Του Δρ. Νικόλαου Γεωργικόπουλου
Πριν από περίπου δύο χρόνια εξέθετα μέσα από αυτό το βήμα κάποιους από τους προβληματισμούς μου για το «μέλλει γενέσθαι» του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Εκείνη την περίοδο, υποστήριζα ότι η ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας, η βελτίωση της κεφαλαιακής διάρθρωσης και η συνετότερη διαχείριση κινδύνων των ελληνικών τραπεζικών ομίλων θα ισχυροποιήσουν τις αντιστάσεις των ελληνικών τραπεζών και κατά αυτόν τον τρόπο θα παραμείνει υγιές το ελληνικό τραπεζικό σύστημα από κινδύνους από την εσωτερική αγορά είτε από τα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Το παραπάνω «τρίπτυχο της σωτηρίας» ήταν και παραμένει μία τεκμηριωμένη επιστημονική εισήγηση για την αντιμετώπιση της αβεβαιότητας που εξακολουθεί να υφίστανται ακόμα και σήμερα στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Αναμφίβολα, η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση που ξεκίνησε από την άλλη άκρη του Ατλαντικού επηρέασε μεν αρνητικά τις ελληνικές τράπεζες αλλά σε περιορισμένη έκταση. Από την άλλη μεριά, η πρόσφατη δημοσιονομική κρίση και η βαθιά ύφεση στην οποία έχει εισέλθει η ελληνική οικονομία, κατέστησε τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα εξαιρετικά ευάλωτα σε κάθε αρνητική αξιολόγηση της πιστοληπτικής διαβάθμισης του ελληνικού δημοσίου. Αυτό δικαιολογείται, εν μέρει, από το ποσοστό των ελληνικών κρατικών ομολόγων που κατέχουν στο ενεργητικό τους, καθώς και από την αυξητική τάση των επισφαλειών στο δανειακό τους χαρτοφυλάκιο. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η δραστική επιδείνωση στην ποιότητα των χαρτοφυλακίων τους, η κατακόρυφη μείωση της κερδοφορίας τους (επηρεάζοντας σε ορισμένες περιπτώσεις και την κεφαλαιακή τους βάση), και η αδυναμία άντλησης ρευστότητας από τις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Διάγραμμα: Απόδοση ιδίων κεφαλαίων (%) των εισηγμένων τραπεζών (μετά από φόρους)
Για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα που ως στόχο θα έχουν την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την ύφεση, την επιτυχία της δημοσιονομικής εξυγίανσης, την αναπροσαρμογή της στρατηγικής χρηματοδότησης των πιστωτικών ιδρυμάτων και την ενίσχυση των καταθέσεων.
Οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι, ενόψει και του νέου κανονιστικού πλαισίου της Βασιλείας ΙΙΙ, θα πρέπει να συνεχίσουν να ενισχύουν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και ειδικότερα τον δείκτη με τα βασικά ίδια κεφάλαια (TIER I). Ενδείκνυται, επίσης, η αναβάθμιση των συστημάτων παρακολούθησης και διαχείρισης κινδύνων των ελληνικών τραπεζικών ομίλων με συνεχείς και προγραμματισμένους ελέγχους από ειδικούς με τεχνογνωσία και εμπειρία στον χώρο της διαχείρισης κινδύνων. Η υποχρεωτική υποβολή ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (Stress testing) απ’ όλες τις εμπορικές τράπεζες κρίνεται απαραίτητη ως ένα ισχυρό εργαλείο ανάλυσης για την ανθεκτικότητα των τραπεζών στους κινδύνους που εμπεριέχονται στα χαρτοφυλάκιά τους. Οι ασκήσεις αυτές, εκτός από την εθνική τους διάσταση, θα πρέπει να διενεργούνται συχνότερα σε ευρύτερο ευρωπαϊκό επίπεδο με κοινές παραδοχές τόσο στο μακροοικονομικό περιβάλλον όσο και στις παραδοχές που αφορούν τον πιστωτικό κίνδυνο, τον κίνδυνο αγοράς, τον κίνδυνο χώρας και τον κίνδυνο ρευστότητας.
Τέλος, οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να μην ξεχνούν τον βασικότερο ρόλο τους στην ελληνική κοινωνία και οικονομία, που είναι η εξασφάλιση της ρευστότητας στις ελληνικές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Οφείλουν, συνεπώς, να εξετάσουν με σοβαρότητα τα σχέδια επί χάρτου περί αποτελεσματικών συγχωνεύσεων και εξαγορών, διότι αν δεν κινηθούν άμεσα προς αυτή την κατεύθυνση θα αναγκαστούν είτε να πέσουν στο δίχτυ ασφαλείας του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (€10 δισ.) του ΔΝΤ, είτε να πουλήσουν τα «ασημικά» τους σε τιμές κάτω του κόστους.
* Ο Δρ Νικόλαος Γεωργικόπουλος είναι Ερευνητής στο ΚΕΠΕ - Επιστημονικός συνεργάτης στο New York University, Stern Business School (Νέα Υόρκη, ΗΠΑ) - Παρατηρητής στην επιτροπή Χρηματοπιστωτικών Αγορών του ΟΟΣΑ.
(Οι γνώμες και κρίσεις που περιέχει το άρθρο είναι του ερευνητή και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαία γνώμες ή κρίσεις των προαναφερθέντων οργανισμών)
Οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι, ενόψει και του νέου κανονιστικού πλαισίου της Βασιλείας ΙΙΙ, θα πρέπει να συνεχίσουν να ενισχύουν τους δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας και ειδικότερα τον δείκτη με τα βασικά ίδια κεφάλαια (TIER I). Ενδείκνυται, επίσης, η αναβάθμιση των συστημάτων παρακολούθησης και διαχείρισης κινδύνων των ελληνικών τραπεζικών ομίλων με συνεχείς και προγραμματισμένους ελέγχους από ειδικούς με τεχνογνωσία και εμπειρία στον χώρο της διαχείρισης κινδύνων. Η υποχρεωτική υποβολή ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (Stress testing) απ’ όλες τις εμπορικές τράπεζες κρίνεται απαραίτητη ως ένα ισχυρό εργαλείο ανάλυσης για την ανθεκτικότητα των τραπεζών στους κινδύνους που εμπεριέχονται στα χαρτοφυλάκιά τους. Οι ασκήσεις αυτές, εκτός από την εθνική τους διάσταση, θα πρέπει να διενεργούνται συχνότερα σε ευρύτερο ευρωπαϊκό επίπεδο με κοινές παραδοχές τόσο στο μακροοικονομικό περιβάλλον όσο και στις παραδοχές που αφορούν τον πιστωτικό κίνδυνο, τον κίνδυνο αγοράς, τον κίνδυνο χώρας και τον κίνδυνο ρευστότητας.
Τέλος, οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να μην ξεχνούν τον βασικότερο ρόλο τους στην ελληνική κοινωνία και οικονομία, που είναι η εξασφάλιση της ρευστότητας στις ελληνικές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Οφείλουν, συνεπώς, να εξετάσουν με σοβαρότητα τα σχέδια επί χάρτου περί αποτελεσματικών συγχωνεύσεων και εξαγορών, διότι αν δεν κινηθούν άμεσα προς αυτή την κατεύθυνση θα αναγκαστούν είτε να πέσουν στο δίχτυ ασφαλείας του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (€10 δισ.) του ΔΝΤ, είτε να πουλήσουν τα «ασημικά» τους σε τιμές κάτω του κόστους.
* Ο Δρ Νικόλαος Γεωργικόπουλος είναι Ερευνητής στο ΚΕΠΕ - Επιστημονικός συνεργάτης στο New York University, Stern Business School (Νέα Υόρκη, ΗΠΑ) - Παρατηρητής στην επιτροπή Χρηματοπιστωτικών Αγορών του ΟΟΣΑ.
(Οι γνώμες και κρίσεις που περιέχει το άρθρο είναι του ερευνητή και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαία γνώμες ή κρίσεις των προαναφερθέντων οργανισμών)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου