του Κώστα Πλιάκου - cnn.gr*
O «Ημεροδρόμος» αναδημοσιεύει το εκτενές άρθρο του Κώστα Πλιάκου από το cnn.gr εκτιμώντας
ότι – παρά τις όποιες ενστάσεις μπορεί να έχει κανείς σε επίπεδο
συμπερασμάτων – είναι χρήσιμο για όποιον επιθυμεί να αντιληφθεί με
στοιχεία τι γίνεται στη Βενεζουέλα.
Εντάξει ας το πάρουμε
απόφαση. Στην Ελλάδα δεν θα μπορέσουμε ούτε να συζητήσουμε ούτε να
πληροφορηθούμε με ευκολία, αλλά κυρίως δεν μπορέσουμε να δούμε
αντικειμενικά το θέμα «Βενεζουέλα». Από τη στιγμή που
μπήκε στον πολιτικό λόγο, το θέμα της Βενεζουέλας ως πολιτικό,
οικονομικό, κοινωνικό παράδειγμα, στα χρόνια των μνημονίων, θα είναι
λόγος αντιπαράθεσης και μάλιστα στρεβλής αντιπαράθεσης.
***
Για
να πούμε την αλήθεια, η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που η Βενεζουέλα
έγινε «μπαμπούλας». Το ίδιο έγινε και σε άλλες ευρωπαϊκές και μη χώρες.
Λίγο πριν τις εκλογές στο Μεξικό πέρυσι, κυκλοφόρησε ένα βίντεο με
συνέντευξη του Λόπες Ομπραδόρ,που τελικά κέρδισε και
τις εκλογές, να λέει τον συνομιλητή του με παράπονο και σχεδόν
απελπισμένα για τις επιθέσεις που δέχεται από την αντιπολίτευση: «Κάθε
μέρα είναι Βενεζουέλα…κάθε μέρα»…
Σ’ αυτό συνέβαλε και ο τύπος. Έχουν γραφτεί τερατουργήματα, έχουν στηθεί θέματα, έχουν ειπωθεί ψέματα έχει καταστρατηγηθεί κάθε κανόνας δεοντολογίας για να εξυπηρετηθεί αυτή η αντιπαράθεση ακόμη και από σοβαρά διεθνή μέσα. Φυσικά, ο καθένας έχει το δικαίωμα να έχει την πολιτική του άποψη. Υπάρχει, όμως, και η αλήθεια ή για να το πούμε σωστά (γιατί αλήθειες υπάρχουν πολλές) τα γεγονότα. Το πρόβλημα είναι ότι η δημοσιογραφία σήμερα δεν μπορεί να πείσει ή για να μην είμαστε απόλυτοι δεν μπορεί να πείσει με τον τρόπο που το έκανε παλιότερα. Γίνεται ολοένα και περισσότερο κομμάτι αυτού του άτυπου δικτύου αφιλτράριστης πληροφόρησης όπου όλα χωράνε, όλα μπορούν να λέγονται, τα πάντα να διακινούνται άκριτα. Αυτό το τελευταίο ωστόσο είναι άλλη μεγάλη κουβέντα.
Το θέμα Βενεζουέλα δεν είναι μονοδιάστατο. Δεν έχουμε να κάνουμε δηλαδή με μια πολιτική κρίση αποτέλεσμα οικονομικής κρίσης και με προσπάθεια ανατροπής της νόμιμης κυβέρνησης της χώρας με την βοήθεια των ΗΠΑ. Έχουμε κατ’ αρχάς το θέμα της επιχείρησης ανατροπής του Μαδούρο και πως φτάσαμε ως εδώ, έχουμε τη γεωπολιτική και ενεργειακή σκακιέρα στη Λ. Αμερική και το πώς θα μοιραστούν από τις ισχυρές χώρες τα αποθέματα υδρογονανθράκων και άλλων ορυκτών και οι ζώνες επιρροής και τέλος έχουμε το πολιτικό χρονικό της Λατινικής Αμερικής την τελευταία 20ετία με την άνοδο κυβερνήσεων που επιχείρησαν μια βαθειά μεταρρύθμιση με αναδιανομή του πλούτου, απαγκίστρωση από τις ΗΠΑ και κυριαρχία πάνω στους φυσικούς τους πόρους. Φυσικά με παράλληλη αναζήτηση νέων συμμαχιών πχ, Κίνα, Ρωσία κτλ.
Σ’ αυτό συνέβαλε και ο τύπος. Έχουν γραφτεί τερατουργήματα, έχουν στηθεί θέματα, έχουν ειπωθεί ψέματα έχει καταστρατηγηθεί κάθε κανόνας δεοντολογίας για να εξυπηρετηθεί αυτή η αντιπαράθεση ακόμη και από σοβαρά διεθνή μέσα. Φυσικά, ο καθένας έχει το δικαίωμα να έχει την πολιτική του άποψη. Υπάρχει, όμως, και η αλήθεια ή για να το πούμε σωστά (γιατί αλήθειες υπάρχουν πολλές) τα γεγονότα. Το πρόβλημα είναι ότι η δημοσιογραφία σήμερα δεν μπορεί να πείσει ή για να μην είμαστε απόλυτοι δεν μπορεί να πείσει με τον τρόπο που το έκανε παλιότερα. Γίνεται ολοένα και περισσότερο κομμάτι αυτού του άτυπου δικτύου αφιλτράριστης πληροφόρησης όπου όλα χωράνε, όλα μπορούν να λέγονται, τα πάντα να διακινούνται άκριτα. Αυτό το τελευταίο ωστόσο είναι άλλη μεγάλη κουβέντα.
Το θέμα Βενεζουέλα δεν είναι μονοδιάστατο. Δεν έχουμε να κάνουμε δηλαδή με μια πολιτική κρίση αποτέλεσμα οικονομικής κρίσης και με προσπάθεια ανατροπής της νόμιμης κυβέρνησης της χώρας με την βοήθεια των ΗΠΑ. Έχουμε κατ’ αρχάς το θέμα της επιχείρησης ανατροπής του Μαδούρο και πως φτάσαμε ως εδώ, έχουμε τη γεωπολιτική και ενεργειακή σκακιέρα στη Λ. Αμερική και το πώς θα μοιραστούν από τις ισχυρές χώρες τα αποθέματα υδρογονανθράκων και άλλων ορυκτών και οι ζώνες επιρροής και τέλος έχουμε το πολιτικό χρονικό της Λατινικής Αμερικής την τελευταία 20ετία με την άνοδο κυβερνήσεων που επιχείρησαν μια βαθειά μεταρρύθμιση με αναδιανομή του πλούτου, απαγκίστρωση από τις ΗΠΑ και κυριαρχία πάνω στους φυσικούς τους πόρους. Φυσικά με παράλληλη αναζήτηση νέων συμμαχιών πχ, Κίνα, Ρωσία κτλ.
Μια πραγματικά
«επαναστατική» προσπάθεια -για το ιστορικό αυτής της περιοχής του
πλανήτη – που εξαντλήθηκε στην πορεία γιατί οι χώρες αυτές δεν μπόρεσαν
να κάνουν σταθερές περιφερειακές συμμαχίες, δεν ολοκλήρωσαν την αναδιανομή του πλούτου,
βρήκαν τοπικές λύσεις σε θέματα οικονομίας χωρίς εξωτερική βοήθεια που
κι αυτά όμως έκαναν τον κύκλο τους και δεν απαγκιστρώθηκαν από τις
επιταγές των διεθνών αγορών και οργανισμών.
1ον. Έγιναν προεδρικές εκλογές και συγκεκριμένα στις 20 Μαΐου του 2018 τις οποίες κέρδισε ο Μαδούρο. Οι εκλογές έγιναν οκτώ μήνες νωρίτερα από την λήξη της θητείας Μαδούρο η οποία προβλέπεται από τα άρθρα 230 και 231 του Συντάγματος της χώρας. Καταστρατήγηση του Συντάγματος θα ήταν αν οι εκλογές γίνονταν μετά τις 10 Ιανουαρίου του 2019.
2ον. Τις πρόωρες προεδρικές εκλογές τις ζήτησε η αντιπολίτευση της Βενεζουέλας και ήταν η Συντακτική Εθνοσυνέλευση η οποία προκήρυξε τις πρόωρες εκλογές. Πρέπει να τονίζουμε ότι η Συντακτική Εθνοσυνέλευση είναι η νόμιμη εθνοσυνέλευση καθώς η προηγούμενη δεν αποδέχθηκε ότι τρεις βουλευτές εξελέγησαν με νοθεία, αποδεδειγμένα και δεν αποδέχτηκε τον νόμιμα εκλεγμένο πρόεδρο. Ο Μαδούρο σύμφωνα με το άρθρο 348 του Συντάγματος είχε δικαίωμα να προκηρύξει εκλογές για τη συντακτική εθνοσυνέλευση και η διαφωνία της αντιπολίτευσης ήταν καθαρά θέμα ερμηνείας. Ότι δηλαδή θα έπρεπε να γίνει πρώτα δημοψήφισμα για το αν θα πρέπει να γίνουν εκλογές για την Συντακτική Εθνοσυνέλευση. Το επόμενο άρθρο του Συντάγματος της χώρας προβλέπει όμως ρητά ότι η Εθνοσυνέλευση δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να εμποδίσει την Συντακτική Εθνοσυνέλευση.
Η Συντακτική εθνοσυνέλευση πάντως προέκυψε από εκλογές και αφού είχε γνωμοδοτήσει θετικά το ανώτατο δικαστήριο. Να μην ξεχνάμε ότι στις τελευταίες μεγάλες ταραχές στη Βενεζουέλα σκοτώθηκαν 114 άνθρωποι πολλοί από αυτούς κάηκαν ζωντανοί από υποστηρικτές της αντιπολίτευσης οι οποίοι χρησιμοποίησαν ακόμη και βόμβες στο κέντρο του Καράκας.
3ον. Στη Βενεζουέλα η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική. Επίσης η μη συμμετοχή κάποιων κομμάτων της αντιπολίτευσης στις εκλογές ήταν αποτέλεσμα δικής τους επιλογής. Δεν τους το απαγόρευσε κανείς. Αυτή η αποχή όμως δεν εμποδίζει την εκλογική διαδικασία, ούτε την καθιστά άκυρη. Τι μπορεί να πει δηλαδή κανείς στα 9 εκατομμύρια πολίτες που ψήφισαν; Όταν όμως ξέρεις ότι θα χάσεις, η αποχή και η προσπάθεια υπονόμευσης της διαδικασίας είναι μια λύση… Τα τελευταία 20 χρόνια στη Βενεζουέλα έχουν γίνει 23 εκλογές, περισσότερες από κάθε Ευρωπαϊκή χώρα.
4ον. Στις εκλογές αυτές συμμετείχαν 16 κόμματα. Στη Βενεζουέλα δεν υποχρεώνει κανείς ένα κόμμα να κατέβει στις εκλογές. Τρία κόμματα αποφάσισαν να μην κατέβουν αλλά αυτό δεν ακυρώνει την εκλογική διαδικασία.
5ον. Στις προεδρικές εκλογές υπήρξαν έξι υποψήφιοι πρόεδροι. Νικολάς Μαδούρο, Χέρνι Φαλκόν, Χαβιέ Μπερτούτσι, Ρεινάλντο Κιχάδα, Φρανσίσκο Βισκόντι Οσόνιο και Λουίς Αλεχάντρο Ράτι. Ο Μαδούρο κέρδισε παίρνοντας πάνω από έξι εκατομμύρια ψήφους με μεγάλη διαφορά από τον Χέρνι Φαλκόν που πήρε σχεδόν δύο εκατομμύρια ψήφους σε σύνολο ψηφισάντων 9,3 εκατομμύρια. Το να θέλει κανείς να διαγράψει έξι εκατομμύρια Βενεζολάνους δεν το λες και δημοκρατικό.
6ον. Στις τελευταίες εκλογές υπήρξαν περίπου 150 παρατηρητές. Μεταξύ τους 14 εκλογικές επιτροπές από οχτώ χώρες, δύο τεχνικές αποστολές, δεκαοχτώ δημοσιογράφοι από διάφορες χώρες, ένας εκπρόσωπος από το ευρωκοινοβούλιο και μια επιτροπή από τη Ρωσία. Ο ΟΗΕ κλήθηκε να παραστεί αλλά αρνήθηκε. Οι παρατηρητές που ήταν στις εκλογές δεν διαπίστωσαν παρατυπίες. Χαρακτηριστική ήταν και η σχετική δήλωση του πρώην πρωθυπουργού της Ισπανίας Θαπατέρο ο οποίος έγινε μαύρο πρόβατο πίσω στην χώρα του σε πολιτικούς κύκλους ακόμη και μέσα στο Σοσιαλιστικό Κόμμα ενεργοποιώντας το ισπανικό «κόμπλεξ της αποτυχημένης αυτοκρατορίας».
7ον. Οι προεδρικές εκλογές έγιναν με το ίδιο σύστημα που έγιναν και οι βουλευτικές εκλογές του 2015 τις οποίες κέρδισε η αντιπολίτευση. Ένα σύστημα αυτόματο, που ξεκλειδώνει με το δακτυλικό αποτύπωμα αυτού που ψηφίζει και με αυτόματη καταμέτρηση και το οποίο ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ έχει χαρακτηρίσει το πιο ασφαλές και έγκυρο. Το ερώτημα είναι γιατί να είναι «καθαρές» οι εκλογές όταν κερδίζει η αντιπολίτευση και «βρώμικες» όταν χάνει; Κανένας από τους συμμετέχοντες στις προεδρικές εκλογές δεν αμφισβήτησε το αποτέλεσμα. Η αποχή ήταν 54% στις προεδρικές εκλογές ποσοστό που θεωρείται νορμάλ (έτσι είναι η δημοκρατία). Σε προηγούμενες εκλογές στη Βενεζουέλα η αποχή ήταν ανάλογη (62%, 53,8%, 55,6% κτλ. Τα στοιχεία μπορεί κανείς εύκολα να τα βρει).
Τον τελευταίο μήνα λέγεται και γράφεται διεθνώς ότι η Βενεζουέλα έχει δύο προέδρους. Μετά την πρώτη αναστάτωση που προκλήθηκε και την σπουδή της ΕΕ να υποστηρίξει τον Γκουαϊδό η ένταση έχει υποχωρήσει. Η ΕΕ μάλιστα «μαζεύτηκε» μετά τις πρώτες κορώνες λέγοντας ότι είναι αντίθετη σε οποιαδήποτε στρατιωτική κλιμάκωση και υποστηρίζει μια ειρηνική λύση. (Προφανώς έμαθε το μάθημά της από την περίπτωση της Ουκρανίας).
Μετά και την δήλωση πίστης του στρατού στην νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση, τα πράγματα δυσκολεύουν καθώς μια ανάφλεξη στην περιοχή μπορεί να απελευθερώσει δυνάμεις που δεν θα ελεγχθούν εύκολα. Η γειτονική Κολομβία -η οποία μόλις βγήκε από έναν εμφύλιο πόλεμο 60 ετών- είναι αυτή που θα πληρώσει πρώτη το κόστος μιας σύρραξης ενώ οι δύο μεγαλύτερες οικονομικές δυνάμεις της Λ. Αμερικής δεν είναι σε θέση να υποστηρίξουν πιο ενεργά το πραξικόπημα Γκουαϊδό.
Στη μεν Βραζιλία η ακροδεξιά κυβέρνηση του Μπολσονάρο ήδη άρχισε να έχει προβλήματα συνοχής και στην Αργεντινή οι Περονιστές με ή χωρίς την Κ. Κίρχνερ ετοιμάζονται για την επιστροφή τους στην εξουσία καθώς πλησιάζουν οι εκλογές.
Σύμφωνα με το άρθρο 233 του Συντάγματος της Βενεζουέλας απώλεια προέδρου νοείτε μόνο σε περίπτωση θανάτου, παραίτησης, αντικατάσταση με απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου και φυσική ή νοητική αδυναμία άσκησης καθηκόντων. Ο Γκουαϊδό δεν έχει κανένα νομικό πάτημα και η υποστήριξη στο πρόσωπό του είναι με βάση το εθνικό και διεθνές δίκαιο, υποστήριξη σε έναν εν δυνάμει πραξικοπηματία. Το ότι έχει την υποστήριξη της Διεθνούς Κοινότητας όπως γράφεται σε πολλά μέσα εξαρτάται από το πώς το ερμηνεύει κανείς. Η κυβέρνηση Μαδούρο εξακολουθεί να έχει επίσημα διπλωματικές σχέσεις και να έχει διπλωματικές αποστολές σε περισσότερες από 80 χώρες και αυτές οι χώρες που υποστηρίζουν τον Γκουαϊδό είναι αυτές που στις 10 Ιανουαρίου δεν αναγνώριζαν τον Μαδούρο με την προσθήκη της Γεωργίας, της Αυστραλίας και του Ισραήλ.
Η λύση που προτείνεται από πολλούς είναι να προκηρυχθούν νέες εκλογές αλλά και εδώ υπάρχουν δύο κενά. Το ένα είναι ότι οι εκλογές έγιναν πέρυσι και ήταν καθόλα νόμιμες με διεθνείς παρατηρητές και το δεύτερο ότι αν γίνουν πάλι εκλογές ο Μαδούρο μπορεί πάλι να κερδίσει, οπότε σε αυτή την περίπτωση το τμήμα της διεθνούς κοινότητας που τώρα φωνάζει θα είναι υποχρεωμένο να τον αποδεχθεί ως πρόεδρο και να τον ανεχθεί για άλλα πέντε χρόνια.
Ακόμη και αν αποχωρήσει ο Μαδούρο από την προεδρία και την ηγεσία του κόμματος του και αντικατασταθεί από κάποιον άλλο, ο οποίος θα κερδίσει τις εκλογές, όλη αυτή η προσπάθεια μεΔούρειο Ίππο τον Γκουαϊδό θα καταλήξει να είναι “μια τρύπα στο νερό” γιατί δεν έχει σημασία το πρόσωπο αλλά η πολιτική και το τέλος της μπολιβαριανής επανάστασης.
Οι ΗΠΑ που κυρίως θέλουν την ανατροπή Μαδούρο έχουν το χρόνο με το μέρος τους. Όσο η κρίση στη Βενεζουέλα βαθαίνει, αυξάνει και η δυσφορία του κόσμου, αυξάνει η βία και από τις δύο πλευρές και αυτό θεωρούν ότι αργά ή γρήγορα θα ρίξει την κυβέρνηση Μαδούρο σαν ώριμο φρούτο.
Βάζω το «σοσιαλιστικό» εντός εισαγωγικών, γιατί σε όλες αυτές τις χώρες που υπήρξε ανατροπή των κυρίαρχων πολιτικών ελίτ που κυβερνούσαν μέχρι πριν 20 χρόνια με σιδηρά πυγμή ή μετά από πραξικοπήματα, οι κυβερνήσεις τους δεν ήρθαν σε σκληρή αντιπαράθεση με τις αγορές και τους διεθνείς οργανισμούς (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα) και σε καμία περίπτωση δεν ήθελαν να ανατρέψουν τον καπιταλισμό. Ίσα ίσα η Βενεζουέλα επεδίωκει και εξεκολουθεί να επιδιώκει καλές σχέεις με τις ΗΠΑ. Απόδειξη ότι τα χρήματά της τα φυλάει ή τα επενδύει στις ΗΠΑ. Επιπλόεν ο Τσάβες και στη συνέχεια ο Μαδούρο κρατικοποίησαν κάποιες επιχειρήσεις αλλά δεν άγγιξασν στο παραμικρό τον τραπεζικό τομέα.
H κατάσταση στη Βενεζουέλα με γεωπολιτικούς όρους σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου κύκλου μονομερών παρεμβάσεων των ΗΠΑ και αυτή η νέα φάση του αμερικανικού ηγεμονισμού προσπαθεί να σπάσει τις διεθνείς συμμαχίες που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια με την Κίνα και τη Ρωσία οι οποίεςπροϋποθέτουν λογικές πολυμερών συνεργασιών, αυτονομημένων από τον μονοπολικό χρηματοοικονομικό καπιταλισμό κατά κύριο λόγω της Ουάσιγκτον και δευτερευόντως των Βρυξελών.
Η Κυβέρνηση της Βενεζουέλας βρίσκεται στο επίκεντρο μια παγκόσμιας προσπάθειας των ΗΠΑ να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος στην περιοχή της Λ. Αμερικής μετά από δεκαετίες αποτυχημένωννεοφιλελεύθερων πολιτικών και σχεδόν δύο δεκαετίες προσπαθειών απαγκίστρωσης από την Ουάσιγκτον. Σε αυτό το πλαίσιο η «αποκατάσταση της Δημοκρατίας» που ευαγγελίζεται ο Τραμπ θέλει να περιορίσει αυτήν την προσπάθεια της πολυπολικότητας στην διεθνή συνεργασία η οποία πήρε ευδιάκριτη μορφή από τη στιγμή που η Κίνα κατάφερε να αναπτύξει τις παραγωγικές δυνάμεις της.
Και αυτή η νέα σχέση που ανέπτυξε η Βενεζουέλα με την Κίνα αλλά και άλλες χώρες σε μικρότερο βαθμό όπως η Ρωσία, η Ινδία και η Τουρκία αναπτύχθηκε από τη μία στο επίπεδο της εμπορικής ολοκλήρωσης και από την άλλη στο επίπεδο της συνεργασίας σε διάφορα πεδία όπως των επενδύσεων στην ενέργεια. Στη Βενεζουέλα μάλιστα αυτή η διαδικασία επιταχύνθηκε λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου αφενός και αφετέρου λόγω των επιπτώσεων του εμπάργκο που ξεκίνησε ως πρόεδρος των ΗΠΑ ο Μπαράκ Ομπάμα και συνεχίζει ο Τραμπ.
Το εμπάργκο μέχρι στιγμής έχει κοστίσει στη Βενεζουέλα σύμφωνα με έρευνα του Στρατηγικού Κέντρου Γεωπολιτικής της Λατινικής Αμερικής (CELAG) 350 δισεκατομμύρια δολάρια (η σχετική έκθεση δημοσιεύθηκε πριν δέκα μέρες), αμερικάνικές και άλλες τράπεζες μπλοκάρουν τα εμβάσματα για την αγορά φαρμάκων και τροφίμων από τη Βενεζουέλα και τα χρήματα από το πετρέλαιο που πουλά η χώρα στις ΗΠΑ δεν μπορούν να βγουν από τις ΗΠΑ. Αυτό επιταχύνει την οικονομική ασφυξία στη χώρα.
Ο στόχος είναι προφανής και φυσικά δεν έχει να κάνει με τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. ( Όλοι είδαν την προσπάθεια εισόδου «ανθρωπιστικής βοήθειας» το προηγούμενο σαββατοκύριακο στη Βενεζουέλα και τις αποστάσεις που κράτησαν από αυτή την προσπάθεια Διεθνείς Οργανισμοί, ακόμη και ο ΟΗΕ. Η Βενεζουέλα μάλιστα -για την αποκατάσταση της αλήθειας- δεν αρνήθηκε να πάρει την ανθρωπιστική βοήθεια αρκεί αυτή να διανεμηθεί από αναγνωρισμένο διεθνή οργανισμό όπως τον ΟΗΕ και όχι από Αμερικανούς ή τους εν δυνάμει πραξικοπηματίες.)
Ο στόχος έχει να κάνει με την μη αμφισβήτηση του δόγματος Μονρόε βάση του οποίου «δεν επιτρέπεται» καμία αυτονόμηση χωρών της Λατινικής Αμερικής από τον έλεγχο της Ουάσιγκτον και του Πενταγώνου.
Στη Βενεζουέλα αυτό έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία καθώς είναι το «χρυσό δισκοπότηρο» για της ΗΠΑ στην περιοχή, διαθέτοντας τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο (παρά το γεγονός ότι είναι βαρέως τύπου που σημαίνει μεγαλύτερο κόστος εξόρυξης και επεξεργασίας), τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου, είναι η τρίτη χώρα σε αποθέματα χρυσού, μεγάλα αποθέματα κολτανίου του πιο σημαντικού ορυκτού για την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση.
Ανοίγοντας εδώ μια παρένθεση να πούμε ότι ο εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ κατά της Κίναςξεκίνησε με την έλευση του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία και αποτυπώνει το πόσο εύθραυστη είναι η αμερικάνικη οικονομία, κάτι το οποίο φαίνεται τόσο από το εμπορικό της έλλειμμα όσο και από την παραγωγή υψηλής τεχνολογίας που πλέον αμφισβητείται από την Κίνα με τις νέες πατέντες, την τεχνολογική καινοτομία, το μέγεθος των επενδύσεων, την εφαρμοσμένη έρευνα, και την ανάπτυξη νέων προϊόντων. Για τις ΗΠΑ η συνεργασία και το σενάριο μεγαλύτερης επιρροής της Κίνας στη Βενεζουέλα είναι μια απειλή για τα συμφέροντά της. Το πρόβλημα με τις ΗΠΑ είναι ότι παρά το γεγονός της μεγάλης πολιτικής αλλαγής που συντελέστηκε τις τελευταίες δύο δεκαετίες στη Βενεζουέλα, δεν κατέστη γι αυτή δυνατό να αναπτύξει έναν νέο τρόπο προσέγγισης και διείσδυσης σε αυτές τις χώρες επιμένοντας στον παραδοσιακό τρόπο της επιβολής με την δύναμη, τα εμπάργκο και τις απειλές. Από την άλλη, η Κίνα – και αυτό την κάνει τόσο ελκυστική σαν συνεργάτη – αναπτύσσει τους δεσμούς της χωρίς να επιβάλει πολιτικά συστήματα στους υποψήφιους συνεργάτες της και χωρίς να απαιτεί οικονομική υποταγή.
Η Κίνα επενδύει σε υποδομές τόσο στην Αφρική όσο και στη Λατινική Αμερική. Αυτό βέβαια δεν της δίνει τον χαρακτηρισμό του «ιεραπόστολου» της ανάπτυξης. Το κάνει για τα δικά της συμφέροντα χωρίς να επιβάλει μέσω διεθνών οργανισμών, πχ ΔΝΤ, πολιτικές λιτότητας, ελαστικές εργασιακές σχέσεις, νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, πολιτικές παρεμβάσεις για την απομάκρυνση κυβερνήσεων, για να οδηγήσει σε έναν τρόπο ανάπτυξης που θα την ευνοεί. Θυμηθείτε στο σημείο αυτό την απόφαση της ΕΕ να μην επιτρέπει πλέον την πώληση πλειοψηφικού μεριδίου σημαντικών υποδομών και επιχειρήσεων στην Κίνα. Γιατί ακριβώς διαβλέπει την διάβρωση της μίας, νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής που πρέπει να υπάρχει στην Ευρώπη.
Φυσικά η Κίνα δεν είναι κανένα φιλανθρωπικό ίδρυμα που θα βοηθήσει τον Μαδούρο χωρίς κέρδος. Ξέρει ότι η κυβέρνηση της Βενεζουέλας πιέζεται και θα προσπαθήσει να εκμεταλλευθεί την κατάσταση για να πάρει φθηνότερα το πετρέλαιό της.
Γι αυτό και η έξοδος από την κρίση δεν θα είναι εύκολη για να μην πούμε αδύνατη υπό το παρόν καθεστώς για το πετρέλαιο της χώρας.
Πως έγινε αυτό; Οι ΗΠΑ παρά την χρόνια δυσφορία τους με την μπολιβαριανή επανάσταση και τις προσπάθειες υπονόμευσης της δεν σταμάτησαν να αγοράζουν πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα. Σήμερα είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας βενεζολάνικου πετρελαίου με ποσοστό περίπου 41%. Ακολουθούν οι Κίνα με 25% και η Ινδία με 21%.
Φτάνονταςλοιπόν σε τέτοια ύψη η εξάρτιση της Βενεζουέλας από τις ΗΠΑ ως πελάτη για το πετρέλαιο της έγινε και περισσότερο ευάλωτη στις πιέσεις. Έτσι οι ΗΠΑ έδωσαν το πιο βαρύ χτύπημα στον Μαδούρο παγώνοντας των περιουσιακά στοιχεία της θυγατρικής της κρατικής εταιρίες πετρελαίου της Βενεζουέλας στις ΗΠΑ, της CITGO, αξίας περίπου 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Επιπλέον, ενώ οι ΗΠΑ δεν απαγόρευσαν την εισαγωγή πετρελαίου σταμάτησαν να πληρώνουν την κυβέρνηση Μαδούρο μεταφέροντας τα χρήματα σε μεσοεγγυητή με τον όρο να τα πάρει μια κυβέρνηση που δεν θα είναι του Μαδούρο. Με λίγα λόγια και σας παίρνουμε το πετρέλαιο και δεν σας πληρώνουμε. Οι επιλογές από εδώ και στο εξής είναι ελάχιστες για την κυβέρνηση της Βενεζουέλας που χρειάζεται απελπισμένα αυτά τα χρήματα.
Θα πρέπει να βρει άλλους πελάτες (κάτι που θα έπρεπε να έχει κάνει εδώ και καιρό) οι οποίοι όμως θέλουν το πετρέλαιό της σε χαμηλότερη τιμή.
Επιπλέον υπάρχουν κι άλλα προβλήματα. Το ένα είναι ποιος θα αγοράσει το πετρέλαιο της καθώς όπως είπαμε και πιο πάνω είναι αργό βαρέως τύπου που χρειάζεται επεξεργασία σε εγκαταστάσεις που δεν διαθέτουν όλες οι χώρες. Το άλλο είναι ότι η Βενεζουέλα δεν έχει δυνατότητες αποθήκευσης του πετρελαίου που εξορύσσει αλλά ταυτόχρονα είναι πολύ πιο κοστοβόρο το να σταματήσει την εξόρυξη. Αδιέξοδο και εδώ.
Το αδιέξοδο αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με το να βρει γρήγορα άλλους πελάτες που σημαίνει νέες διαπραγματεύσεις, εξασφαλίσεις, μεταφορικά, κατάλληλα λιμάνια ποδοχής, διαλυστήρια, χώροι αποθήκευσης κτλ. Διαδικασίες χρονοβόρες και επιπλέον χαμηλότερες τιμές γιατί όταν είσαι σε ανάγκη δεν μπορείς να ζητάς και πολλά. Κίνα και Ρωσία θα μπορούσαν να είναι πελάτες, με την Κίνα να αυξήσει τις εισαγωγές αλλά το πετρέλαιο που δίνει η Βενεζουέλα σε αυτές τις χώρες είναι κυρίως για να αποπληρώνει δάνεια. Με το γεγονός ότι το πετρέλαιο της Βενεζουέλας είναι βαρέως τύπου οι επιλογές για πελάτες όπως είπαμε παραπάνω μειώνονται και μια λύση θα ήταν να ανακατέψει το πετρέλαιο της με πετρέλαιο ελαφρού τύπου το οποίο όμως δεν διαθέτει και πρέπει να εισάγει, το οποίο όμως χρειάζεται χρήματα που δεν διαθέτει. Κι άλλο αδιέξοδο.
Με λίγα λόγια οι επιλογές ολοένα και λιγοστεύουν. Αν δεν υπάρξει σύντομα μια πολιτική συμφωνία είναι θέμα χρόνου η χώρα να βρεθεί σε οικονομική ασφυξία. Οι ΗΠΑ προφανώς θεωρούν ότι αυτό θα οδηγήσει σε κατάρρευση την κυβέρνηση Μαδούρο και “επιτέλους” θα πάρει τα ινία της χώρας ένα πρόεδρος της αρεσκείας τους.
Στις τελευταίες εκλογές ο Μαδούρο πήρε έξι εκατομμύρια ψήφους. Ας μην υπολογίσουμε τους αναποφάσιστους και αυτούς που είναι φιλικά προσκείμενοι στην κυβέρνηση. Ας φανταστούμε τι μπορεί να συμβεί στο εσωτερικό της χώρας αν πεις σε αυτά τα εκατομμύρια: “ξέρετε δεν έχει σημασία τι ψηφίσατε. Θα σας αλλάξουμε την κυβέρνηση με το έτσι θέλω και θα πάτε ήσυχα στα σπίτια σας”…
Τα γενονότα
Πάμε όμως στη Βενεζουέλα να κάνουμε μια ανακεφαλαίωση και ας δούμε μερικά γεγονότα που έχουν «κακοποιηθεί» στα μέσα ενημέρωσης για την κυβέρνηση Μαδούρο είτε μας αρέσει αυτή είτε όχι.1ον. Έγιναν προεδρικές εκλογές και συγκεκριμένα στις 20 Μαΐου του 2018 τις οποίες κέρδισε ο Μαδούρο. Οι εκλογές έγιναν οκτώ μήνες νωρίτερα από την λήξη της θητείας Μαδούρο η οποία προβλέπεται από τα άρθρα 230 και 231 του Συντάγματος της χώρας. Καταστρατήγηση του Συντάγματος θα ήταν αν οι εκλογές γίνονταν μετά τις 10 Ιανουαρίου του 2019.
2ον. Τις πρόωρες προεδρικές εκλογές τις ζήτησε η αντιπολίτευση της Βενεζουέλας και ήταν η Συντακτική Εθνοσυνέλευση η οποία προκήρυξε τις πρόωρες εκλογές. Πρέπει να τονίζουμε ότι η Συντακτική Εθνοσυνέλευση είναι η νόμιμη εθνοσυνέλευση καθώς η προηγούμενη δεν αποδέχθηκε ότι τρεις βουλευτές εξελέγησαν με νοθεία, αποδεδειγμένα και δεν αποδέχτηκε τον νόμιμα εκλεγμένο πρόεδρο. Ο Μαδούρο σύμφωνα με το άρθρο 348 του Συντάγματος είχε δικαίωμα να προκηρύξει εκλογές για τη συντακτική εθνοσυνέλευση και η διαφωνία της αντιπολίτευσης ήταν καθαρά θέμα ερμηνείας. Ότι δηλαδή θα έπρεπε να γίνει πρώτα δημοψήφισμα για το αν θα πρέπει να γίνουν εκλογές για την Συντακτική Εθνοσυνέλευση. Το επόμενο άρθρο του Συντάγματος της χώρας προβλέπει όμως ρητά ότι η Εθνοσυνέλευση δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να εμποδίσει την Συντακτική Εθνοσυνέλευση.
Η Συντακτική εθνοσυνέλευση πάντως προέκυψε από εκλογές και αφού είχε γνωμοδοτήσει θετικά το ανώτατο δικαστήριο. Να μην ξεχνάμε ότι στις τελευταίες μεγάλες ταραχές στη Βενεζουέλα σκοτώθηκαν 114 άνθρωποι πολλοί από αυτούς κάηκαν ζωντανοί από υποστηρικτές της αντιπολίτευσης οι οποίοι χρησιμοποίησαν ακόμη και βόμβες στο κέντρο του Καράκας.
3ον. Στη Βενεζουέλα η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική. Επίσης η μη συμμετοχή κάποιων κομμάτων της αντιπολίτευσης στις εκλογές ήταν αποτέλεσμα δικής τους επιλογής. Δεν τους το απαγόρευσε κανείς. Αυτή η αποχή όμως δεν εμποδίζει την εκλογική διαδικασία, ούτε την καθιστά άκυρη. Τι μπορεί να πει δηλαδή κανείς στα 9 εκατομμύρια πολίτες που ψήφισαν; Όταν όμως ξέρεις ότι θα χάσεις, η αποχή και η προσπάθεια υπονόμευσης της διαδικασίας είναι μια λύση… Τα τελευταία 20 χρόνια στη Βενεζουέλα έχουν γίνει 23 εκλογές, περισσότερες από κάθε Ευρωπαϊκή χώρα.
4ον. Στις εκλογές αυτές συμμετείχαν 16 κόμματα. Στη Βενεζουέλα δεν υποχρεώνει κανείς ένα κόμμα να κατέβει στις εκλογές. Τρία κόμματα αποφάσισαν να μην κατέβουν αλλά αυτό δεν ακυρώνει την εκλογική διαδικασία.
5ον. Στις προεδρικές εκλογές υπήρξαν έξι υποψήφιοι πρόεδροι. Νικολάς Μαδούρο, Χέρνι Φαλκόν, Χαβιέ Μπερτούτσι, Ρεινάλντο Κιχάδα, Φρανσίσκο Βισκόντι Οσόνιο και Λουίς Αλεχάντρο Ράτι. Ο Μαδούρο κέρδισε παίρνοντας πάνω από έξι εκατομμύρια ψήφους με μεγάλη διαφορά από τον Χέρνι Φαλκόν που πήρε σχεδόν δύο εκατομμύρια ψήφους σε σύνολο ψηφισάντων 9,3 εκατομμύρια. Το να θέλει κανείς να διαγράψει έξι εκατομμύρια Βενεζολάνους δεν το λες και δημοκρατικό.
6ον. Στις τελευταίες εκλογές υπήρξαν περίπου 150 παρατηρητές. Μεταξύ τους 14 εκλογικές επιτροπές από οχτώ χώρες, δύο τεχνικές αποστολές, δεκαοχτώ δημοσιογράφοι από διάφορες χώρες, ένας εκπρόσωπος από το ευρωκοινοβούλιο και μια επιτροπή από τη Ρωσία. Ο ΟΗΕ κλήθηκε να παραστεί αλλά αρνήθηκε. Οι παρατηρητές που ήταν στις εκλογές δεν διαπίστωσαν παρατυπίες. Χαρακτηριστική ήταν και η σχετική δήλωση του πρώην πρωθυπουργού της Ισπανίας Θαπατέρο ο οποίος έγινε μαύρο πρόβατο πίσω στην χώρα του σε πολιτικούς κύκλους ακόμη και μέσα στο Σοσιαλιστικό Κόμμα ενεργοποιώντας το ισπανικό «κόμπλεξ της αποτυχημένης αυτοκρατορίας».
7ον. Οι προεδρικές εκλογές έγιναν με το ίδιο σύστημα που έγιναν και οι βουλευτικές εκλογές του 2015 τις οποίες κέρδισε η αντιπολίτευση. Ένα σύστημα αυτόματο, που ξεκλειδώνει με το δακτυλικό αποτύπωμα αυτού που ψηφίζει και με αυτόματη καταμέτρηση και το οποίο ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ έχει χαρακτηρίσει το πιο ασφαλές και έγκυρο. Το ερώτημα είναι γιατί να είναι «καθαρές» οι εκλογές όταν κερδίζει η αντιπολίτευση και «βρώμικες» όταν χάνει; Κανένας από τους συμμετέχοντες στις προεδρικές εκλογές δεν αμφισβήτησε το αποτέλεσμα. Η αποχή ήταν 54% στις προεδρικές εκλογές ποσοστό που θεωρείται νορμάλ (έτσι είναι η δημοκρατία). Σε προηγούμενες εκλογές στη Βενεζουέλα η αποχή ήταν ανάλογη (62%, 53,8%, 55,6% κτλ. Τα στοιχεία μπορεί κανείς εύκολα να τα βρει).
Τον τελευταίο μήνα λέγεται και γράφεται διεθνώς ότι η Βενεζουέλα έχει δύο προέδρους. Μετά την πρώτη αναστάτωση που προκλήθηκε και την σπουδή της ΕΕ να υποστηρίξει τον Γκουαϊδό η ένταση έχει υποχωρήσει. Η ΕΕ μάλιστα «μαζεύτηκε» μετά τις πρώτες κορώνες λέγοντας ότι είναι αντίθετη σε οποιαδήποτε στρατιωτική κλιμάκωση και υποστηρίζει μια ειρηνική λύση. (Προφανώς έμαθε το μάθημά της από την περίπτωση της Ουκρανίας).
Μετά και την δήλωση πίστης του στρατού στην νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση, τα πράγματα δυσκολεύουν καθώς μια ανάφλεξη στην περιοχή μπορεί να απελευθερώσει δυνάμεις που δεν θα ελεγχθούν εύκολα. Η γειτονική Κολομβία -η οποία μόλις βγήκε από έναν εμφύλιο πόλεμο 60 ετών- είναι αυτή που θα πληρώσει πρώτη το κόστος μιας σύρραξης ενώ οι δύο μεγαλύτερες οικονομικές δυνάμεις της Λ. Αμερικής δεν είναι σε θέση να υποστηρίξουν πιο ενεργά το πραξικόπημα Γκουαϊδό.
Στη μεν Βραζιλία η ακροδεξιά κυβέρνηση του Μπολσονάρο ήδη άρχισε να έχει προβλήματα συνοχής και στην Αργεντινή οι Περονιστές με ή χωρίς την Κ. Κίρχνερ ετοιμάζονται για την επιστροφή τους στην εξουσία καθώς πλησιάζουν οι εκλογές.
Σύμφωνα με το άρθρο 233 του Συντάγματος της Βενεζουέλας απώλεια προέδρου νοείτε μόνο σε περίπτωση θανάτου, παραίτησης, αντικατάσταση με απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου και φυσική ή νοητική αδυναμία άσκησης καθηκόντων. Ο Γκουαϊδό δεν έχει κανένα νομικό πάτημα και η υποστήριξη στο πρόσωπό του είναι με βάση το εθνικό και διεθνές δίκαιο, υποστήριξη σε έναν εν δυνάμει πραξικοπηματία. Το ότι έχει την υποστήριξη της Διεθνούς Κοινότητας όπως γράφεται σε πολλά μέσα εξαρτάται από το πώς το ερμηνεύει κανείς. Η κυβέρνηση Μαδούρο εξακολουθεί να έχει επίσημα διπλωματικές σχέσεις και να έχει διπλωματικές αποστολές σε περισσότερες από 80 χώρες και αυτές οι χώρες που υποστηρίζουν τον Γκουαϊδό είναι αυτές που στις 10 Ιανουαρίου δεν αναγνώριζαν τον Μαδούρο με την προσθήκη της Γεωργίας, της Αυστραλίας και του Ισραήλ.
Η λύση που προτείνεται από πολλούς είναι να προκηρυχθούν νέες εκλογές αλλά και εδώ υπάρχουν δύο κενά. Το ένα είναι ότι οι εκλογές έγιναν πέρυσι και ήταν καθόλα νόμιμες με διεθνείς παρατηρητές και το δεύτερο ότι αν γίνουν πάλι εκλογές ο Μαδούρο μπορεί πάλι να κερδίσει, οπότε σε αυτή την περίπτωση το τμήμα της διεθνούς κοινότητας που τώρα φωνάζει θα είναι υποχρεωμένο να τον αποδεχθεί ως πρόεδρο και να τον ανεχθεί για άλλα πέντε χρόνια.
Ακόμη και αν αποχωρήσει ο Μαδούρο από την προεδρία και την ηγεσία του κόμματος του και αντικατασταθεί από κάποιον άλλο, ο οποίος θα κερδίσει τις εκλογές, όλη αυτή η προσπάθεια μεΔούρειο Ίππο τον Γκουαϊδό θα καταλήξει να είναι “μια τρύπα στο νερό” γιατί δεν έχει σημασία το πρόσωπο αλλά η πολιτική και το τέλος της μπολιβαριανής επανάστασης.
Οι ΗΠΑ που κυρίως θέλουν την ανατροπή Μαδούρο έχουν το χρόνο με το μέρος τους. Όσο η κρίση στη Βενεζουέλα βαθαίνει, αυξάνει και η δυσφορία του κόσμου, αυξάνει η βία και από τις δύο πλευρές και αυτό θεωρούν ότι αργά ή γρήγορα θα ρίξει την κυβέρνηση Μαδούρο σαν ώριμο φρούτο.
Ο παράγοντας πετρέλαιο
H προσπάθεια ανατροπής του Μαδούρο από τον Γκουαϊδό είναι μια ακόμη προσπάθεια στο να μπει χέρι στις πλουτοπαραγωγικές πηγές της Βενεζουέλας (οι Αμερικανοί – θυμίζουμε τις δηλώσεις Μπόλτον – το λένε ξεκάθαρα) και στο να ολοκληρωθεί η στροφή της Λατινικής Αμερικής από το «σοσιαλιστικό» μοντέλο διακυβέρνησης που ξεκίνησε πριν από 20 χρόνια με κέντρο το Καράκας.Βάζω το «σοσιαλιστικό» εντός εισαγωγικών, γιατί σε όλες αυτές τις χώρες που υπήρξε ανατροπή των κυρίαρχων πολιτικών ελίτ που κυβερνούσαν μέχρι πριν 20 χρόνια με σιδηρά πυγμή ή μετά από πραξικοπήματα, οι κυβερνήσεις τους δεν ήρθαν σε σκληρή αντιπαράθεση με τις αγορές και τους διεθνείς οργανισμούς (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα) και σε καμία περίπτωση δεν ήθελαν να ανατρέψουν τον καπιταλισμό. Ίσα ίσα η Βενεζουέλα επεδίωκει και εξεκολουθεί να επιδιώκει καλές σχέεις με τις ΗΠΑ. Απόδειξη ότι τα χρήματά της τα φυλάει ή τα επενδύει στις ΗΠΑ. Επιπλόεν ο Τσάβες και στη συνέχεια ο Μαδούρο κρατικοποίησαν κάποιες επιχειρήσεις αλλά δεν άγγιξασν στο παραμικρό τον τραπεζικό τομέα.
H κατάσταση στη Βενεζουέλα με γεωπολιτικούς όρους σηματοδοτεί την έναρξη ενός νέου κύκλου μονομερών παρεμβάσεων των ΗΠΑ και αυτή η νέα φάση του αμερικανικού ηγεμονισμού προσπαθεί να σπάσει τις διεθνείς συμμαχίες που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια με την Κίνα και τη Ρωσία οι οποίεςπροϋποθέτουν λογικές πολυμερών συνεργασιών, αυτονομημένων από τον μονοπολικό χρηματοοικονομικό καπιταλισμό κατά κύριο λόγω της Ουάσιγκτον και δευτερευόντως των Βρυξελών.
Η Κυβέρνηση της Βενεζουέλας βρίσκεται στο επίκεντρο μια παγκόσμιας προσπάθειας των ΗΠΑ να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος στην περιοχή της Λ. Αμερικής μετά από δεκαετίες αποτυχημένωννεοφιλελεύθερων πολιτικών και σχεδόν δύο δεκαετίες προσπαθειών απαγκίστρωσης από την Ουάσιγκτον. Σε αυτό το πλαίσιο η «αποκατάσταση της Δημοκρατίας» που ευαγγελίζεται ο Τραμπ θέλει να περιορίσει αυτήν την προσπάθεια της πολυπολικότητας στην διεθνή συνεργασία η οποία πήρε ευδιάκριτη μορφή από τη στιγμή που η Κίνα κατάφερε να αναπτύξει τις παραγωγικές δυνάμεις της.
Και αυτή η νέα σχέση που ανέπτυξε η Βενεζουέλα με την Κίνα αλλά και άλλες χώρες σε μικρότερο βαθμό όπως η Ρωσία, η Ινδία και η Τουρκία αναπτύχθηκε από τη μία στο επίπεδο της εμπορικής ολοκλήρωσης και από την άλλη στο επίπεδο της συνεργασίας σε διάφορα πεδία όπως των επενδύσεων στην ενέργεια. Στη Βενεζουέλα μάλιστα αυτή η διαδικασία επιταχύνθηκε λόγω της πτώσης των τιμών του πετρελαίου αφενός και αφετέρου λόγω των επιπτώσεων του εμπάργκο που ξεκίνησε ως πρόεδρος των ΗΠΑ ο Μπαράκ Ομπάμα και συνεχίζει ο Τραμπ.
Το εμπάργκο μέχρι στιγμής έχει κοστίσει στη Βενεζουέλα σύμφωνα με έρευνα του Στρατηγικού Κέντρου Γεωπολιτικής της Λατινικής Αμερικής (CELAG) 350 δισεκατομμύρια δολάρια (η σχετική έκθεση δημοσιεύθηκε πριν δέκα μέρες), αμερικάνικές και άλλες τράπεζες μπλοκάρουν τα εμβάσματα για την αγορά φαρμάκων και τροφίμων από τη Βενεζουέλα και τα χρήματα από το πετρέλαιο που πουλά η χώρα στις ΗΠΑ δεν μπορούν να βγουν από τις ΗΠΑ. Αυτό επιταχύνει την οικονομική ασφυξία στη χώρα.
Ο στόχος είναι προφανής και φυσικά δεν έχει να κάνει με τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. ( Όλοι είδαν την προσπάθεια εισόδου «ανθρωπιστικής βοήθειας» το προηγούμενο σαββατοκύριακο στη Βενεζουέλα και τις αποστάσεις που κράτησαν από αυτή την προσπάθεια Διεθνείς Οργανισμοί, ακόμη και ο ΟΗΕ. Η Βενεζουέλα μάλιστα -για την αποκατάσταση της αλήθειας- δεν αρνήθηκε να πάρει την ανθρωπιστική βοήθεια αρκεί αυτή να διανεμηθεί από αναγνωρισμένο διεθνή οργανισμό όπως τον ΟΗΕ και όχι από Αμερικανούς ή τους εν δυνάμει πραξικοπηματίες.)
Ο στόχος έχει να κάνει με την μη αμφισβήτηση του δόγματος Μονρόε βάση του οποίου «δεν επιτρέπεται» καμία αυτονόμηση χωρών της Λατινικής Αμερικής από τον έλεγχο της Ουάσιγκτον και του Πενταγώνου.
Στη Βενεζουέλα αυτό έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία καθώς είναι το «χρυσό δισκοπότηρο» για της ΗΠΑ στην περιοχή, διαθέτοντας τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο (παρά το γεγονός ότι είναι βαρέως τύπου που σημαίνει μεγαλύτερο κόστος εξόρυξης και επεξεργασίας), τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου, είναι η τρίτη χώρα σε αποθέματα χρυσού, μεγάλα αποθέματα κολτανίου του πιο σημαντικού ορυκτού για την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση.
Ανοίγοντας εδώ μια παρένθεση να πούμε ότι ο εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ κατά της Κίναςξεκίνησε με την έλευση του Ντόναλντ Τραμπ στην εξουσία και αποτυπώνει το πόσο εύθραυστη είναι η αμερικάνικη οικονομία, κάτι το οποίο φαίνεται τόσο από το εμπορικό της έλλειμμα όσο και από την παραγωγή υψηλής τεχνολογίας που πλέον αμφισβητείται από την Κίνα με τις νέες πατέντες, την τεχνολογική καινοτομία, το μέγεθος των επενδύσεων, την εφαρμοσμένη έρευνα, και την ανάπτυξη νέων προϊόντων. Για τις ΗΠΑ η συνεργασία και το σενάριο μεγαλύτερης επιρροής της Κίνας στη Βενεζουέλα είναι μια απειλή για τα συμφέροντά της. Το πρόβλημα με τις ΗΠΑ είναι ότι παρά το γεγονός της μεγάλης πολιτικής αλλαγής που συντελέστηκε τις τελευταίες δύο δεκαετίες στη Βενεζουέλα, δεν κατέστη γι αυτή δυνατό να αναπτύξει έναν νέο τρόπο προσέγγισης και διείσδυσης σε αυτές τις χώρες επιμένοντας στον παραδοσιακό τρόπο της επιβολής με την δύναμη, τα εμπάργκο και τις απειλές. Από την άλλη, η Κίνα – και αυτό την κάνει τόσο ελκυστική σαν συνεργάτη – αναπτύσσει τους δεσμούς της χωρίς να επιβάλει πολιτικά συστήματα στους υποψήφιους συνεργάτες της και χωρίς να απαιτεί οικονομική υποταγή.
Η Κίνα επενδύει σε υποδομές τόσο στην Αφρική όσο και στη Λατινική Αμερική. Αυτό βέβαια δεν της δίνει τον χαρακτηρισμό του «ιεραπόστολου» της ανάπτυξης. Το κάνει για τα δικά της συμφέροντα χωρίς να επιβάλει μέσω διεθνών οργανισμών, πχ ΔΝΤ, πολιτικές λιτότητας, ελαστικές εργασιακές σχέσεις, νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, πολιτικές παρεμβάσεις για την απομάκρυνση κυβερνήσεων, για να οδηγήσει σε έναν τρόπο ανάπτυξης που θα την ευνοεί. Θυμηθείτε στο σημείο αυτό την απόφαση της ΕΕ να μην επιτρέπει πλέον την πώληση πλειοψηφικού μεριδίου σημαντικών υποδομών και επιχειρήσεων στην Κίνα. Γιατί ακριβώς διαβλέπει την διάβρωση της μίας, νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής που πρέπει να υπάρχει στην Ευρώπη.
Φυσικά η Κίνα δεν είναι κανένα φιλανθρωπικό ίδρυμα που θα βοηθήσει τον Μαδούρο χωρίς κέρδος. Ξέρει ότι η κυβέρνηση της Βενεζουέλας πιέζεται και θα προσπαθήσει να εκμεταλλευθεί την κατάσταση για να πάρει φθηνότερα το πετρέλαιό της.
Σε αδιέξοδο η εμπορική εκμετάλλευση του πετρελαίου
Η κατάσταση για τον Μαδούρο και την κυβέρνησή του είναι ομολογουμένως δύσκολη όσων αφορά την οικονομία γιατί είναι δεμένος σε εμπορικές συμφωνίες που με τον εμπάργκο έγιναν θηλιά στο λαιμό της χώρας. Και σε αυτό έχει φυσικά ευθύνη ο ίδιος ο Μαδούρο και η οικονομική πολιτική που ακολούθησε τα τελευταία πέντε χρόνια που δεν κατάφερε να απεμπλακεί από τις εμπορικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ αναζητώντας νέους πελάτες και διαφοροποιώντας την παραγωγική δομή της χώρας.Γι αυτό και η έξοδος από την κρίση δεν θα είναι εύκολη για να μην πούμε αδύνατη υπό το παρόν καθεστώς για το πετρέλαιο της χώρας.
Πως έγινε αυτό; Οι ΗΠΑ παρά την χρόνια δυσφορία τους με την μπολιβαριανή επανάσταση και τις προσπάθειες υπονόμευσης της δεν σταμάτησαν να αγοράζουν πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα. Σήμερα είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας βενεζολάνικου πετρελαίου με ποσοστό περίπου 41%. Ακολουθούν οι Κίνα με 25% και η Ινδία με 21%.
Φτάνονταςλοιπόν σε τέτοια ύψη η εξάρτιση της Βενεζουέλας από τις ΗΠΑ ως πελάτη για το πετρέλαιο της έγινε και περισσότερο ευάλωτη στις πιέσεις. Έτσι οι ΗΠΑ έδωσαν το πιο βαρύ χτύπημα στον Μαδούρο παγώνοντας των περιουσιακά στοιχεία της θυγατρικής της κρατικής εταιρίες πετρελαίου της Βενεζουέλας στις ΗΠΑ, της CITGO, αξίας περίπου 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Επιπλέον, ενώ οι ΗΠΑ δεν απαγόρευσαν την εισαγωγή πετρελαίου σταμάτησαν να πληρώνουν την κυβέρνηση Μαδούρο μεταφέροντας τα χρήματα σε μεσοεγγυητή με τον όρο να τα πάρει μια κυβέρνηση που δεν θα είναι του Μαδούρο. Με λίγα λόγια και σας παίρνουμε το πετρέλαιο και δεν σας πληρώνουμε. Οι επιλογές από εδώ και στο εξής είναι ελάχιστες για την κυβέρνηση της Βενεζουέλας που χρειάζεται απελπισμένα αυτά τα χρήματα.
Θα πρέπει να βρει άλλους πελάτες (κάτι που θα έπρεπε να έχει κάνει εδώ και καιρό) οι οποίοι όμως θέλουν το πετρέλαιό της σε χαμηλότερη τιμή.
Επιπλέον υπάρχουν κι άλλα προβλήματα. Το ένα είναι ποιος θα αγοράσει το πετρέλαιο της καθώς όπως είπαμε και πιο πάνω είναι αργό βαρέως τύπου που χρειάζεται επεξεργασία σε εγκαταστάσεις που δεν διαθέτουν όλες οι χώρες. Το άλλο είναι ότι η Βενεζουέλα δεν έχει δυνατότητες αποθήκευσης του πετρελαίου που εξορύσσει αλλά ταυτόχρονα είναι πολύ πιο κοστοβόρο το να σταματήσει την εξόρυξη. Αδιέξοδο και εδώ.
Το αδιέξοδο αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με το να βρει γρήγορα άλλους πελάτες που σημαίνει νέες διαπραγματεύσεις, εξασφαλίσεις, μεταφορικά, κατάλληλα λιμάνια ποδοχής, διαλυστήρια, χώροι αποθήκευσης κτλ. Διαδικασίες χρονοβόρες και επιπλέον χαμηλότερες τιμές γιατί όταν είσαι σε ανάγκη δεν μπορείς να ζητάς και πολλά. Κίνα και Ρωσία θα μπορούσαν να είναι πελάτες, με την Κίνα να αυξήσει τις εισαγωγές αλλά το πετρέλαιο που δίνει η Βενεζουέλα σε αυτές τις χώρες είναι κυρίως για να αποπληρώνει δάνεια. Με το γεγονός ότι το πετρέλαιο της Βενεζουέλας είναι βαρέως τύπου οι επιλογές για πελάτες όπως είπαμε παραπάνω μειώνονται και μια λύση θα ήταν να ανακατέψει το πετρέλαιο της με πετρέλαιο ελαφρού τύπου το οποίο όμως δεν διαθέτει και πρέπει να εισάγει, το οποίο όμως χρειάζεται χρήματα που δεν διαθέτει. Κι άλλο αδιέξοδο.
Με λίγα λόγια οι επιλογές ολοένα και λιγοστεύουν. Αν δεν υπάρξει σύντομα μια πολιτική συμφωνία είναι θέμα χρόνου η χώρα να βρεθεί σε οικονομική ασφυξία. Οι ΗΠΑ προφανώς θεωρούν ότι αυτό θα οδηγήσει σε κατάρρευση την κυβέρνηση Μαδούρο και “επιτέλους” θα πάρει τα ινία της χώρας ένα πρόεδρος της αρεσκείας τους.
Στις τελευταίες εκλογές ο Μαδούρο πήρε έξι εκατομμύρια ψήφους. Ας μην υπολογίσουμε τους αναποφάσιστους και αυτούς που είναι φιλικά προσκείμενοι στην κυβέρνηση. Ας φανταστούμε τι μπορεί να συμβεί στο εσωτερικό της χώρας αν πεις σε αυτά τα εκατομμύρια: “ξέρετε δεν έχει σημασία τι ψηφίσατε. Θα σας αλλάξουμε την κυβέρνηση με το έτσι θέλω και θα πάτε ήσυχα στα σπίτια σας”…
Πηγή: cnn.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου