Εκφασισμός και φασισμός-μαϊμού

Μη λησμονούμε και τις “αρετές” του Πολιτισμού! Με τη δουλεία, που στον πολιτισμό πήρε την πιο πλέρια ανάπτυξη της, έγινε η πρώτη μεγάλη διάσπαση της κοινωνίας σε μια εκμεταλλεύτρια και μια εκμεταλλευόμενη τάξη. Αυτή η διάσπαση διατηρήθηκε σε όλη την περίοδο του πολιτισμού. Η δουλεία είναι η πρώτη μορφή της εκμετάλλευσης, που χαρακτηρίζει τον αρχαίο κόσμο. Την ακολουθεί η δουλοπαροικία το μεσαίωνα και η μισθωτή εργασία στη νεότερη εποχή. Αυτές είναι οι τρεις μεγάλες μορφές της υποδούλωσης που χαρακτηρίζουν τις τρεις μεγάλες εποχές του πολιτισμού. Τις τρεις αυτές εποχές τις συνοδεύει πάντα η δουλεία, στην αρχή, η ανοιχτή και τελευταία η σκεπασμένη.

 

Του Γιώργου Εμμ. Φραγκούλη *

Τη βαθμίδα της εμπορευματικής παραγωγής, με την οποία αρχίζει ο πολιτισμός, τη χαρακτηρίζει οικονομικά:
1) η εισαγωγή του μεταλλικού χρήματος, και μαζί του χρηματικού κεφαλαίου, του τόκου και της τοκογλυφίας, 2) η εμφάνιση των έμπορων σαν μεσάζουσας τάξης ανάμεσα στους παραγωγούς, 3) η γέννηση της ατομικής ιδιοκτησίας της γης και της αποθήκης, και 4) η εμφάνιση της εργασίας των δούλων σαν κυρίαρχης μορφής της παραγωγής. Η μορφή της οικογένειας που αντιστοιχεί στον πολιτισμό και που επικρατεί οριστικά μαζί του είναι η μονογαμία, η κυριαρχία του άντρα πάνω στη γυναίκα και η ατομική οικογένεια σαν οικονομική μονάδα της κοινωνίας. Η συνόψιση της πολιτισμένης κοινωνίας είναι το κράτος, πού σε όλες τις τυπικές περίοδες είναι, χωρίς εξαίρεση, το κράτος της κυρίαρχης τάξης, και πού σε όλες τις περιπτώσεις παραμένει ουσιαστικά μια μηχανή για την υποταγή της καταπιεζόμενης και εκμεταλλευόμενης τάξης. Χαρακτηριστικό για τον πολιτισμό είναι ακόμα: από τη μία η σταθεροποίηση της αντίθεσης ανάμεσα στην πόλη και στην ύπαιθρο σαν βάση όλου του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας, και από την άλλη η καθιέρωση της διαθήκης πού με αυτήν ο ιδιοκτήτης μπορεί να διαθέτει την ιδιοκτησία του ακόμα και μετά το θάνατο του. Ο θεσμός αυτός πού χτυπά κατάμουτρα το παλιό καθεστώς των γενών ήταν ως την εποχή του Σόλωνα άγνωστος στην Αθήνα. Στη Ρώμη καθιερώθηκε από νωρίς κιόλας, πότε ακριβώς δεν ξέρουμε. Στους γερμανούς τον εισήγαγαν οι παπάδες για να μπορεί ο αγαθούλης γερμανός να κληροδοτεί ανενόχλητα το μερίδιο του στην εκκλησία. Με αυτό το κοινωνικό καθεστώς ο πολιτισμός κατάφερε πράγματα, πού η παλιά κοινωνία των γενών δεν ήταν σε θέση ούτε και να τα φανταστεί. Μα τα πέτυχε υποκινώντας τα πιο βρωμερά ένστιχτα και πάθη των ανθρώπων που τα ανάπτυξε σε βάρος όλων των άλλων τους χαρισμάτων. Η χυδαία απληστία ήταν η κινητήρια ψυχή του πολιτισμού από των πρώτη του μέρα ως σήμερα: πλούτος και ξανά πλούτος, και πάλι πλούτος, πλούτος όχι της κοινωνίας, μα αυτού τού ενός άθλιου άτομου, αυτός ήταν ο μοναδικός τελικός σκοπός του. “Αν μαζί μ’ αυτά του έπεσαν έτοιμα στην ποδιά η εξέλιξη της επιστήμης και σε επανειλημμένες περίοδες η ανώτατη άνθιση της τέχνης, αυτό έγινε μόνο γιατί χωρίς αυτά δε θα ήταν δυνατό να πετύχει όλη αυτή τη συσσώρευση τού πλούτου της εποχής μας.

Μια και ή βάση τού πολιτισμού είναι ή εκμετάλλευση μιας τάξης από μιαν άλλη, όλη ή εξέλιξη του κινείται μέσα σε μιαν αδιάκοπη αντίφαση. Κάθε πρόοδος της παράγωγης είναι ταυτόχρονα μια πισωδρόμηση στην κατάσταση της καταπιεζόμενης τάξης, δηλ. της μεγάλης πλειοψηφίας. Κάθε καλό για τους μεν είναι αναγκαστικά κακό για τους άλλους, κάθε καινούργια απελευθέρωση της μιας τάξης, είναι μια νέα καταπίεση για την άλλη τάξη. Το πιο χτυπητό παράδειγμα γι’ αυτό το δίνει η εισαγωγή των μηχανών, πού τα αποτελέσματα τους σήμερα είναι γνωστά σε όλον τον κόσμο. Κι αν, στους βάρβαρους μόλις μπορούσε να γίνει διάκριση ανάμεσα στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις, ο πολιτισμός κάνει και τη διάκριση αυτή και την αντίθεση ανάμεσα τους ολοφάνερη και στον πιο ηλίθιο, παραχωρώντας σχεδόν όλα τα δικαιώματα σε μια τάξη, ενώ φορτώνει στην άλλη σχεδόν όλες τις υποχρεώσεις. Αυτό όμως δεν πρέπει να γίνεται. Εκείνο πού είναι καλό για την κυρίαρχη τάξη πρέπει νάναι καλό για ολόκληρη την κοινωνία, πού μ’ αυτή ταυτίζεται η κυρίαρχη τάξη. Όσο λοιπόν προχωρεί ό πολιτισμός, τόσο περισσότερο είναι υποχρεωμένος να σκεπάσει με το μανδύα της αγάπης τα κακά πού δημιούργησε με αναγκαιότητα, να τα αρνείται, κοντολογίς να εισάγει μία συμβατική υποκρισία, πού δεν την ήξεραν ούτε οι πρώτες κοινωνικές μορφές, ούτε οι πρώτες βαθμίδες τού πολιτισμού, και τέλος, να την αποκορυφώνει με τον ισχυρισμό ότι η εκμετάλλευση της καταπιεζόμενης τάξης γίνεται από την εκμεταλλεύτρια τάξη μόνο και μόνο προς το συμφέρον της ίδιας της εκμεταλλευόμενης τάξης, κι αν ή εκμεταλλευόμενη τάξη δεν το καταλαβαίνει αυτό, μα αντίθετα εξεγείρεται, αυτό αποτελεί την πιο πρόστυχη αχαριστία απέναντι ατούς ευεργέτες, τους εκμεταλλευτές” [Φρ. Έγκελς, στα Μαρξ-Έγκελς, Διαλεχτά Έργα, τόμος Β', εκδοτικό ΓΝΩΣΕΙΣ, η καταγωγή της Οικογένειας, σελίδες 375-377].

 

* Ο κ. Γιώργος Εμμ. Φραγκούλης είναι δικηγόρος στον Άρειο Πάγο. 

Posted in: πολιτική