασκευή αγωγού από το Κατάρ μέσω της Συρίας και της Τουρκίας. Οσο παραμένει ο Ασαντ στην εξουσία στη Δαμασκό η κατασκευή του αγωγού αυτού μπλοκάρει. Στο παιγνίδι έχει μπει δυναμικά και το Ιράν, που επιδιώκει να φτιάξει δικό του αγωγό για την μεταφορά ιρανικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Συρίας.
Στο ιρανικό σχέδιο έχει συμφωνήσει ο Ασαντ ,που έχει ανάγκη τη στήριξη της Τεχεράνης για να παραμείνει στην εξουσία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία ξέσπασε λίγο μετά την υπογραφή της συμφωνίας ανάμεσα στο καθεστώς Άσαντ και το Ιράν για την κατασκευή του ιρανικού αγωγού μέσω Ιράκ, Συρίας και Λιβάνου . Όπως επίσης δεν είναι τυχαία και η υποστήριξη που παρείχε αρχικά η Τουρκία στους ισλαμιστές αντάρτες, οι οποίοι προσπάθησαν να ανατρέψουν τον Ασαντ. Όταν ανατραπεί ο σύρος πρόεδρος η Τουρκία και το Κατάρ θα προχωρήσουν στην κατασκευή του δικού τους αγωγού.
Ο νέος παράγοντας που θα επηρεάσει όμως τις εξελίξεις είναι και η αποκατάσταση των σχέσεων ανάμεσα στο Ιράν και τις Ηνωμένες Πολιτείες, μετά την άνοδο στην εξουσία στην Τεχεράνη του φιλο-δυτικού προέδρου Χασάν Ροχανί . Το Ιράν πλέον «γλυκοκοιτάζει» την Ουάσιγκτον και αποκλείεται να συγκρουστεί με τους Αμερικανούς για χάρη του Άσαντ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα δουν σίγουρα με καλύτερο μάτι τον ιρανικό αγωγό, αν υπάρξει συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Στην υπόθεση εμπλέκεται όμως και το Ισραήλ που αντιδρά στην αναβάθμιση του ρόλου του Ιράν στην περιοχή .
Το τελευταίο διάστημα μάλιστα το Ισραήλ ενισχύει συνεχώς τις οικονομικές και στρατιωτικές του σχέσεις με το Αζερμπαιτζάν. Σύμφωνα με το Κέντρο Στρατηγικών Μελετών Μπέγκιν –Σαντάτ ,το Αζερμπαιτζάν είναι ο κορυφαίος προμηθευτής ενέργειας στο Ισραήλ, το οποίο από την πλευρά του εξάγει στο Μπακού οπλικά συστήματα προηγμένης τεχνολογίας .Το 2012, το Ισραήλ υπέγραψε αμυντική συμφωνία ύψους 1,6 δισ. δολαρίων με το Αζερμπαϊτζάν, η οποία περιελάμβανε μη επανδρωμένα αεροσκάφη ,καθώς και τα συστήματα αεράμυνας και επιτήρησης.
Οι Αμερικανοί θέλουν επίσης να βάλουν πλήρως στο χέρι τα πετρέλαια του Κιρκούκ και της Μοσούλης, στο ιρακινό Κουρδιστάν. Η περιοχή των Κούρδων ,που μοιράζεται μεταξύ του Ιράκ, της Τουρκίας, της Συρίας και του Ιράν διαθέτει τη δεύτερη μεγαλύτερη ποσότητα αποθεμάτων πετρελαίου μετά τον Κόλπο. Περίπου 80 διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες , συμπεριλαμβανομένων των μεγαλυτέρων όπως η ExxonMobil και Chevron , βρίσκονται στην περιοχή. Κάποιες αμερικανικές πετρελαϊκές εταιρείες έχουν μάλιστα τη δυνατότητα να πωλούν φθηνά κουρδικό πετρέλαιο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Από τη Μοσούλη περνάει ο μεγαλύτερος πετρελαιαγωγός του Ιράκ, που ενώνει το Κιρκούκ με το τουρκικό λιμάνι του Τσεϊχάν, στη Μεσόγειο και ο οποίος έχει δυνατότητα μεταφοράς μέχρι και 1,6 εκατομμυρίων βαρελιών ημερησίως, ενώ στο προσεχές μέλλον σχεδιάζεται και η μεταφορά φυσικού αερίου.
* Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ (20/11/14)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου