Πέρα από τους μύθους για την τοπική αυτοδιοίκηση

Του Γιώργου Κ. Καββαδία*

Στην τελική ευθεία για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές και η εκλογική φλυαρία εστιάζεται στους «άξιους» και «ικανούς» «τοπικούς σωτήρες», αφού οι «δημοτικές εκλογές δεν είναι πολιτικές» και «ψηφίζουμε για τον τόπο μας». Μαζί με τις μάσκες του «ανεξάρτητου» και του «υπερκομματικού» που φορά η πλειονότητα των υποψηφίων δημάρχων και συμβούλων προσφέρει και έναν . λωτό. Για να ξεχάσουμε πόσο στήριξαν ενεργά ή παθητικά την κυρίαρχη πολιτική που μετέτρεψε την τοπική – κατ’ ευφημισμόν – αυτοδιοίκηση σε «αποκεντρωμένο μηχανισμό» του κράτους που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αναδιανομή του πλούτου και στη ραγδαία φτωχοποίηση του λαού και του τόπου.
Στήριξαν ή ανέχτηκαν την πολιτική της μείωσης της κρατικής επιχορήγησης από τους ΚΑΠ (Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους) κατά 55% (από 3.907 εκατ. ευρώ σε 1.760) από το 2009 μέχρι το 2014 καταφεύγοντας στην φοροεπιδρομή με τα «ανταποδοτικά τέλη», αυξάνοντας κατακόρυφα το κόστος ζωής και στο τελευταίο χωριό της Ελλάδας την ώρα που υποβαθμίζονταν δραματικά οι όποιες προσφερόμενες υπηρεσίες.

Είναι μύθος ότι τα τοπικά προβλήματα, ακόμα και του μικρότερου χωριού, είναι αποκομμένα από τα γενικότερα προβλήματα και την κεντρική πολιτική. Η κεντρική εξουσία εφαρμόζοντας τις πολιτικές της ΕΕ μεταθέτει τις ευθύνες και τα βάρη για τις κοινωνικές δαπάνες στην υγεία, την παιδεία στις πλάτες των Ο.Τ.Α. διευκολύνοντας έτσι την εμπορευματοποίησή τους και το πέρασμά τους στα χέρια ιδιωτικών επιχειρήσεων. Είναι αλήθεια ότι οι δήμοι διαχειρίζονται τεράστια κεφάλαια, έχουν πόρους, μόνο που αυτοί προέρχονται από πρόσθετη φορολογία των πολιτών λειτουργώντας με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και ως φορείς αποκέντρωσης της .διαφθοράς. Δεκάδες δήμοι είναι χρεοκοπημένοι, ενώ η λειτουργία τους έχει τεθεί υπό την εποπτεία και την καθοδήγηση της “Task Force” του Γερμανού ανθύπατου Φούχτελ. Με πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου αποφασίστηκε να εγκαθίστανται επόπτες στους προβληματικούς δήμους της χώρας.

Η νέα δομή, με βάση τα ψευδοαποκεντρωμένα μοντέλα της ΕΕ ούτε τοπική ούτε αυτοδιοίκηση είναι. Άλλωστε από την εφαρμογή του «Καποδίστρια 1» φάνηκε ότι η μεταφορά εξουσίας σε όργανα τοπικά ή περιφερειακά που παραμένουν, όμως στην ιεραρχία των κρατικών μηχανισμών δε δίνει τη δυνατότητα άμεσης παρέμβασης του λαού. Αντίθετα πρόκειται για απλή αποσυμπύκνωση της συγκεντρωτικής κρατικής εξουσίας. Με άλλα λόγια, όσο περισσότερες εξουσίες αποκτούν οι δήμοι, τόσο περισσότερο δένονται με την κεντρική εξουσία και απομακρύνονται από τους πολίτες. Όσο κι αν ακούγεται ως παράδοξο το σύγχρονο κράτος επιδιώκει να γίνει πιο συγκεντρωτικό μέσα από την «αποκέντρωσή» του.

Εξάλλου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο το «εθνικό κράτος» αποδυναμώνεται στο όνομα της «περιφερειακής ανάπτυξης» και ενίσχυσης του περιφερειακού καπιταλισμού. Στις επιταγές της  Λευκής Βίβλου καταγράφεται χαρακτηριστικά: «Η οικονομία της αγοράς λειτουργεί βάσει των αρχών της αποκέντρωσης». Και επισημαίνεται «η αυξανόμενη σπουδαιότητα του τοπικού επιπέδου, όπου όλα τα στοιχεία της δημόσιας δράσης ενσωματώνονται πληρέστερα και όπου πολλαπλασιάζονται τα δίκτυα εταιρικής σχέσης». Πίσω από τέτοιες διατυπώσεις και παρόμοιες διατυπώσεις περί «αυξημένης επιχειρησιακής ικανότητας και οικονομικής αυτοδυναμίας» των δήμων κρύβεται η επιχειρηματική λογική και η εξυπηρέτηση ιδιωτικοοικονομικών σκοπών. Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελούν βασικούς μοχλούς της «επιχειρηματικότητας» και της «ιδιωτικοποίησης». Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, είτε απροκάλυπτα ο μπερλουσκονισμός διεισδύει στις δημοτικές εκλογές πχ. Πειραιάς,Βόλος είτε καλυμμένα  με πολλούς υποψηφίους επιχειρηματικών συμφερόντων.

Ολοένα και περισσότεροι δήμοι είναι καταχρεωμένοι και εκχωρούν όλο και πιο πολλές λειτουργίες τους σε επιχειρηματίες.  Κυρίως με την ανάληψη έργων σε τοπικό επίπεδο με τις Συμπράξεις Δημόσιου – Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) δημιουργούνται ευνοϊκές συνθήκες για αύξηση της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Οι ΣΔΙΤ είναι ο δούρειος ίππος της «ανάπτυξης» που ιδιωτικοποιεί τη δημόσια περιουσία καταστρέφοντας το περιβάλλον, υπονομεύοντας την υγεία και την ίδια την ανθρώπινη ζωή για τη συσσώρευση κέρδους στο κεφάλαιο και τις πολυεθνικές με αντάλλαγμα . ψίχουλα θέσεων εργασίας και εγκαθιδρύει καθεστώς σύγχρονης δουλείας.  Νερό, σκουπίδια, υπηρεσίες, ελεύθεροι δημόσιοι χώροι, ηλεκτρισμός, λιμάνια, τρένα και αεροδρόμια, γη, θάλασσα, αέρας, περιβάλλον και όλος ο δημόσιος πλούτος, γίνονται εμπορεύματα, από την κυβέρνηση και το μακρύ χέρι της, την κατ’ ευφημισμό Τοπική Αυτοδιοίκηση, για να τεθούν στην υπηρεσία του ντόπιου και ξένου κεφαλαίου, για την πλήρη εκμετάλλευσή τους και την αύξηση της κερδοφορίας του. Οι περισσότερες παραλίες είτε έχουν καταπατηθεί από μεγάλες ή μικρές ξενοδοχειακές ή άλλες επιχειρήσεις. Παραδόθηκε η δημόσια περιουσία και η εκμετάλλευση των αιγιαλών και των παραλιών στο ιδιωτικό κεφάλαιο. 

Εξάλλου μέχρι τώρα οι Δήμοι λειτουργούν ως φυτώρια των νέων «ευέλικτων» μορφών εργασίας, χωρίς δικαιώματα και της μερικής απασχόλησης (ωρομίσθιοι, συμβάσεις ορισμένου χρόνου, Stage, διαθεσιμότητες – απολύσεις – αξιολόγηση κ.α.). Με τον δούρειο ίππο της διαθεσιμότητας χιλιάδες υπάλληλοι έχασαν και πρόκειται να χάσουν τη δουλειά τους με την ευλογία των κάθε λογής «σωτήρων» που προεκλογικά υπόσχονται θέσεις εργασίας για τον καθένα και . «ανάπτυξη»!

*Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος, μέλος της Σ.Ε. του περιοδικού «Αντιτετράδια της εκπαίδευσης», αρθρογράφος στο «ΕΘΝΟΣ».

Posted in: πολιτική