Ενας έγκριτος νομικός. Μια ψυχασθενής μοναχοκόρη. Ενας ένθερμος βενιζελικός που εκδιώκεται από φανατικούς επίστρατους. Ενα αρχοντικό που μετατρέπεται σε ξενοδοχείο και σιδηροπωλείο. Είναι μερικά μόνο από τα κεφάλαια που συνθέτουν την ιστορία του κτιρίου επί της οδού Αθηνάς 13-15 και Κακουργιοδικείου, όπου έως το βράδυ της περασμένης Κυριακής στέγαζε υποκατάστημα της Τράπεζας Κύπρου.
Δικηγόρος με σπουδές στη Γενεύη και από ευυπόληπτη οικογένεια - όπως γράφει ο Τύπος της εποχής - ο Νικόλαος Πήλικας αγόρασε σε πλειστηριασμό το οικόπεδο της οδού Αθηνάς, όπου έχτισε το σπίτι του περί το 1869. Παντρεμένος με τη Σοφία Σαμψών, ο εκτός των άλλων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας χρειάζεται ένα μεγάλο σπίτι για να στεγάσει την επταμελή οικογένειά του. Και - πιθανόν σε σχέδια του Ερνέστου Τσίλλερ - αποκτά μια οικία με υπόγειο, ισόγειο, όροφο και δυο σοφίτες ενώ πολύ σύντομα προσθέτει και δεύτερο όροφο.
Εντεκα χρόνια αργότερα πεθαίνει. Το σπίτι μαζί με μετοχές και ομόλογα κληρονομεί η 27χρονη μοναχοκόρη του Αννα. Βαριά άρρωστη - χαρακτηρίζεται παράφρων - καταλήγει στο Δρομοκαΐτειο και πεθαίνει το 1914, σε ηλικία 54 ετών. Δυο χρόνια αργότερα οι τέσσερις αδελφοί της πωλούν το σπίτι στον μεγαλοκτηματία και έμπορο από την Αργαλαστή Πηλίου, τον Θεόδωρο Παπανικολάου, προς 150.000 δρχ.
Ο ευεργέτης - έχει προσφέρει στην πατρίδα του από πέτρινο γεφύρι έως χρυσοΰφαντο Επιτάφιο - αγοράζει το πρώτο του σπίτι στην Αθήνα για να μείνει ο γιος του Ευάγγελος, φοιτητής στη Νομική. Το 1924 ως ένθερμος βενιζελικός καταδιώκεται από φανατικούς επίστρατους και κινδυνεύει η ζωή του. Για να γλιτώσει, αφήνει ανάμεσα σε άλλα το εργοστάσιο παραγωγής ελαιολάδου και συσκευασίας ελαιών στην πατρίδα του και έρχεται στην Αθήνα. Ο Θεόδωρος Παπανικολάου δεν διώχνει το σιδηροπωλείο του Παντελή Σκρουμπέλου που λειτουργεί στο ισόγειο.
Στο μεταξύ οι Βαλκανικοί Πόλεμοι και η Μικρασιατική Καταστροφή αυξάνουν τον πληθυσμό της Αθήνας. Γι' αυτό και το κτίριο της οδού Αθηνάς αποκτά περισσότερα καταστήματα και οι όροφοι μετατρέπονται σε ξενοδοχείο. Το 1930 ονομάζεται Σιών και αργότερα Αιγαίον. Ώς τον σεισμό του 1999 στα έξι καταστήματα του κτιρίου φιλοξενήθηκαν έμποροι ενδυμάτων, υποδημάτων και συρματόσχοινων. Ωσπου τα εγγόνια του Θεόδωρου Παπανικολάου - Αριστέα Κρίστενσεν και Θεόδωρος Παπανικολάου - πούλησαν το διατηρητέο σε ανώνυμη κατασκευαστική εταιρεία, και νοικιάστηκε στην τράπεζα.
Στοά Νικολούδη
Κοσµικά σαλόνια πάνω από τα καταστήµατα
Μια μονοκατοικία με κήπο που μεταβλήθηκε σε μια από τις κεντρικότερες και πλέον εμπορικές στοές της Αθήνας. Ενα κινηματοθέατρο που δεν κατασκευάστηκε ποτέ. Ενα καφέ στο πατάρι του οποίου γράφτηκε ιστορία. Και το σπίτι του πρώτου καθηγητή στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αλέξανδρου Νικολούδη και πατέρα της σπουδαίας χορογράφου Ζουζούς, είναι μερικά νήματα από την ιστορία της καμένης σήμερα στοάς Νικολούδη που στέγαζε υπηρεσίες της Alpha Bank.
Με καταγωγή από τους οπλαρχηγούς της Επανάστασης στην Κρήτη, γεννημένος στη Λέρο, ο Αλέξανδρος Νικολούδης θα σχεδιάσει το πρώτο κτίριο της οικογένειας με πρόσοψη στην Πανεπιστημίου ενώ ήταν ακόμη φοιτητής στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού το 1897. Οταν παντρεύεται το 1916 τη Μαρία Φιξ - αδελφή του βιομήχανου ζύθου Καρόλου - γκρεμίζει το πατρικό του για να φτιάξει ένα νέο κτίριο που «βλέπει» και στη Σταδίου.
Φιλόδοξος ο αρχιτέκτων και κατασκευαστής, όμως το 1935 έχει νέα σχέδια. Θα φτιάξει μια στοά με γραφεία, καταστήματα, κινηματοθέατρο - το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε τελικά λόγω ακαταλληλότητας του οικοπέδου - και ένα μεγαλοαστικό διαμέρισμα για τον ίδιο στον τέταρτο όροφο με έντονο νεομπαρόκ διάκοσμο.
Τραπεζαρία, σαλόνι και βιβλιοθήκη κοιτάζουν προς την Πανεπιστημίου και γίνονται χώροι φιλοξενίας των μεγαλύτερων ονομάτων της αθηναϊκής κοινωνίας: μεγαλοαστοί, επιχειρηματίες, πολιτικοί, πελάτες του αρχιτέκτονα που είχε την εύνοια του Ελευθερίου Βενιζέλου και είχε σχεδιάσει μεταξύ άλλων τις οικίες του πρωθυπουργού Ανδρέα Μιχαλακόπουλου, του βιομηχάνου Καρόλου Φιξ, του διαπρεπούς νομικού και υπουργού Στρατιωτικών Κωνσταντίνου Δεμερτζή, του κατασκευαστή της σιδηροδρομικής γραμμής Αθηνών - Βόλου - Μπράλλου και πρώτου εισαγωγέα ασετιλίνης στην Ελλάδα Αμπράαμ Κωνσταντίνη. Επίσης τον Ιππόδρομο στο Φαληρικό Δέλτα και τη Λέσχη Αξιωματικών στη συμβολή των οδών Βασιλίσσης Σοφίας και Ρηγίλλης.
Στα καταστήματα και τα γραφεία της στοάς - ο Νικολούδης ζητούσε στη διαθήκη του να διατηρήσει εσαεί η στοά την επωνυμία του - πέρασαν τα υποδήματα Μούγερ, οι ασφάλειες Φοίνιξ, η εφημερίδα «Ελληνικό Μέλλον», το βιβλιοπωλείο της Εστίας, το καφέ Λουμίδης με το θρυλικό πατάρι του από όπου θα περάσουν ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Mίλτος Σαχτούρης, ο Νάνος Βαλαωρίτης, η Ελένη Βακαλό, ο Τάκης Σινόπουλος, ο Μάνος Χατζιδάκις, που σύμφωνα με μαρτυρία του Οδυσσέα Ελύτη εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο πατάρι, νέος κι άγνωστος και συστήθηκε ως συνθέτης.
Κινηµατογράφος Αττικόν
Ο κήπος όπου έκανε βόλτες η βασίλισσα
Γρασιδότοπος ήταν το 1832 - τότε που αγόρασε ο Σταμάτιος Δεκόζης Βούρος - η έκταση 10.000 πήχεων, όπου βρίσκεται ανάμεσα σε άλλα και το κτίριο στο οποίο στεγάζεται ο κινηματογράφος Αττικόν, επί της Σταδίου 19-21. Απόκεντρο τότε το κτήμα - τότε Κέντρο λογιζόταν το Μοναστηράκι - χτίζει δυο μεγάλα μέγαρα - οικίες (το σημερινό Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών), το 1834 και το 1859, για τον ίδιο και τον γιο του.
Το 1870 όμως ο δαιμόνιος επιχειρηματίας - υπήρξε ο πρώτος τραπεζίτης στην Αθήνα με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη (έφυγε η οικογένειά του το 1204 και εγκαταστάθηκε στη Χίο) και ο πρώτος που εισήγαγε κάρο στην πόλη - αποφάσισε να αξιοποιήσει την έκταση επί της Σταδίου και έτσι έχτισε την οικοδομή με τους δύο πύργους.
Κατά το 1900 στεγάζονταν εκεί το φαρμακείο του Σ. Βαλτή (αναφέρεται ήδη από το 1891), το κουρείο του Λ. Μουσείου και το εμπορικό κατάστημα «Ειδών Κίνας» του Π. Γεωργιάδη, ενώ το 1914 φιλοξενήθηκε για ένα διάστημα το νεοπαγές υπουργείο Εθνικής Οικονομίας. Δύο χρόνια αργότερα ο Αλέξανδρος Νικολούδης θα σχεδιάσει την πρώτη κινηματογραφική αίθουσα αξιώσεων στην Αθήνα, το Αττικόν, και θα χρησιμοποιήσει για την ανέγερσή της σκελετό από οπλισμένο σκυρόδεμα.
Δεν αποκλείεται δε, ο κινηματογράφος να πήρε τη θέση του εσωτερικού κήπου της οικίας Βούρου, εκεί όπου κάποτε η βασίλισσα Αμαλία έκανε τις βόλτες της και γευμάτιζε κάτω από τον ήλιο με τον Οθωνα. Διότι ο τραπεζίτης που προσέφερε δάνεια στο ελληνικό κράτος πριν από την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας είχε φιλοξενήσει στο σπίτι του - έναντι ενοικίου που κυμάνθηκε 7.800-13.000 ετησίως - το βασιλικό ζεύγος και την αυλή επί επτά έτη. Ωστόσο η έρευνα δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί για να επιβεβαιωθεί η συγκεκριμένη εκτίμηση.
Στο πέρασμα των χρόνων στα καταστήματα του κτιρίου με τους δύο πύργους εγκαταστάθηκαν τα παντοπωλεία των Ι. Ζαχαρίου και Σ. Αλεξάνδρου, το ανθοπωλείο του Αγγελου Αγαλιώτη, το κατάστημα κρυστάλλων & πορσελανών του Ν. Λεμοντζόγλου, η αντιπροσωπεία γραφομηχανών Παπασπύρου, τα γραφεία της οικοδομικής επιχείρησης Πρώτη, των Τοπικών Σιδηροδρόμων Μακεδονίας και της Εταιρείας Οίνων και Οινοπνευμάτων, προστέθηκαν η κινηματογραφική αίθουσα Απόλλων, τα γραφεία της Σκούρας Φιλμς και τα καταστήματα Ε. Ζολώτα, Βασιλόπουλου, Studio Costa Boda, εσωρούχων Calzedonia και Ιntimissimi, αλλά και το υποκατάστημα της Τράπεζας Marfin που πυρπολήθηκε με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τρεις εργαζόμενοι.
Ευχαριστούμε για την παραχώρηση υλικού τoύς Alpha Bank, εκδόσεις Ποταμός, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου