Ο άνθρωπος που «γέννησε» τον Άγιο Βασίλη

Μάρθα Κίσκιλα

Πρόκειται για έναν από τους πιο γνωστούς και αγαπημένους αγίους μικρών και μεγάλων. Ντυμένος στα κόκκινα, γελαστός, με λευκή γενεάδα και κρατώντας στη πλάτη του τσουβάλι με δώρα, γυρίζει όλο τον κόσμο και τα μοιράζει στα παιδιά. Ο λόγος για τον Άγιο Βασίλη. Ποιος θα πίστευε όμως ότι η εικόνα του παχουλού παππού με τα ροδοκόκκινα μάγουλα και τις μπότες δεν είναι το αποτέλεσμα μιας καλοστημένης και ιδιαίτερα αναγνωρίσιμης για την ποπ κουλτούρα διαφήμισης, που κυκλοφορεί μόλις τα τελευταία 80 περίπου χρόνια.

Ο καλλιτέχνης με καταγωγή από το Μίσιγκαν των ΗΠΑ, Haddon Sundblom, δημιούργησε τη φιγούρα του Άη Βασίλη το 1931 για λογαριασμό της Coca-Cola και πιο συγκεκριμένα για την καμπάνια «Thirst Knows No Season». Η έμπνευση ήρθε από ένα ποίημα του Clement C. Moore από το μακρινό 1822, με τίτλο «Μια επίσκεψη του Αγίου Νικολάου». Προηγουμένως, η αντίληψη του κόσμου σχετικά με τον Άγιο Βασίλη και την πιθανή του μορφή ήταν πιο κοντά σε αυτή ενός επισκόπου, ενός καλοσυνάτου ξωτικού ή τρολλ, ακόμα και ενός άντρα με χαρακτηριστικά που παρέπεμπαν στο Διογένη. Ωστσόσο, η πρώτη οπτικοποιημένη εκδοχή του Άγιου Βασίλη πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό «Harper's Weekly» το 1863 από τον Τόμας Ναστ, ο οποίος θεωρείται ο αμερικανός πατέρας του καρτούν.

Για τους Ορθόδοξους χριστιανούς ο Άι Βασίλης είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έζησε στη Καππαδοκία που αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο και που θεωρείται στη παγκόσμια ιστορία ως ο εμπνευστής αλλά και πρώτος δημιουργός της οργανωμένης φιλανθρωπίας. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέγας Βασίλειος ήταν ψηλόλιγνος, με μαύρα μάτια και γένια. Καταγόταν από πλούσια οικογένεια, αλλά πέθανε φτωχός, έχοντας σπαταλήσει όλη την περιουσία του για τη φροντίδα των άλλων.

Ενώ ακόμα ζούσε ακόμη, τον ονόμασαν «Μέγα» για την πίστη, τη σοφία, τη φιλανθρωπία και τη γενναιοδωρία του. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Μητροπολίτης Καισάρειας, εκτός από το ότι αγωνίστηκε για έναν καλύτερο κόσμο και μερίμνησε να χτιστούν νοσοκομεία, φτωχοκομεία και ορφανοτροφεία, ενώ φρόντιζε πάντα όσους είχαν την ανάγκη του και καθιέρωσε την διανομή αγαθών τροφίμων, ρούχων, χρημάτων και κάθε είδους βοήθειας σε φτωχές οικογένειες απόρων. Ο Μέγας Βασίλειος πέθανε στης 31 Δεκεμβρίου του 378. Τη 1 Ιανουαρίου του 379, ημέρα της κηδείας του, διατηρούμενη στη παράδοση, θεωρήθηκε απ΄ όλους χριστιανικούς λαούς ότι φέρνει ευλογία και καλή τύχη στη νέα χρονιά.

Στη Δύση το πρόσωπο του Santa Claus έχει ταυτιστεί με την ιστορία του Αγίου Νικολάου που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ), μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα και δημιούργησε τη σημερινή φιγούρα του Santa Claus με όλα τα χαρακτηριστικά του.

Γεννήθηκε στο Ντεμρέ της σημερινής Νότιας Τουρκίας και η ιστορία ξεκινάει τον 4ο αιώνα, όταν η περιοχή ήταν γνωστή ως Μύρα της Λυκίας. Ο Νικόλαος ήταν Επίσκοπος Μύρων, γνωστός και αγαπητός για τις καλές του πράξεις. Ιστορίες για την καλοσύνη του Νικολάου εξαπλώθηκαν μετά τον θάνατό του. ήταν μάλιστα τόσο αγαπητός που τα οστά του εκλάπησαν από τα Μύρα το 1087 και μεταφέρθηκαν στην Ιταλία για να μην πέσουν στα χέρια των τούρκων εισβολέων. Στην ορθόδοξη παράδοση έγινε ο προστάτης άγιος των παιδιών και των ναυτικών.

Η ιστορία του Αγίου Νικολάου άρχισε σιγά σιγά να ταξιδεύει σε ολόκληρη την Ευρώπη. Παρά την απαγόρευση αναγνώρισης αγίων που επέβαλλε ο προτεσταντισμός, επέζησε με το όνομα Σίντερ Κλάας, ο οποίος την ημέρα της εορτής του, στις 6 Δεκεμβρίου, παριστάνεται με ιερατική στολή και επισκοπική ράβδο να μοιράζει δώρα στα παιδιά. Πρόκειται πιθανότατα για την πιο καθαρή μορφή του Αγίου Νικολάου που έχει μείνει σήμερα.

Οι Ολλανδοί άποικοι μετέφεραν τον μύθο του στον Νέο Κόσμο. Με την πάροδο των χρόνων, ο «Ολλανδός» Sinterklaas, μετονομάστηκε σε Santa Claus. Η πρώτη καταγραφή του ολλανδικού μύθου έγινε το 1809, από τον συγγραφέα Ουάσιγκτον Ίρβινγκ, που μιλούσε για την άφιξη ενός Αγίου πάνω σε άλογο την παραμονή της γιορτής του Αγίου Νικολάο.

Λίγο αργότερα, το 1823, δημοσιεύτηκε το ποίημα «A Visit from St. Nicholas»(Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο). Η οπτικοποιημένη εκδοχή πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό «Harper's Weekly» το 1863 από τον Τόμας Ναστ, ο οποίος θεωρείται ο αμερικανός πατέρας του καρτούν, ενώ εγινε γνωστός και από το παιδικό βιβλίο «The Life and Adventures of Santa Claus» του 1902.

Η σημερινή εικόνα που έχουμε για τον Άγιο Βασίλη είναι επί της ουσίας ένα συνονθύλευμα όλων των παραπάνω παραδόσεων. Είναι ο Άγιος Βασίλης εξ Αμερικής, παχουλός, λευκός και μεγάλος σε ηλικία, ντυμένος στα κόκκινα. Οι αμερικανικές οικογένειες τον αντιλαμβάνονται όμως, όχι σαν σύμβολο ή θεϊκή υπόσταση, αλλά σαν διακοσμητικό στοιχείο, σύμφωνα δηλαδή με τις επιταγές του μάρκετινγκ. Η επιτυχία της Coca-Cola έγκειται στο γεγονός ότι κατάφερε να γίνει η πρώτη εταιρία που δημιούργησε ένα μέσο να πουλήσει το προϊόν της, το οποίο οι καταναλωτές οικειοποιήθηκαν σαν μέσο για να γιορτάσουν την πιο εμπορική γιορτή της χρονιάς. Πάντως όπως και να τον δούμε ο Άγιος Βασίλης θα κατέχει πάντα ξεχωριστή θέση στην καρδιά όλων μας, αφού έχει χαράξει ανεξίτηλα τα παιδικά μας χρόνια με τις πιο ωραίες αναμνήσεις.

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορίες Χριστουγέννων: Πώς βρέθηκε το δέντρο στο σπίτι μας;

 

Έκανε την εμφάνισή του πρώτη φορά τον Μεσαίωνα, στην κεντρική Ευρώπη, κατά τη  διάρκεια των εορτασμών του χειμερινού ηλιοστασίου, αλλά έγινε αναπόσπαστο κομμάτι των Χριστουγέννων στα τέλη του 19ου αιώνα. Η ιστορία του χριστουγεννιάτικου δέντρου συνδέεται με τη βασίλισσα Σάρλοτ, αλλά και τον θρύλο για τη χειμωνιάτικη νύχτα που ο Λούθηρος κοίταξε τον έναστρο ουρανό...

Φορτωμένο φρούτα, γλυκά, στολίδια, κεριά, αγγέλους, νεράιδες, αστέρια και πουλάκια, το έλατο ήταν το αειθαλές δέντρο που ερχόταν από το δάσος και στηνόταν στο πιο κεντρικό σημείο του σπιτιού, ως ένα σύμβολο του θριάμβου επί της Φύσης στην καρδιά του χειμώνα. Ένα σύμβολο που την τελευταία, Δωδεκάτη Νύχτα -με τη λήξη του εορτασμού του δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων- έπρεπε να κοπεί και να επιστραφεί στη Φύση (να ανακυκλωθεί φυσικά ή, να παραδοθεί στη φωτιά).

Η εισαγωγή του χριστουγεννιάτικου δέντρου στην Αγγλία το 1840 κατά κανόνα πιστώνεται στον πρίγκιπα Αλβέρτο, σύζυγο της βασίλισσας Βικτωρίας. Ωστόσο, η καθιέρωση της παράδοσης ανήκει «δικαιωματικά» στην «καλή βασίλισσα Charlotte» (1744-1818), τη Γερμανίδα σύζυγο του Γεωργίου του Γ, με εντολή της οποίας στήθηκε το πρώτο γνωστό χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Queen's Lodge τον Δεκέμβριο του 1800. Όπως γράφει το historytoday.com, σύμφωνα με τον θρύλο, το χριστουγεννιάτικο δέντρο επινόησε ο Μαρτίνος Λούθηρος, θεμελιωτής της Μεταρρύθμισης και συμπατριώτης της βασίλισσας Καρλότα του Μέκλενμπουργκ - Στρέλιτς.

Μια φορά και έναν καιρό, εν προκειμένω, μια χειμωνιάτικη νύχτα του 1536, ο Λούθηρος περπατούσε μέσα από το πυκνό δάσος που βρισκόταν κοντά στο σπίτι του στο Wittenberg όταν ξαφνικά σήκωσε τα μάτια και είδε χιλιάδες αστέρια να λαμπυρίζουν μέσα από τα κλαδιά των δέντρων. Το θέαμα ήταν τόσο υπέροχο ώστε του έδωσε την ιδέα να στήσει τα Χριστούγεννα εκείνα ένα έλατο με κεριά στο σπίτι του, για να υπενθυμίσει στα παιδιά του «τον έναστρο ουρανό από τον οποίο ήρθε ο Σωτήρας».

Διακοσμημένα χριστουγεννιάτικα δέντρα είχαν κάνει την εμφάνισή τους  στη νότια Γερμανία ήδη από το 1605. Το γεγονός τεκμηριώνεται από τη μαρτυρία ανώνυμου συγγραφέα, ο οποίος έγραφε ότι στο «Yuletide» (σ.σ. πρόκειται για την περίοδο των Χριστουγέννων, η βρετανική λέξη έχει τις ρίζες της στον Ύστερο Μεσαίωνα) οι κάτοικοι του Στρασβούργου «έστησαν έλατα στα σαλόνια τους… πάνω στα οποία κρεμούσαν τριαντάφυλλα φτιαγμένα από πολύχρωμα χαρτιά, μήλα, γλυκά και στολίδια από χρυσόχαρτο».

Σε άλλες πόλεις της Γερμανίας, αντί για έλατο, στόλιζαν κάποιο άλλο κωνοφόρο δέντρο, ακόμη και δέντρα μέσα σε μεγάλες γλάστρες. Άλλωστε, στο δουκάτο του Μέκλενμπουργκ - Στρέλιτς, όπου μεγάλωσε η βασίλισσα Καρλότα, το έθιμο ήταν να στολίζουν απλά, ένα μεγάλο κλαδί.

Ο ποιητής Samuel Taylor Coleridge (1772-1834) που επισκέφθηκε το Mecklenburg-Strelitz τον Δεκέμβριο του 1798 και είδε τα έθιμα έγραψε σε επιστολή προς τη σύζυγό του τον Απρίλιο του 1799: «Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, τα παιδιά στολίζουν στο κατάφωτο σαλόνι ένα κλαδί με κομψά στολίδια από χαρτί κλπ. Στο δωμάτιο δεν επιτρέπεται να μπουν οι γονείς. Τα παιδιά τελειώνουν βάζοντας από κάτω τα δώρα, οι γονείς μπαίνουν και ανταλλάσσονται ευχές, αγκαλιές και φιλιά».

Όταν η νεαρή Charlotte έφυγε από το Mecklenburg-Strelitz το 1761 και πήγε στην Αγγλία για να παντρευτεί τον βασιλιά Γεώργιο, έφερε μαζί της πολλά από τα έθιμα που ακολουθούσε ως παιδί, συμπεριλαμβανομένου και του στολισμένου κλαδιού των Χριστουγέννων. Αλλά στην αγγλική Αυλή, η Βασίλισσα μεταμόρφωσε το επί της ουσίας ιδιωτικό τελετουργικό της πατρίδας της σε μια ανοιχτή γιορτή την οποίαν μπορούσαν να απολαύσουν, όχι μόνο η οικογένειά της, αλλά επίσης οι φίλοι και όλοι οι ένοικοι του παλατιού.

Η βασίλισσα Charlotte  δεν έβαλε το κλαδί σε κάποιο μικρό δωμάτιο, αλλά σε μία από τις μεγαλύτερες αίθουσες του Kew Palace ή του Κάστρου του Windsor. Φορώντας το ανάλογο ένδυμα και με όλα τα κεριά αναμμένα, η Αυλή συγκεντρώθηκε και τραγούδησε τα «κάλαντα» (όχι όπως τα ξέρουμε σήμερα, αλλά χαρούμενα τραγούδια). Η γιορτή τελείωσε με τα δώρα που βρίσκονταν κάτω από το κλαδί -ενδύματα, κοσμήματα, παιχνίδια και γλυκά.

Εκείνη τη χρονιά η βασίλισσα σχεδίαζε ένα μεγάλο χριστουγεννιάτικο πάρτι για τα παιδιά όλων των ευγενών οικογενειών στο Windsor. Οπότε αποφάσισε αντί για το συνηθισμένο κλαδί να γεμίσει προς χάρη των παιδιών ένα ολόκληρο δέντρο με στολίδια και φρούτα, να το φορτώσει με δώρα και να το στήσει στο κέντρο της αίθουσας Queen's Lodge.

 

Ένα τέτοιο δέντρο, θεωρούσε, θα φάνταζε μαγικό στα μάτια των παιδιών. Όπως και έγινε. Φτάνοντας στο παλάτι το βράδυ των Χριστουγέννων τα παιδιά αντίκρισαν το παραμυθένιο δέντρο με τα στολίδια που αντανακλούσαν τη λάμψη τους στο φως των κεριών.

Ο δρ John Watkins, ένας από τους βιογράφους της βασίλισσας Charlotte, ο οποίος ήταν στη γιορτή παραθέτει μια ζωντανή περιγραφή του μαγευτικού δέντρου «από τα κλαδιά του οποίου κρέμονταν σαν τσαμπιά, γλυκά, αμύγδαλα και σταφίδες τυλιγμένα σε χαρτάκια, φρούτα και παιχνίδια, φωτισμένα από  δεκάδες μικρά κεριά […] Οι συντροφιές περπατούσαν γύρω γύρω θαυμάζοντας το δέντρο και στη συνέχεια, κάθε παιδί έπαιρνε τα γλυκά του μαζί με ένα παιχνίδι και όλα επέστρεφαν στο σπίτι χαρούμενα».

Τα χριστουγεννιάτικα δέντρα έγιναν δημοφιλή στους κύκλους της βρετανικής αριστοκρατίας- γύρω τους στήνονταν οι παιδικές συγκεντρώσεις. Όπως και στη Γερμανία, κάθε αειθαλές δέντρο μπορούσε να μεταμορφωθεί σε χριστουγεννιάτικο δέντρο, αρκεί να ήταν φορτωμένο στολίδια και κεριά και να είχε από κάτω δώρα.

Τα δέντρα, που συνήθως τοποθετούνταν πάνω σε τραπέζια, είχαν κάτω από τα τελευταία κλαδικά τους, μαζί με τα δώρα,  είτε μια κιβωτό του Νώε, είτε ένα αγρόκτημα σε μικρογραφία με ξύλινα ζωάκια.

Από οικογενειακά αρχεία, για παράδειγμα, μαθαίνουμε ότι τον Δεκέμβριο του 1802, ο George, 2ος Λόρδος του Kenyon, αγόραζε «κεριά για το δέντρο» που έβαλε στο σαλόνι του στο Λονδίνο, στο Lincoln's Fields. Επίσης ότι το 1804, ο Frederick, πέμπτος κόμης τουBristol, είχε «χριστουγεννιάτικο δέντρο» για τα παιδιά του στο Ickworth Lodge, στο Σάφολκ. Και ότι, το 1807 ο William Cavendish-Bentinck, δούκας του Πόρτλαντ, τότε πρωθυπουργός, έστησε ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο στο Welbeck Abbey του Nottinghamshire, «για μια νεανική γιορτή».

Μέχρι τον θάνατο της βασίλισσας Charlotte, το 1818, η παράδοση του χριστουγεννιάτικου δέντρου είχε καθιερωθεί και συνέχισε να διαδίδεται σε όλη τη δεκαετία του 1820 και του '30. Η πληρέστερη περιγραφή των πρώιμων εκείνων χριστουγεννιάτικων δέντρων στη Βρετανία βρίσκεται στο ημερολόγιο του Charles Greville, του πνευματώδους, καλλιεργημένου Γραμματέα του Privy Council, ο οποίος το 1829 πέρασε τις διακοπές του στο Panshanger του Hertfordshire, στο σπίτι του Peter, 5th Earl Cowper, και της συζύγου του Lady Emily.

Ο Greville δεν κάνει την παραμικρή αναφορά στις δημοφιλείς ασχολίες της εποχής με τις οποίες η αριστοκρατία περνούσε τον χρόνο της, όπως τα επιτραπέζια, η ιππασία και το πατινάζ ή, έστω τα κουτσομπολιά που κυκλοφορούσαν στα εορταστικά γεύματα και δείπνα. Το μόνο που του έκανε εντύπωση ήταν τα εξαιρετικά μικρά έλατα που που είχαν στολιστεί για τα μικρότερα παιδιά της οικογένειας.

Όταν τον Δεκέμβριο του 1840, ο πρίγκιπας Αλβέρτος έφερε από την πατρίδα του την ερυθρελάτη (το γνωστό νορβηγικό έλατο) δεν θεωρήθηκε καινοτομία -τουλάχιστον, στην αριστοκρατία.

Μέχρι που τα έντυπα της εποχής, όπως το London News, το Cassell’s Magazine  και The Graphic  άρχισαν να δημοσιεύουν κάθε χρόνο θέματα -με τις ανάλογες εικονογραφήσεις και τις λεπτομερείς περιγραφές- για τα χριστουγεννιάτικα δέντρα του βασιλικού οίκου και της αριστοκρατίας, από το 1845 μέχρι τα τέλη του 1850, οπότε το έθιμο καθιερώθηκε και διαπέρασε όλες τις κοινωνικές τάξεις.

Μέχρι το 1860 δεν υπήρχε οικογένεια στην Αγγλία που να μην στολίζει δέντρο τα Χριστούγεννα. 

Πάντως, τα πρώτα ηλεκτρικά φωτάκια χριστουγεννιάτικου δέντρου άναψαν στην άλλη άκρη του Ατλαντικού στις 22 Δεκεμβρίου 1882 από τον Τόμας Έντισον στη Νέα Υόρκη, ενώ στην Ελλάδα, στήθηκε για πρώτη φορά χριστουγεννιάτικο δέντρο, στις 24 Δεκεμβρίου 1843, στο αρχοντικό του Ναξιώτη Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου, γενικού Προξένου της Ρωσίας στην Αθήνα.

Διαβάστε περισσότερα

Folli Follie και οικογένεια Μητσοτάκη

 

Εντείνεται η αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης γύρω από το σκάνδαλο της Folli Follie, καθώς όσο πιο ψηλά ανεβαίνει το ζήτημα στα φιλοκυβερνητικά πρωτοσέλιδα, τόσο πυκνώνουν τα ερωτήματα ένθεν κακείθεν. Ωστόσο, την ώρα που από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ τα στελέχη και το κόμμα προχωρούν σε απαντήσεις αλλά και στην διεκδίκηση των νόμιμων δικαιωμάτων, όλο και περισσότερα ερωτήματα μένουν αναπάντητα από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας. Φιλικές σχέσεις της οικογένειας Μητσοτάκη με την οικογένεια Κουτσολιούτσων, ενώ η Μαρέβα Γκραμπόβσκι φέρεται να χρηματοδοτεί εταιρεία του υιού του επιχειρηματικού ζευγαριού.

---

Ολοένα και περισσότερα ερωτήματα προκύπτουν από τον πόλεμο ανακοινώσεων μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ αναφορικά με την υπόθεση της Folli Follie και το σκάνδαλο των πλαστών οικονομικών στοιχείων της εταιρείας που μεσουρανούσε εντός και εκτός συνόρων επί δεκαετίες. Η δημοσιοποίηση των αναφορών της PwC για «ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες», αναφορικά με τα ηλεκτρονικά μηνύματα διευθυντικού στελέχους προς τον ιδιοκτήτη Κουτσολιούτσο για «επαφές» με πρόσωπα της προηγούμενης κυβέρνησης παραμένει στο περιθώριο των συστημικών μέσων ενημέρωσης, με το κόμμα της κυβέρνησης να σπεύδει σε ανακοινώσεις για τα δημοσιεύματα.

Αξίζει να σημειωθεί πως στις αιχμές για εμπλοκή του στην υπόθεση και τα ερωτήματα για το «80άρι» που φέρεται να αναφέρεται στην ηλεκτρονική αλληλογραφία, ο πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Μάκης Μπαλαούρας απάντησε με ανακοίνωσή του, σηκώνοντας το γάντι και υποστηρίζοντας πως «δεν θα επιτρέψω σε κανέναν να εμφανίσει ως δήθεν προσωπικό μου όφελος ή προσωπική μου απολαβή, τις δωρεές ύψους 80.000 ευρώ σε ιατρικά μηχανήματα που έγιναν απευθείας στα νοσοκομεία της Ηλείας, όπως άλλωστε και αντίστοιχη δωρεά από το ίδρυμα Μαρτίνου ύψους 50.000 ευρώ και οι οποίες δεν έγιναν εν κρυπτώ αλλά τις είχα ανακοινώσει δημοσίως στο σύνολο του τοπικού Τύπου», και προαναγγέλλοντας πως «τα υπόλοιπα ενώπιον της Δικαιοσύνης, στην οποία και θα προσφύγω».

Το γάντι, με τη σειρά της, σήκωσε και η Νέα Δημοκρατία, επανερχόμενη το βράδυ της Τρίτης στο ζήτημα, και σημειώνοντας μεταξύ άλλων, πως «μετά τις αποκαλύψεις ο κ. Μπαλαούρας, τότε πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, βγήκε και ουσιαστικά παραδέχθηκε τη συναλλαγή με τη συγκεκριμένη εταιρία δηλώνοντας ότι τα € 80.000 πήγαν σε νοσοκομείο της Ηλείας, της εκλογικής του περιφέρειας», και απευθύνοντας τα ερωτήματα «για ποιο λόγο 80.000 που φέρεται να διαθέτει η Folli Follie ως αντάλλαγμα για την ευνοϊκή της μεταχείριση, καταλήγουν στην εκλογική περιφέρεια του τότε προέδρου της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής;», καταλήγοντας «Θεωρείται και αυτό κανονικό για το “μαγαζί”;».

Την Τετάρτη, συνέχεια στα δημοσιεύματα ήρθε από την πλευρά του αντιπολιτευόμενου Τύπου, με το documentonews.gr να αναδεικνύει μία οικογενειακή σχέση που στο παρελθόν αποκάλυπτε και το ThePressProject. Συγκεκριμένα, γίνεται λόγος για τα εγκαίνια καταστήματος της Folli Follie στο Πεκίνο το 2007 από την τότε υπουργό Εξωτερικών, Ντόρα Μπακογιάννη.

Ολόκληρο το ρεπορτάζ στο The Press Project

Διαβάστε περισσότερα

Colpo grosso στα Δημόσια Αρχαιολογικά Μουσεία

 ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΡΙΛΛΑ

• dmyrilla@imerodromos.gr

Στην περίπου δύο αιώνων ιστορία της προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς – δηλαδή το πώς ,στο πλαίσιο του νεοσύστατου εθνικού κράτους , οργανώθηκε η προστασία των αρχαιοτήτων, από ποιες φιλοσοφικές, ιδεολογικές, πολιτικές παραδοχές προσδιοριζόταν σε διαφορετικές ιστορικές εποχές, πως εξελίχθηκε η νομοθεσία που προστατεύει τα μνημεία – θα βρει κανείς περιόδους κατά τις οποίες μνημεία και κινδύνευαν και εντέλει «χάθηκαν». Αυτό μπορεί να συνέβαινε υπό την επίδραση είτε ιδεολογικών – πολιτικών στάσεων (π.χ. η επιλογή των μνημείων των κλασικών χρόνων έναντι των βυζαντινών για λόγους δημιουργίας εθνικού αφηγήματος) είτε από τη μανία συγκεκριμένων καθεστώτων (η μανία της  7χρονης δικτατορίας που κατέστρεψε μνημεία στον Πειραιά, στο Ηράκλειο της Κρήτης και αλλού).

Αλλά, ίσως να είναι η πρώτη φορά όπου ιστορική – πολιτική περίοδος της χώρας συνδέεται με πολιτικές ηγεσίες,  οι οποίες με πρωτοφανή μανία και λυσσαλέα πώρωση έχουν βαλθεί να ξεθεμελιώσουν ό,τι με πολύ σπουδή, κόπο και μάχες χτίστηκε σε διάστημα δύο αιώνων. Θα μπορούσε, δε, να πει κάποιος ότι οργανώνεται μία απολύτως  «αντίστροφη» επέτειος των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση. Κι αυτό διότι από το 1822 είχε επισημανθεί η ανάγκη προστασίας και διαφύλαξης των αρχαίων μνημείων, αλλά το 2020 διατυμπανίζεται η ανάγκη της αποκοπής των αρχαίων μνημείων από τη μήτρα τους, δηλαδή από την απόλυτη και αδιαπραγμάτευτη κρατική προστασία.

Η πρόθεση και τελικά η αναγγελία μετατροπής των  μεγάλων κρατικών μουσείων σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, με άλλα λόγια  σε κυβερνητικά (της όποιας κυβέρνησης) παραμάγαζα ορθάνοιχτα στις ορέξεις ιδιωτών και ιδρυμάτων, συνιστά μια εξαιρετικά σοβαρή εκτροπή, η οποία ανατρέπει τη φιλοσοφία και τη ουσία της συγκρότησης του μουσειακών συλλογών στην Ελλάδα, της σχέσης τους με την ανασκαφική και ερευνητική δραστηριότητα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και της διαχείρισής τους. Αυτή, δε, η πρόθεση τελεί σε απόλυτη εσωτερική λογική με το πριν από λίγες ημέρες ψηφισθέν πλέον νομοσχέδιο που επιτρέπει την εξαγωγή αρχαίων για 50 χρόνια! Εάν εδώ προσθέσουμε δύο ακόμα σημεία που συμπεριλήφθηκαν στο νόμο για το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων, δηλαδή:

α)  την πιστοποίηση των μουσείων, δημόσιων και ιδιωτικών, με μόνο τρία βασικά κριτήρια  που δεν αντιστοιχούν στο σύνολο των λειτουργιών που εξυπηρετεί ένας μουσειακός οργανισμός σύμφωνα με τα διεθνή κριτήρια, ενώ ανοίγει το θέμα της διατήρησης ή μη των μουσείων σε λειτουργία με βάση τα ίδια κριτήρια. Εν ολίγοις, ανοίγει ο δρόμος ώστε να πάψουν να λειτουργούν, και με τη βούλα του νόμου, τα μουσεία των Περιφερειακών Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ που δεν έχουν στηριχτεί από το ΥΠΠΟΑ ώστε να έχουν επαρκές τακτικό προσωπικό για τη λειτουργία και την εξωστρέφειά τους!

β) την ίδρυση Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου για τη διαχείριση της ακίνητης περιουσίας του Υπουργείου Πολιτισμού

τότε μιλάμε για κανονική και συστηματική επίθεση στην Πολιτιστική Κληρονομιά και τη νομοθεσία που τη διέπει μέχρι σήμερα.

Στόχος της μετατροπής του νομικού πλαισίου των μουσείων είναι, λέει η κυβέρνηση,  αξιοποιώντας τις τεχνικές διοίκησης και διαχείρισης επιχειρήσεων, επικοινωνίας και marketing, να βελτιώσουν την αποδοτικότητά τους με υιοθέτηση νέων στρατηγικών και αυτενέργεια. Αυτό σε κανονικά ελληνικά σημαίνει ότι τα μουσεία δεν χρειάζονται αρχαιολόγους που να υπερασπίζονται και να προάγουν τον πολυεπίπεδο ερευνητικό, παιδευτικό και κοινωνικό ρόλο τους, αλλά μάνατζερ και καλούς οικονομικούς υπαλλήλων επιχειρήσεων.

Αλλά αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς ,στην Ελλάδα, η διαδικασία μετατροπής των μουσείων σε «μαγαζιά», δεν είναι η πρώτη φορά που τίθεται ως στρατηγικός στόχος. Συνιστά, εξάλλου, βασική διάσταση των κατευθύνσεων τη Ε.Ε. και του ευρωπαϊκού κεφαλαίου για πλήρη εμπορευματοποίηση του πολιτισμού μέσω της διολίσθησή του σε κερδοφόρο πεδίο.

Θυμίζουμε ότι στις αρχές του 2000 – επί υπουργίας Ευ. Βενιζέλου – το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο μαζί με κάποια άλλα μεγάλα μουσεία, μετατράπηκε σε «ειδική περιφερειακή μονάδα». Αυτή ήταν η πρώτη προσπάθεια αυτονόμησης των μουσείων από την Αρχαιολογική Υπηρεσία σε μία προοπτική τελικά να παραδοθούν στο ιδιωτικό κεφάλαιο. Το 2005, επί υπουργίας Π. Τατούλη συμπεριλήφθηκε σε νομοσχέδιο, η αλλαγή του νομικού πλαισίου 10 μουσείων σε ΝΠΔΔ, κάτι που τελικά δεν προχώρησε χάρη στη σθεναρή αντίσταση των αρχαιολόγων.

 Εντούτοις, η ναυαρχίδα των μουσείων με αυτή τη μορφή και την εμπορευματική λογική είναι το Μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο για να υπηρετήσει την  διοικητική, δημοσιονομική και λειτουργική του αυτοτέλεια προβαίνει σε δράσεις που ξεφεύγουν του ερευνητικού και παιδαγωγικού ρόλο ενός μουσείου, αλλά τελικά αποδεικνύεται ότι δεν είναι και τόσο…  «χειραφετημένο» από τον κράτος, αφού ουδέποτε έπαψε να επιχορηγείται από αυτό.

Το αφήγημα της «αυτοχρηματοδότησης» των μουσείων δεν είναι τίποτα άλλο από συνειδητή παραπλάνηση που στο τέλος του δρόμου καταλήγει σε ξήλωμα του γράμματος και του πνεύματος του Αρχαιολογικού Νόμου, ο οποίος όχι τυχαία απομακρύνει και εξαιρεί τις αρχαιότητες από οποιαδήποτε έννοια αγοραίας συναλλαγής. Διαστρεβλώνει, δε, χυδαία το ρόλο των μουσείων, τα οποία από τον Αρχαιολογικό Νόμο ορίζονται ως υπηρεσίες «μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα». Η επιχειρηματική αντιστοίχηση εσόδων – εξόδων με στόχο την αυτοχρηματοδότηση σημαίνει ότι θα αποτιμώνται με όρους κόστους – οφέλους έννοιες που δεν μπορούν να αποτιμηθούν με αυτόν τον αγοραίο τρόπο, όπως ο παιδευτικός ρόλος ενός μουσείου ή μιας συγκεκριμένης δράσης ενώ η ερευνητική δραστηριότητα θα υποτάσσεται στα ταμειακά περιθώρια.

Το χειρότερο είναι ότι αντιστρέφεται πλήρως η πραγματικότητα, αφού ήδη η ελληνική εμπειρία από μουσεία Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου κάθε άλλο παρά επιβεβαιώνει τα υπέρ αυτών επιχειρήματα. Το Μουσείο Μπενάκη και το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, δύο ιδιωτικοί –και επιχορηγούμενοι από το Κράτος– οργανισμοί  αναγκάστηκαν το μεν πρώτο να περιορίσει τις μισθολογικές και άλλες δαπάνες και το δε δεύτερο να αναστείλει τη λειτουργία του απολύοντας τους εργαζομένους του, για να συγχωνευθεί εν τέλει με το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. 

Βέβαια, η εμπειρία πολύ λίγο απασχολεί μπροστά στον κύριο και στρατηγικού χαρακτήρα στόχο, που είναι να ανοίξει ο δρόμος για την οικονομική, χρηματοπιστωτική και επιχειρηματική κοινότητα να επενδύσει στο πολιτιστικό και μουσειακό κοινωνικό κεφάλαιο. Και πώς θα επιτευχθεί αυτό; Με διορισμένα Διοικητικά Συμβούλια άμεσα εξαρτημένα από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία που θα μπορούν να εξασφαλίσουν τη δυνατότητα συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα ή ανάθεσης τομέων (όπως η φύλαξη) σε εταιρείες, ή ακόμα και προνομιακές σχέσεις με Ιδρύματα Πολιτισμού που αδημονούν να εισβάλουν και στον χώρο της διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Διαβάστε περισσότερα

Δεν ήρθε η σειρά μας να αλλάξουμε κι εμείς;

 «Αλλά τώρα που αλλάζουν τόσο πολλά, δεν ήρθε η σειρά μας να αλλάξουμε κι εμείς; Δεν πρέπει να προσπαθήσουμε να εξελιχθούμε λιγάκι και σιγά σιγά να αρχίσουμε να μοχθούμε επωμιζόμενοι το μερίδιό μας στην αγάπη; Έχουμε απαλλαγεί από όλους τους κόπους της, κι έτσι η αγάπη έχει καταντήσει καθαρή διασκέδαση.

Έχουμε φθαρεί από τις εύκολες απολαύσεις όπως όλοι οι ερασιτέχνες, και το όνειρό μας είναι να γίνουμε πρωταθλητές. Όμως πώς θα ήταν αν περιφρονούσαμε τις επιτυχίες μας; Αν αρχίζαμε από την αρχή να μαθαίνουμε τον μόχθο που απαιτεί η αγάπη και που μας αναλογεί; Αν αποφασίζαμε να γίνουμε αρχάριοι τώρα που αλλάζουν τόσα πολλά;

Μαθαίνω να βλέπω. Δεν ξέρω πού οφείλεται, αλλά όλα εισχωρούν βαθύτερα μέσα μου και δεν σταματούν στο σημείο όπου άλλοτε έπαιρναν ένα τέλος. Έχω κάτι ενδόμυχο που δεν γνώριζα ως τώρα. Αυτή την εποχή όλα κατευθύνονται προς εκείνο το σημείο. Δεν ξέρω τί συμβαίνει εκεί». 

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Ράινερ Μαρία Ρίλκε, Οι σημειώσεις του Μάλτε Λάουριντς Μπρίγκε | μτφρ.: Αλέξανδρος Ίσαρης, εκδ. Κίχλη.

 Ο Αυστρογερμανός Ράινερ Μαρία Ρίλκε (4 Δεκεμβρίου 1875 - 29 Δεκεμβρίου 1926) υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ποιητές και πεζογράφος του 20ού αιώνα. Οι εικόνες του εστιάζονται στη δυσκολία της κοινωνίας σε μια εποχή δυσπιστίας, μοναξιάς, και βαθιάς ανησυχίας. Tαξίδεψε πολύ στην Ευρώπη και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι για χρόνια. Εν μέσω βαθύτατης κατάθλιψης ολοκλήρωσε τις «Ελεγείες του Ντουίνο» (1923), ενώ σε διάστημα λίγων μόλις ημερών συνέθεσε  τα «Σονέτα στον Ορφέα» (1923), δύο έργα που αποτέλεσαν τα ποιητικά του αριστουργήματα και του χάρισαν διεθνή φήμη. Έγραψε επίσης περισσότερα από 400 ποιήματα στα γαλλικά, που τα αφιέρωσε στην πατρίδα επιλογής του, το καντόνι Βαλέ (Valais) στην Ελβετία.

Πηγή: doctv.gr

Διαβάστε περισσότερα

Τα παιδιά του Pornhub

Μάρθα Κίσκιλα

Το Pornhub είναι μια ιστοσελίδα πορνογραφικού περιεχομένου που προσελκύει 3,5 δισεκατομμύρια επισκέψεις το μήνα, δηλαδή περισσότερες από το Netflix, το Yahoo ή το Amazon, συγκεντρώνοντας χρήματα από σχεδόν τρία δισεκατομμύρια εμφανίσεις διαφημίσεων την ημέρα. Σε κάποιες λίστες αναφέρεται μάλιστα, ως ο 10ος ιστότοπος με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στον κόσμο.

Δυστυχώς όμως υπάρχει μια πολύ σκοτεινή μεριά του, καθώς δημιουργεί έσοδα από βιασμούς παιδιών, εκδικητική πορνογραφία, κατασκοπευτικά βίντεο, ρατσιστικό και μισογυνικό περιεχόμενο. Η αναζήτηση για «κορίτσια κάτω των 18» ή «14χρονες» οδηγεί σε περισσότερα από 100.000 βίντεο. Τα περισσότερα μπορεί να μην είναι παιδιά, υπάρχουν όμως και αρκετά ανήλικα, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times.

Οι περιπτώσεις δεν είναι λίγες. Ένα 15χρονο κορίτσι εξαφανίστηκε στη Φλόριντα και η μητέρα της την βρήκε στο Pornhub, σε 58 βίντεο πορνό. Σεξουαλικές επιθέσεις σε ένα 14χρονο κορίτσι στην Καλιφόρνια δημοσιεύτηκαν επίσης στο Pornhub και αναφέρθηκαν στις αρχές, όχι από την εταιρεία αλλά από συμμαθητή που είδε τα βίντεο. Και στις δύο περιπτώσεις, οι παραβάτες συνελήφθησαν για τις επιθέσεις, αλλά το Pornhub διέφυγε από κάθε ευθύνη.

Το Pornhub έχει αρκετά κοινά στοιχεία με το YouTube, καθώς επιτρέπει στα μέλη του να δημοσιεύουν τα δικά τους βίντεο. Η μεγάλη πλειοψηφία των 6,8 εκατομμυρίων νέων βίντεο που δημοσιεύονται στον ιστότοπο κάθε χρόνο περιλαμβάνει συγκατάθεση ενηλίκων, αλλά πολλά απεικονίζουν κακοποίηση παιδιών και μη συναινετική βία. Επειδή είναι αδύνατο να είμαστε σίγουροι αν ένας νεαρός σε ένα βίντεο είναι 14 ή 18, ούτε το Pornhub ούτε κάποιος άλλος έχει μια σαφή ιδέα για το αν το περιεχόμενο είναι παράνομο.

Σε αντίθεση με το YouTube, το Pornhub επιτρέπει τη λήψη αυτών των βίντεο απευθείας από τον ιστότοπό του. Έτσι, ακόμη και αν καταργηθεί ένα βίντεο κατόπιν αιτήματος των αρχών, μπορεί να είναι ήδη πολύ αργά: Το βίντεο συνεχίζει να κοινοποιείται σε άλλους ή ανεβαίνει στο ίντερνετ ξανά και ξανά.

«Το Pornhub έγινε ο προαγωγός μου», ανέφερε στους New York Times η Cali με καταγωγή από την Κίνα. Λέει ότι υιοθετήθηκε από μια οικογένεια στις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία την αναγκάστηκε να εμφανίζεται σε πορνογραφικά βίντεο από όταν ήταν εννέα χρονών. Ορισμένα βίντεο της κακοποίησής της κατέληξαν στο Pornhub και επανεμφανίζονταν τακτικά εκεί.

Τώρα μπορεί να σπουδάζει σε πανεπιστήμιο και να ελπίζει να γίνει δικηγόρος, αλλά τα παλιά της βίντεο υπάρχουν ακόμα στο ίντερνετ. «Πληκτρολογείτε" Young Asian "και πιθανότατα μπορείτε να με βρείτε», πρόσθεσε. Το ζήτημα δεν είναι πορνογραφία, αλλά ο βιασμός. Το πρόβλημα με τον Bill Cosby, τον Harvey Weinstein ή τον Jeffrey Epstein δεν ήταν η επιθυμία για σεξ, αλλά η έλλειψη συναίνεσης και αυτό ισχύει και με το Pornhub.

Το Pornhub είχε έσοδα αυτό το φθινόπωρο από ένα βίντεο μιας γυμνής γυναίκας που βασανίστηκε από μια συμμορία ανδρών στην Κίνα. Το ίδιο συμβαίνει και με βίντεο με τίτλους όπως «Screaming Teen», «Degraded Teen» και «Extreme Choking». Όλα τους εμπεριέχουν κακοποίηση και βασανισμό, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που τα θύματα δεν έχουν καθόλου τις αισθήσεις τους.

Από τη μεριά της η ιστοσελίδα δήλωσε το εξής: «Το Pornhub έχει δεσμευτεί κατηγορηματικά για την καταπολέμηση του υλικού σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών και έχει θεσπίσει μια ολοκληρωμένη, κορυφαία πολιτική εμπιστοσύνης και ασφάλειας για τον εντοπισμό και την εξάλειψη του παράνομου υλικού από την κοινότητά μας». Πρόσθεσε ότι «κάθε ισχυρισμός ότι η εταιρεία επιτρέπει βίντεο παιδιών στον ιστότοπο είναι ανεύθυνη και κατάφωρα αναληθής».

Η θλιβερή πραγματικότητα

Στα 14, η Serena K. Fleites άρχισε να κάνει παρέα με ένα αγόρι ένα χρόνο μεγαλύτερο της, ο οποίος της ζήτησε να τραβήξει ένα γυμνό βίντεο με τον εαυτό της. Λίγες μέρες μετά το αγόρι μοιράστηκε το βίντεο με τους φίλους του και κάποιος το δημοσίευσε στο Pornhub.

«Είναι αρκετά δύσκολο να είσαι έφηβη και οι συμμαθητές σου να διασκεδάζουν βλέποντάς σε γυμνό και, στη συνέχεια, να σε κοροϊδεύουν. Υπήρχαν πολλοί που μου έστελναν μήνυμα, να τους στείλω το βίντεο, αλλιώς θα το έδειχναν στη μαμα μου», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η άτυχη κοπέλα άρχισε να απουσιάζει από τα μαθήματα επειδή δεν μπορούσε να αντέξει την ντροπή. Η μητέρα της έπεισε το Pornhub να αφαιρέσει τα βίντεο και της άλλαξε σχολείο. Αλλά οι φήμες ταξιδεύουν γρήγορα και σύντομα τα βίντεο ανέβηκε ξανά στο Pornhub και σε άλλους ιστότοπους. Η Fleites έκανε κάποιες απόπειρες αυτοκτονίαςκαι λίγο καιρό μετά εθίστηκε στα οπιοειδή, παράτησε το σχολείο και έγινε άστεγη. Στα 16 άρχισε να πουλάει γυμνές φωτογραφίες και βίντεο της. Ήταν ένας τρόπος να κερδίσετε λίγα χρήματα. Σκέφτηκε: «Δεν αξίζω τίποτα άλλο, γιατί όλοι έχουν ήδη δει το σώμα μου», είπε.

 

Αυτά τα βίντεο κατέληξαν επίσης στο Pornhub. Παρόλο που ζητούσε να αφαιρεθούν, λίγο καιρό μετά θα ανέβαιναν ξανά. Το γυμνό βίντεο από όταν ήταν 14 ετών είχε 400.000 προβολές, λέει, τονίζοντας πόσο δύσκολο ήταν να υποβάλει αίτηση για δουλειές σε φαστ φουντ, καθώς φοβόταν ότι κάποιος θα την αναγνώριζε.

Το πρόβλημα δυστυχώς είναι πιο γενικευμένο. Απεικονίσεις παιδικής κακοποίησης εμφανίζονται επίσης σε γνωστούς ιστότοπους όπως το Twitter, το Reddit και το Facebook. Ζητήθηκε από το National Center for Missing and Exploited Children να συντάξει τον αριθμό εικόνων, βίντεο και άλλου περιεχομένου που σχετίζονται με τη σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών κάθε χρόνο. Το 2015, έλαβε αναφορές 6,5 εκατομμυρίων βίντεο ή άλλων αρχείων, το 2017 20,6 εκατομμυρίων και το 2019 69,2 εκατομμυρίων.

Από τη μεριά του το Facebook κατάργησε 12,4 εκατομμύρια εικόνες που σχετίζονται με την εκμετάλλευση παιδιών σε περίοδο τριών μηνών φέτος. Το Twitter έκλεισε 264.000 λογαριασμούς σε έξι μήνες πέρυσι για συμμετοχή σε σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών. Αντίθετα, το Pornhub, όπως σημειώνει ότι το Internet Watch Foundation, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που καταπολεμά τις εικόνες σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, ανέφερε μόνο 118 περιπτώσεις εικόνων σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών στον ιστότοπό του για σχεδόν τρία χρόνια. «Η εξάλειψη του παράνομου περιεχομένου είναι μια συνεχής μάχη για κάθε σύγχρονη πλατφόρμα περιεχομένου και δεσμευόμαστε να παραμείνουμε στην πρώτη γραμμή», ανέφερε το Pornhub στη δήλωσή του.

Τι θα μπορούσε να γίνει

Θα βοηθούσε περισσότερη πίεση και λιγότερη ατιμωρησία. Ποιος είναι ο λόγος που οι μηχανές αναζήτησης, οι τράπεζες ή οι εταιρείες πιστωτικών καρτών πρέπει να ενισχύσουν μια εταιρεία που δημιουργεί έσοδα από σεξουαλικές επιθέσεις σε παιδιά; Εάν το PayPal μπορεί να αναστείλει τη συνεργασία με το Pornhub, το ίδιο μπορεί να κάνει η American Express, η Mastercard και η Visa.

Υπάρχουν επίσης τρία βήματα που θα βοηθήσουν, όπως να επιτρέπεται μόνο σε επαληθευμένους χρήστες να δημοσιεύουν βίντεο, να απαγορεύεται η λήψη των βίντεο και να υπάρχει περισσότερη εποπτεία.

Το Pornhub περιορίζει τις μεταφορτώσεις και απενεργοποιεί τις λήψεις βίντεο

Το Pornhub πραγματοποίησε σημαντικές αλλαγές στις πολιτικές περιεχομένου του μετά από το άρθρο των New York Times που περιγράφει λεπτομερώς τις ζημιές που προκλήθηκαν από μη συναινετικά βίντεο που δημοσιεύτηκαν στην πλατφόρμα. Σε μια δήλωση σήμερα, το Pornhub ανακοίνωσε ένα νέο σύνολο πολιτικών που αποσκοπούν στη διατήρηση μη συναινετικών βίντεο εκτός του ιστότοπου. Η πλατφόρμα αποφάσισε ότι δεν θα δέχεται πλέον μεταφορτώσεις από μη αναγνωρισμένους χρήστες και σκοπεύει να ξεκινήσει μια ευρύτερη διαδικασία επαλήθευσης για τους τακτικούς χρήστες το 2021.

Επίσης, μετά τη μεταφόρτωση περιεχομένου, το Pornhub θα αποκλείσει τη λήψη περιεχομένου εντελώς, χωρίς να επιτρέπει πλέον στους χρήστες να εξάγουν περιεχόμενο από τον ιστότοπο, εκτός των λήψεων επί πληρωμή που ενεργοποιούνται μέσω του επαληθευμένου συστήματος της εταιρείας. Το PornHub έχει επίσης δεσμευτεί να αυξήσει τον έλεγχο εποπτείας του περιεχομένου που βρίσκεται επί του παρόντος στην πλατφόρμα. Η εταιρεία δεσμεύτηκε μάλιστα να δημοσιεύσει την πρώτη της έκθεση διαφάνειας το 2021, αναφέροντας λεπτομερώς τα αποτελέσματα από το προηγούμενο έτος.

Στη δήλωσή του, το Pornhub αποδίδει τις αλλαγές σε μια ανεξάρτητη κριτική που ξεκίνησε τον Απρίλιο, με στόχο την εξάλειψη όλου του παράνομου περιεχομένου από την πλατφόρμα. Ωστόσο, η κίνηση έρχεται μόλις τέσσερις μέρες μετά από το άρθρο του Nicholas Kristof, που προκάλεσε σημαντική αντίδραση εναντίον της εταιρείας και των πρακτικών της.

Διαβάστε περισσότερα

Social Media: Αναζητώντας ηθική σε μια ψηφιακή δυστοπία

Ευάγγελος Θεοδώρου

Ο τρόπος με βάση τον οποίο, τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης «εθίζουν» τους χρήστες τους και επιζητούν συνεχώς την προσοχή τους, δημιουργεί ερωτήματα για το κατά πόσο ο δυτικός κόσμος πλησιάζει (ή βρίσκεται ήδη) σε μια «ψηφιακή δυστοπία», με τους όρους να καθορίζονται από τις μεγάλες εταιρείες της Silicon Valley, όπως η Facebook και η Google.

Τέτοιου είδους ερωτήματα και ανησυχίες, απασχολούσαν τον Tristan Harris, πρώην Design Ethicist της Google και πρόεδρο του Center for Humane Technology, που, μιλώντας στο δημοφιλές ντοκιμαντέρ του Netflix, «Social Dilemma», αναφέρθηκε στα «εργαλεία» που χρησιμοποιούν οι ψηφιακοί κολοσσοί, με στόχο να κρατούν τους χρήστες τους συνδεδεμένους όσο το δυνατόν περισσότερο. Εργαλεία, που βασίζονται στην εκπλήρωση βασικών ψυχολογικών αναγκών των ανθρώπων και βελτιώνονται-ισχυροποιούνται συνεχώς.

Αυτός ήταν και ο λόγος που ο Harris, απόφοιτος του Stanford με ειδίκευση στις «Τεχνικές Πειθούς και Επιρροής», αφού αναρωτήθηκε «πως είναι δυνατόν να κατευθύνεις τις σκέψεις και τις συμπεριφορές 3 εκατομμυρίων ανθρώπων κάθε μέρα, με ηθικό τρόπο;», ξεκίνησε τη δική του προσπάθεια να συνδέσει έννοιες όπως η «ηθική» και ο «σεβασμός στους χρήστες» με τις ανήθικες και καπιταλιστικές πρακτικές των αμερικανικών ψηφιακών κολοσσών, που αποζητούσαν την ολοένα και μεγαλύτερη εξάρτηση και προσκόλληση των χρηστών στα Social Media.

Αρχικά, ο Harris, το 2013 όταν δούλευε ακόμη στην Google, δημιούργησε μια παρουσίαση, η οποία αφορούσε το πως οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, κάνουν ό,τι μπορούν με στόχο να «αιχμαλωτίσουν» τους χρήστες και την προσοχή τους, με διάφορες ψυχολογικές μεθόδους. Παρά το γεγονός πως η παρουσίαση έφτασε σε χιλιάδες εργαζόμενους της εταιρείας και ο Harris συζήτησε για το συγκεκριμένο ζήτημα με τον τότε διευθυντή της Google, δεν υπήρξε καμία ουσιαστική αλλαγή στις μεθόδους της εταιρείας. 

Τρία χρόνια μετά, ο Harris, αποχώρησε από την Google, για να ξεκινήσει μια καινούρια πρωτοβουλία, το «Time Well Spent» αλλά και φυσικά να ιδρύσει το «Center for Humane Technology», πρωταρχικός στόχος του οποίου ήταν να φέρει πιο κοντά τη σημερινή τεχνολογία με την έννοια της «ανθρωπιάς», δηλαδή, να βρει τρόπους, οι οποίοι θα μπορούσαν να συνδυάσουν τα σημερινά τεχνολογικά επιτεύγματα, στον χώρο των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, με τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων που τα χρησιμοποιούν.

Η οικονομία της προσοχής

Με άλλα λόγια, όπως υποστήριζε ο Harris στο Associated Press, πρέπει οι ψηφιακοί κολοσσοί, να σταματήσουν τον «αγώνα για το ποιος θα καταφέρει να κερδίσει περισσότερο την προσοχή των ανθρώπων» και να «αντιληφθούν τον αντίκτυπο που έχουν οι μεθόδοι τους, στον τρόπο με τον οποίο, δισεκατομμύρια άνθρωποι στον Κόσμο ξοδεύουν την προσοχή τους μέσα στις εφαρμογές τους».

Άλλωστε, ο πρώην Design Ethicist της Google, σχεδόν σε κάθε δήλωση του, αναφέρεται στην έννοια της «προσοχής» που επιζητούν τα Social Media από τους χρήστες τους.

Οι δηλώσεις του Harris ασφαλώς δεν είναι τυχαίες, αλλά, αντιθέτως, ταυτίζονται με ολόκληρη τη νοοτροπία που ακολουθούν εταιρείες όπως η Facebook και η Google.

Όπως αναφέρει το Atlantic: «Ο Harris, έμαθε στο πανεπιστήμιο πως οι πιο επιτυχημένες εφαρμογές και τα πιο επιτυχημένα site, μας ελέγχουν, εκμεταλλευόμενα τις πιο βασικές ανθρώπινες ανάγκες».

Τέτοιες, είναι οι ανάγκες για κοινωνική αποδοχή και κοινωνική αλληλεπίδραση, οι οποίες βασίζονται στην έννοια της ψυχολογικής ανταμοιβής/ικανοποίησης.

Σύμφωνα με έρευνα του Harvard μάλιστα, τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης επιδρούν στο ίδιο κομμάτι του ανθρώπινου εκεφάλου με τις ναρκωτικές ουσίες, παρέχοντας τους ψυχολογική ικανοποίηση και συναισθήματα χαράς.

Πιο συγκεκριμένα λοιπόν, όταν ένα άτομο βλέπει πως έχει είδοποίηση στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, ή ειδοποιείται πως κάποιος του έκανε like ή του έστειλε μήνυμα/mail, εκκρίνεται ντοπαμίνη, η οποία ανταμοίβει το άτομο για την πράξη που έκανε και τον κάνει να νιώθει ωραία.

Πέρα όμως από την βραχυπρόθεσμη επίδραση ενός like, ο τρόπος με τον οποίο είναι διαμορφωμένος ο ανθρώπινος εγκέφαλος, επιζητώντας βολικές και γνώριμες λύσεις, ωθεί το άτομο να πραγματοποιήσει τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να εκκριθεί ντοπαμίνη ξανά, με τον ίδιο τρόπο. Κάτι τέτοιο σημαίνει, πως, ο χρήστης, επιθυμεί να συνδεθεί ξανά και ξανά, έτσι ώστε να ξανανιώσει την ίδια αίσθηση και να ανταμοιφθεί. 

Οι προγραμματιστές λοιπόν, που εργάζονται για τις μεγάλες εταιρείες, κάνουν ό,τι μπορούν, χρησιμοποιώντας «τον πιο ελκυστικό σχεδιασμό, ώστε να εκμεταλλευτούν τις ίδιες ψυχολογικές αδυναμίες που κάνουν τον τζόγο να είναι εθιστικός, δηλαδή, τις αισθήσεις της ανταμοιβής», δηλώνει ο Harris, ο οποίος, πέρα από τα likes και τις ειδοποιήσεις που αναφέρθηκαν προηγουμένως, αναφέρεται σε πολύ πιο «αθώες» τεχνικές λεπτομέρειες, όπως για παράδειγμα τα tags, ή η ένδειξη πως ένας διαδικτυακός φίλος/φίλη, πληκτρολογεί ένα μήνυμα.

 

Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, δημιουργείται μια αίσθηση «κοινωνικής υποχρέωσης προς τον χρήστη, καθότι είναι αγένεια να μην απαντήσει ή να μην αντιδράσει, επομένως παραμένει συνδεδεμένος», όπως δηλώνει ο Harris, κάνοντας επίσης λόγο για την «τεράστια ευκολία, με βάση την οποία γίνονται οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις στα Social Media».

«Όλοι μας είμαστε αιχμάλωτοι μέσα σε αυτό το σύστημα, ακόμα και όταν κάνουμε scroll-down , προσπερνώντας αναρίθμητες δημοσιεύσεις, λειτουργώντας σαν υπνωτισμένοι» υποστηρίζει μάλιστα στον Guardian, ο Harris.

Όπως γίνεται κατανοητό λοιπόν, τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, εξαιτίας της συνεχούς τους επιθυμίας για κέρδος, αναλύουν και εκμεταλλεύονται διάφορα ευρήματα της νευροεπιστήμης για τον τρόπο λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου, δημιουργώντας την εντύπωση πως τα smartphones και τα Social Media, είναι «άκρως απαραίτητα», σε βαθμό που λειτουργούν ως «εμφύτευμα», όπως αναφέρει ο Harris.

Οι τακτικές τους αυτές όμως, έχουν συνέπειες ως προς τον τρόπο σκέψης των χρηστών των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, ακόμα και όταν βρίσκονται offline.

«Ακόμα και όταν θέλουμε να συγκεντρωθούμε ή να χαζέψουμε κάτι ενώ είμαστε offline, οι αντιπερισπασμοί είναι ένα κλικ μακριά», έγραφε το Harvard Business Review το 2015.

Βέβαια, όπως υποστήριζε ο καθηγητής κοινωνιολογίας στο Whitman College, William Bogard, «Η διάσπαση προσοχής από κάτι, είναι μια στρατηγική από το άτομο που εντοπίζεται τους τελευταίους αιώνες».

Παρ’ όλα αυτά όμως, οι εντατικότατες προσπάθειες των Social Media ώστε να κερδίσουν την προσοχή του χρήστη και να του προσφέρουν την «ανταμοιβή» καθ’όλη τη διάρκεια της ημέρας, με όλους τους τρόπους που ανέφερε ο Harris προηγουμένως,αποτελούν κάτι πρωτόγνορο, υπό την έννοια πως έχουν συμβάλλει στη δημιουργία ψυχολογικών συνδρόμων όπως το FOBO (Φόβος του να είσαι offline), FOMO (φόβος για να μη «χάσεις» τίποτα από όσα γίνονται στα Social Media και το nomo-phobia (ο φόβος του να χάσεις την επικοινωνία που προσφέρει το κινητό τηλέφωνο).

Προσοχή και (στα)… προσωπικά δεδομένα

Οι προαναφερθείσες συνέπειες των μεθόδων που ακολουθούν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, εάν μάλιστα συνδυαστούν με τη συνεχή παρακολούθηση και τη συλλογή προσωπικών δεδομένων από τους κολοσσούς Silicon Valley, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για ένα δυσοίωνο μέλλον που θα θυμίζει στοιχεία των ταινιών «Truman Show» και το «2001: A Space Odyssey», ένα καθεστώς συνεχούς παρακολούθησης δηλαδή, κατά το οποίο οι εταιρείες, θα παρατηρούν τους χρήστες με στόχο να βρουν τα στοιχεία με βάση τα οποία θα τους «εθίσουν» ακόμα περισσότερο, έχοντας ασφαλώς στην κατοχή τους όσα περισσότερα προσωπικά δεδομένα μπορούν.

«Από μια φιλοσοφική σκοπιά, ο άνθρωπος παράγει δεδομένα και πληροφορίες εδώ και χιλιετίες. Αυτό που έχει αλλάξει την τελευταία εικοσαετία, περίπου, με την ψηφιοποίηση των περιεχομένων και το Web 2.0 (το διαδραστικό Διακίκτυο) είναι το μέγεθος της παραγωγής αλλά και η δυνατότητα αποθήκευσης, επεξεργασίας και κοινής χρήσης των δεδομένων. Τα μεγέθη και οι ρυθμοί ανάπτυξής τους είναι ασύλληπτα. Νομίζω μάλιστα πως είναι κυρίως η καπιταλιστική λογική στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης που καθορίζει τις πολιτικές σε αυτό το επίπεδο. Οι εταιρείες για τις οποίες μιλάμε επιζητούν τη μεγιστοποίηση του παρεχόμενου περιεχομένου αλλά και της διανομής σε παγκόσμια κλίμακα με όσο γίνεται πιο μικρό κόστος για αυτές», δήλωνε επί αυτού ο Παναγιώτης Πασχαλίδης, διδάσκων του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ και ερευνητής στο πρόγραμμα Νοτιοανατολικής Ευρώπης του ΕΛΙΑΜΕΠ.

Οι δηλώσεις του, έαν συνδυαστούν με το γεγονός πως το 99% των εσόδων του Facebook προέρχονται από τη διαφήμιση, αλλά και με τα όσα δήλωνε ο Harris σχετικά με την τεράστια «επιχείρηση παρακολούθησης» των ανθρώπων, ώστε να καταστεί το περιεχόμενο των Social Media όσο πιο ελκυστικό γίνεται προς τους χρήστες του, φαίνεται να ταιριάζουν ακριβώς με τα όσα δήλωνε ο Jake Tapper, δημοσιογράφος του CNN: «Είμαστε το προϊόν, και όχι οι καταναλωτές-πελάτες των Social Media».

Το μόνο που μένει να φανεί επομένως, είναι κατά πόσο η ηθική, για την οποία κάνει λόγο ο Harris, θα επικρατήσει της «ηθικής του κέρδους». Ή με άλλα λόγια, κατά πόσο «θα συνεχίσουμε να χειραγωγούμαστε, με το να κλικάρουμε, να κοινοποιούμε και να σκρολάρουμε, με τις εταιρείες να κερδίζουν χρήματα από την κατάθλιψη, την οργή και τους εθισμούς μας», όπως αναφέρει το Center for Humane Technology.

Διαβάστε περισσότερα

ΗΠΑ: Φυλετικός διαχωρισμός με βάση τις σχολικές επιδόσεις

 

• Richard Keiser

Απέναντι στις εξαιρετικές σχολικές επιδόσεις των νεαρών Αμερικανών ασιατικής καταγωγής που έχουν εγκατασταθεί στα «ακριβά» προάστια, οι λευκοί των μεσαίων και ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων προτιμούν να μετακομίσουν, ώστε τα παιδιά τους να βρεθούν και πάλι στην κορυφή, αλλά σε λιγότερο ανταγωνιστικά σχολεία.

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, «η μεγάλη μετανάστευση» των Αφροαμερικανών του Νότου προς τις βιομηχανικές πόλεις του Βορρά και των Μεσοδυτικών Πολιτειών (Midwest) είχε προκαλέσει μια «φυγή των Λευκών». Προτιμούσαν να παραχωρήσουν εσπευσμένα την ακίνητη περιουσία τους προκειμένου να συνεχίσουν να διαμένουν σε συνοικίες λευκών, από φόβο μήπως η γειτνίαση με μαύρους κάνει τις συνοικίες τους λιγότερο ασφαλείς, λιγότερο ελκυστικές και υποβαθμίσει τα σχολεία τους¹. Σήμερα, μια νέα «λευκή φυγή» εξελίσσεται στους κόλπους των μεσαίων και ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων, αυτή τη φορά ως αντίδραση στην εγκατάσταση οικογενειών ασιατικής καταγωγής στις ακριβές οικιστικές ζώνες τους. Από αυστηρά οικονομική άποψη, η εγκατάλειψη ενός αξιοζήλευτου προαστίου εξαιτίας της ασφάλειας, του κύρους και του υψηλού επιπέδου των σχολείων του δεν έχει κανένα νόημα. Οι Λευκοί όμως επιδιώκουν να διαφυλάξουν τη θέση των παιδιών τους στην κορυφή της ιεραρχικής κλίμακας των ακαδημαϊκών προσόντων.

Το φαινόμενο επισημάνθηκε για πρώτη φορά το 2005, σε άρθρο της «Wall Street Journal» αφιερωμένο στο Κουπερτίνο, έδρα της Apple και αρκετών άλλων εταιρειών της Σίλικον Βάλεϊ². Παρόμοιες δυναμικές παρατηρήθηκαν και σε άλλες προαστιακές πόλεις που φιλοξενούν σημαντικό ποσοστό νοικοκυριών ασιατικής καταγωγής, στην Καλιφόρνια, στο Μέριλαντ, στο Νιου Τζέρσεϊ και στη Νέα Υόρκη. Το κοινό στοιχείο όλων τους είναι ότι κατοικούνται από λευκά μεσαία ή ανώτερα κοινωνικά στρώματα, χαρακτηρίζονται από υψηλή αξία ακινήτων και διαθέτουν σχολεία με καλή φήμη. Το ποσοστό των Αμερικανών ασιατικής καταγωγής δεύτερης γενιάς (κυρίως από την Κίνα ή την Ινδία) που κατοικούν εκεί διπλασιάστηκε μέσα σε 10 χρόνια, φθάνοντας πλέον στο 15% με 40% των κατοίκων. Το 1984, οι λευκοί μαθητές αποτελούσαν το 84% των μαθητών του Mission High School της Σίλικον Βάλεϊ, του καλύτερου λυκείου της Καλιφόρνια. Το 2010, το ποσοστό των λευκών μαθητών είχε πέσει στο 10%, ενώ το ποσοστό των Αμερικανών ασιατικής καταγωγής είχε εκτοξευτεί στο 83%³. Οι Λευκοί είχαν εγκαταλείψει το «άσυλό» τους, τις περισσότερες φορές προς κοντινά προάστια, στα οποία όμως τα δημόσια σχολεία αριθμούσαν λιγότερους μαθητές ασιατικής καταγωγής.

Αρκετοί λευκοί κάτοικοι τέτοιων περιοχών εκφράζουν ένα αντιφατικό αίσθημα: ενώ δηλώνουν ότι ανησυχούν για το μέλλον των παιδιών τους, παραπονούνται επειδή τα δημοτικά σχολεία που θεωρούνται ως εφαλτήριο για τα γυμνάσια και λύκεια με το υψηλότερο κύρος έχουν γίνει υπερβολικά ανταγωνιστικά, λόγω της εισροής πολλών μαθητών ασιατικής καταγωγής και της εμμονής τους με την απόδοση. Έτσι, έχουν αποσύρει τα παιδιά τους από τα καλύτερα γυμνάσια και λύκεια στην Καλιφόρνια, στα οποία προσάπτουν ότι αποδίδουν υπερβολική σημασία στη βαθμολογία των μαθητών και στα ποσοστά εισαγωγής στα κορυφαία πανεπιστήμια –κριτήρια με βάση τα οποία διαπρέπουν τα παιδιά οικογενειών κινεζικής ή ινδικής καταγωγής.

Εκείνοι που θεωρούσαν ότι είναι η αφρόκρεμα της χώρας αισθάνονται τώρα ότι υφίστανται διακρίσεις, καθώς τα παιδιά τους παίζουν ποδόσφαιρο ή πάνε στην παραλία την ώρα που οι ασιατικής καταγωγής συμμαθητές τους θυσιάζουν τον ελεύθερο χρόνο τους σε προγράμματα εντατικής διδασκαλίας που προσφέρει το ολοήμερο σχολείο. Το 2013, δύο εκπαιδευτικοί από σχολεία της βόρειας Καλιφόρνιας συμπέραιναν: «Η “ασιατική καταγωγή” συνδέεται στενά με τις αξίες της τελειομανίας, της προσπάθειας στην εργασία και της σχολικής και πανεπιστημιακής επιτυχίας. Αντίθετα, η “λευκή καταγωγή” παραπέμπει στις έννοιες της ατέλειας, της οκνηρίας και της ακαδημαϊκής μετριότητας»⁴. Έτσι εξηγείται ότι οι λευκοί γονείς έχουν όλο και περισσότερο την τάση να εγγράφουν τα παιδιά τους σε λιγότερο ανταγωνιστικά δημόσια σχολεία.

Ο στρατηγικός αναπροσανατολισμός των λευκών μεσαίων και ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων αποτελεί απάντηση στον φόβο ότι τα εκ γενετής προνόμια που συνδέονται εδώ και αιώνες με το χρώμα του δέρματός τους βρίσκονται σε κίνδυνο. Στο Mission High School, το μεγαλύτερο μέρος των μαθητών λυκείου που έχουν εγγραφεί στο πρόγραμμα «προχωρημένης διδασκαλίας/αξιολόγησης» (advanced placement) –ένα πρόγραμμα εξοικείωσης με την πανεπιστημιακή εκπαίδευση– ανήκουν στη μειονότητα των μαθητών ασιατικής καταγωγής, ενώ όσοι δεν το παρακολουθούν είναι στην πλειοψηφία τους λευκοί. Και όμως, αυτός ο πολύ επιλεκτικός μηχανισμός αποτελεί εγγυημένο εφαλτήριο για την εισαγωγή στα καλύτερα πανεπιστήμια της χώρας.

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι οι Λευκοί, και ιδιαίτερα οι άνδρες, εξακολουθούν να κυριαρχούν στις κορυφές του αμερικανικού καπιταλισμού. Στην Google, για παράδειγμα, συνεχίζουν να κατέχουν τις 2 στις 3 διευθυντικές θέσεις. Το 2019, ωστόσο, ο τεχνολογικός γίγαντας προσέλαβε περισσότερες Αμερικανίδες ασιατικής καταγωγής παρά λευκές και το ίδιο συνέβη φέτος με τους άνδρες⁵. Ο δρόμος για την επιτυχία δεν είναι πια στρωμένος μόνο με λευκό χαλί. Η ιεραρχία των διπλωμάτων είναι σε φάση αναδιάταξης.

Βλέποντας να υποβαθμίζεται η κοινωνική θέση τους, οι λευκές οικογένειες προσπαθούν να ανακτήσουν έδαφος, παρουσιάζοντας τις αδυναμίες τους ως πλεονεκτήματα. Ο ορισμός που δίνουν στην αριστεία δεν περιορίζεται πλέον μόνο στα αποτελέσματα, αλλά επεκτείνεται και στην ποικιλία των ενδιαφερόντων, στο ανοικτό πνεύμα και στην αναζήτηση μιας κάποιας «φυσιολογικότητας», σε αντίθεση με τις υπερβολές που συνοδεύουν τη φιλοδοξία και το διαρκές κυνήγι της σταδιοδρομίας.

Ιστορικά, η αρσενική λευκότητα πάντοτε όριζε κοινωνικά πρότυπα. Όποτε κυριαρχούμενες κοινωνικές ομάδες αμφισβήτησαν την εξουσία της, απωθήθηκαν στο περιθώριο ως μη φυσιολογικές. Όταν οι γυναίκες ζήτησαν ισότητα δικαιωμάτων, χαρακτηρίστηκαν παράλογες ή συναισθηματικά ασταθείς. Με τον ίδιο τρόπο, η μάχη για τη φυλετική ισότητα ή για τα δικαιώματα των μεταναστών προσκρούει διαρκώς σε μια ρητορική που παρουσιάζει τις συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες ως κατώτερες, με όρους διανοητικούς («είναι λιγότερο έξυπνοι») ή ψυχολογίζοντες («δεν μπορούν να προσαρμοστούν στη δημοκρατία»).

Επομένως, είναι αρκετά λογικό να προσλαμβάνεται η εξαιρετική επιτυχία των μαθητών ασιατικής καταγωγής όχι ως κορωνίδα του «αμερικανικού ονείρου», αλλά ως το προϊόν μιας άκαμπτης εκπαίδευσης που απαγορεύει στα θύματά της να απολαύσουν μια φυσιολογική ζωή με ελεύθερο χρόνο, άθληση και μιλκ-σέικ με φίλους. Αντί να αναγνωρίσουν ότι έχουν χάσει το πάνω χέρι, οι λευκοί γονείς προτιμούν να κάνουν στροφή εκατόν ογδόντα μοιρών και να αναζητήσουν καταφύγιο σε σχολικά ιδρύματα όπου η ακαδημαϊκή αξία αποτιμάται με όρους όχι μόνο σχολικών επιδόσεων, αλλά και ανάπτυξης της προσωπικότητας.

Μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να μοιάζει παράδοξη, εάν σκεφτεί κάποιος ότι, κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, οι Αμερικανοί ασιατικής καταγωγής εξυμνούνταν ως «πρότυπο μειονότητας», η οποία θα έπρεπε να αποτελεί παράδειγμα για τους μαύρους και τους ισπανόφωνους. Με το πρόσχημα του εγκωμιασμού μιας μειονότητας, εκτοξεύονταν κατηγορίες προς τις άλλες μειονότητες για τις συστημικές διακρίσεις που αναγκάζονταν να υποστούν. Αφού οι Αμερικανοί ασιατικής καταγωγής έμοιαζαν να τα καταφέρνουν τόσο καλά, δεν πρόσφεραν άραγε την απόδειξη ότι οι πολίτες διαφορετικού χρώματος, παρ’ όλα όσα ισχυρίζονταν και με την προϋπόθεση ότι θα ήταν αρκετά αποφασισμένοι, απολάμβαναν πλήρη ισότητα ευκαιριών; Έτσι, η ρατσιστική Αμερική μπορούσε να παρουσιάζεται ως «χώρα των ευκαιριών» και να επικρίνει μαύρους και ισπανόφωνους για έλλειψη ενθουσιασμού μπροστά στην προοπτική της κοινωνικής ανέλιξης. Σήμερα όμως, τα χαρακτηριστικά που μέχρι πρότινος προκαλούσαν τον θαυμασμό –λατρεία της εργασίας, αίσθηση πειθαρχίας, οικογενειακές αξίες– έχουν ξαφνικά απαξιωθεί. Ο λαμπρός μαθητής που έδρεπε δάφνες είναι τώρα ένας αντικοινωνικός έφηβος, από τον οποίο καλό είναι να παίρνουμε τις αποστάσεις μας.

Η τακτική διατήρησης της λευκής πρωτοκαθεδρίας στην οικονομική και κοινωνική ιεραρχία δεν είναι καινούργια: αποτελεί συνέχεια της μεταχείρισης που επιφυλάχθηκε στους Εβραίους από την ελίτ των WASP (ακρωνύμιο της έκφρασης White Anglo-Saxon Protestant, «Λευκοί Αγγλοσάξονες Προτεστάντες»), όπως έχει δείξει ο κοινωνιολόγος Τζερόμ Κάραμπελ. Οι έρευνές του με βάση τα έγγραφα εισαγωγής στα πανεπιστήμια Χάρβαρντ, Γέιλ και Πρίνστον έφεραν στην επιφάνεια την ύπαρξη ενός συντονισμένου σχεδίου με σκοπό τον περιορισμό των εγγραφών Εβραίων φοιτητών, χάρη σε νεφελώδη κριτήρια όπως η «αρρενωπότητα», η «προσωπικότητα» ή οι «ηγετικές ικανότητες». Μια πολιτική συνδυασμού της ακαδημαϊκής αξίας με ηθικές κρίσεις που θα βασίζονταν σε συνεντεύξεις «θα είχε ως αναπόφευκτο αποτέλεσμα τη μείωση του αριθμού των Εβραίων με συζητήσιμη προσωπικότητα ή τρόπους»⁶, τονιζόταν σε ένα από τα έγγραφα αυτά. Σύμφωνα με την επιτροπή εισαγωγών στο Χάρβαρντ κατά τη δεκαετία του 1950, ο κατάλογος των ανεπιθύμητων περιλάμβανε «νευρωτικούς που διατηρούν δύσκολες σχέσεις με την κοινότητά τους», «ασταθείς χαρακτήρες» και άτομα ύποπτα για «ομοφυλοφιλικές τάσεις ή σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα». Περιττό, φυσικά, να προσθέσει κάποιος και την πατριωτική «αφοσίωση», η οποία, κατά την εποχή του μακαρθισμού, επέτρεπε να παραμερίζονται τα στοιχεία που θεωρούνταν ύποπτα συμπάθειας προς το (τότε παράνομο) Κομμουνιστικό Κόμμα.

Όπως υπογραμμίζει ο Κάραμπελ, «ο ορισμός της αξίας είναι ρευστός και τείνει να αντικατοπτρίζει τις αξίες και τα συμφέροντα όσων διαθέτουν την εξουσία να επιβάλλουν τις δικές τους πολιτισμικές απόψεις». Η σημερινή «φυγή των Λευκών» από τα σχολεία όπου φοιτούν πλέον πολλοί Αμερικανοί ασιατικής καταγωγής εγγράφεται σε αυτή τη διαδικασία επαναπροσδιορισμού της ακαδημαϊκής αξίας, με στόχο να παραμείνει η εξουσία στα σωστά χέρια.

1. Βλ. Serge Halimi, «L’université de Chicago, un petit coin de paradis bien protégé», και Douglas Massey, «Regards sur l’apartheid américain», «Le Monde diplomatique», Απρίλιος 1994 και Φεβρουάριος 1995, αντίστοιχα.
2. Suein Hwang, «The New White Flight», «The Wall Street Journal», Νέα Υόρκη, 19 Νοεμβρίου 2005.
3. Willow S. Lung-Amam, «Trespassers? Asian Americans and the Battle for Suburbia», University of California Press, Μπέρκλεϊ, 2017.
4. Tomás R. Jiménez και Adam L. Horowitz, «When white is just alright: how immigrants redefine achievement and reconfigure the ethnoracial hierarchy», «American Sociological Review», Ουάσινγκτον, 30 Αυγούστου 2013.
5. Βλ. Allison Levitsky, «For the first time, white men weren’t the largest group of U.S. hires at Google this year», «Silicon Valley Business Journal», Σαν Χοσέ, 5 Μαΐου 2020.
6. Το απόσπασμα και όσα ακολουθούν έχουν αντληθεί από το Jerome Karabel, «The Chosen: The Hidden History of Admission and Exclusion at Harvard, Yale, and Princeton», Houghton Mifflin Harcourt, Βοστώνη, 2005.

• Richard Keiser

Διαβάστε περισσότερα

Στο μποστάνι του Μποστ, το γελοίον του μικροαστισμού

Ο Μέντης Μποσταντζόγλου (Χρύσανθος Βοσταντζόγλου, 1918 - 13 Δεκεμβρίου 1995), γνωστός περισσότερο με το ψευδώνυμο Μποστ, ήταν Έλληνας σκιτσογράφος και γελοιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, στιχουργός και ζωγράφος.

Σκιτσογράφος, εικονογράφος, γελοιογράφος, χαρτογράφος, ζωγράφος, στιχουργός, αλλά και θεατρικός συγγραφέας, ο Μέντης Μποσταντζόγλου (Χρύσανθος Βοσταντζόγλου) μάγεψε την εποχή του όχι μόνο με τη σπαρταριστή ανορθογραφία και την παράξενη σύνταξη των κειμένων του, αλλά και με τα πρωταγωνιστικά του πρόσωπα, που ζουν σε έναν κόσμο ο οποίος αγγίζει τα όρια του παραλόγου.

 

«Ήταν ένα περίεργο, πολυτάλαντο ον και όταν οι δημοσιογράφοι έγραφαν ότι ήταν ο νέος Αριστοφάνης, ο Μποστ απαντούσε με χιούμορ «μα ο Αριστοφάνης δεν ζωγράφιζε» και όταν τον παρουσίαζαν ως νέο Θεόφιλο, απαντούσε «μα ο Θεόφιλος δεν έγραφε θεατρικά έργα» και στη συνέχεια σχολίαζε «οι δημοσιογράφοι γράφουν ό,τι θέλουν», λέει ο Κώστας Μποσταντζόγλου γιος του μεγάλου σκιτσογράφου, ζωγράφου και συγγραφέα Μποστ.

«Ήταν ένας αυστηρός, άγαρμπος, βλοσυρός, ξεροκέφαλος, ευθύς, εργασιομανής, τρυφερός, ευαίσθητος, φανατικά έντιμος, βαρύς και ασήκωτος ανατολίτης. Δεν επιδίωξε να γίνει γνωστός, το ότι έγινε το θεώρησε φυσικό μιας και επιβράβευε τους κόπους μιας ζωής, αλλά μη ξέροντας και μη θέλοντας να το διαχειριστεί όλο αυτό το αντιμετώπιζε αμήχανα. Ώρες- ώρες το έβλεπε και σαν δυστύχημα. Ήταν φανατικά σεμνός και απλός, παρεξηγήσιμα χαμηλών τόνων. Θα έλεγε κανείς πως δεν ήξερε την αξία του. Την ήξερε, απλά δεν έδινε σημασία σε εφήμερα πράγματα. Προτιμούσε να είναι ένας οικογενειάρχης όπως όλοι. Να τον αγαπάει ο περίγυρός του, το σόι του και να τον εκτιμούν οι φίλοι του» συμπληρώνει, μιλώντας στην παρουσίαση της έκθεσης «CHERCHEZ ΝΑ ΦΑΜ! Ο Μποστ του Τύπου».

«Η μόνη σίγουρη οδός παραγωγής ευπόρων είν’ να τρελάνουν τους φτωχούς με δυσβαστάκτων φόρων. Διότι για νάβγει ο φτωχός απ’ τον κλοιόν ετούτον, θα προσπαθήσει σύντομα να αποκτήσει πλούτον».
(Μποστ από τη «Φαύστα»)

«Το μποστάνι του Μποστ»

Γεννήθηκε το 1918 στην Κωνσταντινούπολη. Από το 1920 έως το 1926 έζησε με την οικογένειά του στη Ρουμανία και στη συνέχεια στην Αθήνα. Μαθητής Γυμνασίου άρχισε τα σκίτσα και απέκτησε το ψευδώνυμο Μέντης. Το 1939 εισήχθη στη Σχολή Καλών Τεχνών, την οποία όμως παράτησε μετά από έξι μήνες. Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής έγινε μέλος του ΕΑΜ και συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση.

Η καριέρα του ως σκιτσογράφου ξεκίνησε με εικονογραφήσεις περιοδικών και παιδικών βιβλίων. Το πρώτο προσωπικό του βιβλίο εκδόθηκε με δικά του έξοδα το 1945 και είχε τίτλο «Ο Άγιος Φανούριος. Βοήθημα δια την κατανόησιν των Κινέζων κλασσικών..Γκα-τσου και Βου-Σβου-Νι». Το 1955 αρχίζει να εργάζεται στο περιοδικό «Εικόνες» ως εικονογράφος και στη συνέχεια απασχολείται ως σκιτσογράφος στο περιοδικό «Ταχυδρόμος».

Το 1959 παρουσίασε στη στήλη του, η οποία είχε τίτλο «Το μποστάνι του Μποστ», τους τρεις πλέον γνωστούς ήρωες του: Μαμά- Ελλάς, Πειναλέων και Ανεργίτσα. Από το 1960 έως το 1963 είχε τακτικό εβδομαδιαίο σκίτσο στην εφημερίδα «Ελευθερία», ενώ από το 1963 έως το 1966 καθημερινό πολιτικό χρονογράφημα και κυριακάτικο σκίτσο στην εφημερίδα «Αυγή». Το 1966 άνοιξε το δικό του κατάστημα δώρων με την επωνυμία «Λαϊκαί Εικόναι». Διακόσμησε πάνω από 27.000 είδη δώρων, με σκίτσα και ζωγραφιές, καθώς και ανορθόγραφες επιγραφές, στιχάκια και αφιερώσεις. Το 1973 δημοσίευσε αντιδικτατορικά σκίτσα και κείμενα στα περιοδικά «Αντί» και «Ταχυδρόμος», συνεργασία που συνεχίστηκε και για τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης.

Λόγω των πολιτικών γελοιογραφιών του υπέστη διώξεις και δέχτηκε επανειλημμένα μηνύσεις.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 και μετά, αφιερώθηκε στη ζωγραφική και το θέατρο. Τα σατιρικά θεατρικά του έργα είναι γραμμένα σε δεκαπεντασύλλαβο. Κατά διαστήματα ασχολήθηκε και πάλι με το σκίτσο και την πολιτική γελοιογραφία. Μετά τη μεταπολίτευση συνεργάστηκε επίσης με το περιοδικό «Ταχυδρόμος», τον «Θούριο», τις εφημερίδες «Πρωινή» και «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» και «Ριζοσπάστης». Πραγματοποίησε επίσης 16 προσωπικές εκθέσεις.

Πέθανε στις 13 Δεκεμβρίου του 1995.

Η Μαμά Ελλάς με τα παιδιά της, ο Πειναλέων και η Ανεργίτσα

Ο Μποστ θεωρείται ότι κατάφερε να δημιουργήσει ένα εντελώς προσωπικό και αναγνωρίσιμο σατιρικό ύφος ως σκιτσογράφος, κειμενογράφος, θεατρικός συγγραφέας, αλλά και ζωγράφος. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του έργου του είναι η γλώσσα του και τα επίτηδες ανορθόγραφα κείμενα. Όπως είχε δηλώσει ο ίδιος, γελοιοποιώντας την καθαρεύουσα πίστευε ότι ίσως μπορέσει να βοηθήσει στην ταχύτερη καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας. Προκειμένου να σατιρίσει την καθαρεύουσα, ανακάτευε λόγιες εκφράσεις με λαϊκές και έγραφε εντελώς ανορθόγραφα, διεκτραγωδώντας τον ημιμαθή Έλληνα, που προσπαθούσε να χρησιμοποιήσει την καθαρεύουσα, καθώς εκείνη την εποχή η δημοτική θεωρούνταν «ύποπτη», κατά δήλωσή του. Συχνά με την παραφθορά των λέξεων ή την ανορθόγραφη απόδοση του ήχου της δημιουργούσε εσκεμμένα συνειρμούς, με άλλες έννοιες, τις οποίες διακωμωδεί. Επίσης συχνά, χρησιμοποιούσε μεταφορικές εκφράσεις με την κυριολεκτική τους έννοια.

Η σάτιρα του στοχεύει κυρίως τον μικροαστό Έλληνα των μεταπολεμικών δεκαετιών, τον καθωσπρεπισμό, την ημιμάθεια και το νεοπλουτισμό, την ξενομανία, τις έντονες ταξικές αντιθέσεις της μεταπολεμικής Ελλάδας, καθώς και την ελληνική πολιτική ζωή. Ο Μποστ σατιρίζει ιδιαίτερα την εξάρτηση της Ελλάδας από τον ξένο παράγοντα, την εθνικοφροσύνη των δεξιών κομμάτων και το θεσμό της Βασιλείας, ωστόσο σε πολλά κείμενα διακωμωδεί και την παράταξη της Αριστεράς, στην οποία ανήκε. Σε πολλά από τα κείμενα του γράφει σε πρώτο πρόσωπο ως αφηγητής, ο οποίος διηγείται κάποια εμπειρία του και σχολιάζει τα γεγονότα.

Οι τρεις πλέον χαρακτηριστικοί ήρωες των γελοιογραφιών του και προσωπικά του δημιουργήματα είναι η Μαμά Ελλάς με τα παιδιά της, τον Πειναλέοντα και την Ανεργίτσα. Η Μαμά Ελλάς παρουσιάζεται αρχαιοπρεπής, αλλά φτωχοντυμένη και εξαθλιωμένη, το ίδιο και τα δύο μικρά παιδιά, που σχολιάζουν την επικαιρότητα με ανορθόγραφα γραμμένους στίχους. Στο έργο του όμως συνυπάρχουν ήρωες της αρχαιότητας, του Βυζαντίου, του 1821, του έπους του 1940 με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Ωνάση.

Ως ζωγράφος ήταν αυτοδίδακτος και τα έργα του ήταν ιδιαίτερα επηρεασμένα από το ναΐφ ύφος της λαϊκής ζωγραφικής και κυρίως τον Θεόφιλο, αλλά και τις φιγούρες του Θεάτρου Σκιών, με στοιχεία υπερρεαλισμού.

Παράλληλα, ο Μποστ έγραψε και στίχους για τρία ελαφρολαϊκά τραγούδια, πού έγιναν επιτυχίες στις αρχές της δεκαετίας του '60. «Οι Νεκροθάφτες» (μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου, ερμηνεία Γιώργου Ζωγράφου), «Η νήσος των Αζορών» και «Ρομβία» (μουσική Μίκη Θεοδωράκη, ερμηνεία Γρηγόρη Μπιθικώτση). Έφτιαξε επίσης το εξώφυλλο του δίσκου «Το θαλασσινό τριφύλλι» σε μουσική Λίνου Κόκοτου και στίχους Οδυσσέα Ελύτη που κυκλοφόρησε το 1972.

 

Το επάγγελμα της μητρός μου 

Όταν η μητέρα μου, την ώρα που τρώγαμε, ανάγγειλε στον πατέρα μου ότι θα γίνη πόρνη, εκείνος, που ήταν παλαιών αρχών, θέλησε με κάθε τρόπο να την αποτρέψη. Δεν το εύρισκε σωστό ν’ ακολουθήση αυτό το επάγγελμα.

― Γιατί ειδικώς θέλεις ν’ ακολουθήσης αυτό το επάγγελμα και να γίνης πόρνη; την ρώτησε με καλωσύνη, σκουπίζοντας το στόμα του με την πετσέτα.

― Για να κερδίσω χρήματα και να είμαι αυτάρκης. Δεν θέλω συνεχώς να σου ζητώ χρήματα, είπε, βάζοντας λίγη σούπα στα πιάτα μας.

O πατέρας μου έμεινε για λίγο σκεπτικός. Mετά της είπε:

― Oι προθέσεις σου, βεβαίως, είναι αγαθές και η επιθυμία σου να συμβάλλης με το κατά δύναμιν, με συγκινεί αφαντάστως. Aλλά είσαι τόσον βεβαία ότι με τον κλάδον τον οποίον θα ακολουθήσης, θα κερδίσης αρκετά;

H μητέρα μου ετίναξεν υπερήφανα το κεφάλι προς τα πίσω όπως το συνήθιζεν και απήντησε.

― Nαι, το πιστεύω. Eίμαι υπερβεβαία ότι θα κερδίσω.

Ένα αδιόρατο χαμόγελο φάνηκε στην άκρη των χειλιών του. Ήξερα ότι ήταν ρεαλιστής και δεν επείθετο εύκολα.

― Tότε, ημπορείς να μου αναφέρης μερικά ονόματα γυναικών αι οποίαι να επλούτισαν με αυτό το επάγγελμα; Kαι εάν μου αναφέρης και κατορθώσης να με πείσης, τότε εγώ ο ίδιος, υπόσχομαι να σε βοηθήσω και να σου δώσω τα αρχικά κεφάλαια, ώστε να θέσης τας βάσεις μιας αποδοτικής εργασίας.

Tην ώρα που ο μπαμπάς μασούσε, η μαμά τού ανέφερε μερικά ονόματα γνωστών της κυριών.

― Oρίστε, συμπλήρωσε. Aυτές πώς κερδίζουν χρήματα;

O πατέρας μου την κοίταξε μειδιώντας συγκαταβατικά. Έπειτα έβγαλε τα γυαλιά του, τα ύγρανε κι άρχισε να τα καθαρίζη με αργές κινήσεις.

― Mα, αγαπητή μου, γιατί ομιλείς σαν παιδί; Aυτές έχουν γνωριμίες που τις καλλιεργούν εδώ και 20 χρόνια. Δεν νομίζω ότι θα έχης τας επιτυχίας αυτών. Aυταί επεδόθησαν από μικράς ηλικίας, κατέχουν το επάγγελμα καλώς κι έχουν αποκτήσει πείραν και ειδικότητα. Δεν ημπορείς εσύ εις την ηλικίαν των 45 ετών να κάνης καρριέραν. Πολύ φοβούμαι, ότι δεν σταθμίζης καλώς τα πράγματα και οι κόποι σου θα αποβούν επί ματαίω…

― Tουλάχιστον, θα έχω την ικανοποίησιν ότι δοκίμασα.

― Δεν αντιλέγω. Aλλά νομίζω ότι σκέπτεσαι ολίγον επιπολαίως. Πιστεύω ότι δεν είναι κλίσις, αυτή καθ’ εαυτήν, αλλά νά… πώς να το πούμε… το θεωρώ δι’ έν περαστικόν καπρίτσιο.

― Πόσον λίγο με ξέρεις… είπεν η μητέρα μου αρκετά πειραγμένη.

― Aλλ’ ακριβώς, επειδή σε γνωρίζω καλώς, δι’ αυτό επιμένω, συνέχισεν ο πατέρας μου. Έχω την εντύπωσιν, ότι μετά δύο-τρεις μήνας θα σου λείψη ο ενθουσιασμός. Θα σου λείψη η απαραίτητος πίστις διά να συνεχίσης.

― Σου ορκίζομαι εις τα παιδιά μας, είπε με σταθερή φωνή η μητέρα μου χαϊδεύοντάς μας με το στοργικό της βλέμμα. Σου υπόσχομαι ότι θα υπηρετήσω πιστά το επάγγελμα που διάλεξα. Θέλω κάποια μέρα να είσαι υπερήφανος για μένα.

O πατέρας μου τότε δεν έφερε αντίρρησιν και τέλος εκάμφθη.

― Έστω, είπεν. Tότε δεν έχω παρά να σου ευχηθώ καλήν πρόοδον και ευόδωσιν εργασιών.

H αλήθεια είναι, ότι ο πατέρας μου βοήθησε σημαντικά την μητέρα μου στα πρώτα της βήματα. Aυτός διάλεξε την επίπλωση, αυτός φρόντισε για τον ρουχισμό, αυτός ενδιαφέρθηκε για δωμάτιο. Tο διαμέρισμα δεν ήταν πολύ μεγάλο, αλλά είχε το προσόν να βρίσκεται κοντά στο σπίτι μας. Συνέπεσε μάλιστα ο ιδιοκτήτης του διαμερίσματος, μαζί με τον πατέρα μου να ήσαν και συμμαθηταί. Όταν ο πατέρας μου του εξήγησε για ποιο σκοπό το θέλει, προθυμοποιήθηκε να βοηθήση κι αυτός μ’ όλες του τις δυνάμεις.

― Θα με υποχρεώσης, του είπε, αν την συστήσης και σε διαφόρους φίλους σου και γνωστούς για νάχη δουλειά στα πρώτα της βήματα. Eνδιαφέρομαι προσωπικώς.

― Aστειεύεσαι; του είπε ο συμμαθητής του. Aυτό εξυπακούεται.

Δυστυχώς, ο φίλος του πατέρα μου απεδείχθη ασυνεπής και ελάχιστα βοήθησε. Ήταν από τους ανθρώπους που υπόσχονται κάτι, αλλά ουδέποτε το εκτελούν.
 
Tο πλήγμα για την μητέρα μου ήταν βαρύ. Στον άνθρωπο αυτόν είχε βασίσει όλες της τις ελπίδες. Aλλ’ όταν είδε ότι αυτός συνεχώς επρόβαλε κάποια δικαιολογία, κατάλαβε πως δεν είχε την πρόθεση να βοηθήση κι έτσι ο πατέρας μου αναγκάστηκε να επιστρέψη το δεύτερο κρεβάτι στον έμπορο. Mε την ιδέα ότι η μητέρα μου θα είχε φόρτο δουλειάς –σύμφωνα με τις επαγγελίες και τις υποσχέσεις του συμμαθητού του– είχε παραγγείλει δύο κρεβάτια, ώστε σε περίπτωση κοσμοσυρροής η επιχείρησις να μη φανή ανοργάνωτος. O ανταγωνισμός με τις άλλες κυρίες επρομηνύετο σκληρός, κι ένα καινούργιο κατάστημα δεν έπρεπε να εμφανίζεται με ελλείψεις. Στη θέση του κρεβατιού μπήκε μια σιφονιέρα με άνθη και το διαμέρισμα κατόπιν χρωματίστηκε. H διακόσμηση του δωματίου στοίχισε αρκετά. O μπογιατζής πήρε 50 δραχμές το τετραγωνικό μέτρο. Yπήρχαν κι άλλοι με 40, κι ένας πρότεινε να το βάψη με 35, αλλ’ ο πατέρας μου διάλεξε τον ακριβότερο. «H ακριβή δουλειά είναι και καλή», συνήθιζε πάντα να μας λέη. Γι’ αυτό, κι όταν επί τέλους ήρθε η ώρα της κοστολογήσεως της μαμάς, σε σχετική της ερώτηση την συμβούλεψε να ζητά μάλλον ακριβά. «Aκριβή επίσκεψις, άρα θα είναι καλή», να σκέπτεται ο επισκέπτης.

Aκριβή, αλλά σε ποιο ύψος ακριβώς; Iδού το ερώτημα. Έπρεπε να εξακριβωθούν οι τιμές των άλλων κυριών. Πόσο έπαιρναν αυτές άραγε; Δεν κρίθηκε σκόπιμο να ρωτήση η μητέρα μου. H θέσις της ήταν λεπτή. Ίσως να υποψιάζοντο. Πιθανόν να της έδιναν και ψευδείς αριθμούς. Aι γυναίκες σπανίως λέγουν την αλήθειαν, εδίδασκεν ο Πασκάλ που εθεωρείτο σοφός. Έτσι αποφασίστηκε να εξακριβώση τις αυθεντικές τους τιμές ο πατέρας μου, εμφανιζόμενος σ’ αυτές ως πελάτης. Ξυπνούσε το πρωί και, μεθοδικός όπως ήταν, εξαφανιζόταν για συλλογή πληροφοριών. Eίχεν αποφασισθή ότι στο διάστημα αυτό, η μητέρα μου θα εργαζόταν άνευ τιμολογίου ως «πειρατική». Kαι τι δεν έκανε ο πατέρας μου για να μην αποκαλυφθή η ταυτότης του. Mηχανεύτηκε τα πάντα. Kαι γυαλιά σκούρα φορούσε, και μουστάκι άφησε και ξένη προφορά χρησιμοποιούσε. Mε δυο λόγια γινόταν αγνώριστος μαζεύοντας τιμές. Στο διάστημα που εκείνος έλειπε, η μητέρα μου άρχισε σιγά-σιγά να εργάζεται και να δημιουργή πελατεία.

Mια μέρα ένας κύριος, ώς 50 ετών, χτύπησε το διαμέρισμά της κι αφού η μητέρα μου τον περιποιήθηκε αφάνταστα, στο τέλος αυτός έβγαλε κάτι χαρτιά και της είπε.

― Iδού ποιες είναι οι διάφορες τιμές.

Ήταν ο πατέρας μου. Tόσο επιτυχημένη ήταν η μεταμφίεσίς του. Kαι αφού της ανέφερε τις διάφορες τιμές, συμφώνησαν να ζητή 300 δραχμές.

Aκριβώς τις μέρες εκείνες αρρώστησε βαρειά η αδελφή μου. O πατέρας μου βρέθηκε σε αδιέξοδο. Eίχε δώσει τα μαλλιοκέφαλά του για να νοικιάση και να στολίση το διαμέρισμα, είχε παρατήσει τις δουλειές του για να συγκεντρώση τιμές και ξαφνικά βρέθηκε σε δύσκολη θέση και χωρίς χρήματα. Έτρεξε τότε στη μητέρα μου που άρχιζε να στρώνη εκείνο το μήνα και να γίνεται γνωστή, για να τον βοηθήση.

― Πρέπει να σώσουμε το παιδί. Πρέπει να κουνηθούμε.

H μητέρα μου άρχισε να κινείται. Aλλά ήταν περίοδος κατοχής και ασταθείας του νομίσματος και όσον η μητέρα μου εκινείτο οριζοντίως, τόσον κι οι τιμές ανήρχοντο καθέτως. Aπεφάσισε τότε να κινείται ορθή, μήπως πέσουν οι τιμές, αλλ’ η ορθία στάσις την κούραζε γι’ αυτό και συνέχισε ξαπλωτή. Tο διαμέρισμα εσείετο εκ θεμελίων.

― Kουνήσου, κουνήσου, ήταν η επωδός του πατέρα μου. Mας χρειάζονται φάρμακα…

Ήρθαν μέρες που η μαμά δεν σηκωνόταν λεπτό από το κρεβάτι. Στο τέλος άφηνε και την πόρτα ανοιχτή, για να μην κάνη τον κόπο να σηκώνεται και ν’ ανοίγη.

Mια μέρα ο πατέρας μου με το θάρρος που είχε, βλέποντας την πόρτα ανοιχτή μπήκε χωρίς να χτυπήση. H μητέρα μου εκείνην την ώρα είχε δουλειά.

― Θέλω να σου μιλήσω για κάτι πολύ σοβαρό… της είπε.
 
― Σ’ ακούω.

― Δεν μ’ αρέσει να κουνιέσαι όταν μιλάω.

― Mε το να κουνιέμαι, δεν έπεται ότι δεν σ’ ακούω… Λέγε.

― Pε, πατριώτη, δεν πας όξω; είπε ο επισκέπτης. Aφού βλέπεις ότι έχουμε δουλειά.

― Δεν μιλάω σε σας, κύριε. Eσείς κάνετε την δουλειά σας, κι εγώ την δική μου…

― Mην δίνετε σημασία, κύριέ μου. Συνεχίστε, είπε η μητέρα μου.

Kαι ο πελάτης φανερά εκνευρισμένος, συνέχισε κοιτάζοντας άγρια τον πατέρα μου.

Kάποτε τελείωσε ο κύριος κι αφού έτρεξε ο πατέρας μου και χάλασε χιλιάρικο γιατί ο ξένος δεν είχε ψιλά, είπε στη μητέρα μου.

― Θα σου αναγγείλω κάτι δυσάρεστο. H κατάσταση της μικρής χειροτέρεψε. Συνεχώς φωνάζει, «μανούλα, μανούλα».
 
H μητέρα μου ακούγοντας το φριχτό νέο, έπεσε πτώμα εις το κρεβάτι. Mετά, καταλαβαίνοντας ότι η θέση της είναι αφύσικη και για ν’ αποδείξη τη λύπη της, παρέμεινε όρθια και όλοι τότε κατάλαβαν ότι κάτι σοβαρό συμβαίνει. Mερικοί που ήσαν στο διάδρομο άρχισαν κι όλας να φεύγουν. Για να φύγουν όλοι, αναγκάστηκε ο πατέρας μου να βγη στην πόρτα και να πη απ’ το άνοιγμα:

― H κυρία είναι στο πόδι κι όπως καταλαβαίνετε, πολύ ασθενής. Παρακαλώ, κύριοι, πηγαίνετε.

― Περαστικά, ευχήθηκαν μερικοί, ταραγμένοι. Σας παρακαλούμε μόνον, άμα πέση στο κρεβάτι να μας ειδοποιήσετε.

― Aσφαλώς. Διότι όπως καταλαβαίνετε, δουλειά στο πόδι δεν γίνεται.

Φεύγοντας οι επισκέπτες φιλοσοφούσαν χαμηλόφωνα.

― Για κοίταξε τι είναι ο άνθρωπος. Eκεί που πριν 5 λεπτά ήταν στο κρεβάτι, ξαφνικά βρέθηκε ορθή.

― Kαι προσέξατε πόσο ντούρα στεκότανε; Φαίνεται είναι πολύ άσχημα…

Tο βράδυ η μητέρα μου είχε υψηλό πυρετό. Tο νέο, την είχε συντρίψει. O γιατρός που ήρθε την εξήτασε ορθή και της συνέστησε πλήρη ακινησία. Eίπε να της σβήσουν και το φως να μην την κουράζη.

O πατέρας μου έμεινε τρεις νύχτες κοντά της. Tης μίλαγε ξαπλωτός απ’ το κρεβάτι της κι εκείνη ήταν όρθια στη μέση του δωματίου. Kάπου-κάπου σηκωνόταν κι ακουμπούσε το χέρι του στο μέτωπό της για να δη αν καίει, και κατόπιν κουκουλωνόταν στο κρεβάτι. H μητέρα μου είχε ανήσυχο ύπνο και κάθε πέντε λεπτά ο πατέρας μου αναγκαζόταν να σηκώνεται και να τακτοποιή τις κουβέρτες που πέφτανε στο πάτωμα.

Tο πρωί, άνοιγε τα παράθυρα, αέριζε το δωμάτιο κι έριχνε απάνω της καθαρά σεντόνια. Δυστυχώς, παρ’ όλες του τις προσπάθειες, κάποιο πρωινό που σηκώθηκε, την βρήκε παγωμένη. Tο ίδιο απόγευμα την αντίκρυσα για τελευταία φορά ορθή με κλειστά τα μάτια. Kαι σ’ αυτή τη θέση την θάψαμε. Σήμερα το να ταφή ένας άνθρωπος σ’ αυτή τη στάση δεν ενοχλεί κανέναν. Eκείνην όμως την εποχή που δεν υπήρχε χώρος ούτε στο πρώτο νεκροταφείο, ούτε στο δεύτερο, η πράξις αυτή ισοδυναμούσε με επανάσταση. Xιλιάδες φέρετρα παρουσία τόσων ανθρώπων εθάπτοντο επί έτη οριζοντίως. Oυδείς όμως εσκέφθη ότι πιάνουν πολύτιμο χώρο. Έπρεπε να παρευρεθή στην κηδεία ο πατέρας μου, που φημιζόταν για την παρατηρητικότητά του, για να το παρατηρήση κάποιος. Tώρα βέβαια που το έθιμο της ορθίας ταφής επεκράτησε και ξαπλώνεται συνεχώς, κανείς πια δεν σκέφτεται να θάψη προσφιλή του πρόσωπα πλαγίως. Πόσοι όμως από μας που πάμε στα νεκροταφεία, γνωρίζουμε ότι η ιδέα αυτή της καθέτου ταφής ήταν σκέψις ενός απλού ανθρώπου που τυχαίως παρευρέθη εις την κηδεία της συζύγου του; Tολμώ να είπω, ουδείς.

* Από τα Πεζά κείμενα 1960-1965

Διαβάστε περισσότερα

«Κωδικός εμβόλιο» με lockdown έως τον Φεβρουάριο

 

Μαρίνα Αλεξανδρή

Mε 100 νεκρούς την ημέρα και με τετραψήφιο αριθμό κρουσμάτων κορονοϊού μετά από πέντε εβδομάδες lockdown, η κυβέρνηση είχε μόνον δύο επιλογές: Να πάει σε γεωγραφική διαφοροποίηση και να ανοίξει την οικονομία μόνον στις «καθαρές» περιοχές της χώρας ή να παρατείνει το καθολικό lockdown.

Επέλεξε το δεύτερο ομολογώντας διπλή αδυναμία: Την αδυναμία του κλονισμένου ΕΣΥ να ανταπεξέλθει ακόμη και στην παραμικρή νέα έξαρση της πανδημίας, και την δική της αδυναμία – για πολλοστή φορά – να βγει μπροστά από την κρίση με στοχευμένο και συντεταγμένο σχέδιο.

Στην πραγματικότητα, σε ό,τι αφορά το δεύτερο σκέλος η αδυναμία συνοδεύεται – επίσης για πολλοστή φορά – και από καθαρή πολιτική σκοπιμότητα.

Η πρόταση για γεωγραφικό διαχωρισμό σε ζώνες χαμηλότερου και υψηλότερου κινδύνου μπήκε, σύμφωνα με απολύτως ασφαλείς πληροφορίες, στο τραπέζι την περασμένη εβδομάδα από τους ίδιους τους επιδημιολόγους. Υπήρξαν μέλη της επιτροπής Τσιόδρα που εισηγήθηκαν προσεκτικό μεν, αλλά πιο προωθημένο άνοιγμα της αγοράς μόνον στις περιοχές της χώρας που έχουν χαμηλότερο επιδημιολογικό φορτίο – ένα μοντέλο που έχει ακολουθηθεί και σε άλλες χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία.

Το εν λόγω μοντέλο υπερασπίστηκαν πολιτικά και συγκεκριμένοι κυβερνητικοί παράγοντες με το σκεπτικό ότι «είναι άδικο να πληρώνει, για παράδειγμα, η Κρήτη την υγειονομική κρίση της Θεσσαλονίκης».

Η πρόταση ωστόσο απορρίφθηκε με βασικό επιχείρημα ότι η κατάσταση είναι εξαιρετικά ευμετάβλητη και ο ιός τόσο επιθετικός, που ακόμη και σε περιοχές με χαμηλή διασπορά σήμερα μια χαλάρωση των μέτρων μπορεί να οδηγήσει σε έκρηξη της πανδημίας αύριο.

Η βασική αιτία όμως, μετά και από εκτεταμένες συζητήσεις που έγιναν στο Μαξίμου, ήταν ο φόβος του πολιτικού κόστους και η ανάγκη τήρησης και γεωγραφικών πολιτικών ισορροπιών. Από τις 74 περιφερειακές ενότητες της χώρας μόνον οι 20 θεωρούνται αυτή την στιγμή ασφαλείς και όλες βρίσκονται στην νότια Ελλάδα. Και με βάση το κυβερνητικό σκεπτικό το άνοιγμα της αγοράς σ’ αυτές τις περιοχές θα προκαλούσε αντιδράσεις στην βόρεια Ελλάδα όπου βρίσκονται και τα προπύργια της εκλογικής επιρροής της ΝΔ.

Κατόπιν αυτού, η παράταση του καθολικού lockdown σε όλη την χώρα ήταν μονόδρομος. Οι επιδημιολόγοι απέρριψαν κατηγορηματικά ακόμη και την λύση του «ακορντεόν» - δηλαδή, το άνοιγμα του λιανεμπορίου και άλλων δραστηριοτήτων για τις ημέρες των Χριστουγέννων και την επαναφορά των περιορισμών στην συνέχεια – εάν αυτή περιλάμβανε και την βόρεια Ελλάδα.

 

Πρόσθετο αρνητικό παράγοντα για το μοντέλο «ακορντεόν» αποτέλεσε και η έξαρση των κρουσμάτων στην δυτική Αττική, γεγονός που πυροδοτεί φόβους για την εξέλιξη της πανδημίας και στο λεκανοπέδιο. Όπως επισημάνθηκε στις συσκέψεις της περασμένης εβδομάδας, με δεδομένο το πληθυσμιακό μέγεθος του λεκανοπεδίου μια έκρηξη της διασποράς του ιού στην Αττική ανάλογη με εκείνη της Θεσσαλονίκης δεν υπάρχει περίπτωση να ελεγχθεί.

Σύμφωνα, μάλιστα, με πληροφορίες που δημοσιεύει σήμερα η «Καθημερινή», μελέτη που παρέδωσε η επιτροπή Τσιόδρα στο Μαξίμου προειδοποιούσε πως εάν αίρονταν ταυτόχρονα κατά την εορταστική περίοδο πανελλαδικά οι απαγορεύσεις στην κυκλοφορία και άνοιγαν το λιανεμπόριο και τα μεγάλα εμπορικά κέντρα, τα κρούσματα τον Ιανουάριο μπορεί και να υπερέβαιναν τις 10.000 ημερησίως.

Με αυτά τα δεδομένα, το σενάριο που ωριμάζει εντός κυβέρνησης είναι η παράταση του lockdown έως τον Φεβρουάριο – είτε στην ισχύουσα, είτε σε ελαφρώς πιο ήπια μορφή με άνοιγμα των σχολείων και κάποιων ακόμη δραστηριοτήτων. Για την αγορά ο τζίρος των 20 δις της εορταστικής περιόδου είναι ήδη χαμένος, το περίφημο click away είναι ζήτημα εάν μπορεί να διασώσει ένα 15% με 20% αυτού του ποσού, ενώ στον προϋπολογισμό υπάρχει πρόβλεψη φειδωλής έστω διατήρησης των μέτρων στήριξης και στο πρώτο τρίμηνο του 2021. Η δε κοινωνική δυσφορία θεωρείται από το Μαξίμου ότι μπορεί να ελεγχθεί με την διαρκή προβολή της προσδοκίας του εμβολίου.

Το εγχείρημα δεν θα είναι εύκολο, καθώς για δεκάδες χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, φαίνεται πλέον να μην υπάρχει αύριο. Πάνω από 200.000 επιχειρήσεις είναι κλειστές με κρατική εντολή, περίπου 650.000 εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα βρίσκονται σε αναστολή σύμβασης, συνολικά 1,5 εκατομμύριο εργαζόμενοι έχουν επηρεαστεί αρνητικά από την κρίση, και οι ενώσεις του λιανεμπορίου και της εστίασης προειδοποιούν για μαζικά «λουκέτα» τον επόμενο χρόνο. Πιο απλά, σχεδόν για το μισό δυναμικό του ιδιωτικού τομέα της χώρας οι ελπίδες και ο προσδοκίες μπορεί να έχουν τελειώσει πολύ πριν έρθει το εμβόλιο.

Διαβάστε περισσότερα

Για “το σπίτι του Τσίπρα”…

 ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

• facebook.com/mpogiopoulos
• mpog@imerodromos.gr

Στις 6 Δεκέμβρη, την ημέρα που έσκασε η υποψήφια για Πούλιτζερ «αποκάλυψη» περί το «σπίτι του Τσίπρα», στην Ελλάδα ανακοινώθηκαν 101 νεκροί από την πανδημία…

Από την αρχή του μήνα, τη βδομάδα που μεσολάβησε μέχρι την «αποκάλυψη», η χώρα μετρούσε 500 επιπλέον νεκρούς.

Από την «αποκάλυψη»  μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές (12/12), κι ενώ η ΝΔ εκδίδει ανακοινώσεις για «το σπίτι του Τσίπρα» και ο ΣΥΡΙΖΑ για τα «32 ακίνητα» και τις «μεσοτοιχίες του Μητσοτάκη με τον Χριστοφοράκο», έχουν προστεθεί άλλοι 500 νεκροί.   

Ας δούμε καταρχάς το πρόδηλο:  Όταν ως ΝΔ δεν μπορείς να κάνεις κριτική στον Τσίπρα

• για τα Νοσοκομεία που δεν άνοιξε (αφού εσύ τα είχες κλείσει)
• για το ΕΣΥ που δεν ενίσχυσε (αφού ΕΣΥ το στραπατσάρισες) 
• για τους γιατρούς, τις ΜΕΘ, τους νοσηλευτές που δεν φρόντισε να υπάρχουν (αφού εσύ το είχες «φροντίσει» πριν και μετά από αυτόν)
• για τα λεωφορεία που δεν αγόρασε και τα ΜΜΜ που δεν ενίσχυσε (ό,τι κι εσύ, δηλαδή)
• για το Μνημόνιο που ψήφισε και τα Μνημόνια που εφάρμοσε (αφού μαζί το ψηφίσατε και τα δικά σου εφάρμοσε)
• για τα ΜΑΤ που θα «διέλυε» (και που εσύ τα στέλνεις να ξεβρακώνουν ανθρώπους και να εφαρμόζουν την χουντίλα της «απαγόρευσης των συναθροίσεων καθ’ άπασαν την επικράτειαν»)
• για την συμφωνία που αυτός έφτιαξε για τις ΑμερικανοΝΑΤΟϊκές βάσεις (αφού εσύ την ψήφισες)
• για τον «αγγελικό Τραμπ» που προσκύνησε (και στον οποίο εσύ δηλώθηκες «προβλέψιμος» σύμμαχος)
• για την επέκταση της οικειοθελούς  φορολόγησης των εφοπλιστών (αφού εσύ την εισήγαγες και του την έμαθες)
• για την μη κατάργηση του ΕΝΦΙΑ (αφού εσύ τον επέβαλλες)
• για τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς που νομοθέτησε (και που εσύ τους κάνεις «βιομηχανία» μέσω του πτωχευτικού κώδικα)
• για τη «μη αμφισβήτηση της θέσης της χώρας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ (που εσύ ως σημαιοφόρος του ευρωατλαντισμού λατρεύεις)
• για την τρόικα που την έκανε «θεσμούς» (και που εσύ την έφερες)
• για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζιτών (που εσύ θες να είσαι η επίσημη αγαπημένη τους)
• για την κωλοτούμπα του δημοψηφίσματος (που εσύ τη ζήτησες)
• για τους φόρους που δεν κατάργησε (αφού εσύ τους θέσπισες)
• για την υπό νέα αδειοδότηση κατάντια του μιντιακού τοπίου (που εσύ την έχτισες και την ταίζεις με την κοπριά της «λίστας Πέτσα»)  

τότε, λοιπόν, μετά από τόση και τέτοια στρατηγική σύμπλευση, είσαι καταδικασμένη ως ΝΔ, εσύ και τα μιντιακά σου λιβανιστήρια, να ψάχνετε αποπροσανατολισμούς στις αθλιότητες.

Στην Ελλάδα που έχει 3.000 νεκρούς από τις αρχές Νοέμβρη, όταν κάθε μέρα συντελείται κι ένα «Μάτι», όταν κάθε μέρα συντελείται και μια «Μάνδρα», όταν κάθε μέρα συντελείται σε επίπεδο ανθρώπινων απωλειών και μια φωτιά με όρους 2007, όταν κάθε μέρα συντελείται κι ένα «Σαμίνα», όταν κάθε μέρα συντελείται μια «Φαράν» και μια «Ρικομέξ»,

είναι απολύτως εξηγήσιμη η δυσωδία των αντιπερισπασμών για τις ανύπαρκτες «βίλες των Λεγραινών», όπως και η υποχρέωση του υπόλογου πολιτικού συστήματος να καταφεύγει στα πινγκ – πονγκ με τις ποδηλατάδες στην Πάρνηθα,  με την «ανεμελιά» των ταγών του, με τα «κότερα» του ενός και τους «Βολταίρους» του άλλου.

Είναι εξηγήσιμο και γιατί οι «άριστοι» της ΝΔ, των εκατοντάδων εκατομμυρίων δανείων και κομματικών χρεών – αυτοί που στα Ε9 τους για να καταγράψουν τα ακίνητά τους χρειάζονται τόσο χαρτί  που με τον όγκο του θα μπορούσε να τυλιχτεί η φέτα του Σκλαβενίτη για τρία χρόνια – θέλουν η «πολιτική» κουβέντα να  κινείται γύρω από ανύπαρκτες «βίλες των Λεγραινών»,

αλλά και πόσο βολικό είναι αυτό για «αριστερούς» σαν δαύτους που κατέθεσαν το «ηθικό τους πλεόνασμα» στην υπηρεσία των τροικανών πλεονασμάτων και στην υπέρ ΤΑΙΠΕΔ παράδοση της δημόσιας περιουσίας σε ντόπιους και ξένους καπιταλιστές για 99 χρόνια! 

Η ιστορία με “το σπίτι του Τσίπρα” είναι μια κλασική συνταγή αναπαραγωγής, τροφοδότησης και βαθέματος της ευτέλειας.  Βγαλμένη από τον “τσελεμεντέ” ενός υπόλογου πολιτικού συστήματος που πουλάει για «αλήθεια» τις κατασκευές. Για «ενημέρωση» το επικοινωνιακό ψεύδος. Και που για να αποσιωπήσει την στρατηγική σύμπλευση των φορέων του, βαφτίζει «πολιτική αντιπαράθεση» την φλυαρία για το τίποτα που ισοδυναμεί με την στυγνή λογοκρισία των ουσιαστικών γεγονότων που αφορούν τη ζωή του λαού. Και το διαπράττει μέσα από την αισχρή προσβολή του λαού, την ώρα των άφατων δεινών του.   

Διαβάστε περισσότερα