ΗΠΑ – Σαουδική Αραβία: φίλοι για όσο υπάρχει πετρέλαιο

Δημιουργία αραβικού στρατιωτικού συνασπισμού με πρωτοβουλία των ΗΠΑ

 ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΡΗΓΑΣ * 

   Η είδηση της περασμένης εβδομάδας  είναι ότι την Τετάρτη έγινε αλλαγή της σειράς διαδοχής στο βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας. Για πρώτη φορά στην ιστορία της, στην πιο παραδοσιακή και οπισθοδρομική χώρα τού μουσουλμανικού κόσμου, ο επόμενος μονάρχης δεν θα είναι κάποιο γηραιό μέλος της οικογένειας των Σαούντ. Ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν είναι μόλις 31 χρονών και αντικατέστησε τον προηγούμενο διάδοχο που ήταν 58 ετών. Αυτή η εξέλιξη είναι τρομακτικά καινοτόμα για ένα βασίλειο όπως αυτό της Σαουδικής Αραβίας.

   Η επιλογή όμως, σίγουρα, δεν είναι τυχαία. Ο νέος διάδοχος ήταν υπουργός Άμυνας της χώρας τα τελευταία δύο χρόνια και πρωτοστάτησε στην χάραξη της στρατηγικής στην πολεμική επέμβαση της Σαουδικής Αραβίας στην  Υεμένη την τελευταία διετία. Την ίδια στιγμή είναι ένας από τους κύριους υπέρμαχους της σκληρής αντιμετώπισης του Ιράν, και, ταυτόχρονα, ο πρώτος που επιθυμεί ισχυρή συνεργασία με τις ΗΠΑ.

  Η Σαουδική Αραβία βρίσκεται στα πρόθυρα οικονομικής κρίσης τα τελευταία χρόνια λόγω των χαμηλών τιμών του πετρελαίου [1] και δεν φαίνεται να κερδίζει στον μακροχρόνιο πόλεμο με την Υεμένη. Η προσπάθειά της, λοιπόν, γίνεται για να εξαγοράσει την στήριξη των ΗΠΑ και για να παίξει έναν σημαντικό ρόλο, στρατιωτικά, στην περιοχή κυρίως εναντίον του Ιράν. Ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν έχει όλα τα απαραίτητα εχέγγυα για να εγγυηθεί μια τέτοια συνεργασία. Είναι «γεράκι» στην πολιτική του αντίληψη και έχει την αποδοχή των νέων της Σαουδικής Αραβίας. Πέρυσι μάλιστα εγκαινίασε ένα μεγαλεπήβολο πλάνο που το ονόμασε «Όραμα 2030», σύμφωνα με το οποίο η Σαουδική Αραβία θα πάψει να εξαρτά όλη της την οικονομία από το πετρέλαιο. [2]

Ο ρόλος των ΗΠΑ

   Πριν από ένα μήνα οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία υπέγραψαν την μεγαλύτερη συμφωνία πώλησης όπλων στην ιστορία των ΗΠΑ.

  Όταν ο Τραμπ έφτασε για την υπογραφή της συμφωνίας στο Ριάντ συναντήθηκε και φωτογραφήθηκε με τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, και μερικές εβδομάδες αργότερα ο τελευταίος είχε γίνει ο νέος διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας.

  Οι σχέσεις τους όμως δεν είχαν ξεκινήσει τότε, ο νέος διάδοχος έστειλε αντιπροσωπεία να συναντήσει τον νεοεκλεγμένο πρόεδρο Τραμπ στο Trump Tower για κατ’ ιδίαν συζητήσεις , ενώ τον Μάρτη μετέβη ο ίδιος στην Ουάσιγκτον για να προετοιμάσει την συμφωνία. Η συμφωνία που έκλεισε ήταν τελικά  αξίας 98 δισ. –η οποία μπορεί να ανέλθει μέχρι και τα 350 δισ. την επόμενη δεκαετία. Η συμφωνία αφορούσε εξοπλιστικά προγράμματα του στρατού. Στην Αμερική υποστηρίζεται από πολλούς  ότι ο Τραμπ προωθεί την δημιουργία ενός αραβικού στρατιωτικού συνασπισμού στα χνάρια του ΝΑΤΟ [3] , προκειμένου ο σχηματισμός αυτός να αναλάβει την αστυνόμευση της περιοχής και τον περιορισμό του Ιράν.

  Φαίνεται λίγο περίεργο, οι ΗΠΑ να προωθούν την δημιουργία ενός στρατιωτικού σχηματισμού σε μια τόσο νευραλγική, για τα συμφέροντά τους, περιοχή. Ωστόσο ενεργειακά οι ΗΠΑ εξαρτώνται από την Σαουδική Αραβία, ενώ η δεύτερη εξαρτάται τόσο οικονομικά όσο και στρατιωτικά από την Ουάσιγκτον. Το καθεστώς των Σαούντ (μία από τις τελευταίες απόλυτες μοναρχίες στον κόσμο) οφείλει την νομή της εξουσίας στην στήριξη της  Αμερικής. Η ρήξη μεταξύ των δύο χωρών είναι σχεδόν αδύνατη για όσο καιρό οι Σαούντ βρίσκονται στο τιμόνι της χώρας.

 Από την άλλη πλευρά οι Αμερικάνοι προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα κράτος- αστυφύλακα στην περιοχή που να είναι πειθήνιο όργανό τους και ταυτόχρονα να αποκομίσουν τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για την πολεμική τους βιομηχανία. Ακόμη και αν αυτό το σχέδιο δεν πάει όπως υπολογίζει η Ουάσιγκτον, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η τεχνολογική τάση παγκοσμίως είναι να επεκταθεί η εκμετάλλευση  πηγών ενέργειας που δεν έχουν σχέση με το πετρέλαιο και τα ορυκτά καύσιμα γενικώς.

Όπως άλλωστε παραδέχτηκε ο ίδιος ο Τραμπ το 2015 κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας:

«ο μόνος λόγος που είμαστε σύμμαχοι με τους Σαουδάραβες είναι το πετρέλαιό τους και, πλέον, δεν το χρειαζόμαστε και τόσο πολύ. Πρέπει να αρμέξουμε την παχιά αγελάδα που λέγεται Σαουδική Αραβία όσο το δυνατόν περισσότερο και μόλις το πετρέλαιο τους τελειώσει να εγκαταλείψουμε για πάντα την Μέση Ανατολή».[4]

***

[1]  http://www.reuters.com/article/us-saudi-economy-idUSKBN1801P0

[2]  http://vision2030.gov.sa/en

[3] https://www.washingtonpost.com/news/josh-rogin/wp/2017/05/17/trump-to-unveil-plans-for-an-arab-nato-in-saudi-arabia/?utm_term=.886a47b452c2

[4] http://awdnews.com/top-news/donald-trump-we-should-milk-the-fat-saudi-arabia-as-much-as-possible,-and-when-the-wealthy-sheikhs-becomes-useless-we-should-abandon-the-middle-east

*Ο Σταμάτης Ρήγας είναι ιστορικός

Posted in: ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ