Καλύτερους ή χειρότερους μας έκανε η κρίση;

Ο κ. Γιώργος Παγουλάτος είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και επισκέπτης καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης.

Σε άρθρο του στην Καθημερινή με τίτλο: «Ήταν ευκαιρία η κρίση;, στις 12.10.2014, σημείωνε τα εξής: «Οι κρίσεις έχουν ένα στοιχείο δημιουργικής καταστροφής, και όχι μόνο στην οικονομία. Πρώτα εκδηλώνεται η καταστροφή και ακολουθεί η δημιουργία…. Εικοσάρηδες και τριαντάρηδες δεν περιμένουν δουλειά από το ρουσφέτι, αναζητούν να φτιάξουν κάτι δικό τους. Και υπάρχουν πια οργανωμένες πρωτοβουλίες και θεσμοί για να τους στηρίξουν. Οι καταναλωτές γίνονται επιλεκτικοί. Οικογένειες των μεσοστρωμάτων καταλαβαίνουν ότι η εύκολη ανοδική κινητικότητα έχει τελειώσει, επενδύουν στην εκπαίδευση των παιδιών τους και δυο-τρεις ξένες γλώσσες. Οι νέοι δουλεύουν σκληρότερα στο σχολείο και το πανεπιστήμιο – μπορούν να βασιστούν μόνο στον εαυτό τους. Ταυτόχρονα ανθεί η κοινωνική αλληλεγγύη και αυτοοργάνωση των συνανθρώπων, που σπεύδουν να καλύψουν τις τρύπες του κοινωνικού κράτους. Στα ευγενέστερα τμήματα της κοινωνίας αναδύεται ένας νέος πατριωτισμός του πολίτη, που δεν επαφίεται στο κράτος και στα κόμματα: ο ίδιος, με τους φίλους του, θα κάνει την πατρίδα καλύτερη….

Και καταλήγει: «Οι μεγάλες κρίσεις χαράσσονται στη μνήμη και παράγουν θεσμούς με διάρκεια. Είναι ήδη μαζί μας μια συλλογική μνήμη δυσανεξίας προς την υπερχρέωση, τις καταναλωτικές ακρότητες, τη δημόσια διαφθορά. Με λίγη τύχη, το θεσμικό πλαίσιο της δημοσιονομικής πειθαρχίας θα μακροημερεύσει. Μπορεί να μη βγούμε καλύτεροι άνθρωποι μέσα από το καθαρτήριο της κρίσης. Αλλά η συλλογική μνήμη του τραύματος θα μας θυμίζει τα λάθη, και θα μειώνει την ευκολία με την οποία κινδυνεύουμε να τα επαναλάβουμε…»

Προφανώς έπεσε έξω ο καθηγητής.

Δεν θα ξεχάσω ότι η Ελένη Ράντου μίλησε σε τηλεοπτική εκπομπή για την οικονομική κρίση. Η γνωστή ηθοποιός ανέφερε πριν από ένα χρόνο ότι: «η οικονομική κρίση μας έκανε χειρότερους, δεν νομίζω ότι μας έκανε καλύτερους. Περισσότερο τον κακό μας εαυτό είδαμε όλα αυτά τα χρόνια, γιατί ο πανικός, η ανασφάλεια και το ξεβόλεμα δεν ξυπνάει τον καλύτερο μας εαυτό».

«Όταν ο άνθρωπος βγει από τα δεδομένα του ίσως χρειάζεται χρόνο για να τα διαχειριστεί», κατέληξε.

Τελικά η κρίση μετά από τόσα χρόνια μνημονίων, εσώκλειστοι σε ένα τούνελ, του οποίου το φως ακόμα ψάχνουμε. Χρόνια καθημερινής αναμέτρησης με τον εαυτό μας, τις αντοχές μας και την αξιοπρέπειά μας. Χρόνια, που άλλους μας έκαναν καλύτερους κι άλλους χειρότερους ανθρώπους. Όπως σε κάθε οικοδομή, τα θεμέλια ορίζουν την ποιότητά της, έτσι και σε κάθε άνθρωπο οι βάσεις του είναι αυτές που τον ορίζουν και τον καθορίζουν τελικά. Η ανατροφή, η παιδεία κι η κοινωνική μόρφωση είναι αυτές οι βάσεις που ως επί το πλείστον διδάσκονται και αφομοιώνονται από την οικογένεια κι όχι απ’ τα σχολεία και τα πανεπιστήμια. Είναι αυτός ο καθρέφτης της γενιάς που μας έδωσε ζωή και άλλοι την τιμάμε, ενώ άλλοι την υποτιμάμε.

Διαβάζω στον «Φιλόλογο»: «Τελικά το μεγαλύτερο δεινό που έχει προκαλέσει η ελληνική οικονομική δυσχέρεια είναι η καταπάτηση κάθε ιερού και όσιου. Είναι αυτές οι εικόνες που δε ριζώνουν, αλλά ξεριζώνουν την ψυχή. Είναι αυτή η ελληνική τραγελαφική συνήθεια, του «ξέρεις ποιος είμαι ΕΓΩ;», στη λακκούβα της οποίας πέφτουν εκείνοι που νιώθουν άξιοι, κάνοντας θρύμματα την αξιοπρέπεια των εκάστοτε άλλων, αυτών των άλλων… των φτωχών, των κατώτερων, των καημένων. Αυτή η λακκούβα δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ματαιοδοξία περιορισμένης διάρκειας, που στο τέλος σου αφήνει μία ξινή γεύση για ανθρωπιά, με τους πληγωμένους «καημένους» για τρόπαιο.

«Δεν υπάρχει μεγαλείο, εκεί που δεν υπάρχει απλότητα, καλοσύνη και αλήθεια», είχε πει εύστοχα ο Λέων Τολστόι κι αυτή η φράση αποτελεί χάρτη και οδηγό της δικής μου αντίληψης. Ποιος είναι ο φτωχός και ποιος ο πλούσιος επί των τωρινών ημερών μας, που όλοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε; Τίνος η ζωή, η ύπαρξη κι η ανάσα έχει μεγαλύτερη αξία και γιατί; Από πότε ο σεβασμός δεν είναι αμοιβαίος, ώστε να γίνεται σμπαράλια από κάποιους αυθαίρετα, αναίτια και αδικαιολόγητα; Πόσα χρόνια και πόσες ζωές ψυχανεμίζονται κάποιοι ότι θα είναι αθάνατοι και υγιείς, ώστε στην προσωρινότητα του σήμερα, να δρουν λες και θα ζήσουν για πάντα στην κορυφή του κόσμου;

Θέλοντας να πιστεύω, ότι όλοι στην ίδια πραγματικότητα ζούμε, αυτό που μένει και μετράει πάντα και για πάντα είναι το περιεχόμενο της καρδιάς και του μυαλού κι όχι της τσέπης. Τα 5 ευρώ περισσότερα που τυχόν έχει ο διπλανός, μηδαμινή σημασία έχουν, μπροστά στους 5 καλύτερους τρόπους διαχείρισης και συμπεριφοράς ενός άλλου. Εκείνος που έχει 5 ευρώ περισσότερα μπορεί μεν να αγοράσει ένα αντικείμενο, που δεν μπορεί να αγοράσει ο διπλανός «καημένος» φτωχός, αλλά αργά ή γρήγορα θα το πετάξει. Εκείνος όμως που έχει 5 καλύτερους τρόπους συμπεριφοράς και διαχείρισης στο εσωτερικό του μυαλού και της καρδιάς του, δεν πρόκειται να τους πετάξει ποτέ, γιατί πολύ απλά αυτός είναι ο αληθινός, ανεκτίμητος πλούτος, που ανοίγει όλες τις πόρτες.

Η διαπίστωση, στην οποία καταλήγουμε πολλοί, είναι ότι μετά από 7 χρόνια επίσημης οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, άλλαξε η ορθογραφία της λέξης «ανθρωπιά», σε «ανθρωΠΟΙΑ;».

Η νοοτροπία έγινε πιο επαρχιώτικη και κακεντρεχής απ’ ότι ήταν και πλέον δε μας αφορά απλά τι έκανε η Σούλα, η Κούλα, η Μπούλα, αλλά πώς θα χαλάσουμε αυτό το ένα καλό που έκανε η Σούλα, η Κούλα, η Μπούλα.

Στον υπερθετικό βαθμό που όλα τα δεινά εκφράζονται πλέον, κάθε κακός έγινε χειρότερος και κάθε καλός καλύτερος. Μακάρι να μην αντικρίσουμε και το χείριστο κομμάτι των κακών, αλλά να αξιωθούμε να βρούμε το φως μας… απ’ το κάλλιστο των αγαθών.

Όλους μία ιερή μάνα μας γέννησε, σε όλους μία καρδιά χτυπάει και όλοι την ίδια ανάσα οξυγόνου δικαιούμαστε. Είτε συμφέρει άπαντες, είτε όχι, η αλήθεια είναι μία: δεν υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί στην τσέπη, υπάρχουν μόνο πλούσιοι και φτωχοί… στην καρδιά και στο μυαλό!» και μένει να αποφασίσουμε αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε!

http://fileto.gr

Posted in: ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ-ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ