Ο ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ SOCIAL MEDIA

Τύπος, Ραδιόφωνο, Κινηματογράφος, Τηλεόραση, Social Media. Όλα τα μέσα στην υπηρεσία της διαφήμισης. Το φαινόμενο που αποκαλούμε «Διαφήμιση» έκανε την εμφάνισή του τη δεκαετία του 1870 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αρχικά σε έντυπη μορφή και στη συνέχεια ακολούθησε την εξέλιξη των μέσων και προσαρμόστηκε ανάλογα σε αυτά. Από το 1900 που εμφανίστηκαν οι πρώτες διαφημιστικές εταιρίες μέχρι σήμερα, τα μέσα έχουν αλλάξει ριζικά, αλλά ο ρόλος τη διαφήμισης παρέμεινε ο ίδιος : Η ενημέρωση των καταναλωτών για τα προϊόντα και η δημιουργία τάσεων κατανάλωσης. Στην Ελλάδα, η διαφήμιση έφτασε στη δεκαετία του 1950, ενώ μπορούμε να μιλήσουμε για την εδραίωσή της στη δεκαετία του 1960 με τη διάδοση των πρώτων βιομηχανοποιημένων καταναλωτικών προϊόντων . Από ‘κει και έπειτα η πορεία είναι γνωστή μέχρι το 1990 που ο... χάρτης της διαφήμισης στη Ελλάδα αλλάζει. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, τα πρώτα Διεθνή Διαφημιστικά δίκτυα, κάνουν την εμφάνισή τους, αναγκάζοντας πολλές ήδη υπάρχουσες διαφημιστικές εταιρίες να προχωρήσουν σε συμμαχίες προκειμένου να επιβιώσουν ή να ενταχθούν σε κάποιο πολυεθνικό δίκτυο. Έτσι λοιπόν, εδραιώνεται ο ανταγωνισμός στην Ελληνική διαφημιστική αγορά, σπρώχνοντας τις εταιρίες στην παροχή ενός ευρύτερου φάσματος υπηρεσιών συμβουλευτικού και στρατηγικού χαρακτήρα, δημιουργώντας την ανάγκη για προτάσεις ολοκληρωμένης επικοινωνίας. Το επόμενο γεγονός που επηρέασε ουσιαστικά το διαφημιστικό κλάδο, ήταν η εφαρμογή του «νόμου Βενιζέλου» το 1995 για τα ΜΜΕ και τη διαφήμιση, ο οποίος μεταξύ των άλλων όριζε τιμοκατάλογο διαφημίσεων και χορηγιών από τα μέσα, κατοχύρωσε το επάγγελμα του ανεξάρτητου παραγωγού οπτικοακουστικών έργων και επέβαλλε κανόνες διαφάνειας στις σχέσεις μέσων ενημέρωσης – διαφημιστών και διαφημιζομένων. Με την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων του «Νόμου Βενιζέλου», οι διαφημίσεις καθίστανται συγκριτικά πιο ακριβές ενώ ενδυναμώνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ των Διαφημιστικών εταιριών. Την ίδια περίοδο, εμφανίζεται στο προσκήνιο μια νέα παρουσία, η οποία τα επόμενα χρόνια θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του χώρου τη επικοινωνίας και θα αλλάξει για μια ακόμη φορά το χάρτη της Διαφήμισης. Πρόκειται για την εμφάνιση του διαδικτύου, το οποίο ανοίγει νέους ορίζοντες στην επικοινωνία, την ενημέρωση, την πληροφόρηση και την προώθηση προϊόντων. Δύο χρόνια αργότερα, το 1997, η κρίση αξιοπιστίας των μέσων, ήρθε να κλονίσει την ελληνική αγορά της επικοινωνίας. Κάπου εκεί ξεκινά η ενεργή παρουσία του Internet, το οποίο μέχρι το 2000 έχει καταφέρει να διεισδύσει σχεδόν σε όλες τις Ελληνικές Επιχειρήσεις αλλά και στα περισσότερα σπίτια. Η περίοδος 1990 – 2000 υπήρξε ιδιαίτερα ευνοϊκή για την ανάπτυξη της εγχώριας διαφημιστική αγοράς, αλλά η εμφάνιση του Internet και η οικονομική ύφεση που έκανε δειλά δειλά την εμφάνισή της, σήμαναν το τέλος της ανθηρής αυτής περιόδου. Ο περιορισμός των διαφημιστικών κονδυλίων λόγω της ύφεσης καθώς και η ακριβή τιμολογιακή πολιτική των μέσων και των εταιριών (Νόμος Βενιζέλου), οδήγησαν τη διαφημιστική αγορά στην αναζήτηση νέων μορφών και εργαλείων επικοινωνίας και διαφήμισης. Την ίδια περίοδο, η συνεχής αύξηση των χρηστών του διαδικτύου και οι νέες προοπτικές τις οποίες άνοιξε, μεταβάλλουν με γοργούς ρυθμούς την μέχρι τότε επικοινωνία. Παρατηρείται λοιπόν μια τάση αλλαγής, η οποία γίνεται αντιληπτή από τους ειδικούς του χώρου και θεωρείται ευκαιρία για νέα εργαλεία επικοινωνίας, στα οποία αποφασίζουν να εστιάσουν. Η συνεχής ανάπτυξη και η υψηλή δημοτικότητα του διαδικτύου σε συνδυασμό με την πρωτοφανή ανάπτυξη άλλων σύγχρονων τεχνολογιών, όπως της κινητής τηλεφωνίας, με τις πολλαπλές εφαρμογές, αλλά και τη μεταξύ τους διασύνδεση, άλλαξε δραματικά τα δεδομένα όχι μόνο της καθημερινής επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων αλλά και τον τρόπο προβολής και προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών. Πιο συγκεκριμένα, η αλλαγή στον τρόπο επικοινωνίας και προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών, επηρεάζεται καθοριστικά από την εμφάνιση των γνωστών σε όλους μας πλέον, “Social Media”, που αναπτύχθηκαν με ραγδαίους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, ως συνέπεια της εμφάνισης του διαδικτύου. Τι είναι όμως τα “Social Media”; Πρόκειται για τα νέα μέσα επικοινωνίας τα οποία αναδύθηκαν με την εξάπλωση του διαδικτύου και τη διασύνδεσή του με την κινητή τηλεφωνία, όπου οι χρήστες, επικοινωνούν, συζητούν, συμμετέχουν, διαμοιράζονται, δικτυώνονται κάτω από μια κοινή ομπρέλα. Η διαφορά τους με τα παραδοσιακά μέσα είναι ότι τα Social Media, καθιστούν το χρήστη ενεργό, επιδιώκοντας τη συζήτηση, τα σχόλια, την αλληλεπίδραση και το διαμοιρασμό οποιασδήποτε πληροφορίας μεταξύ τους. Το πλεονέκτημα για τη χώρα μας είναι ότι θεωρούμαστε κοινωνικοί, πράγμα το οποίο αποδεικνύεται από την υψηλή συμμετοχή των Ελλήνων στα Social Networks, τη στιγμή που έχουμε μέτρια έως χαμηλά ποσοστά διείσδυσης στο διαδίκτυο. Το διαδίκτυο και τα Social Media, λόγω του χαμηλού κόστους, είναι εύκολα προσβάσιμα και μπορούν να αξιοποιηθούν από τον καθένα. Από το 1997 που ιδρύθηκε το πρώτο site κοινωνικής δικτύωσης μέχρι και τι μέρες μας, κυριαρχούν το MySpace, το Hi-5, το Flickr,το YouTube,το Facebook,το Twitter και τα blogs, με βασιλιά και ηγέτη όλων το Facebook. Μιλάμε λοιπόν για τη μετάβαση από το «μονόλογο» και τη παθητική συμπεριφορά του καταναλωτή που επέβαλλαν τα παραδοσιακά μέσα, στο «διάλογο» και την ενεργητική στάση του καταναλωτή που απαιτούν τα Social Media. Όμως, μαζί με όλα τα υπόλοιπα, τα Social Media κουβαλούν και μια κουλτούρα η οποία στηρίζεται στο διάλογο, στις ανοιχτές συμπεριφορές, στη διαφάνεια, στην υπευθυνότητα, στην καινοτομία αλλά και στη συνεργασία. Εφόσον οι επιχειρήσεις αποφασίσουν να χρησιμοποιήσουν τα Social Media, προκειμένου να επωφεληθούν του χαμηλού κόστους και της άμεσης επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με το κοινό, θα πρέπει να αποποιηθούν την ξύλινη γλώσσα και τις «ραφιναρισμένες» συμπεριφορές και να θέσουν την αλληλεπίδρασή τους με το κοινό σε πιο «χαλαρά» πλαίσια. Αυτό ακριβώς είναι το δίλημμα στο οποίο βρίσκεται σήμερα ο χώρος της επικοινωνίας, να κάνει το μεγάλο βήμα για το άνοιγμα προς τα Social Media ρισκάροντας την οποιαδήποτε αλλαγή ή να παραμείνει πιστός στα παραδοσιακά μέσα την ίδια στιγμή που το κοινό στρέφει την προσοχή του στο διαδίκτυο;

Posted in: ΕΠΙΣΤΗΜΗ-ΕΡΕΥΝΕΣ